Thoâng ñieäp "Ut unum sint - Ñeå taát caû neân moät"

veà vieäc daán thaân ñaïi keát

cuûa thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II

Daãn Nhaäp

1. Ut unum sint! Ñeå taát caû neân moät! Lôøi keâu goïi hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu maø Coâng ñoàng ñaïi keát Vaticanoâ II ñaõ taùi ñeà xuaát vôùi moät quyeát taâm nhö theá, caøng aâm vang vôùi söùc soáng maõnh lieät hôn bao giôø heát trong taâm hoàn caùc tín höõu, ñaëc bieät laø naêm 2000, laø Naêm Thaùnh thieâng lieâng ñoái vôùi hoï, kyû nieäm Con Thieân Chuùa Nhaäp theå, Ñaáng ñaõ trôû neân ngöôøi phaøm ñeå cöùu ñoä theá nhaân.

Chöùng taù can ñaûm cuûa nhieàu vò töû ñaïo trong theá kyû cuûa chuùng ta, bao goàm caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi vaø coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc khoâng hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, mang laïi söùc soáng môùi cho lôøi keâu goïi cuûa Coâng ñoàng, vaø nhaéc nhôû chuùng ta veà boån phaän laéng nghe, vaø ñöa vaøo thöïc haønh lôøi giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng. Nhöõng anh chò em naøy cuûa chuùng ta, hieäp nhaát trong söï quaûng ñaïi hieán daâng cuoäc ñôøi cho Nöôùc Thieân Chuùa, laø baèng chöùng maïnh meõ nhaát cho thaáy moïi yeáu toá chia reõ ñeàu coù theå vöôït qua vaø löôùt thaéng baèng vieäc töï hieán mình troïn veïn vì Tin Möøng.

Ñöùc Kitoâ môøi goïi taát caû caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi tieán tôùi söï hieäp nhaát. Mong muoán tha thieát cuûa toâi ngaøy hoâm nay laø ñöôïc laëp laïi lôøi môøi goïi aáy, vaø moät laàn nöõa vôùi quyeát taâm. Toâi seõ nhaéc ñeán ñieàu maø toâi ñaõ coù dòp nhaán maïnh taïi hí tröôøng Coâloâseoâ ôû Roâma, khi keát thuùc buoåi suy nieäm Ñaøng Thaùnh Giaù, ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, naêm 1994, ñöôïc höôùng daãn bôûi Hieàn Huynh ñaùng kính cuûa toâi laø Ñöùc Thöôïng phuï ñaïi keát Barthoâloâmeâoâ, cuûa Constantinople. Trong dòp ñoù, toâi ñaõ quaû quyeát raèng, nhöõng ngöôøi tin vaøo Ñöùc Kitoâ, ñöôïc hieäp nhaát theo böôùc chaân cuûa caùc vò töû ñaïo, khoâng theå bò chia reõ nhau maõi ñöôïc. Neáu hoï muoán thaät söï chieán ñaáu moät caùch coù hieäu quaû, choáng laïi khuynh höôùng cuûa theá gian, laø laøm cho Maàu nhieäm Cöùu chuoäc ra voâ ích, thì hoï phaûi cuøng nhau tuyeân xöng chaân lyù cuûa Thaäp giaù[1]. Thaäp giaù! Traøo löu choáng Kitoâ giaùo muoán choái boû giaù trò vaø laøm tieâu tan yù nghóa cuûa Thaäp giaù. Traøo löu ñoù khoâng chaáp nhaän vieäc con ngöôøi coi Thaäp giaù laø nguoàn phaùt sinh söï soáng môùi cuûa mình, vaø noù chuû tröông raèng, Thaäp giaù khoâng theå môû ra ñöôïc cho nhaân loaïi töông lai vaø hy voïng. Ngöôøi ta noùi raèng, con ngöôøi chæ laø moät höõu theå thuoäc veà traàn theá, vì theá, con ngöôøi phaûi soáng nhö theå Thieân Chuùa khoâng hieän höõu.

2. Ai cuõng thaáy raèng taát caû nhöõng ñieàu ñoù taïo neân moät thaùch ñoá vôùi caùc tín höõu. Hoï khoâng theå naøo khoâng neâu leân thaùch ñoá naøy. Thaät vaäy, laøm sao hoï coù theå töø choái laøm moïi thöù coù theå, cuøng vôùi ôn Chuùa trôï giuùp, ñeå phaù vôõ böùc töôøng gaây chia reõ vaø maát loøng tin, ñeå vöôït qua nhöõng trôû ngaïi vaø ñònh kieán caûn trôû vieäc loan baùo Tin Möøng cöùu ñoä baèng Thaäp giaù cuûa Ñöùc Gieâsu, Ñaáng Cöùu chuoäc duy nhaát cuûa nhaân loaïi?

Toâi caûm taï Chuùa, Ñaáng ñaõ khuyeán khích chuùng ta tieán boä treân con ñöôøng hieäp nhaát vaø hieäp thoâng giöõa caùc Kitoâ höõu, moät con ñöôøng khoù khaên nhöng ñaày nieàm vui. Nhöõng cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc lieân toân ñaõ taïo ra keát quaû tích cöïc vaø höõu hình: ñieàu naøy khuyeán khích chuùng ta tieán leân.

Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng khaùc bieät veà giaùo lyù caàn ñöôïc giaûi quyeát, caùc Kitoâ höõu khoâng theå coi nheï söùc naëng cuûa nhöõng hieåu laàm xöa nay maø hoï ñaõ laõnh nhaän töø quaù khöù, vaø nhöõng hieåu laàm vaø ñònh kieán ñoái vôùi nhau. Raát thöôøng khi söï uø lì, laõnh ñaïm vaø thieáu hieåu bieát laãn nhau laøm cho tình traïng naøy caøng toài teä hôn. Vì theá, vieäc daán thaân ñaïi keát phaûi ñöôïc ñaët treân söï hoaùn caûi caùc taâm hoàn vaø treân lôøi caàu nguyeän, nhöõng ñieàu ñoù cuõng ñöa tôùi söï caàn thieát phaûi thanh taåy kyù öùc trong quaù khöù. Vôùi hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn, caùc moân ñeä cuûa Chuùa, ñöôïc truyeàn caûm höùng bôûi tình yeâu, bôûi quyeàn naêng cuûa chaân lyù, vaø bôûi moät mong muoán chaân thaønh ñeå tha thöù vaø hoøa giaûi laãn nhau, ñöôïc môøi goïi cuøng nhau kieåm tra laïi quaù khöù ñôùn ñau cuûa hoï, vaø nhöõng toån thöông maø quaù khöù ñaùng tieác vaãn tieáp tuïc gaây ra cho ñeán taän ngaøy nay. Taát caû cuøng nhau, ñöôïc môøi goïi bôûi söùc môùi meû cuûa Tin Möøng, ñeå cuøng nhìn nhaän vôùi söï khaùch quan, chaân thaønh, vaø toaøn dieän, veà nhöõng sai laàm ñaõ phaïm, vaø nhöõng yeáu toá phuï thuoäc ñaõ goùp phaàn gaây ra nhöõng moái chia reõ ñaùng buoàn giöõa hoï. Ñieàu caàn thieát laø phaûi coù moät caùi nhìn roõ raøng, thanh thaûn vaø chaân thöïc, caùi nhìn ñöôïc khôi daäy bôûi loøng Chuùa xoùt thöông, coù khaû naêng giaûi phoùng tinh thaàn vaø truyeàn caûm höùng cho moïi ngöôøi, moät söï saün saøng canh taân loan baùo Tin Möøng, daønh cho moïi ngöôøi thuoäc moïi daân toäc, moïi quoác gia.

3. Taïi Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ cam keát daán thaân moät caùch khoâng theå ñaûo ngöôïc [irreversibili], ñeå böôùc vaøo haønh trình tìm kieám söï ñaïi keát, do ñoù, Giaùo hoäi laéng nghe tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Linh, Ñaáng daïy moïi ngöôøi chaêm chuù ñoïc ra "nhöõng daáu chæ thôøi ñaïi". Nhöõng traûi nghieäm maø Giaùo hoäi ñaõ soáng trong nhöõng naêm naøy, vaø vaãn coøn tieáp tuïc soi saùng cho Giaùo hoäi saâu saéc hôn nöõa veà caên tính vaø söù vuï cuûa mình trong lòch söû. Giaùo hoäi Coâng giaùo nhìn nhaän vaø xöng thuù nhöõng yeáu ñuoái cuûa caùc con caùi mình, yù thöùc ñöôïc raèng, toäi loãi cuûa hoï laø bieát bao söï phaûn boäi vaø trôû ngaïi cho vieäc thöïc hieän yù muoán cuûa Ñaáng Cöùu Ñoä. Bôûi vì Giaùo hoäi caûm thaáy mình lieân tuïc ñöôïc keâu goïi canh taân theo tinh thaàn Tin Möøng, neân Giaùo hoäi khoâng ngöøng thöïc thi vieäc saùm hoái. Ñoàng thôøi, Giaùo hoäi nhìn nhaän vaø toân vinh quyeàn naêng cuûa Chuùa nhieàu hôn nöõa, Ñaáng sau khi ñaõ ban cho Giaùo hoäi traøn ñaày hoàng aân thaùnh thieän, ñang loâi keùo Giaùo hoäi, vaø laøm cho Giaùo hoäi neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi cuoäc khoå naïn vaø phuïc sinh cuûa Ngöôøi.

Ñöôïc giaùo huaán bôûi nhieàu bieán coá trong lòch söû cuûa mình, Giaùo hoäi coù boån phaän töï giaûi thoaùt khoûi moïi söï naâng ñôõ thuaàn tuùy nhaân loaïi, ñeå soáng saâu saéc caùc Moái Phuùc trong Tin Möøng. YÙ thöùc raèng "chaân lyù khoâng ñoøi buoäc ñieàu gì khaùc ngoaøi söùc maïnh cuûa chính chaân lyù, moät söùc maïnh thaám nhaäp taâm trí moät caùch vöøa eâm dòu vöøa maõnh lieät"[2], Giaùo hoäi chaúng yeâu caàu gì cho chính mình, neáu ñoù khoâng phaûi laø ñöôïc töï do loan baùo Tin Möøng. Thaät vaäy, quyeàn bính cuûa Giaùo hoäi ñöôïc thöïc thi ñeå phuïc vuï cho chaân lyù vaø ñöùc aùi.

Baûn thaân toâi döï ñònh thuùc ñaåy moïi saùng kieán phuø hôïp nhaèm laøm cho chöùng taù cuûa toaøn theå Coäng ñoàng Coâng giaùo coù theå ñöôïc hieåu bieát trong söï thuaàn khieát vaø tính chaët cheõ nguyeân veïn cuûa noù, ñaëc bieät laø ñeå höôùng tôùi cuoäc heïn gaëp ñang chôø ñôïi Giaùo hoäi tröôùc ngöôõng cöûa Thieân nieân kyû môùi. Theo quan ñieåm maø Giaùo hoäi, ñoù seõ laø moät dòp ñaëc bieät, ñeå caàu xin Chuùa gia taêng söï hieäp nhaát cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu cho ñeán khi hoï ñaït ñöôïc söï hieäp thoâng troïn veïn[3]. Thoâng ñieäp naøy ñöôïc trình baøy yù nghóa nhö laø moät ñoùng goùp cho muïc tieâu cao caû naøy. Bôûi tính caùch coát yeáu laø muïc vuï cuûa noù, Thoâng ñieäp öôùc mong goùp phaàn khuyeán khích nhöõng noã löïc cuûa taát caû nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng vì söï hieäp nhaát.

4. Ñaây laø moät nhieäm vuï cuï theå cuûa Giaùm muïc Roâma vôùi tö caùch laø ngöôøi keá vò Toâng ñoà Pheâroâ. Toâi chu toaøn nghóa vuï aáy vôùi nieàm xaùc tín saâu saéc laø ñeå vaâng theo yù Chuùa, vaø vôùi yù thöùc roõ raøng veà söï yeáu ñuoái cuûa chính baûn thaân toâi. Thaät vaäy, neáu chính Ñöùc Kitoâ ñaõ uûy thaùc cho Pheâroâ söù vuï ñaëc bieät naøy trong Giaùo hoäi, vaø khuyeân Pheâroâ cuûng coá anh em mình, thì Ngöôøi cuõng noùi roõ cho Pheâroâ bieát veà söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi vaø söï caàn thieát ñaëc bieät trong vieäc hoaùn caûi cuûa Pheâroâ: "Phaàn anh, moät khi ñaõ trôû laïi, haõy laøm cho anh em cuûa anh neân vöõng maïnh" (Lc 22,32). Chính trong söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi Pheâroâ, ñöôïc bieåu loä ñaày ñuû söï kieän laø ñeå chu toaøn söù vuï ñaëc bieät cuûa mình trong Giaùo hoäi, Giaùo hoaøng hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo aân suûng vaø vaøo lôøi caàu nguyeän cuûa chính Ñöùc Kitoâ: "Thaày ñaõ caàu nguyeän cho anh ñeå anh khoûi maát loøng tin" (Lc 22,32). Vieäc hoaùn caûi cuûa Pheâroâ vaø cuûa nhöõng ngöôøi keá vò Pheâroâ tìm ñöôïc ñieåm töïa trong chính lôøi caàu nguyeän cuûa Ñaáng Cöùu Theá, vaø Giaùo hoäi lieân tuïc döï phaàn vaøo lôøi caàu khaån naøy. Trong thôøi ñaïi keát cuûa chuùng ta, ñöôïc ghi daáu bôûi Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Giaùm muïc Roâma chu toaøn caùch ñaëc bieät söù vuï nhaéc nhôù laïi ñoøi hoûi söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa caùc moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ.

Chính Giaùm muïc Roâma phaûi nhieät thaønh thöïc hieän lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Kitoâ cho söï hoaùn caûi, ñoù laø ñieàu khoâng theå thieáu ñeå "Pheâroâ" coù theå phuïc vuï anh em mình. Toâi tha thieát môøi goïi caùc tín höõu cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø taát caû caùc Kitoâ höõu, haõy hieäp nhaát vôùi nhau trong lôøi caàu nguyeän naøy. Öôùc mong moïi ngöôøi cuøng caàu nguyeän vôùi toâi trong vieäc hoaùn caûi naøy!

Chuùng ta bieát raèng, trong cuoäc löõ haønh traàn theá cuûa mình, Giaùo hoäi ñaõ phaûi chòu, vaø tieáp tuïc coøn phaûi chòu söï choáng ñoái vaø baùch haïi. Nhöng nieàm hy voïng naâng ñôõ Giaùo hoäi thì khoâng heà bò chuyeån lay, cuõng nhö nieàm vui phaùt sinh töø nieàm hy voïng naøy thì khoâng theå naøo bò phaù huûy ñöôïc. Trong thöïc teá, taûng ñaù vöõng chaéc vaø vónh cöûu maø Giaùo hoäi ñöôïc thaønh laäp chính laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, vò Chuùa cuûa Giaùo hoäi.

Chöông I - Vieäc Daán Thaân Ñaïi Keát Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo

Keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa vaø söï hieäp thoâng

5. Cuøng vôùi taát caû caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñöôïc thieát laäp treân keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa veà vieäc daán thaân ñaïi keát ñeå taäp hôïp taát caû caùc Kitoâ höõu böôùc vaøo söï hieäp nhaát. Thaät vaäy, "Giaùo hoäi khoâng phaûi laø moät thöïc taïi kheùp kín vôùi chính mình. Thay vaøo ñoù, Giaùo hoäi maõi môû ra cho noã löïc truyeàn giaùo vaø ñaïi keát, vì Giaùo hoäi ñöôïc sai ñeán theá giôùi ñeå loan baùo vaø laøm chöùng, ñeå hieän thöïc hoùa vaø rao truyeàn maàu nhieäm hieäp thoâng, laø chính maàu nhieäm laøm neân Giaùo hoäi, vaø ñeå quy tuï taát caû moïi ngöôøi vaø moïi söï nôi Ñöùc Kitoâ, ñeå ban cho taát caû moïi ngöôøi moät 'bí tích hieäp nhaát khoâng theå taùch rôøi'"[4].

Ngay trong Cöïu Öôùc, khi gôïi laïi tình traïng cuûa Daân Thieân Chuùa thôøi baáy giôø, ngoân söù EÂdeâkiel ñaõ duøng tôùi bieåu töôïng ñôn giaûn, laø hai mieáng goã taùch rôøi nhau, sau ñoù ñöôïc raùp laïi vôùi nhau, ñeå dieãn taû yù Thieân Chuùa muoán "quy tuï töø khaép nôi" nhöõng phaàn töû cuûa daân Ngöôøi bò phaân taùn: "Chuùng seõ laø daân cuûa Ta; coøn Ta, Ta seõ laø Thieân Chuùa cuûa chuùng. Baáy giôø, caùc daân toäc seõ nhaän bieát chính Ta laø Ñöùc Chuùa, Ñaáng thaùnh hoùa Israel" (x. Ed 37,16-28). Veà phaàn mình, tröôùc tình caûnh cuûa daân Chuùa vaøo thôøi cuûa mình, taùc giaû Tin Möøng Gioan nhìn thaáy nôi caùi cheát cuûa Ñöùc Gieâsu, trôû thaønh nguyeân lyù hieäp nhaát giöõa caùc con caùi Thieân Chuùa. "Ñöùc Gieâsu saép phaûi cheát thay cho daân, vaø khoâng chæ thay cho daân maø thoâi, nhöng coøn ñeå quy tuï con caùi Thieân Chuùa ñang taûn maùc khaép nôi veà moät moái" (Ga 11,51-52). Thaät vaäy, nhö Thö göûi tín höõu EÂpheâxoâ ñaõ giaûi thích: "Ñeå phaù ñoå böùc töôøng ngaên caùch# nhôø thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ tieâu dieät söï thuø gheùt", töø nhöõng gì bò phaân taùn, Ngöôøi ñaõ laøm cho hoï neân moät (x. Ep 2,14-16).

6. Thieân Chuùa ñaõ muoán cho taát caû nhaân loaïi ñaõ bò phaân taùn ñöôïc hieäp nhaát laïi vôùi nhau. Vì theá, Ngöôøi ñaõ sai Con cuûa Ngöôøi ñeán, ñeå chòu cheát vaø soáng laïi vì chuùng ta, ñeå Con cuûa Ngöôøi ban cho chuùng ta Thaùnh Thaàn tình yeâu. Vaøo ñeâm tröôùc ngaøy töï hieán mình treân Thaäp giaù, chính Ñöùc Gieâsu ñaõ caàu xin Chuùa Cha cho caùc moân ñeä vaø cho taát caû nhöõng ai tin vaøo Ngöôøi, ñeå taát caû neân moät, ñoù laø moät söï hieäp thoâng soáng ñoäng. Töø ñoù naûy sinh khoâng nhöõng boån phaän maø coøn caû traùch nhieäm tröôùc Thieân Chuùa vaø keá hoaïch cuûa Ngöôøi, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, nhôø bí tích thanh taåy ñaõ trôû neân Thaân theå Ñöùc Kitoâ, moät Thaân theå caàn phaûi hieän dieän troïn veïn söï hoøa giaûi vaø hieäp thoâng. Laøm sao coù theå chia reõ nhau maõi ñöôïc, neáu nhôø bí tích Röûa toäi, chuùng ta ñaõ ñöôïc dìm trong caùi cheát cuûa Chuùa, nghóa laø trong chính taùc ñoäng maø nhôø ñoù, nôi Con cuûa Ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ phaù ñoå nhöõng haøng raøo chia reõ? "Söï phaân reõ naøy vöøa traùi ngöôïc toû töôøng vôùi yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ, vöøa laø côù vaáp phaïm cho theá giôùi, vaø gaây toån haïi cho söù maïng raát cao caû laø loan baùo Tin Möøng cho moïi loaøi thuï taïo"[5].

Con ñöôøng ñaïi keát: con ñöôøng cuûa Giaùo hoäi

7. "Vò Chuùa cuûa caùc thôøi ñaïi, Ñaáng luoân khoân ngoan vaø kieân nhaãn thöïc hieän keá hoaïch aân suûng cuûa Ngöôøi ñoái vôùi chuùng ta laø nhöõng keû toäi loãi, trong nhöõng thôøi gian gaàn ñaây, ñaõ baét ñaàu traøn ñoå caùch sung maõn hôn, treân nhöõng Kitoâ höõu ñang chia reõ nhau, taâm tình saùm hoái vaø khaùt voïng hieäp nhaát. Raát nhieàu ngöôøi ñaõ ñöôïc ñaùnh ñoäng bôûi aân suûng naøy, vaø nôi nhöõng ngöôøi anh em xa caùch cuûa chuùng ta, nhôø ôn Thaùnh Thaàn taùc ñoäng, ñaõ laøm naûy sinh moät phong traøo caøng ngaøy caøng roäng lôùn, nhaèm taùi laäp söï hieäp nhaát giöõa taát caû caùc Kitoâ höõu. Tham döï vaøo phong traøo naøy nhaém tôùi söï hieäp nhaát vaø ñöôïc goïi laø phong traøo ñaïi keát, coù nhöõng ngöôøi keâu caàu Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø tuyeân xöng Ñöùc Kitoâ laø Chuùa, vaø laø Ñaáng Cöùu Ñoä, khoâng nhöõng laø caùc Kitoâ höõu, vôùi tö caùch caù nhaân, maø coøn laø caùc Kitoâ höõu quy tuï thaønh töøng nhoùm, trong nhöõng nhoùm ñoù, hoï ñaõ nghe loan baùo Tin Möøng, nhöõng nhoùm maø hoï goïi laø Giaùo hoäi cuûa mình vaø Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa. Tuy nhieân, haàu nhö taát caû, duø laø vôùi nhöõng caùch khaùc nhau, ñeàu öôùc voïng coù moät Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa duy nhaát vaø höõu hình, moät Giaùo hoäi thöïc söï phoå quaùt vaø ñöôïc sai ñi khaép theá gian, ñeå hoaùn caûi theá gian, trôû veà vôùi Tin Möøng, ñeå ñöôïc cöùu ñoä, vaø ñeå toân vinh Thieân Chuùa Cha"[6].

8. Lôøi tuyeân boá treân ñaây cuûa saéc leänh veà hieäp nhaát Unitatis Redintegratio phaûi ñöôïc ñoïc trong boái caûnh toaøn theå giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II. Coâng ñoàng baøy toû quyeát taâm cuûa Giaùo hoäi daán thaân trong noã löïc ñaïi keát cho söï hieäp nhaát cuûa caùc Kitoâ höõu, vaø trình baøy noã löïc aáy vôùi nieàm xaùc tín maïnh meõ: "Coâng ñoàng thieâng lieâng naøy khuyeán khích taát caû caùc tín höõu Coâng giaùo nhaän ra caùc daáu chæ thôøi ñaïi vaø tham gia tích cöïc vaøo coâng cuoäc ñaïi keát"[7].

Khi chæ ra caùc nguyeân taéc ñaïi keát cuûa Coâng giaùo, Saéc leänh Unitatis Redintegratio nhaéc laïi treân taát caû caùc giaùo huaán veà Giaùo hoäi ñöôïc quy ñònh trong Hieán cheá Lumen Gentium, trong chöông noùi veà Daân Thieân Chuùa[8]. Ñoàng thôøi Saéc leänh cuõng ñeå yù tôùi ñieàu maø Coâng ñoàng xaùc quyeát trong Tuyeân ngoân Dignitatis Humanae veà töï do Toân giaùo[9].

Trong nieàm hy voïng, Giaùo hoäi Coâng giaùo coi vieäc daán thaân ñaïi keát nhö moät meänh leänh cuûa löông taâm Kitoâ giaùo, ñöôïc ñöùc tin soi saùng vaø ñöùc aùi höôùng daãn. Caû ôû ñaây nöõa, ngöôøi ta coù theå duøng lôøi thaùnh Phaoloâ noùi vôùi caùc tín höõu ñaàu tieân cuûa Roâma: "Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñöôïc traøn ñoå trong loøng chuùng ta nhôø Thaùnh Thaàn"; "Troâng caäy nhö theá, chuùng ta seõ khoâng phaûi thaát voïng" (Rm 5,5). Ñoù laø nieàm hy voïng veà söï hieäp nhaát cuûa caùc Kitoâ höõu, moät nieàm hy voïng baét nguoàn töø söï hieäp nhaát cuûa Ba Ngoâi, Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn.

9. Khi tôùi giôø chòu khoå hình, Ñöùc Gieâsu ñaõ caàu nguyeän "ñeå taát caû neân moät" (Ga 17,21). Söï hieäp nhaát maø Chuùa ñaõ ban cho Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, vaø trong ñoù Ngöôøi muoán taát caû ñöôïc quy tuï laïi vôùi nhau, khoâng phaûi laø moät ñieàu gì ñoù ñöôïc theâm vaøo, nhöng ôû troïng taâm trong söù vuï cuûa Ñöùc Kitoâ. Vaø söï hieäp nhaát aáy cuõng khoâng phaûi laø moät soá thuoäc tính thöù caáp nôi Coäng ñoàng caùc moân ñeä cuûa Chuùa. Thay vaøo ñoù, noù thuoäc veà baûn chaát cuûa Coäng ñoàng naøy. Thieân Chuùa muoán coù Giaùo hoäi, bôûi vì Ngöôøi muoán coù söï hieäp nhaát, vaø hieäp nhaát laø moät bieåu hieän cuûa toaøn boä chieàu saâu trong tình yeâu agape cuûa Ngöôøi.

Quaû thöïc, söï hieäp nhaát naøy ñöôïc Thaùnh Thaàn ban taëng khoâng chæ laø vieäc taäp hôïp caùc caù nhaân beân caïnh nhau. Nhöng ñoù laø söï hieäp nhaát ñöôïc taïo neân bôûi söï lieân keát cuûa vieäc tuyeân xöng ñöùc tin cuûa caùc Bí tích vaø söï hieäp thoâng phaåm traät[10].

Caùc tín höõu laø moät bôûi vì, trong thaàn khí, hoï hieäp thoâng vôùi Chuùa Con, vaø trong Chuùa Con hoï hieäp thoâng vôùi Chuùa Cha: Söï hieäp thoâng cuûa chuùng ta laø "hieäp thoâng vôùi Chuùa Cha vaø vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Con cuûa Ngöôøi" (1Ga 1,3). Nhö vaäy, ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, söï hieäp thoâng giöõa caùc Kitoâ höõu khoâng gì khaùc hôn laø vieäc baøy toû nôi hoï aân suûng maø Thieân Chuùa duøng ñeå laøm cho hoï döï phaàn vaøo moái hieäp thoâng rieâng cuûa Ngöôøi, töùc laø söï soáng vónh cöûu. Nhö theá, nhöõng lôøi Ñöùc Gieâsu caàu nguyeän "ñeå taát caû neân moät" chính laø lôøi caàu nguyeän daâng leân Chuùa Cha, ñeå keá hoaïch cuûa Chuùa Cha ñöôïc thöïc hieän troïn veïn, ngoõ haàu laøm saùng toû "Maàu Nhieäm naøy ñaõ ñöôïc giöõ kín töø muoân thuôû nôi Thieân Chuùa laø Ñaáng taïo thaønh vaïn vaät" (Ep 3,9). Tin vaøo Ñöùc Kitoâ coù nghóa laø khaùt khao söï hieäp nhaát; khaùt khao söï hieäp nhaát coù nghóa laø khaùt khao Giaùo hoäi; khaùt khao Giaùo hoäi coù nghóa laø khaùt khao söï hieäp thoâng aân suûng töông öùng vôùi keá hoaïch cuûa Chuùa Cha töø muoân ñôøi. Ñoù laø yù nghóa lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Kitoâ: "Ut unum sint - Ñeå taát caû neân moät".

10. Trong tình traïng thieáu söï hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu vaø veà söï töï tin ñeå tìm kieám söï hieäp thoâng troïn veïn, caùc tín höõu Coâng giaùo caûm thaáy bò chaát vaán saâu saéc bôûi Ñöùc Chuùa cuûa Giaùo hoäi. Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ cuûng coá söï daán thaân cuûa hoï nhôø moät khoa Giaùo hoäi hoïc trong saùng vaø côûi môû ñoái vôùi moïi giaù trò mang tính Giaùo hoäi nôi caùc Kitoâ höõu khaùc. Caùc tín höõu Coâng giaùo ñeà caäp ñeán vaán ñeà ñaïi keát trong tinh thaàn ñöùc tin.

Coâng ñoàng noùi raèng: "Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ hieän dieän trong Giaùo hoäi Coâng giaùo, ñöôïc cai quaûn bôûi Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ vaø caùc Giaùm muïc hieäp thoâng vôùi ngaøi", vaø Coâng ñoàng cuõng nhìn nhaän raèng "ôû ngoaøi toaøn boä cô caáu maø Giaùo hoäi thieát laäp neân, ngöôøi ta gaëp thaáy nhieàu yeáu toá cuûa vieäc thaùnh hoùa vaø cuûa chaân lyù, vôùi tö caùch laø nhöõng aân hueä rieâng cho Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ, caùc yeáu toá aáy ñöa tôùi söï hieäp nhaát Coâng giaùo"[11]. Do ñoù, nhöõng Giaùo hoäi vaø nhöõng Coäng ñoàng taùch bieät vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, duø chuùng ta nghó laø coù nhöõng thieáu soùt, vaãn khoâng heà maát ñi yù nghóa vaø giaù trò trong maàu nhieäm cöùu ñoä. Quaû thöïc, Thaàn Khí Ñöùc Kitoâ khoâng töø choái duøng nhöõng Giaùo hoäi vaø nhöõng Coäng ñoàng aáy nhö phöông theá cöùu ñoä, maø söùc maïnh phaùt xuaát töø söï sung maõn cuûa aân suûng vaø chaân lyù ñöôïc uûy thaùc cho Giaùo hoäi Coâng giaùo[12].

11. Do ñoù, Giaùo hoäi Coâng giaùo xaùc quyeát raèng, qua hai ngaøn naêm lòch söû, Giaùo hoäi ñaõ ñöôïc gìn giöõ trong söï hieäp nhaát vôùi taát caû nhöõng ñieàu thieän haûo maø Thieân Chuùa muoán ban cho Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, maëc duø coù nhöõng khhuûng hoaûng thöôøng naëng neà lay chuyeån Giaùo hoäi, nhöõng söï thieáu trung thaønh cuûa moät soá thöøa taùc vieân, vaø nhöõng loãi laàm maø caùc phaàn töû Giaùo hoäi vaáp phaûi haèng ngaøy. Giaùo hoäi Coâng giaùo bieát raèng, nhôø ôn hoã trôï ñeán vôùi mình töø Thaàn Khí, nhöõng yeáu ñuoái taàm thöôøng, toäi loãi, vaø ñoâi khi nhöõng phaûn boäi cuûa moät soá con caùi mình khoâng theå tieâu dieät ñieàu maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët ñeå trong Giaùo hoäi theo yù ñònh aân suûng cuûa Ngöôøi. Ngay caû "quyeàn löïc töû thaàn cuõng khoâng thaéng noåi" (Mt 16,18). Tuy nhieân, Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng queân raèng trong noäi boä mình nhieàu ngöôøi ñaõ laøm lu môø ñi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa. Khi gôïi laïi söï chia reõ giöõa caùc Kitoâ höõu, saéc leänh veà ñaïi keát vaãn bieát tôùi "loãi laàm cuûa nhöõng ngöôøi thuoäc caùc beân lieân heä"[13], baèng caùch nhìn nhaän raèng khoâng theå chæ quy traùch nhieäm "cho ngöôøi khaùc". Nhôø ôn Chuùa, ñieàu thuoäc veà cô caáu cuûa Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ khoâng vì theá maø bò huûy dieät, cuõng nhö moái hieäp thoâng vaãn coù vôùi caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc.

Thöïc vaäy, nhöõng yeáu toá cuûa vieäc thaùnh hoùa vaø cuûa chaân lyù coù trong caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo, ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau, ñaët cô sôû khaùch quan cho moái hieäp thoâng hieän coù, duø laø baát toaøn, giöõa caùc Coäng ñoàng aáy vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo.

Trong chöøng möïc maø caùc yeáu toá treân ñaây coù nôi caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo, thì Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ hieän dieän tích cöïc trong caùc Coäng ñoàng aáy. Vì vaäy Coâng ñoàng Vaticanoâ II noùi ñeán moät söï hieäp thoâng thöïc thuï, duø laø baát toaøn. Hieán cheá AÙnh saùng muoân daân nhaán maïnh raèng Giaùo hoäi Coâng giaùo "thaáy mình hieäp nhaát vì nhieàu lyù do"[14] vôùi nhöõng Coäng ñoàng aáy, nhôø moät söï hieäp nhaát chaéc chaén vaø thöïc thuï trong Thaùnh Thaàn.

12. Cuõng hieán cheá aáy ñaõ dieãn ñaït daøi veà "caùc yeáu toá cuûa vieäc thaùnh hoùa vaø cuûa chaân lyù", baèng nhieàu caùch, ñang toàn taïi vaø taùc ñoäng beân ngoaøi caùc ranh giôùi höõu hình cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo: "Thöïc vaäy, coù nhieàu ngöôøi cung kính laáy Kinh Thaùnh laøm maãu möïc cho loøng tin vaø ñôøi soáng, giöõ ñaïo caùch nhieät tình, thaønh thöïc, heát loøng tin kính Chuùa Cha toaøn naêng, vaø Ñöùc Kitoâ, Ñaáng Cöùu Theá, Con Thieân Chuùa. Ñöôïc Bí tích thanh taåy ghi aán, hoï keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ, hoï coøn coâng nhaän vaø laõnh moät soá Bí tích khaùc trong Giaùo hoäi, hoaëc trong caùc Coäng ñoàng Giaùo hoäi cuûa hoï. Nhieàu ngöôøi trong hoï coøn coù chöùc Giaùm muïc, hoï vaãn cöû haønh bí tích Thaùnh Theå vaø toân kính Ñöùc Trinh Nöõ Meï Thieân Chuùa. Hoï cuõng hieäp thoâng trong lôøi caàu nguyeän vaø caùc vieäc laønh thieâng lieâng khaùc; hôn nöõa, hoï thöïc söï keát hôïp trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng cuõng duøng aân hueä vaø thaùnh suûng taùc ñoäng trong hoï nhôø thaàn löïc thaùnh hoùa cuûa Ngöôøi, vaø ñaõ cuûng coá moät soá ngöôøi trong hoï ñi ñeán choã ñoå maùu töû ñaïo. Vì theá Thaùnh Thaàn thuùc giuïc heát thaûy caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ öôùc muoán vaø haønh ñoäng ñeå taát caû ñöôïc an bình vaø hieäp nhaát trong moät ñoaøn chieân döôùi quyeàn moät chuû chaên duy nhaát theo caùch thöùc Ñöùc Kitoâ ñaõ aán ñònh"[15].

Rieâng veà caùc Giaùo hoäi Chính thoáng, saéc leänh Coâng ñoàng veà ñaïi keát ñaõ coù theå tuyeân boá raèng "nhôø vieäc cöû haønh Thaùnh Theå trong moãi Giaùo hoäi aáy, Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa ñöôïc xaây döïng vaø phaùt trieån"[16]. Nhìn nhaän taát caû nhöõng ñieàu ñoù laø ñaùp laïi moät ñoøi hoûi cuûa chaân lyù.

13. Cuõng vaên kieän aáy laøm noåi baät leân caùch thaän troïng nhöõng heä luïy veà giaùo lyù cuûa tình traïng ñoù. Veà nhöõng phaàn töû cuûa caùc Coäng ñoàng naøy saéc leänh tuyeân boá: "Ñöôïc coâng chính hoùa nhôø ñöùc tin khi chòu pheùp röûa toäi, hoï ñaõ ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Ñöùc Kitoâ, vaø vì theá coù quyeàn mang danh Kitoâ höõu vaø ñöôïc con caùi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo nhìn nhaän caùch hôïp lyù laø anh em trong Ñöùc Kitoâ"[17].

Khi gôïi leân nhieàu ñieàu thieän haûo hieän coù trong caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc, saéc leänh noùi theâm: "Taát caû ñaõ phaùt sinh töø Ñöùc Kitoâ vaø daãn ñöa veà chính Ngöôøi, thì ñöông nhieân cuõng thuoäc veà quyeàn Giaùo hoäi duy nhaát cuûa Ngöôøi. Caùc anh em ly khai vôùi chuùng ta cuõng cöû haønh nhieàu leã nghi phuïng vuï cuûa Kitoâ giaùo. Nhöõng leã nghi aáy chaéc chaén coù theå thöïc söï phaùt sinh ñôøi soáng ôn thaùnh vaø phaûi ñöôïc coâng nhaän laø ñöôøng ñöa ñeán söï hieäp thoâng vaøo ôn cöùu roãi, tuy caùch thöùc coù khaùc nhau tuøy hoaøn caûnh cuûa moãi Giaùo hoäi hay Coäng ñoàng"[18].

