Huaán thò Muïc Vuï "Communio Et Progressio"
"Hieäp Thoâng vaø Tieán Boä"
Huaán thò Muïc Vuï Communio Et Progressio - Hieäp Thoâng vaø Tieán Boä.
Chuyeån ngöõ: Lm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Duõng, OFM
Vatican (WHÑ 19-11-2024) - Huaán thò "Muïc Vuï Hieäp Thoâng vaø Tieán Boä" (1971) keâu goïi Giaùo Hoäi thích öùng vôùi theá giôùi hieän ñaïi, ñaëc bieät trong boái caûnh buøng noå truyeàn thoâng. Vaên kieän nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi nhö moät coâng cuï ñaéc löïc ñeå loan baùo Tin möøng vaø keát noái coäng ñoàng. Tinh thaàn hieäp thoâng vaø tieán boä thoâi thuùc Giaùo hoäi khai thaùc söùc maïnh cuûa moâi tröôøng kyõ thuaät soá, ñöa söù ñieäp yeâu thöông vaø cöùu ñoä cuûa Chuùa ñeán vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø giôùi treû.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Huaán thò (baûn dòch vieäc ngöõ cuûa Linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Vaên Duõng, OFM.):
Huaán thò Muïc Vuï
Communio Et Progressio
(Hieäp Thoâng vaø Tieán Boä)
Nhaèm Ñònh Höôùng Cho Vieäc Söû Duïng Caùc Phöông Tieän Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi Theo Tinh Thaàn Cuûa Coâng Ñoàng Vatican II.
Lôøi Giôùi Thieäu
1. Truyeàn thoâng xaõ hoäi ra ñôøi nhaèm muïc ñích keát noái con ngöôøi vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån xaõ hoäi. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù, truyeàn thoâng xaõ hoäi söû duïng nhieàu phöông tieän khaùc nhau nhö baùo chí, ñieän aûnh, ñaøi phaùt thanh vaø truyeàn hình. Nhôø söï tieán boä khoâng ngöøng cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, caùc phöông tieän truyeàn thoâng ngaøy caøng trôû neân phoå bieán vaø ñoùng vai troø quan troïng trong ñôøi soáng con ngöôøi. Chuùng taùc ñoäng maïnh meõ ñeán caùch chuùng ta soáng, caùch chuùng ta suy nghó vaø ñònh hình theá giôùi quan cuûa moãi caù nhaân.
2. Giaùo Hoäi luoân tin töôûng raèng caùc phöông tieän truyeàn thoâng laø "nhöõng moùn quaø Thieân Chuùa ban taëng" [1]. Nhöõng moùn quaø naøy keát noái con ngöôøi trong tình huynh ñeä vaø giuùp hoï chung tay thöïc hieän chöông trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Ñeå hieåu roõ hôn veà vai troø cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø nhöõng ñoùng goùp to lôùn cuûa noù, chuùng ta coù theå tham khaûo caùc taøi lieäu cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Noåi baät trong soá ñoù laø: Hieán cheá "Giaùo Hoäi trong Theá giôùi Hoâm nay" [2],Saéc leänh veà "Phong traøo Ñaïi keát" [3], Tuyeân ngoân veà "Töï do Toân giaùo" [4], Saéc leänh veà "Hoaït ñoäng Truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi" [5], Saéc leänh veà "Nhieäm vuï Muïc vuï cuûa caùc Giaùm muïc" [6], Saéc leänh veà "Caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi" [7]. Caên cöù vaøo giaùo huaán vaø tinh thaàn cuûa Coâng ñoàng, caùc Kitoâ höõu seõ coù ñöôïc ñònh höôùng ñuùng ñaén khi söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø töø ñoù tích cöïc daán thaân vaøo lónh vöïc naøy.
3. Naém baét ñöôïc taàm quan troïng vaø nhöõng bieán chuyeån khoâng ngöøng cuûa truyeàn thoâng, Coâng ñoàng Vatican II [8] ñaõ chæ ñaïo bieân soaïn Huaán thò Muïc vuï naøy nhö moät ngoïn ñeøn soi saùng, ñònh höôùng cho Giaùo Hoäi trong vieäc söû duïng vaø ñoàng haønh vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Huaán thò taäp trung vaøo vieäc trình baøy nhöõng nguyeân taéc giaùo lyù neàn taûng vaø nhöõng höôùng daãn muïc vuï chung, taïo tieàn ñeà vöõng chaéc cho vieäc öùng duïng linh hoaït vaøo thöïc tieãn ña daïng cuûa töøng thôøi kyø vaø töøng vuøng mieàn.
4. Ñeå Huaán thò naøy ñöôïc trieån khai hieäu quaû vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa coäng ñoaøn, caùc Giaùm muïc, Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông caàn thöïc hieän moät soá nhieäm vuï quan troïng:
(a) Tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia vaø caùc hoäi ñoàng giaùo phaän, quoác gia vaø quoác teá;
(b) Tìm ra caùch thöùc toát nhaát ñeå giaûi thích vaø aùp duïng Huaán thò moät caùch chính xaùc, phuø hôïp vôùi ñaëc thuø cuûa töøng ñòa phöông;
(c) Luoân ghi nhôù söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi trong quaù trình trieån khai.
Trong quaù trình thöïc hieän, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc coù theå döïa vaøo söï hoã trôï chuyeân moân töø caùc linh muïc, tu só vaø giaùo daân. Bôûi vì, vieäc söû duïng ñuùng ñaén caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi laø traùch nhieäm chung cuûa toaøn theå Daân Chuùa.
5. Huaán thò naøy nhö moät lôøi môøi goïi ñoái thoaïi, moät caùnh tay dang roäng, mong muoán keát noái Giaùo Hoäi vôùi nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng trong lónh vöïc truyeàn thoâng vaø taát caû nhöõng ai mang trong mình khaùt voïng veà moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Tin raèng, chính töø söï côûi môû, chia seû vaø hôïp taùc chaân thaønh, tieàm naêng voâ haïn cuûa truyeàn thoâng seõ ñöôïc ñaùnh thöùc, trôû thaønh ñoäng löïc maïnh meõ kieán taïo moät töông lai töôi saùng cho toaøn theå nhaân loaïi.
Phaàn Moät - Quan Ñieåm Kitoâ Giaùo Veà Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi: Nhöõng Neàn Taûng Giaùo Lyù Cô Baûn
6. Caùc keânh truyeàn thoâng xaõ hoäi, maëc duø höôùng ñeán töøng caù nhaân, nhöng laïi tieáp caän vaø aûnh höôûng ñeán toaøn xaõ hoäi [9]. Chuùng cung caáp thoâng tin cho coâng chuùng moät caùch roäng raõi veà nhöõng gì ñang dieãn ra treân theá giôùi vaø veà nhöõng quan ñieåm ñöông thôøi moät caùch nhanh choùng. Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng khoâng theå thieáu ñoái vôùi hoaït ñoäng trôn tru cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi vôùi nhöõng nhu caàu phöùc taïp vaø luoân thay ñoåi, cuøng vôùi nhöõng cuoäc tham vaán lieân tuïc vaø thöôøng xuyeân maø ñieàu naøy ñoøi hoûi. Ñieàu naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quan nieäm Kitoâ giaùo veà caùch con ngöôøi soáng vôùi nhau. Nhöõng tieán boä kyõ thuaät naøy coù muïc ñích cao caû laø ñöa con ngöôøi xích laïi gaàn nhau hôn. Baèng caùch truyeàn taûi kieán thöùc veà nhöõng noãi sôï haõi vaø hy voïng chung cuûa hoï, chuùng giuùp con ngöôøi giaûi quyeát chuùng. Vieäc ñaùnh giaù cuûa Kitoâ giaùo veà söï ñoùng goùp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñoái vôùi haïnh phuùc cuûa nhaân loaïi baét nguoàn töø nguyeân taéc cô baûn naøy.
7. Con ngöôøi treân toaøn theá giôùi ñang khoâng ngöøng noã löïc caûi thieän ñieàu kieän soáng. Nhöõng tieán boä khoa hoïc vaø kyõ thuaät chính laø coâng cuï höõu hieäu cho noã löïc naøy. Kitoâ giaùo nhìn nhaän söï phaùt trieån naøy nhö:
(a) Söï ñaùp öùng, duø nhieàu khi voâ thöùc, vôùi meänh leänh "laøm chuû vaø cai quaûn theá giôùi" maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho con ngöôøi.[10];
(b) Haønh ñoäng hôïp taùc vôùi Thieân Chuùa trong coâng trình saùng taïo vaø baûo toàn theá giôùi.[11];
Trong boái caûnh ñoù, truyeàn thoâng xaõ hoäi coù vò trí vaø vai troø voâ cuøng quan troïng:
(a) Laø coâng cuï keát noái, giuùp con ngöôøi chia seû kieán thöùc vaø cuøng nhau saùng taïo;
(b) Goùp phaàn hieän thöïc hoùa söù meänh maø Thieân Chuùa giao phoù: Xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn[12]. Bôûi leõ, khi taïo döïng con ngöôøi theo hình aûnh cuûa chính Ngaøi, Thieân Chuùa ñaõ ban cho con ngöôøi moät phaàn quyeàn naêng saùng taïo cuûa Ngaøi.
8. Truyeàn thoâng xaõ hoäi nhö nhöõng nhòp caàu noái keát con ngöôøi, thaép saùng yù thöùc coäng ñoàng vaø tình lieân ñôùi xaõ hoäi. Nhôø ñoù, moãi caù nhaân, nhö ñöôïc baøn tay Thieân Chuùa daãn daét, hoøa mình vaøo doøng chaûy lòch söû, chung tay kieán taïo moät theá giôùi toát ñeïp hôn[13]. Ñöùc tin Kitoâ giaùo daïy chuùng ta raèng, moïi giao tieáp ñeàu höôùng ñeán muïc tieâu cao ñeïp laø söï hieäp nhaát vaø tình huynh ñeä. Maàu nhieäm moät Thieân Chuùa duy nhaát hieäp thoâng vónh cöûu giöõa 3 ngoâi vò Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn, chính laø nguoàn maïch vaø hình maãu lyù töôûng cho tình yeâu thöông vaø söï keát noái giöõa con ngöôøi.
9. Truyeàn thoâng xaõ hoäi coù theå goùp phaàn raát lôùn vaøo söï hieäp nhaát cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, ñieàu naøy chæ coù theå xaûy ra khi con ngöôøi coù thieän chí vaø taâm hoàn höôùng thieän. Neáu khoâng, söï buøng noå coâng ngheä naøy coù theå gaây ra taùc ñoäng ngöôïc laïi. Noù coù theå daãn ñeán ít hieåu bieát hôn, nhieàu baát hoøa hôn vaø keát quaû laø toäi loãi gia taêng. Thaät ñaùng buoàn, chuùng ta thöôøng xuyeân chöùng kieán truyeàn thoâng xaõ hoäi bò lôïi duïng ñeå ñi ngöôïc laïi hoaëc huûy hoaïi caùc giaù trò neàn taûng cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Ngöôøi Kitoâ höõu coi nhöõng ñieàu xaáu xa naøy laø baèng chöùng cho thaáy con ngöôøi caàn ñöôïc cöùu chuoäc. Con ngöôøi caàn ñöôïc giaûi thoaùt khoûi toäi loãi ñaõ xaâm nhaäp vaøo lòch söû nhaân loaïi ngay töø khi con ngöôøi sa ngaõ ñaàu tieân[14].
10. Bôûi toäi loãi cuûa mình, con ngöôøi ñaõ quay löng vôùi Ñaáng Taïo Hoùa, ñeå roài chìm trong hoãn loaïn vaø xung ñoät[15]. Hoï ñaùnh maát khaû naêng keát noái vôùi nhau. Nhöng cho duø vaäy, tình yeâu cuûa Thieân Chuùa daønh cho con ngöôøi vaãn kieân trì, baát chaáp söï choái boû cuûa con ngöôøi. Chính Ngaøi laø Ñaáng ñaõ chuû ñoäng lieân laïc vôùi nhaân loaïi[16] ngay töø thuôû hoàng hoang cuûa lòch söû cöùu ñoä. Vaø khi thôøi gian ñeán hoài vieân maõn, Ngaøi ñaõ ban chính Con Moät cuûa Ngaøi cho theá gian[17]. "Ngoâi Lôøi ñaõ trôû neân ngöôøi phaøm"[18]. Chuùa Gieâsu, Con Thieân Chuùa nhaäp theå, Ngoâi Lôøi vaø Hình AÛnh cuûa Thieân Chuùa voâ hình,[19] ñaõ giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi toäi loãi baèng chính caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngaøi. Ngaøi chia seû cho con ngöôøi chaân lyù vaø trao ban söï soáng cuûa Thieân Chuùa moät caùch phong phuù vaø doài daøo hôn bao giôø heát. Laø Ñaáng trung gian duy nhaát giöõa Chuùa Cha vaø nhaân loaïi, Chuùa Gieâsu ñaõ giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi toäi loãi, laäp laïi hoøa bình giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi, ñoàng thôøi ñaët neàn moùng cho söï hieäp nhaát giöõa con ngöôøi vôùi nhau[20]. Töø thôøi ñieåm ñoù, söï truyeàn thoâng giöõa con ngöôøi ñaõ tìm thaáy lyù töôûng cao nhaát vaø taám göông saùng ngôøi nhaát nôi Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ trôû neân Ngöôøi vaø laø Anh Em. Ngaøi truyeàn daïy caùc moân ñeä cuûa Ngaøi, luoân luoân vaø ôû moïi nôi[21], haõy loan baùo Tin Möøng "döôùi aùnh saùng ban ngaøy" vaø "töø treân maùi nhaø"[22].
11. Khi coøn taïi theá, Chuùa Kitoâ ñaõ toû mình ra laø Ñaáng Truyeàn Thoâng Hoaøn Haûo. Qua vieäc "nhaäp theå", Ngaøi hoaøn toaøn ñoàng hoùa mình vôùi nhöõng ngöôøi seõ ñoùn nhaän thoâng ñieäp cuûa Ngaøi, vaø Ngaøi truyeàn taûi söù ñieäp khoâng chæ baèng lôøi noùi maø baèng chính cuoäc soáng cuûa Ngaøi. Ngaøi noùi töø traùi tim, töø chính nhöõng traûi nghieäm cuûa ngöôøi daân. Bôûi vaäy, Ngaøi rao giaûng Tin Möøng maø khoâng sôï haõi hay thoûa hieäp. Ngaøi söû duïng ngoân ngöõ vaø caùch suy nghó cuûa hoï ñeå truyeàn ñaït. Ngaøi thaáu hieåu vaø ñoàng caûm vôùi nhöõng thöû thaùch maø hoï ñang phaûi ñoái dieän.
Truyeàn thoâng khoâng chæ laø dieãn ñaït yù töôûng hay bieåu loä caûm xuùc. ÔÛ caáp ñoä saâu saéc nhaát, ñoù laø trao ban chính mình trong tình yeâu. Thöïc vaäy, söï truyeàn thoâng cuûa Chuùa Kitoâ chính laø trao ban thaàn khí vaø söï soáng[23]. Khi thieát laäp Bí tích Thaùnh Theå, Chuùa Kitoâ ñaõ ban cho chuùng ta hình thöùc hieäp thoâng hoaøn haûo vaø maät thieát nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi coù theå coù trong ñôøi naøy, vaø chính töø ñoù, laø söï hieäp nhaát saâu saéc nhaát giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Hôn nöõa, Chuùa Kitoâ coøn ban cho chuùng ta Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng mang ñeán söï soáng vaø keát noái moïi ngöôøi trong söï hieäp nhaát[24]. Giaùo Hoäi laø Thaân Theå Huyeàn Nhieäm cuûa Chuùa Kitoâ, laø söï neân troïn voâ hình cuûa Chuùa Kitoâ vinh hieån, Ñaáng "laáp ñaày muoân loaøi"[25]. Do ñoù, trong Giaùo Hoäi vaø vôùi söï trôï giuùp cuûa lôøi Chuùa vaø caùc bí tích, chuùng ta tieán böôùc höôùng tôùi nieàm hy voïng veà söï hieäp nhaát cuoái cuøng, nôi "Thieân Chuùa seõ laø taát caû trong moïi söï"[26].
12. Vì vaäy, trong soá nhöõng phaùt minh kyõ thuaät tuyeät vôøi[27] thuùc ñaåy söï giao tieáp giöõa con ngöôøi, caùc Kitoâ höõu nhaän thaáy nhöõng phöông tieän ñöôïc taïo ra döôùi söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa ñeå khuyeán khích caùc moái quan heä xaõ hoäi trong haønh trình traàn theá cuûa hoï. Thöïc söï, nhöõng phöông tieän naøy giuùp xaây döïng caùc moái quan heä môùi vaø taïo ra moät ngoân ngöõ môùi, giuùp con ngöôøi hieåu roõ hôn veà baûn thaân vaø deã daøng hieåu nhau hôn. Nhôø ñoù, con ngöôøi ñöôïc daãn daét ñeán söï hieåu bieát laãn nhau vaø cuøng chia seû nhöõng khaùt voïng. Ñieàu naøy, ñeán löôït noù, thuùc ñaåy hoï höôùng tôùi coâng lyù vaø hoøa bình, thieän chí vaø baùc aùi tích cöïc, hoã trôï laãn nhau, yeâu thöông vaø cuoái cuøng laø hieäp thoâng. Do ñoù, caùc coâng cuï truyeàn thoâng cung caáp moät soá phöông tieän hieäu quaû nhaát ñeå thuùc ñaåy tình baùc aùi giöõa con ngöôøi, vöøa laø nguyeân nhaân vöøa laø bieåu hieän cuûa tình ñoaøn keát.
13. Taát caû nhöõng ngöôøi thieän chí, vì theá, ñöôïc thuùc ñaåy ñeå cuøng nhau laøm vieäc nhaèm ñaûm baûo raèng caùc phöông tieän truyeàn thoâng thöïc söï ñoùng goùp vaøo vieäc theo ñuoåi chaân lyù vaø thuùc ñaåy tieán boä. Ngöôøi Kitoâ höõu seõ tìm thaáy trong ñöùc tin cuûa mình moät ñoäng löïc boå sung ñeå thöïc hieän ñieàu naøy. Vaø thoâng ñieäp cuûa Tin Möøng ñöôïc lan truyeàn seõ thuùc ñaåy yù töôûng veà tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi döôùi söï baûo trôï phuï töû cuûa Thieân Chuùa. Cuoái cuøng, söï tieáp xuùc vaø hôïp taùc giöõa con ngöôøi phuï thuoäc vaøo söï löïa choïn töï do cuûa hoï, maø söï löïa choïn naøy laïi bò aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá taâm lyù, xaõ hoäi vaø kyõ thuaät. Do ñoù, taàm quan troïng vaø yù nghóa cuoái cuøng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng phuï thuoäc vaøo söï hoaït ñoäng cuûa söï löïa choïn töï do cuûa con ngöôøi trong vieäc söû duïng chuùng.
14. Bôûi vì con ngöôøi quyeát ñònh caùch söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän coù, neân caùc nguyeân taéc ñaïo ñöùc lieân quan ôû ñaây döïa treân söï hieåu bieát ñuùng ñaén veà phaåm giaù con ngöôøi. Caàn nhôù raèng, con ngöôøi phaûi ñöôïc coi laø thaønh vieân trong gia ñình döôõng töû cuûa Thieân Chuùa. Ñoàng thôøi, caùc nguyeân taéc naøy baét nguoàn töø baûn chaát cô baûn cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø caùc ñaëc ñieåm töï nhieân cuûa phöông tieän ñoù. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi nhöõng gì ñaõ ñöôïc noùi trong Gaudium et spes: 'Bôûi chính söï kieän ñöôïc taïo döïng, moïi söï vaät ñeàu ñöôïc ban cho söï oån ñònh, chaân lyù, söï toát laønh, caùc quy luaät vaø traät töï rieâng maø con ngöôøi phaûi toân troïng..."[28]
15. Ngöôøi naøo muoán thaáy truyeàn thoâng chieám vò trí cuûa chuùng trong lòch söû Saùng Taïo, Nhaäp Theå vaø Cöùu Chuoäc, vaø caân nhaéc ñaïo ñöùc chi phoái vieäc söû duïng chuùng, caàn coù söï hieåu bieát ñaày ñuû vaø ñuùng ñaén veà con ngöôøi. Ngöôøi ñoù cuõng caàn coù kieán thöùc vöõng chaéc veà baûn chaát thöïc söï cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø caùc coâng cuï phuïc vuï noù. 'Ngöôøi truyeàn thoâng' laø nhöõng ai tích cöïc söû duïng truyeàn thoâng. Hoï coù traùch nhieäm löông taâm ñeå trôû neân thaønh thaïo trong ngheä thuaät truyeàn thoâng xaõ hoäi nhaèm ñaït hieäu quaû trong coâng vieäc cuûa mình[29]. Vaø khi aûnh höôûng cuûa moät ngöôøi ñoái vôùi quaù trình truyeàn thoâng taêng leân, traùch nhieäm naøy cuõng taêng theo. Ñieàu naøy caøng aùp duïng nhieàu hôn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phaûi höôùng daãn thò hieáu vaø phaùn ñoaùn cuûa ngöôøi khaùc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi phaûi daïy doã ngöôøi treû hoaëc ngöôøi chöa ñöôïc hoïc. Vaø noù aùp duïng cho taát caû nhöõng ai coù theå laøm giaøu hoaëc laøm ngheøo baûn chaát con ngöôøi, duø ngöôøi ñoù laø moät caù nhaân hay moät ngöôøi bò cuoán vaøo ñaùm ñoâng.
'Ngöôøi tieáp nhaän' laø nhöõng ngöôøi, vì muïc ñích rieâng cuûa hoï, ñoïc, nghe hoaëc xem caùc phöông tieän truyeàn thoâng khaùc nhau. Caàn laøm moïi ñieàu coù theå ñeå giuùp hoï hieåu veà truyeàn thoâng. Nhôø ñoù, hoï coù theå dieãn giaûi chính xaùc thoâng ñieäp, taän duïng ñaày ñuû lôïi ích vaø ñoùng goùp phaàn mình vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi. Chæ khi ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän, truyeàn thoâng môùi coù theå hoaït ñoäng theo caùch toát nhaát coù theå.
