Thoâng ñieäp "Ut unum sint - Ñeå taát caû neân moät"
veà vieäc daán thaân ñaïi keát
cuûa thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Caùc Moái Töông Quan Saâu Saéc
Hoã Trôï Con Ñöôøng Ñaïi Keát
Caùc Moái Töông Quan Saâu Saéc Hoã Trôï Con Ñöôøng Ñaïi Keát
Massimiliano Menichetti,
Vatican News, 05.06.2020.
Nhaân kyû nieäm 60 naêm baét ñaàu haønh trình ñaïi keát maø thaùnh Gioan XXIII mong muoán, Ñöùc Hoàng y Kurt Koch, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu ñaõ nhaán maïnh moät haønh trình phong phuù veà "söï phaùt trieån vaø tieán boä".
Ñöùc Hoàng y nhaéc laïi lôøi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng raèng: Thaät laø moät nieàm vui lôùn lao vaø söï daán thaân ñaïi keát khoâng ngöøng cho moät haønh trình khoâng theå ñaûo ngöôïc ñöôïc. Traû lôøi trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa truyeàn thoâng Vatican, Ñöùc Hoàng y Kurt Koch nhôù laïi vieäc thaønh laäp Vaên phoøng Coå voõ söï Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, do thaùnh Gioan XXIII ban haønh vaøo ngaøy 5.6.1960, vaø trôû thaønh Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu vaøo ngaøy 26.8.1988. Theo Ñöùc Hoàng y, ba truï coät ñaëc bieät uûng hoä phong traøo ñaïi keát, ñoù laø: ñoái thoaïi baùc aùi, ñoái thoaïi trong söï thaät, vaø söï gaén boù saâu saéc maät thieát cuûa taát caû caùc tín höõu vôùi lôøi caàu nguyeän thöôïng teá cuûa Ñöùc Gieâsu raèng: "Ñeå taát caû neân moät". Moät chaân trôøi cuûa phong traøo ñaïi keát, ñaõ ñöôïc höôûng "söï lieân tuïc vaø keát hôïp tuyeät vôøi" giöõa taát caû caùc vò Giaùo hoaøng.
Thöa Ñöùc Hoàng y, boái caûnh ñaïi keát caùch ñaây 60 naêm so vôùi hieän nay ñaõ khaùc nhieàu. Vaäy tình hình ñaïi keát vaø nhöõng thaùch ñoá naøo cho ñaïi keát ngaøy hoâm nay?
Vaøo naêm 1960, phong traøo ñaïi keát chính thöùc ñöôïc hình thaønh trong Giaùo hoäi Coâng giaùo, nhöng vaãn coøn ôû giai ñoaïn sô khôûi. Trong 60 naêm qua, nhieàu cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi ñaõ dieãn ra, ñem laïi nhieàu thaønh quaû tích cöïc. Tuy nhieân, muïc ñích thöïc söï cuûa phong traøo ñaïi keát, cuï theå laø vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, vaãn chöa ñaït ñöôïc. Moät trong nhöõng thaùch thöùc lôùn nhaát hieän nay laø thieáu söï ñoàng thuaän thöïc söï vöõng chaéc veà muïc tieâu cuûa ñaïi keát. Caàn phaûi coù moät thoûa thuaän veà söï caàn thieát cuûa söï hieäp nhaát, hieän chöa coù moät thoûa thuaän naøo veà hình thöùc cuï theå. Chuùng ta caàn moät vieãn töôïng chung, ñoù laø ñieàu caàn thieát cho söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi. Caùc böôùc tieáp theo chæ coù theå ñöôïc thöïc hieän neáu chuùng ta coù moät muïc tieâu roõ raøng trong taâm trí.
Con ñöôøng ñaïi keát thöôøng ñöôïc ñònh nghóa laø "trao ñoåi nhöõng hoàng aân". 60 naêm qua, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ ñöôïc thay ñoåi nhö theá naøo trong söï daán thaân naøy? Giaùo hoäi ñaõ trao cho caùc Kitoâ höõu khaùc nhöõng hoàng aân naøo?
Ñaèng sau ñònh nghóa naøy laø söï xaùc tín raèng, moãi Giaùo hoäi coù theå ñoùng goùp caùch cuï theå cho vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát. Tröôùc heát, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ hoïc ñöôïc tính troïng taâm cuûa Lôøi Chuùa trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, trong caùc cöû haønh phuïng vuï vaø nhöõng suy tö thaàn hoïc, ngang qua caùc Giaùo hoäi Tin Laønh, sinh ra trong thôøi Caûi Caùch. Chuùng ta cuõng yù thöùc raèng ñöùc tin ñeán töø vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, vaø Tin Möøng Ñöùc Gieâsu Kitoâ phaûi laø troïng taâm cuûa Giaùo hoäi. Nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ nhieàu laàn nhaán maïnh raèng, töø caùc Giaùo hoäi Chính thoáng, chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc raát nhieàu veà tính coâng nghò trong ñôøi soáng Giaùo hoäi vaø tính hieäp ñoaøn cuûa caùc Giaùm muïc. Veà phaàn mình, Giaùo hoäi Coâng giaùo coù theå cung caáp tính phoå quaùt cuûa Giaùo hoäi nhö moät hoàng aân ñaëc bieät cho coâng cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát. Vì Giaùo hoäi Coâng giaùo soáng trong moái töông quan giöõa söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ vaø tính ña daïng cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, vì theá, Giaùo hoäi coù theå cho thaáy raèng, ngay caû trong ñaïi keát, söï hieäp nhaát vaø ña daïng khoâng heà ñoái laäp nhau, nhöng hoã töông cho nhau.
Ñaïi keát höôùng ñeán söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa taát caû caùc Kitoâ höõu. Vaäy nhöõng ñieàu cuï theå naøo ñaõ ñöôïc thöïc hieän?
Moïi noã löïc vaø hoaït ñoäng ñaïi keát phaûi phuïc vuï cho muïc ñích taùi laäp söï hieäp nhaát caùc Kitoâ huõu; caàn phaûi tieáp tuïc thöïc hieän ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi cuoäc ñoái thoaïi cuûa ñöùc aùi, nghóa laø quan taâm duy trì töông quan thaân thieän giöõa caùc Giaùo hoäi khaùc nhau. Cuoäc ñoái thoaïi naøy ñaõ cho pheùp vöôït qua nhieàu ñònh kieán trong quaù khöù vaø taêng cöôøng hieåu bieát nhau toát hôn. Ñieàu quan troïng khoâng keùm chính laø ñoái thoaïi trong söï thaät, hoaëc phaân tích thaàn hoïc veà caùc vaán ñeà gaây tranh caõi ñaõ ñöa ñeán söï chia reõ trong suoát lòch söû cuûa Giaùo hoäi. Trong nhöõng cuoäc ñoái thoaïi naøy ñaõ cho thaáy nhöõng gì hieäp nhaát chuùng ta laïi vôùi nhau thì lôùn hôn nhöõng gì chia reõ chuùng ta. Cuoái cuøng, ñaïi keát thieâng lieâng phaûi ñöôïc ñeà caäp nhö moät khía caïnh cô baûn, nghóa laø söï tuaân thuû saâu saéc vaø phuø hôïp cuûa taát caû caùc tín höõu vôùi lôøi caàu nguyeän thöôïng teá cuûa Ñöùc Gieâsu raèng: "Ñeå taát caû neân moät". Lôøi caàu nguyeän naøy giuùp chuùng ta yù thöùc raèng, söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi töông hôïp vôùi thaùnh yù Chuùa.
Trong nhöõng ngaøy naøy, chuùng ta möøng 25 naêm Thoâng ñieäp "Ut Unum Sint - Ñeå Taát Caû Neân Moät" do thaùnh Gioan Phaoloâ II ban haønh 25.5.1995. Phaûi chaêng Thoâng ñieäp naøy raát quan troïng cho haønh trình ñaïi keát?