Ñoù laø nhöõng vaên baûn ñaïi keát coù giaù trò quan troïng baäc nhaát. Ngoaøi nhöõng ranh giôùi cuûa Coäng ñoàng Coâng giaùo, khoâng phaûi laø chaúng coøn gì thuoäc veà Giaùo hoäi nöõa. Nhieàu yeáu toá coù giaù trò lôùn lao, maø trong Giaùo hoäi Coâng giaùo laø thaønh phaàn cuûa nhöõng phöông tieän cöùu roãi vaø cuûa nhöõng ôn hueä laøm neân Giaùo hoäi, cuõng thaáy coù trong nhöõng Coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùc.

14. Töï chuùng, taát caû nhöõng yeáu toá noùi treân laøm neân moät lôøi keâu goïi veà hieäp nhaát ñeå chuùng tìm thaáy nôi söï hieäp nhaát naøy möùc ñoä sung maõn cuûa chuùng. Khoâng phaûi laø chuyeän gom goùp taát caû nhöõng kho taøng phong phuù bò phaân taùn trong caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo ñeå ñaït tôùi moät Giaùo hoäi maø Thieân Chuùa muoán cho töông lai. Theo Truyeàn thoáng lôùn lao ñöôïc caùc Giaùo phuï Ñoâng phöông vaø Taây phöông chöùng thöïc, Giaùo hoäi Coâng giaùo tin raèng, trong bieán coá ngaøy leã Nguõ Tuaàn, Thieân Chuùa ñaõ baøy toû Giaùo hoäi ra trong thöïc theå caùnh chung cuûa noù, Giaùo hoäi maø Ngöôøi ñaõ chuaån bò "töø thôøi Abel, ngöôøi coâng chính"[19]. Giaùo hoäi ñaõ ñöôïc trao ban. Vì theá, maø chuùng ta ñaõ ôû vaøo thôøi cuoái cuøng. Nhöõng yeáu toá cuûa Giaùo hoäi ñaõ ñöôïc trao ban naøy ñang hieän höõu, ñöôïc lieân keát laïi trong taát caû möùc ñoä sung maõn cuûa chuùng trong Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø khoâng coù ñöôïc söùc sung maõn ñoù, trong nhöõng Coäng ñoàng khaùc[20], nôi maø moät soá phöông tieän cuûa maàu nhieäm Kitoâ ñoâi khi ñaõ ñöôïc laøm saùng toû hôn. Coâng cuoäc ñaïi keát nhaèm xuùc tieán moái hieäp thoâng töøng phaàn hieän coù giöõa caùc Kitoâ höõu, ñeå ñaït tôùi hieäp thoâng troïn veïn trong chaân lyù vaø tình yeâu.

Canh taân vaø hoaùn caûi

15. Ñi töø nhöõng nguyeân taéc vaø boån phaän khaån thieát cho löông taâm Kitoâ giaùo ñeán hoaït ñoäng cho haønh trình ñaïi keát höôùng veà hieäp nhaát, Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ laøm noåi baät nhaát laø söï caàn thieát cuûa vieäc hoaùn caûi taâm hoàn. "Thôøi kyø ñaõ maõn, vaø trieàu ñaïi Thieân Chuùa ñaõ ñeán gaàn", lôøi loan baùo cuûa Ñöùc Kitoâ ñöôïc tieáp theo ngay baèng lôøi keâu goïi "Anh em haõy hoái caûi vaø tin vaøo Tin Möøng" (Mc 1,15) maø Ñöùc Gieâsu duøng ñeå khai maïc söù vuï cuûa Ngöôøi, hai caâu aáy xaùc ñònh nhaân toá thieát yeáu cuûa moät söï khôûi ñaàu môùi: boån phaän caên baûn cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng, ôû moïi chaëng ñöôøng cöùu ñoä cuûa Giaùo hoäi. Vieäc aáy ñaëc bieät lieân heä tôùi quaù trình haønh ñoäng cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Coâng ñoàng ñaõ ghi vaøo soá nhöõng ñieàu phaûi canh taân, boån phaän phaûi hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu chia ly. "Khoâng coù ñaïi keát theo ñuùng nghóa cuûa danh töø aáy maø khoâng coù söï hoaùn caûi noäi taâm"[21].

Coâng ñoàng keâu goïi hoaùn caûi caù nhaân cuõng nhö hoaùn caûi Coäng ñoàng. Khaùt voïng cuûa baát kyø Coäng ñoàng Kitoâ höõu naøo muoán hieäp nhaát cuõng ñeàu ñi song song cuøng loøng trung thaønh vôùi Tin Möøng. Khi noùi ñeán nhöõng ngöôøi soáng ôn goïi Kitoâ höõu, Coâng ñoàng ñeà caäp tôùi vieäc hoaùn caûi noäi taâm, tôùi canh taân tinh thaàn[22].

Do ñoù, moãi ngöôøi phaûi hoaùn caûi trieät ñeå hôn vì Tin Möøng, vaø khoâng bao giôø ñaùnh maát keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, hoï caàn phaûi thay ñoåi caùch nhìn veà moïi thöù. Nhôø coâng cuoäc ñaïi keát, vieäc chieâm ngaém "nhöõng kyø coâng cuûa Thieân Chuùa" (mirabilia Dei), ñaõ ñöôïc laøm phong phuù bôûi nhöõng chaân trôøi môùi, nôi Thieân Chuùa khôi daäy taùc ñoäng cuûa aân suûng: vieäc nhaän thöùc raèng Chuùa Thaùnh Thaàn haønh ñoäng trong caùc Coäng ñoàng Kitoâ höõu khaùc, khaùm phaù ra nhöõng göông maãu veà söï thaùnh thieän, kinh nghieäm veà söï phong phuù to lôùn hieän dieän trong söï hieäp thoâng cuûa caùc thaùnh, vaø tieáp xuùc vôùi caùc chieàu kích baát ngôø cuûa vieäc daán thaân Kitoâ giaùo. Theo moät caùch töông öùng, coù moät yù thöùc gia taêng veà söï caàn thieát phaûi saùm hoái: yù thöùc veà moät soá nhöõng vieäc loaïi tröø nhau laøm toån thöông tình baùc aùi huynh ñeä, veà moät soá nhöõng söï choái töø tha thöù, veà tính kieâu caêng, söï ñoùng kín trong vieäc leân aùn "keû khaùc" moät caùch thieáu tinh thaàn truyeàn giaùo, moät söï coi thöôøng sinh ra töø moät giaû ñònh khoâng laønh maïnh. Do ñoù, toaøn boä cuoäc soáng cuûa caùc Kitoâ höõu ñöôïc ñaùnh daáu baèng moät moái quan taâm ñoái vôùi tinh thaàn ñaïi keát vaø hoï ñöôïc keâu goïi ñeå cho öu tö aáy bieán ñoåi mình.

16. Trong giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II coù moái lieân heä roõ raøng giöõa ñoåi môùi, hoaùn caûi vaø caûi caùch. Coâng ñoàng khaúng ñònh: "Treân ñöôøng löõ haønh, Giaùo hoäi ñöôïc Ñöùc Kitoâ môøi goïi ñi tôùi caûi caùch luoân luoân, nhö Giaùo hoäi vaãn caàn phaûi coù, xeùt theo laø moät toå chöùc coù phaàn nhaân loaïi vaø traàn theá; vaäy neáu# xaûy ra vieäc# moät soá söï vieäc khoâng ñöôïc tuaân giöõ cho caån thaän, thì khi thôøi gian thuaän lôïi, phaûi tieán haønh vieäc söûa ñoåi caàn thieát"[23]. Khoâng moät Coäng ñoàng Kitoâ naøo ñöôïc mieãn tröø khoûi lôøi keâu goïi naøy.

Baèng caùch tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi thaúng thaén, döôùi aùnh saùng cuûa Truyeàn thoáng Toâng ñoà, caùc Coäng ñoàng giuùp nhau, cuøng nhau nhìn nhaän baûn thaân. Ñieàu naøy khieán hoï phaûi töï hoûi, lieäu hoï coù thöïc söï dieãn taû moät caùch troïn veïn taát caû nhöõng ñieàu maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ truyeàn qua caùc Toâng ñoà hay khoâng[24]. Ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, toâi ñaõ thöôøng xuyeân nhaéc laïi nhöõng nghóa vuï vaø nhöõng quan ñieåm ñoù, nhö vaøo dòp kyû nieäm nöôùc Nga ñöôïc laõnh nhaän pheùp röûa[25], hoaëc dòp ghi nhôù 11 theá kyû, coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng cuûa thaùnh Cyrilloâ vaø thaùnh Meâthoâñioâ[26]. Môùi ñaây, toâi ñaõ pheâ chuaån baûn "Phöông höôùng aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø nhöõng chuaån möïc veà hieäp nhaát", vaø ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng Coå voõ Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu ban haønh, ñaõ aùp duïng vaøo laõnh vöïc muïc vuï nhöõng nghóa vuï vaø nhöõng quan ñieåm neâu treân [27].

17. Veà caùc Kitoâ höõu khaùc, nhöõng vaên kieän chính cuûa UÛy ban Ñöùc tin vaø Cô cheá[28] cuøng caùc tuyeân ngoân cuûa nhieàu cuoäc ñoái thoaïi song phöông, ñaõ ñeà nghò vôùi caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu nhöõng coâng cuï höõu ích ñeå nhaän bieát nhöõng gì caàn thieát cho phong traøo ñaïi keát, vaø cho vieäc hoaùn caûi maø phong traøo naøy truyeàn caûm höùng. Nhöõng nghieân cöùu naøy raát quan troïng töø hai quan ñieåm: chuùng chöùng minh söï tieán boä ñaùng chuù yù ñaõ ñaït ñöôïc, vaø chuùng laø nguoàn hy voïng, khi chuùng theå hieän moät neàn taûng chaéc chaén cho vieäc nghieân cöùu caàn phaûi tieáp tuïc ñaøo saâu theâm.

Trong tình hình hieän nay cuûa Daân toäc Kitoâ giaùo, vieäc ñaøo saâu söï hieäp thoâng trong vieäc caûi caùch thöôøng xuyeân, ñöôïc thöïc hieän theo aùnh saùng cuûa truyeàn thoáng toâng ñoà, haún laø moät trong nhöõng neùt ñaëc tröng quan troïng nhaát cuûa phong traøo ñaïi keát. Maët khaùc, ñaây cuõng laø baûo ñaûm thieát yeáu cho töông lai cuûa phong traøo naøy. Caùc tín höõu trong Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng theå khoâng bieát raèng ñaø vöôn tôùi Ñaïi keát cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II laø moät trong nhöõng keát quaû töø nhöõng vieäc Giaùo hoäi ñaõ heát söùc laøm ñeå töï xeùt mình theo aùnh saùng Tin Möøng vaø Truyeàn thoáng vó ñaïi. Thaùnh Gioan XXIII, vò tieàn nhieäm cuûa toâi, ñaõ thaáu hieåu ñieàu aáy, neân ngay khi trieäu taäp Coâng ñoàng, ngaøi ñaõ töø choái taùch baïch giöõa vieäc canh taân vôùi vieäc môû ra cho coâng cuoäc ñaïi keát[29]. Vaø khi keát thuùc Coâng ñoàng, thaùnh Phaoloâ VI ñaõ long troïng daâng hieán ôn keâu goïi hieäp nhaát cuûa Coâng ñoàng, baèng caùch noái laïi cuoäc ñoái thoaïi yeâu thöông vôùi caùc Giaùo hoäi ñang hieäp thoâng vôùi Ñöùc Thöôïng phuï taïi Constantinople, vaø cuøng ngaøi thöïc hieän moät cöû chæ cuï theå ñaày yù nghóa, laø "vaát vaøo queân laõng" vaø laøm "tan bieán khoûi kyù öùc vaø khoûi loøng cuûa Giaùo hoäi" nhöõng vuï tuyeät thoâng trong quaù khöù. Ñieàu ñaùng nhaéc laïi raèng vieäc thaønh laäp moät cô quan ñaëc bieät veà caùc vaán ñeà ñaïi keát truøng hôïp truøng hôïp vôùi vieäc vaïch ra con ñöôøng chuaån bò Coâng ñoàng Vaticanoâ II[30] vaø qua cô quan naøy, nhöõng yù kieán vaø ñaùnh giaù cuûa caùc Coäng ñoàng Kitoâ khaùc ñaõ coù vò trí trong nhöõng phieân thaûo luaän quan troïng veà Maëc Khaûi, veà Giaùo hoäi, veà baûn chaát cuûa Ñaïi keát, vaø veà töï do toân giaùo.

Taàm quan troïng caên baûn cuûa Giaùo lyù

18. Khi laëp laïi yù töôûng maø thaùnh Gioan XXIII ñaõ baøy toû trong leã khai maïc Coâng ñoàng[31], Saéc leänh veà ñaïi keát laøm noåi baät phöông caùch trình baøy giaùo lyù trong caùc yeáu toá cuûa vieäc caûi caùch thöôøng xuyeân[32]. Trong baát kyø boái caûnh naøy, khoâng coù vaán ñeà bieán ñoåi kho taøng ñöùc tin, thay ñoåi yù nghóa caùc tín ñieàu, loaïi boû nhöõng lôøi thieát yeáu, thích nghi chaân lyù theo caùc sôû thích cuûa moät thôøi ñaïi hay baõi boû moät soá ñieàu trong Kinh Tin Kính vôùi lyù do giaû taïo laø ngaøy nay khoâng ai hieåu nöõa. Söï hieäp nhaát maø Thieân Chuùa muoán chæ coù theå thöïc hieän trong vieäc cuøng nhau gaén boù vôùi toaøn theå noäi dung maëc khaûi cuûa ñöùc tin. Trong vaán ñeà ñöùc tin, söï thoûa hieäp laø maâu thuaãn vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng laø Söï Thaät. Trong nhieäm theå Chuùa Kitoâ, Ñaáng laø "con ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng" (Ga 14,6), ai coù theå cho laø hôïp phaùp söï hoøa giaûi ñaït ñöôïc nhôø vieäc hy sinh chaân lyù? Tuyeân ngoân veà töï do toân giaùo Dignitatis Humanae cuûa Coâng ñoàng nhìn nhaän raèng vieäc tìm kieám chaân lyù thuoäc veà phaåm giaù con ngöôøi, "nhaát laø trong nhöõng ñieàu lieân quan tôùi Thieân Chuùa vaø Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi"[33] vaø lieân quan tôùi söï gaén boù vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa Ngöôøi. Do ñoù, vieäc "hieän höõu beân nhau" maø phaûn boäi chaân lyù thì seõ nghòch laïi vôùi baûn tính Thieân Chuùa, Ñaáng ban cho chuùng ta ñöôïc hieäp thoâng vôùi Ngöôøi, vaø nghòch laïi yeâu caàu cuûa chaân lyù voán ôû saâu trong moïi traùi tim cuûa moãi con ngöôøi.

19. Tuy nhieân, giaùo lyù phaûi ñöôïc trình baøy caùch naøo deã hieåu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi maø chính Thieân Chuùa ñaõ chæ ñònh giaùo lyù aáy cho. Trong Thoâng ñieäp Slavorum Apstoli (Toâng ñoà cuûa ngöôøi Slavoâ), toâi ñaõ nhaéc laïi raèng, chính vì lyù do naøy maø thaùnh Cryilloâ vaø thaùnh Meâthoâñioâ ñaõ coá gaéng dieãn dòch caùc yù nieäm Kinh Thaùnh, vaø nhöõng khaùi nieäm thaàn hoïc Hy Laïp vaøo trong boái caûnh tö töôûng vaø kinh nghieäm lòch söû raát khaùc bieät. Caùc ngaøi muoán raèng, Lôøi Chuùa "ñöôïc laøm cho trôû neân deã chaáp nhaän tuøy theo phöông tieän dieãn taû rieâng cuûa töøng neàn vaên minh"[34]. Caùc ngaøi hieåu raèng khoâng theå "aùp ñaët treân caùc daân toäc maø mình rao giaûng tính öu vieät khoâng theå choái caõi cuûa tieáng Hy Laïp vaø cuûa neàn vaên hoùa Byzantine, cuõng nhö nhöõng taäp quaùn vaø caùch xöû söï cuûa xaõ hoäi tieân tieán hôn, trong ñoù caùc ngaøi ñöôïc ñaøo taïo"[35]. Caùc ngaøi ñöa ra thöïc haønh "söï hieäp thoâng hoaøn haûo trong yeâu thöông, ñaõ giöõ cho Giaùo hoäi khoûi moïi hình thöùc caù nhaân chuû nghóa" vaø "ñoäc chieám chuû nghóa saéc toäc", hoaëc ñònh kieán chuûng toäc, vaø töø baát kyø söï kieâu haõnh quoác gia chuû nghóa naøo"[36]. Cuõng vôùi tinh thaàn ñoù, toâi ñaõ khoâng ngaàn ngaïi noùi vôùi caùc Thoå daân UÙc raèng: "Khoâng ñöôïc ñeå cho anh chò em trôû thaønh daân toäc bò phaân maûnh# Ñöùc Gieâsu keâu goïi anh chò em ñoùn nhaän Lôøi Chuùa vaø caùc giaù trò cuûa Lôøi Chuùa vaøo trong neàn vaên hoùa rieâng cuûa anh chò em"[37]. Bôûi vì töï baûn chaát, moïi chuû ñeà cuûa ñöùc tin ñöôïc daønh cho toaøn theå nhaân loaïi; caùc chuû ñeà aáy phaûi ñöôïc dieãn dòch trong moïi neàn vaên hoùa. Quaû thaät, yeáu toá xaùc ñònh söï hieäp thoâng trong chaân lyù vaø caûm thöùc veà chaân lyù. Dieãn taû chaân lyù coù theå coù nhieàu hình thöùc. Vaø söï ñoåi môùi caùc hình thöùc dieãn taû trôû neân caàn thieát vì muïc ñích truyeàn taûi ñeán moïi ngöôøi hoâm nay söù ñieäp Tin Möøng theo yù nghóa baát bieán cuûa noù[38].

"Söï ñoåi môùi naøy mang moät taàm quan troïng ñaïi keát ñaëc bieät"[39]. Vaø ñaây khoâng chæ laø vaán ñeà ñoåi môùi caùch dieãn taû ñöùc tin, maø coøn laø caùch soáng ñuùng vôùi ñöùc tin. Vaäy chuùng ta coù theå töï hoûi: ai phaûi laøm vieäc aáy? Coâng ñoàng traû lôøi roõ raøng cho caâu hoûi naøy: Vieäc ñoù "lieân quan tôùi toaøn theå Giaùo hoäi, giaùo daân cuõng nhö muïc töû,# moãi ngöôøi, tuøy khaû naêng rieâng, hoaëc trong ñôøi soáng Kitoâ höõu haèng ngaøy, hoaëc trong nhöõng nghieân cöùu thaàn hoïc lòch söû"[40].

20. Taát caû ñieàu naøy laø voâ cuøng quan troïng vaø coù yù nghóa cô baûn ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaïi keát. Do ñoù, hoaøn toaøn roõ raøng raèng ñaïi keát, phong traøo coå voõ söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, khoâng chæ laø moät loaïi "phuï luïc - appendix" ñöôïc theâm vaøo caùc sinh hoaït truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi. Thay vaøo ñoù, ñaïi keát laø moät phaàn ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi, vaø vì theá, ñaïi keát phaûi thaám nhaäp vaøo toaøn theå cuoäc soáng vaø moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi vaø nhö laø hoa traùi ñöôïc sinh ra bôûi moät caây khoûe maïnh vaø höng thònh phaùt trieån ñeán taàm voùc vieân maõn cuûa noù.

Ñaây laø nhöõng gì thaùnh Gioan XXIII tin töôûng vaøo söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi vaø caùch maø ngaøi tìm kieám söï hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu. Noùi veà caùc Kitoâ höõu khaùc, veà ñaïi gia ñình Kitoâ höõu, ngaøi nhaän ñònh: "Nhöõng gì hieäp nhaát chuùng ta vôùi nhau thì lôùn hôn nhieàu so vôùi nhöõng gì chia reõ chuùng ta". Veà phaàn mình, Coâng ñoàng Vaticanoâ II khuyeân chuùng ta raèng: "Taát caû caùc Kitoâ höõu haõy nhôù raèng, khi noã löïc soáng troïn veïn theo Tin Möøng, hoï seõ coå vuõ, hôn nöõa, hoï seõ caøng thöïc haønh söï hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu moät caùch toát ñeïp hôn. Thaät vaäy, khi caøng keát hieäp maät thieát vôùi Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, thì hoï laïi caøng deã daøng thaét chaët tình huynh ñeä vôùi nhau hôn"[41].

Tính öu vieät cuûa lôøi caàu nguyeän

21. "Söï hoaùn caûi cuûa con tim vaø söï thaùnh thieän cuûa cuoäc soáng, cuøng vôùi lôøi caàu nguyeän coâng khai vaø rieâng tö cho söï hieäp nhaát cuûa caùc Kitoâ höõu, phaûi ñöôïc coi nhö linh hoàn cuûa moïi phong traøo ñaïi keát vaø raát xöùng ñaùng ñöôïc goïi laø "Ñaïi keát thieâng lieâng"[42].

Chuùng ta ñang tieán treân ñöôøng daãn tôùi hoaùn caûi con tim, theo nhòp vôùi tình yeâu daâng leân Thieân Chuùa vaø ñoàng thôøi ñeán vôùi anh em, tôùi moïi anh em, cuõng nhö ñeán vôùi moïi ngöôøi khoâng hieäp thoâng troïn veïn vôùi chuùng ta. Töø tình yeâu sinh ra öôùc muoán hieäp nhaát, ngay caû nôi nhöõng ngöôøi vaãn khoâng bieát ñeán nhu caàu hieäp nhaát. Tình yeâu laø taùc nhaân taïo neân söï hieäp thoâng giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, giöõa Coäng ñoàng vôùi Coäng ñoàng. Neáu chuùng ta yeâu thöông nhau, chuùng ta höôùng tôùi vieäc hieåu saâu saéc hôn veà söï hieäp thoâng, vaø ñöa söï hieäp thoâng tôùi möùc hoaøn thieän. Tình yeâu ñöôïc hieán daâng cho Thieân Chuùa nhö laø nguoàn hieäp thoâng hoaøn haûo, söï hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, maø chuùng ta coù theå ruùt ra töø nguoàn ñoù ñeå xaây döïng söï hieäp thoâng giöõa caùc caù nhaân vaø Coäng ñoàng, hoaëc taùi laäp söï hieäp thoâng giöõa caùc Kitoâ höõu vaãn coøn bò chia reõ. Tình yeâu laø nguoàn suoái lôùn mang laïi söï soáng vaø tieáp theâm söùc maïnh cho cuoäc haønh trình tieán tôùi söï hieäp nhaát.

Tình yeâu naøy tìm thaáy bieåu hieän ñaày ñuû nhaát cuûa noù trong lôøi caàu nguyeän chung. Khi nhöõng anh em khoâng cuøng soáng trong söï hieäp thoâng troïn veïn maø hoïp nhau caàu nguyeän, Coâng ñoàng Vaticanoâ II xaùc ñònh, söï caàu nguyeän cuûa hoï nhö linh hoàn cuûa moïi phong traøo ñaïi keát. Caàu nguyeän laø "phöông caùch raát höõu hieäu ñeå caàu xin ôn hieäp nhaát", "laø moät bieåu hieän chaân thöïc nhöõng moái daây lieân keát giöõa ngöôøi Coâng giaùo vôùi caùc anh em ly khai"[43]. Ngay caû khi chuùng ta khoâng caàu nguyeän cuï theå cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, maø theo nhöõng yù nguyeän khaùc, nhö xin ôn hoøa bình chaúng haïn, thì vieäc caàu nguyeän, töï noù cuõng trôû neân söï dieãn taû vaø cuûng coá söï hieäp nhaát. Vieäc caàu nguyeän chung cuûa caùc Kitoâ höõu thænh caàu Ñöùc Kitoâ ñeán vieáng thaêm Coäng ñoàng nhöõng ngöôøi ñang khaán xin Ngöôøi: "Vì ôû ñaâu coù hai ba ngöôøi hoïp laïi nhaân danh Thaày, thì coù Thaày ôû ñaáy, giöõa hoï" (Mt 18, 20).

22. Khi caùc Kitoâ höõu caàu nguyeän chung vôùi nhau, muïc tieâu hieäp nhaát döôøng nhö gaàn hôn. Lòch söû laâu ñôøi cuûa caùc Kitoâ höõu coøn ghi daáu nhieàu ñoå vôõ nhö ñöôïc xaây laïi, höôùng veà Nguoàn hieäp nhaát cuûa mình laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ. "Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaãn laø moät, hoâm qua cuõng nhö hoâm nay, vaø nhö vaäy maõi ñeán muoân ñôøi" (Dt 13,8). Ñöùc Kitoâ thöïc söï hieän dieän trong söï hieäp thoâng cuûa lôøi caàu nguyeän; Ngöôøi caàu nguyeän "trong chuùng ta", "vôùi chuùng ta" vaø "cho chuùng ta". Chính Ngöôøi höôùng daãn vieäc caàu nguyeän cuûa chuùng ta, trong Thaùnh Thaàn laø Ñaáng An UÛi maø Ngöôøi ñaõ höùa vaø ñaõ ban xuoáng cho Giaùo hoäi, ngay trong Nhaø Tieäc Ly taïi Gieârusalem, khi Ngöôøi thieát laäp Giaùo hoäi trong söï hieäp nhaát nguyeân thuûy.

Doïc theo con ñöôøng ñaïi keát daãn ñeán söï hieäp nhaát, nieàm töï haøo veà nôi choán chaéc chaén thuoäc veà lôøi caàu nguyeän chung, söï keát hieäp caàu nguyeän cuûa nhöõng ngöôøi quy tuï quanh chính Ñöùc Kitoâ. Baát chaáp söï chia reõ cuûa hoï, neáu caùc Kitoâ höõu coù theå trôû neân hieäp nhaát hôn bao giôø heát trong lôøi caàu nguyeän chung quanh Ñöùc Kitoâ, hoï seõ phaùt trieån trong nhaän thöùc veà vieäc laøm theá naøo ñeå bôùt chia reõ hoï hôn so vôùi nhöõng gì keát hôïp hoï vôùi nhau. Neáu hoï gaëp nhau thöôøng xuyeân vaø chuyeân caàn hôn, tröôùc maët Ñöùc Kitoâ trong lôøi caàu nguyeän, hoï seõ coù theå coù ñöôïc can ñaûm ñeå ñoái maët vôùi taát caû thöïc teá ñau ñôùn cuûa con ngöôøi trong söï chia reõ cuûa mình, vaø hoï seõ laïi gaëp nhau trong coäng ñoàng cuûa Giaùo hoäi maø Ñöùc Kitoâ khoâng ngöøng xaây döïng trong Chuùa Thaùnh Thaàn, baát chaáp moïi yeáu ñuoái vaø giôùi haïn cuûa con ngöôøi.

23. Cuoái cuøng, söï thoâng coâng trong caàu nguyeän khieán moïi ngöôøi nhìn vaøo Giaùo hoäi vaø Kitoâ giaùo theo moät caùch môùi. Thöïc teá khoâng ñöôïc queân raèng Ñöùc Kitoâ ñaõ caàu nguyeän vôùi Chuùa Cha ban ôn hieäp nhaát cho caùc moân ñeä, ñeå söï hieäp nhaát cuûa hoï coù theå laøm chöùng cho söù vuï cuûa mình, vaø ñeå theá gian coù theå tin raèng Chuùa Cha ñaõ sai Ngöôøi (x. Ga 17,21). Coù theå noùi raèng phong traøo ñaïi keát, theo moät nghóa naøo ñoù, ñöôïc sinh ra töø kinh nghieäm tieâu cöïc cuûa moãi ngöôøi, khi loan baùo Tin Möøng duy nhaát, ñaõ cöù cho mình laø thuoäc Giaùo hoäi rieâng cuûa mình hoaëc Coäng ñoàng Giaùo hoäi cuûa mình. Ñaây laø moät maâu thuaãn khoâng theå giaáu ñöôïc nhöõng ngöôøi laéng nghe söù ñieäp cöùu roãi, vaø thöïc teá ñaây laø moät trôû ngaïi cho vieäc ñoùn nhaän Tin Möøng. Ñaùng tieác, trôû ngaïi nghieâm troïng naøy ñaõ khoâng ñöôïc khaéc phuïc. Ñuùng laø chuùng ta chöa hieäp thoâng troïn veïn. Tuy nhieân, baát chaáp söï chia reõ cuûa chuùng ta, chuùng ta ñang treân ñöôøng höôùng tôùi söï hieäp nhaát troïn veïn, söï hieäp nhaát ñoù ñaõ ñaùnh daáu Giaùo hoäi Toâng truyeàn ngay töø ban ñaàu, söï hieäp nhaát maø chuùng ta thaønh taâm tìm kieám. Lôøi caàu nguyeän chung cuûa chuùng ta, ñöôïc caûm höùng töø ñöùc tin, laø baèng chöùng veà ñieàu naøy. Trong lôøi caàu nguyeän ñoù, chuùng ta quy tuï laïi vôùi nhau nhaân danh Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng duy nhaát. Ngöôøi chính laø söï hieäp nhaát cuûa chuùng ta.

Lôøi caàu nguyeän "ñaïi keát" phuïc vuï cho söù vuï vaø tính khaû tín cuûa Kitoâ giaùo. Vì theá, caàu nguyeän phaûi ñaëc bieät hieän dieän trong ñôøi soáng Giaùo hoäi vaø trong caùc sinh hoaït nhaèm muïc ñích coå voõ söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Nhö theå chuùng ta lieân tuïc caàn phaûi quay laïi vaø hoïp nhau trong nhaø Tieäc ly vaøo ngaøy Thöù Naêm Tuaàn Thaùnh, maëc duø söï hieän dieän cuûa chuùng ta ôû nôi ñoù seõ khoâng hoaøn haûo cho ñeán khi nhöõng trôû ngaïi cho söï hieäp thoâng Giaùo hoäi hoaøn toaøn ñöôïc khaéc phuïc, vaø taát caû caùc Kitoâ höõu coù theå taäp hôïp laïi vôùi nhau cöû haønh bí tích Thaùnh Theå[44].

24. Thaät laø moät nieàm vui khi thaáy raèng nhieàu cuoäc gaëp gôõ ñaïi keát haàu nhö luoân luoân bao goàm vaø thöïc söï ñaït ñeán ñænh ñieåm trong vieäc caàu nguyeän. Tuaàn leã caàu nguyeän cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, cöû haønh trong thaùng Gieâng haøng naêm, hay ôû moät soá nöôùc vaøo leã Nguõ Tuaàn, ñaõ trôû thaønh truyeàn thoáng phoå bieán vaø vöõng beàn. Nhöng cuõng coù nhieàu dòp khaùc trong naêm khi caùc Kitoâ höõu ñöôïc höôùng daãn ñeå caàu nguyeän chung vôùi nhau. Trong boái caûnh naøy, toâi muoán ñeà caäp ñeán traûi nghieäm ñaëc bieät veà nhöõng cuoäc haønh höông cuûa Giaùo hoaøng ñeán caùc Giaùo hoäi khaùc nhau, ôû caùc chaâu luïc vaø quoác gia khaùc nhau thuoäc phong traøo ñaïi keát [oikoumene] ngaøy nay. Toâi raát yù thöùc raèng ñoù laø Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ höôùng daãn Giaùo hoaøng thöïc thi söù vuï toâng ñoà cuûa mình theo caùch ñaëc bieät naøy. Thaäm chí coù theå noùi xa hôn. Coâng ñoàng ñaõ bieán nhöõng chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Giaùo hoaøng thaønh moät traùch nhieäm cuï theå trong vieäc thöïc hieän vai troø cuûa Giaùm muïc Roâma trong vieäc phuïc vuï söï hieäp thoâng[45]. Caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi haàu nhö luoân bao goàm moät cuoäc gaëp gôõ ñaïi keát vaø caàu nguyeän chung vôùi caùc anh chò em cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñang tìm kieám söï hieäp nhaát trong Ñöùc Kitoâ vaø trong Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi. Vôùi caûm xuùc saâu saéc, toâi ñaëc bieät nhôù tôùi vieäc caàu nguyeän chung vôùi Ñöùc Giaùo chuû coäng ñoàng Anh giaùo, trong nhaø thôø chính toøa Canterbury ngaøy 29 thaùng 5 naêm 1982, trong ngoâi thaùnh ñöôøng nguy nga traùng leä naøy, toâi nhaän ra "moät chöùng töø huøng hoàn cuûa nhöõng naêm daøi chuùng ta cuøng coù chung moät di saûn, vaø cuõng nhöõng naêm buoàn saàu vì chia reõ tieáp theo"[46]; toâi cuõng khoâng theå queân nhöõng cuoäc gaëp gôõ trong caùc nöôùc Baéc AÂu vaø baùn ñaûo Scandinavia (töø 1 ñeán 10 thaùng 6 naêm 1989), taïi Myõ chaâu hay Phi chaâu, hay buoåi caàu nguyeän ôû Vaên phoøng Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi (12 thaùng 6 naêm 1984), cô quan coù muïc ñích keâu goïi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng, laø thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng, ñi tôùi "ñích hieäp nhaát höõu hình trong moät ñöùc tin vaø moät söï Hieäp thoâng vaøo leã Taï ôn, ñöôïc dieãn taû trong phuïng töï vaø ñôøi soáng chung trong Ñöùc Kitoâ"[47]. Vaø laøm sao toâi coù theå queân ñöôïc khi toâi tham döï phuïng vuï Thaùnh Theå thuoäc veà Giaùo hoäi cuûa Saint George, taïi Toøa Thöôïng phuï ñaïi keát (30 thaùng 11 naêm 1979), vaø vieäc cöû haønh thaùnh leã trong Vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ, nhaân cuoäc vieáng thaêm Roâma cuûa ngöôøi Anh em ñaùng kính cuûa toâi, laø Ñöùc Thöôïng phuï Dimitrios I (ngaøy 6 thaùng 12 naêm 1987). Trong dòp naøy, taïi baøn thôø Tuyeân tín, chuùng toâi cuøng ñoïc Kinh Tin Kính Nicea - Constantinopoli, theo nguyeân baûn tieáng Hy Laïp. Thaät khoù maø dieãn taû baèng moät vaøi töø ngöõ veà nhöõng neùt ñaëc thuø ñoäc ñaùo cuûa moãi dòp caàu nguyeän naøy. Vì nhöõng leä thuoäc hoaøn caûnh ñeán töø quaù khöù, caùch naøy hay caùch khaùc, coøn ñeø naëng treân nhöõng cuoäc gaëp gôõ, nhöng caùc cuoäc gaëp gôõ naøy ñeàu coù moät söùc thuyeát phuïc rieâng vaø duy nhaát. Taát caû ñaõ trôû thaønh moät phaàn trong kyù öùc cuûa Giaùo hoäi, khi maø Giaùo hoäi ñöôïc chính Ñaáng An UÛi höôùng daãn, ñeå tìm kieám söï hieäp nhaát troïn veïn cuûa taát caû caùc tín höõu trong Ñöùc Kitoâ.