16. Toång saûn löôïng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng trong baát kyø khu vöïc naøo cuõng neân ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân ñoùng goùp cuûa noù cho thieän ích chung[30]. Tin töùc, vaên hoùa vaø giaûi trí cuûa noù caàn ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi. Tin töùc veà söï kieän ñaõ xaûy ra caàn ñöôïc cung caáp, cuøng vôùi boái caûnh cuûa söï kieän, ñeå moïi ngöôøi coù theå hieåu caùc vaán ñeà xaõ hoäi vaø laøm vieäc ñeå giaûi quyeát chuùng. Caàn duy trì söï caân baèng hôïp lyù, khoâng chæ giöõa tin töùc thôøi söï, taøi lieäu giaùo duïc vaø giaûi trí, maø coøn giöõa caùc hình thöùc giaûi trí nheï nhaøng vaø nghieâm tuùc hôn.
17. Moïi thoâng ñieäp truyeàn thoâng caàn phaûi ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu cô baûn nhö söï chaân thaønh, trung thöïc vaø tính chaân thöïc. YÙ ñònh toát vaø löông taâm trong saùng khoâng ñuû ñeå laøm cho moät thoâng ñieäp trôû neân ñaùng tin caäy. Thoâng ñieäp phaûi theå hieän söï thaät, phaûn aùnh chính xaùc tình huoáng cuøng vôùi moïi haøm yù cuûa noù. Giaù trò ñaïo ñöùc vaø tính hôïp leä cuûa moät thoâng ñieäp khoâng chæ naèm ôû chuû ñeà hay noäi dung trí tueä cuûa noù. Caùch thöùc maø noù ñöôïc trình baøy, caùch maø noù ñöôïc dieãn ñaït vaø xöû lyù, thaäm chí caû ñoái töôïng maø noù nhaém tôùi - taát caû ñeàu caàn ñöôïc caân nhaéc[31].
18. Söï hieåu bieát saâu saéc hôn vaø söï caûm thoâng lôùn hôn giöõa con ngöôøi, cuøng vôùi söï hôïp taùc hieäu quaû trong coâng vieäc saùng taïo, laø nhöõng lôïi ích tuyeät vôøi maø truyeàn thoâng xaõ hoäi neân mang laïi. Nhöõng lyù töôûng naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa Daân Chuùa, vaø thöïc teá, chuùng ñöôïc cuûng coá vaø taêng cöôøng bôûi nhöõng muïc tieâu naøy. 'Vì vieäc thuùc ñaåy söï hieäp nhaát thuoäc veà baûn chaát saâu saéc nhaát cuûa Giaùo hoäi,' bôûi vì 'moái quan heä cuûa mình vôùi Chuùa Kitoâ, Giaùo hoäi vöøa laø daáu chæ bí tích vöøa laø phöông tieän hieäp nhaát maät thieát vôùi Thieân Chuùa, vaø hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi[32]".
Phaàn Hai: Truyeàn Thoâng Vaø Ñoùng Goùp Cho Tieán Boä Xaõ Hoäi
Chöông I: Chöùc Naêng Cuûa Truyeàn Thoâng Trong Ñôøi Soáng Xaõ Hoäi
19. Trong boái caûnh xaõ hoäi hieän ñaïi, truyeàn thoâng ñoùng vai troø nhö moät dieãn ñaøn toaøn caàu, keát noái con ngöôøi trong tieán trình giao löu thoâng tin vaø hôïp taùc quoác teá. Truyeàn thoâng, vôùi tính phoå caäp vaø khaû naêng thuùc ñaåy ñoái thoaïi, taïo ñieàu kieän cho söï tham gia cuûa moãi caù nhaân vaøo doøng chaûy thoâng tin toaøn caàu, töø ñoù goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån chung cuûa nhaân loaïi. Söï töông taùc thoâng tin naøy laø neàn taûng cho söï thaáu hieåu vaø ñoàng caûm, nhöõng yeáu toá quan troïng thuùc ñaåy tieán boä xaõ hoäi.
20. Söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ñaõ phaù vôõ nhöõng raøo caûn veà thôøi gian vaø khoâng gian giöõa con ngöôøi, höôùng ñeán söï hieåu bieát saâu saéc hôn vaø söï ñoaøn keát chaët cheõ hôn. Moät löôïng thoâng tin khoång loà ñöôïc truyeàn taûi lieân tuïc ñeán vaø ñi töø khaép moïi nôi treân theá giôùi, giuùp con ngöôøi naém baét caùc söï kieän vaø cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc. Giaùo duïc ôû moïi caáp ñoä ñeàu ñöôïc höôûng lôïi töø vieäc söû duïng nhöõng coâng cuï hoã trôï naøy. Truyeàn thoâng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc xoùa boû naïn muø chöõ, cung caáp giaùo duïc cô baûn vaø naâng cao. Chuùng coù theå giuùp ñôõ hieäu quaû ngöôøi daân ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån vöôn tôùi tieán boä vaø töï do. Truyeàn thoâng coù theå thieát laäp moät söï bình ñaúng phoå quaùt, trong ñoù moïi ngöôøi, baát keå vò trí xaõ hoäi, ñeàu coù theå taän höôûng nhöõng lôïi ích cuûa vaên hoùa vaø giaûi trí. Chuùng laøm phong phuù taâm hoàn con ngöôøi. Chuùng giuùp con ngöôøi giöõ lieân laïc vôùi thöïc teá baèng caùch cung caáp nhöõng hình aûnh vaø aâm thanh chaân thöïc cuûa cuoäc soáng. Chuùng ñöa nhöõng thôøi ñaïi vaø ñòa ñieåm xa xoâi ñeán gaàn hôn. Vaø khi naïn muø chöõ coøn phoå bieán - ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø phuû nhaän giaù trò cuûa caùc neàn vaên hoùa truyeàn thoáng - thì truyeàn thoâng coù theå nhanh choùng giuùp ngöôøi daân tieáp caän vôùi nhöõng phaùt trieån gaàn ñaây cuûa loái soáng hieän ñaïi.
21. Vôùi nhöõng lôïi ích neâu treân, truyeàn thoâng coù theå ñöôïc xem nhö nhöõng coâng cuï höõu hieäu cho söï tieán boä. Ñuùng laø chuùng cuõng tieàm aån nhöõng khoù khaên, nhöng chuùng ta caàn ñoái maët vaø vöôït qua. Caû ngöôøi truyeàn ñaït laãn ngöôøi tieáp nhaän ñeàu caàn nhaän thöùc roõ nhöõng nguy cô vaø thaùch thöùc coá höõu cuûa truyeàn thoâng. Ví duï, laøm theá naøo ñeå ñaûm baûo raèng doøng chaûy tin töùc nhanh choùng, ngaãu nhieân vaø voâ taän naøy ñöôïc ñaùnh giaù vaø hieåu moät caùch ñuùng ñaén? Truyeàn thoâng thöôøng höôùng ñeán moät löôïng khaùn giaû ñaïi chuùng, do ñoù, chuùng thöôøng aùp duïng quan ñieåm trung laäp ñeå traùnh gaây phaûn caûm cho baát kyø boä phaän naøo trong soá hoï. Trong moät xaõ hoäi ñeà cao quyeàn töï do baát ñoàng chính kieán, laøm theá naøo ñeå phaân bieät ñuùng sai, thaät giaû? Ñoái maët vôùi söï caïnh tranh trong vieäc thu huùt moät löôïng lôùn khaùn giaû, laøm theá naøo ñeå ngaên chaën truyeàn thoâng khoûi vieäc loâi keùo vaø khôi daäy nhöõng khuynh höôùng tieâu cöïc trong baûn chaát con ngöôøi? Laøm theá naøo ñeå traùnh söï taäp trung quyeàn löïc truyeàn thoâng vaøo tay moät soá ít, daãn ñeán vieäc trieät tieâu ñoái thoaïi thöïc söï? Laøm theá naøo ñeå ngaên chaën vieäc truyeàn thoâng giaùn tieáp thoâng qua coâng ngheä laøm suy yeáu giao tieáp tröïc tieáp giöõa con ngöôøi - ñaëc bieät laø khi nhöõng giao tieáp naøy dieãn ra döôùi daïng hình aûnh? Khi truyeàn thoâng loâi keùo con ngöôøi troán traùnh vaøo theá giôùi aûo, chuùng ta coù theå laøm gì ñeå ñöa hoï trôû veà vôùi thöïc taïi? Laøm theá naøo ñeå ngaên chaën truyeàn thoâng khuyeán khích söï löôøi bieáng vaø thuï ñoäng veà maët tinh thaàn? Vaø laøm theá naøo ñeå ñaûm baûo raèng vieäc lieân tuïc khôi gôïi caûm xuùc khoâng laøm suy yeáu lyù trí?
22. Roõ raøng laø ñaõ coù moät söï suy giaûm caùc chuaån möïc ñaïo ñöùc trong nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng ngaøy nay, vaø söï suy giaûm naøy laø nguyeân nhaân gaây lo ngaïi saâu saéc cho taát caû nhöõng ngöôøi ngay thaúng. Thaät deã daøng ñeå tìm thaáy baèng chöùng veà söï suy giaûm naøy trong taát caû caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Nhöng möùc ñoä maø nhöõng phöông tieän naøy phaûi chòu traùch nhieäm cho söï suy giaûm naøy vaãn coøn laø moät caâu hoûi boû ngoû. Nhieàu ngöôøi coù traùch nhieäm cho raèng nhöõng phöông tieän naøy chæ phaûn aùnh nhöõng gì ñaõ toàn taïi trong xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi khaùc cho raèng chuùng laøm taêng theâm vaø lan truyeàn nhöõng khuynh höôùng ñoù, vaø baèng caùch bieán chuùng trôû neân phoå bieán, daãn ñeán vieäc chuùng daàn daàn ñöôïc chaáp nhaän. Vaø cuõng coù nhöõng ngöôøi khaùc ñoå loãi hoaøn toaøn cho caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ñieàu chaéc chaén ñuùng laø ñieåm yeáu naèm ôû chính xaõ hoäi vaø noã löïc khoâi phuïc caùc chuaån möïc phaûi lieân quan ñeán toaøn boä xaõ hoäi, cha meï, giaùo vieân, muïc töû vaø taát caû nhöõng ai quan taâm ñeán lôïi ích chung. Trong noã löïc naøy, caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi coù moät vai troø khoâng nhoû. Tuy nhieân, khoâng theå ñaët caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaøo moät loaïi rieâng bieät vôùi ñôøi soáng haøng ngaøy vaø thaùi ñoä cuûa con ngöôøi.
23. Ñeå coù theå hieåu roõ hôn vaø khai thaùc trieät ñeå nhöõng lôïi ích maø truyeàn thoâng xaõ hoäi mang laïi cho xaõ hoäi, ñoàng thôøi loaïi boû nhöõng khoù khaên ngaãu nhieân maø chuùng gaây ra, caàn phaûi nghieân cöùu nhöõng khía caïnh chuû yeáu trong hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng giöõa con ngöôøi.
1. Coâng luaän
24. Phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi laø dieãn ñaøn coâng coäng, nôi moãi caù nhaân ñeàu coù quyeàn töï do trao ñoåi yù kieán. Söï baøy toû quan ñieåm coâng khai vaø vieäc ñoái chieáu nhöõng quan ñieåm khaùc bieät trong khuoân khoå ñoái thoaïi naøy goùp phaàn ñònh hình vaø laøm phong phuù theâm söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, ñoàng thôøi thuùc ñaåy tieán boä xaõ hoäi.
25. Coâng luaän laø moät bieåu hieän thieát yeáu cuûa baûn tính con ngöôøi trong xaõ hoäi. Söï hình thaønh coâng luaän xuaát phaùt töø thieân höôùng baåm sinh cuûa moãi ngöôøi, ñoù laø mong muoán baøy toû yù kieán, thaùi ñoä vaø caûm xuùc cuûa baûn thaân ñeå ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän chung veà nieàm tin vaø taäp tuïc. Ñöùc Pioâ XII ñaõ moâ taû coâng luaän nhö: "tieáng voïng töï nhieân cuûa caùc söï kieän vaø tình huoáng thöïc teá, ñöôïc phaûn aùnh moät caùch töï phaùt qua taâm trí vaø phaùn ñoaùn cuûa con ngöôøi"[33]. Chính vì vaäy, töï do ngoân luaän laø moät yeáu toá taát yeáu cho söï phaùt trieån cuûa coâng luaän, bôûi noù laø tieáng noùi phaûn aùnh nhöõng yù töôûng vaø phaûn öùng cuûa nhöõng nhoùm ngöôøi coù aûnh höôûng trong moät xaõ hoäi ñöôïc ñònh hình bôûi ñòa lyù, vaên hoùa vaø lòch söû.
26. Söï hình thaønh ñuùng ñaén cuûa coâng luaän phuï thuoäc vaøo yeáu toá then choát laø töï do baøy toû yù kieán vaø quan ñieåm. Coâng ñoàng Vatican II ñaõ khaúng ñònh roõ raøng raèng töï do ngoân luaän cuûa caù nhaân vaø taäp theå phaûi ñöôïc ñaûm baûo, mieãn laø khoâng gaây phöông haïi ñeán thieän ích chung vaø ñaïo ñöùc xaõ hoäi[34]. Ñeå moïi ngöôøi cuøng hôïp taùc vaø phaùt trieån coäng ñoàng, caàn taïo ñieàu kieän cho vieäc töï do ñaùnh giaù vaø so saùnh nhöõng quan ñieåm khaùc nhau, mieãn laø chuùng ñöôïc trình baøy moät caùch coù lyù leõ vaø toân troïng. Trong quaù trình töông taùc töï do ñoù, seõ dieãn ra söï trao ñoåi, tieáp nhaän hoaëc baùc boû, thoûa hieäp hoaëc keát hôïp caùc yù kieán. Nhôø vaäy, nhöõng yù töôûng hôïp lyù vaø coù giaù trò seõ daàn ñöôïc khaúng ñònh, taïo tieàn ñeà cho söï ñoàng thuaän vaø haønh ñoäng chung.
27. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng giöõ moät vai troø voâ cuøng quan troïng trong vieäc ñònh hình coâng luaän. Hoï coù nhieäm vuï thu thaäp, so saùnh vaø truyeàn taûi nhöõng quan ñieåm khaùc nhau ñeán coâng chuùng. Ñieàu naøy giuùp moïi ngöôøi coù caùi nhìn ña chieàu, töø ñoù hieåu roõ vaán ñeà vaø ñöa ra quyeát ñònh chính xaùc.
28. Moãi coâng daân ñeàu coù traùch nhieäm ñoùng goùp vaøo vieäc hình thaønh coâng luaän. Hoï coù theå töï mình baøy toû quan ñieåm hoaëc thoâng qua nhöõng ngöôøi ñaïi dieän cho tieáng noùi cuûa mình[35]. Nhöõng ngöôøi coù uy tín trong xaõ hoäi, duø laø do chöùc vuï, taøi naêng hay baát kyø lyù do naøo, ñeàu coù aûnh höôûng lôùn ñeán coâng luaän. Moãi khi hoï leân tieáng, chính laø luùc hoï ñang goùp phaàn ñònh hình coâng luaän. Vì vaäy, traùch nhieäm cuûa hoï caøng lôùn hôn khi vò theá vaø taàm aûnh höôûng cuûa hoï caøng cao.
29. Vieäc thuùc ñaåy moät vaán ñeà naøo ñoù, hay coøn goïi laø "chieán dòch tuyeân truyeàn", nhaèm taùc ñoäng ñeán coâng luaän chæ chính ñaùng khi noù phuïc vuï cho söï thaät. Muïc tieâu vaø phöông phaùp cuûa noù phaûi phuø hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi vaø höôùng ñeán nhöõng lôïi ích chung. Nhöõng lôïi ích naøy coù theå thuoäc veà caù nhaân, taäp theå, quoác gia hay caû nhaân loaïi.
30. Coù nhöõng loaïi tuyeân truyeàn khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Ñoù laø nhöõng loaïi gaây haïi cho lôïi ích chung hoaëc ngaên caûn coâng chuùng phaûn hoài. Baát kyø hình thöùc tuyeân truyeàn naøo coá tình boùp meùo söï thaät, duøng thoâng tin thieáu trung thöïc, ñöa tin moät chieàu hoaëc boû soùt thoâng tin quan troïng ñeå thao tuùng dö luaän, haïn cheá quyeàn töï do quyeát ñònh cuûa con ngöôøi, ñeàu caàn phaûi bò baøi tröø. Ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng bôûi söùc maïnh cuûa tuyeân truyeàn ñang ngaøy caøng lôùn, ñaëc bieät laø khi noù ñöôïc hoã trôï bôûi söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh khoa hoïc haønh vi nhö taâm lyù hoïc vaø coâng ngheä truyeàn thoâng hieän ñaïi.
31. Khoâng phaûi baát cöù yù kieán naøo ñöôïc coâng khai cuõng ñeàu phaûn aùnh ñuùng coâng luaän cuûa soá ñoâng. Trong cuøng moät vaán ñeà, nhieàu luoàng yù kieán coù theå cuøng toàn taïi, maëc duø thöôøng chæ coù moät yù kieán nhaän ñöôïc söï ñoàng thuaän cao hôn caû. Tuy nhieân, yù kieán cuûa ña soá khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø ñuùng ñaén hay gaàn vôùi söï thaät nhaát. Hôn nöõa, coâng luaän luoân luoân thay ñoåi. Cuøng moät vaán ñeà, coù luùc ñöôïc uûng hoä, coù luùc laïi bò phaûn ñoái. Vì vaäy, chuùng ta caàn tænh taùo vaø coù chính kieán tröôùc nhöõng luoàng yù kieán ñang thònh haønh. Hoaøn toaøn coù theå coù nhöõng lyù do chính ñaùng ñeå chuùng ta phaûn ñoái chuùng.
32. Laõnh ñaïo, duø laø chính trò hay toân giaùo, caàn luoân coi troïng tieáng noùi cuûa ngöôøi daân. Nhöõng quan ñieåm ñöôïc theå hieän moät caùch coâng khai vaø phoå bieán, phaûn aùnh mong muoán cuûa ngöôøi daân, luoân caàn ñöôïc laéng nghe vaø xem xeùt moät caùch thaáu ñaùo.
2. Quyeàn ñöôïc bieát vaø truyeàn thoâng thoâng tin
33. Ñeå coâng luaän ñöôïc hình thaønh moät caùch ñuùng ñaén, ñieàu quan troïng laø ngay töø ñaàu, coâng chuùng phaûi ñöôïc töï do tieáp caän nguoàn thoâng tin vaø caùc keânh thoâng tin. Ñoàng thôøi, hoï cuõng caàn coù quyeàn töï do baøy toû quan ñieåm cuûa mình. Quyeàn töï do ngoân luaän vaø quyeàn ñöôïc thoâng tin luoân ñi ñoâi vôùi nhau. Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan XXIII[36], Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI[37] vaø Coâng ñoàng Vatican II[38] ñeàu ñaõ nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa quyeàn ñöôïc thoâng tin, moät quyeàn thieát yeáu ñoái vôùi caù nhaân vaø toaøn xaõ hoäi ngaøy nay.
a) Tieáp caän caùc nguoàn vaø keânh thoâng tin
34. Con ngöôøi thôøi hieän ñaïi khoâng theå soáng thieáu thoâng tin. Thoâng tin ñoù phaûi ñaày ñuû, nhaát quaùn, chính xaùc vaø trung thöïc. Bôûi leõ, neáu khoâng coù thoâng tin ñaùng tin caäy, con ngöôøi seõ khoâng theå hieåu ñöôïc theá giôùi ñang thay ñoåi khoâng ngöøng vaø thích nghi vôùi thöïc teá. Ñeå thích nghi, con ngöôøi caàn ñöa ra quyeát ñònh döïa treân söï hieåu bieát ñaày ñuû veà caùc söï kieän. Chæ khi ñoù, con ngöôøi môùi coù theå soáng coù traùch nhieäm, chuû ñoäng tham gia vaøo ñôøi soáng coäng ñoàng treân caùc phöông dieän kinh teá, chính trò, vaên hoùa vaø toân giaùo. Quyeàn ñöôïc thoâng tin ñi ñoâi vôùi nghóa vuï tìm kieám thoâng tin. Thoâng tin khoâng töï ñeán maø phaûi ñöôïc tìm kieám. Ñeå tieáp caän thoâng tin, con ngöôøi caàn ñöôïc tieáp caän vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ña daïng. Nhôø ñoù, hoï coù theå töï do löïa choïn phöông tieän phuø hôïp nhaát vôùi nhu caàu cuûa baûn thaân vaø xaõ hoäi. Quyeàn ñöôïc tieáp caän thoâng tin seõ trôû neân voâ nghóa neáu nguoàn cung caáp thoâng tin khoâng ña daïng vaø phong phuù.
35. Ñeå löïa choïn höôùng ñi ñuùng ñaén, xaõ hoäi ôû moïi caáp ñoä ñeàu caàn ñöôïc trang bò thoâng tin ñaày ñuû. Coäng ñoàng caàn nhöõng coâng daân coù hieåu bieát. Quyeàn ñöôïc thoâng tin khoâng chæ laø quyeàn lôïi cuûa caù nhaân maø coøn laø yeáu toá thieát yeáu cho lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi.
36. Coâng vieäc ñöa tin laø moät coâng vieäc voâ cuøng khoù khaên vaø traùch nhieäm. Nhöõng ngöôøi laøm baùo phaûi ñoái maët vôùi raát nhieàu trôû ngaïi, trong ñoù coù caû nhöõng caù nhaân, toå chöùc coá tình che giaáu söï thaät. Ñaëc bieät, nhöõng phoùng vieân taùc nghieäp taïi hieän tröôøng phaûi ñi khaép nôi treân theá giôùi ñeå ghi laïi nhöõng söï kieän noùng hoåi nhaát[39]. Hoï phaûi ñoái maët vôùi hieåm nguy, thaäm chí hy sinh caû tính maïng ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï[40]. Vì vaäy, caàn phaûi ñaûm baûo an toaøn cho nhöõng phoùng vieân naøy baèng moïi giaù. Bôûi hoï chính laø nhöõng ngöôøi ñang thöïc thi quyeàn ñöôïc bieát söï thaät cuûa coâng chuùng. Ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng trong caùc cuoäc chieán tranh, bôûi noù aûnh höôûng ñeán toaøn theå nhaân loaïi. Giaùo hoäi leân aùn maïnh meõ moïi haønh vi baïo löïc nhaém vaøo caùc nhaø baùo vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc truyeàn thoâng. Bôûi leõ, hoï chính laø nhöõng ngöôøi ñang thöïc thi quyeàn ñöôïc bieát söï thaät cuûa coâng chuùng.
