Spes Non Confundit, hy voïng khoâng laøm thaát voïng
Saéc chæ coâng boá Naêm thaùnh thöôøng leä 2025
Spes Non Confundit, hy voïng khoâng laøm thaát voïng - Saéc chæ coâng boá Naêm thaùnh thöôøng leä 2025.
Ban dòch thuaät HÑGMVN
Vatican (WHÑ 17-06-2024) - Spes non confundit, hy voïng khoâng laøm thaát voïng, trích töø Thö göûi tín höõu Roma (Rm 5,5), laø töïa ñeà cuûa Saéc chæ coâng boá Naêm Thaùnh 2025, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trao cho caùc Giaùo hoäi treân naêm chaâu luïc chieàu ngaøy 09 thaùng 05 naêm 2024, trong Kinh Chieàu II leã Chuùa Leân Trôøi. Saéc chæ, ñöôïc chia thaønh 25 soá, bao goàm caùc lôøi keâu goïi vaø ñeà xuaát, nhöõng öôùc mô cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong Naêm Thaùnh 2025.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Saéc chæ do Ban dòch thuaät Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam thöïc hieän:
SPES NON CONFUNDIT
Saéc Chæ Coâng Boá Naêm Thaùnh Thöôøng Leä 2025
Phanxicoâ, Giaùm muïc Roâma,
Toâi Tôù Cuûa Caùc Toâi Tôù Chuùa
Caàu Chuùa Taát Caû Nhöõng Ai Ñoïc Thö Naøy,
Taâm Hoàn Seõ Ñöôïc Traøn Ñaày Nieàm Hy Voïng
1. Spes non confundit. "Hy voïng khoâng laøm thaát voïng" (Rm 5,5). Vôùi daáu chæ hy voïng, Toâng ñoà Phaoloâ ñaõ khích leä coäng ñoaøn Kitoâ höõu ôû Roâma. Nieàm hy voïng cuõng laø söù ñieäp troïng taâm cuûa Naêm Thaùnh saép tôùi maø theo truyeàn thoáng coå xöa, Ñöùc giaùo hoaøng coâng boá 25 naêm moät laàn. Toâi nghó ñeán taát caû nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa nieàm hy voïng seõ ñeán Roâma ñeå soáng Naêm Thaùnh, vaø nghó ñeán taát caû nhöõng ai duø khoâng theå ñeán ñöôïc Thaønh phoá cuûa hai Toâng ñoà Pheâroâ vaø Phaoloâ, nhöng cuõng seõ cöû haønh Naêm Thaùnh taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa hoï. Ñoái vôùi moïi ngöôøi, öôùc gì Naêm Thaùnh laø moät thôøi ñieåm gaëp gôõ Chuùa Gieâsu caùch soáng ñoäng vaø caù vò, Ngöôøi laø "caùnh cöûa" ôn cöùu ñoä (x. Ga 10,7.9), laø "nieàm hy voïng cuûa chuùng ta" (x. 1 Tm 1,1), laø Ñaáng maø Giaùo hoäi coù nhieäm vuï phaûi loan baùo luoân maõi, ôû moïi nôi vaø cho taát caû moïi ngöôøi.
Moïi ngöôøi ñeàu hy voïng. Nieàm hy voïng nôi taâm hoàn moãi ngöôøi nhö noãi khao khaùt vaø chôø ñôïi nhöõng ñieàu toát ñeïp seõ ñeán, duø chuùng ta khoâng bieát ngaøy mai seõ ra sao. Duø vaäy, tính baáp beânh cuûa töông lai laïi gaây ra nhöõng caûm xuùc ñoâi khi traùi ngöôïc: töø tin töôûng ñeán lo sôï, töø thanh thaûn ñeán chaùn naûn, töø xaùc tín ñeán nghi ngôø. Chuùng ta thöôøng gaëp nhöõng ngöôøi chaùn naûn, hoï nhìn veà töông lai vôùi thaùi ñoä hoaøi nghi vaø bi quan, nhö theå chaúng ñieàu gì coù theå mang laïi haïnh phuùc cho hoï. Mong sao Naêm Thaùnh laø cô hoäi cho moãi ngöôøi nhen nhoùm laïi nieàm hy voïng. Lôøi Chuùa giuùp chuùng ta tìm ra nhöõng lyù do cho nieàm hy voïng aáy. Chuùng ta haõy ñeå cho ñieàu Thaùnh Phaoloâ ñaõ vieát cho caùc Kitoâ höõu ôû Roâma höôùng daãn chuùng ta.
Moät lôøi hy voïng
2. "Moät khi ñaõ ñöôïc neân coâng chính nhôø ñöùc tin, chuùng ta ñöôïc bình an vôùi Thieân Chuùa, nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta. Vì chuùng ta tin, neân Ñöùc Gieâsu ñaõ môû loái cho chuùng ta vaøo höôûng aân suûng cuûa Thieân Chuùa, nhö chuùng ta ñang ñöôïc hieän nay; chuùng ta laïi coøn töï haøo veà nieàm hy voïng ñöôïc höôûng vinh quang cuûa Thieân Chuùa. [...] Nieàm hy voïng naøy khoâng laøm cho chuùng ta phaûi thaát voïng, vì Thieân Chuùa ñaõ ñoå tình yeâu cuûa Ngöôøi vaøo loøng chuùng ta, nhôø Thaùnh Thaàn maø Ngöôøi ban cho chuùng ta." (Rm 5,1-2.5). ÔÛ ñaây, Thaùnh Phaoloâ gôïi ra nhieàu ñieàu ñeå suy gaãm. Chuùng ta bieát raèng Thö göûi tín höõu Roâma ñaùnh daáu moät chaëng quyeát ñònh trong hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa thaùnh Phaoloâ. Cho ñeán luùc ñoù, ngaøi vaãn hoaït ñoäng ôû phía ñoâng Ñeá quoác Roâma, vaø nay Roâma ñang chôø ñôïi ngaøi vôùi taát caû nhöõng gì ñöôïc baøy toû ra tröôùc con maét cuûa theá giôùi; ñoù laø moät thaùch ñoá lôùn lao phaûi chaáp nhaän ñeå rao giaûng Tin Möøng, moät thaùch ñoá khoâng coù raøo caûn hay giôùi haïn. Giaùo ñoaøn Roâma khoâng phaûi do Thaùnh Phaoloâ thaønh laäp, nhöng ngaøi heát söùc öôùc ao ñeán ñoù caøng sôùm caøng toát ñeå mang ñeán cho moïi ngöôøi Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát vaø soáng laïi, laø lôøi loan baùo nieàm hy voïng seõ hoaøn thaønh lôøi höùa, seõ daãn ñeán vinh quang vaø khoâng laøm thaát voïng vì coù neàn taûng laø tình yeâu.
3. Quaû theá, nieàm hy voïng phaùt sinh töø tình yeâu vaø döïa treân tình yeâu tuoân traøo töø Traùi tim Chuùa Gieâsu bò ñaâm thaâu treân thaäp giaù: "Thaät vaäy, neáu ngay khi chuùng ta coøn thuø nghòch vôùi Thieân Chuùa, Thieân Chuùa ñaõ ñeå cho Con cuûa Ngöôøi phaûi cheát maø cho chuùng ta ñöôïc hoøa giaûi vôùi Ngöôøi, phöông chi baây giôø chuùng ta ñaõ ñöôïc hoøa giaûi roài, haún chuùng ta seõ ñöôïc cöùu nhôø söï soáng cuûa Ngöôøi Con aáy." (Rm 5,10). Vaø söï soáng cuûa Ngöôøi ñöôïc bieåu loä nôi ñôøi soáng ñöùc tin cuûa chuùng ta, khôûi ñaàu baèng pheùp Röûa, taêng trieån trong söï môû loøng tröôùc aân suûng cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc sinh ñoäng bôûi nieàm hy voïng luoân ñöôïc ñoåi môùi vaø neân vöõng maïnh nhôø taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Thaät vaäy, chính Chuùa Thaùnh Thaàn luoân hieän dieän cuøng Giaùo hoäi löõ haønh ñeå chieáu toûa aùnh saùng hy voïng treân caùc tín höõu: Ngaøi giöõ cho aùnh saùng aáy luoân chaùy nhö moät ngoïn ñuoác khoâng bao giôø taét ñeå naâng ñôõ vaø ban sinh löïc cho chuùng ta. Thaät vaäy, nieàm hy voïng Kitoâ giaùo khoâng löøa doái cuõng khoâng laøm thaát voïng vì noù döïa treân nieàm xaùc tín raèng khoâng coù gì vaø khoâng ai coù theå taùch chuùng ta ra khoûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa: "Ai coù theå taùch chuùng ta ra khoûi tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ? Phaûi chaêng laø gian truaân, khoán khoå, ñoùi raùch, hieåm nguy, baét bôù, göôm giaùo? [. ..] Nhöng trong moïi thöû thaùch aáy, chuùng ta toaøn thaéng nhôø Ñaáng ñaõ yeâu meán chuùng ta. Ñuùng theá, toâi tin chaéc raèng: cho daàu laø söï cheát hay söï soáng, thieân thaàn hay ma vöông quyû löïc, hieän taïi hay töông lai, hoaëc baát cöù söùc maïnh naøo, trôøi cao hay vöïc thaúm hay baát cöù moät loaøi thoï taïo naøo khaùc, khoâng coù gì taùch ñöôïc chuùng ta ra khoûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa theå hieän nôi Ñöùc Kitoâ Gieâsu, Chuùa chuùng ta." (Rm 8,35.37-39). Ñoù laø lyù do taïi sao nieàm hy voïng naøy khoâng nhöôïng boä tröôùc khoù khaên: vì noù ñaët neàn taûng treân ñöùc tin vaø ñöôïc nuoâi döôõng bôûi ñöùc aùi. Noù giuùp ta tieán böôùc trong cuoäc soáng. Veà chuû ñeà naøy, Thaùnh Augustinoâ ñaõ vieát: "Duø ôû baäc soáng naøo, ngöôøi ta cuõng khoâng theå soáng neáu khoâng coù ba taâm tình naøy: tin, caäy [hy voïng], meán".[1]
4. Thaùnh Phaoloâ raát thöïc teá. Ngaøi bieát raèng cuoäc soáng coù caû nieàm vui laãn noãi buoàn, raèng tình yeâu chòu thöû thaùch khi khoù khaên choàng chaát vaø ñau khoå döôøng nhö laøm cho hy voïng tan bieán. Daãu vaäy, ngaøi vaãn vieát: "Chuùng ta töï haøo trong noãi gian khoå, vì bieát raèng gian khoå sinh ra kieân trì; kieân trì sinh ra nghò löïc; nghò löïc sinh ra hy voïng" (Rm 5,3-4). Ñoái vôùi vò Toâng ñoà, gian nan vaø ñau khoå laø tình traïng thöôøng haèng cuûa nhöõng ngöôøi rao giaûng Tin Möøng trong boái caûnh bò hieåu laàm vaø baùch haïi (x. 2 Cr 6,3-10). Trong nhöõng hoaøn caûnh naøy, ta nhìn thaáy aùnh saùng trong boùng toái. Ta khaùm phaù ñöôïc söùc maïnh töø thaäp giaù vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ naâng ñôõ vieäc truyeàn giaùo nhö theá naøo. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc phaùt trieån moät nhaân ñöùc gaén lieàn vôùi hy voïng: tính kieân nhaãn. Trong moät theá giôùi luùc naøo cuõng hoái haû, chuùng ta ñaõ quen vôùi vieäc muoán coù moïi thöù ngay laäp töùc. Chuùng ta khoâng coøn thôøi gian ñeå gaëp nhau vaø thöôøng thì vieäc gaëp gôõ vaø bình taâm noùi chuyeän vôùi nhau, ngay caû trong gia ñình, cuõng trôû neân khoù khaên. Tính noùng voäi laøm maát kieân nhaãn, gaây nguy haïi nghieâm troïng cho con ngöôøi. Thaät vaäy, ñieàu ñoù gaây ra baát khoan dung, caêng thaúng, ñoâi khi caû baïo löïc voâ côù, daãn ñeán baát maõn vaø kheùp kín.