25. Khoâng chæ coù Giaùo hoaøng ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi haønh höông. Maø trong nhöõng naêm gaàn ñaây, coù nhieàu vò Ñaïi dieän ñaùng kính cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc ñaõ ñeán thaêm toâi taïi Roâma, vaø toâi ñaõ coù theå cuøng hoï tham döï buoåi caàu nguyeän, caû ôû nôi coâng coäng cuõng nhö taïi tö gia. Toâi ñaõ nhaéc laïi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thöôïng phuï ñaïi keát Dimitrios I. Toâi cuõng muoán nhôù laïi cuoäc gaëp gôõ caàu nguyeän, trong vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ, ñaõ hieäp nhaát toâi vôùi caùc vò Toång Giaùm muïc thuoäc Giaùo hoäi Lutheroâ, Giaùo chuû Thuïy Ñieån vaø Phaàn Lan, ñeå cöû haønh buoåi Phuïng vuï Kinh chieàu vaøo dòp kyû nieäm 6 naêm phong hieån thaùnh cho thaùnh nöõ Brigitta (5 thaùng 10 naêm 1991). Ñaây chæ laø moät ví duï, bôûi vì yù thöùc veà nghóa vuï caàu nguyeän cho söï hieäp nhaát ñaõ trôû thaønh moät phaàn khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi. Khoâng coù moät söï kieän quan troïng vaø yù nghóa naøo maø laïi khoâng ñöôïc theâm phong phuù nhôø söï hieän chung vôùi nhau vaø lôøi caàu nguyeän cuûa caùc Kitoâ höõu. Toâi khoâng theå ñöa ra moät danh saùch ñaày ñuû caùc cuoäc gaëp gôõ nhö vaäy, maëc duø moãi cuoäc gaëp ñeàu ñaùng ñeå ñöôïc ñeà caäp tôùi. Quaû thaät, Chuùa ñaõ naém laáy tay chuùng ta vaø Ngöôøi ñang höôùng daãn chuùng ta. Nhöõng trao ñoåi vaø caàu nguyeän chung ñoù ñaõ vieát ra heát trang naøy tôùi trang khaùc trong cuoán "Saùch Hieäp nhaát" cuûa chuùng ta, moät cuoán saùch maø chuùng ta phaûi luoân luoân laät töøng trang ñeå ñoïc ñi ñoïc laïi, ñeå töø ñoù ruùt ra nguoàn caûm höùng vaø hy voïng môùi.

26. Söï caàu nguyeän, coäng ñoàng caàu nguyeän, bao giôø cuõng cho chuùng ta tìm ñöôïc chaân lyù Tin Möøng cuûa lôøi naøy: "Anh em chæ coù moät Cha laø Cha treân trôøi" (Mt 23,9), lôøi thöa, Abba! Cha ôi! ñöôïc keâu caàu bôûi chính Ñöùc Gieâsu, Ñaáng laø Con Moät duy nhaát, ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha. Vaø chaân lyù khaùc: "Vì anh em chæ coù moät Thaày, coøn taát caû anh em ñeàu laø anh em vôùi nhau" (Mt 23,8). Lôøi caàu nguyeän "ñaïi keát" bieåu loä chieàu kích caên baûn cuûa tình huynh ñeä trong Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ chòu cheát ñeå quy tuï moïi con caùi Thieân Chuùa ñang bò taûn laïc veà, ñeå moät khi trôû thaønh "nhöõng ngöôøi con trong Con" (x. Ep 1,5), chuùng ta seõ phaûn aùnh ñaày ñuû thöïc taïi khoân doø cuûa taâm tình hieàn phuï cuûa Thieân Chuùa, vaø ñoàng thôøi, phaûn aùnh chaân lyù veà tính nhaân loaïi cuûa töøng ngöôøi vaø cuûa taát caû moïi ngöôøi.

Lôøi caàu nguyeän "ñaïi keát", lôøi caàu nguyeän cuûa anh chò em, dieãn taû ñieàu aáy. Vì hoï ñaõ chia reõ, baây giôø hoï ñoaøn keát trong Ñöùc Kitoâ vôùi nieàm hy voïng maïnh meõ hôn, phoù thaùc cho Ngöôøi töông lai cuûa ñaïi keát vaø hieäp thoâng. Veà vieäc naøy, coù theå tröng daãn caùch raát hôïp thôøi giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng: "Khi Ñöùc Gieâsu caàu nguyeän vôùi Chuùa Cha "ñeå taát caû neân moät, nhö chuùng ta laø moät" (Ga 17,21-22), thì Ngöôøi ñaõ môû ra nhöõng vieãn töôïng maø trí khoân loaøi ngöôøi khoâng theå ñaït tôùi, vaø Chuùa ñaõ gôïi yù raèng, coù moät söï töông töï naøo ñoù giöõa söï hieäp thoâng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa vaø söï ñoaøn keát cuûa con caùi Thieân Chuùa, trong chaân lyù vaø tình yeâu"[48].

Vieäc hoaùn caûi cuûa con tim laø ñieàu kieän thieát yeáu cho moïi cuoäc tìm kieám ñích thöïc cho söï hieäp nhaát, phaùt sinh töø lôøi caàu nguyeän, ñöa cuoäc tìm kieám aáy tôùi hieän thöïc: "Chính töø söï canh taân tinh thaàn, söï töø boû chính mình, vaø söï chan hoøa baùc aùi yeâu thöông, maø nhöõng öôùc voïng hieäp nhaát ñöôïc phaùt sinh vaø chín muøi. Do vaäy, ta phaûi caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå xin Ngöôøi ban ôn chaân thaønh xaû kyû, ôn khieâm toán vaø khoan dung ñeå phuïc vuï, ôn quaûng ñaïi trong tình huynh ñeä ñoái vôùi tha nhaân"[49].

27. Caàu nguyeän cho söï hieäp nhaát khoâng phaûi laø vaán ñeà chæ daønh rieâng cho nhöõng ngöôøi thöïc söï traûi nghieäm söï thieáu hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu. Trong cuoäc ñoái thoaïi caù nhaân saâu saéc maø moãi chuùng ta phaûi tieáp tuïc caàu nguyeän vôùi Chuùa, moái quan taâm veà söï hieäp nhaát khoâng theå vaéng boùng ñöôïc. Thöïc teá, chæ baèng caùch naøy, moái quan taâm ñoù môùi hoaøn toaøn trôû thaønh moät phaàn cuûa thöïc teá cuoäc soáng cuûa chuùng ta vaø cuûa nhöõng söï daán thaân maø chuùng ta ñaõ thöïc hieän trong Giaùo hoäi. Ñoù laø ñeå taùi khaúng ñònh boån phaän naøy maø toâi ñaõ ñaët ra tröôùc tín höõu cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo moät moâ hình maø toâi cho laø maãu möïc, maãu möïc cuûa nöõ ñan só doøng Xitoâ Nhaët pheùp, Chaân phöôùc Maria Gabriella Hieäp nhaát, ngöôøi maø toâi ñaõ phong chaân phöôùc vaøo ngaøy 25 thaùng 1 naêm 1983[50]. Nöõ ñan só Maria Gabriella ñöôïc keâu môøi böôùc vaøo moät ôn goïi taùch bieät khoûi theá gian, ñaõ hieán caû cuoäc ñôøi cho vieäc suy nieäm vaø caàu nguyeän, ñöôïc chuù taâm vaøo Tin Möøng Gioan, chöông 17, vaø ñaõ daâng cuoäc ñôøi mình cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Ñaây thöïc söï laø neàn taûng cuûa moïi lôøi caàu nguyeän: söï daâng hieán troïn veïn vaø voâ ñieàu kieän cuûa cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi cho Chuùa Cha, qua Chuùa Con, trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Taám göông cuûa Chò Maria Gabriella mang tính giaùo duïc; noù giuùp chuùng ta hieåu raèng, khoâng coù thôøi ñieåm, tình huoáng hay nôi choán naøo daønh rieâng ñeå caàu nguyeän cho hieäp nhaát caû. Lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Kitoâ daâng leân Chuùa Cha ñöôïc nhö moät göông maãu cho moïi ngöôøi, moïi thôøi vaø ôû moïi nôi.

Ñoái thoaïi ñaïi keát

28. Neáu caàu nguyeän laø "linh hoàn" cuûa canh taân ñaïi keát vaø khao khaùt söï hieäp nhaát, thì taát caû nhöõng gì Coâng ñoàng ñònh nghóa laø "ñoái thoaïi" ñeàu ñaët cô sôû treân caàu nguyeän vaø nhaän ñöôïc töø ñoù moät söï ñôõ naâng. Ñònh nghóa naøy chaéc chaén khoâng phaûi laø khoâng coù lieân heä ñeán loái suy nghó caù nhaân ngaøy nay. Naêng löïc "ñoái thoaïi" baét nguoàn ngay töø baûn chaát vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Nhö quan ñieåm trieát hoïc cho thaáy, caùch tieáp caän naøy ñöôïc lieân keát vôùi chaân lyù Kitoâ giaùo lieân quan ñeán con ngöôøi nhö ñöôïc Coâng ñoàng baøy toû: Quaû thaät, con ngöôøi laø "thuï taïo duy nhaát treân traàn gian ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân vì chính hoï"; vì theá, con ngöôøi khoâng theå "hoaøn toaøn tìm thaáy baûn thaân ngoaïi tröø khi chaân thaønh trao ban chính mình"[51]. Ñoái thoaïi laø moät böôùc khoâng theå thieáu treân con ñöôøng höôùng tôùi vieäc con ngöôøi hoaøn thieän chính mình, hoaøn thieän caù nhaân cuõng nhö toaøn theå coäng ñoàng nhaân loaïi. Maëc duø khaùi nieäm "ñoái thoaïi" coù theå öu tieân cho chieàu kích nhaän thöùc (dia-logos), nhöng taát caû caùc cuoäc ñoái thoaïi ñeàu bao haøm moät chieàu kích toaøn caàu, mang tính hieän sinh. Noù lieân quan ñeán chuû theå con ngöôøi trong toaøn boä cuûa mình; ñoái thoaïi giöõa caùc Coäng ñoàng lieân quan moät caùch ñaëc bieät veà tö caùch chuû theå cuûa moãi Coäng ñoàng ñoù.

Chaân lyù veà ñoái thoaïi, töøng ñöôïc thaùnh Phaoloâ VI dieãn taû saâu saéc trong Thoâng ñieäp Ecelesiam Suam[52], cuõng ñöôïc Coâng ñoàng neâu leân trong hoaït ñoäng giaûng daïy vaø ñaïi keát cuûa mình. Ñoái thoaïi khoâng chæ ñôn giaûn laø moät cuoäc trao ñoåi yù töôûng. Theo moät caùch naøo ñoù, ñoái thoaïi luoân luoân laø moät söï "trao ñoåi hoàng aân"[53].

29. Vì theá, saéc leänh cuûa Coâng ñoàng veà ñaïi keát cuõng nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa "moïi noã löïc loaïi boû nhöõng lôøi noùi, nhöõng xeùt ñoaùn, nhöõng haønh vi khoâng phuø hôïp, trong coâng bình hay khoâng ñuùng söï thaät veà caùc anh em ly khai, laøm cho moái töông giao vôùi nhau trôû neân khoù khaên hôn"[54]. Saéc leänh naøy ñeà caäp ñeán vaán ñeà theo quan ñieåm cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø trình baøy nhöõng tieâu chuaån Giaùo hoäi phaûi aùp duïng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu khaùc. Trong taát caû nhöõng ñieàu aáy, dó nhieân phaûi coù söï hoã töông. Nôi theo nhöõng tieâu chuaån naøy laø moät boån phaän cuûa töøng beân muoán ñoái thoaïi vaø laø moät ñieàu tieân quyeát ñeå môû ñaàu cuoäc ñoái thoaïi. Phaûi ñi töø moät laäp tröôøng ñoái ñaàu vaø xung khaéc, ñeán moät laäp tröôøng maø beân naøy beân kia nhaän nhau nhö ngöôøi cuøng hoäi cuøng thuyeàn. Khi ta baét ñaàu ñoái thoaïi vôùi nhau, moãi beân phaûi giaû thieát tröôùc moät yù muoán hoøa giaûi nôi ngöôøi ñoái thoaïi vôùi mình, yù muoán hieäp nhaát trong söï thaät. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy, phaûi laøm bieán tan ñi nhöõng bieåu hieän thuø ñòch laãn nhau. Chæ coù nhö vaäy, cuoäc ñoái thoaïi môùi giuùp vöôït qua söï chia reõ vaø ñöa chuùng ta ñeán gaàn hôn vôùi söï hieäp nhaát.

30. Coù theå noùi, vôùi yù thöùc bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi Thaùnh Thaàn Chaân lyù, chuùng ta coù theå khaúng ñònh raèng Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ laø thôøi cô ñaày aân phuùc, trong ñoù ñaõ quy tuï nhöõng ñieàu kieän thieát yeáu cho vieäc Giaùo hoäi Coâng giaùo tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát. Ñoàng thôøi, söï hieän dieän cuûa nhieàu quan saùt vieân töø caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc nhau, söï tham gia saâu saéc cuûa hoï vaøo caùc söï kieän cuûa Coâng ñoàng, nhieàu cuoäc gaëp gôõ vaø lôøi caàu nguyeän chung maø Coâng ñoàng ñöa ra ñaõ ñoùng goùp ñeå thöïc hieän cuï theå nhöõng ñieàu kieän ñeå cuøng nhau ñoái thoaïi. Trong Coâng ñoàng, caùc ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc ñaõ traûi nghieäm söï saün saøng cuûa haøng Giaùm muïc Coâng giaùo treân toaøn theá giôùi, vaø ñaëc bieät laø Toøa thaùnh, ñeå tham gia ñoái thoaïi.

Nhöõng cô caáu ñoái thoaïi ñòa phöông

31. Vieäc daán thaân cuûa Giaùo hoäi veà ñoái thoaïi ñaïi keát, nhö ñaõ xuaát hieän roõ raøng töø Coâng ñoàng, khoâng phaûi chæ laø traùch nhieäm cuûa Toøa thaùnh, maø cuõng laø nhieäm vuï cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông hoaëc caùc caù nhaân. Caùc uûy ban ñaëc bieät ñeå boài döôõng tinh thaàn ñaïi keát vaø hoaït ñoäng ñaïi keát ñaõ ñöôïc thaønh laäp bôûi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Thöôïng hoäi ñoàng cuûa caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông. Caùc caáu truùc phuø hôïp töông töï nhö caùc caáu truùc naøy ñang hoaït ñoäng trong caùc Giaùo phaän rieâng leû. Nhöõng saùng kieán naøy laø moät daáu chæ cuûa söï daán thaân cuï theå vaø roäng raõi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo trong vieäc aùp duïng caùc höôùng daãn cuûa Coâng ñoàng veà phong traøo ñaïi keát: ñaây laø moät khía caïnh thieát yeáu cuûa phong traøo ñaïi keát[55]. Ñoái thoaïi khoâng chæ ñöôïc thöïc hieän; noù ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu hoaøn toaøn roõ raøng, moät trong nhöõng öu tieân cuûa Giaùo hoäi. Do ñoù, "phöông phaùp" ñoái thoaïi ñaõ ñöôïc caûi thieän, chính ñieàu naøy ñaõ giuùp tinh thaàn ñoái thoaïi phaùt trieån. Trong boái caûnh naøy, phaûi ñeà caäp ñeán vaán ñeà ñaàu tieân laø "ñoái thoaïi giöõa caùc chuyeân gia coù thaåm quyeàn töø caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng khaùc nhau. Trong caùc cuoäc gaëp gôõ cuûa hoï, ñöôïc toå chöùc theo tinh thaàn toân giaùo, moãi ngöôøi giaûi thích vieäc giaûng daïy veà söï Hieäp thoâng cuûa mình saâu saéc hôn vaø ñöa ra roõ raøng tính naêng ñaëc bieät cuûa noù"[56]. Hôn nöõa, seõ raát höõu ích cho taát caû caùc tín höõu laøm quen vôùi phöông phaùp laøm cho ñoái thoaïi coù theå ñaït ñöôïc.

32. Cuõng nhö Tuyeân ngoân veà Töï do Toân giaùo cuûa Coâng ñoàng khaúng ñònh: "Chaân lyù phaûi ñöôïc tìm kieám theo caùch phuø hôïp vôùi phaåm giaù cuûa con ngöôøi vaø baûn chaát xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. Trong quaù trình naøy, moïi ngöôøi giaûi thích cho nhau chaân lyù maø hoï ñaõ phaùt hieän ra, hoaëc nghó raèng hoï ñaõ phaùt hieän ra, ñeå hoã trôï nhau trong quaù trình tìm kieám chaân lyù. Hôn nöõa, moät khi chaân lyù ñöôïc bieát ñeán, moãi ngöôøi phaûi kieân quyeát gaén boù vôùi chaân lyù aáy baèng caû nieàm xaùc tín caù nhaân cuûa mình"[57].

Ñoái thoaïi ñaïi keát coù moät taàm quan troïng thieát yeáu. "Qua ñoái thoaïi naøy, moïi ngöôøi tieáp thu moät kieán thöùc phuø hôïp vôùi chaân lyù vaø moät ñaùnh giaù ñuùng möùc veà Giaùo lyù vaø cuoäc soáng cuûa töøng Coäng ñoàng; nhöõng Coäng ñoàng naøy cuõng ñi tôùi moät söï coäng taùc roäng raõi hôn, trong moïi vieäc nhaèm coâng ích theo yeâu saùch cuûa moïi löông taâm Kitoâ giaùo, vaø hoï taäp hoïp laïi ñeå caàu nguyeän chung, ôû nhöõng nôi ñöôïc pheùp. Sau cuøng, taát caû moïi ngöôøi xeùt mình veà loøng trung thaønh ñoái vôùi yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ veà Giaùo hoäi, vaø haêm hôû baét tay ngay vaøo vieäc canh taân vaø caûi taïo"[58].

Vieäc ñoái thoaïi nhö moät cuoäc kieåm ñieåm löông taâm

33. Ñuùng theo yù höôùng cuûa Coâng ñoàng, cuoäc ñoái thoaïi hieäp nhaát mang tính caùch moät vieäc cuøng nhau tìm kieám chaân lyù, ñaëc bieät trong nhöõng gì lieân quan tôùi Giaùo hoäi. Quaû vaäy, chaân lyù ñaøo taïo caùc löông taâm vaø höôùng daãn haønh ñoäng cuûa löông taâm nhaèm tôùi hieäp nhaát. Ñoàng thôøi, chaân lyù ñoøi löông taâm vaø haønh ñoäng cuûa anh em Kitoâ höõu ly khai phaûi ñoái dieän vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Gieâsu cho söï hieäp nhaát. Coù moät ñoäng löïc giöõa caàu nguyeän vaø ñoái thoaïi, moät söï caàu nguyeän saâu saéc vaø saùng suoát hôn seõ laøm cho cuoäc ñoái thoaïi ñaït tôùi keát quaû doài daøo hôn. Neáu moät maët, caàu nguyeän laø ñieàu kieän cho ñoái thoaïi, thì maët khaùc, caàu nguyeän laø hoa quaû cuûa ñoái thoaïi, moät caùch luoân luoân hoaøn bò hôn.

34. Nhôø ñoái thoaïi ñaïi keát, chuùng ta coù theå noùi ñeán moät söï tröôûng thaønh lôùn hôn trong lôøi caàu nguyeän ñaïi keát chung cuûa chuùng ta, khi chuùng ta caàu nguyeän cho nhau.

Vieäc naøy ñöôïc trôû neân coù theå tuøy theo möùc ñoä maø cuoäc ñoái thoaïi cuõng ñoàng thôøi laøm troïn vai troø kieåm ñieåm löông taâm. Veà vieäc naøy, laøm sao chuùng ta laïi khoâng nhôù tôùi nhöõng lôøi trong Thö thöù nhaát cuûa thaùnh Gioan toâng ñoà: "Neáu chuùng ta noùi laø chuùng ta khoâng coù toäi, chuùng ta töï löøa doái mình, vaø söï thaät khoâng ôû trong chuùng ta. Neáu chuùng ta thuù nhaän toäi loãi, Thieân Chuùa laø Ñaáng trung thaønh vaø coâng chính seõ tha toäi cho chuùng ta, vaø seõ thanh taåy chuùng ta saïch moïi ñieàu baát chính" (1Ga 1,8-9). Thaùnh Gioan coøn ñi xa hôn nöõa khi thaùnh nhaân khaúng ñònh raèng: "Neáu chuùng ta noùi laø chuùng ta ñaõ khoâng phaïm toäi, thì chuùng ta coi Ngöôøi laø keû noùi doái, vaø lôøi cuûa Ngöôøi khoâng ôû trong chuùng ta" (1Ga 1,10). Moät lôøi keâu goïi trieät ñeå nhö vaäy giuùp chuùng ta nhìn nhaän kieáp soáng toäi nhaân cuûa ta, cuõng phaûi laø moät trong nhöõng neùt ñaëc saéc cuûa tinh thaàn maø trong ñoù chuùng ta ñang ñi tôùi cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát. Neáu cuoäc ñoái thoaïi naøy khoâng trôû neân moät cuoäc kieåm ñieåm löông taâm, caùch naøo ñoù, laø moät "ñoái thoaïi löông taâm", thì lieäu chuùng ta coù theå caäy troâng ñeán lôøi baûo ñaûm maø cuõng laù thö naøy thoâng baùo cho chuùng ta khoâng? "Hôõi anh em laø nhöõng ngöôøi con beù nhoû cuûa toâi, toâi vieát cho anh em nhöõng ñieàu naøy, ñeå anh em ñöøng phaïm toäi. Nhöng neáu ai phaïm toäi, thì chuùng ta coù moät Ñaáng Baûo Trôï tröôùc maët Chuùa Cha: ñoù laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Coâng Chính. Chính Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø cuûa leã ñeàn buø toäi loãi chuùng ta, khoâng nhöõng toäi loãi chuùng ta maø thoâi, nhöng coøn toäi loãi caû theá gian nöõa" (1Ga 2,1-2). Taát caû toäi loãi theá gian ñaõ ñöôïc mang laáy trong hy teá cöùu ñoä cuûa Ñöùc Kitoâ, vaø nhö theá, caû caùc toäi chuùng ta ñaõ phaïm ñeán söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu nöõa. Toäi cuûa caùc Kitoâ höõu, cuûa muïc töû cuõng khoâng keùm toäi cuûa tín höõu. Duø sau bieát bao toäi loãi mang laïi nhöõng chia reõ trong lòch söû, söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu vaãn coù theå thöïc hieän ñöôïc, mieãn laø chuùng ta phaûi khieâm nhöôøng yù thöùc mình ñaõ phaïm toäi choáng laïi söï hieäp nhaát vaø xaùc tín veà söï caàn thieát phaûi hoaùn caûi. Khoâng chæ coù nhöõng toäi caù nhaân phaûi ñöôïc thöù tha vaø thaéng vöôït, maø caû nhöõng toäi xaõ hoäi, coù theå noùi laø caû nhöõng "cô cheá" toäi loãi, ñaõ ñöa ñeán vaø coù theå ñöa ñeán söï phaân ly vaø cuûng coá phaân ly.

35. Moät laàn nöõa Coâng ñoàng laïi giuùp ñôõ chuùng ta. Coù theå noùi toaøn boä Saéc leänh veà ñaïi keát ñöôïc thaám nhuaàn tinh thaàn hoaùn caûi[59]. Trong vaên kieän naøy, ñoái thoaïi ñaïi keát mang moät tính caùch ñaëc thuø; noù trôû thaønh "ñoái thoaïi cuûa hoaùn caûi" vaø nhö vaäy, theo thaønh ngöõ cuûa thaùnh Phaoloâ VI, trôû thaønh "ñoái thoaïi cuûa ôn cöùu thoaùt"[60]. Cuoäc ñoái thoaïi khoâng theå dieãn tieán chæ theo chieàu höôùng vaän haønh ôû haøng ngang, giôùi haïn ôû vieäc gaëp gôõ, trao ñoåi quan ñieåm hay nhöõng hoàng aân rieâng cho töøng Coäng ñoàng. Ñoái thoaïi cuõng coøn vaø nhaát laø vöôn tôùi chieàu doïc, höôùng veà Ñaáng Cöùu Ñoä traàn gian vaø laø Chuùa cuûa lòch söû, Ngöôøi laø chính söï Giao Hoøa cuûa chuùng ta. Chieàu kích höôùng thöôïng cuûa ñoái thoaïi ñöùng trong söï nhìn nhaän chung vaø ñoái vôùi nhau thaân phaän cuûa chuùng ta laø nhöõng ngöôøi nam cuõng nhö nöõ ñaõ phaïm toäi. Chính cuoäc ñoái thoaïi môû ra cho nhöõng anh em trong caùc Coäng ñoàng chöa ñöôïc hoaøn toaøn hieäp thoâng vôùi nhau moät khoâng gian noäi taâm, nôi ñoù Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng hieäp nhaát Giaùo hoäi coù theå haønh ñoäng höõu hieäu vôùi taát caû quyeàn naêng cuûa Thaùnh Thaàn an uûi.

Ñoái thoaïi ñeå giaûi quyeát nhöõng baát ñoàng

36. Ñoái thoaïi cuõng laø moät duïng cuï töï nhieân ñeå ñoái chieáu nhöõng quan ñieåm dò bieät vaø nhaát laø ñeå xeùt duyeät nhöõng baát ñoàng gaây caûn trôû cho vieäc hieäp thoâng troïn veïn giöõa caùc Kitoâ höõu. Saéc leänh veà ñaïi keát tröôùc tieân chuû yù moâ taû nhöõng traïng thaùi noäi taâm theo ñoù phaûi ñeà caäp nhöõng hoaùn caûi veà giaùo lyù: "Trong ñoái thoaïi ñaïi keát, caùc nhaø thaàn hoïc Coâng giaùo, gaén boù vôùi Giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi, coøn phaûi tieán haønh trong tình yeâu chaân lyù, baùc aùi vaø khieâm nhöôøng, trong khi cuøng vôùi caùc anh em ly khai tieán haønh vieäc nghieân cöùu caùc maàu nhieäm cuûa Chuùa[61].

Tình yeâu chaân lyù laø chieàu kích saâu xa nhaát trong vieäc tìm kieám ñích thöïc söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa caùc Kitoâ höõu. Khoâng coù tình yeâu naøy, thì khoâng theå ñeà caäp nhöõng khoù khaên khaùch quan trong phaïm vi thaàn hoïc, vaên hoùa, taâm lyù vaø xaõ hoäi maø gaëp thaáy trong khi xeùt duyeät nhöõng baát ñoàng. Tinh thaàn baùc aùi vaø khieâm nhöôøng phaûi gaén lieàn vôùi chieàu kích noäi taâm vaø caù nhaân: baùc aùi vôùi ngöôøi cuøng ñoái thoaïi, khieâm nhöôøng tröôùc chaân lyù maø ta phaùt hieän vaø coù theå ñoøi ta duyeät laïi moät soá khaúng ñònh hay moät soá thaùi ñoä.

Trong nhöõng gì lieân quan tôùi vieäc nghieân cöùu nhöõng baát ñoàng, Coâng ñoàng yeâu caàu phaûi trình baøy roõ raøng toaøn boä Giaùo lyù. Ñoàng thôøi Coâng ñoàng ñoøi hoûi, trong vieäc trình baøy Giaùo lyù Coâng giaùo, phaûi laøm cho caùch theá vaø phöông phaùp trình baøy khoâng ñöôïc gaây trôû ngaïi cho cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc anh em ly khai[62]. Chaéc chaén laø coù theå laøm chöùng veà ñöùc tin cuûa mình vaø giaûi thích Giaùo lyù veà ñöùc tin aáy, baèng moät caùch chính ñaùng, thaúng thaén vaø deã hieåu, maø vaãn ñoàng thôøi quan taâm ñeán nhieàu loaïi taâm trí vaø kinh nghieäm lòch söû cuï theå cuûa ngöôøi khaùc.

Dó nhieân, vieäc hieäp thoâng toaøn veïn phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc chaáp nhaän taâm lyù toaøn boä maø Chuùa Thaùnh Thaàn daãn ñöa caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ tôùi. Cho neân phaûi tuyeät ñoái traùnh moïi hình thöùc chuû tröông ruùt bôùt hay "chuû tröông ñoàng hôïp" deã daõi. Nhöõng vaán ñeà nghieâm troïng phaûi ñöôïc giaûi quyeát, vì neáu khoâng ñöôïc giaûi quyeát, thì vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc, chuùng laïi xuaát hieän döôùi cuøng moät hình thöùc hay döôùi moät boä khaùc.

37. Saéc leänh Unitatis Redintegratio (Taùi laäp söï hieäp nhaát) cuõng xaùc ñònh moät tieâu chuaån phaûi giöõ khi ngöôøi Coâng giaùo phaûi trình baøy vaø so saùnh caùc Giaùo lyù: "Hoï phaûi nhôù raèng coù moät thöù töï hay moät "phaåm traät" caùc chaân lyù cuûa Giaùo lyù Coâng giaùo, vì töông quan khaùc nhau cuûa caùc chaân lyù aáy vôùi neàn taûng ñöùc tin Kitoâ giaùo. Vaø nhö laø vaïch ra moät con ñöôøng thuùc giuïc taát caû moïi ngöôøi Coâng giaùo, trong söï thi ñua huynh ñeä, ñi tôùi söï hieåu bieát laãn nhau saâu saéc hôn vaø trình baøy trong saùng hôn nhöõng kho baùu khoân doø cuûa Ñöùc Kitoâ"[63].

38. Trong vieäc ñoái thoaïi, ta khoâng theå traùnh ñuïng chaïm tôùi vaán ñeà caùc kieåu noùi khaùc nhau ñöôïc duøng ñeå dieãn taû Giaùo lyù trong nhieàu Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi, ñieàu naøy töøng sinh ra nhieàu haäu quaû ñoái vôùi nghóa vuï ñaïi keát.

Tröôùc tieân, veà nhöõng kieåu dieãn ñaït Giaùo lyù khaùc bieät vôùi coâng thöùc quen duøng trong Coäng ñoàng maø ta laø thaønh phaàn, ta neân phaân bieät xem coù phaûi laø nhöõng lôøi aáy khoâng bao haøm cuõng moät noäi dung chaêng, nhö ñaõ nhaän thaáy chaúng haïn trong caùc tuyeân ngoân chung môùi ñaây, ñöôïc kyù giöõa moät beân laø caùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi hay chính toâi, moät beân laø caùc Ñaáng Thöôïng phuï cuûa caùc Giaùo hoäi maø töø bao theá kyû ñaõ coù vôùi chuùng ta moät tranh luaän veà Kitoâ hoïc. Veà nhöõng gì lieân heä ñeán vieäc coâng thöùc hoùa caùc chaân lyù maëc khaûi, Tuyeân ngoân Mysterium Ecelesiae (Maàu nhieäm Giaùo hoäi) khaúng ñònh: "Nhöõng chaân lyù maø Giaùo hoäi thöïc söï nghó mình giaûng daïy qua nhöõng coâng thöùc tín lyù, chaéc chaén khaùc bieät vôùi nhöõng quan nieäm ñoåi thay rieâng cho töøng thôøi ñaïi nhaát ñònh; nhöng khoâng loaïi tröø vieäc nhöõng chaân lyù aáy cuõng ñöôïc tuøy thôøi coâng thöùc hoùa, ngay caû bôûi quyeàn giaùo huaán, baèng nhöõng lôøi rieâng mang daáu veát caùc quan nieäm nhö theá. Sau khi suy xeùt moïi maët, ta phaûi noùi raèng nhöõng coâng thöùc [formulas] tín lyù cuûa Quyeàn Giaùo huaán ngay töø ban ñaàu ñaõ xöùng hôïp ñeå thoâng truyeàn chaân lyù maëc khaûi vaø vaãn khoâng thay ñoåi, nhöõng coâng thöùc naøy luoân thoâng truyeàn chaân lyù aáy cho nhöõng ngöôøi seõ giaûi thích chuùng moät caùch ñuùng ñaén"[64]. Veà ñeà taøi naøy, ñoái thoaïi ñaïi keát, khi kích thích caùc beân lieân heä chaát vaán nhau, thaáu hieåu nhau, giaûi thích laãn cho nhau, seõ cho pheùp ta coù ñöôïc nhieàu khaùm phaù baát ngôø. Nhöõng cuoäc buùt chieán vaø cuoäc tranh luaän baát khoan nhöôïng ñaõ ñöa ra nhöõng khaúng ñònh khoâng töông thích vôùi nhöõng ñieàu thöïc söï chæ laø keát quaû cuûa hai caùch nhìn khaùc nhau veà cuøng moät thöïc taïi. Ngaøy nay chuùng ta caàn tìm ra coâng thöùc, baèng caùch naém baét toaøn boä thöïc taïi, seõ cho pheùp chuùng ta vöôït qua nhöõng baøi ñoïc cuïc boä vaø loaïi ñi nhöõng giaûi thích sai laàm.

Moät trong nhöõng lôïi theá cuûa phong traøo ñaïi keát laø noù giuùp caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùm phaù ra phong phuù coù khoâng theå choái caõi cuûa chaân lyù. ÔÛ ñaây cuõng vaäy, moïi thöù maø Thaùnh Linh mang laïi trong "nhöõng ngöôøi khaùc" coù theå phuïc vuï cho vieäc xaây döïng taát caû caùc Coäng ñoàng[65], vaø theo moät nghóa naøo ñoù, höôùng daãn hoï trong maàu nhieäm cuûa Ñöùc Kitoâ. Ñaïi keát moät caùch chaân thöïc chính laø moät aân hueä ñeå phuïc vuï chaân lyù.

39. Cuoái cuøng, cuoäc ñoái thoaïi ñaët ra tröôùc nhöõng ngöôøi tham gia nhöõng baát ñoàng thöïc söï vaø lieân quan ñeán caùc vaán ñeà ñöùc tin. Treân heát, nhöõng baát ñoàng naøy caàn phaûi ñoái dieän vôùi tinh thaàn baùc aùi huynh ñeä chaân thaønh, toân troïng yeâu caàu cuûa löông taâm cuûa chính mình vaø cuûa löông taâm phía ngöôøi ñoái thoaïi, vôùi söï khieâm nhöôøng thaúm saâu vaø yeâu meán söï thaät. Vieäc xem xeùt nhöõng baát ñoàng nhö vaäy coù hai ñieåm tham khaûo thieát yeáu: Kinh thaùnh vaø Truyeàn thoáng vó ñaïi cuûa Giaùo hoäi. Ngöôøi Coâng giaùo coøn coù söï giuùp ñôõ cuûa caùc Huaán quyeàn luoân sinh ñoäng cuûa Giaùo hoäi.

Thöïc thi söï coäng taùc

40. Moái lieân heä giöõa caùc Kitoâ höõu khoâng chæ nhaèm muïc ñích hieåu bieát laãn nhau, caàu nguyeän chung vaø ñoái thoaïi vôùi nhau. Nhöõng lieân laïc aáy coøn tieân lieäu vaø yeâu caàu ngay töø baây giôø taát caû moïi hình thöùc hôïp taùc thöïc teá coù theå coù ôû moïi caáp ñoä: muïc vuï, vaên hoùa vaø xaõ hoäi, cuõng nhö vieäc laøm chöùng cho söù ñieäp Tin Möøng[66].

"Söï coäng taùc giöõa taát caû caùc Kitoâ höõu theå hieän moät caùch sinh ñoäng moái hieäp thoâng voán ñaõ lieân keát vôùi hoï vôùi nhau, vaø noù ñaët ra moät caùch roõ raøng hôn caùc ñaëc ñieåm cuûa Ñöùc Kitoâ, Ngöôøi Toâi Trung"[67]. Söï coäng taùc naøy döïa treân ñöùc tin chung cuûa chuùng ta khoâng nhöõng chöùa ñaày söï hieäp thoâng huynh ñeä, maø coøn laø moät bieåu hieän cuûa chính Ñöùc Kitoâ.

Hôn nöõa, söï coäng taùc taùc ñaïi keát laø moät tröôøng hoïc thöïc söï cuûa ñaïi keát, moät con ñöôøng naêng ñoäng ñeå hieäp nhaát. Söï hieäp nhaát haønh ñoäng daãn ñeán söï hieäp nhaát troïn veïn cuûa ñöùc tin: "Nhôø söï hôïp taùc nhö vaäy, taát caû nhöõng ngöôøi tin vaøo Ñöùc Kitoâ coù theå deã daøng hoïc caùch hoï coù theå hieåu nhau hôn vaø quyù troïng nhau hôn, vaø con ñöôøng ñeán söï hieäp nhaát cuûa Kitoâ höõu coù theå ñöôïc taïo ra moät caùch trôn tru"[68].

Trong con maét cuûa theá giôùi, söï coäng taùc giöõa caùc Kitoâ höõu trôû thaønh moät hình thöùc laøm chöùng Kitoâ giaùo caùch phoå bieán, vaø trôû neân phöông tieän loan baùo Tin Möøng vì lôïi ích cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan.