37. Naém baét toaøn boä söï thaät vaø truyeàn taûi ñeán coâng chuùng ñaõ khoù, nhöng vôùi nhöõng ngöôøi laøm baùo, thöû thaùch coøn lôùn hôn theá. Bôûi leõ, baûn chaát cuûa tin töùc laø nhöõng gì môùi meû nhaát. Caùc nhaø baùo phaûi lieân tuïc caäp nhaät nhöõng söï kieän vöøa xaûy ra vaø nhöõng vaán ñeà ñang ñöôïc coâng chuùng quan taâm. Hôn nöõa, töø moät löôïng thoâng tin khoång loà, hoï phaûi choïn loïc ra nhöõng söï kieän thaät söï quan troïng vôùi ñoäc giaû cuûa mình. Vì vaäy, ñoâi khi, tin töùc ñöôïc ñöa ra chæ laø moät phaàn cuûa söï thaät vaø chöa chaéc ñaõ truyeàn taûi ñöôïc thoâng ñieäp yù nghóa.
38. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng phaûi ñaûm baûo thoâng tin ñöôïc ñöa ra nhanh choùng, ñaày ñuû, deã hieåu. Chính vì vaäy, hoï caàn tìm kieám nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân ñeå ñöa ra bình luaän, cung caáp thoâng tin neàn vaø tham gia thaûo luaän. Nhöõng bình luaän naøy thöôøng ñöôïc yeâu caàu ngay laäp töùc, thaäm chí laø tröôùc caû khi söï kieän dieãn ra. Nhöõng ngöôøi coù uy tín, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi giöõ vò trí quan troïng, thöôøng e ngaïi vieäc ñöa ra bình luaän voäi vaøng khi chöa coù ñuû thoâng tin vaø boái caûnh. Tuy nhieân, do aùp löïc ñöa tin nhanh choùng, cô hoäi thöôøng ñeán tay nhöõng ngöôøi keùm uy tín vaø keùm am hieåu hôn nhöng laïi saün saøng phaùt ngoân. Nhöõng ngöôøi trong cuoäc caàn chuû ñoäng ngaên chaën ñieàu naøy. Hoï caàn chuû ñoäng caäp nhaät thoâng tin ñeå coù theå töï mình leân tieáng vaø ñaûm baûo thoâng tin ñeán coâng chuùng laø chính xaùc.
39. Beân caïnh ñoù, coøn moät vaán ñeà nöõa. Ñeå thu huùt söï chuù yù cuûa coâng chuùng, ngöôøi laøm truyeàn thoâng phaûi cung caáp thoâng tin moät caùch nhanh choùng, haáp daãn. Söï caïnh tranh cuõng laø moät aùp löïc khieán hoï phaûi chaïy ñua vôùi toác ñoä, ñoâi khi phaûi ñaùnh ñoåi söï chính xaùc. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng cuõng phaûi am hieåu thò hieáu, trình ñoä vaên hoùa vaø nhöõng mong muoán cuûa coâng chuùng. Vaø chính trong boái caûnh ñaày raãy nhöõng caïm baãy nhö vaäy, hoï caøng phaûi giöõ vöõng toân chæ trung thaønh vôùi söï thaät.
40. Beân caïnh nhöõng khoù khaên coá höõu cuûa hoaït ñoäng baùo chí vaø truyeàn thoâng, coøn moät vaán ñeà khaùc caàn ñöôïc löu taâm. Ñeå thu huùt söï chuù yù cuûa coâng chuùng - nhöõng ngöôøi luoân baän roän vaø voäi vaõ, ngöôøi laøm truyeàn thoâng phaûi taïo ra nhöõng tin töùc soáng ñoäng vaø haáp daãn. Tuy nhieân, hoï khoâng ñöôïc sa ñaø vaøo vieäc giaät gaân tin töùc baèng caùch boùp meùo söï thaät, ñöa tin ngoaøi boái caûnh hoaëc phoùng ñaïi quaù möùc.
41. Ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin thöôøng phaûi töï mình raùp noái nhöõng maûnh thoâng tin rôøi raïc laïi vôùi nhau. Ñieàu naøy coù theå daãn ñeán moät caùi nhìn thieáu toaøn dieän, thaäm chí sai leäch veà böùc tranh toaøn caûnh. Ñeå ñaûm baûo tính chính xaùc, ngöôøi ñoïc caàn tham khaûo thoâng tin töø nhieàu nguoàn khaùc nhau vaø luoân coù thaùi ñoä kieåm chöùng caån troïng. Caàn hieåu raèng, ngöôøi laøm truyeàn thoâng cuõng coù nhöõng khoù khaên rieâng, khoâng theå ñoøi hoûi ôû hoï söï hoaøn haûo tuyeät ñoái. Tuy nhieân, ngöôøi ñoïc coù quyeàn vaø coù traùch nhieäm ñoøi hoûi söï söûa sai nhanh choùng, roõ raøng ñoái vôùi baát kyø thoâng tin sai leäch naøo. Haõy leân tieáng phaûn ñoái khi thoâng tin bò boû soùt, boùp meùo, ñöa tin ngoaøi boái caûnh hoaëc thieân leäch; haõy leân tieáng khi taàm quan troïng cuûa söï kieän bò thoåi phoàng hoaëc coá tình haï thaáp. Quyeàn naøy caàn ñöôïc ñaûm baûo cho ngöôøi tieáp nhaän thoâng qua thoûa thuaän giöõa caùc beân laøm truyeàn thoâng, hoaëc thoâng qua luaät phaùp quoác gia vaø quoác teá.
42. Tuy nhieân, quyeàn ñöôïc thoâng tin khoâng phaûi laø tuyeät ñoái. Noù caàn ñöôïc caân nhaéc, dung hoøa vôùi caùc quyeàn khaùc, chaúng haïn nhö quyeàn rieâng tö.[41] Quyeàn rieâng tö baûo veä ñôøi soáng caù nhaân vaø gia ñình khoûi söï xaâm phaïm. Beân caïnh ñoù coøn coù quyeàn giöõ bí maät, ñöôïc aùp duïng khi caàn thieát vì lyù do ngheà nghieäp hoaëc vì lôïi ích chung. Ñaëc bieät, khi lôïi ích chung bò aûnh höôûng, ngöôøi laøm baùo caàn heát söùc thaän troïng, saùng suoát vaø caân nhaéc kyõ löôõng trong quaù trình xöû lyù thoâng tin.
43. Vieäc ñöa tin veà baïo löïc vaø taøn baïo ñoøi hoûi söï caån troïng vaø kheùo leùo ñaëc bieät. Khoâng theå phuû nhaän raèng baïo löïc vaø man rôï ñang huûy hoaïi cuoäc soáng con ngöôøi, vaø nhöõng ñieàu toài teä aáy ñang dieãn ra ngaøy caøng nhieàu hôn. Vieäc phôi baøy söï thaät veà baïo löïc coù theå khieán con ngöôøi gheâ sôï vaø traùnh xa noù. Tuy nhieân, neáu moâ taû quaù chi tieát hoaëc taäp trung quaù nhieàu vaøo nhöõng söï kieän ñaãm maùu, chuùng ta coù theå voâ tình boùp meùo hình aûnh veà cuoäc soáng con ngöôøi. Hôn nöõa, theo nhieàu chuyeân gia, vieäc tieáp xuùc quaù nhieàu vôùi thoâng tin baïo löïc coù theå gaây ra nhöõng aûnh höôûng taâm lyù tieâu cöïc, thaäm chí laø roái loaïn taâm thaàn, vöôït khoûi taàm kieåm soaùt cuûa chính nhöõng ngöôøi taïo ra noù. Ñieàu naøy coù theå daãn ñeán vieäc baïo löïc vaø man rôï bò xem laø caùch giaûi quyeát xung ñoät ñöôïc chaáp nhaän.
b) Quyeàn töï do truyeàn thoâng
44. Quyeàn ñöôïc thoâng tin khoâng theå taùch rôøi khoûi quyeàn töï do truyeàn thoâng. Söï trao ñoåi lieân tuïc, caû caù nhaân laãn taäp theå, laø neàn taûng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Ñieàu naøy caàn thieát cho söï hieåu bieát laãn nhau vaø cho söï saùng taïo hôïp taùc. Khi giao tieáp xaõ hoäi söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, thoâng tin khoâng coøn giôùi haïn trong phaïm vi nhoû heïp maø ñöôïc lan toûa roäng raõi vaø nhanh choùng hôn bao giôø heát. Khi ñoù, moät löôïng lôùn ngöôøi daân coù cô hoäi tham gia vaøo ñôøi soáng vaø söï tieán boä cuûa coäng ñoàng.
45. Laø moät thöïc theå xaõ hoäi, con ngöôøi caûm thaáy coù nhu caàu ñöôïc töï do theå hieän baûn thaân vaø so saùnh quan ñieåm cuûa mình vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh. Ngaøy nay, ñieàu naøy laïi caøng trôû neân ñuùng ñaén hôn bao giôø heát. Bôûi leõ, trí tueä vaø taøi naêng cuûa con ngöôøi thöôøng ñöôïc phaùt huy toái ña khi laøm vieäc nhoùm, thay vì noã löïc ñôn ñoäc. Chính vì theá, khi trao ñoåi yù töôûng vaø baøy toû quan ñieåm, chuùng ta khoâng chæ ñang thöïc hieän quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa mình. Hôn theá nöõa, chuùng ta coøn ñang thöïc hieän moät nghóa vuï ñoái vôùi xaõ hoäi.
46. Xaõ hoäi ña nguyeân, vôùi vieäc chaáp nhaän söï ña daïng, coù theå hieåu roõ taàm quan troïng cuûa vieäc töï do thoâng tin vaø yù kieán. Söï töï do naøy cho pheùp coâng daân tham gia tích cöïc vaøo coäng ñoàng. ÔÛ nhöõng quoác gia nhö vaäy, luaät phaùp ñöôïc ban haønh ñeå baûo veä quyeàn töï do naøy. Hôn nöõa, Tuyeân ngoân Quoác teá Nhaân quyeàn ñaõ tuyeân boá ñaây laø quyeàn töï do cô baûn. Ñieàu naøy ngaàm khaúng ñònh raèng quyeàn töï do ñoù cuõng raát caàn thieát trong vieäc söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi.
47. Quyeàn töï do truyeàn thoâng cuõng coù nghóa laø caùc caù nhaân vaø toå chöùc phaûi ñöôïc töï do tìm kieám vaø phoå bieán thoâng tin. Hoï cuõng caàn ñöôïc tieáp caän töï do vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Maët khaùc, neáu khoâng coù giôùi haïn phuø hôïp vaø khoâng caân nhaéc ñeán nhöõng nhu caàu thöïc söï cuûa coâng chuùng - neàn taûng cuûa quyeàn ñöôïc thoâng tin - thì quyeàn töï do truyeàn thoâng seõ chæ coù lôïi cho nhöõng ngöôøi truyeàn taûi thoâng tin hôn laø cho nhöõng ngöôøi tieáp nhaän noù.
3. Giaùo duïc, vaên hoùa vaø giaûi trí
48. Phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ngaøy caøng ñoùng vai troø quan troïng trong lónh vöïc giaùo duïc. Taïi nhieàu nôi, caùc thieát bò nghe nhìn, baêng video vaø vieäc söû duïng thöôøng xuyeân radio, truyeàn hình ñaõ trôû thaønh nhöõng coâng cuï giaûng daïy phoå bieán. Chuùng giuùp cho kieán thöùc cuûa caùc chuyeân gia trong nhieàu lónh vöïc ñeán ñöôïc vôùi nhieàu ngöôøi hôn. ÔÛ nhöõng nôi khaùc, phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ñöôïc söû duïng ñeå boå trôï cho caùc phöông phaùp giaûng daïy truyeàn thoáng. Chuùng cuõng mang ñeán cô hoäi hoïc taäp naâng cao cho thanh thieáu nieân vaø ngöôøi lôùn. Taïi nhöõng nôi thieáu thoán cô sôû vaät chaát giaùo duïc, phöông tieän truyeàn thoâng coù theå cung caáp giaùo duïc toân giaùo, giaùo duïc cô baûn vaø xoùa muø chöõ. Chuùng laø coâng cuï höõu ích ñeå höôùng daãn ngöôøi daân veà noâng nghieäp, y teá, veä sinh vaø nhieàu lónh vöïc phaùt trieån coäng ñoàng khaùc. Vieäc söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng cho muïc ñích giaùo duïc neân ñöôïc thöïc hieän moät caùch saùng taïo vaø khuyeán khích söï tham gia tích cöïc töø ngöôøi hoïc. Nhö vaäy, hoïc vieân khoâng chæ tieáp thu kieán thöùc maø coøn hoïc caùch töï theå hieän baûn thaân thoâng qua vieäc söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng.
49. Ñaëc bieät, phöông tieän truyeàn thoâng, vôùi söï hieän dieän ngaøy caøng phoå bieán trong ñôøi soáng, ñang goùp phaàn lan toûa nhöõng thaønh töïu ngheä thuaät vaø vaên hoùa ñeán vôùi ñaïi boä phaän nhaân loaïi, vaø coù leõ seõ sôùm ñeán vôùi toaøn theå nhaân loaïi trong töông lai gaàn. Ñaây chính laø minh chöùng roõ neùt cho söï tieán boä xaõ hoäi, cuõng nhö vieäc xoaù boû baát bình ñaúng kinh teá vaø xaõ hoäi.
50. Phöông tieän truyeàn thoâng coù tieàm naêng lôùn trong vieäc laøm phong phuù vaø saâu saéc theâm neàn vaên hoùa ñöông ñaïi. Chính vì vaäy, nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn nhaän thöùc roõ raèng, ai cuõng coù quyeàn ñöôïc höôûng lôïi ích töø söï phong phuù aáy. Hoï ñöøng neân boû lôõ cô hoäi maø "truyeàn thoâng ñaïi chuùng" mang laïi ñeå tieáp caän vôùi ñoâng ñaûo ngöôøi daân. Hôn nöõa, vôùi khaû naêng saûn xuaát noäi dung chuyeân nghieäp vaø haáp daãn cho moïi loaïi hình ngheä thuaät, truyeàn thoâng coù theå ñaùp öùng nhu caàu vaø sôû thích ña daïng cuûa coâng chuùng. Nhö vaäy, moïi ngöôøi coù theå deã daøng söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng ñeå laøm phong phuù ñôøi soáng vaên hoùa cuûa mình, mieãn laø hoï keát hôïp vieäc tieáp nhaän thoâng tin vôùi söï suy ngaãm caù nhaân vaø trao ñoåi quan ñieåm vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh.
51. Moät minh chöùng roõ neùt cho tieàm naêng vaên hoùa cuûa truyeàn thoâng chính laø vieäc gìn giöõ vaø phaùt huy ngheä thuaät daân gian truyeàn thoáng. ÔÛ nhöõng quoác gia maø chuyeän keå, kòch ngheä, ca haùt vaø nhaûy muùa vaãn coøn in ñaäm daáu aán di saûn vaên hoùa laâu ñôøi, truyeàn thoâng, vôùi nhöõng kyõ thuaät hieän ñaïi, coù khaû naêng ñöa nhöõng giaù trò truyeàn thoáng aáy ñeán vôùi coâng chuùng roäng raõi hôn. Truyeàn thoâng coù theå ghi laïi vaø taùi hieän soáng ñoäng nhöõng neùt ñeïp vaên hoùa aáy, giuùp theá heä mai sau, keå caû nhöõng theá heä soáng taïi nôi nhöõng giaù trò truyeàn thoáng ñaõ mai moät, vaãn coù theå tieáp caän vaø thöôûng thöùc. Baèng caùch naøy, truyeàn thoâng goùp phaàn khôi daäy trong moãi ngöôøi daân nieàm töï haøo veà baûn saéc vaên hoùa daân toäc, ñoàng thôøi lan toûa nhöõng giaù trò aáy ñeán vôùi baïn beø quoác teá, goùp phaàn laøm phong phuù theâm böùc tranh vaên hoùa theá giôùi.
52. Haõy nhôù raèng, nhieàu kieät taùc ngheä thuaät ñöôïc xem laø daáu aán cuûa thieân taøi, ñaëc bieät trong lónh vöïc aâm nhaïc, kòch ngheä vaø vaên hoïc, ban ñaàu ñeàu ñöôïc giôùi thieäu nhö moät hình thöùc giaûi trí. Ñieàu ñoù cho thaáy, giaûi trí hoaøn toaøn coù theå mang giaù trò vaên hoùa saâu saéc[42]. Ngaøy nay, truyeàn thoâng ñoùng vai troø nhö caàu noái, mang nhöõng hình thöùc ngheä thuaät cao quyù ñeán gaàn hôn vôùi coâng chuùng, mang ñeán cho ngaøy caøng nhieàu ngöôøi nguoàn giaûi trí ñích thöïc - theo ñuùng nghóa cuûa noù. Trong xaõ hoäi phöùc taïp ngaøy nay, nhu caàu naøy ngaøy caøng gia taêng. Giaûi trí ñôn thuaàn cuõng mang nhöõng giaù trò rieâng. Noù giuùp con ngöôøi giaûm bôùt gaùnh naëng cuoäc soáng, taän höôûng nhöõng giaây phuùt thö giaõn sau nhöõng giôø lao ñoäng meät nhoïc. Söï phong phuù, ña daïng cuûa caùc saûn phaåm giaûi trí maø truyeàn thoâng cung caáp thöïc söï laø moùn quaø tuyeät vôøi cho nhaân loaïi. Tuy nhieân, ngöôøi tieáp nhaän caàn trang bò cho mình khaû naêng töï kieåm soaùt, khoâng neân ñeå baûn thaân bò loâi cuoán quaù möùc bôûi nhöõng yeáu toá giaûi trí maø queân ñi traùch nhieäm hay laõng phí thôøi gian voâ ích.
53. Laø moät yeáu toá môùi trong neàn vaên hoùa ñöông ñaïi, truyeàn thoâng coù khaû naêng phuïc vuï moät löôïng lôùn ngöôøi daân cuøng luùc. Tuy nhieân, beân caïnh vieäc laøm phong phuù theâm neàn vaên hoùa, truyeàn thoâng cuõng tieàm aån nguy cô laøm suy thoaùi noù. Bôûi leõ, truyeàn thoâng thöôøng xu höôùng chaïy theo sôû thích cuûa nhöõng khaùn giaû ñaïi chuùng vôùi gu thaåm myõ chöa ñöôïc ñònh hình. Hôn nöõa, do chieám quaù nhieàu thôøi gian cuûa con ngöôøi hieän ñaïi, truyeàn thoâng coù theå khieán hoï xao nhaõng vieäc theo ñuoåi nhöõng giaù trò vaên hoùa cao ñeïp vaø boå ích hôn. Vieäc tieáp xuùc lieân tuïc vôùi nhöõng saûn phaåm mang tính thò tröôøng, thieáu chaát xaùm, coù theå khieán gu thaåm myõ cuûa ngöôøi daân bò giaûm suùt. Ñeå khaéc phuïc ñieàu naøy, nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn thöïc söï quan taâm ñeán vaên hoùa, laáy söï phaùt trieån laønh maïnh cuûa vaên hoùa laøm kim chæ nam cho moïi hoaït ñoäng cuûa mình. Beân caïnh ñoù, hoï caàn phaûi khoâng ngöøng trau doài kieán thöùc veà khoa hoïc giaùo duïc, nhaèm naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Ngoaøi ra, caàn khaúng ñònh raèng, truyeàn thoâng hoaøn toaøn coù khaû naêng taïo ra nhöõng saûn phaåm ngheä thuaät ñaúng caáp, vaø nhöõng saûn phaåm naøy khoâng phaûi laø quaù khoù ñeå tieáp caän vaø thöôûng thöùc ñoái vôùi ñaïi ña soá ngöôøi daân.
4. Caùc loaïi hình dieãn ñaït ngheä thuaät
54. Truyeàn thoâng xaõ hoäi khoâng chæ ñôn thuaàn laø phöông tieän truyeàn taûi caùc hình thöùc ngheä thuaät truyeàn thoáng maø baûn thaân noù coøn laø caùi noâi cuûa nhöõng hình thöùc ngheä thuaät môùi. Trong boái caûnh truyeàn thoâng ñaõ vöôn tôùi moïi ngoùc ngaùch treân theá giôùi vaø taïo ñieàu kieän cho söï hôïp taùc vaên hoùa quoác teá ngaøy caøng phaùt trieån, ñaëc bieät laø thoâng qua vieäc hôïp taùc saûn xuaát vôùi söï goùp maët cuûa caùc ngheä só ñeán töø nhieàu quoác gia, thì caû ngöôøi laøm truyeàn thoâng laãn coâng chuùng ñeàu caàn höôùng ñeán moät gu thaåm myõ toaøn caàu - moät gu thaåm myõ dung hoøa giöõa truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi, ñoàng thôøi bieát traân troïng vaø caûm nhaän nhöõng saûn phaåm ngheä thuaät cuûa moïi quoác gia, moïi neàn vaên hoùa vaø moïi tieåu vaên hoùa trong cuøng moät coäng ñoàng vaên minh.
55. Söï bieåu ñaït ngheä thuaät, töï thaân noù vaø nhöõng gì noù mang laïi cho con ngöôøi, caàn ñöôïc ñaùnh giaù cao. Baûn thaân caùi ñeïp ñaõ coù khaû naêng naâng taàm taâm hoàn ngöôøi chieâm ngöôõng. Taùc phaåm ngheä thuaät coøn coù theå thaâm nhaäp vaø soi saùng nhöõng ngoùc ngaùch saâu thaúm nhaát trong taâm hoàn con ngöôøi. Noù coù theå hieän thöïc hoùa nhöõng giaù trò tinh thaàn baèng caùch dieãn taû chuùng theo caùch maø giaùc quan coù theå caûm nhaän ñöôïc. Vaø keát quaû cuûa söï bieåu ñaït naøy laø con ngöôøi hieåu bieát baûn thaân mình hôn. Ñaây khoâng chæ laø lôïi ích veà maët vaên hoùa maø coøn laø lôïi ích veà maët ñaïo ñöùc vaø toân giaùo. "Thöïc teá laø khi caùc baïn, nhöõng nhaø vaên vaø ngheä só, coù theå heù loä trong hoaøn caûnh con ngöôøi, duø coù thaáp heøn hay ñau buoàn ñeán ñaâu, moät tia saùng cuûa loøng toát, thì ngay chính khoaûnh khaéc aáy, moät luoàng aùnh saùng cuûa caùi ñeïp seõ lan toûa khaép taùc phaåm cuûa caùc baïn. Chuùng toâi khoâng yeâu caàu caùc baïn phaûi ñoùng vai troø cuûa nhöõng nhaø ñaïo ñöùc. Chuùng toâi chæ yeâu caàu caùc baïn haõy tin töôûng vaøo söùc maïnh kyø dieäu cuûa mình trong vieäc môû ra nhöõng vuøng saùng choùi loïi aån sau söï bí aån cuûa ñôøi ngöôøi[43]".