Hôn nöõa, trong thôøi ñaïi internet, nôi khoâng gian vaø thôøi gian bò caùi "ôû ñaây vaø luùc naøy" thoáng trò, kieân nhaãn chaúng coù giaù trò gì. Neáu chuùng ta vaãn coøn khaû naêng nhìn ngaém thieân nhieân vôùi thaùi ñoä ngôõ ngaøng thaùn phuïc, chuùng ta coù theå hieåu ñöôïc kieân nhaãn coù tính quyeát ñònh nhö theá naøo. Chôø ñôïi muøa maøng cuøng vôùi caùc hoa traùi cuûa noù bieán ñoåi; quan saùt cuoäc soáng cuûa ñoäng vaät vaø chu kyø taêng tröôûng cuûa chuùng; coù caùi nhìn ñôn sô cuûa Thaùnh Phanxicoâ, nhö trong Baøi ca taïo vaät ñöôïc saùng taùc caùch nay ñuùng 800 naêm, ngaøi ñaõ coi caùc thuï taïo nhö moät ñaïi gia ñình vaø goïi maët trôøi laø "anh" vaø maët traêng laø "chò".[2] Vieäc taùi khaùm phaù söï kieân nhaãn mang laïi nhieàu lôïi ích cho chính mình vaø cho ngöôøi khaùc. Thaùnh Phaoloâ thöôøng vaän duïng söï kieân nhaãn ñeå nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa söï kieân trì vaø tin töôûng vaøo nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ höùa vôùi chuùng ta, nhöng treân heát thaùnh nhaân laøm chöùng raèng Thieân Chuùa kieân nhaãn vôùi chuùng ta, chính Ngöôøi laø "nguoàn kieân nhaãn vaø an uûi" (Rm 15,5). Söï kieân nhaãn, cuõng laø hoa traùi cuûa Thaùnh Thaàn, nuoâi döôõng vaø cuûng coá nieàm hy voïng nhö moät nhaân ñöùc vaø moät loái soáng. Vì theá, chuùng ta haõy hoïc caùch thöôøng xuyeân xin ôn kieân nhaãn, voán vöøa laø con ñeû cuûa hy voïng laïi vöøa nuoâi döôõng nieàm hy voïng.
Moät con ñöôøng hy voïng
5. Töø moái lieân heä giöõa nieàm hy voïng vaø söï kieân nhaãn, coù theå thaáy roõ raèng ñôøi soáng Kitoâ höõu laø moät con ñöôøng caàn nhöõng khoaûnh khaéc maïnh meõ ñeå nuoâi döôõng vaø cuûng coá nieàm hy voïng nhö ngöôøi baïn ñoàng haønh khoâng theå thay theá, cho ta thoaùng thaáy muïc tieâu laø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu. Toâi thích nghó raèng vieäc coâng boá Naêm Thaùnh ñaàu tieân naêm 1300 ñaõ khôûi ñi töø moät con ñöôøng aân suûng do loøng ñaïo ñöùc bình daân thuùc ñaåy. Thaät vaäy, chuùng ta khoâng theå queân nhöõng hình thöùc khaùc nhau qua ñoù ôn tha thöù ñaõ ñöôïc tuoân ñoå doài daøo treân Daân thaùnh trung thaønh cuûa Thieân Chuùa. Chaúng haïn, chuùng ta haõy nhôù laïi "ôn tha thöù" lôùn lao maø Thaùnh Celestinoâ V coù yù ban cho nhöõng ai ñeán vieáng Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Maria Collemaggio ôû L'Aquila, vaøo ngaøy 28 vaø 29 thaùng 8 naêm 1294, saùu naêm tröôùc khi Ñöùc giaùo hoaøng Bonifacioâ VIII thieát laäp Naêm Thaùnh. Vì theá Giaùo hoäi ñaõ coù ñöôïc caûm nghieäm veà aân suûng cuûa loøng thöông xoùt trong Naêm Thaùnh roài. Vaø ngay caû tröôùc ñoù nöõa, vaøo naêm 1216, Ñöùc giaùo hoaøng Hoânoârioâ III ñaõ chaáp thuaän lôøi thænh caàu cuûa Thaùnh Phanxicoâ, xin cho nhöõng ai ñeán vieáng Portiuncula vaøo hai ngaøy ñaàu tieân cuûa thaùng Taùm ñöôïc höôûng aân xaù. Töông töï nhö vaäy vôùi cuoäc haønh höông ñeán Santiago de Compostela: vaøo naêm 1122, Ñöùc giaùo hoaøng Calixtoâ II ñaõ cho pheùp cöû haønh Naêm Thaùnh taïi thaùnh ñöôøng naøy moãi khi leã kính Thaùnh toâng ñoà Giacoâbeâ truøng vôùi moät Chuùa nhaät. Thaät laø toát ñeïp khi phöông thöùc cöû haønh Naêm Thaùnh "môû roäng" naøy vaãn tieáp tuïc, ñeå söùc maïnh tha thöù cuûa Thieân Chuùa naâng ñôõ vaø ñoàng haønh trong cuoäc haønh höông cuûa caùc coäng ñoaøn vaø caùc caù nhaân.
Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø haønh höông laø yeáu toá cô baûn cuûa moïi söï kieän Naêm thaùnh. Leân ñöôøng laø ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi ñi tìm yù nghóa cuûa cuoäc soáng. Haønh höông baèng caùch ñi boä raát coù lôïi cho vieäc taùi khaùm phaù giaù trò cuûa söï thinh laëng, söï coá gaéng vaø cuûa ñieàu thieát yeáu. Naêm tôùi, moät laàn nöõa, nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa hy voïng seõ khoâng boû lôõ vieäc böôùc ñi treân nhöõng con ñöôøng coå xöa vaø hieän ñaïi ñeå soáng kinh nghieäm Naêm Thaùnh moät caùch maõnh lieät. Taïi chính thaønh phoá Roâma cuõng seõ coù caùc tuyeán ñöôøng ñöùc tin, ngoaøi caùc tuyeán ñöôøng truyeàn thoáng laø caùc haàm moä vaø baûy nhaø thôø. Khi ñi töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc nhö theå bieân giôùi ñaõ bò xoùa nhoøa, khi ñi töø thaønh phoá naøy sang thaønh phoá khaùc ñeå chieâm ngöôõng thieân nhieân vaø caùc taùc phaåm ngheä thuaät, chuùng ta coù theå taän duïng nhöõng traûi nghieäm vaø caùc neàn vaên hoùa ña daïng ñeå ñoùn nhaän caùi ñeïp. Caùi ñeïp aáy hoøa quyeän vôùi lôøi caàu nguyeän seõ daãn ñeán vieäc taï ôn Chuùa vì nhöõng ñieàu kyø dieäu Ngaøi ñaõ laøm. Caùc nhaø thôø trong Naêm Thaùnh, doïc theo caùc tuyeán ñöôøng vaø ôû kinh thaønh Roma, seõ laø nhöõng oác ñaûo thieâng lieâng, taïi ñoù chuùng ta coù theå canh taân ñôøi soáng ñöùc tin vaø thoûa côn khaùt nôi nguoàn hy voïng, tröôùc heát baèng caùch ñeán vôùi bí tích Hoøa giaûi, laø ñieåm khôûi ñaàu khoâng theå thay theá cuûa con ñöôøng hoaùn caûi ñích thöïc. Taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc chuaån bò cöû haønh bí tích Hoaø giaûi cuûa caùc linh muïc vaø cuûa caùc tín höõu cuõng nhö vieäc laõnh nhaän bí tích naøy döôùi hình thöùc caù nhaân.
Trong cuoäc haønh höông naøy, toâi muoán göûi lôøi môøi ñaëc bieät ñeán caùc tín höõu cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñaëc bieät ñeán nhöõng ai ñaõ hieäp thoâng troïn veïn vôùi Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Hoï laø nhöõng ngöôøi ñaõ chòu quaù nhieàu ñau khoå - thöôøng ñeán noãi phaûi cheát - vì loøng trung thaønh vôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo hoäi; hoï phaûi caûm nhaän ñöôïc söï ñoùn tieáp caùch ñaëc bieät taïi Roâma naøy, voán cuõng laø Meï cuûa hoï vaø laø nôi löu giöõ nhieàu kyû nieäm veà söï hieän dieän cuûa hoï. Giaùo hoäi Coâng giaùo, ñöôïc phong phuù nhôø caùc neàn phuïng vuï raát coå xöa cuûa hoï, nhôø neàn thaàn hoïc vaø linh ñaïo cuûa caùc Giaùo phuï, caùc tu só vaø caùc nhaø thaàn hoïc, muoán theå hieän moät caùch töôïng tröng vieäc ñoùn tieáp hoï, cuõng nhö caùc anh chò em Chính thoáng giaùo, trong khi hoï ñang soáng cuoäc haønh höông Via Crucis [ñaøng thaùnh giaù] thöôøng buoäc hoï phaûi rôøi boû queâ höông, rôøi boû mieàn ñaát thaùnh cuûa mình vì bò baïo löïc vaø baát oån saên ñuoåi, ñeå ñeán nhöõng quoác gia an toaøn hôn. Ñoái vôùi hoï, caûm nghieäm ñöôïc moät Giaùo hoäi yeâu thöông, khoâng boû rôi hoï nhöng theo hoï ñeán baát cöù nôi naøo hoï ñeán, laøm cho daáu chæ Naêm Thaùnh caøng trôû neân maïnh meõ hôn.
6. Naêm Thaùnh 2025 tieáp noái nhöõng söï kieän aân suûng tröôùc ñoù. Trong Naêm Thaùnh thöôøng leä tröôùc, chuùng ta ñaõ böôùc qua ngöôõng cöûa thieân nieân kyû thöù hai keå töø sau Chuùa Gieâsu Kitoâ giaùng sinh. Theá roài, vaøo ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2015, toâi ñaõ coâng boá Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng vôùi muïc ñích bieåu loä vaø giuùp moïi ngöôøi gaëp ñöôïc "dung nhan loøng thöông xoùt" cuûa Thieân Chuùa,[3] laø lôøi loan baùo troïng taâm cuûa Tin Möøng cho moïi ngöôøi ôû moïi thôøi ñaïi. Nay ñaõ ñeán luùc coâng boá moät Naêm Thaùnh môùi, ñeå moät laàn nöõa Cöûa Thaùnh laïi ñöôïc roäng môû haàu mang laïi caûm nghieäm soáng ñoäng veà tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, tình yeâu khôi daäy trong taâm hoàn nieàm hy voïng chaéc chaén veà ôn cöùu ñoä nôi Chuùa Kitoâ. Ñoàng thôøi, Naêm Thaùnh naøy seõ daãn chuùng ta höôùng tôùi moät leã kyû nieäm neàn taûng khaùc cho moïi Kitoâ höõu. Vaøo naêm 2033, chuùng ta seõ möøng kyû nieäm hai ngaøn naêm ôn cöùu chuoäc ñöôïc thöïc hieän qua cuoäc khoå naïn, caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu. Nhö vaäy, chuùng ta saép böôùc vaøo moät cuoäc haønh trình ñöôïc ghi daáu baèng nhöõng söï kieän lôùn, trong ñoù aân suûng cuûa Thieân Chuùa ñi tröôùc vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi nhieät thaønh böôùc ñi trong ñöùc tin, haønh ñoäng trong ñöùc aùi vaø kieân trì trong nieàm hy voïng (x. 1 Tx 1,3).
Döïa treân truyeàn thoáng laâu ñôøi naøy vaø xaùc tín raèng Naêm Thaùnh naøy seõ laø moät traûi nghieäm saâu saéc veà aân suûng vaø hy voïng cho toaøn theå Giaùo hoäi, toâi quyeát ñònh khai maïc Naêm Thaùnh thöôøng leä baèng vieäc môû Cöûa Thaùnh cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ ôû Vatican vaøo ngaøy 24 thaùng 12 naêm nay, 2024. Chuùa nhaät tieáp theo, ngaøy 29 thaùng 12 naêm 2024, toâi seõ môû Cöûa Thaùnh Nhaø thôø chính toaø Gioan Lateâranoâ cuûa toâi; Nhaø thôø naøy seõ kyû nieäm 1,700 naêm cung hieán vaøo ngaøy 9 thaùng 11 cuøng naêm. Sau ñoù, vaøo ngaøy 1 thaùng 1 naêm 2025, Leã troïng kính Ñöùc Maria Meï Thieân Chuùa, toâi seõ môû Cöûa Thaùnh Vöông cung thaùnh ñöôøng Ñöùc Baø Caû. Cuoái cuøng, vaøo Chuùa nhaät 5 thaùng 1, toâi seõ môû Cöûa Thaùnh Vöông cung Thaùnh ñöôøng Thaùnh Phaoloâ Ngoaïi Thaønh. Ba Cöûa Thaùnh cuoái cuøng naøy seõ ñöôïc ñoùng laïi muoän nhaát laø vaøo Chuùa nhaät 28 thaùng 12 cuøng naêm.
Ngoaøi ra, toâi quyeát ñònh raèng vaøo Chuùa nhaät 29 thaùng 12 naêm 2024, taïi taát caû caùc Nhaø thôø chính toøa vaø Nhaø thôø ñoàng chính toaø, caùc giaùm muïc giaùo phaän seõ cöû haønh Thaùnh leã long troïng khai maïc Naêm Thaùnh, theo Nghi thöùc seõ ñöôïc soaïn cho dòp naøy. Taïi Nhaø thôø ñoàng chính toøa, moät vò ñaïi dieän ñöôïc chæ ñònh ñaëc bieät coù theå thay theá giaùm muïc ñeå cöû haønh thaùnh leã naøy. Moät cuoäc haønh höông, baét ñaàu töø moät nhaø thôø ñöôïc choïn ñeå taäp hoïp roài ñi tôùi Nhaø thôø chính toaø, seõ laø daáu chæ cuûa con ñöôøng hy voïng, ñöôïc Lôøi Chuùa soi saùng, hieäp nhaát caùc tín höõu. Trong khi ñi haønh höông, seõ ñoïc caùc ñoaïn vaên trong taøi lieäu naøy, vaø coâng boá AÂn xaù Naêm thaùnh, aân xaù naøy coù theå ñöôïc laõnh nhaän theo nhöõng quy ñònh trong cuøng Saùch Nghi thöùc cöû haønh Naêm Thaùnh noùi treân taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông. Naêm Thaùnh seõ keát thuùc vaøo Chuùa nhaät 28 thaùng 12 naêm 2025 taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông. Trong thôøi gian Naêm Thaùnh, phaûi lo lieäu sao cho Daân Chuùa tham döï ñaày ñuû vieäc ñoùn nhaän lôøi loan baùo nieàm hy voïng veà aân suûng cuûa Thieân Chuùa cuõng nhö ñoùn nhaän nhöõng daáu chæ chöùng toû hieäu quaû cuûa aân suûng naøy.
Naêm Thaùnh thöôøng leä seõ keát thuùc baèng vieäc ñoùng Cöûa Thaùnh cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ taïi Vatican vaøo ngaøy 6 thaùng 1 naêm 2026, Leã Chuùa Hieån Linh. Öôùc gì aùnh saùng hy voïng Kitoâ giaùo ñeán vôùi moïi ngöôøi nhö söù ñieäp tình yeâu cuûa Thieân Chuùa göûi ñeán taát caû moïi ngöôøi! Mong sao Giaùo hoäi laø chöùng nhaân trung thaønh cho lôøi loan baùo naøy ôû moïi nôi treân theá giôùi!
Nhöõng daáu chæ cuûa hy voïng
7. Ngoaøi vieäc kín muùc nieàm hy voïng nôi aân suûng cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta coøn ñöôïc môøi goïi khaùm phaù laïi nieàm hy voïng ñoù trong nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi maø Chuùa ban cho chuùng ta. Nhö Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ khaúng ñònh: "Luùc naøo Giaùo hoäi cuõng coù boån phaän tìm hieåu töôøng taän nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi vaø giaûi thích döôùi aùnh saùng Phuùc AÂm; nhö vaäy môùi coù theå giaûi ñaùp moät caùch thích öùng vôùi töøng theá heä nhöõng thaéc maéc muoân thuôû cuûa con ngöôøi veà yù nghóa cuoäc soáng hieän taïi vaø mai haäu cuõng nhö veà moái töông quan giöõa hai cuoäc soáng aáy."[4] Do ñoù, chuùng ta phaûi löu taâm ñeán taát caû nhöõng ñieàu thieän haûo hieän dieän treân theá giôùi, ñeå khoâng rôi vaøo côn caùm doã nghó raèng mình bò söï aùc vaø baïo löïc laán aùt. Nhöng nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi, trong ñoù coù noãi khaùt voïng cuûa taâm hoàn con ngöôøi, voán caàn ñeán söï hieän dieän cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, ñoøi phaûi ñöôïc bieán ñoåi thaønh nhöõng daáu chæ cuûa nieàm hy voïng.
8. Daáu chæ hy voïng ñaàu tieân phaûi thaønh hieän thöïc laø hoøa bình, vì theá giôùi moät laàn nöõa laïi chìm trong thaûm kòch chieán tranh. Bôûi vì nhaân loaïi ñaõ queân ñi nhöõng bi kòch trong quaù khöù, neân phaûi ñoái maët vôùi moät thöû thaùch môùi vaø khoù khaên khi chöùng kieán nhieàu daân toäc bò baïo löïc ñaøn aùp daõ man. Coøn ñieàu gì maø nhöõng daân toäc naøy ñaõ khoâng phaûi gaùnh chòu? Laøm sao lôøi keâu cöùu tuyeät voïng cuûa hoï laïi khoâng thuùc ñaåy caùc nhaø laõnh ñaïo caùc quoác gia chaám döùt quaù nhieàu xung ñoät trong khu vöïc, khi thaáy raèng nhöõng haäu quaû coù theå xaûy ra ôû caáp ñoä toaøn caàu? Coù quaù ñaùng khoâng khi öôùc mô raèng vuõ khí seõ im tieáng vaø khoâng coøn ñem laïi cheát choùc vaø huûy dieät? Naêm Thaùnh phaûi nhaéc nhôû chuùng ta raèng ai "xaây döïng hoøa bình" seõ ñöôïc "goïi laø con Thieân Chuùa" (Mt 5,9). Yeâu caàu hoøa bình chaát vaán moïi ngöôøi vaø ñoøi hoûi phaûi theo ñuoåi nhöõng keá hoaïch cuï theå. Vôùi loøng can ñaûm vaø saùng taïo, giôùi ngoaïi giao phaûi tieáp tuïc cam keát taïo ra nhöõng khoâng gian ñaøm phaùn nhaèm ñaït ñöôïc hoøa bình laâu daøi.
9. Hy voïng nhìn veà töông lai cuõng coù nghóa laø coù moät caùi nhìn tích cöïc veà ñôøi soáng ñeå saün saøng chuyeån trao laïi. Baát haïnh thay, chuùng ta phaûi buoàn baõ nhìn nhaän raèng, trong nhieàu tình huoáng, chuùng ta ñaõ khoâng coù caùi nhìn naøy. Haäu quaû ñaàu tieân laø khoâng coøn muoán truyeàn sinh. Taïi nhieàu quoác gia, chuùng ta ñang chöùng kieán söï suït giaûm ñaùng lo ngaïi veà tyû leä sinh, do nhòp soáng ñieân cuoàng vaø moái lo sôï veà töông lai, do thieáu baûo ñaûm veà ngheà nghieäp vaø baûo veä thích ñaùng veà maët xaõ hoäi, do nhöõng moâ hình xaõ hoäi ôû ñoù vieäc tìm kieám lôïi nhuaän môùi quyeát ñònh chöông trình nghò söï chöù khoâng phaûi söï quan taâm ñeán caùc moái quan heä. Traùi laïi, ôû nhöõng nôi khaùc, vieäc "ñoå loãi cho söï gia taêng daân soá chöù khoâng phaûi chuû nghóa tieâu thuï quaù möùc vaø coù choïn loïc cuûa moät soá ngöôøi, laø moät caùch ñeå khoâng phaûi ñoái maët vôùi caùc vaán ñeà".[5]
Vieäc môû ra ñoùn nhaän söï soáng vôùi vai troø laøm cha, laøm meï coù traùch nhieäm laø chöông trình maø Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ ghi khaéc trong traùi tim vaø thaân xaùc cuûa ngöôøi nam ngöôøi nöõ, laø söù maïng Chuùa ñaõ giao phoù cho caùc ñoâi vôï choàng vaø tình yeâu cuûa hoï. Ñieàu caáp baùch laø, ngoaøi cam keát cuûa caùc quoác gia veà phöông dieän phaùp lyù, hoï coøn phaûi ñöôïc söï trôï giuùp ñaày söùc thuyeát phuïc cuûa moïi thaønh phaàn trong caùc coäng ñoàng toân giaùo vaø coäng ñoàng daân söï, bôûi vì mong öôùc cuûa ngöôøi treû muoán sinh theâm con nhö daáu chæ tình yeâu phong phuù cuûa hoï seõ mang laïi töông lai cho baát kyø xaõ hoäi naøo. Öôùc muoán naøy laø vaán ñeà cuûa nieàm hy voïng vì noù tuøy thuoäc vaøo hy voïng vaø sinh ra hy voïng.
Coäng ñoàng Kitoâ giaùo phaûi laø nhöõng thaønh phaàn ñaàu tieân uûng hoä moät lieân minh xaõ hoäi vì nieàm hy voïng, moät lieân minh mang tính ñoùn nhaän vaø phi yù thöùc heä, hoaït ñoäng höôùng tôùi moät töông lai traøn ngaäp tieáng cöôøi cuûa nhieàu treû em seõ laáp ñaày bieát bao chieác noâi troáng roãng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Nhöng trong thöïc teá, moãi ngöôøi caàn tìm laïi nieàm vui soáng bôûi vì con ngöôøi, ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa (x. St 1,26), khoâng theå baèng loøng vôùi vieäc chæ soáng cho qua ngaøy, khi chaáp nhaän chæ haøi loøng vôùi thöïc taïi vaät chaát maø thoâi. Nhöõng ñieàu naøy giam haõm chuùng ta vaøo chuû nghóa caù nhaân vaø laøm xoùi moøn nieàm hy voïng, gaây neân noãi buoàn trong taâm hoàn vaø khieán noù trôû neân cay ñaéng vaø baát bao dung.
10. Trong Naêm Thaùnh, chuùng ta ñöôïc môøi goïi trôû neân nhöõng daáu chæ hy voïng höõu hình cho nhöõng anh chò em ñang soáng trong nhöõng hoaøn caûnh khoán cuøng. Toâi nghó ñeán nhöõng tuø nhaân bò töôùc ñoaït töï do, haèng ngaøy, ngoaøi noãi khaéc nghieät cuûa vieäc bò coâ laäp vaø thieáu thoán tình caûm, coøn bò aùp ñaët nhöõng haïn cheá vaø nhieàu khi khoâng ñöôïc toân troïng. Trong Naêm Thaùnh naøy, toâi ñeà nghò caùc chính phuû thöïc hieän nhöõng saùng kieán khoâi phuïc nieàm hy voïng; caùc hình thöùc aân xaù hoaëc giaûm aùn nhaèm giuùp ngöôøi thuï aùn laáy laïi nieàm tin vaøo baûn thaân vaø xaõ hoäi; loä trình taùi hoøa nhaäp coäng ñoàng cuøng vôùi cam keát cuï theå veà vieäc toân troïng phaùp luaät.
Yeâu caàu thöïc hieän nhöõng haønh vi khoan dung vaø giaûi phoùng cho pheùp ngöôøi ta baét ñaàu laïi nhö vaäy laø moät yeâu caàu coù töø xa xöa, xuaát phaùt töø Lôøi Chuùa vaø coù giaù trò khoân ngoan tröôøng cöûu: "Caùc ngöôi seõ coâng boá naêm thöù naêm möôi laø naêm thaùnh vaø seõ tuyeân caùo trong xöù leänh aân xaù cho moïi ngöôøi soáng taïi ñoù." (Lv 25,10). Luaät Moâseâ ñöôïc tieân tri Isaia nhaéc laïi: "Chuùa ñaõ sai toâi ñi loan baùo Tin möøng cho keû ngheøo heøn, chöõa laønh nhöõng taám loøng tan naùt, coâng boá leänh aân xaù cho keû bò giam caàm, ngaøy phoùng thích cho nhöõng tuø nhaân, coâng boá moät naêm hoàng aân cuûa Chuùa" (Is 61,1-2). Ñaây laø nhöõng lôøi maø Chuùa Gieâsu ñaõ aùp duïng cho mình luùc khôûi ñaàu söù vuï khi tuyeân boá raèng "naêm hoàng aân cuûa Chuùa" ñaõ ñöôïc thöïc hieän nôi chính Ngöôøi (x. Lc 4,18-19).
Khaép nôi treân traùi ñaát, caùc tín höõu, ñaëc bieät laø caùc muïc töû, phaûi laø nhöõng ngöôøi bieåu ñaït nhöõng yeâu caàu naøy, cuøng leân tieáng ñeå can ñaûm ñoøi nhöõng ñieàu kieän xöùng ñaùng cho nhöõng ngöôøi ñang bò caàm tuø, söï toân troïng nhaân quyeàn vaø treân heát laø vieäc baõi boû aùn töû hình, moät bieän phaùp traùi ngöôïc vôùi ñöùc tin Kitoâ giaùo vaø trieät tieâu moïi hy voïng veà tha thöù vaø ñoåi ñôøi.[6] Ñeå ñem ñeán cho caùc tuø nhaân moät daáu hieäu gaàn guõi cuï theå, toâi muoán chính mình môû moät Cöûa Thaùnh trong moät nhaø tuø vaø ñaây seõ laø moät bieåu töôïng môøi goïi hoï nhìn veà töông lai vôùi nieàm hy voïng vaø vôùi quyeát taâm ñoåi môùi cuoäc ñôøi.
11. Cuõng phaûi ñem laïi nhöõng daáu chæ hy voïng cho caùc beänh nhaân, ôû nhaø hay ôû beänh vieän. Phaûi xoa dòu nhöõng ñau khoå cuûa hoï baèng caùch thaêm nom trong tình yeâu thöông vaø söï gaàn guõi. Nhöõng nghóa cöû cuûa loøng thöông xoùt cuõng laø nhöõng nghóa cöû cuûa nieàm hy voïng seõ khôi leân taâm tình bieát ôn trong loøng. Vaø cuõng phaûi bieát ôn taát caû nhöõng nhaân vieân y teá, trong nhöõng ñieàu kieän thöôøng laø vaát vaû, hoï vaãn quan taâm chaêm soùc caùc beänh nhaân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát.
Öôùc mong chuùng ta quan taâm ñaày ñuû ñeán nhöõng ngöôøi vì hoaøn caûnh heát söùc nhoïc nhaèn maø phaûi soáng thaáp keùm, nhaát laø coøn maéc phaûi caùc caên beänh hoaëc bò khuyeát taät khieán cho vieäc töï chuû baûn thaân bò haïn cheá raát nhieàu. Vieäc chaêm soùc hoï laø moät baøi ca taùn döông phaåm giaù con ngöôøi, moät baøi ca hy voïng keâu goïi haønh ñoäng haøi hoøa töø toaøn theå xaõ hoäi.
12. Nhöõng ngöôøi laø hieän thaân cuûa nieàm hy voïng cuõng caàn ñeán daáu chæ hy voïng: ñoù laø giôùi treû. Ñaùng buoàn thay, hoï thöôøng thaáy öôùc mô cuûa mình suïp ñoå. Chuùng ta khoâng ñöôïc laøm hoï thaát voïng: töông lai ñöôïc xaây döïng treân nhieät huyeát cuûa hoï. Thaät ñeïp khi thaáy hoï traøn ñaày naêng löôïng, chaúng haïn nhö khi hoï xaén tay aùo töï nguyeän daán thaân vaøo nhöõng nôi ñang chòu thaûm hoïa vaø baát oån xaõ hoäi. Nhöng thaät ñaùng buoàn khi thaáy nhöõng ngöôøi treû khoâng coù nieàm hy voïng. Khi töông lai baáp beânh vaø öôùc mô khoâng thaønh, khi vieäc hoïc khoâng coù loái ra, khi tình traïng thieáu vieäc laøm hoaëc thieáu vieäc laøm oån ñònh khieán nhöõng moäng öôùc coù nguy cô tan vôõ, hoï baét buoäc phaûi soáng hieän taïi trong u saàu vaø buoàn chaùn. AÛo töôûng cuûa ma tuùy, nguy cô phaïm phaùp vaø vieäc tìm kieám nhöõng gì choùng qua khieán ngöôøi treû deã nhaàm laãn hôn nhöõng ngöôøi khaùc, vaø khoâng thaáy ñöôïc veû ñeïp vaø yù nghóa cuûa cuoäc soáng, töø ñoù hoï tröôït vaøo vöïc thaúm taêm toái vaø bò thoâi thuùc thöïc hieän nhöõng haønh ñoäng huûy hoaïi baûn thaân. Vì theá Naêm Thaùnh phaûi laø moät dòp ñeå Giaùo hoäi truyeàn caûm höùng cho hoï. Vôùi nieàm say meâ môùi meû naøy, chuùng ta haõy cuøng chaêm soùc caùc baïn treû, caùc sinh vieân, caùc ñoâi baïn treû saép keát hoân, caùc theá heä treû! Chuùng ta haõy gaàn guõi vôùi ngöôøi treû, laø nieàm vui vaø hy voïng cuûa Giaùo hoäi vaø theá giôùi!
13. Cuõng phaûi coù nhöõng daáu chæ hy voïng cho nhöõng ngöôøi di cö phaûi rôøi boû queâ höông möu caàu moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn cho baûn thaân vaø gia ñình. Mong sao nhöõng kyø voïng cuûa hoï khoâng tieâu tan bôûi nhöõng thaønh kieán vaø söï kheùp kín; mong sao vieäc môû roäng voøng tay ñoùn tieáp moïi ngöôøi vì phaåm giaù cuûa hoï, cuõng ñi keøm vôùi moät cam keát raèng khoâng ai bò töôùc ñoaït quyeàn xaây döïng moät töông lai toát ñeïp hôn. Nhieàu ngöôøi löu vong, di taûn vaø tò naïn buoäc phaûi chaïy troán do caùc söï kieän quoác teá gaây tranh caõi nhaèm traùnh chieán tranh, baïo löïc vaø phaân bieät ñoái xöû; hoï phaûi ñöôïc baûo ñaûm veà an ninh cuõng nhö ñöôïc hoïc haønh vaø laøm vieäc, laø nhöõng yeáu toá caàn thieát ñeå hoäi nhaäp vaøo boái caûnh xaõ hoäi môùi.
Coäng ñoàng Kitoâ giaùo phaûi luoân saün saøng baûo veä quyeàn lôïi cuûa nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát. Mong sao coäng ñoàng môû roäng cöûa quaûng ñaïi ñoùn nhaän hoï ñeå nieàm hy voïng veà moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn khoâng bao giôø laøm ai phaûi thaát voïng. Öôùc gì lôøi Chuùa noùi trong duï ngoân veà cuoäc phaùn xeùt cuoái cuøng luoân vang voïng trong taâm hoàn chuùng ta: "Ta laø khaùch laï, caùc con ñaõ tieáp ñoùn Ta", vì "ñieàu caùc con ñaõ laøm cho moät trong nhöõng ngöôøi anh em heøn moïn nhaát cuûa Ta laø caùc con ñaõ laøm cho chính Ta" (Mt 25,35.40).
14. Nhöõng ngöôøi cao tuoåi cuõng xöùng ñaùng ñöôïc coù nhöõng daáu chæ hy voïng, nhöõng ngöôøi naøy thöôøng traûi qua noãi coâ ñôn vaø caûm giaùc bò boû rôi. Coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø xaõ hoäi daân söï coù traùch nhieäm traân troïng kho baùu laø chính ngöôøi cao tuoåi, traân troïng kinh nghieäm soáng, söï khoân ngoan vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï. Coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø xaõ hoäi daân söï ñöôïc keâu goïi cuøng nhau hôïp taùc ñeå xaây döïng söï lieân minh giöõa caùc theá heä.
Toâi ñaëc bieät nghó ñeán caùc oâng baø noäi ngoaïi, laø nhöõng ngöôøi ñaày nieàm tin vaø kinh nghieäm soáng ñeå trao laïi cho caùc theá heä treû. Mong sao hoï ñöôïc naâng ñôõ vôùi loøng bieát ôn cuûa caùc con chaùu, nhöõng ngöôøi tìm thaáy nôi hoï moät choã döïa, nieàm caûm thoâng vaø söï khích leä.
15. Toâi tha thieát caàu xin cho haøng tyû ngöôøi ngheøo coù ñöôïc nieàm hy voïng. Hoï thöôøng thieáu thoán nhöõng nhu caàu thieát yeáu cuûa cuoäc soáng. Tröôùc nhöõng laøn soùng baàn cuøng hoùa môùi noái tieáp nhau, ngöôøi ta coù nguy cô trôû neân quen vôùi caùi ngheøo vaø cam chòu. Nhöng chuùng ta khoâng theå laøm ngô tröôùc nhöõng tình huoáng bi thaûm maø chuùng ta ñang gaëp phaûi ôû khaép nôi, khoâng chæ ôû moät soá khu vöïc treân theá giôùi. Haèng ngaøy chuùng ta gaëp nhöõng ngöôøi ngheøo hoaëc caän ngheøo maø ñoâi khi coù theå laø nhöõng ôû beân caïnh chuùng ta. Hoï thöôøng khoâng coù nhaø ôû hoaëc khoâng coù ñuû thöùc aên haèng ngaøy. Hoï phaûi chòu ñöïng söï loaïi tröø vaø thôø ô cuûa nhieàu ngöôøi. Thaät laø tai tieáng khi theá giôùi coù nguoàn taøi nguyeân doài daøo vaø chuû yeáu ñöôïc daønh cho vuõ khí, thì "ñaïi ña soá laïi laø ngöôøi ngheøo [. ..], haøng nghìn trieäu ngöôøi. Ngaøy nay, trong caùc cuoäc tranh luaän veà chính trò vaø kinh teá quoác teá, ngöôøi ta vaãn noùi ñeán ngöôøi ngheøo, nhöng döôøng nhö caùc vaán ñeà cuûa hoï thöôøng chæ ñöôïc neâu ra nhö moät phaàn phuï, nhö moät vaán ñeà ñöôïc theâm vaøo gaàn nhö do baét buoäc phaûi theá hay theo kieåu chuyeän beân leà, neáu khoâng muoán noùi laø coi chuùng nhö nhöõng thieät haïi phuï. Thöïc teá, khi noùi ñeán haønh ñoäng cuï theå, hoï thöôøng xuyeân bò ñaåy xuoáng vò trí cuoái cuøng".[7] Chuùng ta ñöøng queân: ngöôøi ngheøo haàu nhö luoân luoân laø naïn nhaân chöù khoâng phaûi thuû phaïm.
Lôøi keâu goïi hy voïng
16. Voïng laïi lôøi caùc tieân tri xöa ñaõ noùi, Naêm Thaùnh nhaéc nhôû chuùng ta raèng cuûa caûi treân Traùi ñaát khoâng daønh cho moät soá ít ngöôøi coù ñaëc quyeàn, maø cho taát caû moïi ngöôøi. Nhöõng ngöôøi coù cuûa phaûi quaûng ñaïi nhaän ra khuoân maët cuûa anh em mình ñang caàn giuùp ñôõ. Toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng ngöôøi thieáu nöôùc vaø löông thöïc: naïn ñoùi laø moät veát thöông ñaùng hoå theïn trong thaân theå nhaân loaïi chuùng ta vaø laø lôøi môøi goïi moïi ngöôøi haõy thöùc tænh löông taâm. Toâi xin nhaéc laïi lôøi keâu goïi raèng "vôùi nguoàn taøi chính ñoå vaøo vuõ khí vaø caùc chi tieâu quaân söï khaùc, chuùng ta haõy thaønh laäp moät Quyõ toaøn caàu ñeå trieät ñeå xoùa boû naïn ñoùi vaø giuùp cho caùc nöôùc ngheøo nhaát phaùt trieån; coù nhö theá, ngöôøi daân ôû ñoù môùi khoâng phaûi tìm ñeán caùc giaûi phaùp baïo löïc hoaëc gian doái vaø cuõng khoâng caàn phaûi rôøi boû ñaát nöôùc mình ñi tìm moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn ôû nôi khaùc."[8]
Toâi muoán göûi moät lôøi môøi khaån thieát khaùc nhaân dòp Naêm Thaùnh: lôøi naøy daønh cho caùc quoác gia giaøu coù nhaát ñeå hoï nhaän thöùc taàm quan troïng cuûa nhieàu quyeát ñònh ñaõ ñöôïc ñöa ra cuøng vôùi quyeát ñònh xoaù nôï cho nhöõng quoác gia seõ chaúng bao giôø coù khaû naêng hoaøn traû. Ñaây laø vaán ñeà coâng lyù hôn laø vaán ñeà haøo phoùng, maø ngaøy nay caøng trôû neân traàm troïng hôn bôûi moät hình thöùc baát bình ñaúng môùi maø chuùng ta ñaõ nhaän ra: "Quaû theá, coù moät "moùn nôï moâi sinh" thaät söï, ñaëc bieät giöõa Baéc toaøn caàu vôùi Nam toaøn caàu, lieân quan ñeán vieäc maát caân baèng thöông maïi vôùi nhöõng haäu quaû veà sinh thaùi, cuõng nhö vieäc moät soá quoác gia söû duïng quaù möùc caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân trong thôøi gian daøi.[9] Nhö Thaùnh Kinh daïy, traùi ñaát laø cuûa Thieân Chuùa vaø taát caû chuùng ta laø nhöõng khaùch troï vaø ngoaïi kieàu (x. Lv 25,23). Neáu thöïc söï muoán doïn ñöôøng cho hoøa bình theá giôùi, chuùng ta haõy daán thaân giaûi quyeát nhöõng nguyeân nhaân saâu xa cuûa baát coâng, haõy xoùa nhöõng khoaûn nôï baát coâng khoâng theå traû noåi vaø haõy cho nhöõng ngöôøi ñoùi khaùt ñöôïc no thoaû.
17. Trong Naêm Thaùnh saép tôùi coù moät ngaøy kyû nieäm raát quan troïng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu. Ñoù laø kyû nieäm 1,700 naêm dieãn ra Coâng ñoàng ñaïi keát ñaàu tieân, Coâng ñoàng Niceâa. Caàn nhôù raèng, töø thôøi caùc toâng ñoà, caùc muïc töû ñaõ nhieàu laàn nhoùm hoïp hoäi nghò ñeå baøn veà caùc vaán ñeà giaùo lyù vaø kyû luaät. Trong nhöõng theá kyû ñaàu tieân cuûa Kitoâ giaùo, nhieàu coâng nghò ñöôïc tieán haønh caû ôû phöông Ñoâng laãn phöông Taây, laøm noåi baät taàm quan troïng cuûa vieäc duy trì söï hieäp nhaát cuûa Daân Thieân Chuùa vaø loøng trung thaønh vôùi vieäc loan baùo Tin Möøng. Naêm Thaùnh coù theå laø moät cô hoäi quan troïng ñeå cuï theå hoùa hình thöùc hieäp haønh naøy, voán ñöôïc coäng ñoàng Kitoâ höõu ngaøy nay coi laø moät bieåu hieän ngaøy caøng caàn thieát ñeå ñaùp öùng toát hôn tröôùc tính caáp baùch cuûa vieäc truyeàn giaùo: taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, moãi ngöôøi vôùi ñaëc suûng vaø nhieäm vuï cuûa mình, ñeàu coù traùch nhieäm trôû neân nhöõng daáu chæ hy voïng laøm chöùng cho söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong theá giôùi.
Coâng ñoàng Niceâa, do Hoaøng ñeá Constantinoâ trieäu taäp vaøo ngaøy 20 thaùng 5 naêm 325, vôùi khoaûng ba traêm giaùm muïc coù maët, quy tuï trong cung ñieän hoaøng gia, coù söù meänh duy trì söï hieäp nhaát ñang bò ñe doïa nghieâm troïng bôûi vieäc phuû nhaän thieân tính cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø söï Ngöôøi ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha. Nhôø ôn Thaùnh Thaàn, sau nhieàu tranh luaän, taát caû caùc vò ñeàu ñoàng thuaän veà Kinh Tin kính maø ngaøy nay chuùng ta vaãn tuyeân xöng trong thaùnh leã Chuùa nhaät. Caùc nghò phuï Coâng ñoàng ñaõ muoán baét ñaàu Kinh Tin kính naøy baèng caùch laàn ñaàu tieân söû duïng kieåu noùi "Chuùng toâi tin",[10] ñeå noùi leân raèng trong danh xöng "Chuùng toâi", taát caû caùc Giaùo hoäi ñeàu hieäp thoâng vôùi nhau vaø taát caû caùc Kitoâ höõu ñeàu tuyeân xöng cuøng moät ñöùc tin.
Coâng ñoàng Niceâa laø moät coät moác quan troïng trong lòch söû Giaùo hoäi. Kyû nieäm Coâng ñoàng laø dòp môøi goïi caùc Kitoâ höõu cuøng nhau ca ngôïi vaø taï ôn Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø ñaëc bieät laø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa, "ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha",[11] Ñaáng ñaõ maïc khaûi maàu nhieäm tình yeâu naøy cho chuùng ta. Nhöng Coâng ñoàng Niceâa cuõng ñöa ra lôøi môøi goïi taát caû caùc Giaùo hoäi vaø caùc coäng ñoaøn Hoäi thaùnh tieáp tuïc con ñöôøng höôùng tôùi söï hieäp nhaát höõu hình, khoâng meät moûi tìm kieám nhöõng hình thöùc thích hôïp ñeå ñaùp laïi troïn veïn lôøi caàu nguyeän cuûa Chuùa Gieâsu: "Xin cho taát caû neân moät, nhö Cha ôû trong con vaø con ôû trong Cha ñeå hoï cuõng ôû trong chuùng ta. Nhö vaäy, theá gian seõ tin raèng Cha ñaõ sai con" (Ga 17,21).
Coâng ñoàng Niceâa cuõng thaûo luaän veà ngaøy leã Phuïc sinh. Veà vaán ñeà naøy, ngaøy nay vaãn coøn nhöõng laäp tröôøng khaùc nhau ngaên caûn vieäc cöû haønh bieán coá khai sinh ñöùc tin vaøo cuøng moät ngaøy. Do nhöõng hoaøn caûnh ñöôïc Chuùa quan phoøng, ñaây laø ñieàu seõ dieãn ra ñuùng vaøo naêm 2025. Ñieàu naøy phaûi laø lôøi keâu goïi taát caû caùc Kitoâ höõu ôû phöông Ñoâng vaø phöông Taây haõy thöïc hieän moät böôùc quyeát ñònh höôùng tôùi söï hieäp nhaát quanh moät ngaøy leã Phuïc sinh chung. Cuõng neân nhaéc laïi raèng nhieàu ngöôøi khoâng bieát raèng trong quaù khöù ñaõ coù nhöõng tranh caõi vaø hoï khoâng hieåu taïi sao nhöõng chia reõ veà vaán ñeà naøy vaãn coøn maõi.
Hy voïng vöõng vaøng
18. Hy voïng (ñöùc caäy) cuøng vôùi ñöùc tin vaø ñöùc meán keát thaønh boä ba "nhaân ñöùc ñoái thaàn", dieãn taû ñieàu coát loõi cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu (x. 1 Cr 13,13; 1 Tx 1,3). Trong tính naêng ñoäng khoâng theå taùch rôøi cuûa ba nhaân ñöùc naøy, coù theå noùi raèng, hy voïng ñònh höôùng, hoaëc vaïch ra phöông höôùng vaø muïc tieâu cho ñôøi soáng cuûa ngöôøi tín höõu. Ñoù laø lyù do taïi sao Thaùnh Phaoloâ môøi goïi chuùng ta: "Haõy vui möøng vì coù nieàm hy voïng, cöù kieân nhaãn luùc gaëp gian truaân, vaø chuyeân caàn caàu nguyeän." (Rm 12,12). Ñuùng vaäy, chuùng ta phaûi "traøn ñaày nieàm hy voïng" (x. Rm 15,13) ñeå laøm chöùng moät caùch khaû tín vaø haáp daãn veà ñöùc tin vaø tình yeâu trong loøng chuùng ta; nhôø ñoù chuùng ta vui töôi trong ñöùc tin, nhieät thaønh trong ñöùc meán; sao cho moãi ngöôøi coù theå trao ñi duø chæ laø moät nuï cöôøi, moät cöû chæ thaân tình, moät caùi nhìn huynh ñeä, moät söï laéng nghe chaân thaønh, moät söï phuïc vuï voâ vò lôïi, vì bieát raèng, trong Thaàn Khí cuûa Chuùa Gieâsu, ñieàu naøy coù theå trôû thaønh haït gioáng troå sinh hy voïng nôi nhöõng ai ñoùn nhaän. Nhöng neàn taûng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta laø gì? Ñeå hieåu ñöôïc ñieàu naøy, caàn suy tö veà nhöõng lyù do khieán chuùng ta hy voïng (x. 1 Pr 3,15).
19. "Toâi tin söï soáng ñôøi ñôøi":[12] chuùng ta tuyeân xöng ñöùc tin nhö theá. Nieàm hy voïng Kitoâ giaùo ñaët neàn taûng nôi nhöõng lôøi naøy. Thaät vaäy, ñoù laø "nhaân ñöùc ñoái thaàn maø qua ñoù chuùng ta mong muoán ñaït ñöôïc haïnh phuùc [...] laø söï soáng vónh cöûu".[13] Coâng ñoàng Vaticanoâ II quaû quyeát: "Neáu thieáu neàn taûng laø Thieân Chuùa vaø thieáu nieàm hy voïng vaøo ñôøi soáng vónh cöûu thì phaåm giaù con ngöôøi seõ bò toån thöông traàm troïng nhö thöôøng thaáy ngaøy nay, vaø nhöõng bí aån veà söï soáng, söï cheát, veà toäi loãi vaø ñau khoå seõ khoâng coù lôøi giaûi ñaùp, nhö theá, con ngöôøi seõ thöôøng rôi vaøo tuyeät voïng."[14] Maët khaùc, nhôø nieàm hy voïng ñöôïc cöùu ñoä, khi nhìn thôøi gian troâi qua, chuùng ta tin chaéc raèng lòch söû nhaân loaïi vaø lòch söû cuûa moãi ngöôøi khoâng ñi vaøo ngoõ cuït hoaëc vöïc thaúm taêm toái, nhöng höôùng tôùi cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Chuùa hieån vinh. Vì vaäy, chuùng ta haõy soáng trong nieàm mong ñôïi Ngöôøi trôû laïi vaø hy voïng ñöôïc soáng maõi maõi trong Ngöôøi. Chính trong tinh thaàn naøy maø lôøi khaån caàu caûm ñoäng cuûa caùc Kitoâ höõu ñaàu tieân, cuõng laø lôøi keát thuùc Kinh Thaùnh, trôû thaønh lôøi caàu cuûa chính chuùng ta: "Laïy Chuùa Gieâsu, xin haõy ñeán!" (Kh 22,20).
20. Chuùa Gieâsu ñaõ cheát vaø soáng laïi laø trung taâm ñöùc tin cuûa chuùng ta. Chæ vôùi boán ñoäng töø, Thaùnh Phaoloâ ñaõ phaùt bieåu ngaén goïn nhö sau ñeå truyeàn ñaït laïi noäi dung "coát loõi" veà nieàm hy voïng cuûa chuùng ta: "Tröôùc heát, toâi ñaõ truyeàn laïi cho anh em ñieàu maø chính toâi ñaõ laõnh nhaän, ñoù laø: Ñöùc Kitoâ ñaõ cheát vì toäi loãi chuùng ta, ñuùng nhö lôøi Kinh Thaùnh, roài Ngöôøi ñaõ ñöôïc mai taùng, vaø ngaøy thöù ba ñaõ troãi daäy, ñuùng nhö lôøi Kinh Thaùnh. Ngöôøi ñaõ hieän ra vôùi oâng Pheâroâ, roài vôùi Nhoùm Möôøi Hai." (1 Cr 15,3-5). Ñöùc Kitoâ ñaõ cheát, ñaõ ñöôïc mai taùng, ñaõ troãi daäy, ñaõ hieän ra. Ngöôøi ñaõ vöôït qua bi kòch caùi cheát vì chuùng ta. Tình yeâu cuûa Chuùa Cha ñaõ phuïc sinh Ngöôøi trong quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, bieán nhaân tính cuûa Ngöôøi thaønh hoa quaû ñaàu muøa vónh cöûu cho phaàn roãi cuûa chuùng ta. Nieàm hy voïng Kitoâ giaùo chính laø ôû ñieàu naøy: ñoái maët vôùi caùi cheát, nôi moïi söï döôøng nhö chaám döùt, chuùng ta bieát chaéc raèng, nhôø Chuùa Kitoâ, qua aân suûng cuûa Ngöôøi ñöôïc thoâng truyeàn cho chuùng ta trong bí tích Röûa toäi, "söï soáng khoâng maát ñi, nhöng ñöôïc thay ñoåi",[15] maõi maõi. Thaät vaäy, trong bí tích Röûa toäi, khi ñöôïc mai taùng vôùi Chuùa Kitoâ, chuùng ta nhaän ñöôïc nôi Ngöôøi, Ñaáng phuïc sinh, hoàng aân söï soáng môùi phaù vôõ böùc töôøng söï cheát vaø bieán noù thaønh moät con ñöôøng ñi veà choán tröôøng sinh.
Vaø neáu tröôùc caùi cheát, moät söï chia ly ñau ñôùn buoäc chuùng ta phaûi xa lìa nhöõng ngöôøi thaân yeâu nhaát, maø chaúng coù lôøi naøo an uûi ñöôïc, thì Naêm Thaùnh seõ mang laïi cho chuùng ta cô hoäi taùi khaùm phaù, vôùi loøng bieát ôn saâu saéc, moùn quaø söï soáng môùi ñaõ nhaän ñöôïc nôi bí tích Röûa toäi, coù khaû naêng bieán ñoåi bi kòch naøy. Ñieàu quan troïng laø phaûi ngaãm laïi xem, trong boái caûnh Naêm Thaùnh, maàu nhieäm naøy ñaõ ñöôïc hieåu nhö theá naøo töø thôøi kyø ñaàu cuûa Giaùo hoäi. Chaúng haïn, trong moät thôøi gian daøi, caùc Kitoâ höõu ñaõ xaây döïng caùc gieáng röûa toäi theo hình baùt giaùc, vaø caû ñeán ngaøy nay, chuùng ta coù theå chieâm ngöôõng nhieàu gieáng röûa toäi coå xöa vaãn giöõ hình daïng naøy, nhö taïi Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Lateâranoâ ôû Roâma. Ñieàu naøy cho thaáy raèng, taïi caùc gieáng röûa toäi, ngaøy thöù taùm ñaõ ñöôïc khôi maøo, ngaøy cuûa söï phuïc sinh, ngaøy vöôït ra khoûi nhòp ñieäu thoâng thöôøng haèng tuaàn ñeå môû ra chu kyø thôøi gian cho chieàu kích vónh cöûu, cho söï soáng toàn taïi maõi maõi. Ñoù laø muïc tieâu maø chuùng ta höôùng tôùi trong cuoäc haønh höông traàn theá cuûa mình (x. Rm 6,22).
Caùc vò töû ñaïo cho chuùng ta chöùng töø thuyeát phuïc nhaát veà nieàm hy voïng naøy. Nhôø loøng tin kieân vöõng vaøo Chuùa Kitoâ phuïc sinh, caùc ngaøi saün saøng töø boû cuoäc soáng traàn theá chöù khoâng phaûn boäi Chuùa cuûa mình. Thôøi naøo cuõng coù caùc vò tuyeân xöng raèng söï soáng khoâng heà chaám döùt, vaø coù nhieàu vò soáng trong thôøi ñaïi chuùng ta, coù leõ coøn nhieàu hôn bao giôø heát. Chuùng ta caàn löu giöõ chöùng taù cuûa caùc ngaøi ñeå laøm cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta sinh hoa keát quaû.
Nhöõng vò töû ñaïo thuoäc caùc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo khaùc nhau naøy cuõng laø nhöõng haït gioáng hieäp nhaát vì hoï dieãn taû tinh thaàn ñaïi keát baèng maùu. Ñoù laø lyù do taïi sao toâi tha thieát mong öôùc seõ coù moät cuoäc cöû haønh ñaïi keát trong Naêm Thaùnh, ñeå laøm noåi baät chöùng taù phong phuù cuûa caùc vò töû ñaïo naøy.
21. Vaäy ñieàu gì seõ xaûy ra vôùi chuùng ta sau khi cheát? Vôùi Chuùa Gieâsu, beân kia ngöôõng cöûa söï cheát, coù söï soáng vónh cöûu, ñoù laø hieäp thoâng troïn veïn vôùi Thieân Chuùa, chieâm ngöôõng vaø tham döï vaøo tình yeâu voâ bieân cuûa Ngöôøi. Nhöõng gì ngaøy nay chuùng ta hy voïng, ngaøy ñoù chuùng ta seõ thaáy trong thöïc taïi. Thaùnh Augustinoâ ñaõ vieát veà chuû ñeà naøy nhö sau: "Khi con hoaøn toaøn neân moät vôùi Chuùa, thì chaúng coøn ñau ñôùn nöõa, chaúng coøn vaát vaû nöõa; ñôøi con seõ hoaøn toaøn soáng ñoäng, hoaøn toaøn traøn ngaäp Chuùa".[16] Vaäy ñaëc ñieåm cuûa söï hieäp thoâng troïn veïn naøy laø gì? Laø ñöôïc haïnh phuùc. Haïnh phuùc laø ôn goïi cuûa con ngöôøi, laø muïc tieâu thieát thaân vôùi moãi ngöôøi.
Nhöng theá naøo laø haïnh phuùc? Chuùng ta chôø ñôïi vaø mong muoán haïnh phuùc naøo? Khoâng phaûi laø nieàm vui mau qua, laø söï thoûa maõn nhaát thôøi maø moät khi ñaõ ñaït ñöôïc thì laïi luoân ñoøi hoûi nhieàu hôn nöõa trong voøng xoaùy duïc voïng; nôi ñoù taâm hoàn con ngöôøi chaúng bao giôø ñöôïc thoûa maõn maø ngaøy caøng theâm troáng roãng. Chuùng ta caàn moät thöù haïnh phuùc ñaït ñöôïc moät laàn vaø maõi maõi trong ñieàu laøm chuùng ta taêng trieån, nghóa laø trong tình yeâu, ñeå töø nay trôû ñi chuùng ta coù theå noùi: Toâi ñöôïc yeâu, neân toâi hieän höõu; vaø toâi seõ luoân hieän höõu trong Tình yeâu khoâng laøm toâi thaát voïng. Khoâng coù gì vaø cuõng chaúng coù ai coù theå taùch toâi ra khoûi Tình yeâu aáy. Moät laàn nöõa chuùng ta haõy nhaéc laïi lôøi cuûa thaùnh Toâng ñoà: "Toâi tin chaéc raèng: cho daàu laø söï cheát hay söï soáng, thieân thaàn hay ma vöông quyû löïc, hieän taïi hay töông lai, hoaëc baát cöù söùc maïnh naøo, trôøi cao hay vöïc thaúm hay baát cöù moät loaøi thoï taïo naøo khaùc, khoâng coù gì taùch ñöôïc chuùng ta ra khoûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa theå hieän nôi Ñöùc Kitoâ Gieâsu, Chuùa chuùng ta" (Rm 8,38-39).
22. Moät thöïc taïi khaùc lieân quan ñeán söï soáng ñôøi ñôøi laø vieäc Thieân Chuùa phaùn xeùt, khi chuùng ta qua ñôøi cuõng nhö luùc thôøi gian keát thuùc. Ngheä thuaät thöôøng coá gaéng dieãn taû söï kieän aáy - theo quan nieäm thaàn hoïc cuûa thôøi ñaïi vaø ñem ñeán cho ngöôøi xem moät caûm giaùc sôï haõi - chaúng haïn nhö kieät taùc cuûa Michelangelo ôû Nhaø nguyeän Sistine. Neáu vieäc doïn mình cho thôøi ñieåm toång keát cuoäc ñôøi moät caùch yù thöùc vaø nghieâm tuùc laø ñuùng ñaén, thì ñoàng thôøi cuõng phaûi luoân laøm nhö vaäy vôùi nieàm hy voïng, moät nhaân ñöùc ñoái thaàn naâng ñôõ ñôøi soáng vaø khoâng ñeå chuùng ta phaûi lo sôï. Söï phaùn xeùt cuûa Thieân Chuùa tình yeâu (x. 1 Ga 4,8.16), chæ coù theå döïa treân tình yeâu, ñaëc bieät döïa treân caùch chuùng ta ñaõ hoaëc khoâng thöïc thi tình yeâu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoán khoù nhaát maø Chuùa Kitoâ, chính laø Ñaáng Thaåm phaùn, ñang hieän dieän nôi hoï (x. Mt 25,31-46). Vì theá, ñaây laø moät söï phaùn xeùt khaùc vôùi phaùn xeùt cuûa con ngöôøi vaø cuûa caùc toøa aùn traàn theá. Noù phaûi ñöôïc hieåu nhö moät moái töông quan giöõa chaân lyù vôùi Thieân Chuùa-tình yeâu vaø vôùi chính mình trong maàu nhieäm khoân doø cuûa loøng Chuùa thöông xoùt. Veà vaán ñeà naøy Kinh Thaùnh khaúng ñònh: "Laøm nhö theá Chuùa ñaõ daïy daân raèng: ngöôøi coâng chính phaûi coù loøng nhaân aùi. Ngaøi ñaõ cho con caùi nieàm hy voïng traøn treà laø ngöôøi coù toäi ñöôïc Ngaøi ban ôn saùm hoái. [...] vaø chuùng con phaûi troâng caäy vaøo loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi khi bò Ngaøi xeùt xöû" (Kn 12,19.22). Nhö Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI ñaõ vieát: "Vaøo luùc chung thaåm chuùng ta caûm nghieäm vaø ñoùn nhaän söï thoáng trò naøy cuûa tình yeâu Chuùa treân taát caû söï döõ trong theá giôùi vaø trong chuùng ta. Ñau khoå cuûa tình yeâu trôû neân ôn cöùu roãi vaø nieàm vui cuûa chuùng ta."[17]
Vì theá, söï phaùn xeùt lieân quan ñeán ôn cöùu ñoä maø chuùng ta mong ñôïi vaø Chuùa Gieâsu ñaõ giaønh ñöôïc cho chuùng ta qua caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi. Vaø noù seõ môû ra cho chuùng ta cô hoäi gaëp gôõ cuoái cuøng vôùi Ngöôøi. Vaø vì, trong boái caûnh naøy, chuùng ta khoâng ñöôïc nghó raèng ñieàu xaáu ñaõ phaïm vaãn coøn giaáu kín, neân noù caàn phaûi ñöôïc thanh taåy ñeå giuùp chuùng ta döùt khoaùt ñi vaøo tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Theo nghóa naøy, chuùng ta hieåu raèng caàn phaûi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ hoaøn taát cuoäc haønh trình traàn theá, hieåu raèng lôøi chuyeån caàu coù tính lieân ñôùi, höõu hieäu nhôø söï hieäp thoâng cuûa caùc thaùnh vaø moái lieân keát chung noái keát chuùng ta trong Chuùa Kitoâ, Tröôûng töû moïi taïo vaät. Nhö vaäy, nhôø lôøi caàu nguyeän, aân xaù Naêm Thaùnh ñaëc bieät daønh cho nhöõng ngöôøi ñi tröôùc chuùng ta ñeå hoï ñöôïc höôûng loøng thöông xoùt troïn veïn.
23. Thaät vaäy, aân xaù giuùp chuùng ta khaùm phaù loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa voâ haïn ñeán möùc naøo. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø vaøo thôøi xöa, thuaät ngöõ "loøng thöông xoùt" vaø thuaät ngöõ "aân xaù" coù theå duøng thay theá cho nhau, chính xaùc bôûi vì thuaät ngöõ naøy coù yù dieãn taû söï tha thöù troïn veïn cuûa Thieân Chuùa, moät söï tha thöù khoâng giôùi haïn.
Bí tích Hoøa giaûi baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Thieân Chuùa tha thöù toäi loãi cuûa chuùng ta. Nhöõng lôøi Thaùnh vònh ñaày söùc maïnh an uûi: "Chuùa tha cho ngöôi muoân ngaøn toäi loãi, thöông chöõa laønh caùc beänh taät ngöôi. Cöùu ngöôi khoûi choân vuøi ñaùy huyeät, bao boïc ngöôi baèng aân nghóa vôùi löôïng haûi haø [...] Chuùa laø Ñaáng töø bi nhaân haäu, Ngöôøi chaäm giaän vaø giaøu tình thöông [...] Ngöôøi khoâng cöù toäi ta maø xeùt xöû, khoâng traû baùo ta xöùng vôùi loãi laàm. Nhö trôøi xanh troåi cao hôn maët ñaát, tình Chuùa thöông keû thôø Ngöôøi cuõng troåi cao. Nhö ñoâng ñoaøi caùch xa nhau ngaøn daëm, toäi ta ñaõ phaïm, Chuùa cuõng neùm thaät xa ta." (Tv 103,3-4.8.10-12). Bí tích Hoøa giaûi khoâng chæ laø moät aân hueä thieâng lieâng tuyeät dieäu maø coøn laø moät böôùc quyeát ñònh, thieát yeáu vaø khoâng theå thieáu treân haønh trình ñöùc tin cuûa moãi ngöôøi. Chính ôû ñoù chuùng ta ñeå cho Chuùa tieâu dieät toäi loãi cuûa chuùng ta, chöõa laønh taâm hoàn chuùng ta, naâng chuùng ta leân vaø oâm laáy chuùng ta, cho chuùng ta bieát ñöôïc khuoân maët dòu daøng vaø nhaân aùi cuûa Ngöôøi. Thaät vaäy, khoâng coù caùch naøo toát hôn ñeå bieát Thieân Chuùa hôn laø ñeå cho mình ñöôïc Ngöôøi hoøa giaûi (x. 2 Cr 5,20), höôûng ôn Ngöôøi tha thöù. Do ñoù, chuùng ta ñöøng töø khöôùc ñi xöng toäi, nhöng haõy taùi khaùm phaù veû ñeïp cuûa bí tích chöõa laønh vaø nieàm vui, veû ñeïp cuûa ôn tha thöù toäi loãi!
Tuy nhieân, kinh nghieäm caù nhaân cho chuùng ta bieát, toäi "ñeå laïi daáu veát", toäi gaây ra nhöõng haäu quaû: khoâng chæ laø nhöõng haäu quaû beân ngoaøi theo nghóa laø haäu quaû cuûa söï aùc ñaõ phaïm, maø coøn caû haäu quaû beân trong, theo nghóa laø "moïi toäi loãi, duø laø toäi nheï, ñeàu keùo theo noù moät söï quyeán luyeán leäch laïc vôùi caùc thuï taïo, neân caàn ñöôïc thanh taåy, hoaëc ngay ôû ñôøi naøy, hoaëc sau khi cheát, trong tình traïng ñöôïc goïi laø luyeän nguïc."[18] Vì theá, trong nhaân tính yeáu ñuoái cuûa chuùng ta voán bò ñieàu xaáu loâi keùo, "nhöõng haäu quaû coøn soùt laïi cuûa toäi loãi" vaãn coøn ñoù. Nhöõng ñieàu naøy ñöôïc loaïi boû nhôø aân xaù, luoân baét nguoàn töø ôn cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng laø "söï aân xaù cuûa chuùng ta", nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ vieát.[19] Toøa AÂn giaûi Toái cao seõ ban haønh nhöõng quy ñònh cho pheùp laõnh nhaän aân xaù Naêm Thaùnh vaø laøm cho vieäc thöïc haønh naøy mang laïi hieäu quaû.
Kinh nghieäm ñöôïc tha thöù nhö vaäy nhaát thieát seõ môû roäng taâm trí ñeå saün saøng tha thöù. Tha thöù khoâng thay ñoåi quaù khöù, khoâng söûa chöõa ñöôïc nhöõng gì ñaõ xaûy ra. Nhöng tha thöù cho pheùp chuùng ta thay ñoåi töông lai vaø soáng khaùc ñi, khoâng oaùn haän, khoâng caêm phaãn vaø khoâng baùo thuø. Töông lai ñöôïc tha thöù soi saùng seõ cho pheùp chuùng ta ñoïc quaù khöù baèng ñoâi maét khaùc, an nhieân hôn, ngay caû khi maét vaãn coøn ñaãm leä.
Trong Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng vöøa qua, toâi ñaõ ñaët caùc vò Thöøa sai Loøng Thöông Xoùt ñeå tieáp tuïc hoaøn thaønh moät söù vuï quan troïng. Mong raèng hoï cuõng thi haønh thöøa taùc vuï cuûa mình trong Naêm Thaùnh saép tôùi, khoâi phuïc nieàm hy voïng vaø ban ôn tha thöù moãi khi coù toäi nhaân môû roäng coõi loøng vaø aên naên saùm hoái ñeán gaëp hoï. Mong sao hoï tieáp tuïc laø coâng cuï hoøa giaûi vaø giuùp chuùng ta nhìn veà töông lai vôùi nieàm hy voïng tha thieát phaùt xuaát töø loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha. Toâi mong raèng caùc giaùm muïc seõ taän duïng ñöôïc söï phuïc vuï quyù baùu cuûa hoï, ñaëc bieät baèng caùch göûi hoï ñeán nhöõng nôi maø nieàm hy voïng bò thöû thaùch nghieâm troïng, chaúng haïn nhö nhaø tuø, beänh vieän vaø nhöõng nôi maø phaåm giaù con ngöôøi bò xaâm phaïm, trong caùc hoaøn caûnh thieáu thoán vaø tuyeät voïng nhaát, ñeå ai cuõng coù cô hoäi ñoùn nhaän ôn tha thöù vaø an uûi cuûa Thieân Chuùa.
24. Chöùng taù huøng hoàn nhaát cuûa nieàm hy voïng laø Meï Thieân Chuùa. Nôi Meï, chuùng ta thaáy raèng nieàm hy voïng khoâng phaûi laø söï laïc quan haõo huyeàn, maø laø moät moùn quaø aân suûng trong hieän thöïc cuoäc soáng. Cuõng nhö baát kyø ngöôøi meï naøo, moãi khi nhìn Con, Meï nghó ñeán töông lai cuûa Con, vaø chaéc chaén trong loøng Meï vaãn khaéc ghi nhöõng lôøi oâng Simeâon ñaõ noùi vôùi Meï ôû Ñeàn thôø: "Naøy ñaây, Haøi nhi naøy seõ laø duyeân côù cho nhieàu ngöôøi Israel ngaõ xuoáng hay ñöùng leân. Chaùu coøn laø daáu hieäu cho ngöôøi ñôøi choáng baùng, coøn baø, moät löôõi göôm seõ ñaâm thaâu taâm hoàn baø" (Lc 2,34-35). Vaø döôùi chaân thaäp giaù, khi nhìn Chuùa Gieâsu voâ toäi phaûi ñau ñôùn vaø phaûi cheát, maëc duø ñang khoå ñau toät cuøng, Meï vaãn laëp laïi tieáng "xin vaâng" maø khoâng ñaùnh maát nieàm hy voïng cuõng nhö nieàm tin töôûng vaøo Chuùa. Khi laøm nhö theá, Meï ñaõ vì chuùng ta maø coäng taùc nhaèm thöïc hieän nhöõng gì Con cuûa Meï ñaõ noùi khi loan baùo raèng "Con Ngöôøi phaûi chòu ñau khoå nhieàu, bò caùc kyø muïc, thöôïng teá cuøng kinh sö loaïi boû, bò gieát, vaø sau ba ngaøy, soáng laïi" (Mc 8,31). Vaø trong noãi ñau daâng hieán vì tình yeâu, Meï ñaõ trôû thaønh Meï cuûa chuùng ta, Meï cuûa nieàm hy voïng. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø loøng ñaïo ñöùc bình daân vaãn caàu khaån Ñöùc Trinh Nöõ laø Stella Maris, moät töôùc hieäu dieãn taû nieàm hy voïng chaéc chaén raèng, trong nhöõng thaêng traàm gioâng baõo cuûa cuoäc ñôøi, Meï Thieân Chuùa ñeán trôï giuùp chuùng ta, naâng ñôõ chuùng ta vaø môøi goïi chuùng ta tin töôûng vaø tieáp tuïc hy voïng.
Veà vaán ñeà naøy, toâi muoán nhaéc laïi raèng Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Guadalupe ôû Mexico ñang chuaån bò ñeå naêm 2031 seõ möøng kyû nieäm 500 naêm ngaøy Ñöùc Trinh Nöõ hieän ra laàn ñaàu tieân. Qua Juan Diego, Meï Thieân Chuùa ñaõ trao moät söù ñieäp hy voïng mang tính caùch maïng maø ngaøy nay Meï vaãn laëp laïi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi haønh höông vaø caùc tín höõu: "Khoâng phaûi coù Ta laø Meï cuûa con ñang ôû ñaây hay sao?"[20] Söù ñieäp aáy cuõng ñöôïc khaéc ghi nôi caùc taâm hoàn taïi nhieàu Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï treân khaép theá giôùi, nôi bieát bao khaùch haønh höông ñeán phoù thaùc cho Meï Thieân Chuùa nhöõng lo laéng, u saàu vaø hy voïng cuûa hoï. Trong Naêm Thaùnh naøy, caùc Ñeàn thaùnh phaûi laø nôi thaùnh ñeå tieáp ñoùn vaø laø nôi daønh rieâng ñeå khôi daäy nieàm hy voïng. Toâi môøi goïi nhöõng ngöôøi haønh höông Roâma haõy ñeán caàu nguyeän taïi caùc Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï trong thaønh phoá, ñeå toân kính Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø xin Meï che chôû. Toâi chaéc chaén raèng taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø phieàn muoän, seõ caûm nghieäm ñöôïc söï gaàn guõi cuûa Meï Maria, ngöôøi meï trìu meán nhaát trong caùc ngöôøi meï. Meï khoâng bao giôø boû rôi con caùi mình, Meï laø "daáu chæ cuûa nieàm hy voïng chaéc chaén vaø nieàm an uûi" cho Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa.[21]
25. Treân haønh trình höôùng tôùi Naêm Thaùnh, chuùng ta haõy trôû laïi vôùi Kinh Thaùnh vaø laéng nghe nhöõng lôøi ñaõ ñöôïc noùi vôùi chuùng ta: "Chuùng ta laø nhöõng keû aån naùu beân Thieân Chuùa, chuùng ta ñöôïc maïnh meõ khuyeán khích naém giöõ nieàm hy voïng daønh cho chuùng ta. Chuùng ta coù nieàm hy voïng ñoù cuõng töïa nhö caùi neo chaéc chaén vaø beàn vöõng cuûa taâm hoàn, chìm saâu vaøo beân trong böùc maøn cung thaùnh. Ñoù laø nôi Ñöùc Gieâsu ñaõ vaøo nhö ngöôøi tieàn phong môû ñöôøng cho chuùng ta" (Dt 6,18-20). Ñoù laø moät lôøi môøi goïi maïnh meõ ñöøng bao giôø ñaùnh maát nieàm hy voïng ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta, vaø giöõ laáy noù baèng caùch tìm aån naùu nôi Thieân Chuùa.
Hình aûnh chieác moû neo gôïi leân söï oån ñònh vaø an toaøn maø chuùng ta coù ñöôïc giöõa doøng nöôùc xao ñoäng cuûa cuoäc ñôøi neáu chuùng ta nöông töïa vaøo Chuùa Gieâsu. Gioâng toá khoâng bao giôø thaéng ñöôïc vì chuùng ta neo chaët vaøo nieàm hy voïng aân suûng coù theå giuùp chuùng ta soáng trong Chuùa Kitoâ baèng caùch chieán thaéng toäi loãi, sôï haõi vaø caùi cheát. Nieàm hy voïng naøy, lôùn hôn nhieàu so vôùi vieäc thoûa maõn caùc nhu caàu haèng ngaøy vaø vieäc caûi thieän nhöõng ñieàu kieän soáng, ñöa chuùng ta vöôït qua thöû thaùch vaø thuùc ñaåy chuùng ta tieán böôùc, maét luoân doõi nhìn muïc tieâu cao caû maø chuùng ta ñöôïc keâu goïi höôùng ñeán laø Nöôùc Trôøi.
Vì theá, Naêm Thaùnh saép tôùi seõ laø moät Naêm Thaùnh mang neùt ñaëc tröng cuûa nieàm hy voïng khoâng bao giôø maát ñi, nieàm hy voïng nôi Thieân Chuùa. Öôùc mong Naêm Thaùnh naøy cuõng giuùp chuùng ta laáy laïi nieàm tin caàn thieát vaøo Giaùo hoäi vaø vaøo xaõ hoäi, vaøo caùc moái töông quan lieân vò, vaøo caùc moái quan heä quoác teá, vaøo vieäc thaêng tieán phaåm giaù cuûa moïi ngöôøi vaø toân troïng thieân nhieân. Öôùc gì chöùng taù ñöùc tin cuûa chuùng ta trôû thaønh men hy voïng ñích thöïc cho theá giôùi, trôû thaønh lôøi loan baùo trôøi môùi ñaát môùi (x. 2 Pr 3,13), nôi chuùng ta seõ soáng trong coâng lyù vaø hoøa hôïp giöõa caùc daân toäc, chôø ngaøy lôøi Chuùa höùa neân thaønh töïu.
Töø hoâm nay chuùng ta haõy ñeå cho nieàm hy voïng naøy thu huùt chuùng ta, vaø qua chuùng ta lan toaû ñeán nhöõng ai khao khaùt nieàm hy voïng aáy. Öôùc gì cuoäc soáng cuûa chuùng ta noùi vôùi hoï: "Haõy troâng caäy vaøo Chuùa, haõy maïnh meõ vaø can ñaûm; haõy troâng caäy nôi Chuùa" (Tv 27,14). Öôùc gì söùc maïnh cuûa nieàm hy voïng laáp ñaày hieän taïi cuûa chuùng ta, ñang khi chuùng ta tin töôûng chôø ñôïi ngaøy trôû laïi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaùng ñöôïc chuùc tuïng vaø toân vinh, baây giôø vaø maõi maõi.
Ban haønh taïi Roâma, Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Lateâranoâ,
ngaøy 9 thaùng 5, Leã troïng Chuùa Gieâsu Kitoâ Leân Trôøi, naêm 2024,
naêm thöù möôøi hai trong trieàu Giaùo hoaøng cuûa toâi.
Phanxicoâ
- - - - - - - - - - - - -
[1] Baøi giaûng 198 augm, 2.
[2] X. Fonti Francescane, 263, 6.10.
[3] Misericordiae Vultus, Saéc leänh Naêm Thaùnh Ngoaïi thöôøng Loøng Thöông Xoùt, 1-3.
[4] Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et spes, 4.
[5] Thoâng ñieäp Laudato si', 50.
[6] X. Saùch Giaùo lyù Hoäi thaùnh Coâng giaùo, 2267.
[7] Thoâng ñieäp Laudato si', 49.
[8] Thoâng ñieäp Fratelli tutti, 262.
[9] Thoâng ñieäp Laudato si', 51.
[10] Kinh Tin kính Niceâa: H. Denzinger - A. Schonmetzer, Enchiridion Symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, 125.
[11] Ibid.
[12] Kinh Tin kính caùc Toâng ñoà: H. Denzinger - A. Schonmetzer, Enchiridion Symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, 30.
[13] Saùch Giaùo lyù Hoäi thaùnh Coâng giaùo, 1817.
[14] Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et spes, 21.
[15] Saùch Leã Roâma, Kinh Tieàn tuïng I Thaùnh leã caàu cho tín höõu qua ñôøi.
[16] Töï thuaät, X, 28.
[17] Thoâng ñieäp Spe salvi, 47.
[18] Saùch Giaùo lyù Hoäi thaùnh Coâng giaùo, 1472.
[19] Toâng thö Apostolorum limina, 23/5/1974, II.
[20] Nican Mopohua, 119.
[21] Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Lumen gentium, 68.
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)