Chöông II - Nhöõng Thaønh Quaû Cuûa Vieäc Ñoái Thoaïi

Taùi khaùm phaù tình huynh ñeä

41. Nhöõng gì ñaõ ñöôïc noùi ôû treân veà cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát keå töø khi keát thuùc Coâng ñoàng truyeàn caûm höùng cho chuùng ta ñeå taï ôn Thaùnh Thaàn Chaân lyù maø Ñöùc Kitoâ ñaõ höùa ban cho caùc Toâng ñoà vaø Giaùo hoäi (x. Ga 14,26). Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû, nhöõng noã löïc nhaân danh söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo ñaõ chieám tyû leä lôùn nhö vaäy vaø trôû neân roäng lôùn. Ñaây thöïc söï laø hoàng aân bao la Thieân Chuùa ban cho chuùng ta vaø chuùng ta phaûi caûm taï tri aân. Töø söï sung maõn cuûa Ñöùc Kitoâ, ta nhaän "heát ôn naøy ñeán ôn khaùc" (Ga 1,16). Nhaän bieát nhöõng gì Thieân Chuùa ban cho chuùng ta, ñoù laø ñieàu kieän chuaån bò ñeå chuùng ta ñoùn nhaän nhöõng hoàng aân caàn thieát hôn, ñeå ñöa tôùi choã hoaøn taát hoaït ñoäng ñaïi keát vì söï hieäp nhaát.

Moät caùi nhìn toång theå trong 30 naêm qua, cho pheùp chuùng ta ñaùnh giaù cao hôn vì nhieàu thaønh quaû cuûa vieäc cuøng nhau trôû veà vôùi Tin Möøng, maø Thaùnh Thaàn cuûa Thieân Chuùa ñaõ mang laïi ngang qua phong traøo ñaïi keát.

42. Chaúng haïn, theo tinh thaàn cuûa Baøi Giaûng treân Nuùi, caùc Kitoâ höõu cuûa moät Giaùo hoäi töø nay khoâng coøn coi nhöõng Kitoâ höõu khaùc nhö nhöõng thuø ñòch hay xa laï, maø coi hoï laø anh chò em mình. Moät maët, ngay töø ngöõ "anh em ly khai", thoùi quen baây giôø cuõng coù khuynh höôùng muoán thay baèng nhöõng töø thích hôïp hôn, ñeå gôïi leân söï hieäp thoâng saâu xa gaén lieàn vôùi aán tích thanh taåy, maø Chuùa Thaùnh Thaàn haèng nuoâi döôõng, maëc duø coù nhöõng chia ly mang tính lòch söû vaø giaùo luaät. Hoâm nay chuùng ta noùi veà "caùc Kitoâ höõu khaùc", "nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ laõnh nhaän Bí tích Röûa toäi" vaø "Kitoâ höõu thuoäc caùc Coäng ñoàng khaùc". Nhöng "Baûn höôùng daãn vieäc aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà Ñaïi keát"goïi nhöõng Coäng ñoàng cuûa caùc Kitoâ höõu aáy laø "nhöõng Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi chöa hieäp thoâng troïn veïn vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo"[69]. Vieäc môû roäng voán töø vöïng naøy cho thaáy söï thay ñoåi ñaùng keå veà thaùi ñoä. Coù moät caûm thöùc ñöôïc gia taêng raèng, taát caû chuùng ta ñeàu thuoäc veà Ñöùc Kitoâ. Caù nhaân toâi ñaõ nhieàu laàn coù theå quan saùt ñieàu naøy trong nhöõng cuoäc cöû haønh ñaïi keát, moät phaàn quan troïng cuûa caùc chuyeán vieáng thaêm toâng du cuûa toâi ñeán nhieàu nôi treân theá giôùi, vaø nhöõng laàn gaëp gôõ vaø cöû haønh ñaïi keát dieãn ra taïi Roâma. "Tình huynh ñeä ñaïi ñoàng" cuûa Kitoâ höõu ñaõ trôû neân nieàm xaùc tín vöõng vaøng veà ñaïi keát. Ñeå rôi vaøo queân laõng nhöõng vuï tuyeät thoâng trong quaù khöù, nhöõng Coäng ñoàng ñaõ moät thôøi tranh chaáp, ngaøy nay laïi giuùp ñôõ nhau trong nhieàu tröôøng hôïp: ñoâi khi ngöôøi ta cho nhau möôïn nôi thôø phöôïng; ngöôøi ta taëng nhöõng hoïc boång ñeå ñaøo taïo thöøa taùc vieân cho nhöõng Coäng ñoàng thieáu phöông tieän; phöông phaùp tieáp caän ñöôïc thöïc hieän giuùp chính quyeàn daân söï baûo veä cho caùc Kitoâ höõu khaùc ñang bò ñaøn aùp baát coâng; vaø söï vu khoáng maø moät soá nhoùm ñaõ töøng laø naïn nhaân.

Noùi moät caùch deã hieåu, caùc Kitoâ höõu ñaõ ñöôïc trôû veà vôùi tình baùc aùi huynh ñeä bao boïc taát caû moân ñeä Ñöùc Kitoâ. Neáu nhö vì nhöõng cuoäc noåi daäy chính trò baïo ñoäng maø xaûy ra moät söï xung ñoät hay tinh thaàn baùo thuø naøo ñoù trong nhöõng tình huoáng cuï theå, thì quyeàn bính caùc beân lieân heä thöôøng ñaõ quan taâm laøm noåi baät leân "Luaät môùi" cuûa tinh thaàn yeâu ñöông. Thaät khoâng may, tinh thaàn naøy ñaõ khoâng theå bieán ñoåi moïi tình huoáng nôi xung ñoät taøn khoác ñaãm maùu. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, nhöõng ngöôøi ñaõ daán thaân cho Ñaïi keát thöôøng ñöôïc yeâu caàu ñöa ra nhöõng löïa choïn thöïc söï laø anh huøng.

Caàn phaûi khaúng ñònh laïi veà vaán ñeà naøy raèng vieäc nhaän ra tình huynh ñeä khoâng phaûi laø keát quaû cuûa loøng nhaân aùi ñoä löôïng hay tinh thaàn gia toäc mô hoà naøo ñoù. Tình huynh ñeä naøy baét nguoàn töø vieäc nhìn nhaän söï hieäp nhaát cuûa Bí tích Röûa toäi, vaø boån phaän tieáp theo ñeå toân vinh Thieân Chuùa qua coâng trình cuûa Ngöôøi. Baûn chæ daãn ñeå aùp duïng caùc nguyeân taéc vaø quy luaät veà Ñaïi keát öôùc mong moïi phía cuøng chính thöùc nhìn nhaän Bí Tích Thanh Taåy cuûa nhau[70]. Ñaây laø moät ñieàu vöôït xa moät cöû chæ lòch söï cuûa ñaïi keát; noù taïo thaønh moät khaúng ñònh coù tính Giaùo hoäi hoïc caên baûn.

Thaät phuø hôïp ñeå nhaéc laïi raèng, vai troø cô baûn cuûa Bí tích Röûa toäi trong vieäc xaây döïng Giaùo hoäi roõ raøng ñaõ ñöôïc ñöa ra nhôø vaøo caùc cuoäc ñoái thoaïi ña phöông[71].

Tình lieân ñôùi trong vieäc phuïc vuï nhaân loaïi

43. Ñieàu xaûy ra ngaøy caøng thöôøng xuyeân laø caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Coäng ñoàng Kitoâ giaùo ñaõ cuøng nhau ñöùng leân nhaân danh Ñöùc Kitoâ, veà nhöõng vaán ñeà quan troïng lieân quan ñeán ôn goïi cuûa con ngöôøi, ñeán töï do, coâng lyù, hoøa bình vaø töông lai cuûa theá giôùi. Laøm nhö theá, caùc vò ñaõ "haønh ñoäng chung" cho moät trong nhöõng chöùc naêng noøng coát cuûa söù vuï Kitoâ giaùo: laø, thaät laø roõ raøng, vaø kinh nghieäm ñaõ chöùng minh, trong moät soá tröôøng hôïp, tieáng noùi chung cuûa caùc Kitoâ höõu coù nhieàu aûnh höôûng hôn laø moät tieáng noùi leû loi. Theo caùch naøy, hoï "thoâng truyeàn" moät trong nhöõng nhieäm vuï caáu thaønh söù vuï cuûa Kitoâ höõu: ñoù laø moät caùch yù thöùc thöïc tieãn ñeå nhaéc nhôù cho xaõ hoäi nhaän bieát thaùnh yù Thieân Chuùa, caûnh baùo chính quyeàn vaø ñoàng baøo cuûa hoï phaûi caån troïng, choáng laïi nhöõng böôùc ñi daãn tôùi chaø ñaïp caùc quyeàn con ngöôøi. Roõ raøng, nhö kinh nghieäm cho thaáy, trong moät soá tröôøng hôïp, tieáng noùi cuûa söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu thì coù taùc ñoäng lôùn hôn baát kyø tieáng noùi ñôn leû naøo khaùc.

Caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Coäng ñoàng cuõng khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi duy nhaát tham gia vaøo vieäc daán thaân cho hieäp nhaát. Nhieàu Kitoâ höõu töø taát caû caùc Coäng ñoàng, vì ñöùc tin cuûa hoï, cuøng tham gia vaøo caùc döï aùn taùo baïo nhaèm thay ñoåi theá giôùi, baèng caùch theå hieän söï toân troïng nhaân quyeàn vaø nhu caàu cuûa moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi thaáp coå beù hoïng, vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng töï veä. Trong Thoâng ñieäp Sollicitudo Rei Socialis (Quan taâm ñeán vaàn ñeà xaõ hoäi), toâi raát vui loøng löu yù söï hôïp taùc naøy, nhaán maïnh raèng Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng theå mieãn tröø tham gia vaøo nhöõng noã löïc naøy[72]. Trong thöïc teá, caùc Kitoâ höõu ñaõ töøng haønh ñoäng caùch ñoäc laäp, giôø ñaây ñaõ cuøng nhau daán thaân ñeå phuïc vuï ñaïi cuoäc, ñeå loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa coù theå chieán thaéng.

Caùch suy nghó vaø haønh ñoäng naøy ñaõ laø cuûa Tin Möøng. Do ñoù, taùi khaúng ñònh nhöõng gì toâi ñaõ vieát trong Thoâng ñieäp ñaàu tieân Redemptor Hominis (Ñaáng Cöùu Chuoäc Nhaân loaïi), toâi ñaõ coù dòp "nhaán maïnh vaøo ñieåm naøy vaø khuyeán khích moïi noã löïc theo höôùng naøy, ôû taát caû caùc caáp ñoä maø chuùng ta gaëp gôõ caùc anh em Kitoâ höõu khaùc"[73] vaø toâi ñaõ taï ôn Thieân Chuùa "vì nhöõng vieäc Ngöôøi ñaõ thöïc hieän trong caùc Giaùo hoäi, caùc Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc, vaø Ngöôøi thöïc hieän thoâng qua hoï" cuõng nhö thoâng qua Giaùo hoäi Coâng giaùo[74]. Hoâm nay toâi thaáy haøi loøng raèng maïng löôùi hôïp taùc ñaïi keát voán ñaõ roäng lôùn khoâng ngöøng phaùt trieån. Cuõng nhôø vaøo aûnh höôûng cuûa Hoäi ñoàng ñaïi keát cuûa caùc Giaùo hoäi theá giôùi, nhieàu ñieàu ñang ñöôïc thöïc hieän trong lónh vöïc naøy.

Tieáp caän nhau qua Lôøi Chuùa vaø qua söï thôø phöôïng thieâng lieâng

44. Tieán boä ñaùng keå trong hôïp taùc ñaïi keát cuõng ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong moät laõnh vöïc khaùc, ñoù laø laõnh vöïc Lôøi Chuùa. Toâi ñang suy nghó treân taát caû taàm quan troïng ñoái vôùi caùc nhoùm ngoân ngöõ khaùc nhau, ñoù laø baûn dòch Kinh Thaùnh ñaïi keát. Sau khi Coâng ñoàng Vaticanoâ II coâng boá Hieán cheá Dei Verbum, Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng theå khoâng haân hoan ñoùn nhaän vieäc laøm aáy[75]. Baûn dòch ñaïi keát naøy laø coâng trình cuûa caùc chuyeân vieân, ñaõ cung caáp caùch toång quaùt moät cô sôû chaéc chaén cho vieäc caàu nguyeän vaø sinh hoaït muïc vuï cuûa caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ. Baát cöù ai nhôù laïi caùc cuoäc tranh luaän naëng neà veà Kinh Thaùnh ñaõ coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñoái vôùi nhöõng söï chia reõ, ñaëc bieät laø ôû phöông Taây, môùi coù theå ñaùnh giaù cao böôùc tieán quan troïng maø baûn dòch Kinh Thaùnh ñaïi keát naøy theå hieän.

45. Töông öùng vôùi vieäc canh taân phuïng vuï ñöôïc thöïc hieän bôûi Giaùo hoäi Coâng giaùo, moät soá Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc cuõng ñaõ noã löïc ñeå laøm môùi laïi vieäc thôø phöôïng cuûa hoï. Moät soá Coäng ñoàng Giaùo hoäi, treân cô sôû moät khuyeán nghò ñöôïc theå hieän ôû caáp ñoä ñaïi keát[76], cuõng boû ñi thoùi quen chæ cöû haønh phuïng vuï böõa Tieäc ly trong moät soá dòp hieám hoi, vaø nay ñaõ ñoùn nhaän vieäc cöû haønh caùc ngaøy Chuùa nhaät. Maët khaùc nöõa, khi so saùnh caùc chu kyø baøi ñoïc phuïng vuï ñöôïc söû duïng bôûi caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùc nhau ôû phöông Taây, veà cô baûn chuùng ñeàu gioáng nhau. Vaãn ôû caáp ñoä ñaïi keát[77], söï noåi baät raát ñaëc bieät ñaõ ñöôïc trao cho phuïng vuï vaø caùc daáu chæ phuïng vuï ( nhö hình aûnh, bieåu töôïng, leã phuïc, aùnh saùng, traàm höông, cöû chæ). Hôn nöõa, trong caùc hoïc vieän thaàn hoïc, nôi ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân töông lai, caùc khoùa hoïc veà lòch söû vaø yù nghóa cuûa phuïng vuï, baét ñaàu trôû thaønh moät phaàn cuûa chöông trình giaûng daïy, ñeå ñaùp öùng nhu caàu môùi caàn ñöôïc khaùm phaù.

Ñaây laø nhöõng daáu chæ cuûa söï hoäi tuï lieân quan ñeán caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa ñôøi soáng bí tích. Chaéc chaén, do nhöõng baát ñoàng trong caùc vaán ñeà ñöùc tin, chuùng ta chöa theå cuøng nhau cöû haønh cuøng moät Phuïng vuï Thaùnh Theå. Tuy nhieân, chuùng ta coù moät mong muoán chaùy boûng laø tham gia ñeå cöû haønh moät Leã Taï Ôn duy nhaát cuûa Chuùa, vaø chính mong muoán naøy ñaõ laø moät lôøi caàu nguyeän ca ngôïi chung, moät lôøi caàu xin duy nhaát. Cuøng nhau chuùng ta höôùng veà Cha chuùng ta, vaø chuùng ta laøm vieäc aáy moãi ngaøy theâm "moät loøng moät yù". Ñoâi khi döôøng nhö chuùng ta gaàn hôn ñeå cuoái cuøng coù theå ghi daáu aán söï hieäp thoâng thöïc söï naøy, "duø chöa troïn veïn". Moät theá kyû tröôùc, ai coù theå töôûng töôïng ñöôïc moät ñieàu nhö theá?

46. Trong boái caûnh naøy, quaû laø lyù do ñeå vui möøng khi caùc thöøa taùc vieân Coâng giaùo, trong moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät, coù theå cöû haønh Bí Tích Thaùnh Theå, hoøa giaûi, xöùc daàu beänh nhaân cho nhöõng Kitoâ höõu khaùc chöa hieäp thoâng troïn veïn cuøng Giaùo hoäi Coâng giaùo, nhöng thieát tha mong ñöôïc nhaän laõnh caùc Bí Tích aáy, vaø hoï ñaõ töï yù keâu caàu vaø cuõng chia seû ñöùc tin maø Giaùo hoäi Coâng giaùo tuyeân xöng trong caùc Bí Tích naøy. Ngöôïc laïi, trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå, vaø trong hoaøn caûnh cuï theå, ngöôøi Coâng giaùo cuõng coù theå yeâu caàu nhöõng bí tích töông töï töø caùc thöøa taùc vieân cuûa caùc Giaùo hoäi khaùc, trong ñoù caùc bí tích naøy laø thaønh söï, hôïp luaät. Caùc ñieàu kieän ñeå tieáp nhaän ñoái öùng nhö vaäy ñaõ ñöôïc ñaët ra trong caùc ñònh möùc cuï theå; vì muïc ñích tieáp tuïc ñaïi keát, caùc chuaån möïc naøy caàn phaûi ñöôïc toân troïng[78].

Ñaùnh giaù cao nhöõng thieän haûo nôi caùc Kitoâ höõu khaùc

47. Ñoái thoaïi khoâng chæ xoay quanh veà maët giaùo lyù, maø coøn lieân heä ñeán con ngöôøi toaøn dieän: ñaây laø söï ñoái thoaïi yeâu thöông. Coâng ñoàng ñaõ tuyeân boá: "Ngöôøi Coâng giaùo caàn phaûi vui möøng nhìn nhaän, toân troïng nhöõng giaù trò thaät söï mang tính Kitoâ giaùo, xuaát phaùt töø cuøng moät gia saûn chung, ñöôïc tìm thaáy nôi caùc anh em ly khai. Nhìn nhaän nhöõng kho taøng phong phuù cuûa Ñöùc Kitoâ, vaø nhöõng hoaït ñoäng cuûa quyeàn naêng cuûa Chuùa trong ñôøi soáng cuûa nhöõng ai ñang laøm chöùng veà Ñöùc Kitoâ, ñoâi khi thaäm chí laø ñoå maùu cuûa hoï nöõa, vì Thieân Chuùa laø Ñaáng ñaùng ñöôïc chuùc tuïng vaø ngôïi khen trong nhöõng vieäc Ngöôøi laøm"[79].

48. Caùc moái lieân heä maø caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ thieát laäp vôùi caùc Kitoâ höõu khaùc keå töø khi Coâng ñoàng cho pheùp chuùng ta khaùm phaù nhöõng ñieàu Thieân Chuùa ñang thöïc hieän nôi nhöõng anh em thuoäc caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc. Söï tieáp xuùc tröïc tieáp naøy, ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau, vôùi caùc muïc töû vaø vôùi caùc thaønh vieân cuûa caùc Coäng ñoàng naøy, ñaõ khieán chuùng ta nhaän thöùc ñöôïc caùc chöùng taù maø caùc Kitoâ höõu khaùc ñaõ thöïc hieän cho Thieân Chuùa vaø cho Ñöùc Kitoâ. Do ñoù, moät lónh vöïc môùi roäng lôùn ñaõ môû ra cho toaøn boä traûi nghieäm ñaïi keát, ñoàng thôøi laø thaùch thöùc lôùn cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Khoâng phaûi theá kyû hai möôi laø thôøi gian cuûa moät chöùng töø vó ñaïi ñi tôùi choã "ñoå maùu" hay sao? Vaø khoâng phaûi nhaân chöùng naøy cuõng lieân quan ñeán caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc nhau mang danh hieäu Ñöùc Kitoâ chòu töû naïn vaø phuïc sinh hay sao?

Chöùng töø chung veà söï thaùnh thieän, nhö loøng trung thaønh vôùi Ñöùc Chuùa duy nhaát, coù moät tieàm naêng ñaïi keát voâ cuøng phong phuù trong aân suûng. Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ nhaán maïnh raèng, nhöõng ñieàu thieän haûo hieän coù nôi caùc Kitoâ höõu khaùc coù theå goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng caùc tín höõu Coâng giaùo: "Cuõng ñöøng queân raèng nhöõng gì ôn Chuùa Thaùnh Thaàn thöïc hieän nôi caùc anh em ly khai, ñeàu coù theå goùp phaàn xaây döïng cho chính chuùng ta. Baát cöù ñieàu gì thöïc söï mang tính Kitoâ giaùo, ñeàu khoâng bao giôø ñoái laäp vôùi ñöùc tin chaân thaät, traùi laïi, luoân coù theå giuùp nhaän thöùc troïn veïn hôn vaøo chính maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo hoäi"[80]. Ñoái thoaïi ñaïi keát, nhö moät cuoäc ñoái thoaïi thöïc söï cuûa söï cöùu roãi, chaéc chaén seõ khuyeán khích quaù trình naøy, ñaõ khôûi ñaàu toát ñeïp, ñeå tieán tôùi söï hieäp thoâng thöïc söï vaø troïn veïn.

Söï tieán trieån cuûa hieäp thoâng

49. Moät keát quaû coù giaù trò cuûa caùc moái lieân heä giöõa caùc Kitoâ höõu vaø ñoái thoaïi thaàn hoïc maø hoï tham gia laø söï taêng tröôûng cuûa söï hieäp thoâng. Caû hai lieân heä vaø ñoái thoaïi ñaõ laøm cho caùc Kitoâ höõu nhaän thöùc ñöôïc caùc yeáu toá cuûa ñöùc tin maø hoï cuøng coù chung. Ñieàu naøy ñaõ phuïc vuï ñeå cuûng coá hôn nöõa söï daán thaân cuûa hoï trong moái hieäp nhaát troïn veïn. Trong taát caû nhöõng ñieàu naøy, Coâng ñoàng Vaticanoâ II vaãn laø moät nguoàn ñoäng löïc vaø ñònh höôùng maïnh meõ.

Hieán cheá Tín lyù Lumen Gentium (AÙnh saùng Muoân daân) keát hôïp Giaùo lyù lieân quan ñeán Giaùo hoäi Coâng giaùo vôùi vieäc tìm bieát nhöõng yeáu toá cöùu ñoä ôû trong caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc[81]. Ñaây khoâng phaûi laø vieäc yù thöùc veà yeáu toá tónh, theå hieän caùch thuï ñoäng trong caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoàng aáy. Vôùi tính caùch laø caùc thieän haûo cuûa Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ, thì töï baûn chaát, nhöõng thieän haûo aáy laøm tieán tôùi söï taùi laäp söï hieäp nhaát. Do ñoù, vieäc tìm kieám söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø vaán ñeà löïa choïn hay phöông tieän, maø laø moät nghóa vuï baét nguoàn töø chính baûn chaát cuûa coäng ñoàng Kitoâ giaùo.

Cuøng moät caùch aáy, nhöõng ñoái thoaïi thaàn hoïc song phöông vôùi caùc Coäng ñoàng Kitoâ chính ñeàu xuaát phaùt töø söï nhìn nhaän möùc ñoä hieäp thoâng ñaõ coù ñöôïc ñeå roài daàn daàn thaûo luaän nhöõng baát ñoàng hieän coù nôi töøng Coäng ñoàng. Chuùa ñaõ cho caùc Kitoâ höõu thôøi nay ñöôïc khaû naêng laøm giaûm bôùt ñi nhöõng tranh caõi ñaõ coù töø laâu ñôøi. Theo caùch töông töï, caùc cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc song phöông ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo lôùn baét ñaàu töø söï nhìn nhaän möùc ñoä hieäp thoâng ñaõ coù, ñeå tieáp tuïc thaûo luaän veà baát ñoàng cuï theå töøng Coäng ñoàng. Chuùa ñaõ ban cho caùc Kitoâ höõu trong thôøi ñaïi chuùng ta coù khaû naêng laøm giaûm bôùt ñi nhöõng tranh caõi ñaõ coù töø laâu ñôøi.

Ñoái thoaïi vôùi caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông

50. Veà vaán ñeà naøy, tröôùc tieân phaûi nhìn nhaän, vôùi loøng bieát ôn ñaëc bieät ñoái vôùi Chuùa Quan phoøng, raèng moái lieân keát cuûa chuùng ta vôùi caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñaõ bò suy yeáu trong suoát nhieàu theá kyû, nay ñaõ ñöôïc cuûng coá thoâng qua Coâng ñoàng Vaticanoâ II. Caùc quan saùt vieân töø caùc Giaùo hoäi naøy coù maët taïi Coâng ñoàng, cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi Taây phöông, ñaõ coâng khai baøy toû, taïi thôøi ñieåm raát long troïng ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, hoï saün saøng tìm caùch taùi laäp söï hieäp thoâng.

Veà phaàn mình, Coâng ñoàng ñaõ coi caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vôùi söï khaùch quan vaø tình caûm saâu saéc, nhaán maïnh baûn chaát Giaùo hoäi cuûa hoï vaø söï raøng buoäc thöïc söï cuûa söï hieäp thoâng lieân keát hoï vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo. Saéc leänh veà Hieäp nhaát tuyeân boá: "Nhôø vieäc cöû haønh Thaùnh Theå trong töøng Giaùo hoäi aáy, maø Giaùo hoäi Thieân Chuùa ñöôïc xaây döïng vaø taêng tröôûng". Sau ñoù theâm raèng: "Maëc duø caùc Giaùo hoäi naøy taùch bieät vôùi chuùng ta, nhöng hoï coù caùc bí tích thöïc söï, treân heát - bôûi vieäc tieáp noái söï toâng truyeàn - chöùc tö teá vaø Bí tích Thaùnh Theå, nhôø ñoù hoï vaãn ñöôïc keát hôïp vôùi chuùng ta trong moät moái lieân heä raát gaàn guõi"[82].

Ñoái vôùi caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ngöôøi ta coøn nhìn nhaän truyeàn thoáng laâu ñôøi veà phuïng vuï vaø thieâng lieâng, tính caùch ñaëc thuø cuûa vieäc phaùt trieån mang tính lòch söû, caùc kyû luaät vaãn ñöôïc tuaân theo töø thôøi sô khai vaø ñöôïc caùc thaùnh Giaùo phuï cuõng nhö nhieàu Coâng ñoàng Ñaïi keát, vaø caùch thöùc rieâng ñeå dieãn taû Giaùo lyù. Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaây, vôùi nieàm xaùc tín raèng söï ña daïng hôïp phaùp khoâng traùi ngöôïc vôùi söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, traùi laïi noù gia taêng giaù trò vaø goùp phaàn raát lôùn cho vieäc hoaøn thaønh söù maïng cuûa Giaùo hoäi nöõa.

Coâng ñoàng Vaticanoâ II muoán ñaët neàn taûng ñoái thoaïi treân söï hieäp thoâng hieän coù vaø keùo chuù yù tôùi thöïc taïi phong phuù cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông. "Thaùnh Coâng ñoàng khuyeán duï moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ai muoán hoaït ñoäng taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn nhö haèng ñöôïc mong öôùc giöõa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo, haõy nhaän ñònh chính xaùc veà hoaøn caûnh caù bieät ñaõ khai sinh vaø phaùt trieån caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø veà ñaëc tính cuûa moái lieân laïc ñaõ coù giöõa Giaùo hoäi aáy vôùi Toøa Thaùnh taïi Roâma tröôùc thôøi kyø phaân ly, cuõng nhö haõy taïo cho mình moät quan nieäm chính ñaùng veà taát caû nhöõng ñieåm neâu treân"[83].

51. Chieàu höôùng treân cuûa Coâng ñoàng ñaõ trôû neân phong phuù do nhöõng töông quan huynh ñeä ñöôïc phaùt trieån nhôø ñoái thoaïi trong baùc aùi vaø nhôø tranh luaän mang tính giaùo lyù, trong khuoân khoå cuûa UÛy ban Quoác teá hoãn hôïp ñeå ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng. Chieàu höôùng aáy coøn phong phuù thaønh quaû trong nhöõng lieân laïc vôùi caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông coå kính.

Ñaây laø moät quaù trình chaäm vaø vaát vaû, nhöng laø nguoàn vui lôùn: noù cuõng thaät laø phaán khôûi, vì cho ta daàn daàn tìm laïi ñöôïc tình huynh ñeä.

Tieáp tuïc lieân laïc tieáp xuùc

52. Trong nhöõng ñieàu lieân quan ñeán Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Toøa Thöôïng phuï Ñaïi keát Constantinople, quaù trình chuùng ta vöøa tham chieáu, ñaõ ñöôïc baét ñaàu khuyeán khích nhôø söï côûi môû ñoái vôùi nhau, ñaõ ñöôïc chöùng toû bôûi moät beân laø thaùnh Gioan XXIII vaø thaùnh Phaoloâ VI, moät beân laø Ñöùc Thöôïng phuï Athenagoras I vaø caùc ñaáng keá vò ngaøi. Söï thay ñoåi coù tính lòch söû ñaõ ñöôïc thöïc hieän aáy bieåu loä baèng moät haønh vi Giaùo hoäi, nhôø ñoù "chuùng ta ñaõ xoùa khoûi kyù öùc vaø moâi tröôøng caùc Giaùo hoäi"[84] kyû nieäm veà nhöõng vaï tuyeät thoâng, caùch ñaây 900 naêm, töùc laø vaøo naêm 1054, töøng laø bieåu töôïng cuûa söï ly khai giöõa Roâma vaø Constantinopoli. Söï kieän Giaùo hoäi coù taàm möùc ñaïi keát lôùn ñoù xaûy ra vaøo nhöõng ngaøy cuoái Coâng ñoàng, ngaøy 7 thaùng 12 naêm 1965. Kyø hoïp khoaùng ñaïi Coâng ñoàng ñaõ keát thuùc nhö theá, baèng moät haønh vi long troïng ñoàng thôøi laø moät söï thanh taåy kyù öùc lòch söû, moät söï tha thöù cho nhau vaø laø söï daán thaân lieân ñôùi cho vieäc tìm kieám söï hieäp thoâng.

Cöû chæ naøy ñaõ coù ñöôïc do söï gaëp gôõ giöõa thaùnh Phaoloâ VI vaø Ñöùc Thöôïng phuï Athenagoras I taïi Gieârusalem vaøo thaùng Gieâng naêm 1964, trong dòp thaùnh Phaoloâ VI haønh höông Thaùnh Ñòa. Vaøo dòp naøy, ngaøi cuõng ñaõ gaëp Ñöùc Thöôïng phuï Bieån Ñöùc, thuoäc Chính thoáng taïi Gieârusalem. Tieáp veà sau, thaùnh Phaoloâ VI ñaõ tôùi thaêm Ñöùc Thöôïng phuï Athenagoras I ôû Phanar (Istanbul) ngaøy 15 thaùng 7 naêm 1967, vaø tôùi thaùng 10 naêm aáy, Ñöùc Thöôïng phuï ñöôïc ñoùn tieáp long troïng taïi Roâma. Nhöõng cuoäc gaëp nhau trong caàu nguyeän chæ cho chuùng ta thaáy con ñöôøng phaûi theo ñeå Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Taây phöông xích laïi gaàn nhau hôn, vaø taùi laäp söï hieäp nhaát vaãn coù giöõa hai Giaùo hoäi suoát thieân nieân kyû ñaàu tieân.

Sau khi thaùnh Phaoloâ VI qua ñôøi vaø sau trieàu Giaùo hoaøng ngaén nguûi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ I, khi söù vuï Giaùm muïc Roâma ñöôïc giao phoù cho toâi, toâi ñaõ suy xeùt raèng, moät trong nhöõng boån phaän ñaàu tieân trong söï phuïc vuï cuûa toâi trong chöùc Giaùo hoaøng laø noái laïi nhöõng tieáp xuùc caù nhaân vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Athenagoras I taïi Toøa Constantinopoli. Trong khi toâi vieáng thaêm Phanar, ngaøy 29 thaùng 11 naêm 1979, Ñöùc Thöôïng phuï vaø toâi ñaõ coù theå quyeát ñònh khai maïc cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng ñang hieäp thoâng theo phaùp luaät cuøng Toøa Constantinopole. Veà vieäc naøy, toâi thaáy laø quan troïng ñeå theâm raèng, vaøo luùc aáy, nhöõng chuaån bò cho vieäc trieäu taäp Coâng ñoàng saép tôùi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng ñang ñöôïc tieán haønh. Vieäc tìm moät söï haøi hoøa chung cuõng ñoùng goùp cho söï soáng vaø sinh löïc cuûa Giaùo hoäi aáy, vaø vieäc naøy chieáu theo vai troø caùc Giaùo hoäi aáy ñöôïc môøi goïi ñeå giöõ trong tieán trình ñi tôùi hieäp nhaát. Ñöùc Thöôïng phuï ñaïi keát ñaõ muoán thaêm toâi sau khi toâi ñaõ thaêm ngaøi, vaø vaøo thaùng 12 naêm 1987, toâi ñöôïc haân hoan ñoùn tieáp ngaøi taïi Roâma vôùi tình quyù meán chaân thaønh vaø vôùi söï long troïng thích hôïp. Trong baàu khoâng khí huynh ñeä mang tính Giaùo hoäi naøy, neân nhaéc ñeán tuïc leä, ñöôïc laäp töø nhieàu naêm nay, laø ñoùn tieáp taïi Roâma vaøo dòp leã thaùnh Pheâroâ vaø thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà moät phaùi ñoaøn cuûa Ñöùc Thöôïng phuï, cuõng nhö cöû moät phaùi ñoaøn cuûa Toøa Thaùnh tôùi Phanar ñeå cöû haønh ñaïi leã thaùnh Anreâ.

53. Nhöõng tieáp xuùc ñeàu ñaën naøy coøn cho pheùp ta trao ñoåi tröïc tieáp nhöõng tin töùc vaø yù kieán nhaèm tôùi söï ñieàu hôïp huynh ñeä. Maët khaùc, vieäc chuùng ta hieäp nhau ñeå cuøng caàu nguyeän laïi cho ta quen soáng beân nhau, vaø thuùc ñaåy ta cuøng nhau ñoùn nhaän yù Chuùa ñoái vôùi Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi vaø ñöa ra thöïc thi.

Suoát chaëng ñöôøng chuùng ta ñaõ ñi töø Coâng ñoàng Vaticanoâ II, phaûi nhaéc laïi ít laø hai bieán coá noåi baät khaùc thöôøng vaø coù taàm quan troïng lôùn veà ñaïi keát trong quan heä giöõa Ñoâng phöông vaø Taây phöông: tröôùc heát laø naêm Toaøn xaù 1984, ñöôïc coâng boá ñeå möøng moät ngaøn moät traêm naêm coâng vieäc rao giaûng Tin Möøng cuûa thaùnh Cyrilloâ vaø thaùnh Metholoâ vaø trong dòp ñoù toâi ñaõ ñöôïc haân haïnh tuyeân döông hai vò thaùnh Toâng ñoà cuûa daân Slave, söù giaû ñöùc tin, cuøng laø boån maïng cuûa AÂu chaâu. Naêm 1964, trong thôøi kyø hoïp Coâng ñoàng, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ tuyeân döông Thaùnh Bieån Ñöùc laøm boån maïng AÂu chaâu. Lieân keát hai vò anh em Thessalonica vôùi vò saùng laäp vó ñaïi cuûa phong traøo ñan tu Taây phöông laø giaùn ñieäp laøm noåi baät truyeàn thoáng Giaùo hoäi vaên hoùa, raát nhieàu yù nghóa cuûa hai ngaøn naêm Kitoâ giaùo ñaõ töøng ghi daáu aán treân lòch söû AÂu chaâu. Cuõng khoâng phaûi laø thöøa khi nhaéc laïi raèng thaùnh Cyrilloâ vaø thaùnh Metholoâ xuaát thaân töø caùc mieàn thuoäc Giaùo hoäi Byzantin thôøi aáy, thôøi maø Giaùo hoäi Byzantin coøn hieäp thoâng vôùi Roâma. Khi tuyeân boá caùc ngaøi laø Boån maïng cuûa AÂu chaâu nhö thaùnh Bieån Ñöùc, khoâng nhöõng chuùng toâi muoán chöùng toû chaân lyù lòch söû veà Kitoâ giaùo treân luïc ñòa AÂu chaâu, maø coøn gôïi yù moät chuû ñeà quan troïng ñeå ñoái thoaïi giöõa Ñoâng phöông vaø Taây phöông, cuoäc ñoái thoaïi mang bao hy voïng thôøi haäu Coâng ñoàng. Cuõng nhö vôùi thaùnh Bieån Ñöùc, AÂu chaâu gaëp laïi caên tính thieâng lieâng cuûa mình nôi thaùnh Cyrilloâ vaø thaùnh Meâthoâñioâ. Trong khi keát thuùc ngaøn naêm thöù hai keå töø ngaøy Ñöùc Kitoâ Giaùng sinh, caùc thaùnh aáy phaûi ñöôïc toân kính cuøng vôùi nhau nhö boån maïng cuûa quaù khöù, vaø nhö nhöõng vò thaùnh maø caùc Giaùo hoäi vaø quoác gia taïi luïc ñòa AÂu chaâu ñaõ kyù thaùc töông lai cuûa mình.

54. Moät bieán coá khaùc toâi muoán nhaéc laïi laø cuoäc cöû haønh möøng moät ngaøn naêm nöôùc Nga ñöôïc röûa toäi (988-1988). Giaùo hoäi Coâng giaùo, vaø ñaëc bieät laø Toâng Toøa ñaõ muoán ñöôïc tham döï vaøo nhöõng cöû haønh möøng kyû nieäm aáy, vaø ñaõ tìm dòp nhaán maïnh söï kieän veà pheùp Röûa toäi maø thaùnh Vladimir laõnh nhaän taïi Kiev ñaõ laø bieán coá troïng taâm ñoái vôùi vieäc Loan baùo Tin Möøng theá giôùi. Nhöõng quoác gia lôùn ngöôøi Slave ôû Ñoâng AÂu ñaõ nhôø thaùnh nhaân maø ñoùn nhaän ñöùc tin, cuõng nhö caùc daân toäc soáng beân kia daõy nuùi Oural maõi tôùi taän Alaska.

Chính trong vieãn töôïng naøy maø dieãn töø toâi ñaõ duøng nhieàu laàn "Giaùo hoäi phaûi thôû baèng hai laù phoåi" coù ñöôïc yù nghóa saâu xa nhaát. Trong ngaøn naêm thöù nhaát cuûa lòch söû Kitoâ giaùo, dieãn ngöõ naøy gôïi leân nhaát laø caùi nhò nguyeân Byzantium - Roâma; töø ngaøy nöôùc Nga nhaän laõnh Bí Tích Thanh Taåy, dieãn ngöõ aáy mang taàm möùc lôùn hôn; vieäc loan baùo Tin Möøng môû roäng theâm tôùi ñoä dieãn ngöõ aáy aùm chæ veà toaøn theå Giaùo hoäi. Sau ñoù khi thaáy raèng bieán coá cöùu ñoä naøy, ñaõ xaûy ñeán treân nhöõng bôø soâng Dnieper, trôû ngöôïc leân moät thôøi ñaïi luùc maø Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Taây phöông chöa chia reõ nhau, ngöôøi ta hieåu roõ raøng raèng vieãn töôïng theo ñoù ta phaûi tìm söï hieäp thoâng troïn veïn laø vieãn töôïng moät hieäp nhaát trong dò bieät chính ñaùng. Ñoù laø ñieàu toâi maïnh meõ khaúng ñònh trong Thoâng ñieäp Slavorum Apostoli[85] daâng taëng thaùnh Cyrilloâ vaø thaùnh Meâthoâñioâ, vaø trong Toâng thö Euntes in Mundum[86] göûi ñeán caùc tín höõu cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ñeå kyû nieäm 1,000 naêm laõnh nhaän Bí tích Röûa toäi cuûa nöôùc Nga taïi Kievan.

Caùc Giaùo hoäi Anh Em

55. Trong cuoäc khaûo saùt lòch söû cuûa mình, saéc leänh Unitatis Redintegratio cuûa Coâng ñoàng ñaõ ghi nhôù söï hieäp nhaát, baát chaáp taát caû, ñaõ ñöôïc traûi nghieäm trong thieân nieân kyû ñaàu tieân, vaø theo moät nghóa naøo ñoù, giôø ñaây ñoùng vai troø nhö moät kieåu maãu. "Thöôïng hoäi ñoàng thieâng lieâng nhaát naøy vui loøng nhaéc nhôû taát caû... raèng ôû Ñoâng phöông ñang phaùt trieån nhieàu Giaùo hoäi rieâng bieät hoaëc ñòa phöông; trong soá ñoù, ñöùng ñaàu laø caùc Giaùo hoäi coù Thöôïng phuï, maø trong ñoù coù nhieàu Giaùo hoäi haõnh dieän vì ñaõ ñöôïc chính caùc Toâng ñoà thieát laäp"[87]. Con ñöôøng Giaùo hoäi ñaõ khôûi ñi töø Gieârusalem vaøo ngaøy leã Nguõ Tuaàn vaø taát caû söï phaùt trieån sô khai trong oikoumene (ñaïi keát) thôøi ñoù ñöôïc taäp trung nôi Pheâroâ vaø nhoùm Möôøi Moät (x. Cv 2,14). Caùc caáu truùc Giaùo hoäi ôû Ñoâng phöông vaø Taây phöông ñöôïc thaønh hình töø di saûn caùc Toâng ñoà nhö theá. Söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi trong thieân nieân kyû ñaàu tieân ñöôïc duy trì trong cuøng caùc caáu truùc ñoù thoâng qua caùc Giaùm muïc, nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng ñoà, trong söï hieäp thoâng vôùi Giaùm muïc Roâma. Neáu hoâm nay, vaøo cuoái thieân nieân kyû thöù hai, chuùng ta ñang tìm caùch taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn, thì chuùng ta phaûi quy chieáu veà söï hieäp nhaát ñaõ ñöôïc thieát laäp theo caáu truùc ñoù.

Saéc leänh veà ñaïi keát ñeà cao giaù trò moät phöông dieän ñaëc tröng khaùc, nhôø ñoù caùc Giaùo hoäi rieâng bieät vaãn toàn taïi trong hieäp nhaát, töùc laø "moái baän taâm duy trì nhöõng töông quan huynh ñeä trong söï hieäp thoâng veà ñöùc tin vaø ñöùc aùi, laø nhöõng töông quan phaûi coù giöõa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông nhö nhöõng anh em vôùi nhau"[88].

56. Sau Coâng ñoàng Vaticanoâ II, khi ñaõ gaén boù vôùi truyeàn thoáng aáy, ñaõ töøng coù thoùi quen duøng danh xöng "Giaùo hoäi anh em" ñoái vôùi nhöõng Giaùo hoäi rieâng bieät, hoaëc ñòa phöông, quy tuï chung quanh Giaùm muïc cuûa mình. Ngoaøi ra, vieäc dôõ boû caùc vaï tuyeät thoâng ñoái vôùi nhau, baèng caùch loaïi boû caùc trôû ngaïi thuoäc laõnh vöïc Giaùo luaät vaø taâm lyù ñau ñôùn, laø moät böôùc raát quan troïng treân con ñöôøng höôùng tôùi söï hieäp thoâng troïn veïn.

Caùc caáu truùc cuûa söï hieäp nhaát toàn taïi tröôùc thôøi phaân ly laø moät di saûn nhöõng kinh nghieäm höôùng daãn con ñöôøng chung cuûa chuùng ta höôùng tôùi vieäc taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn. Roõ raøng, trong thieân nieân kyû thöù hai, Chuùa ñaõ khoâng ngöøng ban cho Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi nhöõng hoa traùi aân suûng vaø taêng tröôûng doài daøo. Tuy nhieân, thaät khoâng may, söï gheû laïnh daàn daàn vaø laãn nhau giöõa caùc Giaùo hoäi phöông Taây vaø phöông Ñoâng ñaõ töôùc ñi nhöõng lôïi ích cuûa vieäc trao ñoåi vaø hôïp taùc laãn nhau. Vôùi aân suûng cuûa Thieân Chuùa, moät noã löïc lôùn phaûi ñöôïc thöïc hieän ñeå thieát laäp laïi söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa caùc Giaùo hoäi, laø nguoàn cuûa bieát bao ñieàu thieän haûo cho Giaùo hoäi cuûa Ñöùc Kitoâ. Noã löïc naøy ñoøi hoûi taát caû thieän chí cuûa chuùng ta, lôøi caàu nguyeän khieâm toán vaø söï hôïp taùc kieân ñònh khoâng bao giôø ñöôïc naûn loøng. Thaùnh Phaoloâ khuyeán khích chuùng ta raèng: "Anh em haõy mang gaùnh naëng cho nhau" (Gl 6,2). Lôøi khuyeân nhuû cuûa thaùnh Toâng ñoà lieân heä ñeán chuùng ta vaø hôïp thôøi bieát maáy! Danh xöng truyeàn thoáng caùc "Giaùo hoäi anh em" phaûi luoân ñoàng haønh vôùi chuùng ta treân haønh trình naøy.

57. Theo nieàm hy voïng cuûa thaùnh Phaoloâ VI, muïc ñích ñöôïc tuyeân boá cuûa chuùng ta laø taùi laäp söï hieäp nhaát troïn veïn trong söï ña daïng hôïp phaùp: "Thieân Chuùa ñaõ ban ôn cho chuùng ta nhaän ñöôïc trong ñöùc tin nhöõng gì caùc Toâng ñoà ñaõ nhìn thaáy, hieåu vaø tuyeân boá vôùi chuùng ta. Qua Bí Tích Röûa toäi, chuùng ta "chæ laø moät trong Ñöùc Kitoâ" (Gl 3,28). Nhôø keá vò toâng ñoà, chuùng ta ñöôïc keát hôïp chaët cheõ hôn bôûi chöùc tö teá vaø Bí tích Thaùnh Theå. Bôûi cuøng nhau tham döï vaøo caùc ôn Thieân Chuùa ban cho Giaùo hoäi, chuùng ta ñöôïc hieäp thoâng vôùi Chuùa Cha, qua Chuùa Con, trong Chuùa Thaùnh Thaàn... Trong moãi Giaùo hoäi ñòa phöông ñeàu coù hoaït ñoäng huyeàn nhieäm tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, vaø ñoù chaúng laø lyù do toû baøy moät truyeàn thoáng toát ñeïp, theo ñoù, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông mong muoán ñöôïc goïi laø Giaùo hoäi anh em hay sao? (x. saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 14). Trong nhieàu theá kyû, chuùng ta ñaõ soáng chung vôùi Giaùo hoäi anh em, khi cuøng nhau thöïc hieän nhöõng Coâng ñoàng chung ñeå baûo veä kho taøng ñöùc tin choáng laïi moïi moïi thöù baêng hoaïi. Vaø baây giôø, sau moät thôøi gian daøi chia reõ vaø hieåu laàm laãn nhau, Chuùa cho pheùp chuùng ta khaùm phaù chính mình laø Giaùo hoäi anh em, baát chaáp nhöõng trôû ngaïi ñaõ töøng xaûy ra giöõa chuùng ta"[89]. Neáu ngaøy nay, tröôùc theàm Ngaøn naêm thöù ba, chuùng ta tìm caùch taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn, thì chæ laø ñöa ra thi haønh moät thöïc taïi maø chuùng ta phaûi vöôn tôùi vaø phaûi quy chieáu tôùi. Neáu hoâm nay, tröôùc ngöôõng cöûa thieân nieân kyû thöù ba, chuùng ta ñang tìm caùch taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn, ñoù laø ñeå hoaøn thaønh thöïc taïi maø chuùng ta phaûi laøm, vaø chính vì thöïc taïi naøy maø chuùng ta phaûi ñeà caäp ñeán.

Lieân heä vôùi truyeàn thoáng veû vang naøy laø hieäu quaû nhaát cho Giaùo hoäi. Nhö Coâng ñoàng chæ ra raèng: "Caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ngay töø khôûi ñaàu, ñaõ coù ñöôïc moät kho taøng coáng hieán cho Giaùo hoäi Taây phöông nhieàu yeáu toá veà phuïng vuï, truyeàn thoáng tu ñöùc vaø luaät phaùp"[90].

Töø "kho taøng" naøy phaùt sinh nhieàu "truyeàn thoáng tu ñöùc phong phuù, tieâu bieåu nhaát laø ñôøi soáng ñan tu, vì taïi ñaây, neàn tu ñöùc ñan tu ñaõ phaùt trieån ngay töø thôøi vinh quang cuûa caùc thaùnh Giaùo phuï, vaø veà sau ñaõ môû roäng sang nhieàu nöôùc Taây phöông"[91]. Nhö toâi ñaõ coù dòp löu yù môùi ñaây trong Toâng thö Orientale Lumen, caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông ñaõ heát loøng quaûng ñaïi soáng ñôøi daán thaân, nhö ñôøi soáng ñan tu coøn chöùng toû, "baét ñaàu baèng vieäc rao giaûng Tin Möøng, laø vieäc phuïc vuï cao nhaát maø ngöôøi Kitoâ höõu coù theå trao taëng cho caùc anh em mình, ñeå roài keùo daøi qua nhieàu hình thöùc phuïc vuï tinh thaàn vaø vaät chaát khaùc. Thaät vaäy, coù theå noùi raèng, ñôøi soáng ñan tu, töø thôøi coå ñaïi vaø ôû nhieàu thôøi ñieåm khaùc nhau, trong thôøi ñaïi tieáp theo, ñaõ laø duïng cuï rao giaûng Tin Möøng cho caùc daân toäc"[92].

Coâng ñoàng chaúng caàn laøm roõ hôn taát caû nhöõng ñieàu laøm cho caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Taây phöông ñöôïc neân gioáng nhö nhau. Am hôïp vôùi chaân lyù lòch söû, Coâng ñoàng khoâng ngaàn ngaïi khaúng ñònh: "Khoâng ñaùng ngaïc nhieân khi thaáy coù vaøi khía caïnh cuûa maàu nhieäm maëc khaûi, ñoâi khi ñöôïc moät beân hieåu ñuùng vaø trình baøy saùng suûa hôn beân kia, thaønh thöû nhöõng ñònh möùc thaàn hoïc khaùc nhau aáy phaûi ñöôïc coi laø thöôøng boå tuùc cho nhau hôn laø ñoái nghòch nhau"[93]. Vieäc trao ñoåi caùc hoàng aân giöõa caùc Giaùo hoäi, trong söï boå tuùc cho nhau, laøm cho hieäp thoâng trôû neân phong phuù.

58. Töø vieäc taùi khaúng ñònh moät söï hieäp thoâng ñöùc tin ñaõ coù, Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ ruùt ra nhöõng thaønh quaû muïc vuï höõu ích cho ñôøi soáng cuï theå cuûa caùc Kitoâ höõu, vaø thuùc ñaåy tinh thaàn hieäp nhaát. Vì nhöõng lieân heä Bí Tích raát chaët cheõ ñang coù giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi Chính thoáng giaùo, saéc leänh Orientalium Ecclessiarum (caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông) ñaõ tuyeân boá: "Vieäc thöïc haønh muïc vuï chöùng toû raèng, ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán caùc anh em Ñoâng phöông, ngöôøi ta coù theå vaø phaûi xeùt tôùi hoaøn caûnh caù bieät cuûa töøng ngöôøi, trong ñoù coù nhöõng hoaøn caûnh khoâng phöông haïi ñeán söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, cuõng khoâng ñem tôùi nhöõng hieåm nguy phaûi traùnh, nhöng chæ thaáy söï caàn thieát cuûa ôn cöùu roãi, vaø lôïi ích thieâng lieâng cuûa caùc linh hoàn thuùc baùch. Chính vì theá, Giaùo hoäi Coâng giaùo, tröôùc moïi hoaøn caûnh thôøi gian, nôi choán, vaø nhaân söï, thöôøng ñaõ vaø ñang coøn chuû tröông moät phöông thöùc haønh ñoäng meàm deûo vaø ñeà ra nhöõng phöông theá cöùu roãi vaø bieåu döông tình baùc aùi nôi caùc tín höõu cho heát moïi ngöôøi, qua vieäc tham döï caùc Bí tích cuõng nhö caùc cuoäc cöû haønh phuïng töï khaùc, vaø caùc ñoà vaät thaùnh"[94].

Vôùi kinh nghieäm coù ñöôïc qua nhöõng naêm haäu Coâng ñoàng, höôùng ñi thaàn hoïc vaø muïc vuï ñaõ ñöôïc laëp laïi bôûi hai ñieàu khoaûn trong Giaùo luaät[95]. Höôùng ñi aáy ñöôïc minh nhieân hoùa veà quan ñieåm muïc vuï, qua baûn "Höôùng daãn aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát"[96].

Trong vaán ñeà toái quan troïng vaø teá nhò naøy, caùc muïc töû caàn phaûi caån thaän daïy cho giaùo daân, ñeå hoï bieát roõ raøng nhöõng lyù do chính xaùc cuûa nhöõng vieäc tham döï nhö theá vaøo phuïng vuï, cuõng nhö nhöõng kyû luaät hieän höõu veà vaán ñeà naøy.

Chuùng ta khoâng bao giôø ñöôïc queân chieàu kích Giaùo hoäi hoïc trong vieäc tham döï caùc Bí tích, ñaëc bieät laø trong Bí tích Thaùnh Theå.

Nhöõng tieán boä trong ñoái thoaïi

59. Keå töø khi thaønh laäp naêm 1979, UÛy ban hoãn hôïp quoác teá veà ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng ñaõ laøm vieäc oån ñònh, höôùng nghieân cöùu cuûa mình ñeán caùc laõnh vöïc ñöôïc quyeát ñònh theo thoûa thuaän chung, vôùi muïc ñích taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa hai Giaùo hoäi. Söï hieäp thoâng naøy ñöôïc thaønh laäp döïa treân söï hieäp nhaát cuûa ñöùc tin, trong tính lieân tuïc veà kinh nghieäm vaø truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi xa xöa, seõ ñöôïc bieåu loä troïn veïn trong vieäc ñoàng cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå chung. Vôùi tinh thaàn tích cöïc, vaø treân cô sôû nhöõng gì chuùng ta coù chung, UÛy ban hoãn hôïp ñaõ coù theå ñaït ñöôïc tieán boä ñaùng keå, vaø khi toâi coù theå tuyeân boá keát hôïp vôùi Anh em ñaùng kính cuûa toâi, Ñöùc Dimitrios I, Thöôïng phuï ñaïi keát, UÛy ban ñaõ ñaït tôùi vieäc dieãn taû "nhöõng ñieàu maø Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng coù theå cuøng nhau tuyeân xöng, nhö moät ñöùc tin chung, trong maàu nhieäm Giaùo hoäi vaø trong söï lieân keát giöõa Ñöùc tin vaø Bí tích"[97]. UÛy ban ñaõ coù theå nhaän xeùt vaø khaúng ñònh raèng, "trong caùc Giaùo hoäi chuùng ta, vieäc keá vò caùc Toâng ñoà laø caên baûn cho söï thaùnh hoùa vaø hieäp nhaát cuûa Daân Chuùa"[98]. Ñoù laø nhöõng ñieåm quy chieáu quan troïng ñeå theo ñuoåi cuoäc ñoái thoaïi. Nhöng coøn hôn theá nöõa, nhöõng khaúng ñònh chung aáy taïo neân moät neàn taûng laøm cho ngöôøi Coâng giaùo vaø ngöôøi Chính thoáng coù khaû naêng, ngay töø baây giôø, trong thôøi ñaïi ta, ñöa ra moät chöùng töø chung, trung thaønh vaø coá keát, ñeå loan baùo vaø toân vinh Danh Chuùa.

60. Gaàn ñaây, UÛy ban hoãn hôïp Quoác teá ñaõ coù moät böôùc tieán ñaùng keå lieân quan ñeán vaán ñeà raát nhaïy caûm veà phöông phaùp caàn tuaân thuû trong vieäc taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng, moät vaán ñeà thöôøng xuyeân ñöôïc ñaët ra giöõa caùc moái lieân heä Coâng giaùo vaø Chính thoáng. UÛy ban ñaõ ñaët nhöõng caên baûn Giaùo lyù tích cöïc giaûi quyeát vaán ñeà, döïa treân Giaùo lyù cuûa hai Giaùo hoäi anh em. Cuõng trong boái caûnh naøy, ñaõ roõ raøng thaáy phöông phaùp phaûi theo ñeå ñi tôùi hieäp thoâng troïn veïn laø ñoái thoaïi chaân lyù, ñöôïc nuoâi döôõng vaø naâng ñôõ baèng ñoái thoaïi baùc aùi. Giaùo luaät nhaän cho caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông ñöôïc töï toå chöùc vaø ñieàu khieån vieäc toâng ñoà, cuõng nhö vieäc daán thaân höõu hieäu cuûa caùc Giaùo hoäi naøy trong vieäc ñoái thoaïi baùc aùi vaø ñoái thoaïi thaàn hoïc seõ uûng hoä khoâng nhöõng cho söï töông kính huynh ñeä giöõa ngöôøi Chính thoáng vaø ngöôøi Coâng giaùo cuøng soáng treân moät laõnh thoå, maø coøn uûng hoä haønh ñoäng chung kieám tìm söï hieäp nhaát[99]. Moät böôùc tieán ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Söï daán thaân caàn phaûi ñöôïc tieáp tuïc. Ñaõ coù nhöõng daáu hieäu giaûm bôùt söï caêng thaúng, ñieàu naøy laøm cho vieäc tìm kieám söï hieäp nhaát trôû neân hieäu quaû hôn.

Veà nhöõng Giaùo hoäi Ñoâng phöông hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, Coâng ñoàng ñaõ toû baøy phaùn ñoaùn nhö sau: "Taï ôn Thieân Chuùa vì nhieàu tín höõu Ñoâng phöông, con caùi Giaùo hoäi Coâng giaùo ñang soáng hieäp thoâng troïn veïn vôùi caùc anh em thuoäc truyeàn thoáng Taây phöông# Thaùnh Coâng ñoàng tuyeân boá raèng: toaøn boä di saûn tu ñöùc vaø phuïng vuï, kyû luaät vaø thaàn hoïc trong caùc truyeàn thoáng aáy, thuoäc veà ñaëc tính Coâng giaùo vaø Toâng truyeàn troïn veïn cuûa Giaùo hoäi"[100]. Trong tinh thaàn cuûa saéc leänh veà ñaïi keát, caùc Giaùo phuï Coâng giaùo Ñoâng phöông chaéc chaén seõ tham gia tích cöïc trong ñoái thoaïi baùc aùi vaø thaàn hoïc, ôû caáp ñòa phöông cuõng nhö caáp toaøn caàu, goùp phaàn hieåu bieát nhau vaø naêng ñoäng tìm kieám söï hieäp nhaát hoaøn toaøn[101].

61. Trong vieãn töôïng naøy, Giaùo hoäi Coâng giaùo khoâng mong muoán gì khaùc hôn laø hieäp thoâng hoaøn toaøn giöõa Ñoâng phöông vaø Taây phöông. Trong vieäc naøy, Giaùo hoäi Coâng giaùo caûm höùng theo kinh nghieäm töø ngaøn naêm thöù nhaát. Trong thôøi ñaïi aáy, "söï trieån khai caùc kinh nghieäm khaùc nhau veà söï soáng Giaùo hoäi khoâng ngaên trôû ngöôøi Kitoâ höõu, qua nhöõng quan heä hoã töông, coù theå tieáp tuïc ñöôïc vöõng taâm caûm thaáy mình ôû nhaø mình duø laø trong baát kyø Giaùo hoäi naøo, bôûi vì töø taát caû caùc Giaùo hoäi, duø ngoân ngöõ, aâm ñieäu raát khaùc nhau, nhöng vaãn daâng lôøi ca ngôïi Chuùa Cha duy nhaát, nhôø Ñöùc Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn: taát caû caùc Giaùo hoäi ñeàu sum hoïp cöû haønh Bí Tích Thaùnh Theå, laø traùi tim, laø khuoân maãu cho Coäng ñoàng, khoâng nhöõng trong caùc ñieàu thuoäc tu ñöùc hay ñôøi soáng luaân lyù, maø coøn cho cô cheá Giaùo hoäi, trong nhieàu loaïi taùc vuï maø nhieàu kieåu phuïc vuï, döôùi quyeàn chuû toïa cuûa Ñöùc Giaùm muïc, keá vò caùc Toâng ñoà. Nhöõng Coâng ñoàng ñaàu tieân ñaõ laäp neân moät chöùng töø huøng hoàn veà söï hieäp nhaát beàn chaët trong söï ña daïng"[102]. Laøm sao taùi laäp ñöôïc söï hieäp nhaát naøy sau caû ngaøn naêm qua? Ñoù laø nghóa vuï lôùn lao maø Giaùo hoäi Coâng giaùo phaûi lo hoaøn thaønh vaø nghóa vuï aáy cuõng thuoäc veà Giaùo hoäi Chính thoáng nöõa. Töø ñoù, ta môùi hieåu taát caû tính thôøi söï cuûa ñoái thoaïi, ñöôïc aùnh saùng vaø quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn ñôõ naâng.

Nhöõng moái töông quan vôùi caùc Giaùo hoäi kyø cöïu Ñoâng phöông

62. Töø Coâng ñoàng Vaticanoâ II, döôùi nhieàu daïng vaø vôùi moät nhòp ñoä khaùc nhau, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ noái laïi nhöõng quan heä anh em vôùi caùc Giaùo hoäi kyø cöïu Ñoâng phöông töøng phaûn baùc caùc ñònh thöùc tín lyù cuûa Coâng ñoàng EÂpheâxoâ vaø Caxeâñoânia. Taát caû caùc Giaùo hoäi naøy ñaõ göûi quan saùt vieân ñaïi dieän ñeán Coâng ñoàng Vaticanoâ II: caùc vò Thöôïng phuï cuûa caùc Giaùo hoäi aáy ñaõ traân troïng thaêm chuùng toâi vaø Giaùm muïc Roâma ñaõ coù theå noùi chuyeän vôùi caùc vò aáy nhö vôùi nhöõng ngöôøi anh em, maø sau thôøi gian daøi xa caùch, ñaõ vui veû gaëp nhau.

Vieäc laëp laïi nhöõng quan heä anh em vôùi caùc Giaùo hoäi kyø cöïu Ñoâng phöông, nhaân chöùng cuûa Ñöùc tin Kitoâ giaùo trong nhöõng hoaøn caûnh thöôøng laø thuø ñòch vaø bi thaûm, laø moät daáu chæ cuï theå cuûa phöông caùch maø Ñöùc Kitoâ quy tuï chuùng ta, maëc duø coøn nhöõng raøo caûn veà maët lòch söû, chính trò, xaõ hoäi vaø vaên hoùa. Vaø chính vaán ñeà Kitoâ hoïc maø ta coù theå tuyeân boá vôùi caùc Ñöùc Thöôïng phuï cuûa moät soá Giaùo hoäi aáy loøng tin chung cuûa ta vaøo Ñöùc Gieâsu Kitoâ, laø Thieân Chuùa thaät vaø ngöôøi thaät. Ñöùc Phaoloâ VI ñaùng kính nhôù ñaõ kyù caùc tuyeân ngoân theo chieàu höôùng aáy, cuøng vôùi Ñöùc Shenouda III, Ñöùc Giaùo hoaøng vaø Ñöùc Thöôïng phuï Chính thoáng Copte[103] vaø cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Chính thoáng Syria taïi Antioâkia, Ñöùc Giacoâbeâ III[104]. Baûn thaân toâi ñaõ coù theå xaùc nhaän thoûa thuaän veà Kitoâ hoïc naøy vaø döïa treân ñoù ñeå phaùt trieån cuoäc ñoái thoaïi vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Shenouda[105] vaø vì söï hôïp taùc muïc vuï vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Syria taïi Antioâkia, Ñöùc Mar Inhaxioâ Zakka I Iwas[106].

Cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng phuï ñaùng kính cuûa Giaùo hoäi EÂthioâpia, Abouna Paulos, khi ngaøi tôùi thaêm toâi taïi Roâma ngaøy 11 thaùng 6 naêm 1993, chuùng toâi ñaõ nhaán maïnh ñeán söï hieäp thoâng saâu saéc giöõa hai Giaùo hoäi: "chuùng ta cuøng chia seû moät ñöùc tin töø caùc thaùnh toâng ñoà, cuøng nhöõng Bí Tích vaø cuøng moät thöøa taùc, beùn reõ saâu trong vieäc keá vò caùc toâng ñoà# Hôn nöõa, ngaøy hoâm nay chuùng ta coù theå khaúng ñònh raèng, chuùng ta coù moät ñöùc tin vaøo Ñöùc Kitoâ, maëc duø trong moät thôøi gian daøi, ñaây laø nguoàn ñaõ chia reõ giöõa chuùng ta vôùi nhau"[107].

Gaàn ñaây, Chuùa ban cho toâi nieàm vui lôùn lao khi ñöôïc kyù moät tuyeân ngoân veà Kitoâ hoïc chung vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Assyria ôû Ñoâng phöông, Ñöùc Mar Dinkha IV, ngaøi ñaõ vì vieäc naøy maø ñeán Roâma thaêm toâi vaøo thaùng 11 naêm 1994. Quan taâm ñeán caùc dò bieät veà ñònh thöùc thaàn hoïc, chuùng toâi ñaõ coù theå cuøng nhau tuyeân xöng moät ñöùc tin vaøo Ñöùc Kitoâ[108]. Toâi muoán noùi leân nieàm vui maø nhöõng vieäc aáy mang laïi cho toâi, baèng caùch möôïn lôøi Ñöùc Trinh Nöõ Maria: "Linh hoàn toâi ngôïi khen Ñöùc Chuùa" (Lc 1,46).

63. Coøn nhöõng tranh luaän truyeàn thoáng veà Kitoâ hoïc, caùc cuoäc tieáp xuùc ñaïi keát ñaõ laøm cho coù theå coù nhöõng soi saùng thieát yeáu, laøm cho ta cuøng tuyeân xöng ñöùc tin voán laø ñöùc tin chung cuûa chuùng ta. Moät laàn nöõa, ta phaûi nhaän ñònh raèng nhöõng ñieàu ñaït ñöôïc aáy chaéc chaén laø moät thaønh quaû cuûa vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc vaø ñoái thoaïi huynh ñeä. Vaø coøn nöõa, chuùng ta gaëp ñöôïc nôi ñaây nieàm phaán khôûi vì ñieàu aáy cho ta thaáy raèng con ñöôøng ñaõ ñi laø con ñöôøng toát vaø ta coù theå coù lyù hy voïng cuøng tìm ra moät giaûi ñaùp cho nhöõng vaán ñeà coøn tranh luaän.

Ñoái thoaïi vôùi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc ôû Taây phöông

64. Trong phaïm vi roäng lôùn cuûa vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu, saéc leänh veà ñaïi keát cuõng xem xeùt nhöõng quan heä vôùi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi Taây phöông. Öôùc mong laëp laïi baàu khí huynh ñeä Kitoâ höõu vaø ñoái thoaïi, Coâng ñoàng ñaët ra nhöõng chæ daãn trong khuoân khoå hay suy xeùt coù tính toång quaùt, moät coù tính lòch söû vaø taâm lyù, moät mang tính thaàn hoïc vaø giaùo lyù. Moät maët, vaên kieän nhaán maïnh: "Caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi ñaõ ly khai vôùi Toâng toøa Roâma, trong thôøi khuûng hoaûng traàm troïng nhaát, phaùt sinh ôû Taây phöông töø cuoái thôøi trung coå hoaëc maõi veà sau naøy, vaãn coøn lieân keát vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo baèng moät moái daây thaân thích vaø moät söï lieân laïc ñaëc bieät, vì lôùp daân Kitoâ giaùo aáy ñaõ soáng hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi raát laâu trong nhöõng theá kyû tröôùc"[109]. Ñaèng khaùc, ngöôøi ta cuõng nhaän ñònh vôùi moät thöïc teá nhö treân: "Phaûi nhìn nhaän raèng coù nhieàu dò bieät quan troïng giöõa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng aáy vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, chaúng nhöõng veà phöông dieän lòch söû, xaõ hoäi, taâm lyù, vaên hoùa, vaø nhaát laø veà caùch giaûi thích chaân lyù maëc khaûi"[110].

65. Maëc duø coù nhöõng söï khaùc bieät, nhöng chính caùc yeáu toá coù chung coäi nguoàn laø Taây phöông, ñaõ höôùng daãn söï phaùt trieån Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi khaùc, cuõng nhö caùc Coäng ñoàng xuaát phaùt töø phong traøo Caûi caùch. Do ñoù, caùc Giaùo hoäi naøy chia seû thöïc teá raèng chuùng mang tính caùch "Taây phöông". "Tính ña daïng" cuûa chuùng ñöôïc neâu treân ñaây, maëc duø coù taàm quan troïng, khoâng loaïi tröø nhöõng aûnh höôûng hoã töông, cuõng nhö tính boå sung cho nhau.

Phong traøo ñaïi keát thöïc söï baét ñaàu höng thònh trong caùc Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoàng Giaùo hoäi Tin Laønh Caûi caùch. Cuõng trong khoaûng thôøi gian ñoù, vaøo thaùng 1 naêm 1920, toøa Thöôïng phuï Ñaïi keát baøy toû hy voïng raèng, moät soá hình thöùc hôïp taùc giöõa caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù theå ñöôïc toå chöùc. Thöïc teá naøy cho thaáy raèng, haäu quaû cuûa boái caûnh vaên hoùa khoâng phaûi laø yeáu toá quyeát ñònh. Traùi laïi, ñieàu caàn thieát chính laø vaán ñeà veà ñöùc tin. Lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Kitoâ, laø Chuû teå, laø Ñaáng Cöùu Chuoäc vaø laø vò Toân Sö cuûa chuùng ta, noùi vôùi moïi ngöôøi theo cuøng moät caùch, duø ôû Ñoâng phöông hay ôû Taây phöông. Lôøi caàu ngyeän ñoù trôû thaønh moät meänh leänh ñoøi hoûi chuùng ta phaûi boû ñi moïi chia reõ ñau thöông ñeå tìm vaø ñeå tìm kieám vaø taùi laäp söï hieäp nhaát.

66. Coâng ñoàng Vaticanoâ II khoâng chuû yù "moâ taû" Kitoâ giaùo sau thôøi kyø caûi caùch, vì "caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi aáy chaúng nhöõng khaùc bieät ñaùng keå vôùi chuùng ta, maø coøn khaùc bieät vôùi nhau"... vaø nhö theá laø vì söï dò bieät veà nguoàn goác, veà Giaùo lyù vaø ñôøi soáng tu ñöùc"[111]. Hôn nöõa, Saéc leänh ñaïi keát nhaän thaáy raèng phong traøo ñaïi keát vaø "öôùc muoán hoøa bình vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo chöa ñöôïc ñeà cao khaép nôi"[112]. Nhöng daãu theá, Coâng ñoàng vaãn ñeà nghò ñoái thoaïi.

Saéc leänh Coâng ñoàng tìm caùch "nhaán maïnh moät vaøi ñieåm coù theå vaø phaûi laø neàn taûng vaø yeáu toá thuùc ñaåy cuoäc ñoái thoaïi aáy"[113]. "Chuùng toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng Kitoâ höõu ñang coâng khai tuyeân xöng Ñöùc Kitoâ laø Chuùa vaø laø Thieân Chuùa, Ñaáng trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa duy nhaát, laø Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn"[114].

Nhöõng anh em naøy toû ra yeâu meán vaø toân kính nhieàu ñoái vôùi Kinh Thaùnh: "Nhôø caàu khaån Thaùnh Thaàn, hoï tìm Thieân Chuùa ngay trong Saùch Thaùnh, Ñaáng nhö noùi vôùi hoï trong Ñöùc Kitoâ maø caùc ngoân söù ñaõ loan baùo töø tröôùc, vaø laø Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå vì chuùng ta. Trong Kinh Thaùnh, hoï chieâm ngöôõng cuoäc ñôøi Ñöùc Kitoâ vaø nhöõng gì Thaày Chí Thaùnh ñaõ daïy vaø ñaõ soáng ñeå cöùu roãi loaøi ngöôøi, nhaát laø maàu nhieäm töû naïn vaø phuïc sinh cuûa Ngöôøi... Hoï khaúng ñònh uy quyeàn thieâng lieâng cuûa Saùch Thaùnh"[115].

Nhöng ñoàng thôøi, "hoï caûm nghó khaùc chuùng ta veà söï lieân quan giöõa Kinh Thaùnh vaø Giaùo hoäi; theo ñöùc tin Coâng giaùo, trong Giaùo hoäi, quyeàn giaùo huaán ñích thöïc ñaëc bieät coù thaåm quyeàn trong vieäc giaûi thích vaø rao giaûng Lôøi Chuùa ñaõ ñöôïc ghi cheùp"[116]. Maëc duø vaäy, "trong vieäc ñoái thoaïi ñaïi keát, Lôøi Chuùa laø duïng cuï tuyeät haûo maø baøn tay uy quyeàn cuûa Thieân Chuùa duøng ñeå ñaït tôùi söï hieäp nhaát maø Ñaáng Cöùu Theá toû baøy cho moïi ngöôøi"[117].

Hôn nöõa, Bí Tích Thaùnh Taåy chung cho chuùng ta bieåu tröng "moái daây hieäp nhaát cuûa taát caû nhöõng keû ñöôïc taùi sinh"[118]. Nhöõng lieân can thaàn hoïc, muïc vuï vaø ñaïi keát trong Bí Tích Röûa Toäi chung, thaät laø nhieàu vaø quan troïng. Maëc duø Bí tích naøy "môùi chæ laø baét ñaàu vaø khôi ñieåm", nhöng ñaõ "höôùng tôùi moät lôøi tuyeân xöng ñöùc tin troïn veïn, moät söï keát hieäp vaøo maàu nhieäm cöùu roãi nhö chính Ñöùc Kitoâ ñaõ muoán, vaø sau cuøng, höôùng tôùi moät tham gia troïn veïn vaøo söï hieäp thoâng Thaùnh Theå"[119].