56. Nhöõng ai thöïc söï muoán hieåu tinh thaàn cuûa moät thôøi ñaïi khaùc khoâng chæ neân nghieân cöùu lòch söû maø coøn phaûi tìm hieåu vaên hoïc vaø caùc taùc phaåm ngheä thuaät cuûa thôøi ñaïi ñoù. Bôûi vì, theo moät caùch raát chính xaùc vaø roõ raøng, ngheä thuaät saùng taïo boäc loä roõ neùt hôn so vôùi nhöõng moâ taû khaùi nieäm veà tính caùch con ngöôøi, veà khaùt voïng, caûm xuùc vaø suy nghó cuûa hoï. Ngay caû khi ngöôøi ngheä só thoaùt ly khoûi theá giôùi höõu hình vaø theo ñuoåi nhöõng töôûng töôïng saùng taïo cuûa mình, hoï vaãn coù theå mang ñeán nhöõng hieåu bieát voâ giaù veà con ngöôøi. Nhöõng caâu chuyeän ñöôïc taïo neân töø trí töôûng töôïng, trong ñoù ngöôøi ngheä só taïo ra nhöõng nhaân vaät soáng ñoäng vaø phaùt trieån trong moät theá giôùi hö caáu, cuõng truyeàn taûi nhöõng thoâng ñieäp chaân thöïc ñaëc bieät. Maëc duø khoâng coù thaät, chuùng vaãn mang tính hieän thöïc; bôûi vì chuùng ñöôïc taïo neân töø chính nhöõng chaát lieäu cuûa cuoäc soáng con ngöôøi. Chuùng thaäm chí coøn taùc ñoäng ñeán nhöõng nguyeân nhaân saâu xa khieán con ngöôøi buøng chaùy vôùi cuoäc soáng[44]. Bôûi vì, döôùi aùnh saùng maø chuùng chieáu roïi vaøo nhöõng nguyeân nhaân naøy, con ngöôøi nhaïy caûm coù theå nhaän ra baûn chaát thaät söï cuûa chuùng. Vaø vôùi kieán thöùc naøy, con ngöôøi coù theå baét ñaàu nhìn thaáy höôùng ñi maø nhaân loaïi seõ ñi.
57. Ñöùc Giaùo Hoaøng Pius XII ñaõ daïy raèng cuoäc soáng con ngöôøi "chaéc chaén khoâng theå hieåu ñöôïc, ít nhaát laø khi xem xeùt nhöõng xung ñoät baïo löïc vaø nghieâm troïng, neáu ngöôøi ta coá tình ngoaûnh maët laøm ngô tröôùc nhöõng toäi aùc vaø teä naïn maø töø ñoù chuùng thöôøng baét nguoàn. Vaäy thì, laøm sao nhöõng boä phim lyù töôûng laïi coù theå laáy ñieàu naøy laøm ñeà taøi? Nhöõng nhaø thô vaø nhaø vaên vó ñaïi nhaát moïi thôøi ñaïi ñaõ vaø ñang doác söùc cho vaán ñeà khoù khaên vaø gai goùc naøy, vaø hoï seõ tieáp tuïc laøm nhö vaäy trong töông lai... Khi cuoäc xung ñoät vôùi caùi aùc, khoâng loaïi tröø nhöõng tröôøng hôïp caùi aùc taïm thôøi chieán thaéng, ñöôïc xöû lyù trong boái caûnh cuûa toaøn boä taùc phaåm, vôùi noã löïc ñeå hieåu cuoäc soáng toát hôn, ñeå thaáy noù neân ñöôïc saép xeáp nhö theá naøo, hoaëc ñeå chæ ra con ngöôøi neân öùng xöû ra sao, neân suy nghó vaø haønh ñoäng nhaát quaùn hôn nhö theá naøo, thì trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, vaán ñeà ñoù coù theå ñöôïc choïn laøm moät phaàn khoâng theå thieáu trong söï phaùt trieån cuûa toaøn boä boä phim"[45]. Moät taùc phaåm nhö vaäy seõ goùp phaàn vaøo söï tieán boä veà maët ñaïo ñöùc. Maëc duø khaù khaùc bieät, nhöng giaù trò ngheä thuaät ñích thöïc khoâng heà maâu thuaãn vôùi caùc tieâu chuaån ñaïo ñöùc. Treân thöïc teá, moãi beân ñeàu khaúng ñònh giaù trò cuûa beân kia.
58. Vaán ñeà ñaïo ñöùc ñoâi khi coù theå naûy sinh trong caùc taùc phaåm ngheä thuaät ñeà caäp ñeán caùi aùc. Chaúng haïn, ñieàu naøy coù theå xaûy ra khi khaùn giaû khoâng theå naém baét ñöôïc ñaày ñuû yù nghóa cuûa caùi aùc nhö leõ ra hoï neân laøm. Nguyeân nhaân coù theå laø do hoï coøn treû, chöa ñuû tröôûng thaønh, hoaëc do trình ñoä hoïc vaán coøn haïn cheá. Ngöôøi ngheä só phaûi ñoái dieän vôùi toaøn boä cuoäc soáng, caû maët toát laãn maët xaáu. Vì vaäy, hoï caàn phaûi thaät söï kheùo leùo vaø saùng suoát khi saùng taùc nhöõng taùc phaåm daønh cho nhieàu ñoái töôïng khaùn giaû khaùc nhau. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng khi ñeà caäp ñeán chuû ñeà con ngöôøi ñoái maët vôùi caùi aùc.
5. Quaûng caùo
59. Quaûng caùo ngaøy caøng ñoùng vai troø quan troïng trong xaõ hoäi hieän ñaïi. Ta deã daøng nhaän thaáy söï hieän dieän cuûa noù ôû khaép moïi nôi, vaø aûnh höôûng cuûa noù laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Quaûng caùo mang laïi nhieàu lôïi ích thieát thöïc cho xaõ hoäi. Noù cung caáp thoâng tin veà haøng hoùa vaø dòch vuï cho ngöôøi tieâu duøng, töø ñoù khuyeán khích vieäc phaân phoái saûn phaåm roäng raõi. Nhôø vaäy, ngaønh coâng nghieäp ñöôïc thuùc ñaåy phaùt trieån vaø mang laïi lôïi ích cho ngöôøi daân. Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñeàu tích cöïc, mieãn laø quyeàn töï do löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc toân troïng, maëc duø ñoâi khi quaûng caùo coù theå döïa vaøo nhu caàu cô baûn cuûa con ngöôøi ñeå thuùc ñaåy hoï mua moät soá saûn phaåm cuï theå. Beân caïnh ñoù, quaûng caùo cuõng caàn phaûi ñaûm baûo tính trung thöïc, ñoàng thôøi tuaân thuû caùc quy öôùc quaûng caùo ñaõ ñöôïc chaáp nhaän.
60. Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng maët tích cöïc, quaûng caùo cuõng tieàm aån nhieàu nguy haïi. Quaûng caùo maø cöù ra raû veà nhöõng thöù ñoäc haïi hoaëc voâ boå, ñöa thoâng tin sai leäch veà saûn phaåm, hay lôïi duïng ñieåm yeáu cuûa con ngöôøi thì chæ coù haïi cho xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi laøm quaûng caùo kieåu ñaáy chaúng khaùc naøo töï boâi tro traùt traáu vaøo maët mình, maát heát uy tín. Chöa keå, vieäc suoát ngaøy nhoài nheùt ngöôøi ta mua haøng hieäu coù theå khieán hoï sinh ra nhöõng ham muoán leäch laïc, queân ñi nhu caàu thöïc söï cuûa baûn thaân vaø gia ñình. Ñaëc bieät, nhöõng quaûng caùo duøng chieâu troø phaûn caûm, laïm duïng hình aûnh nhaïy caûm ñeå caâu khaùch hoaëc taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán taâm lyù ngöôøi xem, xaâm phaïm quyeàn töï do caù nhaân, caàn phaûi bò baøi tröø. Chính vì vaäy, nhöõng ngöôøi laøm quaûng caùo neân töï ñaët ra quy taéc cho mình, ñaûm baûo vieäc kinh doanh khoâng ñöôïc laøm aûnh höôûng ñeán nhaân phaåm vaø gaây haïi cho coäng ñoàng.
61. Khoâng theå phuû nhaän raèng vieäc söû duïng quaûng caùo moät caùch hôïp lyù coù theå thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá vaø naâng cao möùc soáng cho caùc quoác gia ñang phaùt trieån. Tuy nhieân, quaûng caùo cuõng coù theå gaây ra nhöõng haäu quaû nghieâm troïng neáu bò lôïi duïng moät caùch voâ traùch nhieäm. Khi caùc coäng ñoàng ñang noã löïc thoaùt khoûi ñoùi ngheøo vaø höôùng ñeán moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn laïi bò quaûng caùo daãn daét, thuyeát phuïc hoï chaïy theo nhöõng ham muoán giaû taïo, hoï seõ laõng phí nguoàn löïc vaøo nhöõng thöù khoâng thieát thöïc vaø boû beâ nhöõng nhu caàu thieát yeáu. Haäu quaû laø söï phaùt trieån thöïc söï seõ bò ñình treä.
62. Beân caïnh ñoù, söï aûnh höôûng cuûa quaûng caùo ñeán truyeàn thoâng cuõng laø moät vaán ñeà ñaùng baùo ñoäng. Thöïc teá ñaùng lo ngaïi laø soá tieàn khoång loà ñoå vaøo quaûng caùo ñang ñe doïa chính neàn moùng cuûa truyeàn thoâng ñaïi chuùng. Ngöôøi ta deã coù suy nghó raèng truyeàn thoâng toàn taïi chæ ñeå khôi gôïi ham muoán, khieán hoï phaûi mua saém nhöõng thöù ñöôïc quaûng caùo raàm roä. Hôn nöõa, aùp löïc veà kinh teá ñang ñe doïa nghieâm troïng ñeán quyeàn töï do cuûa truyeàn thoâng. Doanh thu töø quaûng caùo laø yeáu toá soáng coøn, khieán caùc phöông tieän truyeàn thoâng phaûi chaïy theo nhöõng khoaûn lôïi nhuaän keách xuø naøy. Ñieàu naøy taïo ñieàu kieän cho ñoäc quyeàn trong lónh vöïc truyeàn thoâng, ñe doïa quyeàn töï do ngoân luaän vaø haïn cheá söï ña daïng thoâng tin trong xaõ hoäi. Vì vaäy, vieäc baûo veä söï ña daïng vaø ñoäc laäp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng laø voâ cuøng quan troïng, keå caû baèng caùc bieän phaùp phaùp lyù. Caàn ñaûm baûo söï phaân phoái doanh thu quaûng caùo moät caùch coâng baèng, traùnh tình traïng caùc ñôn vò truyeàn thoâng lôùn maïnh laïi caøng ñöôïc höôûng lôïi.
Chöông II: Ñieàu Kieän Lyù Töôûng Cho Söï Hoaït Ñoäng Hieäu Quaû
63. Ñeå caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi thöïc söï phaùt huy taùc duïng phuïc vuï con ngöôøi, ñieàu quan troïng ñaàu tieân laø phaûi nhaän thöùc ñöôïc vai troø then choát cuûa yeáu toá con ngöôøi. Yeáu toá naøy thaäm chí coøn quan troïng hôn caû nhöõng thieát bò kyõ thuaät hieän ñaïi nhaát. Bôûi leõ, söï vaän haønh hieäu quaû cuûa truyeàn thoâng trong xaõ hoäi khoâng phaûi laø ñieàu töï nhieân maø coù. Caû ngöôøi truyeàn ñaït laãn ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin, tuøy theo vai troø cuûa mình, ñeàu caàn ñöôïc trang bò nhöõng kieán thöùc vaø kyõ naêng caàn thieát ñeå taän duïng toái ña tieàm naêng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Moãi ngöôøi caàn hieåu roõ vai troø cuûa mình vaø noã löïc hoaøn thaønh noù, vôùi tö caùch caù nhaân vaø laø moät thaønh vieân coù traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi. Chính quyeàn, caùc toå chöùc toân giaùo, giaùo duïc cuõng caàn chung tay goùp phaàn phaùt huy toái ña vai troø tích cöïc cuûa truyeàn thoâng vì söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi.
1. Ñaøo taïo
64. Ngaøy nay, vieäc ñaøo taïo con ngöôøi veà nhöõng nguyeân taéc cô baûn chi phoái hoaït ñoäng cuûa truyeàn thoâng trong xaõ hoäi laø voâ cuøng caàn thieát. Khi hieåu roõ baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng, con ngöôøi seõ ñöôïc môû mang trí tueä vaø laøm giaøu ñôøi soáng tinh thaàn. Ngöôïc laïi, neáu khoâng nhaän thöùc ñaày ñuû veà taàm quan troïng cuûa truyeàn thoâng, con ngöôøi coù theå ñaùnh maát ñi söï töï do cuûa chính mình. Chöông trình ñaøo taïo caàn chuù troïng ñeán vieäc phaân tích thöïc tieãn baûn chaát rieâng bieät cuûa töøng loaïi hình truyeàn thoâng, vò theá cuûa noù trong coäng ñoàng vaø caùch thöùc söû duïng hieäu quaû nhaát. Taát caû nhöõng ñieàu naøy caàn ñöôïc thöïc hieän vôùi söï quan taâm ñaëc bieät ñeán con ngöôøi vaø xaõ hoäi.
a) Vai troø cuûa ngöôøi tieáp nhaän
65. Ñeå thöïc söï höôûng lôïi töø nhöõng gì maø truyeàn thoâng mang laïi, ngöôøi tieáp nhaän cuõng caàn ñöôïc trang bò nhöõng kieán thöùc cô baûn. Ñieàu naøy khoâng chæ coù lôïi cho caù nhaân hoï, maø coøn giuùp hoï ñoùng goùp tích cöïc vaøo söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi vaø coäng ñoàng. Thoâng qua ñaøo taïo, ngöôøi tieáp nhaän seõ khaùm phaù ra caùch thöùc toát nhaát ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñoù, ñoàng thôøi hieåu roõ vai troø cuûa mình trong vieäc thuùc ñaåy coâng baèng xaõ hoäi, xoùa boû baát bình ñaúng giöõa caùc quoác gia giaøu ngheøo.
66. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, ngöôøi tieáp nhaän caàn khoâng ngöøng trau doài kieán thöùc veà truyeàn thoâng ñeå thích öùng vôùi söï phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa noù. Giaùo duïc laø moät quaù trình lieân tuïc, khoâng bao giôø keát thuùc vaø caàn ñöôïc phoå caäp ñeán taát caû moïi ngöôøi. Beân caïnh ñoù, vieäc toå chöùc caùc buoåi giaûng daïy, thaûo luaän, caùc khoùa hoïc chuyeân saâu vôùi söï tham gia cuûa caùc chuyeân gia trong lónh vöïc truyeàn thoâng cuõng laø voâ cuøng caàn thieát.
67. Vieäc nuoâi döôõng oùc thaåm myõ, khaû naêng pheâ phaùn vaø tinh thaàn traùch nhieäm cho treû em caàn ñöôïc baét ñaàu töø sôùm. Nhöõng yeáu toá naøy seõ giuùp caùc em choïn loïc thoâng tin töø saùch baùo, phim aûnh vaø caùc chöông trình phaùt soùng moät caùch saùng suoát. Treû em deã bò toån thöông tröôùc nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc, do ñoù, reøn luyeän tính töï giaùc töø nhoû seõ giuùp caùc em raát nhieàu, ngay caû khi tröôûng thaønh.
Beân caïnh söï haøo phoùng, lyù töôûng, thaúng thaén vaø chaân thaønh, treû em caàn ñöôïc daïy doã veà söï töï giaùc. Cha meï vaø thaày coâ neân khuyeán khích con treû töï ñöa ra löïa choïn, duø ñoâi khi ngöôøi lôùn caàn ñöa ra quyeát ñònh cuoái cuøng. Khi khoâng ñoàng yù vôùi caùch con treû söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng, caàn giaûi thích roõ raøng lyù do. Thuyeát phuïc luoân hieäu quaû hôn aùp ñaët, ñaëc bieät trong giaùo duïc.
Ngöôøi lôùn caàn hieåu raèng taâm lyù treû em khaùc vôùi ngöôøi lôùn. Coù theå nhöõng chöông trình ngöôøi lôùn thaáy voâ nghóa laïi höõu ích vôùi treû em, thaäm chí laø thanh thieáu nieân.
Giôùi treû coù khaû naêng aûnh höôûng tích cöïc laãn nhau trong vieäc tieáp caän vaên hoùa. Hoï deã daøng tieáp caän vôùi nhöõng xu höôùng vaên hoùa môùi vaø lan toûa trong coäng ñoàng cuûa mình. Raát nhieàu baèng chöùng cho thaáy söï aûnh höôûng maïnh meõ ñoù.
68. Caùc nhaø giaùo duïc neân quan taâm ñeán nhöõng chöông trình, boä phim, aán phaåm thu huùt treû em vaø thanh thieáu nieân. Vieäc cuøng nhau thaûo luaän veà nhöõng noäi dung naøy seõ giuùp phaùt trieån tö duy phaûn bieän cho caùc em. Ñoái vôùi nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät mang tính phöùc taïp hoaëc gaây tranh caõi, cha meï neân ñoàng haønh cuøng con, giuùp con khaùm phaù nhöõng giaù trò nhaân vaên vaø yù nghóa saâu xa cuûa taùc phaåm.
69. Vieäc giaùo duïc veà truyeàn thoâng caàn ñöôïc ñöa vaøo chöông trình giaûng daïy chính thöùc cuûa nhaø tröôøng moät caùch baøi baûn vaø xuyeân suoát töø caáp hoïc cô sôû ñeán trung hoïc phoå thoâng. Nhôø ñoù, hoïc sinh, sinh vieân seõ daàn hình thaønh ñöôïc nhaän thöùc ñuùng ñaén veà caùc thoâng tin tieáp nhaän töø baùo chí, truyeàn thoâng vaø caùc aán phaåm vaên hoïc. Caùc khoùa hoïc naøy neân bao goàm nhöõng buoåi hoïc chuyeân ñeà vôùi söï tham gia giaûng daïy, höôùng daãn thöïc haønh cuûa caùc chuyeân gia truyeàn thoâng.
70. Ñeå ñoàng haønh cuøng con trong vieäc söû duïng truyeàn thoâng, cha meï vaø caùc nhaø giaùo duïc caàn töï trang bò cho mình nhöõng kieán thöùc neàn taûng veà lónh vöïc naøy. Neân nhôù raèng, nhöõng baäc phuï huynh khoâng lôùn leân trong thôøi ñaïi buøng noå coâng ngheä thoâng tin thöôøng gaëp khoù khaên trong vieäc tieáp caän ngoân ngöõ vaø vaên hoùa truyeàn thoâng cuûa giôùi treû. Nhieàu khi, hoï caûm thaáy boái roái tröôùc caùch truyeàn thoâng ñeà caäp tröïc dieän vaøo caùc vaán ñeà nhaïy caûm, bao goàm caû nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán chính phuû hay toân giaùo. Mong muoán con treû söû duïng truyeàn thoâng moät caùch ñuùng ñaén laø chính ñaùng, nhöng cha meï cuõng caàn tin töôûng vaøo con caùi mình. Bôûi leõ, theá heä treû ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân trong moät xaõ hoäi naêng ñoäng hôn, côûi môû hôn, neân caùc em cuõng ñöôïc trang bò toát hôn ñeå thích nghi vaø öùng phoù vôùi nhöõng aùp löïc töø moâi tröôøng xung quanh.
b) Nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc truyeàn thoâng
71. Nhieàu ngöôøi laøm truyeàn thoâng tuy thaønh thaïo veà kyõ thuaät, nhöng laïi thieáu ñi söï am hieåu saâu saéc veà ngheä thuaät giao tieáp - yeáu toá coát loõi cuûa ngaønh. Ñeå ñaït ñeán söï chuyeân nghieäp, ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn vaø chuyeân saâu veà moïi maët. Vieäc ngaøy caøng nhieàu tröôøng ñaïi hoïc thaønh laäp khoa Baùo chí - Truyeàn thoâng vaø caáp baèng chính quy khaúng ñònh vai troø quan troïng cuûa ngaønh trong xaõ hoäi hieän ñaïi. Bôûi leõ, ñeå ñaùp öùng yeâu caàu ngheà nghieäp, ngöôøi laøm truyeàn thoâng khoâng chæ caàn kinh nghieäm thöïc teá maø coøn caàn coù neàn taûng kieán thöùc vöõng chaéc.
72. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng khoâng chæ caàn gioûi chuyeân moân maø coøn caàn coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát ñeïp. Bôûi leõ, truyeàn thoâng laø phuïc vuï con ngöôøi, neân ngöôøi laøm truyeàn thoâng phaûi coù loøng yeâu thöông con ngöôøi, luoân mong muoán mang laïi nhöõng ñieàu toát ñeïp cho xaõ hoäi. Haõy luoân nhôù raèng, ñaèng sau nhöõng thieát bò, coâng ngheä truyeàn taûi thoâng tin laø haøng trieäu con ngöôøi baèng xöông baèng thòt. Söï ñoàng caûm vôùi khaùn giaû seõ giuùp baïn saùng taïo ra nhöõng saûn phaåm truyeàn thoâng chaát löôïng vaø yù nghóa hôn. Khi thaáu hieåu vaø traân troïng khaùn giaû, baïn seõ bieát caùch truyeàn taûi thoâng ñieäp moät caùch hieäu quaû, bieán quaù trình giao tieáp ñôn thuaàn trôû thaønh söï keát noái taâm hoàn vôùi nhöõng ngöôøi tieáp nhaän.
2. Cô hoäi vaø traùch nhieäm
a) Cuûa ngöôøi laøm truyeàn thoâng
73. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng coù vai troø voâ cuøng quan troïng trong vieäc keát noái caùc thaønh vieân trong ñaïi gia ñình nhaân loaïi. Hoï laø nhöõng ngöôøi daãn daét, ñieàu phoái caùc cuoäc ñoái thoaïi, trao ñoåi thoâng tin treân "baøn troøn" roäng lôùn ñöôïc taïo neân bôûi caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Söù meänh cuûa hoï laø söû duïng khaû naêng cuûa mình ñeå thuùc ñaåy muïc tieâu cao ñeïp cuûa giao tieáp xaõ hoäi - thuùc ñaåy tieán boä vaø taêng cöôøng hôïp taùc giöõa con ngöôøi, höôùng ñeán moät theá giôùi maø moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc keát noái vaø thaáu hieåu laãn nhau.
74. Khi löïa choïn ñeà taøi, ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn phaûi thaáu hieåu vaø ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa coâng chuùng. Hoï caàn ñaûm baûo raèng moïi nhoùm ñoái töôïng ñeàu coù tieáng noùi vaø ñöôïc theå hieän moät caùch coâng baèng. Vieäc thaáu hieåu roõ ñoái töôïng muïc tieâu laø raát quan troïng ñoái vôùi ngöôøi ñöa tin. Vì vaäy, söï hôïp taùc chaët cheõ giöõa ngöôøi truyeàn thoâng vaø khaùn giaû laø voâ cuøng quan troïng. Chæ khi ñoù, hoaït ñoäng truyeàn thoâng môùi coù theå taïo ra nhöõng cuoäc ñoái thoaïi hieäu quaû vaø thieát thöïc giöõa nhöõng ngöôøi töï do vaø ñöôïc trang bò ñaày ñuû kieán thöùc. Beân caïnh ñoù, cuoäc ñoái thoaïi cuõng caàn phaûi toân troïng tuoåi taùc, vaên hoùa vaø hoaøn caûnh xaõ hoäi cuûa moãi ngöôøi tham gia. Coù theå noùi, caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi chính laø coâng cuï höõu hieäu nhaát ñeå lan toûa nhöõng trao ñoåi, giao löu giöõa con ngöôøi vôùi nhau.
75. Thaùnh Giaùo hoaøng Phaoloâ VI töøng noùi raèng ngöôøi laøm truyeàn thoâng coù traùch nhieäm quan saùt vaø theo doõi theá giôùi xung quanh moät caùch khoâng ngöøng nghæ. Ngaøi ví hoï nhö nhöõng ngöôøi "luoân ñöùng beân cöûa soå môû toang, höôùng ra theá giôùi", "coù nghóa vuï nghieân cöùu söï kieän, bieán coá, yù kieán, lôïi ích vaø suy nghó cuûa moâi tröôøng xung quanh"[46]. Thoâng tin thöïc teá laø moät loaïi hình dòch vuï coâng, vì vaäy, vieäc ñöa tin khoâng chæ ñôn thuaàn laø baùo caùo söï kieän maø coøn caàn phaûi giaûi thích roõ raøng yù nghóa cuûa söï vieäc ñoù. Ñaëc bieät, khi nhieàu söï kieän ñöôïc ñöa ñeán ngöôøi ñoïc moät caùch rieâng reõ, ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn phaûi keát noái chuùng laïi, giuùp ngöôøi ñoïc nhìn nhaän ra böùc tranh toaøn caûnh. Nhôø ñoù, ngöôøi ñoïc seõ coù ñuû thoâng tin vaø cô sôû ñeå ñöa ra nhöõng phaùn ñoaùn vaø quyeát ñònh chính xaùc cho baûn thaân vaø coäng ñoàng.
76. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng caàn luoân yù thöùc raèng, phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng coù khaû naêng tieáp caän moät löôïng khaùn giaû khoång loà. Beân caïnh vieäc gìn giöõ tính toaøn veïn ngheä thuaät, hoï caàn nhaän thöùc roõ raøng veà söùc maïnh vaø traùch nhieäm to lôùn cuûa mình. Bôûi leõ hoï ñöôïc trao cô hoäi quyù baùu ñeå goùp phaàn mang ñeán haïnh phuùc vaø thuùc ñaåy söï tieán boä cuûa con ngöôøi. Trong moïi taùc phaåm, söï coâng baèng vaø chính tröïc laø ñieàu khoâng theå thieáu, ñoøi hoûi ngöôøi ngheä só phaûi quan taâm ñeán nhu caàu cuûa caû nhöõng nhoùm ít ngöôøi vaø ñoâng ngöôøi. Ñaëc bieät, vôùi nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng naém giöõ ñoäc quyeàn, vieäc ñaûm baûo söï coâng baèng vaø khaùch quan caøng trôû neân caáp thieát hôn bao giôø heát. Bôûi neáu khoâng, "ñoäc thoaïi" seõ laán aùt "ñoái thoaïi", khieán cho vieäc truyeàn taûi thoâng tin trôû neân phieán dieän vaø thieáu khaùch quan.
77. Ngöôøi laøm truyeàn thoâng, neáu vì tieàn baïc, danh voïng hay nhöõng lôøi taùn döông hôøi hôït maø ñaùnh maát giaù trò cuûa baûn thaân vaø uy tín ngheà nghieäp, thì khoâng chæ phuï loøng coâng chuùng maø coøn töï laøm giaûm giaù trò ngheà nghieäp cuûa baûn thaân.
78. Caùc nhaø pheâ bình giöõ moät vai troø quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy ngöôøi laøm truyeàn thoâng duy trì ñaïo ñöùc ngheà nghieäp vaø coáng hieán heát mình, ñoàng thôøi khoâng ngöøng phaùt trieån. Baûn thaân laø nhöõng ngöôøi trong giôùi truyeàn thoâng, hoï thaáu hieåu vaø ñöa ra nhöõng lôøi töï pheâ bình, goùp phaàn baûo veä caùc ngheä só khoûi aùp löïc töø beân ngoaøi. Caùc nhaø pheâ bình caàn yù thöùc roõ raøng raèng, chính tröïc vaø lieâm khieát laø phaåm chaát then choát cuûa ngheà. Loøng trung thaønh vôùi söï thaät vaø khaùt khao coâng lyù chính laø ngoïn löûa daãn loái. Hoï caàn phaân tích moät caùch khaùch quan, neâu baät caû öu ñieåm vaø khuyeát ñieåm cuûa taùc phaåm ñeå coâng chuùng coù caùi nhìn toaøn dieän vaø ñaùnh giaù coâng baèng. Khoâng theå phuû nhaän vai troø saùng taïo cuûa chính caùc nhaø pheâ bình. Baèng kieán thöùc saâu roäng vaø con maét tinh töôøng, hoï coù theå phaùt hieän ra nhöõng giaù trò aån chöùa trong taùc phaåm maø chính caùc ngheä só cuõng khoâng nhaän ra. Tuy nhieân, hoï khoâng neân quaù taäp trung vaøo vieäc theå hieän baûn thaân maø queân maát giaù trò cuûa chính taùc phaåm.
79. Vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp daønh cho ngöôøi laøm truyeàn thoâng laø voâ cuøng caàn thieát. Ñaây laø nôi ñeå moïi ngöôøi cuøng chia seû kinh nghieäm, trao ñoåi yù kieán, töø ñoù xaây döïng neàn taûng hôïp taùc vöõng vöõng. Caùc hieäp hoäi cuõng goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng khoù khaên baát caäp trong ngheà, ñoàng thôøi xaây döïng boä quy taéc ñaïo ñöùc döïa treân nhöõng nguyeân taéc vaø kinh nghieäm ñöôïc ñuùc keát. Nhôø ñoù, caùc taùc phaåm truyeàn thoâng seõ ngaøy caøng chaát löôïng, ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin cuûa xaõ hoäi. Ñieàu quan troïng laø boä quy taéc naøy caàn höôùng ñeán nhöõng giaù trò tích cöïc, taäp trung vaøo vieäc naâng cao chaát löôïng coâng vieäc vaø mang laïi lôïi ích cho coäng ñoàng; thay vì chæ chuù troïng vaøo vieäc caám ñoaùn.
80. Nguoàn löïc taøi chính laø yeáu toá soáng coøn ñoái vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Vì vaäy, vieäc ngöôøi laøm truyeàn thoâng phaûi tìm kieám nguoàn voán töø caùc toå chöùc, caù nhaân laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Nhöõng nhaø taøi trôï naøy coù theå aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán chaát löôïng saûn phaåm. Tuy nhieân, hoï caàn thöïc söï tinh teá ñeå löïa choïn ñuùng ñoái taùc ñaùng ñeå hoã trôï, öu tieân nhöõng giaù trò nhaân vaên hôn laø lôïi nhuaän. Haõy luoân nhôù raèng, truyeàn thoâng xaõ hoäi khoâng chæ ñôn thuaàn laø kinh doanh, maø coøn laø caàu noái vaên hoùa vaø dòch vuï xaõ hoäi. Chính vì vaäy, caùc nhaø ñaàu tö khoâng neân laïm duïng taøi chính ñeå can thieäp, boùp meùo söï töï do cuûa ngöôøi laøm truyeàn thoâng, caùc ngheä só vaø khaùn giaû.
b) Cuûa ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin
81. Ít ai nhaän ra raèng, chính ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin môùi naém giöõ tieàm naêng to lôùn trong vieäc naâng cao chaát löôïng truyeàn thoâng, vaø traùch nhieäm cuûa hoï vì theá cuõng caøng naëng neà hôn bao giôø heát. Söï thaønh baïi cuûa moät cuoäc ñoái thoaïi chaân thöïc giöõa truyeàn thoâng vaø xaõ hoäi phuï thuoäc raát lôùn vaøo söï chuû ñoäng cuûa hoï. Neáu ngöôøi tieáp nhaän khoâng chuû ñoäng leân tieáng, baèng loøng vôùi vò theá thuï ñoäng, thì moïi noã löïc cuûa ngöôøi laøm truyeàn thoâng nhaèm taïo döïng moät dieãn ñaøn côûi môû seõ trôû neân voâ nghóa.
82. Ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin ñöôïc coi laø chuû ñoäng khi hoï bieát caùch phaân tích thoâng tin moät caùch chính xaùc vaø coù khaû naêng ñaùnh giaù thoâng tin döïa treân nguoàn goác, boái caûnh vaø noäi dung toång theå cuûa noù. Hoï chuû ñoäng khi löïa choïn thoâng tin moät caùch coù choïn loïc vaø phaûn bieän, khi hoï töï mình tìm kieám theâm thoâng tin töø caùc nguoàn khaùc ñeå kieåm chöùng vaø boå sung cho nhöõng thoâng tin coøn thieáu soùt, vaø cuoái cuøng, khi hoï saün saøng leân tieáng coâng khai veà quan ñieåm cuûa mình, baát keå laø ñoàng yù, ñoàng yù moät phaàn hay khoâng ñoàng yù hoaøn toaøn.
83. Nhieàu ngöôøi cho raèng moät caù nhaân döôøng nhö khoâng theå laøm ñöôïc gì nhieàu ôû phía tieáp nhaän. Quan ñieåm naøy quaû thöïc coù phaàn bi quan. Ngöôøi tieáp nhaän coù theå tìm thaáy söùc maïnh trong söï ñoaøn keát. Khoâng coù lyù do gì hoï khoâng theå hôïp taùc chaët cheõ vôùi nhau. Hoï coù theå taäp hôïp thaønh caùc hieäp hoäi, cuõng gioáng nhö lôøi khuyeân daønh cho nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng. Caùc toå chöùc cuûa hoï khoâng nhaát thieát phaûi ñöôïc thaønh laäp chæ vôùi muïc ñích duy nhaát laø theå hieän caûm nhaän cuûa ngöôøi daân veà caùc saûn phaåm truyeàn thoâng. Hoï hoaøn toaøn coù theå tham gia vaøo nhöõng toå chöùc ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng hieäu quaû vôùi muïc tieâu töông thích, maø phaïm vi hoaït ñoäng coù theå roäng hôn.
3. Hôïp taùc giöõa
a) Ngöôøi daân vaø chính quyeàn
84. Truyeàn thoâng hieän dieän vì lôïi ích chung vaø phuïc vuï cho taát caû moïi ngöôøi. Do ñoù, truyeàn thoâng ñoùng vaøi troø caàu noái quan troïng giöõa ngöôøi daân vaø chính quyeàn. Chính quyeàn coù vai troø thieát yeáu trong vieäc ñaûm baûo töï do ngoân luaän vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho töï do naøy ñöôïc thöïc thi. Moãi ngöôøi daân ñeàu coù quyeàn ñöôïc tieáp caän thoâng tin vaø töï do quyeát ñònh döïa treân nhaän thöùc cuûa mình. Phaåm giaù con ngöôøi caàn ñöôïc toân troïng vaø baûo veä. Lôïi ích quoác gia vaø tinh thaàn hôïp taùc quoác teá caàn ñöôïc caân nhaéc moät caùch thaáu ñaùo.
85. Ñeå xaõ hoäi phaùt trieån thònh vöôïng, ñieàu kieän tieân quyeát laø caùc caù nhaân vaø coäng ñoàng caàn ñöôïc töï do ñeà xuaát vaø thöïc hieän caùc saùng kieán cuûa mình. Ñoàng thôøi, moãi coâng daân cuõng caàn yù thöùc roõ traùch nhieäm vaø khaû naêng töï kieåm soaùt cuûa baûn thaân, cho duø laø khi tham gia truyeàn thoâng hay tieáp nhaän thoâng tin. Vì vaäy, söï toàn taïi cuûa caùc hieäp hoäi töï nguyeän khoâng chæ laø ñieàu neân coù, maø coøn laø moät yeáu toá thieát yeáu.
86. Veà cô baûn, chính quyeàn ñoùng vai troø tích cöïc trong vaán ñeà naøy. Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa chính quyeàn khoâng phaûi laø taïo ra raøo caûn hay aùp ñaët, maëc duø ñoâi khi vieäc ñieàu chænh laø caàn thieát. Coâng ñoàng Vatican II khaúng ñònh raèng töï do cuûa con ngöôøi caàn ñöôïc toân troïng toái ña, vaø chæ neân haïn cheá trong tröôøng hôïp thaät söï caàn thieát[47]. Vì vaäy, kieåm duyeät chæ neân laø giaûi phaùp cuoái cuøng. Theâm vaøo ñoù, chính quyeàn neân tuaân thuû nguyeân taéc boå trôï, moät nguyeân taéc ñaõ ñöôïc Giaùo hoäi nhieàu laàn ñeà caäp ñeán, vôùi yù nghóa coát loõi laø: "Haõy ñeå caùc caù nhaân hay toå chöùc töï nguyeän ñaûm nhieäm nhöõng gì hoï coù theå laøm toát hoaëc toát hôn, thay vì chính quyeàn tröïc tieáp can thieäp".
87. Vì vaäy, döïa treân nhöõng nguyeân taéc ñaõ neâu, töï do truyeàn thoâng vaø quyeàn ñöôïc tieáp caän thoâng tin caàn ñöôïc phaùp luaät baûo veä vaø khoâng bò chi phoái bôûi caùc aùp löïc quaù möùc töø kinh teá, chính trò hay yù thöùc heä. Luaät phaùp caàn ñaûm baûo cho coâng daân quyeàn ñöôïc giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan truyeàn thoâng, ñaëc bieät laø khi caùc cô quan naøy hoaït ñoäng theo hình thöùc ñoäc quyeàn, nhaát laø khi ñoäc quyeàn ñoù thuoäc veà chính quyeàn. Nhieäm vuï cuûa caùc nhaø laäp phaùp laø xaây döïng vaø ban haønh luaät veà truyeàn thoâng. Thöïc teá, truyeàn thoâng caàn coù söï hoã trôï cuûa phaùp luaät ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån ña daïng, ñoäc laäp, ngaên chaën söï chi phoái cuûa caùc nhoùm lôïi ích kinh teá, traùnh daãn ñeán tình traïng ñoäc quyeàn thoâng tin. Beân caïnh ñoù, luaät phaùp cuõng caàn baûo veä danh tieáng cuûa caù nhaân, caùc nhoùm thieåu soá, cuõng nhö caùc giaù trò vaên hoùa, con ngöôøi vaø töï do toân giaùo trong vieäc söû duïng truyeàn thoâng.
88. Caùc chuyeân gia truyeàn thoâng vaø toå chöùc neân chuû ñoäng thaønh laäp caùc hoäi ñoàng rieâng, coù ñieàu leä rieâng, taäp trung vaøo moïi khía caïnh cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi. Caùc hoäi ñoàng naøy neân coù söï tham gia cuûa ñaïi dieän töø moïi taàng lôùp trong xaõ hoäi. Ñieàu naøy nhaèm ngaên chaën söï can thieäp tieâu cöïc töø caùc nhoùm lôïi ích kinh teá hay chính trò, ñoàng thôøi taêng cöôøng söï hôïp taùc vaø tinh thaàn ñoaøn keát giöõa caùc nhaø truyeàn thoâng, töø ñoù mang laïi lôïi ích cho toaøn coäng ñoàng. Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp, nhaø nöôùc coù theå caàn can thieäp ñeå thaønh laäp caùc ban coá vaán giaùm saùt truyeàn thoâng. Khi ñoù, luaät phaùp caàn ñaûm baûo caùc ban naøy ñaïi dieän cho moïi luoàng yù kieán trong xaõ hoäi.
89. Luaät phaùp caàn laøm heát söùc mình ñeå baûo veä treû em khoûi nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc coù theå gaây toån haïi laâu daøi veà taâm lyù vaø ñaïo ñöùc. Trong lónh vöïc naøy, phaùp luaät coù traùch nhieäm hoã trôï gia ñình vaø nhaø tröôøng trong vieäc giaùo duïc treû em.
90. Caàn khuyeán khích phaùp luaät hoã trôï taøi chính cho nhöõng hoaït ñoäng söû duïng truyeàn thoâng moät caùch hieäu quaû vì lôïi ích chung. Nhöõng hoaït ñoäng naøy bao goàm vieäc cung caáp thoâng tin, xuaát baûn aán phaåm giaùo duïc chuyeân ngaønh, saûn xuaát phim aûnh vaø chöông trình phaùt soùng, ñaëc bieät laø nhöõng saûn phaåm daønh cho treû em. Söï hoã trôï naøy caøng trôû neân quan troïng hôn ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng coù ít tieàm naêng thu lôïi nhuaän. Ñoàng thôøi, cuõng neân khuyeán khích vaø hoã trôï saûn xuaát phim truyeän coù giaù trò ngheä thuaät cao, aán phaåm vaø buoåi bieåu dieãn höôùng ñeán moät nhoùm ñoái töôïng haïn cheá, khoù coù khaû naêng thu hoài voán.
91. Söï phaùt trieån truyeàn thoâng xaõ hoäi vì lôïi ích chung cuûa toaøn nhaân loaïi, khoâng coù söï phaân bieät hay loaïi tröø, laø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan chöùc naêng treân toaøn theá giôùi. Ñeå ñaûm baûo söï phaùt trieån naøy, caàn thieát phaûi söû duïng caùc thoûa thuaän quoác teá, bao goàm caû nhöõng thoûa thuaän lieân quan ñeán vieäc söû duïng veä tinh khoâng gian. Nhôø ñoù, moïi quoác gia ñeàu coù vò theá bình ñaúng trong tieán trình ñoái thoaïi vaø giao löu cuûa nhaân loaïi.
b) Caùc quoác gia
92. Söï phaùt trieån lónh vöïc truyeàn thoâng ñoùng vai troø then choát ñoái vôùi caùc quoác gia ñang vöôn leân, vaø vieäc hoã trôï hoï trong lónh vöïc naøy laø moät trong nhöõng noã löïc quoác teá quan troïng maø truyeàn thoâng keâu goïi. Vieäc thieáu huït caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi hieäu quaû khoâng chæ phaûn aùnh söï keùm phaùt trieån cuûa moät coäng ñoàng maø coøn laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính gaây ra tình traïng naøy. Neáu khoâng ñöôïc trang bò nhöõng kyõ thuaät truyeàn thoâng hieän ñaïi, quoác gia ñoù seõ gaëp khoù khaên trong vieäc cung caáp thoâng tin vaø giaùo duïc ñaày ñuû cho ngöôøi daân. Ñieàu naøy seõ caûn trôû söï tieán boä treân caùc maët chính trò, xaõ hoäi vaø kinh teá.
93. Thaùnh Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ khaúng ñònh "Tieán boä laø teân goïi môùi cuûa hoøa bình"[48]. Trong boái caûnh ñoù, caùc quoác gia phaùt trieån coù traùch nhieäm hoã trôï kyõ thuaät cho nhöõng quoác gia ñang phaùt trieån trong lónh vöïc truyeàn thoâng. Söï hoã trôï naøy bao goàm caû vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc vaø cung caáp thieát bò. Traùch nhieäm vôùi lôïi ích chung cuûa nhaân loaïi thoâi thuùc hoï haønh ñoäng vöôït ra khoûi phaïm vi quoác gia. Nhu caàu naøy caøng trôû neân caáp thieát khi maø lónh vöïc truyeàn thoâng ñang phaùt trieån vôùi toác ñoä choùng maët. Vieäc hoã trôï thaønh laäp caùc trung taâm ñaøo taïo truyeàn thoâng ngay taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø voâ cuøng caàn thieát, giuùp hoï traùnh ñöôïc tình traïng "chaûy maùu chaát xaùm" - heä quaû cuûa vieäc caùc chuyeân gia phaûi ra nöôùc ngoaøi hoïc taäp vaø laøm vieäc.
94. Vieäc hoã trôï caùc nöôùc ñang phaùt trieån caàn phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc toân troïng truyeàn thoáng, vaên hoùa vaø ngheä thuaät cuûa hoï - nhöõng di saûn chöùa ñöïng giaù trò nhaân vaên to lôùn. Hôïp taùc vaên hoùa khoâng phaûi laø söï ban ôn maø laø söï trao ñoåi hai chieàu, mang laïi lôïi ích cho caû ñoâi beân.
95. Phöông tieän nghe nhìn ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng trong vieäc phoå bieán kieán thöùc ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ñaëc bieät laø nhöõng nôi coøn nhieàu haïn cheá do naïn muø chöõ. Chuùng goùp phaàn thuùc ñaåy söï tieán boä trong nhieàu lónh vöïc nhö noâng nghieäp, coâng nghieäp, thöông maïi, y teá vaø naâng cao ñôøi soáng. Tuy nhieân, vieäc phaùt trieån phöông tieän nghe nhìn ôû caùc quoác gia naøy thöôøng khoâng mang laïi lôïi nhuaän kinh teá. Vì vaäy, söï hoã trôï töø coäng ñoàng quoác teá, caùc toå chöùc vaø caù nhaân haûo taâm laø voâ cuøng caàn thieát.
c) Toaøn theå Kitoâ höõu, moïi tín höõu vaø ngöôøi thieän chí
96. Phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi seõ khoâng theå hoaøn thaønh söù meänh cao caû cuûa mình - thuùc ñaåy söï tieán boä cuûa nhaân loaïi - neáu chuùng khoâng hieåu roõ nhöõng vaán naïn cuûa con ngöôøi hieän ñaïi, thaép leân hy voïng vaø lieân keát moïi ngöôøi trong ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa haèng soáng, ñaëc bieät laø nhöõng ai ñaõ ñöôïc lieân keát trong bí tích Röûa toäi. Ñaây chính laø lôøi daïy cuûa Coâng ñoàng Vatican II trong caùc vaên kieän veà Phong traøo Ñaïi keát vaø caùc Toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo[49].
97. Phöông tieän truyeàn thoâng giuùp caùc Kitoâ höõu nhaän thöùc roõ neùt hôn veà thöïc traïng cuûa xaõ hoäi ñöông ñaïi - moät xaõ hoäi ñang daàn xa rôøi Thieân Chuùa. Giôùi vaên ngheä só vaø baùo chí ñaõ söû duïng taøi naêng vaø tö duy cuûa mình ñeå khaéc hoïa roõ neùt thöïc traïng naøy, ñoàng thôøi khaúng ñònh maïnh meõ giaù trò töï do con ngöôøi. Chuùng ta traân troïng vaø bieát ôn söùc saùng taïo cuõng nhö khaû naêng mieâu taû tuyeät vôøi cuûa hoï[50].
98. Ñöôïc thoâi thuùc bôûi ñöùc tin chaân chính, nhöõng ngöôøi thuoäc caùc toân giaùo khaùc nhau coù theå coáng hieán to lôùn cho söï nghieäp truyeàn thoâng xaõ hoäi. Khoâng chæ goùp phaàn thuùc ñaåy söï tieán boä xaõ hoäi vaø vaên hoùa cuûa nhaân loaïi, hoï coøn coù theå, döôùi söï daãn daét cuûa Thieân Chuùa, taïo neân moät cuoäc ñoái thoaïi chung mang taàm voùc phoå quaùt, töø ñoù giuùp con ngöôøi nhaän ra vaø nuoâi döôõng tình huynh ñeä trong cuoäc soáng haèng ngaøy, döôùi söï chôû che cuûa Thieân Chuùa Ñaáng Toái Cao, Cha cuûa muoân loaøi.
99. Cô hoäi hôïp taùc trong lónh vöïc naøy laø voâ cuøng roäng môû. Coù theå keå ñeán moät soá hoaït ñoäng tieâu bieåu nhö: phoái hôïp thöïc hieän caùc chöông trình treân ñaøi phaùt thanh vaø truyeàn hình; trieån khai caùc döï aùn vaø dòch vuï giaùo duïc, ñaëc bieät laø daønh cho phuï huynh vaø thanh thieáu nieân; toå chöùc caùc buoåi gaëp gôõ vaø hoäi thaûo trao ñoåi giöõa caùc chuyeân gia ôû caáp ñoä quoác teá; trao taëng giaûi thöôûng thöôøng nieân nhaèm ghi nhaän nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc; hôïp taùc nghieân cöùu trong lónh vöïc truyeàn thoâng, ñaëc bieät laø trong ñaøo taïo vaø boài döôõng nghieäp vuï. Taát caû ñeàu höôùng ñeán muïc tieâu chung laø goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån coâng baèng vaø thònh vöôïng cho moïi quoác gia treân theá giôùi.
100. Ñeå hieän thöïc hoùa nhöõng tieàm naêng to lôùn cuûa truyeàn thoâng, caàn coù moät keá hoaïch haønh ñoäng chung vaø söï ñoùng goùp veà nguoàn löïc. Coâng ñoàng Vatican II ñeà xuaát thieát laäp Ngaøy Truyeàn thoâng Xaõ hoäi Theá giôùi nhö moät böôùc ñi thieát thöïc. Vaøo ngaøy naøy, moïi ngöôøi tin vaøo Thieân Chuùa ñöôïc môøi goïi daønh thôøi gian caàu nguyeän vaø suy ngaãm veà töông lai cuõng nhö nhöõng vaán ñeà cuûa truyeàn thoâng. Beân caïnh ñoù, vieäc toå chöùc caùc buoåi gaëp gôõ thaân maät giöõa caùc chuyeân gia trong nhieàu lónh vöïc cuõng laø moät hoaït ñoäng yù nghóa. Töø ñoù, chuùng ta coù theå cuøng nhau tìm kieám nhöõng döï aùn khaû thi vaø khôi gôïi nhöõng saùng kieán môùi, nhaèm phaùt huy toái ña vai troø cuûa truyeàn thoâng trong vieäc thuùc ñaåy söï tieán boä cuûa nhaân loaïi. Daân Chuùa (bao goàm caû giaùo só vaø giaùo daân) cam keát seõ hoã trôï cho nhöõng noã löïc cuûa taát caû moïi ngöôøi treân theá giôùi nhaèm höôùng truyeàn thoâng phuïc vuï cho coâng lyù, hoøa bình, töï do vaø söï tieán boä cuûa nhaân loaïi.
Phaàn Ba: Söù Maïng Cuûa Ngöôøi Coâng Giaùo Trong Truyeàn Thoâng
101. Coâng ñoàng Vatican II keâu goïi ngöôøi Coâng giaùo suy tö saâu saéc hôn, döïa treân neàn taûng ñöùc tin, veà nhöõng nhieäm vuï vaø traùch nhieäm môùi maø phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi hieän ñaïi ñaët ra. Phaàn ñaàu cuûa Huaán thò ñaõ cho thaáy lòch söû cöùu ñoä luoân gaén lieàn vôùi vai troø thieát yeáu cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi trong coâng trình saùng taïo vaø cöùu chuoäc cuûa Thieân Chuùa. Giaùo hoäi, trong vieäc giaûi thích traùch nhieäm cuûa mình, luoân höôùng ñeán moät taàm nhìn nhaát quaùn, keát noái ñöùc tin vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa truyeàn thoâng. Chính trong tinh thaàn ñoù, Giaùo hoäi seõ hoaøn thaønh söù meänh cao caû laø hoã trôï con ngöôøi vaø loan baùo Tin Möøng. Phaàn hai ñaõ ñeà caäp ñeán khía caïnh truyeàn thoâng goùp phaàn thuùc ñaåy söï tieán boä cuûa con ngöôøi. Chöông tieáp theo cuûa phaàn ba naøy seõ taäp trung vaøo nhöõng ñoùng goùp ñaëc thuø cuûa Kitoâ giaùo vaø Coâng giaùo, ñoàng thôøi phaân tích vai troø cuûa truyeàn thoâng trong ñôøi soáng cuûa ngöôøi Coâng giaùo.
Chöông I: Ñoùng Goùp Cuûa Ngöôøi Coâng Giaùo Cho Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi
102. Ñeå ngöôøi Coâng giaùo coù theå söû duïng vaø ñònh höôùng truyeàn thoâng xaõ hoäi phuïc vuï nhaân loaïi, caàn nhaän thöùc raèng Giaùo hoäi coù theå ñoùng goùp giaù trò lôùn nhaát trong lónh vöïc tinh thaàn. Giaùo hoäi hy voïng söï ñoùng goùp naøy seõ giuùp con ngöôøi thaáu hieåu hôn baûn chaát cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ñoàng thôøi, phaåm giaù cuûa con ngöôøi, duø laø ngöôøi truyeàn thoâng hay ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin, cuõng seõ ñöôïc ñeà cao vaø traân troïng. Nhôø ñoù, söï töông taùc xaõ hoäi, voán keát noái con ngöôøi vôùi nhau, seõ thöïc söï mang laïi söï hieäp thoâng ñích thöïc.
103. Söï tham gia tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi Coâng giaùo coù naêng löïc chuyeân moân trong lónh vöïc truyeàn thoâng laø moät ñoùng goùp thieát thöïc. Söï taän taâm vaø tinh thaàn traùch nhieäm cuûa hoï trong coâng vieäc chính laø minh chöùng soáng ñoäng cho Kitoâ giaùo. Hôn nöõa, trong vai troø laø thaønh vieân cuûa caùc toå chöùc phi toân giaùo, hoï seõ coù cô hoäi theå hieän quan ñieåm Kitoâ giaùo veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Hoï coù theå hoã trôï caùc nhaø baùo, bieân taäp vieân ñöa tin veà ñôøi soáng toân giaùo moät caùch phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa coâng chuùng. Hoï coù theå goùp phaàn theå hieän chieàu kích toân giaùo trong ñôøi soáng con ngöôøi. Muïc tieâu cuûa hoï khoâng phaûi laø aùp ñaët quan ñieåm leân caùc phöông tieän truyeàn thoâng, maø laø cung caáp dòch vuï chaát löôïng, töø ñoù lan toûa nhöõng giaù trò toát ñeïp.
104. Vieäc nhaän ñöôïc söï hoã trôï tinh thaàn töø Giaùo hoäi laø nguoàn ñoäng löïc to lôùn giuùp nhöõng ngöôøi Coâng giaùo trong lónh vöïc truyeàn thoâng hoaøn thaønh vai troø quan troïng vaø ñaày thaùch thöùc cuûa mình.
105. Giaùo hoäi thaáu hieåu taàm quan troïng cuõng nhö nhöõng khoù khaên ñaëc thuø cuûa ngaønh truyeàn thoâng, vì vaäy, Giaùo hoäi luoân saün saøng ñoái thoaïi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc truyeàn thoâng, baát keå toân giaùo cuûa hoï laø gì. Muïc tieâu cuûa Giaùo hoäi laø cuøng chung tay giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cuûa ngaønh truyeàn thoâng vaø höôùng ñeán lôïi ích cuûa con ngöôøi.
106. Ngaøy caøng coù nhieàu giaùm muïc, linh muïc, tu só vaø giaùo daân, vôùi tö caùch laø ñaïi dieän cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc môøi tham gia vieát baùo, trình baøy treân ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình hoaëc coäng taùc saûn xuaát phim aûnh. Ñaây laø moät coâng vieäc yù nghóa vaø mang laïi nhieàu keát quaû toát ñeïp hôn chuùng ta töôûng. Tuy nhieân, ñeå söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieäu quaû, caàn hieåu roõ cô cheá hoaït ñoäng, taùc ñoäng vaø caùch söû duïng chuùng. Vì vaäy, caùc trung taâm vaø caùc toå chöùc coù lieân quan caàn coù traùch nhieäm ñaøo taïo cho nhöõng ngöôøi söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng moät caùch baøi baûn vaø kòp thôøi.
107. Cung caáp phöông tieän ñeå ñaøo taïo ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin theo tinh thaàn Kitoâ giaùo laø moät trong nhöõng nhieäm vuï caáp thieát cuûa Giaùo hoäi, ñoàng thôøi goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin ñöôïc trang bò kieán thöùc seõ tham gia ñoái thoaïi treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng moät caùch chuû ñoäng hôn vaø coù yeâu caàu cao hôn veà chaát löôïng thoâng tin. Caùc tröôøng hoïc vaø toå chöùc Coâng giaùo caàn naâng cao hieåu bieát veà traùch nhieäm quan troïng naøy. Hoï caàn giuùp theá heä treû khoâng chæ trôû thaønh nhöõng Kitoâ höõu toát trong vieäc tieáp nhaän thoâng tin maø coøn phaûi bieát caùch söû duïng caùc coâng cuï truyeàn thoâng hieäu quaû trong thôøi ñaïi "ngoân ngöõ toaøn dieän" ngaøy nay. Coù nhö vaäy, giôùi treû môùi coù theå trôû thaønh nhöõng coâng daân thöïc thuï trong thôøi ñaïi truyeàn thoâng xaõ hoäi.
108. Vaán ñeà truyeàn thoâng xaõ hoäi caàn nhaän ñöôïc söï quan taâm ñaëc bieät töø caùc nhaø thaàn hoïc, nhaát laø trong lónh vöïc thaàn hoïc luaân lyù vaø muïc vuï. Beân caïnh ñoù, giaùo duïc toân giaùo cuõng neân loàng gheùp vieäc giaûng daïy veà caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi vaø nhöõng aûnh höôûng cuûa chuùng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, caùc nhaø thaàn hoïc caàn nghieân cöùu kyõ löôõng nhöõng gôïi yù trong Phaàn thöù nhaát cuûa Huaán thò naøy vaø phaùt trieån chuùng baèng nhöõng nghieân cöùu vaø caùi nhìn saâu saéc cuûa mình.
109. Phuï huynh, giaùo vieân, linh muïc vaø caùc toå chöùc Coâng giaùo caàn khuyeán khích nhöõng ngöôøi treû coù naêng khieáu theo ñuoåi ngaønh truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy vaø ñeå ñaøo taïo ra nhöõng öùng vieân coù naêng löïc, caàn coù söï hoã trôï veà taøi chính. Vì vaäy, taïi caùc khu vöïc ñang phaùt trieån, caùc vò höõu traùch trong Giaùo hoäi taïi quoác gia ñoù neân keâu goïi hoã trôï taøi chính ñeå ñaøo taïo caùc öùng vieân ñòa phöông caû veà lyù thuyeát laãn thöïc haønh.
110. Moïi thaønh phaàn trong Giaùo hoäi, töø Giaùm muïc, linh muïc, tu só ñeán giaùo daân, ñeàu coù traùch nhieäm goùp phaàn vaøo vieäc giaùo duïc ñöùc tin qua truyeàn thoâng. Söï ñoùng goùp naøy caàn döïa treân neàn taûng giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi. Hoï caàn thöôøng xuyeân caäp nhaät kieán thöùc môùi nhaát veà truyeàn thoâng. Neáu khoâng, hoï seõ thieáu söï quen thuoäc vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng maø vieäc söû duïng thöïc teá ñoøi hoûi. Vieäc hôïp taùc vôùi caùc chuyeân gia truyeàn thoâng, cuøng nhau phaân tích nhöõng vaán ñeà ñaët ra vaø chia seû kinh nghieäm laø ñieàu raát caàn thieát.
111. Ñeå hoøa nhaäp vôùi ñôøi soáng hieän ñaïi vaø loan baùo Tin Möøng hieäu quaû, caùc chuûng sinh vaø tu só caàn ñöôïc trang bò kieán thöùc veà truyeàn thoâng ngay töø trong quaù trình ñaøo taïo. Hoï caàn hieåu roõ caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa truyeàn thoâng, aûnh höôûng cuûa noù ñeán xaõ hoäi vaø caùch söû duïng chuùng moät caùch hieäu quaû. Vieäc trang bò kieán thöùc naøy trong chöông trình ñaøo taïo laø voâ cuøng caàn thieát, bôûi leõ trong moät xaõ hoäi ngaøy caøng bò chi phoái bôûi truyeàn thoâng, thieáu ñi söï hieåu bieát veà truyeàn thoâng, vieäc toâng ñoà hieäu quaû seõ laø ñieàu baát khaû thi[51]. Beân caïnh ñoù, vieäc thaáu hieåu coâng luaän vaø taâm lyù coâng chuùng cuõng giuùp caùc linh muïc vaø tu só thích öùng vôùi boái caûnh xaõ hoäi ñöông thôøi. Hoï coù theå thaáy caùc phöông tieän truyeàn thoâng laø moät trôï giuùp ñaéc löïc trong noã löïc loan baùo Lôøi Chuùa cho con ngöôøi hieän ñaïi. Caùc chuûng sinh theå hieän naêng khieáu ñaëc bieät veà truyeàn thoâng neân ñöôïc taïo ñieàu kieän ñeå phaùt trieån taøi naêng.
112. Caùc baøi pheâ bình veà chöông trình phaùt thanh, truyeàn hình, phim aûnh vaø taïp chí minh hoïa coù theå hoã trôï giaùo duïc vaên hoùa vaø toân giaùo. Chuùng giuùp ngöôøi xem, ngöôøi ñoïc, ñaëc bieät laø caùc gia ñình, coù löïa choïn saùng suoát tröôùc nhöõng gì truyeàn thoâng cung caáp. Trong ñoù, caàn löu yù ñeán nhöõng baøi ñaùnh giaù coù chuyeân moân, ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc hoäi ñoàng chuyeân moân do caùc vò muïc töû taïi caùc giaùo phaän chæ ñònh, nhaèm ñaùnh giaù noäi dung, khía caïnh ñaïo ñöùc vaø tinh thaàn Kitoâ giaùo cuûa caùc aán phaåm.
113. Caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cô sôû giaùo duïc Coâng giaùo caàn ñoùng vai troø tích cöïc hôn trong vieäc thuùc ñaåy nghieân cöùu khoa hoïc veà truyeàn thoâng xaõ hoäi. Hoï caàn noã löïc taäp hôïp, tham gia tröïc tieáp vaøo caùc nghieân cöùu vaø phoå bieán roäng raõi caùc keát quaû nghieân cöùu naøy, phuïc vuï cho muïc ñích giaùo duïc Kitoâ giaùo. Beân caïnh vieäc caàn söï hoã trôï taøi chính töø caùc toå chöùc khaùc, caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cô sôû giaùo duïc Coâng giaùo cuõng caàn theå hieän tinh thaàn saün saøng hôïp taùc.
Chöông II: Vai Troø Cuûa Truyeàn Thoâng Ñoái Vôùi Coäng Ñoàng Coâng Giaùo
1. Coâng luaän vaø söï truyeàn thoâng hieäu quaû trong ñôøi soáng Giaùo hoäi
114. Giaùo hoäi khoâng ngöøng tìm kieám caùc phöông thöùc nhaèm taêng cöôøng vaø môû roäng moái lieân keát noäi taïi giöõa caùc thaønh vieân. Truyeàn thoâng vaø ñoái thoaïi giöõa ngöôøi Coâng giaùo chính laø chìa khoùa then choát cho muïc tieâu naøy. Laø moät thöïc theå soáng ñoäng hieän dieän trong loøng xaõ hoäi loaøi ngöôøi, Giaùo hoäi caàn duy trì caùc tieáp ñieåm vaø keânh giao tieáp nhaèm thieát laäp vaø cuûng coá moái töông quan vôùi toaøn theå nhaân loaïi. Vieäc keát noái naøy ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc chia seû thoâng tin vaø laéng nghe moät caùch caån troïng coâng luaän töø caû beân trong laãn beân ngoaøi Giaùo hoäi. Hôn nöõa, baèng caùch duy trì ñoái thoaïi lieân tuïc vôùi theá giôùi ñöông ñaïi, Giaùo hoäi mong muoán ñoùng goùp vaøo vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà maø con ngöôøi ñöông thôøi phaûi ñoái maët.
a) Ñoái thoaïi trong loøng Giaùo hoäi
115. Giaùo hoäi, vôùi tö caùch laø moät thöïc theå soáng ñoäng, luoân caàn ñeán söï tham gia cuûa coâng luaän nhaèm duy trì vaø phaùt trieån tinh thaàn trao ban vaø ñoùn nhaän giöõa caùc thaønh vieân. Thieáu vaéng yeáu toá naøy, Giaùo hoäi khoâng theå naøo tieán boä treân caû phöông dieän tö töôûng laãn haønh ñoäng. Thaät vaäy, ñôøi soáng Giaùo hoäi seõ vaéng boùng moät ñieàu gì ñoù voâ cuøng quan troïng neáu thieáu vaéng tieáng noùi cuûa coâng luaän. Vaø traùch nhieäm thuoäc veà caû haøng giaùo só laãn giaùo daân[52].
116. Laø ngöôøi Coâng giaùo, chuùng ta caàn nhaän thöùc roõ raøng veà quyeàn töï do ngoân luaän ñích thöïc. Quyeàn töï do naøy baét nguoàn töø chính "caûm thöùc ñöùc tin" vaø tình yeâu. Chính Thaàn Khí Chaân Lyù khôi daäy vaø nuoâi döôõng caûm thöùc ñöùc tin. Nhôø ñoù, döôùi söï höôùng daãn cuûa Meï Hoäi Thaùnh ñaùng kính - Daân Chuùa coù theå trung thaønh vôùi ñöùc tin ñöôïc trao ban cho Giaùo hoäi sô khai. Chuùng ta duøng lyù trí saùng suoát ñeå thaáu hieåu yù nghóa saâu xa cuûa ñöùc tin vaø soáng troïn veïn hôn trong ñôøi soáng thöôøng nhaät[53]. Töï do naøy cuõng xuaát phaùt töø tình yeâu. Chính tình yeâu naâng taâm tình töï do cuûa Daân Chuùa leân söï keát hôïp maät thieát vôùi töï do cuûa Chuùa Kitoâ. Ngaøi ñaõ taåy röûa toäi loãi chuùng ta, ñeå chuùng ta ñöôïc töï do phaùn ñoaùn theo thaùnh yù Chuùa. Nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn trong Giaùo hoäi caàn ñaûm baûo söï trao ñoåi yù kieán moät caùch coù traùch nhieäm vaø töï do giöõa Daân Chuùa. Hôn nöõa, hoï caàn thieát laäp caùc quy ñònh vaø ñieàu kieän ñeå ñieàu naøy ñöôïc dieãn ra[54].
117. Giaùo hoäi luoân taïo ñieàu kieän cho caùc thaønh vieân cuûa mình ñöôïc töï do baøy toû quan ñieåm veà caùc vaán ñeà noäi boä. Tuy nhieân, söï töï do naøy khoâng coù nghóa laø ñöôïc pheùp dieãn giaûi giaùo lyù moät caùch tuøy tieän. Caùc chaân lyù ñöùc tin laø neàn taûng baát bieán cuûa Giaùo hoäi. Maët khaùc, Giaùo hoäi cuõng luoân ñoàng haønh vôùi con ngöôøi trong doøng chaûy lòch söû. Giaùo hoäi caàn thích nghi vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa thôøi ñaïi vaø vaên hoùa. Ñieàu naøy ñoøi hoûi Giaùo hoäi phaûi linh hoaït trong caùch giaûi thích giaùo lyù vaø ñöa ra nhöõng quyeát ñònh phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuï theå. Maëc duø ngöôøi Coâng giaùo coù boån phaän vaâng phuïc Huaán Quyeàn, nhöng hoï vaãn coù quyeàn vaø boån phaän nghieân cöùu ñeå ñaøo saâu ñöùc tin cuûa mình. Nhôø ñoù, hoï coù theå hieåu bieát saâu saéc hôn veà caùc chaân lyù maëc khaûi vaø tìm ra caùch dieãn ñaït phuø hôïp ñeå chia seû ñöùc tin cho tha nhaân, ñaëc bieät laø trong moät xaõ hoäi bieán ñoåi khoâng ngöøng. Cuoäc ñoái thoaïi côûi môû vaø töï do trong Giaùo hoäi khoâng heà gaây phöông haïi ñeán söï hieäp nhaát, maø traùi laïi, coøn giuùp cuûng coá tình lieân ñôùi giöõa caùc thaønh vieân. Nhôø söï trao ñoåi ña chieàu, moïi ngöôøi coù theå hieåu nhau hôn, töø ñoù taïo neân söï hoøa hôïp vaø ñoàng thuaän. Tuy nhieân, ñeå cuoäc ñoái thoaïi naøy ñi ñuùng höôùng, ñöùc aùi phaûi laø neàn taûng vaø ñoäng löïc cho moïi yù kieán. Moïi ngöôøi caàn tham gia vôùi tinh thaàn xaây döïng, mong muoán phuïc vuï Giaùo hoäi vaø cuûng coá söï hieäp nhaát. Bôûi vì chính Chuùa Kitoâ ñaõ daïy: Tình yeâu thöông laø daáu chæ nhaän bieát Giaùo hoäi chaân chính cuûa Ngaøi[55].
118. Ñeå traùnh nhaàm laãn, caàn phaân bieät roõ raøng hai lónh vöïc: nghieân cöùu khoa hoïc vaø giaùo huaán daønh cho tín höõu. Trong lónh vöïc nghieân cöùu khoa hoïc, caùc chuyeân gia ñöôïc töï do nghieân cöùu vaø coâng boá keát quaû cuûa mình. Söï töï do naøy laø caàn thieát ñeå thuùc ñaåy söï tìm toøi vaø phaùt trieån tri thöùc.
Tuy nhieân, trong lónh vöïc giaùo huaán, chæ nhöõng gì ñöôïc Huaán Quyeàn cuûa Giaùo hoäi coâng boá môùi ñöôïc coi laø giaùo lyù chính thöùc. Nhöõng giaùo lyù naøy ñaõ traûi qua quaù trình xem xeùt kyõ löôõng vaø ñöôïc xaùc nhaän laø phuø hôïp vôùi ñöùc tin cuûa Giaùo hoäi. Truyeàn thoâng hieän ñaïi cho pheùp thoâng tin ñöôïc tieáp caän deã daøng vaø nhanh choùng, ñoâi khi daãn ñeán vieäc nhöõng yù kieán thaàn hoïc môùi ñöôïc lan truyeàn roäng raõi tröôùc khi ñöôïc xem xeùt moät caùch ñaày ñuû. Ñieàu naøy coù theå gaây ra hieåu laàm cho caùc tín höõu. Vì vaäy, caàn heát söùc caån troïng khi tieáp caän nhöõng thoâng tin lieân quan ñeán giaùo lyù. Nhöõng yù kieán thaàn hoïc môùi caàn ñöôïc xem xeùt moät caùch pheâ phaùn vaø khoâng neân nhaàm laãn chuùng vôùi giaùo lyù chính thöùc cuûa Giaùo hoäi. Ngoaøi ra, caàn löu yù raèng phöông tieän truyeàn thoâng thöôøng ñôn giaûn hoùa hoaëc boùp meùo yù nghóa cuûa caùc lyù thuyeát thaàn hoïc phöùc taïp. Do ñoù, ñeå hieåu ñuùng giaùo lyù, ngöôøi tín höõu neân tìm hieåu töø caùc nguoàn chính thoáng cuûa Giaùo hoäi.
119. Söï phaùt trieån cuûa dö luaän trong Giaùo hoäi ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng, vì noù cho pheùp moïi thaønh phaàn Daân Chuùa cuøng tham gia vaøo ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo hoäi. Ñeå ñaûm baûo ñieàu naøy, moãi ngöôøi Coâng giaùo caàn ñöôïc tieáp caän ñaày ñuû thoâng tin caàn thieát. Do ñoù, Giaùo hoäi caàn taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Caùc phöông tieän naøy caàn ña daïng, phong phuù vaø coù khaû naêng tieáp caän moïi taàng lôùp Daân Chuùa. Hôn nöõa, Giaùo hoäi coù theå xem xeùt vieäc sôû höõu vaø quaûn lyù tröïc tieáp moät soá phöông tieän truyeàn thoâng, nhaèm ñaûm baûo thoâng tin ñöôïc truyeàn ñaït moät caùch chính xaùc, kòp thôøi vaø hieäu quaû.
120. Söï hoaït ñoäng hieäu quaû vaø nhòp nhaøng cuûa Giaùo hoäi phuï thuoäc raát lôùn vaøo doøng chaûy thoâng tin hai chieàu thoâng suoát giöõa caùc caáp laõnh ñaïo vaø coäng ñoaøn tín höõu treân toaøn theá giôùi. Ñieàu naøy coù nghóa laø, khoâng chæ caùc tín höõu caàn ñöôïc caäp nhaät thoâng tin töø phía Giaùo hoäi, maø caùc vò laõnh ñaïo cuõng caàn laéng nghe yù kieán, taâm tö nguyeän voïng cuûa coäng ñoaøn. Ñeå hieän thöïc hoùa muïc tieâu naøy, caàn thieát laäp moät heä thoáng caùc toå chöùc truyeàn thoâng ña daïng, bao goàm caùc haõng thoâng taán, ngöôøi phaùt ngoân, cô sôû vaät chaát cho caùc cuoäc hoïp, hoäi ñoàng muïc vuï... Taát caû caùc toå chöùc naøy caàn ñöôïc ñaûm baûo nguoàn löïc taøi chính ñaày ñuû ñeå hoaït ñoäng hieäu quaû.
121. Vieäc baûo maät thoâng tin laø caàn thieát trong moät soá tröôøng hôïp nhaát ñònh cuûa Giaùo hoäi, töông töï nhö trong caùc vaán ñeà daân söï. Tuy nhieân, Giaùo hoäi cuõng caàn theå hieän tinh thaàn côûi môû vaø minh baïch trong vieäc thoâng tin veà caùc hoaït ñoäng vaø keá hoaïch cuûa mình, bôûi vì Giaùo hoäi laø nguoàn maïch cuûa söï thaät vaø aân suûng. Thieáu thoâng tin chính thoáng töø phía Giaùo hoäi seõ taïo keõ hôû cho tin ñoàn lan truyeàn, gaây ra nhöõng hieåu laàm tai haïi. Do ñoù, chæ neân giöõ bí maät nhöõng thoâng tin nhaïy caûm, coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán danh döï caù nhaân hoaëc xaâm phaïm ñeán quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa coäng ñoàng.
b) Giaùo hoäi ñoái thoaïi vôùi theá giôùi
122. Giaùo hoäi khoâng ngöøng ñoái thoaïi, khoâng chæ trong noäi boä maø coøn vôùi toaøn theá giôùi. Thöïc thi meänh leänh cuûa Thieân Chuùa[56] vaø quyeàn ñöôïc hieåu bieát cuûa con ngöôøi, Hoäi Thaùnh coù nghóa vuï coâng khai truyeàn ñaït nieàm tin vaø loái soáng cuûa mình ñeán vôùi nhöõng ngöôøi cuøng ñoàng haønh trong cuoäc soáng traàn theá. Hôn nöõa, nhö lôøi daïy cuûa Coâng ñoàng Vatican II, Giaùo hoäi caàn khoâng ngöøng "hieåu ñöôïc nhöõng chuyeån bieán cuûa thôøi ñaïi", bôûi leõ chính nhöõng daáu chæ aáy cuõng laø thoâng ñieäp Thieân Chuùa muoán göûi gaém cho nhaân loaïi, cho thaáy lòch söû cöùu ñoä ñang ñöôïc baøn tay Thieân Chuùa daãn daét. Chính vì leõ ñoù, Hoäi Thaùnh caàn thaáu hieåu nhöõng phaûn öùng cuûa con ngöôøi, duø laø ngöôøi Coâng giaùo hay khoâng, tröôùc caùc söï kieän vaø yù töôûng. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, vôùi vai troø phaûn aùnh tieáng noùi cuûa thôøi ñaïi, caøng goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc giuùp Giaùo hoäi coù ñöôïc söï hieåu bieát saâu saéc aáy.
123. Nhöõng ngöôøi con cuûa Giaùo hoäi ñöôïc trao phoù troïng traùch, coù söù meänh cao caû laø loan truyeàn chaân lyù troïn veïn ñeán vôùi theá giôùi qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Söï hieän dieän lieân tuïc treân caùc phöông tieän naøy seõ giuùp moïi ngöôøi coù theå chieâm ngöôõng böùc tranh chaân thöïc veà Hoäi Thaùnh vaø ñôøi soáng ñaïo. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, khi caùc phöông tieän truyeàn thoâng thöôøng laø caàu noái duy nhaát giöõa Giaùo hoäi vaø theá giôùi, vieäc khoâng söû duïng chuùng cuõng gioáng nhö "laõng phí moùn quaø quyù giaù maø Thieân Chuùa ban taëng". Giaùo hoäi luoân mong muoán caùc haõng thoâng taán haõy daønh söï quan taâm vaø caån troïng ñaëc bieät khi ñöa tin töùc veà toân giaùo, bôûi ñoù laø moät lónh vöïc ñoøi hoûi söï chính xaùc vaø nhaïy beùn. Veà phaàn mình, Hoäi Thaùnh cam keát seõ luoân cung caáp nhöõng thoâng tin ñaày ñuû vaø chính xaùc nhaát cho caùc haõng thoâng taán, ñeå qua ñoù, hoï coù theå hoaøn thaønh toát ñeïp söù meänh cao caû cuûa mình.
124. Nhöõng höôùng daãn ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû treân[57], lieân quan ñeán vieäc bình luaän veà caùc söï kieän, vaãn giöõ nguyeân giaù trò vaø coù theå aùp duïng cho vieäc ñöa tin töùc veà Giaùo hoäi. Chính vì vaäy, caùc vò muïc töû ñöôïc trao phoù troïng traùch trong Hoäi Thaùnh caàn chuû ñoäng chuaån bò ñeå coù theå öùng phoù moät caùch hieäu quaû tröôùc nhöõng tình huoáng khoù khaên vaø khoâng neân ñeå maát ñi vai troø chuû ñoäng trong vieäc daãn daét coâng luaän. Hôn nöõa, vieäc coâng boá tröôùc caùc quyeát ñònh vaø tuyeân boá quan troïng, ñoàng thôøi aùp duïng leänh caám vaän thôøi gian ñoái vôùi vieäc xuaát baûn, laø moät phöông caùch khoân ngoan vaø caàn ñöôïc xem xeùt. Caùch thöùc naøy seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho Giaùo hoäi trong vieäc giaûi thích vaø thaûo luaän moät caùch ñaày ñuû vaø chính xaùc tröôùc khi thoâng tin ñöôïc phoå bieán roäng raõi.
125. Phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi nhö nhöõng nhòp caàu noái keát, mang ñeán cho ngöôøi Coâng giaùo söï trôï giuùp quyù giaù theo ba phöông dieän chính. Thöù nhaát, chuùng laø nhöõng caùnh cöûa môû, giuùp Giaùo hoäi töï giôùi thieäu vaø theå hieän baûn thaân moät caùch gaàn guõi vaø deã tieáp caän hôn vôùi theá giôùi hieän ñaïi. Thöù hai, chuùng nhö nhöõng doøng chaûy lieân tuïc, thuùc ñaåy tinh thaàn ñoái thoaïi côûi môû vaø chaân thaønh trong loøng Giaùo hoäi. Thöù ba, chuùng laø nhöõng laêng kính saéc neùt, giuùp Hoäi Thaùnh thaáu hieåu moät caùch saâu saéc nhöõng quan ñieåm, thaùi ñoä vaø traên trôû cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi ñöông thôøi. Söù maïng cao caû maø Thieân Chuùa trao phoù cho Giaùo hoäi laø mang thoâng ñieäp cöùu ñoä ñeán vôùi muoân ngöôøi baèng ngoân ngöõ maø hoï coù theå hieåu vaø ñoàng caûm, ñoàng thôøi luoân keà vai saùt caùnh, chia seû nhöõng baên khoaên vaø lo laéng cuûa hoï.
2. Truyeàn thoâng - Coâng cuï loan baùo Tin möøng
126. Leänh truyeàn cuûa Chuùa Kitoâ daønh cho caùc Toâng Ñoà vaø nhöõng ngöôøi keá vò laø haõy "ñi daïy doã muoân daân"[58], trôû thaønh "aùnh saùng cho traàn gian"[59] vaø loan baùo Tin Möøng ñeán moïi nôi, moïi thôøi. Chuùa Gieâsu khi coøn taïi theá ñaõ cho thaáy Ngaøi laø khuoân maãu Truyeàn Thoâng Hoaøn Haûo, coøn caùc Toâng Ñoà ñaõ taän duïng moïi phöông tieän truyeàn thoâng thôøi ñoù ñeå thöïc thi söù maïng. Ngaøy nay, chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi tieáp noái söù maïng cao caû aáy baèng caùch söû duïng hieäu quaû caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi. Vieäc lan toûa Tin Möøng ñeán vôùi ñoâng ñaûo ngöôøi daân, baèng moïi caùch thöùc, chính laø ñaùp laïi lôøi môøi goïi cuûa Coâng Ñoàng Vatican II: "haõy mau maén vaø hieäu quaû khi söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, nhieät thaønh bieán chuùng thaønh coâng cuï höõu ích cho söù vuï toâng ñoà"[60].
127. Ngaøy nay, con ngöôøi tieáp nhaän thoâng tin vaø hình thaønh neân nhöõng suy nghó, quan ñieåm cuûa mình, bao goàm caû nhöõng vaán ñeà then choát lieân quan ñeán ñöùc tin, phaàn lôùn laø töø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Chính vì vaäy, vieäc söû duïng truyeàn thoâng ñeå loan baùo Tin Möøng laø voâ cuøng caàn thieát.
128. Truyeàn thoâng hieän ñaïi coù tieàm naêng to lôùn trong vieäc loan baùo Tin Möøng vaø keát noái coäng ñoàng Kitoâ höõu. Nhôø truyeàn thoâng, caùc tín höõu, duø ôû xa, vaãn coù theå tham döï vaøo caùc nghi thöùc, thôø phöôïng vaø caùc sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi. Ñieàu naøy giuùp thaét chaët tình hieäp thoâng trong Giaùo hoäi vaø môøi goïi moïi ngöôøi ñeán gaàn hôn vôùi ñôøi soáng ñöùc tin. Tuy nhieân, caàn löu yù raèng moãi loaïi phöông tieän truyeàn thoâng ñeàu coù ñaëc thuø rieâng, vaø caùch thöùc trình baøy caàn phuø hôïp. Noäi dung Tin Möøng treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng caàn ñöôïc ñaàu tö chaát löôïng, khoâng thua keùm baát kyø chöông trình naøo khaùc, bôûi truyeàn thoâng khoâng chæ ñôn thuaàn laø maøn aûnh ñieän töû.
129. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, truyeàn thoâng ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng trong vieäc giaùo duïc ñöùc tin. Nhôø coù truyeàn thoâng, chuùng ta coù theå deã daøng tieáp caän vôùi nhöõng kieán thöùc giaùo lyù saâu saéc töø caùc chuyeân gia haøng ñaàu treân khaép theá giôùi. Ñoàng thôøi, chuùng ta cuõng ñöôïc caäp nhaät nhöõng thoâng tin höõu ích lieân quan ñeán ñôøi soáng ñöùc tin moät caùch nhanh choùng vaø thuaän tieän. Vôùi söï hoã trôï cuûa coâng ngheä hieän ñaïi, truyeàn thoâng coù khaû naêng truyeàn taûi thoâng ñieäp moät caùch sinh ñoäng, haáp daãn vaø deã tieáp caän hôn bao giôø heát. Hình aûnh, aâm thanh, video vaø caùc phöông tieän kyõ thuaät soá khaùc giuùp cho vieäc hoïc hoûi giaùo lyù trôû neân thuù vò, deã hieåu vaø hieäu quaû hôn raát nhieàu so vôùi phöông phaùp truyeàn thoáng. Beân caïnh ñoù, truyeàn thoâng coøn laø caàu noái vöõng chaéc giöõa caùc Kitoâ höõu treân toaøn theá giôùi, taïo neân moät dieãn ñaøn roäng lôùn ñeå moïi ngöôøi cuøng nhau thaûo luaän, chia seû vaø ñaøo saâu veà ñöùc tin. Qua ñoù, moãi ngöôøi coù theå hoïc hoûi laãn nhau, cuûng coá nieàm tin vaø tìm ra nhöõng caùch thöùc phuø hôïp ñeå öùng duïng ñöùc tin vaøo cuoäc soáng thöôøng ngaøy.
130. Söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa truyeàn thoâng ñaõ taïo neân nhöõng tieâu chuaån cao veà caùch thöùc trình baøy thoâng tin, khieán coâng chuùng ngaøy caøng khoù tính hôn trong vieäc tieáp nhaän thoâng tin, ngay caû trong caùc hoaït ñoäng toân giaùo. Cho duø laø nghi thöùc phuïng vuï, baøi giaûng hay giaùo lyù, neáu khoâng ñöôïc trình baøy moät caùch haáp daãn vaø phuø hôïp, chuùng seõ khoù loøng thu huùt ñöôïc söï chuù yù vaø loøng mong muoán tìm hieåu cuûa coäng ñoaøn.
131. Vieäc vaän duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng moät caùch kheùo leùo vaø phuø hôïp laø chìa khoùa ñeå naâng cao hieäu quaû trong vieäc giaûng daïy Kitoâ giaùo. Söï keát hôïp haøi hoøa giöõa noäi dung, kyõ thuaät vaø phong caùch trình baøy seõ taïo neân söùc haáp daãn ñaëc bieät, giuùp thoâng ñieäp ñöùc tin deã daøng ñöôïc tieáp nhaän vaø lan toûa roäng raõi.
132. Trong vieäc söû duïng truyeàn thoâng, Giaùo Hoäi theå hieän söï linh hoaït vaø côûi môû. Giaùo Hoäi coù theå hôïp taùc vôùi caùc ñôn vò truyeàn thoâng hieän coù, tuaân thuû nhöõng thoûa thuaän chung, hoaëc töï mình xaây döïng vaø quaûn lyù caùc phöông tieän truyeàn thoâng rieâng khi caàn thieát. Moãi quoác gia, moãi khu vöïc ñeàu coù nhöõng ñaëc thuø rieâng, do ñoù, khoâng theå aùp duïng moät khuoân maãu cöùng nhaéc. Caùc vò muïc töû caàn thaáu hieåu thöïc teá ñòa phöông, tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia truyeàn thoâng, vaø neáu caàn, haõy tìm kieám söï goùp yù töø caùc toå chöùc quoác teá ñeå coù ñònh höôùng ñuùng ñaén cho vieäc söû duïng truyeàn thoâng trong söù maïng loan baùo Tin Möøng.
133. Ngöôøi Coâng giaùo ñöôïc môøi goïi tham gia tích cöïc vaøo vieäc loan baùo Tin Möøng vaø xaây döïng xaõ hoäi coâng baèng, vaên minh hôn thoâng qua vieäc söû duïng hieäu quaû caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Ñeå thöïc hieän söù maïng cao caû naøy, chuùng ta caàn daán thaân caû veà tinh thaàn laãn vaät chaát. Haõy môû roäng loøng quaûng ñaïi, ñoùng goùp taøi chính cho caùc hoaït ñoäng truyeàn thoâng, ñoàng thôøi, haõy trôû thaønh nhöõng chöùng nhaân Tin Möøng naêng ñoäng, söû duïng chính nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi ñeå lan toûa Lôøi Chuùa ñeán vôùi moïi ngöôøi. "... vì seõ thaät khoâng xöùng ñaùng neáu caùc tín höõu ñeå cho lôøi cöùu ñoä bò giôùi haïn vaø boù buoäc"[61].
134. Tröôùc taàm aûnh höôûng to lôùn cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi ñoái vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi vaø ñôøi soáng Giaùo hoäi, vieäc ñaët truyeàn thoâng vaøo vò trí öu tieân trong caùc keá hoaïch muïc vuï laø ñieàu voâ cuøng caàn thieát. Caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc caàn nhaän thöùc roõ ñieàu naøy vaø theå hieän söï quan taâm thieát thöïc baèng caùch boá trí nguoàn löïc taøi chính ñaày ñuû cho caùc hoaït ñoäng truyeàn thoâng, bao goàm caû vieäc hoã trôï cho hoaït ñoäng truyeàn thoâng ôû caáp cô sôû vaø thuùc ñaåy söï hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc naøy.
Chöông III: Söù Maïng Truyeàn Thoâng Cuûa Ngöôøi Coâng Giaùo
135. Chuùng ta ñaõ cuøng nhau suy tö veà caùch thöùc ñuùng ñaén ñeå nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng Coâng giaùo coù theå coáng hieán cho coâng vieäc cuûa mình[62], moät tinh thaàn laøm vieäc chung maø moïi ñoàng nghieäp ñeàu caàn coù, baát keå hoï theo ñuoåi lyù töôûng naøo. Rieâng vôùi ngöôøi Coâng giaùo, ñöùc tin cuûa hoï chính laø ñoäng löïc lôùn lao hôn caû. Tieáp theo, chuùng ta ñaõ baøn veà nhöõng boån phaän ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng vôùi tö caùch laø ngöôøi Coâng giaùo. Thay vì ñi saâu phaân tích töøng loaïi hình truyeàn thoâng[63], chöông naøy seõ taäp trung vaøo nhieäm vuï cuûa hoï trong töøng loaïi hình truyeàn thoâng xaõ hoäi cuï theå. Baát kyø ai hoaït ñoäng döôùi danh nghóa Giaùo hoäi, duø laø treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng chính thöùc cuûa Giaùo hoäi hay laø tieáng noùi Coâng giaùo trong moät toå chöùc phi toân giaùo, ñeàu caàn yù thöùc roõ raøng veà nhöõng nhieäm vuï naøy. Chính vì vaäy, chöông naøy seõ laàn löôït phaân tích vaø laøm roõ vai troø, traùch nhieäm cuûa ngöôøi Coâng giaùo khi tham gia vaøo töøng loaïi hình truyeàn thoâng cuï theå.
1. Söùc maïnh cuûa vaên baûn in[64]
136. Baùo chí, vôùi söùc maïnh noäi taïi vaø baûn chaát ñaëc thuø, söøng söõng nhö moät truï coät vöõng chaéc trong lónh vöïc truyeàn thoâng. Khaû naêng thích öùng linh hoaït, söï ña daïng phong phuù veà noäi dung vaø soá löôïng aán phaåm ñoà soä cho pheùp baùo chí ñaøo saâu vaøo töøng ngoùc ngaùch cuûa söï kieän, mang ñeán cho ñoäc giaû caùi nhìn toaøn dieän vaø chi tieát. Khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc ñöa tin, baùo chí coøn laø dieãn ñaøn ñeå phaân tích, bình luaän vaø daãn daét dö luaän moät caùch khaùch quan, saâu saéc, khôi gôïi tö duy phaûn bieän nôi ngöôøi ñoïc maø khoâng taïo caûm giaùc nhaøm chaùn. Baùo chí chính laø maûnh gheùp hoaøn haûo, boå sung cho söï thònh haønh cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng nghe nhìn, ñoàng thôøi laø coâng cuï ñaéc löïc nhaèm khôi daäy naêng löïc pheâ phaùn, giuùp con ngöôøi töï mình kieán taïo neân laäp tröôøng vaø quan ñieåm caù nhaân. Chính khaû naêng bao quaùt ña daïng caùc loaïi hình thoâng tin vaø kích thích tö duy phaûn bieän moät caùch ñaùng kinh ngaïc ñaõ khieán baùo chí giöõ vò trí tieân phong trong vieäc thuùc ñaåy ñoái thoaïi xaõ hoäi. Ngaøy nay, beân caïnh baùo chí, kho taøng vaên hoïc toân giaùo kinh ñieån, nhöõng kieät taùc vaên hoïc cuûa nhaân loaïi, caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc, vaø voâ soá caùc aán phaåm giaûi trí ñeàu ñöôïc ñeán tay ñoäc giaû döôùi nhieàu hình thöùc nhö saùch bìa meàm, saùch nhoû vaø tôø rôi, goùp phaàn lan toûa tri thöùc ñeán vôùi moïi taàng lôùp. Thaäm chí, "truyeän tranh" vaø truyeän minh hoïa cuõng coù theå ñöôïc khai thaùc moät caùch hieäu quaû, ví duï nhö minh hoïa cho Kinh Thaùnh vaø cuoäc ñôøi cuûa caùc vò Thaùnh. Taát caû nhöõng saûn phaåm in aán naøy ñeàu xöùng ñaùng nhaän ñöôïc söï quan taâm vaø uûng hoä nhieät thaønh töø phía chuùng ta.
137. Baùo chí Coâng giaùo, vôùi heä thoáng phong phuù bao goàm caùc baøi pheâ bình, taïp chí vaø aán phaåm ñònh kyø, sôû höõu söùc maïnh phi thöôøng trong vieäc xaây döïng caàu noái vöõng chaéc giöõa Giaùo hoäi vaø theá giôùi. Thoâng qua vieäc truyeàn taûi thoâng tin chính xaùc vaø thuùc ñaåy söï hình thaønh dö luaän xaõ hoäi moät caùch khaùch quan, baùo chí Coâng giaùo goùp phaàn mang ñeán cho coâng chuùng caùi nhìn toaøn dieän vaø saâu saéc veà Giaùo hoäi, ñoàng thôøi giuùp Giaùo hoäi naém baét nhöõng vaán ñeà noùng hoåi cuûa xaõ hoäi ñöông ñaïi. Tuy nhieân, vieäc thaønh laäp caùc aán phaåm môùi caàn ñöôïc caân nhaéc thaän troïng. Neân traùnh chaïy theo soá löôïng maø laõng queân yeáu toá chaát löôïng, hay voâ tình gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc aán phaåm ñaõ hoaït ñoäng hieäu quaû.
138. Trong doøng chaûy thoâng tin hoái haû cuûa thôøi ñaïi, baùo chí Coâng giaùo mang troïng traùch to lôùn trong vieäc phaûn aùnh chaân thöïc vaø phaân tích saâu saéc moïi vaán ñeà cuûa cuoäc soáng hieän ñaïi döôùi aùnh saùng cuûa caùc nguyeân taéc Kitoâ giaùo baát di baát dòch. Khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc truyeàn taûi thoâng tin chính xaùc, baùo chí Coâng giaùo coøn laø tieáng noùi kieân ñònh, baûo veä leõ phaûi, ñieàu chænh nhöõng thoâng tin sai leäch, boå sung nhöõng thieáu soùt vaø phaûn baùc nhöõng quan ñieåm phieán dieän veà toân giaùo vaø ñôøi soáng Kitoâ höõu. Hôn theá nöõa, baùo chí Coâng giaùo mong muoán trôû thaønh dieãn ñaøn môû, nôi moïi ngöôøi ñeàu coù cô hoäi ñöôïc laéng nghe, ñöôïc chia seû vaø cuøng nhau tìm kieám giaûi phaùp cho nhöõng vaán ñeà cuûa xaõ hoäi. Ñeå hoaøn thaønh söù maïng cao caû naøy, baùo chí Coâng giaùo raát caàn söï goùp söùc cuûa nhöõng ngöôøi laøm baùo taøi naêng, coù taâm vaø söï uûng hoä veà maët taøi chính töø coäng ñoàng.
139. Ñeå baùo chí Coâng giaùo thöïc söï phaùt huy ñöôïc söùc maïnh truyeàn thoâng trong thôøi ñaïi môùi, vieäc ñaàu tö veà cô sôû vaät chaát, trang thieát bò hieän ñaïi vaø ñoäi nguõ nhaân söï chuyeân nghieäp laø ñieàu kieän tieân quyeát. Coù nhö vaäy, baùo chí Coâng giaùo môùi coù theå trôû thaønh keânh thoâng tin uy tín, nhanh nhaïy, chính xaùc, goùp phaàn thuùc ñaåy hieäu quaû hoaït ñoäng ñoái thoaïi trong Giaùo hoäi vaø giöõa Giaùo hoäi vôùi theá giôùi. Hôn nöõa, trong boái caûnh toaøn caàu hoùa nhö hieän nay, vieäc taêng cöôøng hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc baùo chí laø voâ cuøng quan troïng, goùp phaàn lan toûa thoâng ñieäp yeâu thöông cuûa Giaùo hoäi ñeán vôùi moïi ngöôøi treân toaøn theá giôùi.
140. Trong thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin nhö hieän nay, vieäc löïa choïn nguoàn tin uy tín, chính xaùc laø voâ cuøng quan troïng. Giaùo hoäi khuyeán khích caùc tín höõu neân öu tieân theo doõi caùc aán phaåm Coâng giaùo chính thoáng ñeå caäp nhaät thoâng tin veà caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi, cuõng nhö hieåu roõ hôn veà laäp tröôøng cuûa Giaùo hoäi tröôùc caùc vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi. Ñieàu naøy hoaøn toaøn khoâng maâu thuaãn vôùi tinh thaàn caàu thò, toân troïng söï khaùc bieät trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Ngöôïc laïi, chính söï ña daïng aáy seõ laø ñoäng löïc ñeå baùo chí Coâng giaùo khoâng ngöøng vöôn leân, hoaøn thieän, taïo ra nhöõng aán phaåm chaát löôïng, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa ñoäc giaû.
141. Baùo chí Coâng giaùo, vôùi vai troø laø keânh thoâng tin quan troïng cuûa Giaùo hoäi, caàn theå hieän roõ traùch nhieäm trong vieäc ñònh höôùng dö luaän, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc vaán ñeà lieân quan ñeán caùc nguyeân taéc neàn taûng cuûa ñöùc tin. Caùc baøi vieát treân baùo chí Coâng giaùo caàn phaûn aùnh ñuùng tinh thaàn Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi, traùnh gaây hieåu nhaàm, hoang mang trong coäng ñoàng tín höõu. Ñoàng thôøi, baùo chí Coâng giaùo cuõng caàn laø dieãn ñaøn môû, taïo ñieàu kieän cho giaùo daân vaø giaùo só ñöôïc töï do baøy toû quan ñieåm, goùp phaàn laøm phong phuù theâm ñôøi soáng Giaùo hoäi. Caùc aán phaåm chính thöùc cuûa Giaùo hoäi caàn theå hieän roõ vai troø ngoân luaän, ñònh höôùng dö luaän, tuy nhieân vaãn caàn toân troïng söï ña daïng trong bieåu ñaït, mieãn laø khoâng traùi vôùi ñöùc tin vaø giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi.
2. Ñieän aûnh
142. Ñieän aûnh, vôùi tö caùch laø moät loaïi hình ngheä thuaät ñaëc thuø cuûa thôøi ñaïi, ñaõ vaø ñang khaúng ñònh vò theá quan troïng cuûa mình trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi. Khoâng chæ döøng laïi ôû vai troø giaûi trí, ñieän aûnh coøn coù söùc aûnh höôûng saâu roäng ñeán giaùo duïc, kieán thöùc vaø vaên hoùa cuûa nhaân loaïi. Ñieän aûnh laø ngoân ngöõ ñeå ngöôøi ngheä só göûi gaém thoâng ñieäp, theå hieän caùi toâi caù nhaân vaø goùc nhìn rieâng veà theá giôùi xung quanh. Söï tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc coâng ngheä, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc ñieän aûnh, ñaõ môû ra nhöõng chaân trôøi môùi cho loaïi hình ngheä thuaät naøy. Nhôø söï hoã trôï cuûa coâng ngheä hieän ñaïi, vieäc saûn xuaát vaø thöôûng thöùc ñieän aûnh ngaøy caøng trôû neân deã daøng vaø phoå bieán hôn, taïo ñieàu kieän cho ñieän aûnh phaùt huy toái ña tieàm naêng trong vieäc keát noái con ngöôøi vaø lan toûa nhöõng giaù trò vaên hoùa toát ñeïp.
143. Trong boái caûnh hieän nay, vieäc nhaän thöùc ñaày ñuû veà nhöõng tieán boä vöôït baäc cuûa ñieän aûnh laø moät yeâu caàu caáp thieát ñoái vôùi coâng taùc muïc vuï, nhaèm khai thaùc toái ña tieàm naêng to lôùn cuûa loaïi hình ngheä thuaät naøy. Hoaït ñoäng hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc ñieän aûnh ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng ghi nhaän, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc saûn xuaát vaø phoå bieán nhöõng taùc phaåm ñieän aûnh chaát löôïng cao, ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa coâng chuùng. Ñaëc bieät, vôùi söï hoã trôï cuûa coâng ngheä hieän ñaïi, vieäc trình chieáu phim khoâng coøn bò giôùi haïn trong khoâng gian heïp cuûa caùc raïp chieáu phim maø coù theå ñöôïc thöïc hieän linh hoaït taïi nhieàu ñòa ñieåm khaùc nhau, töø hoäi tröôøng, tröôøng hoïc cho ñeán hoä gia ñình.
144. Ñieän aûnh, vôùi ngoân ngöõ ngheä thuaät ñaëc thuø, ñaõ vaø ñang goùp phaàn khaúng ñònh nhöõng giaù trò nhaân vaên cao ñeïp, coå vuõ con ngöôøi vöôn tôùi söï tieán boä vaø höôùng thieän. Nhöõng taùc phaåm ñieän aûnh chöùa ñöïng thoâng ñieäp nhaân vaên vaø giaù trò tinh thaàn cao quyù xöùng ñaùng ñöôïc xaõ hoäi ghi nhaän vaø toân vinh. Caùc toå chöùc Coâng giaùo hoaït ñoäng trong lónh vöïc ñieän aûnh caàn ñi ñaàu trong vieäc uûng hoä, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc saûn xuaát vaø phoå bieán roäng raõi nhöõng taùc phaåm ñieän aûnh giaøu giaù trò nhaân vaên. Thöïc teá cho thaáy, nhieàu boä phim kinh ñieån cuûa ñieän aûnh theá giôùi ñaõ khai thaùc thaønh coâng caùc chuû ñeà toân giaùo, mang ñeán cho ngöôøi xem nhöõng thoâng ñieäp yù nghóa veà cuoäc soáng vaø taâm linh. Thaønh coâng cuûa nhöõng boä phim naøy laø minh chöùng roõ neùt cho tieàm naêng to lôùn cuûa ñieän aûnh trong vieäc truyeàn taûi nhöõng giaù trò tinh thaàn, ñoàng thôøi laø nguoàn caûm höùng baát taän cho caùc theá heä nhaø laøm phim tieáp noái.
145. Nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa vieäc lan toûa nhöõng giaù trò tinh thaàn Coâng giaùo ñeán vôùi ñoâng ñaûo quaàn chuùng, caùc toå chöùc Coâng giaùo hoaït ñoäng trong lónh vöïc ñieän aûnh caàn thieát laäp moái lieân keát chaët cheõ vôùi caùc toå chöùc ñoái taùc thuoäc caùc loaïi hình truyeàn thoâng khaùc. Söï hôïp taùc naøy caàn ñöôïc trieån khai treân taát caû caùc khaâu, töø leân yù töôûng, xaây döïng keá hoaïch, saûn xuaát, phaân phoái cho ñeán trình chieáu nhöõng boä phim thaám nhuaàn caùc nguyeân taéc Coâng giaùo. Ñoàng thôøi, vieäc öùng duïng nhöõng tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaøo coâng taùc giaùo duïc ñöùc tin cuõng laø moät yeâu caàu caáp thieát. Caùc thieát bò ghi hình vaø phaùt laïi aâm thanh, hình aûnh tónh vaø hình aûnh ñoäng ngaøy caøng hieän ñaïi, cuøng vôùi ñóa haùt, maùy ghi aâm, ghi hình, baêng video,... - vôùi öu theá vöôït troäi veà khaû naêng toái öu hoùa chi phí saûn xuaát - môû ra nhöõng cô hoäi to lôùn cho vieäc saûn xuaát caùc saûn phaåm truyeàn thoâng Coâng giaùo chaát löôïng cao, phuïc vuï ñaéc löïc cho coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng trong thôøi ñaïi môùi.
146. Taïi nhöõng vuøng mieàn coøn nhieàu khoù khaên, haïn cheá veà ñieàu kieän hoïc taäp, phim aûnh ñöôïc xem laø moät phöông tieän giaùo duïc thieát thöïc vaø hieäu quaû, goùp phaàn naâng cao daân trí, xoùa boû naïn muø chöõ. Vôùi khaû naêng truyeàn taûi thoâng tin tröïc quan, sinh ñoäng qua hình aûnh, phim aûnh coù khaû naêng taùc ñoäng maïnh meõ ñeán nhaän thöùc cuûa ngöôøi xem, giuùp hoï tieáp thu kieán thöùc vaø thoâng ñieäp moät caùch deã daøng. Beân caïnh ñoù, phim aûnh cuõng coù theå ñöôïc xem laø phöông tieän höõu ích ñeå giaùo duïc ñöùc tin, gieo maàm vaø nuoâi döôõng ñôøi soáng taâm linh cho con ngöôøi. Tuy nhieân, ñeå phaùt huy toái ña hieäu quaû cuûa phim aûnh trong vieäc giaùo duïc con ngöôøi, caàn phaûi löïa choïn nhöõng boä phim coù noäi dung laønh maïnh, phuø hôïp vôùi vaên hoùa vaø thuaàn phong myõ tuïc cuûa ngöôøi daân ñòa phöông.
147. Haønh trình saùng taïo ngheä thuaät cuûa nhöõng ngöôøi laøm phim chuyeân nghieäp luoân ñaày choâng gai, thöû thaùch. Thaáu hieåu nhöõng khoù khaên maø hoï phaûi ñoái maët, coäng ñoàng Coâng giaùo, ñaëc bieät laø caùc toå chöùc Coâng giaùo veà ñieän aûnh, caàn xaây döïng moái quan heä gaén boù, hoã trôï vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi ngheä só. Treân neàn taûng nieàm tin chung vaøo söù meänh cao caû cuûa ñieän aûnh - ngheä thuaät vì con ngöôøi, nhöõng cuoäc ñoái thoaïi côûi môû, chaân thaønh seõ laø caàu noái hieäu quaû, goùp phaàn lan toûa nhöõng giaù trò nhaân vaên cao ñeïp, ñoàng thôøi toân vinh nhöõng ñoùng goùp to lôùn cuûa nhöõng ngöôøi laøm phim cho ngheä thuaät vaø xaõ hoäi.
3. Truyeàn thanh vaø truyeàn hình
148. Söï xuaát hieän cuûa truyeàn thanh (radio) vaø truyeàn hình (television) ñaõ taïo neân moät cuoäc caùch maïng trong lónh vöïc truyeàn thoâng, laøm thay ñoåi saâu saéc caùch thöùc con ngöôøi giao tieáp vaø tieáp nhaän thoâng tin. Phaïm vi phuû soùng cuûa phaùt thanh - truyeàn hình ngaøy caøng ñöôïc môû roäng, vöôn tôùi moïi ngoùc ngaùch treân haønh tinh. Khaû naêng truyeàn taûi thoâng tin töùc thôøi ñaõ xoùa boû moïi raøo caûn veà ñòa lyù, chính trò vaø vaên hoùa, giuùp keát noái con ngöôøi ôû khaép moïi nôi treân theá giôùi. Khoâng chæ ñoùng vai troø laø keânh thoâng tin höõu hieäu, radio vaø truyeàn hình coøn coù khaû naêng taùc ñoäng maïnh meõ ñeán taâm tö, tình caûm cuûa ngöôøi xem, ngöôøi nghe. Nhöõng tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc coâng ngheä, ñaëc bieät laø coâng ngheä truyeàn hình veä tinh, ghi hình vaø löu tröõ chöông trình, ñaõ giuùp phaùt huy toái ña tieàm naêng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng naøy. Nhôø ñoù, chuùng coù theå vöôït qua moïi giôùi haïn veà thôøi gian vaø khoâng gian, ñeán vôùi coâng chuùng moät caùch nhanh choùng vaø hieäu quaû hôn. Ñoái vôùi ngöôøi daân, radio vaø truyeàn hình nhö "cöûa soå" keát noái hoï vôùi theá giôùi muoân maøu cuûa thoâng tin, söï kieän, vaên hoùa vaø giaûi trí. Ñaëc bieät, truyeàn hình vôùi khaû naêng truyeàn taûi hình aûnh sinh ñoäng, ñaõ mang ñeán cho ngöôøi xem caûm giaùc chaân thöïc, nhö ñöôïc chöùng kieán tröïc tieáp caùc söï kieän vaø tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nhaân vaät. Beân caïnh nhöõng hình thöùc ngheä thuaät truyeàn thoáng, radio vaø truyeàn hình coøn goùp phaàn hình thaønh nhöõng loaïi hình ngheä thuaät môùi, coù taùc ñoäng saâu saéc ñeán ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn cuûa con ngöôøi.
149. Nhöõng giaù trò taâm linh vaø tín ngöôõng seõ ñöôïc phaûn aùnh trong caùc chöông trình phaùt thanh vaø truyeàn hình thöôøng nhaät.
150. Thoâng qua vieäc khai thaùc toái ña tieàm naêng cuûa radio vaø truyeàn hình, caùc chöông trình toân giaùo goùp phaàn laøm phong phuù ñôøi soáng taâm linh cuûa con ngöôøi vaø keát noái caùc tín höõu trong tình huynh ñeä. Chuùng hoã trôï ñaéc löïc cho coâng cuoäc giaùo duïc ñöùc tin vaø söï hieän dieän tích cöïc cuûa Giaùo hoäi trong theá giôùi hoâm nay. Caùc chöông trình naøy laø nhòp caàu keát noái nhöõng ngöôøi giaø yeáu, beänh taät vôùi coäng ñoàng Giaùo hoäi. Hôn nöõa, chuùng coøn taïo ra caàu noái giöõa caùc tín höõu vôùi nhöõng ngöôøi chöa bieát Chuùa, nhöõng ngöôøi ñang khao khaùt tìm kieám nguoàn soáng taâm linh. Thoâng ñieäp Tin Möøng nhôø ñoù cuõng ñöôïc lan toûa ñeán nhöõng nôi Giaùo hoäi chöa hieän dieän. Giaùo hoäi khoâng theå laõng queân nhöõng cô hoäi quyù baùu naøy, traùi laïi, caàn taän duïng moïi tieán boä cuûa khoa hoïc kyõ thuaät ñeå loan baùo Tin Möøng caùch hieäu quaû hôn.
151. Vieäc truyeàn taûi Thaùnh leã vaø caùc nghi thöùc thaùnh khaùc laø moät phaàn quan troïng trong chöông trình phaùt soùng toân giaùo. Caàn coù söï chuaån bò kyõ löôõng veà caû maët kyõ thuaät vaø noäi dung toân giaùo cho caùc chöông trình naøy. Beân caïnh vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa ñoâng ñaûo khaùn giaû, caàn löu yù ñeán söï khaùc bieät vaên hoùa vaø toân giaùo khi chöông trình ñöôïc phaùt soùng ôû nhieàu quoác gia. Taàn suaát vaø thôøi löôïng phaùt soùng caàn ñöôïc caân nhaéc döïa treân nhu caàu thöïc teá cuûa coäng ñoàng.
152. Baøi giaûng vaø huaán töø caàn ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi ñaëc thuø cuûa phöông tieän truyeàn thoâng. Vì vaäy, vieäc löïa choïn nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm vaø am hieåu veà kyõ thuaät phaùt thanh - truyeàn hình laø ñieàu caàn thieát ñeå ñaûm baûo hieäu quaû cuûa vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa qua moâi tröôøng naøy.
153. Caùc chöông trình phaùt thanh toân giaùo, bao goàm baûn tin, bình luaän, phoùng söï vaø thaûo luaän, ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy giaùo duïc vaø ñoái thoaïi. Tinh thaàn phuïc vuï cuûa Giaùo hoäi trong lónh vöïc baùo chí cuõng caàn ñöôïc theå hieän roõ neùt trong caùc chöông trình naøy. Vieäc ñaûm baûo tính khaùch quan vaø coâng baèng khi trình baøy caùc quan ñieåm khaùc nhau laø ñieàu caàn thieát, ñaëc bieät khi phöông tieän truyeàn thoâng ñoù giöõ vò trí ñoäc quyeàn trong moät khu vöïc.
154. Nhöõng ngöôøi Coâng giaùo coù uy tín khi tham gia phaùt thanh, duø laø giaùo só hay giaùo daân, ñeàu ñöôïc xem laø ñaïi dieän cho Giaùo hoäi. Vì vaäy, hoï caàn yù thöùc roõ vai troø cuûa mình vaø traùnh gaây ra nhöõng hieåu laàm ñaùng tieác. