Thoâng ñieäp "Ut unum sint - Ñeå taát caû neân moät"
veà vieäc daán thaân ñaïi keát
cuûa thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Möøng 25 Naêm Thoâng Ñieäp Ut Unum Sint
Moät Thoâng Ñieäp Mang Tính Ngoân Söù
Möøng 25 Naêm Thoâng Ñieäp Ut Unum Sint Moät Thoâng Ñieäp Mang Tính Ngoân Söù
Sergio Centofanti, Vatican News.
"Tin vaøo Ñöùc Kitoâ nghóa laø khao khaùt söï hieäp nhaát"
Lôøi keâu goïi noàng nhieät ñoái vôùi taát caû caùc Kitoâ höõu ñeå ñaùp laïi lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Gieâsu veà söï hieäp nhaát caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi: Thoâng ñieäp cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II giuùp chuùng ta xem xeùt thöïc tieãn cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu hoâm nay trong vieäc canh taân daán thaân ñaïi keát.
Thoâng ñieäp "Ut Unum Sint" cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II - veà vieäc daán thaân ñaïi keát - ñöôïc ban haønh ngaøy 25 thaùng 5 naêm 1995. Sau 25 naêm, Thoâng ñieäp naøy vaãn coøn ngueân tính môùi meû vaø tính ngoân söù cuûa noù.
Thoâng ñieäp naøy, vôùi moät vieãn töôïng höôùng veà töông lai, ñaõ chæ ra moät muïc tieâu xem nhö vaãn coøn raát xa: ñoù chính laø söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu. Ñoù laø khaùt voïng cuûa chính Ñöùc Gieâsu, Ñaáng tröôùc cuoäc khoå naïn, ñaõ caàu nguyeän vôùi Chuùa Cha, ñeå caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi ñöôïc neân moät.
Vò Giaùo hoaøng cuûa hieäp nhaát
Veà phöông dieän caù nhaân, thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ caûm nhaän ñöôïc khao khaùt maõnh lieät cuûa Ñöùc Gieâsu vaø bieán khao khaùt ñoù trôû thaønh cuûa rieâng mình. Ñaïi keát trôû thaønh moät trong nhöõng öu tieân trong trieàu Giaùo hoaøng cuûa ngaøi, bôûi vì söï chia reõ cuûa caùc Kitoâ höõu laø moät ñieàu oâ nhuïc aûnh höôûng ñeán coâng trình cuûa Ñöùc Gieâsu.
Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ vieát: "Tin vaøo Ñöùc Kitoâ nghóa laø khao khaùt söï hieäp nhaát". Ñoù laø moät haønh ñoäng cuûa söï vaâng phuïc môû roäng vieãn töôïng cuûa taâm trí. Nhöng chính vò Giaùo hoaøng cuûa tinh thaàn hieäp nhaát ñaõ phaûi chòu ñöïng noãi ñau khoân taû cuûa vieäc ly giaùo. Moät soá anh chò em ñaõ khoâng hieåu ñöôïc ñoäng löïc höôùng veà töông lai naøy.
Thoâng ñieäp naøy xuaát hieän chæ 7 naêm sau leã taán phong Giaùm muïc baát hôïp phaùp ñöôïc chuû söï bôûi Toång Giaùm muïc Marcel Lefebvre, ngöôøi maø vaøo naêm 1988 ñaõ chính thöùc tuyeät thoâng vôùi Roâma.
Bò caùo buoäc vì thuyeát töông ñoái
Vò Giaùm muïc ngöôøi Phaùp theo chuû nghóa baûo thuû ñaõ caùo buoäc vò Giaùo hoaøng ngöôøi Ba Lan vaø Coâng ñoàng Vaticanoâ II veà caùi maø oâng goïi laø "chuû nghóa ñaïi keát nguïy taïo", ñoàng thôøi cho raèng taát caû ñaõ phaù huûy ñöùc tin chaân chính vaø khieán "Giaùo hoäi bò huûy hoaïi vaø ngöôøi Coâng giaùo ñi ñeán choã boäi giaùo".
Toång Giaùm muïc ly khai Lefebvre tuyeân boá raèng, chính Ñaáng Quan Phoøng ñaõ trao cho vò Giaùm muïc naøy nhieäm vuï choáng laïi "moät Roâma caáp tieán, ñaõ bò tieâm nhieãm bôûi chuû nghóa caáp tieán", ngoõ haàu "moät laàn nöõa, Roâma coù theå trôû neân Coâng giaùo vaø taùi khaùm phaù Truyeàn thoáng 2000 naêm cuûa noù".
Theo quan ñieåm cuûa vò Giaùm muïc, "moät quan nieäm cuûa Tin laønh" veà Thaùnh leã vaø caùc Bí tích ñaõ ñöôïc giôùi thieäu.
Toång Giaùm muïc Lefebvre qua ñôøi vaøo naêm 1991. Caùc moân sinh cuûa vò Giaùm muïc naøy ñaõ coâng kích Thoâng ñieäp cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II, bôûi vì hoï cho raèng, Thoâng ñieäp naøy khoâng chæ daãn ñeán "thuyeát töông ñoái giaùo ñieàu" maø treân thöïc teá, coøn bao haøm chính ñieàu naøy nöõa [de facto]. Theo nhö thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ ñeà caäp trong Toâng thö 'Ecclesia Dei' [Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa] ñaây laø moät quan ñieåm döïa treân "moät khaùi nieäm khoâng hoaøn chænh vaø maâu thuaãn vôùi Truyeàn thoáng": ñoù laø moät khaùi nieäm khoâng hoaøn chænh [incomplete]. Thaùnh Gioan Phaoloâ II nhaán maïnh raèng, khaùi nieäm naøy khoâng cho raèng Truyeàn thoáng ñang toàn taïi vaø phaùt trieån khi noù ñöôïc truyeàn laïi töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, maø khoâng ñöôïc coá ñònh vaøo moät ngaøy giôø lòch söû ñaõ ñöôïc ñònh tröôùc; vaø maâu thuaãn, bôûi vì Giaùo hoäi Truyeàn thoáng thì khoâng bao giôø coù theå taùch rôøi khoûi söï hieäp thoâng vôùi Giaùo hoaøng vaø vôùi caùc vò muïc töû treân khaép theá giôùi.
Ñoái thoaïi: moät öu tieân cho pheùp nhöõng khaùm phaù baát ngôø
Thoâng ñieäp nhìn veà phía tröôùc vôùi loøng can ñaûm. Noù bieåu loä raèng ñoái thoaïi laø moät öu tieân vaø laø moät böôùc caàn thieát ñeå khaùm phaù söï phong phuù cuûa ngöôøi khaùc. Noù xem xeùt taát caû caùc böôùc tieán tôùi söï hieäp nhaát vôùi caùc Giaùo hoäi vaø caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùc nhau, khôûi ñi töø vieäc dôõ boû vaï tuyeät thoâng giöõa Roâma vaø Giaùo hoäi Chính thoáng Constantinople, vaø Tuyeân boá chung veà Kitoâ hoïc vôùi caùc Giaùo hoäi kyø cöïu Ñoâng phöông.
Noù phaùc thaûo moät loä trình tieán veà phía tröôùc cho pheùp "nhöõng khaû naêng baát ngôø" trong söï nhaän thöùc raèng "söï ña daïng hôïp phaùp khoâng coù gì ñoái nghòch vôùi söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi".
Theo Thoâng ñieäp, "caùc cuoäc buùt chieán vaø tranh luaän baát khoan nhöôïng, ñaõ ñöa ra nhöõng khaúng ñònh khoâng töông thích vôùi nhöõng gì thöïc söï laø keát quaû cuûa hai caùch nhìn khaùc nhau veà cuøng moät thöïc taïi".
Ñoù laø moät con ñöôøng coù theå giuùp chuùng ta "taùi khaùm phaù söï phong phuù khoâng theå hieåu ñöôïc cuûa chaân lyù" vaø söï hieän dieän cuûa caùc yeáu toá cuûa söï thöøa nhaän "vöôït ra ngoaøi ranh giôùi höõu hình cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo".
Bieåu hieän cuûa chaân lyù coù theå coù nhieàu hình thöùc khaùc nhau
Thaùnh Gioan Phaoloâ II giaûi thích raèng, tinh thaàn ñaïi keát khoâng phaûi laø vaán ñeà cuûa vieäc "thay ñoåi kho taøng ñöùc tin" vaø "thay ñoåi yù nghóa cuûa caùc tín ñieàu".
Thay vaøo ñoù, "bieåu hieän cuûa chaân lyù coù theå coù nhieàu hình thöùc khaùc nhau" bôûi vì "giaùo lyù caàn phaûi ñöôïc trình baøy theo caùch naøo deã hieåu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi maø chính Thieân Chuùa ñaõ chæ ñònh", trong baát kyø neàn vaên hoùa naøo hoï thuoäc veà, traùnh baát kyø hình thöùc naøo cuûa "xu höôùng ñoäc quyeàn saéc toäc hoaëc ñònh kieán chuûng toäc, vaø töø baát kyø söï kieâu haõnh quoác gia chuû nghóa naøo".
Cuoäc ñoái thoaïi cuûa hoïc thuyeát cuõng laø cuoäc ñoái thoaïi cuûa tình yeâu
Thoâng ñieäp cho thaáy söï caàn thieát caàn phaûi coù "caùch thöùc vaø phöông phaùp trong vieäc giaûi thích ñöùc tin Coâng giaùo", voán khoâng phaûi laø "moät trôû ngaïi ñeå ñoái thoaïi vôùi anh chò em cuûa chuùng ta", ñoàng thôøi nhìn nhaän raèng "coù moät heä thoáng phaân caáp trong nhöõng söï thaät" veà Giaùo huaán Coâng giaùo.
Thaùnh Gioan Phaoloâ II noùi, Giaùo hoäi ñöôïc Ñöùc Kitoâ quy tuï ñeå "khoâng ngöøng canh taân", voán coù theå "ñoøi hoûi vieäc xem xeùt laïi söï xaùc quyeát vaø thaùi ñoä". Theo ngaøi, vieäc ñoái thoaïi, "khoâng chæ daønh rieâng cho caùc vaán ñeà veà giaùo thuyeát maø coøn môøi goïi söï tham gia cuûa moïi ngöôøi" bôûi vì "noù cuõng laø moät cuoäc ñoái thoaïi yeâu thöông". Chính töø söï yeâu thöông maø "loøng khaùt khao veà tinh thaàn hieäp nhaát ñöôïc phaùt sinh". Ñoù laø moät loä trình ñoøi hoûi "nhöõng noã löïc kieân nhaãn vaø can ñaûm. Trong quaù trình naøy, ngöôøi ta khoâng ñöôïc ñaët baát kyø gaùnh naëng naøo vöôït quaù möùc caàn thieát".
Tính öu vieät cuûa vieäc caàu nguyeän: söï hoäi tuï nhöõng ñieàu thieát yeáu
Vò thaùnh Giaùo hoaøng ngöôøi Ba Lan giaûi thích, trong tinh thaàn ñaïi keát, vò trí cao quyù thuoäc veà lôøi caàu nguyeän chung. Caùc Kitoâ höõu, cuøng nhau caàu nguyeän, coù theå khaùm phaù ra raèng, nhöõng ñieàu hieäp nhaát hoï vôùi nhau thì maïnh meõ hôn nhieàu so vôùi nhöõng ñieàu gaây chia reõ hoï.
Söï canh taân phuïng vuï ñöôïc thöïc hieän bôûi Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc ñaõ cho pheùp söï hoäi tuï nhöõng gì laø thieát yeáu, vaø cuøng nhau, ngaøy caøng nhieàu hôn, hoï coù theå quy höôùng veà Chuùa Cha vôùi taát caû taâm hoàn. Ñoâi khi, döôøng nhö chuùng ta trôû neân gaàn guõi hôn, ñeå cuoái cuøng, coù theå chöùng kieán thöïc taïi naøy "duø chöa coù söï hieäp thoâng troïn veïn", vò Giaùo hoaøng ngöôøi Ba Lan noùi: "Caùch ñaây moät theá kyû tröôùc, ai coù theå hình dung ra ñöôïc moät ñieàu nhö theá?".
Daán thaân chung ñoái vôùi töï do, coâng baèng, hoøa bình
Trong soá caùc böôùc tieán treân con ñöôøng ñaïi keát, Thoâng ñieäp chæ ra söï coäng taùc ngaøy caøng gia taêng cuûa caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc giaùo phaùi khaùc nhau trong söï daán thaân cuûa hoï ñoái vôùi "töï do, coâng lyù, hoøa bình vaø töông lai cuûa theá giôùi". "Tieáng noùi hieäp nhaát cuûa caùc Kitoâ höõu coù taùc ñoäng maïnh meõ hôn baát kyø tieáng noùi ñôn leû naøo" baèng caùch theå hieän "söï toân troïng quyeàn lôïi vaø nhu caàu cuûa moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi thaáp coå beù hoïng vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng töï veä".
Thaùnh Gioan Phaoloâ II nhaán maïnh, Ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, ñoù khoâng chæ laø vaán ñeà veà hoaït ñoäng nhaân ñaïo, maø laø vieäc ñaùp laïi nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Gieâsu, nhö chuùng ta ñaõ ñoïc trong Tin Möøng Maùttheâu raèng: "Vì xöa Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho aên#" (Mt 25,35tt).
Thay ñoåi ngoân ngöõ: töø vieäc keát aùn sang thaùi ñoä tha thöù cho nhau
Thaùnh Gioan Phaoloâ II keâu goïi söï thay ñoåi ngoân ngöõ vaø thaùi ñoä: chuùng ta caàn phaûi traùnh caùch tieáp caän gaây haán vaø ñoái nghòch cuûa söï töông khaéc, cuûa "chuû nghóa thaát baïi coù xu höôùng nhìn nhaän moïi thöù theo caùch tieâu cöïc", cuûa "thaùi ñoä kieân quyeát khoâng mang tính Tin Möøng trong vieäc leân aùn 'ñoái phöông', cuûa moät söï mieät thò naûy sinh töø thaùi ñoä kieâu caêng töï phuï khoâng laønh maïnh".
Thay vaøo ñoù, ñieàu caàn thieát laø "phaûi laøm moïi thöù coù theå, vôùi söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, haàu phaù vôõ böùc töôøng cuûa söï chia reõ vaø thieáu söï tin töôûng, vöôït qua nhöõng trôû ngaïi vaø ñònh kieán", loaïi boû nhöõng lôøi noùi vaø bieåu caûm gaây toån thöông, löïa choïn con ñöôøng cuûa söï khieâm toán, hieàn hoøa, huynh ñeä vaø quaûng ñaïi. Vì vaäy, theo thôøi gian, chuùng ta ñaõ ñaït ñeán ñieåm chuùng ta ñaõ khoâng coøn noùi veà nhöõng keû dò giaùo hay keû thuø cuûa ñöùc tin", maø laø "nhöõng anh chò em Kitoâ höõu khaùc", hoaëc "nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän pheùp Röûa toäi khaùc".
Thaùnh Gioan Phaoloâ II löu yù raèng: "Söï môû roäng veà ngoân töø naøy, laø daáu chæ cho thaáy moät söï thay ñoåi ñaùng keå veà thaùi ñoä". Ñoù laø moät cuoäc haønh trình cuûa söï hoaùn caûi thoâng qua moät loä trình caàn thieát cuûa söï saùm hoái veà nhöõng loãi laàm ñaõ phaïm. Vaø thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ keâu goïi söï tha thöù vì nhöõng loãi laàm cuûa caùc con caùi Giaùo hoäi.
Tính öu vieät cuûa Giaùo hoaøng: moät söï phuïc vuï yeâu thöông
Thaùnh Gioan Phaoloâ ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi tôùi caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùc nhau nhaèm "giuùp tìm caùch thöïc hieän tính öu vieät (quyeàn toái thöôïng) cuûa Giaùo hoaøng, trong khi khoâng töø boû nhöõng ñieàu thieát yeáu cho söù vuï truyeàn giaùo cuûa mình, voán môû ra moät tình huoáng môùi", nhö laø "moät söï phuïc vuï yeâu thöông".
Giaùo hoäi treân con ñöôøng daãn ñeán söï hieäp nhaát
Thoâng ñieäp Ut Unum Sint chính laø moät söï toång hôïp tuyeät vôøi cuoäc haønh trình cuûa Giaùo hoäi trong suoát 2000 naêm lòch söû. Ñoù laø moät aùnh saùng chæ ñöôøng tieán veà phía tröôùc, tieáp tuïc treân cuøng moät haønh trình nhö nhöõng ngöôøi ñaõ ñi tröôùc chuùng ta.
Noù cho thaáy tính caùch soáng ñoäng cuûa Truyeàn thoáng, maø - nhö Hieán cheá Dei Verbum noùi - truy nguyeân nguoàn goác töø caùc Toâng ñoà vaø söï tieán boä trong Giaùo hoäi nhôø söï trôï giuùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Vaø chính nhôø Thaàn Khí maø söï hieåu bieát veà ñöùc tin ngaøy caøng gia taêng.
Trong cuoäc haønh trình naøy - Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II noùi, trích lôøi cuûa thaùnh Cyprianoâ - anh em phaûi hoïc caùch laøm hoøa vôùi nhau tröôùc khi daâng cuûa leã, bôûi vì "Thieân khoâng chaáp nhaän cuûa leã cuûa moät ngöôøi gieo raéc söï baát hoøa". Thay vaøo ñoù, "cuûa leã toát ñeïp hôn" ñeå daâng leân Thieân Chuùa ñoù laø "söï bình an, tình huynh ñeä haøi hoøa vaø trôû neân moät daân trong söï hieäp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn".
Ñaây laø lôøi môøi goïi sau cuøng cuûa thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II: caàu xin Thieân Chuùa ban aân suûng haàu giuùp taát caû chuùng ta "daâng leân Ngöôøi hy leã söï hieäp nhaát naøy".