67. Vaøo thôøi ñieåm caûi caùch, nhieàu baát ñoàng Giaùo lyù vaø lòch söû ñaõ phaùt sinh veà Giaùo hoäi, veà caùc Bí Tích vaø thöøa taùc vuï. Cho neân Coâng ñoàng ñoøi hoûi "phaûi duøng Giaùo lyù veà Böõa tieäc cuûa Chuùa, veà caùc Bí Tích, veà phuïng töï cuõng nhö veà caùc thöøa taùc vuï cuûa Giaùo hoäi, laøm cho ñoái töôïng ñoái thoaïi"[120].

Saéc leänh Unitatis Redintegratis neâu leân raèng nhöõng Coäng ñoàng phaùt xuaát töø caûi caùch "khoâng hieäp nhaát troïn veïn vôùi chuùng ta nhö pheùp Röûa toäi ñoøi hoûi" vaø nhaän xeùt raèng "vì thieáu Bí Tích Truyeàn Chöùc, caùc Coäng ñoàng aáy khoâng coøn giöõ ñöôïc baûn chaát ñích thöïc vaø nguyeân veïn cuûa Maàu nhieäm Thaùnh Theå" duø "trong Tieäc Thaùnh, hoï töôûng nieäm söï cheát vaø phuïc sinh cuûa Chuùa, hoï tuyeân xöng raèng söï soáng chæ coù yù nghóa nhôø hieäp thoâng vôùi Ñöùc Kitoâ, vaø hoï mong chôø ngaøy trôû laïi vinh quang cuûa Ngöôøi"[121].

68. Saéc leänh khoâng queân ñôøi soáng tu ñöùc hay nhöõng keát luaän luaân lyù: "Ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa caùc anh em aáy ñöôïc nuoâi döôõng baèng ñöùc tin vaøo Ñöùc Kitoâ, ñöôïc duy trì baèng aân suûng cuûa Bí Tích Röûa Toäi vaø nhôø nghe Lôøi Chuùa. Ñôøi soáng aáy bieåu loä trong kinh nguyeän rieâng, trong vieäc suy nieäm Lôøi Chuùa, trong ñôøi soáng gia ñình Kitoâ giaùo, baèng vieäc phuïng töï cuûa Coäng ñoàng tuï hoïp ñeå ngôïi khen Thieân Chuùa. Laïi nöõa, ñoâi khi trong caùc nghi leã phuïng töï cuûa hoï, cuõng thaáy coù nhöõng yeáu toá noåi baät, thuoäc neàn phuïng vuï coå kính chung"[122].

Maët khaùc, vaên kieän Coäng ñoàng khoâng giôùi haïn ôû phöông dieän thieâng lieâng, luaân lyù vaø vaên hoùa, nhöng coøn traân troïng loøng yeâu meán thieát tha ñöùc coâng bình vaø baùc aùi chaân thöïc ñoái vôùi tha nhaân vaãn coù nôi caùc anh em aáy; vaên kieän Coâng ñoàng cuõng khoâng queân nhöõng saùng kieán maø hoï ñaõ coù theå giuùp caûnh soáng xaõ hoäi neân nhaân ñaïo hôn vaø ñeå taùi laäp hoøa bình. Taát caû nhöõng vieäc aáy ñöôïc thöïc hieän do yù muoán chaân thaønh gaén boù vôùi Lôøi Ñöùc Kitoâ nhö nguoàn maïch söï soáng Kitoâ giaùo.

Nhö theá, vaên baûn laøm noåi baät moät vaán ñeà, trong laõnh vöïc ñaïo ñöùc vaø luaân lyù, ñaõ trôû neân caáp baùch trong thôøi ñaïi ta: "Trong caùc Kitoâ höõu, nhieàu ngöôøi khoâng luoân luoân hieåu Tin Möøng cuøng moät caùch nhö ngöôøi Coâng giaùo"[123]. Trong laõnh vöïc bao la naøy, coù nhieàu khaû naêng lôùn ñeå ñoái thoaïi veà nhöõng nguyeân taéc luaân lyù cuûa Tin Möøng vaø veà vieäc aùp duïng nhöõng nguyeân taéc aáy.

69. Nhöõng öôùc mong vaø lôøi môøi goïi cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ ñöôïc höôûng öùng, vaø daàn daàn, chuùng ta ñaõ thaáy môû roäng ñoái thoaïi thaàn hoïc song phöông giöõa nhieàu Giaùo hoäi vaø caùc Coäng ñoàng Kitoâ höõu khaùc nhau trong theá giôùi Taây phöông.

Hôn nöõa, lieân quan ñeán ñoái thoaïi ña phöông, ngay töø naêm 1964 ñaõ ñöôïc saép ñaët moät quaù trình thieát laäp cuûa "Nhoùm laøm vieäc hoãn hôïp" cuøng vôùi "Hoäi ñoàng Ñaïi keát" cuûa caùc Giaùo hoäi vaø töø 1968, nhieàu nhaø thaàn hoïc ñeán nhoùm hoïp, nhö thaønh vieân chuyeân bieät, taïi Phaân boä Thaàn hoïc cuûa Hoäi ñoàng, laø UÛy ban "Ñöùc tin vaø Cô cheá".

Cuoäc ñoái thoaïi ñaõ vaø vaãn coøn phong phuù nhieàu höùa heïn. Nhöõng chuû ñeà do Coâng ñoàng gôïi yù nhö taøi lieäu ñoái thoaïi, ñaõ ñöôïc ñeà caäp hay chaúng bao laâu nöõa cuõng seõ ñöôïc ñeà caäp tôùi. Trong nhieàu cuoäc ñoái thoaïi song phöông, vieäc suy tö ñöôïc dieãn tieán moät caùch haêng haùi ñaùng khen ngôïi töø moïi Coäng ñoàng ñaïi keát, ñaõ taäp trung vaøo nhieàu vaán ñeà ñöôïc tranh luaän, nhö Bí tích Röûa toäi, Bí tích Mình Thaùnh, Bí tích Truyeàn Chöùc, tính Bí tích vaø thaåm quyeàn cuûa Giaùo hoäi, söï keá vò caùc Toâng ñoà. Nhö vaäy laø ngöôøi ta ñaõ phaùc thaûo nhöõng vieãn töôïng chöa töøng hy voïng coù ñöôïc giaûi ñaùp, vaø ñoàng thôøi ngöôøi ta ñaõ hieåu caàn phaûi giaûi cöùu moät soá ñieåm caùch saâu saùt hôn.

70. Vieäc nghieân cöùu, khoù khaên vaø teá nhò, ñuïng chaïm tôùi nhöõng vaán ñeà ñöùc tin vaø söï toân troïng löông taâm cuûa töøng ngöôøi, ñaõ ñöôïc theo saùt vaø naâng ñôõ baèng lôøi caàu nguyeän cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi cuõng nhö Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc. Caàu nguyeän cho hieäp nhaát, ñaõ aên saâu vaøo vaø lan toûa trong cô theå Giaùo hoäi, chöùng toû raèng ngöôøi Kitoâ höõu naøo cuõng quan taâm tôùi taàm quan troïng cuûa vaán ñeà ñaïi keát. Vieäc tìm hieäp nhaát troïn veïn ñoøi moät söï tranh luaän veà ñöùc tin giöõa nhöõng tín höõu ñaõ nhaän mình thuoäc veà moät Chuùa duy nhaát; vì theá, caàu nguyeän laø moät nguoàn aùnh saùng soi doïi treân chaân lyù caàn ñöôïc tieáp nhaän toaøn veïn.

Hôn nöõa, khoâng phaûi laø phoù maëc cho moät nhoùm chuyeân vieân, nhöng vieäc tìm veà hieäp nhaát lieân quan tôùi moïi ngöôøi ñaõ phaûi chòu Pheùp Röûa Toäi, nhôø lôøi caàu nguyeän. Taát caû chuùng ta, khoâng phaân bieät vai troø trong Giaùo hoäi vaø trình ñoä vaên hoùa, ñeàu phaûi nghó tôùi vieäc tích cöïc goùp phaàn moät caùch maàu nhieäm vaø saâu xa.

Nhöõng moái töông quan vôùi caùc Giaùo hoäi khaùc

71. Chuùng ta cuõng phaûi taï ôn Chuùa Quan phoøng vì taát caû caùc söï kieän chöùng thöïc ñeå tieán leân treân con ñöôøng hieäp nhaát. Beân caïnh ñoái thoaïi thaàn hoïc, neân ñeà caäp ñeán caùc hình thöùc gaëp gôõ khaùc, vieäc caàu nguyeän chung vôùi nhau vaø söï hôïp taùc thöïc teá. Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ khuyeán khích maïnh meõ tieán trình naøy, baèng vieäc ngaøi thaêm vaên phoøng Hoäi ñoàng Ñaïi keát caùc Giaùo hoäi taïi Geneva ngaøy 10 thaùng 6 naêm 1969, vaø baèng nhieàu cuoäc gaëp gôõ vôùi ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc. Nhöõng lieân heä nhö vaäy giuùp ích raát nhieàu ñeå caûi thieän vieäc hieåu bieát laãn nhau vaø laøm taêng gia tình huynh ñeä Kitoâ giaùo.

Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I, trong thôøi gian ngaén nguûi treân ngoâi Giaùo hoaøng cuûa mình, ñaõ baøy toû mong muoán tieáp tuïc ñi treân con ñöôøng naøy[124]. Chuùa ñaõ ban cho toâi ñöôïc haønh ñoäng theo chieàu höôùng aáy. Ngoaøi nhöõng laàn gaëp gôõ ñaïi keát quan troïng taïi Roâma, moät phaàn ñaùng keå nhöõng cuoäc vieáng thaêm muïc vuï cuûa toâi ñöôïc coáng hieán cho chöùng töø uûng hoä söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Moät soá trong nhöõng cuoäc haønh trình cuûa toâi coøn bieåu loä söï "öu tieân" ñaïi keát, ñaëc bieät laø ôû caùc quoác gia, nôi maø coäng ñoàng Coâng giaùo chæ laø thieåu soá so vôùi caùc coäng ñoàng haäu Tin Laønh Caûi caùch, hoaëc nhöõng nôi, maø caùc giaùo phaùi naøy laïi laø phaàn lôùn trong soá nhöõng ngöôøi tin vaøo Ñöùc Kitoâ trong moät xaõ hoäi nhaát ñònh.

72. Ñieàu naøy ñaùng keå nhaát laø ñoái vôùi caùc nöôùc AÂu chaâu, nôi phaùt sinh nhöõng chia reõ, vaø ñoái vôùi Baéc Myõ. Veà ñieåm naøy, khoâng muoán ñaùnh giaù thaáp nhöõng cuoäc vieáng thaêm khaùc, phaûi quan taâm ñaëc bieät tôùi nhöõng laàn vieáng thaêm treân luïc ñòa AÂu chaâu maø ñaõ ñöa toâi tôùi Ñöùc quoác hai laàn, vaøo thaùng 11 naêm 1980 vaø thaùng 4, thaùng 5 naêm 1987; cuoäc vieáng thaêm trong Vöông quoác Anh (bao goàm nöôùc Anh, Scoát-len vaø xöù Galles) vaøo thaùng 5, thaùng 6 naêm 1982; ôû Thuïy Só thaùng 6 naêm 1984; trong caùc nöôùc Baéc AÂu vaø Scanñinavi (Phaàn Lan, Thuïy Ñieån, Na Uy, Ñan Maïch vaø ñaûo quoác Ai-len) nhöõng nôi toâi ñaõ tôùi vaøo thaùng 6 naêm 1989. Trong baàu khoâng khí vui möøng, toân troïng laãn nhau, trong tình lieân ñôùi Kitoâ giaùo vaø söï caàu nguyeän, toâi ñaõ gaëp raát nhieàu anh chò em, taát caû ñeàu noã löïc cam keát trung thaønh vôùi Tin Möøng. Nhìn thaáy taát caû ñieàu naøy ñaõ cho toâi moät nguoàn khích leä lôùn. Chuùng toâi ñaõ traûi nghieäm söï hieän dieän cuûa Chuùa giöõa chuùng toâi.

Veà vieäc naøy, toâi muoán ñeà caäp ñeán moät cuoäc gaëp gôõ ñöôïc ñöùc aùi huynh ñeä höôùng daãn, vaø ñöôïc ghi daáu aán ñöùc tin roõ raøng saâu saéc, ñaõ gaây aán töôïng maïnh meõ ñoái vôùi toâi. Toâi nghó tôùi nhöõng cöû haønh Thaùnh Leã maø toâi chuû teá, taïi Phaàn Lan vaø Thuïy Ñieån, trong dòp vieáng thaêm caùc nöôùc Baéc AÂu vaø Scanñinavi. Luùc hieäp leã, caùc vò Giaùm muïc Lutheroâ ñaõ ñeán tröôùc chuû teá. Caùc ngaøi muoán duøng moät cöû chæ ñöôïc quyeát ñònh chung tröôùc, toû baøy loøng öôùc mong tôùi luùc maø chuùng ta, Coâng giaùo cuõng nhö Tin laønh Lutheroâ, coù theå chia seû cuøng moät Thaùnh Theå, vaø caùc vò ñaõ muoán nhaän pheùp laønh cuûa chuû teá. Vôùi tình thöông meán toâi ñaõ chuùc laønh cho caùc vò. Cuõng cöû chæ aáy, raát phong phuù yù nghóa, ñöôïc laëp laïi taïi Roâma, trong Thaùnh leã toâi chuû teá taïi coâng tröôøng Farneøse, dòp kyû nieäm saùu traêm naêm tuyeân phong thaùnh Brigitta, ngaøy 6 thaùng 10 naêm 1991.

Toâi ñaõ coù theå nhaän ra nhöõng tình caûm töông töï ôû beân kia Ñaïi Taây döông, taïi Canaña vaøo thaùng 9 naêm 1984; ñaëc bieät vaøo thaùng 9 naêm 1987 taïi Hoa Kyø, nôi maø ngöôøi ta thaáy coù söï roäng môû lôùn cho ñaïi keát. Chaúng haïn, tröôøng hôïp cuoäc gaëp gôõ ñaïi keát ngaøy 11 thaùng 9 naêm 1987 ôû Columbia, taïi phía nam Carolina. Töï noù, thaät laø quan troïng khi nhöõng cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc anh em töø Giaùo hoäi Caûi caùch vaø vò Giaùo hoaøng xaûy ra ñeàu ñaën. Toâi raát bieát ôn caùc anh em aáy bôûi vì ñaõ ñaõ raát thaân maät ñoùn tieáp toâi, duø laø caùc vò chöùc traùch trong nhöõng Coäng ñoàng khaùc nhau hay laø caùc Coäng ñoàng noùi chung. Töø quan ñieåm naøy, toâi thaáy thaät laø yù nghóa vieäc cöû haønh ñaïi keát Lôøi Chuùa, dieãn ra taïi Columbia vôùi chuû ñeà veà gia ñình.

73. Cuõng coøn moät lyù do ñeå vui möøng lôùn laø nhaän thaáy, trong thôøi kyø haäu Coâng ñoàng vaø trong töøng Giaùo hoäi ñòa phöông, ñeå coå voõ söï hieäp nhaát caùc Kioâ höõu, ñaõ coù raát nhieàu saùng kieán vaø haønh ñoäng cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, caùc Giaùo phaän, caùc Coäng ñoàng Giaùo xöù, cuõng nhö nhieàu trung taâm vaø phong traøo trong Giaùo hoäi.

Nhöõng thaønh töïu cuûa söï hôïp taùc

74. "Khoâng phaûi baát cöù ai thöa vôùi Thaày: 'Laïy Chuùa! laïy Chuùa!' laø ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi caû ñaâu; nhöng chæ ai thi haønh yù muoán cuûa Cha Thaày" (Mt 7,21). Söï gaén boù vaø loøng ngay thaúng cuûa yù ñònh vaø nhöõng xaùc quyeát veà nguyeân taéc ñöôïc bieän minh khi ñöa aùp duïng vaøo ñôøi soáng cuï theå. Saéc leänh cuûa Coâng ñoàng veà ñaïi keát cho ta nhaän thaáy raèng nôi caùc anh em Kitoâ höõu khaùc, "ñöùc tin vaøo Ñöùc Kitoâ troå sinh hoa traùi trong nhöõng lôøi ngôïi khen vaø caûm taï vì caùc ôn laønh ñaõ laõnh nhaän töø Thieân Chuùa, theâm vaøo ñoù laø yù thöùc maïnh meõ veà ñöùc coâng bình vaø tình yeâu chaân thaønh ñoái vôùi tha nhaân"[125].

Nhöõng nhaän ñònh vöøa phaùc thaûo treân ñaây laø moät vuøng ñaát phì nhieâu khoâng nhöõng cho ñoái thoaïi maø coøn cho söï hôïp taùc hoaït ñoäng: "ñöùc tin hoaït ñoäng cuõng laøm phaùt sinh nhieàu toå chöùc nhaèm naâng ñôõ söï cuøng khoå tinh thaàn vaø theå xaùc, giaùo duïc tuoåi treû, caûi tieán nhöõng hoaøn caûnh xaõ hoäi cuûa cuoäc soáng cho thaønh nhaân ñaïo hôn vaø cuûng coá neàn hoøa bình theá giôùi"[126].

Ñôøi soáng xaõ hoäi vaø vaên hoùa cho ta moät laõnh vöïc roäng lôùn ñeå hôïp taùc ñaïi keát. Caùc Kitoâ höõu caøng gaëp nhau hôn ñeå baûo veä phaåm giaù con ngöôøi, ñeå phaùt huy lôïi ích cuûa hoøa bình, aùp duïng Tin Möøng vaøo laõnh vöïc xaõ hoäi, laøm hieän dieän tinh thaàn Kitoâ giaùo trong khoa hoïc vaø ngheä thuaät. Hoï caøng gaëp nhau nhieàu hôn, khi phaûi ñeán cöùu trôï nhöõng ngöôøi cuøng koå vaø mang phöông döôïc cöùu chöõa caùc noãi thoáng khoå cuûa thôøi ñaïi, laø naïn ñoùi, thieân tai vaø baát coâng cuûa xaõ hoäi.

75. Söï hôïp taùc naøy ñöôïc caûm höùng töø chính Tin Möøng, ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, khoâng bao giôø chæ thuaàn tuùy laø haønh ñoäng nhaân ñaïo, noù coù lyù do toàn taïi töø Lôøi Chuùa: "Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho aên" (Mt 25,35) - Nhö ñaõ nhaán maïnh, söï hôïp taùc cuûa caùc Kitoâ höõu bieåu loä roõ raøng möùc ñoä hieäp thoâng ñaõ saün coù nôi hoï[127].

Tröôùc maét theá gian, haønh ñoäng coù keát hôïp cuûa caùc Kitoâ höõu trong moät xaõ hoäi mang moät giaù trò phaûn aùnh chöùng töø Kitoâ giaùo ñöôïc cuøng nhau laøm nhaân danh Chuùa. Noù cuõng coù chieàu kích loan baùo Tin Möøng vì noù baøy toû chaân dung Ñöùc Kitoâ.

Söï toàn taïi nhöõng baát ñoàng giaùo lyù ñaõ giôùi haïn söï hôïp taùc vaø aûnh höôûng caùch tieâu cöïc tôùi haønh ñoäng hôïp taùc. Söï hieäp thoâng ñöùc Tin töøng coù nôi caùc Kitoâ höõu ñöa ra moät cô sôû chaéc chaén khoâng nhöõng cho haønh ñoäng lieân keát nhau trong phaïm vi xaõ hoäi, maø coøn trong laõnh vöïc Toân giaùo nöõa.

Söï hôïp taùc naøy seõ laøm deã daøng vieäc tìm veà hieäp nhaát. Saéc leänh veà ñaïi keát cho ta nhaän ñònh raèng nhôø hôïp taùc "nhöõng ngöôøi tin vaøo Ñöùc Kitoâ coù theå deã daøng bieát ñöôïc caùch theá hieåu nhau hôn, toân troïng nhau hôn vaø doïn ñöôøng ñi tôùi söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu"[128].

76. Trong boái caûnh naøy laøm sao khoâng nhaéc tôùi ích lôïi ñaïi keát ñoái vôùi hoøa bình ñöôïc bieåu loä trong caàu nguyeän vaø haønh ñoäng, vôùi söï tham gia ngaøy caøng taêng cuûa Kitoâ höõu vaø daãn lyù thaàn hoïc ngaøy caøng saâu saéc? Khoâng theå laøm khaùc ñöôïc. Ta chaúng tin kính Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Vua bình an sao? Caùc Kitoâ höõu ngaøy caøng hieäp nhaát hôn, hoï töø choái baïo löïc, moïi hình thöùc baïo löïc, töø chieán tranh ñeán baát coâng xaõ hoäi.

Chuùng ta ñöôïc goïi tôùi moät söï daán thaân ngaøy caøng chuû ñoäng, ñeå thaáy roõ hôn raèng nhöõng vieän daãn lyù do toân giaùo quaû khoâng phaûi laø nguyeân nhaân thöïc cuûa caùc xung ñoät hieän ñang xaûy ra, keå caû khi nguy cô khai thaùc cho nhöõng muïc ñích chính trò vaø buùt chieán chöa ñöôïc tröø khöû.

Naêm 1986, taïi Assisi, trong Ngaøy Quoác teá caàu nguyeän cho Hoøa bình, caùc Kitoâ höõu thuoäc nhieàu Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi ñaõ ñoàng thanh keâu caàu Chuùa cuûa Lòch söû ban hoøa bình cho theá giôùi. Ngaøy aáy, moät caùch khaùc bieät nhöng song haønh ngöôøi Do thaùi vaø ñaïi dieän caùc Toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo ñaõ caàu nguyeän cho hoøa bình, trong söï keát hôïp caùc taâm tình töøng laøm rung ñoäng nhöõng sôïi daây deã caûm nhaát cuûa taâm trí con ngöôøi. Toâi khoâng queân ñöôïc Ngaøy caàu nguyeän cho hoøa bình taïi AÂu chaâu vaø ñaëc bieät trong vuøng Balkan ñaõ ñöa toâi ñi haønh höông trong thaønh cuûa thaùnh Phanxicoâ ngaøy 9 vaø 10.1.1993, cuõng khoâng queân ñöôïc Thaùnh leã caàu hoøa bình cho vuøng Balkan, vaø ñaëc bieät cho Bosnia-Hercegovina, nôi toâi chuû teá ngaøy 23.1.1994, trong vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ, trong khuoân khoå Tuaàn leã caàu cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu.

Khi chuùng ta ñöa maét nhìn khaép theá giôùi, moät nieàm haân hoan traøn ngaäp taâm hoàn chuùng ta. Quaû thaät, chuùng ta nhaän thaáy raèng, caùc Kitoâ höõu caûm thaáy bò thaùch thöùc hôn bao giôø heát bôûi vaán ñeà hoøa bình. Hoï coi ñoù laø moái lieân heä maät thieát giöõa vieäc loan baùo Tin Möøng vaø nöôùc Thieân Chuùa trò ñeán.

Chöông III - Con Ñöôøng Coøn Bao Xa? (QUANTA EST NOBIS VIA?)

Tieáp tuïc vaø taêng cöôøng söï Ñoái thoaïi

77. Baây giôø chuùng ta coù theå töï hoûi raèng, lieäu chuùng ta phaûi ñi bao xa nöõa cho ñeán ngaøy hoàng phuùc ñoù khi ñaït ñöôïc söï hieäp nhaát troïn veïn trong ñöùc tin vaø chuùng ta coù theå cuøng nhau cöû haønh Thaùnh Theå cuûa Chuùa trong bình an. Söï hieåu bieát laãn nhau caøng lôùn hôn vaø nhöõng ñieåm ñoàng quy veà giaùo lyù ñaõ ñaït ñöôïc giöõa chuùng ta, daãn ñeán söï taêng tröôûng tình caûm vaø hieäu quaû cuûa söï hieäp thoâng, khoâng theå thoûa maõn löông taâm ngöôøi Kitoâ höõu ñang tuyeân xöng Giaùo hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa phong traøo ñaïi keát laø taùi laäp söï hieäp nhaát troïn veïn höõu hình cuûa taát caû moïi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi.

Theo quan ñieåm cuûa muïc tieâu naøy, taát caû caùc keát quaû ñaït ñöôïc cho ñeán nay môùi chæ laø moät giai ñoaïn cuûa haønh trình, tuy nhieân ñaày höùa heïn vaø tích cöïc.

78. Trong phong traøo ñaïi keát, khoâng chæ coù Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng môùi sôû höõu quan nieäm ñoøi hoûi khaét khe veà söï hieäp nhaát naøy cuûa Thieân Chuùa. Xu höôùng cho söï hieäp nhaát nhö vaäy cuõng ñöôïc theå hieän bôûi nhöõng ngöôøi khaùc nöõa[129].

Phong traøo ñaïi keát nguï yù raèng caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo neân giuùp ñôõ laãn nhau ñeå coù theå thöïc söï hieän dieän trong hoï toaøn boä noäi dung vaø taát caû caùc yeâu caàu cuûa "gia saûn ñöôïc caùc Toâng ñoà truyeàn laïi"[130]. Neáu khoâng coù ñieàu naøy thì seõ khoâng bao giôø coù theå ñaït tôùi söï hieäp thoâng troïn veïn. Söï giuùp ñôõ laãn nhau naøy trong vieäc tìm kieám chaân lyù laø moät hình thöùc cao nhaát cuûa ñöùc aùi theo Tin Möøng.

Vieäc tìm kieám chaân lyù ñöôïc bieåu loä trong nhieàu vaên kieän khaùc nhau cuûa caùc UÛy ban hoãn hôïp quoác teá veà ñoái thoaïi. Trong nhöõng vaên baûn naøy, coù vaán ñeà bí tích Röûa toäi, bí tích Mình Thaùnh Chuùa, thöøa taùc vuï vaø quyeàn bính, khôûi ñi töø moät söï hieäp nhaát caên baûn naøo ñoù veà giaùo lyù.

Töø söï hieäp nhaát cô baûn, nhöng töøng phaàn naøy, baây giôø phaûi chuyeån qua hieäp nhaát höõu hình, taát yeáu vaø ñuû ñöôïc ghi khaéc trong thöïc taïi cuï theå, haàu nhö caùc Giaùo hoäi thöïc hieän ñuùng daáu chæ hieäp nhaát troïn veïn trong Giaùo hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn, ñöôïc bieåu loä trong vieäc ñoàng cöû haønh Bí Tích Thaùnh Theå.

Haønh trình höôùng tôùi söï hieäp nhaát höõu hình vaø troïn veïn, trong söï hieäp thoâng cuûa moät Giaùo hoäi duy nhaát nhö Ñöùc Kitoâ muoán, tieáp tuïc ñoøi hoûi nhöõng noã löïc kieân nhaãn vaø can ñaûm. Trong quaù trình naøy, ngöôøi ta khoâng ñöôïc ñaët baát kyø gaùnh naëng naøo vöôït quaù möùc caàn thieát (x. Cv 15,28).

79. Ngay töø baây giôø, coù theå phaân bieät nhöõng chuû ñeà phaûi nghieân cöùu kyõ ñeå ñaït tôùi moät thoûa hieäp thöïc söï trong ñöùc tin: 1) Nhöõng töông quan giöõa Kinh Thaùnh, thaåm quyeàn toái cao trong vaán ñeà ñöùc tin, vaø Thaùnh truyeàn, giaûi thích caàn coù ñoái vôùi Lôøi Chuùa. 2) Thaùnh Theå, bí tích Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ, leã daâng ñeå ngôïi khen Chuùa Cha, töôûng nieäm hy sinh vaø söï hieän dieän thöïc söï cuûa Ñöùc Kitoâ, söï traøn ñoå ôn thaùnh hoùa cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. 3) Vieäc truyeàn chöùc, nhö moät Bí Tích vôùi ba söù vuï: chöùc Giaùm muïc, chöùc Linh muïc vaø chöùc Phoù teá. 4) Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc trao cho Ñöùc Giaùo hoaøng vaø caùc Giaùm muïc hieäp thoâng vôùi ngaøi, vaø ñöôïc hieåu nhö traùch nhieäm vaø quyeàn bính nhaân danh Ñöùc Kitoâ, ñeå giaùo huaán vaø baûo veä ñöùc tin. 5) Ñöùc Trinh nöõ Maria, Meï Thieân Chuùa vaø laø hình aûnh Giaùo hoäi, laø ngöôøi Meï thieâng lieâng ñang chuyeån caàu cho caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ vaø cho toaøn theå nhaân loaïi.

Trong haønh trình can ñaûm höôùng tôùi söï hieäp nhaát naøy, söï saùng suoát vaø khoân ngoan cuûa ñöùc tin ñoøi ta phaûi traùnh thaùi ñoä caûm thoâng vaø baùc aùi sai laàm, vaø söï coi thöôøng caùc ñieàu Luaät cuûa Giaùo hoäi[131]. Ngöôïc laïi söï saùng suoát vaø khoân ngoan aáy khuyeân ta traùnh xa tính thôø ô trong vieäc daán thaân cho söï hieäp nhaát, traùnh xa söï choáng ñoái theo thaønh kieán, hoaëc bi quan nhìn moïi söï moät caùch tieâu cöïc.

Baûo veä moät quan nieäm veà hieäp nhaát coù quan taâm ñeán caùc yeâu caàu cuûa chaân lyù maëc khaûi, ñieàu aáy khoâng coù nghóa laø phong traøo ñaïi keát bò kieàm cheá [132]. Ngöôïc laïi, ñieàu ñoù coù nghóa laø ngaên chaën noù giaûi quyeát nhöõng giaûi phaùp roõ raøng seõ khoâng daãn ñeán keát quaû beàn bæ vaø vöõng chaéc[133]. Nghóa vuï toân troïng söï thaät laø tuyeät ñoái. Ñaây khoâng phaûi laø luaät cuûa Tin Möøng hay sao?

Ñoùn nhaän nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc

80. Trong khi tieán haønh ñoái thoaïi veà nhöõng chuû ñeà môùi, hoaëc môû roäng ôû möùc ñoä saâu xa hôn, chuùng ta coù nhieäm vuï môùi phaûi chu toaøn laø ñoùn nhaän nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc. Chuùng khoâng theå chæ döøng laïi ôû nhöõng khaúng ñònh cuûa caùc UÛy ban song phöông, nhöng chuùng phaûi trôû thaønh moät di saûn chung. Ñeå ñi tôùi ñieåm naøy vaø cuûng coá nhöõng moái daây hieäp thoâng, phaûi xem xeùt nghieâm chænh, vieäc naøy bao haøm toaøn theå daân Chuùa, nhieàu caùch thöùc khaùc nhau vaø chieáu theo nhöõng phaåm quyeàn khaùc nhau. Quaû vaäy, ñaây laø nhöõng vaán ñeà thöôøng chaïm ñeán ñöùc tin vaø ñoøi moät söï ñoàng tình phoå quaùt, töø caùc vò Giaùm muïc tôùi nhöõng tín höõu giaùo daân, heát moïi ngöôøi ñaõ laõnh ôn xöùc daàu cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn[134]. Chính cuøng moät Thaùnh Thaàn phuø trôï quyeàn giaùo huaán vaø khôi leân caûm thöùc veà ñöùc tin.

Nhaèm tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa ñoái thoaïi, phaûi höôùng daãn moät tieán trình pheâ phaùn roäng raõi vaø chính xaùc, ñeå phaân tích caùc thaønh quaû, vaø khaét khe minh xaùc söï phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng ñöùc tin maø ta ñaõ nhaän töø caùc Toâng ñoà vaø töøng soáng ñoäng trong Coäng ñoàng caùc tín höõu quy tuï chung quanh Giaùm muïc cuûa mình, laø muïc töû hôïp phaùp.

81. Tieán trình naøy phaûi ñöôïc daãn ñöa moät caùch khoân ngoan vaø trong thaùi ñoä ñöùc tin seõ ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn phuø trôï. Ñeå mang laïi nhöõng thaønh quaû toát, caàn laøm cho caùc keát luaän ñöôïc phoå bieán moät caùch xöùng hôïp, do nhöõng vò coù thaåm quyeàn. Nhöõng ñoùng goùp maø caùc thaàn hoïc gia vaø caùc phaân khoa thaàn hoïc ñöôïc môøi goïi cung caáp, baèng caùch hoaït ñoäng theo ôn ñoaøn suûng cuûa hoï trong Giaùo hoäi, coù moät taàm quan troïng lôùn veà ñieåm naøy. Hôn nöõa, roõ raøng laø caùc uûy ban ñaïi keát coù vai troø vaø traùch nhieäm ñaëc bieät trong vaán ñeà naøy.

Taát caû tieán trình ñöôïc theo doõi vaø naâng ñôõ bôûi caùc Giaùm muïc vaø bôûi Toøa Thaùnh. Traùch nhieäm ñöa ra moät phaùn quyeát ñònh ñoaït, thuoäc veà quyeàn Giaùo huaán.

Trong taát caû nhöõng vieäc aáy, veà maët thaàn hoïc cuõng raát höõu ích, khi löu taâm phaân bieät kho taøng ñöùc tin vaø caùch thöùc maø kho taøng aáy ñöôïc dieãn taû nhö thaùnh Gioan XXIII ñaõ daïy trong dieãn vaên khai maïc Coâng ñoàng Vaticanoâ II[135].

Tieáp tuïc ñaïi keát thieâng lieâng vaø laøm chöùng cho söï thaùnh thieän

82. Coù theå hieåu ñöôïc möùc ñoä quan troïng cuûa vieäc daán thaân ñoái vôùi phong traøo ñaïi keát ñöa ra moät thaùch thöùc saâu saéc ñoái vôùi caùc tín höõu Coâng giaùo. Chuùa Thaùnh Linh môøi goïi hoï thöïc hieän cuoäc kieåm ñieåm löông taâm moät caùch nghieâm tuùc. Giaùo hoäi Coâng giaùo phaûi ñi vaøo coâng vieäc maø ngöôøi ta goïi laø "ñoái thoaïi hoaùn caûi", nôi ñaët neàn taûng thieâng lieâng cuûa ñoái thoaïi ñaïi keát. Trong cuoäc ñoái thoaïi naøy, ñöôïc dieãn tieán tröôùc maët Thieân Chuùa, moãi ngöôøi phaûi tìm ra nhöõng sai laàm cuûa mình, thuù nhaän toäi loãi cuûa mình, vaø phoù thaùc mình trong tay Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng chuyeån caàu cho ta nôi Chuùa Cha.

Chaéc chaén, söùc maïnh caàn thieát ñeå ñöa tôùi cuøng ñích toát ñeïp cuûa chính cuoäc haønh höông tröôøng kyø gian khoå cuûa ñaïi keát ñaõ coù trong moái quan heä hoaùn caûi vôùi thaùnh yù Chuùa Cha, vaø ñoàng thôøi laø quan heä saùm hoái vaø tuyeät ñoái tin caäy vaøo söùc maïnh giao hoøa cuûa Chaân lyù laø Ñöùc Kitoâ. Vieäc "ñoái thoaïi hoaùn caûi" cuûa taát caû caùc Coäng ñoàng veà vôùi Chuùa Cha, khoâng khoan nhöôïng vôùi chính mình, laø caên baûn cuûa töông quan huynh ñeä khaùc vôùi söï thoûa thuaän thaân tình hay söï coäng sinh chæ coù beà maët. Nhöõng moái daây hieäp nhaát (koinonia) giöõa caùc anh chò em ñöôïc thaét chaët tröôùc maët Thieân Chuùa vaø trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ.

Chæ moät söï kieän ñaët mình tröôùc maët Thieân Chuùa môùi coù theå cho ta moät neàn taûng vöõng vaøng cho vieäc hoaùn caûi cuûa caùc Kitoâ Höõu, vaø cho söï beàn bæ caûi caùch Giaùo hoäi xeùt nhö laø cô cheá cuøng mang tính nhaân loaïi vaø traàn theá[136]: nhö vaäy laø thöïc hieän xong nhöõng ñieàu kieän tieân quyeát cho moïi haønh ñoäng ñaïi keát. Moät trong nhieàu yeáu toá thieát yeáu cuûa ñoái thoaïi ñaïi keát laø söï coá gaéng ñöa caùc Coäng ñoàng Kitoâ vaøo moät khoâng gian thieâng lieâng hoaøn toaøn noäi taâm, nôi Ñöùc Kitoâ, qua quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn, seõ gôïi yù cho taát caû, khoâng tröø Coäng ñoàng naøo, phaûi xeùt mình tröôùc maët Chuùa Cha, vaø töï hoûi xem mình coù trung thaønh vôùi yù ñònh cuûa Ngöôøi veà Giaùo hoäi khoâng.

83. Toâi ñaõ noùi ñeán Thaùnh yù Chuùa Cha, ñeán khoâng gian thieâng lieâng nôi maø baát kyø Coäng ñoàng naøo cuõng nghe ñöôïc lôøi môøi goïi vöôït leân treân caùc chöôùng ngaïi ñoái vôùi hieäp nhaát. Thöïc ra, taát caû caùc Coäng ñoàng Kitoâ ñeàu bieát raèng moät ñoøi hoûi nhö theá, moät söï vöôït thaéng nhö vaäy, nhôø söùc maïnh do Chuùa Thaùnh Thaàn ban, khoâng quaù taàm möùc cuûa hoï ñaâu. Thöïc söï, taát caû caùc Coäng ñoàng ñeàu coù nhöõng vò töû ñaïo vì ñöùc tin Kitoâ giaùo[137]. Maëc duø thaûm caûnh chia reõ, nhöõng anh em naøy vaãn giöõ trong mình loøng gaén boù trieät ñeå vaø tuyeät ñoái vôùi Ñöùc Kitoâ vaø vôùi Chuùa Cha, neân ñaõ coù theå chaáp nhaän ñoå maùu. Nhöng, chaúng phaûi laø chính söï gaén boù naøy ñaõ can thieäp vaøo ñieàu maø toâi goïi laø "ñoái thoaïi hoaùn caûi" sao? Chaúng phaûi laø cuoäc ñoái thoaïi naøy boäc loä söï caàn thieát phaûi ñi tôùi cuøng cuûa kinh nghieäm chaân lyù veà söï hieäp nhaát troïn veïn sao.

84. Theo quan ñieåm ñoàng quy veà Thieân Chuùa, Kitoâ höõu cuûa chuùng ta ñaõ coù Soå boä caùc vò Töû ñaïo chung. Soå boä aáy goàm caû nhöõng vò töû ñaïo cuûa theá kyû chuùng ta, ñoâng ñuùc hôn laø ngöôøi ta coù theå nghó tôùi, vaø veà maët chieàu saâu, soå boä ñaõ chöùng toû raèng, Thieân Chuùa vaãn duy trì nôi nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp Röûa toäi moái hieäp thoâng, trong söï ñoøi hoûi toái cao cuûa ñöùc tin, ñöôïc bieåu loä baèng vieäc hy sinh maïng soáng[138]. Neáu ngöôøi ta coù theå cheát vì ñöùc tin, ñieàu naøy chöùng toû ngöôøi ta coù theå ñi tôùi ñích ñieåm, khi coù nhöõng hình thöùc khaùc cuûa cuøng moät yeâu saùch naøy. Toâi ñaõ vui möøng nhaän thaáy raèng söï hieäp thoâng vaãn ñöôïc duy trì, tuy baát toaøn nhöng coù thöïc, vaø lôùn roäng theâm ôû nhieàu caáp baäc trong ñôøi soáng Giaùo hoäi. Toâi nghó raèng söï hieäp thoâng ñaõ hoaøn haûo trong ñieàu maø taát caû chuùng ta coi nhö laø ñænh cao cuûa ñôøi soáng aân suûng, vieäc laøm chöùng tôùi möùc chòu cheát, söï hieäp thoâng ñích thöïc nhaát vôùi Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñoå maùu mình ra, vaø trong hy sinh aáy, ñaõ laøm cho nhöõng ngöôøi xöa kia ôû xa, nay xích laïi gaàn vôùi nhau hôn (x. Ep 2, 13).

Neáu nhö ñoái vôùi taát caû caùc Coäng ñoàng Kitoâ höõu, caùc vò töû ñaïo laø baèng chöùng cuûa söùc maïnh aân suûng, thì caùc ngaøi vaãn khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi duy nhaát laøm chöùng cho söùc maïnh aáy. Maëc duø moät caùch voâ hình, söï hieäp thoâng tuy baát toaøn trong caùc Coäng ñoàng cuûa chuùng ta, nhöng thöïc ñaõ ñöôïc vöõng chaéc haøn gaén laïi nhôø söï hieäp thoâng hoaøn toaøn cuûa caùc thaùnh, töùc laø nhöõng vò, ñaõ trung kieân vôùi aân suûng ñeán giaây phuùt cuoái cuûa cuoäc ñôøi, ñaõ ôû trong söï hieäp thoâng cuøng Ñöùc Kitoâ vinh quang. Caùc vò thaùnh naøy, töø khaép caùc Coäng ñoàng vaø caùc Giaùo hoäi maø tôùi, vì caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng ñaõ môû loái cho caùc vò aáy ñi vaøo söï hieäp thoâng cuûa ôn Cöùu ñoä.

Khi noùi veà di saûn chung, chuùng ta phaûi bao haøm trong ñoù, khoâng nhöõng caùc ñònh cheá, nghi thöùc, phöông theá höôûng ôn cöùu ñoä, caùc truyeàn thoáng maø caùc Coäng ñoàng vaãn baûo toaøn, vaø qua ñoù caùc Coäng ñoàng ñöôïc thaønh hình, nhöng tröôùc heát vaø treân heát, chính laø thöïc taïi cuûa söï thaùnh thieän[139].

Nhôø veû raïng ngôøi nôi "gia saûn cuûa caùc thaùnh" thuoäc veà moïi Coäng ñoàng, cuoäc "ñoái thoaïi hoaùn caûi" höôùng tôùi söï hieäp nhaát troïn veïn vaø höõu hình ñaõ xuaát hieän trong aùnh saùng cuûa nieàm hy voïng. Quaû thaät, söï hieän dieän cuûa caùc thaùnh ôû khaép moïi nôi, ñaõ cho chuùng ta moät baèng chöùng veà söùc maïnh sieâu vieät cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Söï hieän dieän cuûa caùc thaùnh chính laø daáu chæ vaø baèng chöùng söï chieán thaéng cuûa Thieân Chuùa treân nhöõng theá löïc söï aùc ñang chia reõ nhaân loaïi. Nhö lôøi ca phuïng vuï: "Khi tuyeân döông coâng traïng caùc thaùnh, Thieân Chuùa tuyeân döông nhöõng aân hueä Ngöôøi ñaõ ban"[140].

Khi coù moät yù chí chaân thaønh theo Ñöùc Kitoâ, thì Chuùa Thaùnh Thaàn thöôøng ñoå traøn ôn cuûa Ngöôøi xuoáng, qua nhieàu neûo ñöôøng khaùc vôùi nhöõng ñöôøng neûo thoâng thöôøng. Kinh nghieäm ñaïi keát cho ta hieåu roõ ñieàu aáy hôn. Neáu trong khoâng gian thieâng lieâng noäi taâm maø toâi ñaõ dieãn taû treân, caùc Coäng ñoàng bieát thöïc söï "hoaùn caûi", ñi tìm hieäp nhaát troïn veïn vaø höõu hình, Thieân Chuùa seõ laøm cho caùc Coäng ñoàng aáy ñieàu Ngöôøi ñaõ laøm cho caùc thaùnh. Ngöôøi seõ vöôït leân treân nhöõng chöôùng ngaïi töø quaù khöù löu laïi, vaø seõ ñöa caùc Coäng ñoàng ñi treân nhöõng neûo ñöôøng maø Ngöôøi muoán höôùng tôùi söï hieäp nhaát (koinonia) höõu hình, ñoàng thôøi laø lôøi ca ngôïi vinh quang Chuùa, laø phuïng söï thaùnh yù cöùu ñoä cuûa Ngöôøi.

85. Bôûi vì qua loøng nhaân haäu voâ bieân cuûa Ngöôøi, Thieân Chuùa luoân luoân coù theå ruùt ra moät ñieàu thieän haûo ngay töø nhöõng hoaøn caûnh ñi ngöôïc vôùi thaùnh yù cuûa Ngöôøi, cho neân chuùng ta coù theå khaùm phaù ra raèng, trong moät soá hoaøn caûnh, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ töøng laøm cho nhöõng ñoái ñaàu trôû neân söï giuùp ñôõ laøm saùng toû nhieàu phöông dieän cuûa ôn goïi Kitoâ höõu, nhö ñaõ xaûy ra trong ñôøi soáng caùc thaùnh. Maëc duø nhöõng ly caùch laø moät söï döõ maø chuùng ta phaûi ñöôïc chöõa khoûi, vaãn coù moät hieäp thoâng vaøo nguoàn phong phuù cuûa aân suûng, duø sao cuõng ñöôïc thöïc hieän vaø coù muïc ñích laøm töôi ñeïp cho Koinonia (hieäp nhaát). AÂn suûng cuûa Thieân Chuùa seõ ôû trong taát caû nhöõng ngöôøi theo göông caùc thaùnh ñaõ heát loøng ñi theo nhöõng ñoøi hoûi cuûa aân suûng. Phaàn chuùng ta, sao coøn coù theå ngaàn ngaïi trôû veà vôùi nhöõng noãi nieàm chôø ñôïi ñoù cuûa Cha chuùng ta? Ngöôøi luoân ôû cuøng chuùng ta.

Ñoùng goùp cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo cho cuoäc tìm kieám söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo

86. Hieán cheá Lumen Gentium, trong moät ñieàu khaúng ñònh caên baûn, maø saéc leänh Unitatis Redintegratio ñaõ laëp laïi[141], vieát raèng Giaùo hoäi duy nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ hieän dieän trong Giaùo hoäi Coâng giaùo[142]. Saéc leänh veà ñaïi keát nhaán maïnh ñeán söï hieän dieän cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo veà söï vieân maõn (plenitudo) cuûa caùc phöông tieän cöùu roãi[143]. Söï hieäp nhaát troïn veïn seõ ñöôïc thöïc hieän, khi taát caû seõ tham gia vaøo söï sung maõn cuûa caùc phöông tieän cöùu ñoä maø Ñöùc Kitoâ trao cho Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi.

87. Treân ñöôøng daãn tôùi hieäp nhaát troïn veïn, ñoái thoaïi ñaïi keát coá gaéng gaây neân moät söï töông trôï huynh ñeä, nhôø ñoù caùc Coäng ñoàng quan taâm trao ñoåi cho nhau nhöõng ñieàu moãi beân caàn coù, ñeå lôùn leân theo yù Thieân Chuùa döôùng veà söï sung maõn troïn veïn (x.Eph 4, 11-13). Toâi ñaõ noùi raèng, vôùi tö caùch laø Coâng giaùo, chuùng ta yù thöùc ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu chöùng töø, nhöõng nghieân cöùu vaø caû phöông caùch maø caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng khaùc nhaán maïnh vaø soáng moät soá thieän haûo chung cho caùc Kitoâ höõu. Trong nhöõng tieán boä ñaït ñöôïc ba möôi naêm qua, phaûi ñaët vaøo vò trí cao chính aûnh höôûng huynh ñeä hoã töông. ÔÛ ñieåm chuùng ta ñaõ ñaït tôùi[144], ñoäng löïc laøm phong phuù cho nhau ñoù phaûi ñöôïc nghieâm chænh cöùu xeùt. Ñöôïc ñaët cô sôû treân söï hieäp thoâng ñang coù, nhôø nhöõng yeáu toá Giaùo hoäi trong caùc Coäng ñoàng Kitoâ, ñoäng löïc aáy seõ khoâng keùm phaàn loâi cuoán tôùi hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình, laø muïc tieâu ñöôïc mong öôùc treân haønh trình chuùng ta ñang thöïc hieän. Ñoù laø hình thöùc ñaïi keát do luaät chia seû cuûa Tin Möøng. Ñieàu naøy cho toâi nhaéc laïi: "Trong moïi söï phaûi coù nieàm öu tö gaëp ñöôïc nhöõng gì caùc anh em khaùc cuûa chuùng ta mong muoán vaø chôø ñôïi caùch hôïp phaùp töø nôi chuùng ta, baèng caùch hieåu bieát loái suy tö vaø söï nhaïy caûm cuûa hoï... Phaûi laøm cho nhöõng aân hueä nôi moãi ngöôøi ñöôïc trieån nôû, vì lôïi ích cuûa taát caû moïi ngöôøi"[145].

Söù vuï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma

88. Giöõa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi, Giaùo hoäi Coâng giaùo yù thöùc laø mình ñaõ duy trì söù vuï cuûa ngöôøi keá vò thaùnh toâng ñoà Pheâroâ, laø Giaùm muïc Roâma, maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët nhö "thuû laõnh vaø neàn taûng thöôøng tröïc vaø höõu hình cuûa söï hieäp nhaát"[146] vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn phuø trôï, ñeå taát caû nhöõng ngöôøi khaùc ñöôïc höôûng ñieàu thieän haûo thieát yeáu naøy. Theo kieåu noùi tuyeät vôøi cuûa thaùnh Greâgoârioâ caû, söù vuï cuûa toâi laø söù vuï cuûa Servus servorum Dei (ñaày tôù cuûa caùc ñaày tôù Thieân Chuùa). Ñònh nghóa naøy laø baûo ñaûm toát nhaát choáng laïi nguy cô taùch rôøi quyeàn bính (vaø rieâng quyeàn toái thöôïng) khoûi söù vuï, laø ñieàu nghòch vôùi yù nghóa vaø quyeàn bính theo Tin Möøng. "Thaày ôû giöõa anh em nhö moät ngöôøi phuïc vuï" (Lc 22,27), Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø thuû laõnh Giaùo hoäi ñaõ noùi nhö theá. Maët khaùc, nhö toâi ñaõ coù dòp tuyeân boá nhaân cuoäc gaëp gôõ quan troïng taïi hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi taïi Geneva, ngaøy 12.6.1984, nieàm xaùc tín cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo raèng mình ñaõ duy trì, bôûi muoán trung thaønh vôùi truyeàn thoáng Toâng ñoà vaø vôùi ñöùc tin cuûa caùc Giaùo phuï, daáu chæ höõu hình vaø söï baûo ñaûm hieäp nhaát trong söù vuï cuûa Giaùm muïc Roâma, laïi gaây khoù khaên cho phaàn nhieàu caùc Kitoâ höõu khaùc, maø kyù öùc vaãn coøn löu giöõ moät soá kyû nieäm ñau thöông. Veà ñieàu gì chuùng ta phaûi chòu traùch nhieäm, toâi xin ñöôïc tha thöù, nhö Vò tieàn nhieäm cuûa toâi laø thaùnh Phaoloâ VI ñaõ laøm[147].

89. Tuy nhieân, thaät laø yù nghóa vaø khích leä, vaán ñeà quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùm muïc Roâma hieän nay ñaõ trôû neân ñoái töôïng ñang ñöôïc nghieân cöùu hoaëc ñang ñöôïc döï tính nghieân cöùu; vaø cuõng laø thaät yù nghóa vaø khích leä, vaán ñeà naøy hieän laøm chuû ñeà thieát yeáu khoâng nhöõng trong caùc cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc maø Giaùo hoäi Coâng giaùo theo ñuoåi vôùi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc, maø coøn toång quaùt hôn trong toaøn boä phong traøo ñaïi keát. Môùi ñaây, caùc tham döï vieân khoùa naêm Ñaïi hoäi quoác teá cuûa UÛy ban "Ñöùc tin vaø Quy cheá" cuûa Hoäi ñoàng hieäp nhaát caùc Giaùo hoäi, hoïp taïi Saint - Jacques de Compostelle, caùc Vò aáy ñaõ yeâu caàu UÛy ban "thöïc hieän moät nghieân cöùu môùi veà vaán ñeà söù vuï phoå quaùt cuûa vieäc Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu"[148]. Sau nhieàu theá kyû buùt chieán quyeát lieät, caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc ngaøy caøng xem xeùt ñeán söù vuï hieäp nhaát naøy vôùi moät caùi nhìn môùi[149].

90. Giaùm muïc Roâma laø Giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi mang daáu aán bôûi cuoäc töû ñaïo cuûa thaùnh Pheâroâ vaø cuûa thaùnh Phaoloâ: "Bôûi yù ñònh nhieäm maàu cuûa Chuùa Quan Phoøng, chính taïi Roâma maø Pheâroâ ñaõ hoaøn taát haønh trình theo Ñöùc Gieâsu vaø thaùnh nhaân ñaõ bieåu loä moät baèng chöùng lôùn hôn veà tình yeâu vaø loøng trung thaønh. Cuõng chính taïi Roâma maø thaùnh Phaoloâ, vò Toâng ñoà caùc daân ngoaïi, ñaõ noùi leân moät chöùng töø tuyeät cao vôøi. Nhö theá, Giaùo hoäi Roâma trôû thaønh Giaùo hoäi cuûa Pheâroâ vaø Phaoloâ"[150].

Trong Taân Öôùc, baûn thaân Pheâroâ coù moät vò theá troåi vöôït. Trong phaàn thöù nhaát cuûa saùch Toâng ñoà Coâng vuï, Pheâroâ xuaát hieän laø thuû laõnh vaø phaùt ngoân vieân cuûa Toâng ñoà ñoaøn, ñöôïc nhaän bieát nhö laø: "Pheâroâ# vaø nhoùm Möôøi Moät" (Cv 2,14; x. 2,37; 5,29). Vò trí daønh cho Pheâroâ coù cô sôû treân chính lôøi cuûa Ñöùc Kitoâ, nhö ñöôïc baûo taøng trong caùc truyeàn thoáng Tin Möøng.

91. Tin Möøng Maùttheâu dieãn taû vaø xaùc ñònh söù vuï muïc töû cuûa Pheâroâ trong Giaùo hoäi: "Naøy anh Simon con oâng Giona, anh thaät laø ngöôøi coù phuùc, vì khoâng phaûi phaøm nhaân maëc khaûi cho anh ñieàu aáy, nhöng laø Cha cuûa Thaày, Ñaáng ngöï treân trôøi. Coøn Thaày, Thaày baûo cho anh bieát: anh laø Pheâroâ, nghóa laø Taûng Ñaù, treân taûng ñaù naøy, Thaày seõ xaây Hoäi Thaùnh cuûa Thaày, vaø quyeàn löïc Töû thaàn seõ khoâng thaéng noåi. Thaày seõ trao cho anh chìa khoùa Nöôùc Trôøi: döôùi ñaát, anh caàm buoäc ñieàu gì, treân trôøi cuõng seõ caàm buoäc nhö vaäy, döôùi ñaát, anh thaùo côûi ñieàu gì, treân trôøi cuõng seõ thaùo côûi nhö vaäy" (Mt 16,17-19). Luca laøm noåi baät raèng Ñöùc Kitoâ caên daën Pheâroâ phaûi cuûng coá anh em mình, nhöng Ngöôøi cuõng ñoàng thôøi cho Pheâroâ thaáy söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi vaø nhu caàu hoaùn caûi cuûa oâng (x. Lc 22,31-32). Nhö theá, töø loãi yeáu ñuoái phaøm nhaân cuûa Pheâroâ, hoaøn toaøn roõ raøng laø söù vuï ñaëc thuø cuûa oâng trong Giaùo hoäi troïn veïn laø hieäu quaû cuûa aân suûng; nhö theå laø Thaày chí thaùnh ñaëc bieät lo cho Pheâroâ trôû laïi, ñeå chuaån bò oâng vaøo nhieäm vuï maø Ngöôøi saép trao cho oâng trong Giaùo hoäi, vaø nhö theå Ngöôøi raát yeâu saùch vôùi Pheâroâ. Chính vai troø Pheâroâ, luoân gaén vôùi lôøi khaúng ñònh thöïc teá veà söï yeáu ñuoái cuûa oâng, laïi thaáy trong Tin Möøng thöù tö raèng: "Simon, con cuûa Gioan, anh coù meán Thaày hôn nhöõng ngöôøi naøy khoâng?... Haõy chaên daét chieân meï cuûa Thaày" (x. Ga 21,15-19). Cuõng thaät laø yù nghóa, theo Thö thöù nhaát cuûa thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Coârintoâ: Ñöùc Kitoâ phuïc sinh ñaõ hieän ra tröôùc vôùi keâ-pha roài vôùi nhoùm Möôøi Hai (x. 1Cr 15,5).

Caàn nhaän xeùt raèng söï yeáu ñuoái cuûa Pheâroâ vaø cuûa Phaoloâ cho thaáy Giaùo hoäi ñöôïc thieát laäp treân quyeàn naêng voâ bieân cuûa aân suûng (x. Mt 16,17; 2Cr 12,7-10). Ngay khi vöøa ñöôïc taán phong Pheâroâ ñaõ bò quôû traùch khaù naëng neà, hieám khi thaáy Ñöùc Kitoâ nghieâm khaéc nhö vaäy, Ngöôøi noùi: "Anh caûn loái Thaày" (Mt 16,23). Laøm sao khoâng thaáy, trong loøng töø bi thöông xoùt cuûa Chuùa maø Pheâroâ caàn ñöôïc höôûng, coù moät daây lieân keát vôùi söù vuï cuõng töø loøng thöông xoùt maø oâng laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ caûm nghieäm? Duø theá, oâng vaãn choái Chuùa ba laàn. Tin Möøng Gioan cuõng nhaán maïnh raèng Pheâroâ laõnh traùch nhieäm chaên daét ñoaøn chieân ñeå ñaùp laïi ba laàn tuyeân xöng loøng yeâu meán thaày (x. Ga 21, 15-17) töông öùng ba laàn choái thaày (x. Ga 13,38). Veà phaàn thaùnh Luca, trong lôøi Ñöùc Kitoâ keå treân maø truyeàn thoáng ñaàu tieân ghi laïi ñeå xaùc ñònh söù vuï cuûa Pheâroâ, laïi nhaán maïnh söï kieän Pheâroâ phaûi cuûng coá anh em mình, khi Pheâroâ ñaõ ñöôïc trôû laïi (x. Lc 23,31).

92. Coøn veà Phaoloâ, oâng coù theå keát luaän vieäc moâ taû söù vuï cuûa mình baèng moät lôøi khaúng ñònh gaây ngôõ ngaøng raèng, söù vuï ñaõ ban cho oâng ñöôïc tieáp nhaän töø mieäng Ñöùc Kitoâ: "Ôn cuûa Thaày ñaõ ñuû cho anh; vì söùc maïnh cuûa Thaày ñöôïc bieåu loä troïn veïn trong söï yeáu ñuoái", vaø sau ñoù, oâng coù theå thoát leân raèng: "... Khi toâi yeáu ñuoái, chính laø luùc toâi maïnh" (2Cr 12,9-10). Ñoù laø moät trong nhöõng ñaëc tính caên baûn cuûa kinh nghieäm Kitoâ giaùo.

Thöøa keá söù vuï cuûa Pheâroâ trong Giaùo hoäi, ñöôïc trôû neân phong phuù baèng maùu ñaøo cuûa hai vò tröôûng caùc toâng ñoà. Giaùm muïc Roâma thi haønh söù vuï ñaõ coù nguoàn goác töø nhieàu hình thöùc qua loøng nhaân töø cuûa Thieân Chuùa, loøng töø bi hoaùn caûi caùc linh hoàn vaø thoâng ban söùc maïnh aân suûng, ngay ôû ñieåm maø ngöôøi moân ñeä nhaän bieát muøi vò cay ñaéng do söï yeáu ñuoái cuûa mình vaø noãi khoán khoå cuûa mình. Quyeàn bính rieâng cuûa söù vuï naøy laø chæ ñeå phuïc vuï yù ñònh töø bi cuûa Thieân Chuùa vaø luoân luoân phaûi nhìn quyeàn bính aáy trong vieãn töôïng naøy. Quyeàn cuûa Giaùm muïc Roâma ñöôïc giaûi thích theo chieàu höôùng naøy.

93. Döïa treân ba lôøi tuyeân xöng veà loøng yeâu meán cuûa Pheâroâ, töông öùng vôùi ba laàn choái Chuùa, ñaáng keá vò Pheâroâ cuõng bieát phaän mình laø daáu chæ cuûa loøng thöông xoùt. Söù vuï cuûa Pheâroâ chính laø söù vuï cuûa loøng thöông xoùt, phaùt xuaát töø haønh ñoäng xoùt thöông cuûa Ñöùc Kitoâ. Toaøn boä baøi hoïc Tin Möøng naøy phaûi luoân luoân ñöôïc ñoïc laïi, ñeå vieäc thi haønh söù vuï cuûa Pheâroâ khoâng maát ñi caên tính vaø söï nguyeân tuyeàn cuûa noù.

Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa ñöôïc Ñöùc Kitoâ keâu goïi ñeå bieåu loä cho moät theá giôùi bò troùi buoäc bôûi nhöõng toäi loãi vaø caùc yù ñònh xaáu xa cuûa mình, baát chaáp taát caû, baèng loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi, Thieân Chuùa coù theå bieán ñoåi moïi taâm hoàn, ñeå trôû neân hieäp nhaát vaø cho pheùp hoï ñi vaøo söï hieäp thoâng vôùi Ngöôøi.

94. Vieäc phuïc vuï cho söï hieäp nhaát naøy, baùm reã saâu trong coâng trình töø bi cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc trao, ngay trong noäi boä Giaùm muïc ñoaøn, cho moät ngöôøi trong soá nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän töø Chuùa Thaùnh Thaàn moät traùch nhieäm, khoâng phaûi ñeå thi haønh quyeàn löïc treân daân, nhö thuû laõnh caùc daân nöôùc vaø nhöõng ngöôøi laøm lôùn (x. Mt 20,25; Mc 10,42), nhöng ñeå höôùng daãn daân chuùng ngoõ haàu hoï coù theå tieán vaøo nhöõng ñoàng coû an bình. Nhieäm vuï naøy coù theå ñoøi hieán daâng caû tôùi maïng soáng cuûa mình (x. Ga 10,11-18). Sau khi ñaõ trình baøy Ñöùc Gieâsu laø "Muïc töû duy nhaát, trong söï hieäp nhaát vôùi Ngöôøi, taát caû ñeàu neân moät", thaùnh Augustinoâ khuyeân daïy: "Mong sao caùc muïc töû chæ ôû trong moät muïc töû, caùc vò haõy laøm cho ngöôøi ta nghe thaáy tieáng duy nhaát cuûa Muïc töû; mong sao caùc con chieân nghe ñöôïc tieáng Ngöôøi; theo Muïc töû cuûa hoï, khoâng phaûi muïc töû naøy muïc töû kia, maø laø Muïc Töû duy nhaát. Vaø mong sao, nôi Ngöôøi, caùc muïc töû laøm cho ngöôøi ta nghe ñöôïc moät tieáng noùi duy nhaát, chöù khoâng phaûi laø nhöõng tieáng noùi laïc ñieäu... Tieáng noùi aáy, thoaùt khoûi moïi chia reõ, saïch khoûi moïi laïc giaùo, mong sao caùc con chieân ñeàu nghe ñöôïc!"[151]. Söù vuï cuûa Giaùm muïc Roâma ôû giöõa ñoaøn theå caùc muïc töû, heä taïi chính ôû vieäc "canh chöøng" (episkopein), nhö ngöôøi lính gaùc, laøm sao cho ngöôøi ta nhôø caùc muïc töû maø nghe ñöôïc trong caùc Giaùo hoäi rieâng, chính tieáng noùi chaân thöïc cuûa Ñöùc Kitoâ Muïc Töû. Nhö vaäy trong töøng Giaùo hoäi rieâng bieät ñöôïc trao phoù cho ngaøi seõ theå hieän Giaùo hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn. Taát caû caùc Giaùo hoäi ñeàu ôû trong söï hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình, vì caùc muïc töû hieäp thoâng vôùi Pheâroâ, vaø nhö theá laø ôû trong söï hieäp nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ.

Nhôø quyeàn löïc vaø quyeàn bính maø khoâng coù hai quyeàn naøy thì chöùc vuï aáy chæ laø aûo töôûng, Giaùm muïc Roâma phaûi ñaûm baûo söï hieäp thoâng caùc Giaùo hoäi. Vôùi töôùc hieäu aáy, Giaùm muïc Roâma laø ngöôøi thöù nhaát trong caùc ngöôøi phuïc vuï hieäp nhaát. Quyeàn toái thöôïng ñöôïc thöïc thi ôû nhieàu möùc ñoä lieân quan tôùi vieäc canh thöùc trong vieäc truyeàn thoâng Lôøi Chuùa, trong vieäc cöû haønh bí tích vaø phuïng vuï, trong coâng cuoäc truyeàn giaùo, trong kyû luaät, vaø trong ñôøi soáng Kitoâ höõu. Ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ phaûi nhôù ñeán caùc yeâu saùch cuûa Coâng ích Giaùo hoäi, trong tröôøng hôïp coù ngöôøi bò caùm doã boû lô coâng ích ñeå tìm lôïi loäc rieâng. Ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ coù nhieäm vuï baûo ban, canh chöøng vaø ñoâi khi phaûi tuyeân boá laø khoâng phuø hôïp vôùi söï duy nhaát ñöùc tin moät yù kieán naøy hay dö luaän khaùc ñang lan traøn. Khi caùc hoaøn caûnh ñoøi hoûi, ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ seõ nhaân danh caùc muïc töû hieäp thoâng vôùi ngaøi maø leân tieáng. Vaø, trong caùc ñieàu kieän thöïc hieän chính xaùc, do Coâng ñoàng Vaticanoâ I (naêm 1870) trình baøy, ngaøi cuõng coù theå tuyeân boá ex cathedra (töø toøa Pheâroâ) raèng, moät giaùo lyù naøo ñoù laø thuoäc kho taøng ñöùc tin[152]. Laøm chöùng cho chaân lyù nhö vaäy laø ngaøi phuïc vuï hieäp nhaát.

95. Nhöng taát caû caùc ñieàu aáy phaûi luoân luoân ñöôïc thöïc hieän trong söï hieäp thoâng. Khi Giaùo hoäi Coâng giaùo khaúng ñònh raèng chöùc naêng cuûa Giaùm muïc Roâma ñaùp öùng yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ, Giaùo hoäi khoâng taùch rieâng chöùc naêng naøy ra khoûi söù vuï ñaõ trao cho toaøn theå caùc Giaùm muïc, vì caùc ngaøi cuõng laø "ñaïi dieän vaø laø söù giaû cuûa Ñöùc Kitoâ"[153]. Giaùm muïc Roâma cuõng thuoäc veà "Giaùm muïc ñoaøn" vaø caùc Giaùm nguïc cuõng laø anh em cuûa ngaøi trong söù vuï.

Baát cöù ñieàu gì lieân quan ñeán söï hieäp nhaát cuûa taát caû caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo roõ raøng laø moät phaàn cuûa moái quan taâm veà tính öu vieät. Laø Giaùm muïc Roâma, toâi hoaøn toaøn nhaän thöùc ñöôïc, nhö toâi ñaõ taùi khaúng ñònh trong Thoâng ñieäp naøy raèng, Ñöùc Kitoâ khao khaùt söï hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình cuûa taát caû nhöõng Coäng ñoàng, trong ñoù Thaàn khí Chuùa ngöï trò nhôø loøng tín trung cuûa Thieân Chuùa. Veà maët naøy, toâi xaùc tín raèng, toâi coù traùch nhieäm ñaëc bieät, nhaát laø khi toâi thaáy khaùt voïng ñaïi keát cuûa phaàn lôùn caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø khi toâi nghe ñöôïc nhöõng yeâu caàu göûi ñeán toâi, ñeå tìm ra moät phöông thöùc thi haønh quyeàn toái thöôïng môû roäng cho hoaøn caûnh môùi, nhöng khoâng töø boû ñieàu thieát yeáu naøo trong söù vuï cuûa quyeàn aáy. Trong suoát moät thieân nieân kyû, caùc Kitoâ höõu vaãn lieân keát vôùi nhau baèng "moät söï hieäp thoâng huynh ñeä trong ñöùc tin vaø ñôøi soáng bí tích; qua nhöõng thoûa thuaän chung, Toâng toøa Roâma can thieäp, moãi khi caùc Giaùo hoäi aáy baát ñoàng quan ñieåm vôùi nhau veà tín lyù hay veà kyû luaät"[154]. Nhö theá, quyeàn toái thöôïng ñöôïc thi haønh vì söï hieäp nhaát. Khi ñaøm ñaïo vôùi Ñöùc Thöôïng phuï ñaïi keát Dimitrios I, toâi ñaõ yù thöùc roõ, nhö toâi ñaõ noùi raèng, "vì nhieàu lyù do khaùc nhau, vaø yù muoán traùi chieàu cuûa ngöôøi naøy cuõng nhö ngöôøi kia, ñieàu leõ ra phaûi laø vieäc phuïc vuï, laïi ñaõ bieåu loä döôùi moät thöù aùnh saùng khaùc bieät. Nhöng... chính vì muoán thöïc söï vaâng theo Ñöùc Kitoâ maø toâi nhaän thaáy mình ñöôïc goïi, vôùi tö caùch Giaùm muïc Roâma, ñeå thöïc thi söù vuï naøy... Toâi caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho chuùng ta aùnh saùng cuûa Ngöôøi, vaø soi saùng cho taát caû caùc muïc töû cuõng nhö caùc nhaø thaàn hoïc trong caùc Giaùo hoäi cuûa chuùng ta, ñeå chuùng ta coù theå tìm ra, dó nhieân laø cuøng nhau tìm ra nhöõng kieåu maãu, trong ñoù söù vuï naøy coù theå thöïc hieän moät söï phuïc vuï trong tình thöông maø caùc beân ñeàu nhìn nhaän"[155].

96. Ñaây laø moät coâng vieäc to lôùn maø chuùng ta khoâng theå töø boû vaø toâi khoâng coù theå moät mình ñaûm nhieäm cho toát ñöôïc. Söï hieäp thoâng ñích thöïc, duø coøn baát toaøn, ñang hieän höõu giöõa chuùng ta, laïi chaúng coù theå thuùc ñaåy nhöõng vò coù traùch nhieäm trong Giaùo hoäi vaø caùc nhaø thaàn hoïc trong Giaùo hoäi, cuøng toâi laäp thaønh moät cuoäc ñoái thoaïi huynh ñeä vaø kieân trì veà vaán ñeà naøy, trong ñoù chuùng ta coù theå laéng nghe nhau, vöôït qua moïi thöù buùt chieán voâ boå, maø chæ mang trong taâm trí mình yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ, mong cho Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, ñeå ta nghe tieáng Ngöôøi ñang vang leân: "ñeå taát caû neân moät... haàu cho theá gian tin raèng Cha ñaõ sai con" (Ga 17,21).

Söï hieäp thoâng cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi rieâng bieät vôùi Giaùo hoäi Roâma: moät ñieàu kieän caàn thieát cho söï hieäp nhaát

97. Giaùo hoäi Coâng giaùo, trong praxis (thöïc haønh) cuõng nhö caùc baûn vaên chính thöùc chuû tröông raèng söï hieäp thoâng caùc Giaùo hoäi rieâng bieät vôùi Giaùo hoäi Roâma, hieäp thoâng caùc Giaùm muïc cuûa hoï vôùi Giaùm muïc Roâma, laø ñieàu kieän thieát yeáu, theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, cuûa söï hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình. Quaû vaäy, phaûi laøm sao cho söï hieäp thoâng troïn veïn, maø Bí tích Thaùnh Theå laø bieåu hieän nhieäm tích toái cao, ñöôïc baøy toû moät caùch höõu hình trong moät thöøa taùc vuï maø caùc Giaùm muïc nhìn nhaän nhau hieäp nhaát trong Ñöùc Kitoâ vaø taát caû caùc tín höõu thaáy ñöùc tin cuûa mình ñöôïc vöõng maïnh. Phaàn thöù nhaát cuûa saùch Coâng vuï Toâng ñoà giôùi thieäu Thaùnh Pheâroâ nhö ngöôøi noùi nhaân danh Toâng ñoà ñoaøn, vaø nhö ngöôøi phuïc vuï söï hieäp nhaát Coäng ñoàng, maø vaãn toân troïng quyeàn cuûa Giacoâbeâ laø thuû laõnh Giaùo ñoaøn Gieârusalem. Vai troø naøy cuûa Pheâroâ vaãn caàn thieát trong Giaùo hoäi, ñeå Giaùo hoäi, vaãn döôùi quyeàn moät Thuû laõnh duy nhaát laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñöôïc höõu hình ôû trong theá giôùi nhö moät söï hieäp thoâng taát caû caùc moân ñeä Chuùa.

Chaúng phaûi laø töø moät söù vuï nhö loaïi naøy maø nhieàu ngöôøi daán thaân trong phong traøo ñaïi keát ngaøy nay ñang noùi leân söï caàn thieát phaûi coù sao? Ñöùng ñaàu trong chaân lyù vaø tình yeâu thöông, ñeå cho con thuyeàn - moät bieåu töôïng ñeïp maø Hoäi ñoàng hieäp nhaát caùc Giaùo hoäi ñaõ choïn laøm huy hieäu - khoûi bò laéc lö leânh ñeânh vì baõo toá vaø ñeå moät ngaøy kia caäp beán bình an.

Söï hieäp nhaát troïn veïn vaø vieäc loan baùo Tin Möøng

98. Phong traøo ñaïi keát trong theá kyû chuùng ta, hôn laø coá gaéng cuûa nhöõng theá kyû tröôùc nhöng cuõng khoâng vì theá maø ñaùnh giaù thaáp taàm quan troïng, ñaõ ñöôïc ñaùnh daáu baèng vieãn töôïng truyeàn giaùo. Trong caâu Tin Möøng Gioan, ñaõ laø nguoàn caûm höùng cho Ngöôøi vaø laø toân chæ haønh ñoäng - "ñeå taát caû neân moät trong chuùng ta... haàu cho theá gian tin raèng Cha ñaõ sai con" (Ga 17,21) - ngöôøi ta ñaõ nhaán maïnh "haàu cho theá gian tin", ñeán möùc gaëp phaûi nguy cô ñoâi khi queân raèng, trong tö töôûng cuûa taùc giaû Tin Möøng, söï hieäp nhaát chính laø ñeå cho vinh danh Chuùa Cha. Duø sao, cuõng hieån nhieân laø söï chia reõ giöõa ngöôøi Kitoâ höõu laø maâu thuaãn vôùi chaân lyù maø hoï coù nhieäm vuï phaûi loan truyeàn, vaø söï chia reõ ñaõ laøm chöùng töø cuûa hoï bò bieán chaát traàm troïng. Thaùnh Phaoloâ VI, vò tieàn nhieäm cuûa toâi, ñaõ hieåu roõ ñieàu aáy khi ngaøi vieát trong Toâng huaán Evangelii Nuntiandi raèng: "Hôõi caùc nhaø loan baùo Tin Möøng, chuùng ta phaûi taëng cho caùc Kitoâ höõu, khoâng phaûi hình aûnh nhöõng ngöôøi chia reõ vaø phaân ly vôùi nhöõng tranh caõi khoâng xaây döïng, maø laø hình aûnh nhöõng ngöôøi ñaõ tröôûng thaønh trong ñöùc tin, ñuû khaû naêng gaëp gôõ nhau, vöôït leân treân nhöõng caêng thaúng coù thöïc, nhôø cuoäc nghieân cöùu chaân lyù moät caùch cuøng chung söùc chaân thaønh vaø voâ vò lôïi. Vaâng, soá phaän cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng chaéc haún gaén lieàn vôùi chöùng taù hieäp nhaát maø Giaùo hoäi ñaõ thöïc hieän,# Veà ñieåm naøy, chuùng toâi muoán nhaán maïnh ñeán daáu chæ hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu, nhö laø con ñöôøng vaø laø duïng cuï cho vieäc loan baùo Tin Möøng. Söï chia reõ cuûa ngöôøi Kitoâ höõu laø moät tình traïng nghieâm troïng thöïc söï ñaõ laøm hoen oá chính coâng trình cuûa Ñöùc Kitoâ"[156].

Quaû thaät, laøm sao coù theå loan baùo Tin Möøng ñöôïc khi khoâng ñoàng thôøi daán thaân hoaït ñoäng cho vieäc hoøa giaûi caùc Kitoâ höõu? Neáu quaû thöïc Giaùo hoäi, theo ôn thuùc ñaåy cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø vôùi Lôøi Chuùa höùa veà tính baát dieät cuûa noù, ñaõ vaø ñang rao giaûng Tin Möøng cho moïi daân nöôùc, thì cuõng thöïc söï Giaùo hoäi phaûi ñoái phoù vôùi baáy nhieâu khoù khaên do chia reõ gaây ra. Ñöùng tröôùc nhöõng nhaø truyeàn giaùo baát hoøa vôùi nhau, duø hoï ñeàu neâu leân raèng, hoï cuøng thuoäc veà Ñöùc Kitoâ, nhöõng ngöôøi chöa tin laøm sao ñoùn nhaän ñöôïc söù ñieäp chaân chính? Nhöõng ngöôøi aáy laïi chaúng cho raèng, chính Tin Möøng laø moät yeáu toá gaây chia reõ trong khi Tin Möøng ñöôïc trình baøy nhö luaät caên baûn yeâu thöông sao?

99. Ñoái vôùi toâi laø Giaùm muïc Roâma, khi toâi khaúng ñònh raèng, vieäc daán thaân ñaïi keát laø "moät trong nhöõng öu tieân muïc vuï" cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng naøy[157], toâi nghó tôùi trôû ngaïi quan troïng do chia reõ gaây ra cho vieäc loan baùo Tin Möøng. Moät Coäng ñoàng Kitoâ höõu tin vaøo Ñöùc Kitoâ vaø vôùi söï nhieät taâm vì Tin Möøng, hoï öôùc mong cho nhaân loaïi ñöôïc cöùu ñoä, thì khoâng theå naøo laïi kheùp loøng mình tröôùc lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñang höôùng daãn taát caû moïi ngöôøi Kitoâ höõu soáng hieäp nhaát troïn veïn vaø höõu hình. Ñaây laø moät trong nhöõng meänh leänh cuûa tình baùc aùi phaûi noi theo, khoâng theå do döï. Ñaïi keát khoâng chæ laø moät vaán ñeà ñoái noäi trong caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu. Ñaïi keát lieân heä tôùi tình yeâu maø Thieân Chuùa daønh cho nhaân loaïi trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ, gaây trôû ngaïi cho tình yeâu naøy laø xuùc phaïm tôùi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa Cha muoán quy tuï moïi ngöôøi trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ vieát cho Ñöùc Thöôïng phuï ñaïi keát Athenagoras I: "Öôùc mong Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn chuùng ta vaøo ñöôøng loái hoøa giaûi, ñeå söï hieäp nhaát giöõa caùc Giaùo hoäi cuûa chuùng ta trôû neân daáu chæ luoân luoân ngôøi saùng nieàm hy voïng vaø söùc boài döôõng giöõa loøng toaøn theå nhaân loaïi"[158].

Lôøi Huaán Duï

100. Trong Toâng thö gaàn ñaây göûi caùc Giaùm muïc, caùc giaùo só vaø tín höõu cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ñeå chæ ra con ñöôøng phaûi ñi theo ñeå cöû haønh Ñaïi naêm thaùnh 2000, toâi ñaõ vieát raèng: "Söï chuaån bò toát nhaát cho thieân nieân kyû môùi chæ coù theå laø baøy toû trong moät söï daán thaân ñoåi môùi ñeå aùp duïng, moät caùch trung thaønh nhaát coù theå, nhöõng Giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa moãi caù nhaân vaø cuûa toaøn Giaùo hoäi"[159]. Coâng ñoàng naøy laø söï khôûi ñaàu tuyeät vôøi cuûa Muøa Voïng môùi, vì ñaây laø cuoäc haønh trình ñöa chuùng ta ñeán ngöôõng cuûa thieân nieân kyû thöù ba. Vì söï quan troïng maø Coâng ñoàng ñaõ daønh cho coâng cuoäc taùi taïo söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu vaøo thôøi ñaïi aân suûng ñaïi keát cuûa chuùng ta, toâi thaáy nhö laø caàn thieát phaûi noùi laïi nhöõng xaùc tín caên baûn maø Coâng ñoàng ñaõ khaéc ghi trong löông taâm Giaùo hoäi Coâng giaùo, vaø nhaéc laïi chuùng, nhôø aùnh saùng caùc tieán boä ñaït ñöôïc töø ñoù tôùi nay, höôùng veà söï hieäp thoâng troïn veïn taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp Röûa.

Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, Chuùa Thaùnh Thaàn ñang hoaït ñoäng trong noã löïc naøy, vaø Ngöôøi ñang daãn daét Giaùo hoäi thöïc hieän troïn veïn keá hoaïch cuûa Chuùa Cha, phuø hôïp vôùi yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ. Ñieàu naøy seõ ñöôïc baøy toû vôùi söï khaån thieát chaân thaønh trong lôøi caàu nguyeän, theo Tin Möøng thöù tö, Ngöôøi ñaõ thoát ra ngay luùc Ngöôøi böôùc vaøo maàu nhieäm cöùu ñoä cuûa Leã Vöôït Qua cuûa mình. Cuõng nhö Ngöôøi ñaõ thöïc hieän khi ñoù, ngaøy hoâm nay cuõng vaäy, Ñöùc Kitoâ coøn keâu goïi moïi ngöôøi ñoåi môùi daán thaân thöïc hieän ñeå ñöôïc hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình.

101. Vaäy chuùng toâi khuyeán duï Chö Huynh trong haøng Giaùm muïc, haõy heát söùc quan taâm tôùi vieäc daán thaân naøy. Hai khoaûn Giaùo luaät bao goàm moät soá traùch nhieäm cuûa Giaùm muïc laø thuùc ñaåy söï hieäp nhaát cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu, baèng caùch hoã trôï taát caû caùc hoaït ñoäng hoaëc saùng kieán ñöôïc thöïc hieän cho muïc ñích naøy, trong nhaän thöùc raèng, Giaùo hoäi coù nghóa vuï naøy töø yù muoán cuûa chính Ñöùc Kitoâ[160]. Ñaây laø moät phaàn cuûa nhieäm vuï giaùm muïc vaø ñaây laø nhieäm vuï baét nguoàn tröïc tieáp töø söï trung thaønh vôùi Ñöùc Kitoâ laø Muïc Töû cuûa Giaùo hoäi. Thaät vaäy, taát caû caùc tín höõu cuõng ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi laøm moïi caùch coù theå ñeå cuûng coá moái lieân keát hieäp thoâng giöõa taát caû caùc Kitoâ höõu vaø taêng cöôøng hôïp taùc giöõa caùc caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ: "Quan taâm ñeán vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát bao haøm toaøn theå Giaùo hoäi, tín höõu cuõng nhö chuû chaên, lieân heä tôùi moãi ngöôøi tuøy theo khaû naêng rieâng cuûa mình"[161].

102. Quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn laøm taêng tröôûng vaø xaây döïng Giaùo hoäi suoát caùc theá kyû. Khi Giaùo hoäi höôùng aùnh maét sang thieân nieân kyû môùi, Giaùo hoäi caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn ban ôn cuûng coá söï hieäp nhaát Giaùo hoäi vaø laøm cho söï hieäp nhaát ñoù tieán tôùi hieäp thoâng troïn veïn vôùi caùc Kitoâ höõu khaùc.

Laøm sao ñeå Giaùo hoäi coù ñöôïc aân suûng naøy? - Thöa, tröôùc heát ngang qua vieäc caàu nguyeän. Caàu nguyeän phaûi luoân luoân quan taâm ñeán söï khao khaùt ôn hieäp nhaát, vaø ñoù laø moät trong nhöõng hình thöùc cô baûn cuûa tình yeâu cuûa chuùng ta ñoái vôùi Ñöùc Kitoâ vaø ñoái vôùi Chuùa Cha giaøu loøng thöông xoùt. Trong haønh trình naøy maø chuùng ta ñang thöïc hieän vôùi caùc Kitoâ höõu khaùc ñeå caàu nguyeän trong thieân nieân kyû môùi phaûi chieám vò trí ñaàu tieân.

Laøm theá naøo ñeå ñaït tôùi? - Thöa, baèng lôøi taï ôn, vì chuùng ta khoâng tôùi gaëp gôõ nhau vôùi ñoâi baøn tay khoâng: "Thaàn khí giuùp ñôõ chuùng ta laø nhöõng keû yeáu heøn... Ngöôøi caàu thay nguyeän giuùp chuùng ta, baèng nhöõng tieáng keâu van khoân taû" (Rm 8,26) ñeå chuaån bò cho chuùng ta xin vôùi Chuùa Cha nhöõng gì chuùng ta caàn.

Laøm theá naøo ñeå ñaït tôùi? - Thöa, baèng nieàm hy voïng nôi Chuùa Thaùnh Thaàn, Ngöôøi bieát ñaåy xa khoûi chuùng ta nhöõng boùng ma quaù khöù vaø nhöõng kyû nieäm ñau ñôùn cuûa vieäc phaân ly: Ngöôøi seõ ban cho chuùng ta söï saùng suoát, söùc maïnh vaø can ñaûm ñeå tieán haønh nhöõng trao ñoåi caàn thieát, laøm cho söï daán thaân cuûa chuùng ta bao giôø cuõng ñích thöïc.

Vaø neáu chuùng ta phaûi töï hoûi xem taát caû vieäc naøy coù theå thöïc hieän ñöôïc khoâng, thì caâu traû lôøi vaãn luoân laø coù. Ñoù laø cuøng moät caâu traû lôøi maø Ñöùc Maria ñaõ nghe taïi Nadareùt, vì ñoái vôùi Thieân Chuùa, khoâng coù gì laø khoâng theå thöïc hieän.

Toâi nhôù ñeán nhöõng lôøi thaùnh Cyprianoâ duøng ñeå chuù giaûi Kinh Laïy Cha, Kinh nguyeän cuûa moïi Kitoâ höõu: "Thieân Chuùa khoâng chaáp nhaän söï hy sinh cuûa moät ngöôøi gieo raéc baát hoøa, nhöng ra leänh raèng anh ta phaûi rôøi khoûi baøn thôø ñeå tröôùc tieân anh ta ñöôïc hoøa giaûi, ñeå Thieân Chuùa coù theå chaáp nhaän lôøi caàu nguyeän trong bình an. Leã hy sinh lôùn nhaát con ngöôøi coù theå daâng leân Thieân Chuùa, ñoù laø söï an bình cuûa chuùng ta, ñoù laø tình huynh ñeä thuaän hoøa, ñoù laø caùc daân toäc sum hoïp laïi nhôø söï hieäp nhaát nôi Chuùa Cha, Chuùa Con, Chuùa Thaùnh Thaàn"[162].

Vaøo buoåi bình minh cuûa thieân nieân kyû môùi, vôùi loøng nhieät tình canh taân, vôùi moät yù thöùc saâu saéc hôn, laøm sao chuùng ta laïi khoâng khaån caàu Chuùa ban aân suûng, ñeå chuaån bò cho chuùng ta cuøng nhau hieán daâng hy leã hieäp nhaát naøy?

103. Toâi, Gioan Phaoloâ II, ñaày tôù thaáp heøn cuûa caùc ñaày tôù Thieân Chuùa (servus servorum Dei), toâi xin pheùp möôïn nhöõng lôøi cuûa thaùnh Toâng ñoà Phaoloâ, maø cuoäc töû ñaïo cuûa ngaøi ñöôïc gaén lieàn vôùi cuoäc töû ñaïo cuûa thaùnh Toâng ñoà Pheâroâ, vaø ñaõ cho Toâng Toøa naøy taïi Roâma chính aùnh vinh quang chöùng töø cuûa ngaøi, vaø toâi xin noùi vôùi anh chò em, caùc tín höõu trong Giaùo hoäi Coâng giaùo, vaø caùc anh chò em thuoäc caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc raèng: "Thöa anh em, anh em haõy vui möøng vaø gaéng neân hoaøn thieän. Haõy khuyeán khích nhau, haõy ñoàng taâm nhaát trí vaø aên ôû thuaän hoaø. Nhö vaäy, Thieân Chuùa laø nguoàn yeâu thöông vaø bình an, seõ ôû cuøng anh em. Anh em haõy hoân chaøo nhau caùch thaùnh thieän. Moïi ngöôøi thuoäc daân thaùnh ôû ñaây göûi lôøi chaøo anh em. Caàu chuùc toaøn theå anh em ñöôïc ñaày traøn aân suûng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñaày tình thöông cuûa Thieân Chuùa, vaø ôn hieäp thoâng cuûa Thaùnh Thaàn!" (2Cr 13,11-13).

Ban haønh taïi Roâma, gaàn ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ, ngaøy 25.5.1995, Leã Chuùa Thaêng Thieân, naêm thöù 17 trieàu Giaùo hoaøng cuûa toâi.

Gioan Phaoloâ II

Giuse Phan Vaên Phi, O.Cist.

Chuyeån ngöõ töø: vatican.va

JOHN PAUL II

Encyclical Letter

UT UNUM SINT

That All May be One

On commitment to Ecumenism

On the occasion of the 25th anniversary of "Ut unum sint" May 25th 1995 - 2020

and the 60th anniversary of the Pontifical Council for Promoting Christian Unity June 5th 1960 - 2020

Papal English texts copyright (C) 2020

by Libreria Editrice Vaticana, 00120 Cittaø del Vaticano, Tel. 06.698.81032 - Fax 06.698.84716, Email: commerciale.lev@spc.va

Edited by Joseph Phi Phan, O.Cist.

Used by permission. All rights reserved.

Made and printed in Vietnam.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

[1] x. Dieãn töø sau khi ñi Ñaøng Thaùnh giaù ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh (1.4.1994), soá 3. AAS 87 (1995), tr. 88.

[2] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Tuyeân ngoân veà töï do toân giaùo, Dignitatis Humanae, soá 1.

[3] x. Toâng thö Tertio Millennio Adveniente [Ngaøn Naêm thöù Ba Ñang ñeán], (10.11.1994), soá 16, AAS 87 (1995), tr. 15.

[4] Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, thö göûi caùc Giaùm muïc Giaùo hoäi Coâng giaùo veà moät soá phöông dieän cuûa Giaùo hoäi ñöôïc hieåu nhö hieäp thoâng, Communionis Notio (YÙ nieäm veà hieäp thoâng) (28.5.1992), soá 4: AAS 85 (1993), tr. 840.

[5] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh veà ñaïi keát Unitatis Redintegratio (Taùi laäp söï hieäp nhaát), soá 1.

[6] Sñd.

[7] Sñd., soá 4.

[8] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù AÙnh Saùng Muoân daân, soá 14.

[9] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Tuyeân ngoân, Dignitatis Humanae, soá 1 vaø soá 2.

[10] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh Saùng muoân daân, soá 14.

[11] Sñd., soá 8.

[12] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh, Unitatis Redintegratio, soá 3.

[13] Sñd.

[14] Soá 15.

[15] Sñd.

[16] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh, Unitatis Redintegratio, soá 15.

[17] Sñd., soá 3.

[18] Sñd.

[19] Thaùnh Greâgoârioâ Caû, Baøi giaûng veà Tin Möøng 19, soá 1: PL76, 1154; trích laïi trong Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh Saùng muoân daân, soá 2.

[20] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[21] Sñd., soá 7.

[22] x. Sñd.

[23] Sñd., soá 6.

[24] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá veà Maëc khaûi Verbum Dei, soá 7.

[25] x. Toâng thö Euntes in Mundum - Ñi vaøo theá giôùi (25.1.1988), AAS 80 (1988) tr. 935-956.

[26] x. Thoâng ñieäp Caùc toâng ñoà cuûa ngöôøi Slavoâ (2.6.1985): AAS 77 (1985) tr. 779-813.

[27] x. Baûn höôùng daãn aùp duïng caùc nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát (25.3.1993): AAS 85 (1993), tr. 1039-1119.

[28] x. Ñaëc bieät taøi lieäu cuûa Lima, Thanh Taåy, Thaùnh Theå, Thöøa taùc vuï (1.1982); nghieân cöùu cuûa Nhoùm Laøm Vieäc Chung Giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Vaø Caùc Giaùo Hoäi Anh Em, Tuyeân xöng "Moät" Ñöùc tin (1991), Vaên kieän, soá 153 cuûa UÛy ban Ñöùc tin vaø Cô cheá, taïi Geneva, 1991.

[29] x. Dieãn vaên khai maïc Coâng ñoàng Ñaïi keát Vaticanoâ II (11.10.1962): AAS soá 54 (1962), tr. 793.

[30] Noùi veà Vaên phoøng Coå voõ Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, ñöôïc thieát laäp bôûi Töï saéc Superno Dei Nutu cuûa Ñöùc Gioan XXIII (5.6.1960), soá 9: AAS 52 (1960), tr. 436, vaø ñöôïc xaùc nhaän bôûi caùc taøi lieäu sau: Töï saéc Appropinquante Concilo (6.8.1962), ch. III, a.7,2,1: AAS 54 (1962), tr. 614; x. Thaùnh Phaoloâ VI, Toâng huaán Regimini Ecclesiae Universae (15.8.1967), soá 92-94: AAS 59 (1967), tr. 918-919. Hieän nay cô quan naøy ñöôïc goïi laø Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coå Voõ Hieäp Nhaát Caùc Kitoâ Höõu; x. Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Pastor Bonus (28.6.1988), V, Art. 135-138: AAS 80 (1988), tr. 895-896.

[31] x. Dieãn vaên khai maïc Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II (11.10.1962): AAS soá 54 (1962), tr. 792.

[32] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 6.

[33] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Tuyeân ngoân Dignitatis Humanae, soá 1.

[34] Thoâng ñieäp Slavorum Apostoli [Caùc toâng ñoà cuûa ngöôøi Slavoâ], (2.6.1985), soá 11: AAS 77 (1985), tr. 792.

[35] Sñd., soá 13: 1oc.cit., tr. 794.

[36] Sñd., soá11: 1oc.cit., tr. 792.

[37] Dieãn vaên daønh cho caùc nhoùm daân baûn ñòa (29.11.1986), soá 12: AAS 79 (1987), tr. 977.

[38] x. Thaùnh VINCENT OF LERINS, Commonitorium Primum, 23: PL 50, 667-668.

[39] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 6.

[40] Sñd., soá 5.

[41] Sñd., soá 7.

[42] Sñd., soá 8.

[43] Sñd.

[44] x. Sñd., soá 4.

[45] x. Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Toâng thö Ngaøn Naêm Thöù Ba ñang tôùi (10.11.1994), soá 24, AAS 87 (1995), tr. 19-20.

[46] Dieãn vaên taïi nhaø thôø chính toøa Cantorbery (29.5.1982), soá 5, AAS 74 (1982), tr. 922.

[47] Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi, Ñieàu leä, Constitution and Rules, III, 1.

[48] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá Vui möøng vaø Hy voïng, soá 24.

[49] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 7.

[50] Maria Sagheddu, sinh taïi Dorgali (Sardinia) ngaøy 17.3.1914. Khi ñöôïc 21 tuoåi chò gia nhaäp nöõ ñan vieän Xitoâ Nhaët Pheùp taïi Grottaferrata. Nhôø hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa Vieän phuï Phaoloâ Couturier, khi bieát ñöôïc söï caàn thieát cuûa vieäc caàu nguyeän vaø nhöõng hy leã thieâng lieâng caàu cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, vaøo naêm 1936, nhaân moät tuaàn Baùt Nhaät caàu cho söï hieäp nhaát, chò ñaõ quyeát ñònh hieán daâng ñôøi soáng vì söï hieäp nhaát naøy. Sau moät côn beänh naëng, chò Maria Gabriella qua ñôøi ngaøy 23.4.1939.

[51] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá Vui möøng vaø Hy voïng, soá 24.

[52] x. AAS 56 (1964), tr. 609-659.

[53] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh Saùng Muoân daân, soá 13.

[54] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[55] x. Boä Giaùo luaät, ñieàu 755; Boä Giaùo luaät caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñieàu 902-904.

[56] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[57] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Tuyeân ngoân Dignitatis Humanae, soá 3.

[58] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[59] x. Sñd., soá 4.

[60] Thoâng ñieäp Ecclesiam Suam - Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi (6.8.1964), III: AAS 56 (1964), tr. 642.

[61] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 11.

[62] x. Sñd.

[63] Sñd.; x. Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Tuyeân ngoân veà giaùo lyù Coâng giaùo lieân quan ñeán Giaùo hoäi, Maàu nhieäm Giaùo hoäi (24.6.1973), soá 4: AAS 65 (1973), tr. 402.

[64] Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Tuyeân ngoân veà giaùo lyù Coâng giaùo lieân quan ñeán Giaùo hoäi, Maàu nhieäm Giaùo hoäi, soá 5: AAS 65 (1973), tr. 403.

[65] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[66] x. Tuyeân ngoân Kitoâ luaän chung giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Assyri Ñoâng phöông; L'Osservatore Romano, 12.11.1994, tr. 1.

[67] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 12.

[68] Sñd.

[69] Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coå Voõ Hieäp Nhaát Caùc Kitoâ Höõu, Baûn höôùng daãn aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát (25-3-1993), soá 5: AAS 85 (1993), tr. 1040.

[70] Sñd., soá 94: 1oc.cit., tr. 1078.

[71] x. UÛy ban "Ñöùc tin vaø Cô cheá" cuûa hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi, Thanh Taåy, Thaùnh Theå, Thöøa taùc vuï (1.1982).

[72] x. Thoâng ñieäp Sollicitudo Rei Socialis - Quan taâm ñeán vaán ñeà xaõ hoäi (30.12.1987), soá 32: AAS 80 (1988) tr. 556.

[73] Dieãn vaên daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 10: AAS 77 (1985), tr. 1158; x. Thoâng ñieäp Redemptor Hominis - Ñaáng cöùu chuoäc loaøi ngöôøi (4.3.1979), soá 11: AAS 71 (1979), tr. 277-278.

[74] Dieãn vaên daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 10: AAS 77 (1985), tr. 1158.

[75] x. Vaên phoøng Coå voõ Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu vaø UÛy ban chuyeân bieät veà Giao öôùc Kinh Thaùnh phoå quaùt, höôùng daãn lieân quan ñeán coäng taùc lieân toân trong vieäc dòch Kinh Thaùnh, tö lieäu ñính keøm (1968).

[76] x. UÛy ban "Ñöùc tin vaø Cô cheá" cuûa Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi, Thanh Taåy, Thaùnh Theå, Thöøa taùc vuï (1.1982).

[77] Ví duï, trong caùc phieân hoïp sau cuøng cuûa Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi taïi Vancouver naêm 1983, taïi Canberra naêm 1991, vaø hoäi nghò cuûa "Ñöùc tin vaø Cô cheá" taïi Santiago de Compostela naêm 1993.

[78] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 8 vaø 15; x. Boä Giaùo luaät, ñieàu 844; Boä Giaùo luaät caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñieàu 671; Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coå Voõ Hieäp Nhaát Caùc Kitoâ Höõu, Baûn höôùng daãn aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát (1993), soá 122-125, soá 129-131, soá 123 vaø 132: AAS 85 (1993), tr. 1086-1087, 1088-1089, 1087 vaø 1089.

[79] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[80] Sñd.

[81] x. Soá 15.

[82] Soá 15.

[83] Sñd., soá 14.

[84] x. Tuyeân boá chung cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI vaø cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï Constantinople Athenagoras I (7.12.1965): Tomos agapis, Vatican - Phanar (1958- 1970), Rome-Istanbul, 1971, tr. 280-281.

[85] x. AAS 77 (1985), tr. 779-813.

[86] x. AAS 80 (1988), tr. 935-956; x. Söù ñieäp Magnum Baptismi Donum (14.2.1988): AAS 80 (1988), tr. 988-997.

[87] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 14.

[88] Sñd.

[89] Toâng chieáu Anno Ineunte (25.7.1967): Tomos Agapis, Vatican - Phanar (1958-1970), Rome-Istanbul, 1971, tr. 388-391.

[90] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 14.

[91] Sñd., soá 15.

[92] Soá 14: L'Osservatore Romano - baùo Quan saùt vieân Roâma, ngaøy 2-3.5.1995, tr. 3.

[93] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 17.

[94] Soá 26.

[95] x. Boä Giaùo luaät, ñieàu 844, 2 vaø 3. Boä Giaùo luaät Caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñieàu 671, 2 vaø 3.

[96] Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Coå Voõ Hieäp Nhaát Caùc Kitoâ Höõu, Baûn höôùng daãn aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát, soá 122-128.

[97] Tuyeân boá cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Thöôïng Phuï ñaïi keát Dimitros I. (7.12.1987): AAS 80 (1988), tr. 253.

[98] UÛy ban quoác teá hoãn hôïp veà ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng, Taøi lieäu Bí tích truyeàn chöùc trong cô caáu bí tích cuûa Giaùo hoäi, ñaëc bieät taàm quan troïng cuûa vieäc keá vò toâng ñoà ñeå thaùnh hoùa vaø hieäp nhaát daân Chuùa (26.6.1988), soá 1: Service d'information 68 (1988), tr. 195.

[99] x. Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Thö göûi caùc Giaùm muïc luïc ñòa AÂu chaâu veà nhöõng töông quan giöõa nhöõng ngöôøi Coâng giaùo vaø nhöõng ngöôøi Chính thoáng trong tình hình môùi cuûa trung vaø ñoâng AÂu (31.5.1991), soá 6: AAS 84 (1992), tr. 168.

[100] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 17.

[101] x. Toâng thö Orientale Lumen - AÙnh saùng Ñoâng phöông (2.5.1995), soá 24: L'Osservatore Romano, 2-3.5.1995, tr. 5.

[102] Sñd., soá 18: 1oc.cit., tr. 4.

[103] x. Coâng boá chung cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Shenouda III, Giaùo chuû Alexandria vaø Thöôïng phuï ngai toøa Maùccoâ taïi Alexandria (10.5.1973): AAS 65 (1973), tr. 299-301.

[104] x. Coâng boá chung cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Mar Ignatius Jacoub III, Thöôïng phuï Giaùo hoäi Antiokia cuûa ngöôøi Syria vaø cuûa toaøn Ñoâng phöông (27.10.1971): AAS 63 (1971), tr. 814-815.

[105] x. Dieãn vaên daønh cho caùc ñaïi bieåu Giaùo hoäi Chính thoáng Coptic (2.6.1979): AAS 71 (1979), tr. 1000-1001.

[106] x. Coâng boá chung cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Moran Mar Ignace Zakka I Iwas, Thöôïng phuï Syri Chính thoáng Antiokia vaø toaøn Ñoâng phöông (23.6.1984): Insegnamenti VII, 1 (1984), tr. 1902-1906.

[107] Dieãn vaên vôùi Ñöùc Abouna Paulos, Thöôïng phuï Giaùo hoäi Chính thoáng EÂthioâpia (11.6.1993): L'Osservatore Romano, 11-12.6.1993, tr. 4.

[108] x. Coâng boá Kitoâ luaän chung giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Assyria Ñoâng phöông: L'Osservatore Romano, 12.11.1994, tr. 1.

[109] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 19.

[110] Sñd.

[111] Sñd., soá 19.

[112] x. Sñd.

[113] Sñd.

[114] Sñd., soá 20.

[115] Sñd., soá 21.

[116] Sñd.

[117] Sñd.

[118] Sñd. Soá 22.

[119] Sñd.

[120] Sñd., soá 22; x. soá 20.

[121] Sñd., soá 22.

[122] Sñd., soá 23.

[123] Sñd.

[124] x. Söù ñieäp truyeàn thanh Urbi et Orbi (27.8.1978): AAS 70 (1978), tr. 695-696.

[125] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 23.

[126] Sñd.

[127] x. Sñd., soá 12.

[128] Sñd.

[129] Coâng vieäc oån ñònh cuûa UÛy ban Ñöùc tin vaø Cô cheá ñaõ daãn ñeán moät vieãn töôïng töông ñöông ñöôïc thoâng qua bôûi Hoäi nghò khoùa VII cuûa Hoäi ñoàng Theá giôùi ñaïi keát caùc Giaùo hoäi trong Tuyeân boá Canberra (7-20.2.1991); x. Daáu hieäu cuûa Thaàn Khí, phuùc trình chính thöùc, Hoäi nghò VII, WCC, taïi Geneva, 1991, tr. 235-258. Vieãn töôïng naøy ñaõ ñöôïc taùi khaúng ñònh bôûi Hoäi ñoàng Theá giôùi veà Ñöùc tin vaø Cô cheá taïi Santiago de Compostela (3-14.8.1993); x. Information Service, 85 (1994), tr. 18-37.

[130] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 14.

[131] x. Sñd., soá 4 vaø 11.

[132] x. Dieãn töø daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 6: AAS 77 (1985), tr. 1153.

[133] x. Sñd.

[134] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh saùng muoân daân, soá 12.

[135] x. AAS 54 (1962), tr. 792.

[136] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 6.

[137] x. Sñd., soá 4; Thaùnh Phaoloâ VI, Baøi giaûng leã Phong thaùnh cho caùc thaùnh töû ñaïo Ouganda (18.10.1964): AAS 56 (1964), tr. 906.

[138] x. Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Toâng thö Ngaøn naêm thöù Ba Ñang tôùi (10.11.1994), soá 37: AAS 87 (1995), tr. 29-30.

[139] x. Thaùnh Phaoloâ VI, Dieãn vaên taïi thaùnh ñöôøng Namugongo, Ouganda (2.8.1969): AAS 61 (1969), tr. 590-591.

[140] x. Saùch leã Roâma, Kinh Tieàn tuïng leã caùc thaùnh I: Sanctorum "coronando merita tua dona coronans".

[141] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 4.

[142] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh saùng Muoân daân, soá 8.

[143] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 3.

[144] Sau taøi lieäu goïi laø Lima cuûa UÛy ban "Ñöùc tin vaø Cô cheá" veà Thanh Taåy, Thaùnh Theå, Thöøa taùc vuï (1.1982), vaø trong tinh thaàn chuyeân moân cuûa khoùa hoïp thöù 7 Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi veà "Söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi nhö "Koinonia": AÂn suûng vaø yeâu saùch" (Canberra, 7-20.2.1991) x. Istina 36 (1991), tr. 389-391.

[145] Dieãn vaên daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 4: AAS 77 (1985), tr. 1151-1152.

[146] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh saùng muoân daân, soá 23.

[147] x. Dieãn vaên tröôùc Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo hoäi (12.6.1984) soá 2: Insegnameti VII,1 (1984), tr. 1686.

[148] Hoäi nghò Theá giôùi "Ñöùc tin vaø cô cheá". Phuùc trình khoùa II, taïi Santiago de Compostela (14.8.1993): Confessing the one faith to God's Glory, soá 31, 2: Faith and order Paper, soá 166, COE, Geneva, 1994, tr. 243.

[149] Chæ neâu leân vaøi ví duï: UÛy ban Quoác teá Anglican-Roman, Phuùc trình sau cuøng (9.1981); UÛy ban quoác teá hoãn hôïp veà ñoái thoaïi giöõa caùc moân ñeä Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo, Phuùc trình 1981; UÛy ban hoãn hôïp quoác gia Coâng giaùo - Lutheroâ, Taøi lieäu Thöøa taùc vuï trong Giaùo hoäi (13.3.1981); vaán ñeà ñaõ ñöôïc thaáy roõ trong khuoân khoå cuoäc nghieân cöùu do UÛy ban hoãn hôïp quoác teá veà ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng.

[150] Dieãn vaên daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 3: AAS 77 (1985), tr. 1150.

[151] Baøi Giaûng XLVI, 30: CCL 41, 557.

[152] x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ I, Hieán cheá veà Giaùo hoäi Chuùa Kitoâ Pastor Aeternus: DS, soá 3074.

[153] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Hieán cheá AÙnh saùng Muoân daân, soá 27.

[154] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 14.

[155] Baøi giaûng taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ, tröôùc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Dimitrios I, Toång Giaùm muïc Constantinople vaø Thöôïng phuï ñaïi keát (6.12.1987), soá 3: AAS 80 (1988), tr. 714.

[156] Toâng huaán Evangelii Nuntiandi (8.12.1975), soá 77: AAS 68 (1976), tr. 69; x. Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 1; Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng Coå voõ hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, Baûn höôùng daãn aùp duïng nhöõng nguyeân taéc vaø quy luaät veà ñaïi keát (25.3.1993), soá 205-209: AAS 85 (1993), tr. 1112-1114.

[157] Dieãn vaên daønh cho caùc Hoàng y vaø Giaùo trieàu Roâma (28.6.1985), soá 4: AAS 77 (1985), tr. 1151.

[158] Thö ñeà ngaøy 13.1.1970: Tomos Agapis, Vatican-Phanar (1958-1970), Roma-Istanbul, 1971, tr. 610-611.

[159] Toâng thö Ngaøn naêm thöù Ba Ñang tôùi (10.11.1994), soá 20: AAS 87 (1995), tr. 17.

[160] x. Boä Giaùo luaät, ñieàu 755; Boä Giaùo luaät caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñieàu 902.

[161] Coâng Ñoàng Ñaïi Keát Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, soá 5.

[162] Veà Kinh Laïy Cha, soá 23: CSEL 3, 284-285.

(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page