Taàm quan troïng cuûa noù chuû yeáu naèm ôû choã, laàn ñaàu tieân trong lòch söû, moät Giaùo hoaøng ñaõ vieát moät Thoâng ñieäp veà ñaïi keát. Vôùi Thoâng ñieäp naøy, 30 naêm sau khi keát thuùc Coâng ñoàng, thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ nhaéc laïi raèng, Giaùo hoäi Coâng giaùo daán thaân moät caùch khoâng theå ñaûo ngöôïc trong haønh trình ñaïi keát (UUS, soá 3), vaø taát caû caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi ñeàu ñöôïc yeâu caàu daán thaân vaøo phong traøo ñaïi keát vì ñöùc tin. Moät saùng kieán ñaùng ngaïc nhieân khaùc cuûa vò thaùnh Giaùo hoaøng döôøng nhö ñaëc bieät ñaùng chuù yù ñoái vôùi toâi. Moät ñaèng, ngaøi yù thöùc ñöôïc raèng, söù vuï Pheâroâ laø moät trong nhöõng trôû ngaïi lôùn cho vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát; ñaèng khaùc, ngaøi xaùc tín söù vuï Giaùm muïc Roâma cuõng coù taàm quan troïng trong vieäc kieán taïo söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ môøi toaøn theå coäng ñoàng ñaïi keát tham gia vaøo moät cuoäc ñoái thoaïi huynh ñeä, kieân nhaãn veà tính öu vieät cuûa Giaùm muïc Roâma, vôùi muïc ñích tìm kieám moät hình thöùc thöïc thi veà tính öu vieät "môû ra moät tình huoáng môùi, nhöng khoâng töø boû baát kyø ñieàu coát yeáu naøo trong söù vuï cuûa Pheâroâ" , chính xaùc hôn laø Giaùm muïc Roma "seõ coù theå thöïc hieän moät söï yeâu thöông phuïc vuï ñöôïc caû hai beân ñeàu coâng nhaän" (UUS, soá 95-96). Theo toâi, ñaây laø moät saùng kieán ñaày höùa heïn, chính Ñöùc nguyeân Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ nhaéc laïi tö töôûng naøy trong nhieàu dòp khaùc nhau.
Töø khi thaønh laäp Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, caùc vò Giaùo hoaøng ñaõ noã löïc raát nhieàu cho hoaït ñoäng ñaïi keát. Theo Ñöùc Hoàng y, moãi vò coù nhöõng ñieåm noåi baät naøo?
Tröôùc heát, chuùng ta phaûi bieát ôn taát caû caùc Giaùo hoaøng vì luoân theo saùt Coâng ñoàng, ñaõ theå hieän moät taám loøng roäng môû ñoái vôùi coâng cuoäc ñaïi keát, vaø giöõa caùc vò luoân coù tính lieân tuïc vaø gaén keát tuyeät vôøi. Thaùnh Gioan XXIII ñaõ nhaän thöùc roõ raøng vieäc taùi laäp söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu chính laø neàn taûng cho vieäc canh taân cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo. Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ goùp phaàn quan troïng trong vieäc thoâng qua Saéc leänh Ñaïi keát Unitatis Redintegratio cuûa Coâng ñoàng. Ngaøi laø moät vò giaùo hoaøng cuûa nhöõng cöû chæ ñaïi keát vó ñaïi, ñaëc bieät ñoái vôùi Chính thoáng giaùo vaø Anh giaùo, vaø laø vò Giaùo hoaøng ñaàu tieân ñeán thaêm Hoäi ñoàng Giaùo hoäi Ñaïi keát caùc Giaùo hoäi. Thaùnh Gioan Phaoloâ II tin raèng, thieân nieân kyû thöù ba seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhieäm vuï to lôùn laø taùi laäp söï hieäp nhaát ñaõ maát, ngaøi nhìn nhaän chöùng taù cuûa caùc vò töû ñaïo cuûa caùc Giaùo hoäi chính laø hoàng aân cho söï hieäp nhaát. Ñoái vôùi Ñöùc nguyeân Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI, ñaïi keát ôû moät möùc ñoä saâu saéc, chính laø moät vaán naïn cuûa ñöùc tin, chính vì theá, laø moät nhieäm vuï chính yeáu cuûa ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ. Ñoái vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, ñieàu cô baûn laø coäng ñoàng caùc Giaùo hoäi khaùc nhau, cuøng nhau böôùc ñi treân con ñöôøng hieäp nhaát, vì söï hieäp nhaát ñöôïc phaùt trieån khi hoï cuøng nhau böôùc ñi. Ngaøi cuõng nhaán maïnh veà taàm quan troïng cuûa coâng cuoäc ñaïi keát baèng maùu [caùc thaùnh töû ñaïo].
Ñeå ñaùnh daáu vieäc kyû nieäm naøy, Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng seõ cho coâng boá cuoán Caåm nang Ñaïi keát [Vademecum Ecumenico] daønh cho caùc giaùm muïc. Taïi sao Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng laïi cho coâng boá vaên kieän naøy?
Söù vuï uûy thaùc cho giaùm muïc laø phuïc vuï hieäp nhaát trong giaùo phaän cuûa ngaøi vaø hieäp nhaát giöõa caùc giaùo hoäi ñòa phöông vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Nhöng söù vuï naøy cuõng coù moät taàm quan troïng ñaëc bieät trong vieäc ñaïi keát. Nghóa laø söù vuï ñaïi keát cuûa giaùm muïc phaûi höôùng ñeán caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi nhöng khoâng phaûi tín höõu Coâng giaùo. Do ñoù, trong caùc giaùo hoäi ñòa phöông, caùc giaùm muïc coù traùch nhieäm chính cho söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Cuoán Caåm nang Ñaïi keát nhaèm muïc ñích giuùp caùc giaùm muïc hieåu roõ traùch nhieäm ñaïi keát cuûa mình moät caùch chi tieát hôn vaø ñeå aùp duïng vaøo thöïc tieãn.
Moät saùng kieán khaùc cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng laø seõ cho coâng boá taïp chí Hoaït ñoäng Ñaïi keát [Acta Oecumenica]. Muïc ñích cuûa taïp chí naøy laø gì?
Ngaøy nay, nhieàu tín höõu coù caûm töôûng raèng, ñaïi keát ñaõ ñi ñeán choã beá taéc. Suy nghó naøy phaàn lôùn laø do thöïc teá moïi ngöôøi khoâng coù ñöôïc thoâng tin ñaày ñuû veà söï phaùt trieån vaø tieán boä cuûa ñaïi keát. Do ñoù, ñieàu quan troïng laø caùc keát quaû ñaïi keát quan troïng hôn caû ñaõ ñöôïc ñoùn nhaän. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi caùc taøi lieäu ñöôïc chuaån bò vaø xuaát baûn bôûi caùc uûy ban ñaïi keát. Nhö ñaõ bieát, caùc taøi lieäu ít ñöôïc ñoïc seõ khoâng ñem laïi hieäu quaû nhieàu. Taïp chí Acta Oecumenica nhaèm taïo ñieàu kieän cho söï tieáp nhaän naøy, chuû yeáu cung caáp thoâng tin veà daán thaân ñaïi keát cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, vaø veà caùc hoaït ñoäng ñaïi keát cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, vaø giôùi thieäu caùc taøi lieäu chính cuûa caùc cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát. Taïp chí nhaèm muïc ñích hoã trôï ñaøo taïo ñaïi keát, moät khía caïnh quan troïng caên baûn cho töông lai.
Ñaïi keát ñöôïc thöïc hieän trong caùc cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi. Khuûng hoaûng do ñaïi dòch Covid-19 ñaõ gaây aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán hoaït ñoäng naøy?
Ñaïi keát phaùt trieån maïnh qua caùc cuoäc ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ tröïc tieáp, nhaân vò. Baây giôø ñieàu naøy khoâng deã thöïc hieän do nhöõng haïn cheá cuûa ñaïi dòch virus corona. Thöïc teá, chuùng ta khoâng theå ñoùn tieáp caùc vò khaùch cuûa caùc Giaùo hoäi khaùc ñeán thaêm Roâma hoaëc ñi ñeán gaëp ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi khaùc. Ñoái thoaïi ñaïi keát gaëp khoù khaên lôùn khi thöïc hieän töø xa, thoâng qua "vaên phoøng taïi nhaø - home office". Maët khaùc, hoaøn caûnh khoù khaên cuûa thôøi ñieåm naøy goùp phaàn ñöa caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo, taát caû cuøng ôû treân moät con thuyeàn, gaàn guõi nhau hôn. Ñieàu naøy thaät roõ raøng, chaúng haïn, khi Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ môøi goïi taát caû caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo hieäp nhaát vôùi ngaøi trong lôøi Kinh Laïy Cha vaøo ngaøy 25.3.2020, ñeå caàu nguyeän cho ñaïi dòch mau chaám döùt. Ñoái vôùi thö maø toâi göûi lôøi môøi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng ñeán caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo, haàu heát caùc vò ñeàu hoài ñaùp raát nhanh, baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi saùng kieán naøy. Ñieàu naøy cho toâi thaáy moái quan heä ñaïi keát ñaõ trôû neân saâu saéc bieát bao trong thôøi gian naøy. Nhöng dó nhieân, chuùng ta seõ raát haïnh phuùc, khi moät laàn nöõa, chuùng ta coù theå coù nhöõng cuoäc gaëp maët vaø ñoái thoaïi tröïc tieáp, vôùi nhöõng ngöôøi ñoái thoaïi cuûa chuùng ta.
Thöa Ñöùc Hoàng y, treân thöïc teá, ngaøi cuõng seõ sôùm toå chöùc moät dòp kyû nieäm, vaøo ngaøy 1 thaùng 7 naêm 2010, ngaøi ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI, boå nhieäm chöùc Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà söï Hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Ñöùc Hoàng y nghó gì veà söù vuï naøy aï?
Toâi heát söùc kinh ngaïc bôûi toác ñoä maø thôøi gian ñaõ troâi ñi nhanh quaù. Toâi thaáy coâng vieäc khoâng phaûi luùc naøo cuõng deã daøng, nhöng raát ñeïp vaø phong phuù. Toâi bieát ôn Ñöùc nguyeân Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI, vì ñaõ giao phoù cho toâi nhieäm vuï naøy, vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ khích leä toâi. Trong nhöõng naêm qua, toâi ñaõ coù theå tham gia vaø ñoùng goùp cho caùc söï kieän khaùc nhau, vaø nhieàu saùng kieán ñaïi keát cuûa hai vò giaùo hoaøng. Toâi ñaõ hoïc ñöôïc raát nhieàu vaø coù kinh nghieäm naøy: trong coâng vieäc ñaïi keát nhöõng ñieàu nhaän ñöôïc thì lôùn hôn nhöõng ñieàu coù theå trao ban. Toâi nhaän thöùc ñöôïc raèng, veà caên baûn, chæ coù moät taùc nhaân ñaïi keát, ñoù chính laø Chuùa Thaùnh Thaàn; chuùng ta chæ laø coâng cuï cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn maø thoâi, vôùi ít nhieàu nhöõng yeáu ñuoái cuûa baûn thaân. Do ñoù, nhìn laïi 10 naêm qua, toâi khoâng nghó raèng nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc laø do baûn thaân toâi. Leã kyû nieäm khieâm toán naøy chính laø moät dòp thuaän tieän ñeå taï ôn Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø nguyeän xin Ngöôøi tieáp tuïc ñoàng haønh trong coâng cuoäc ñaïi keát, giuùp chuùng ta thöïc hieän töøng böôùc tích cöïc, ñöa chuùng ta ñeán gaàn hôn vôùi söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi.
(Dòch töø baûn tieáng YÙ: Koch: profonde relazioni sorreggono il cammino dell'ecumenismo. By Massimiliano Menichetti, Vatican News, 05 giugno 2020, 07:00. https://www.vaticannews.va)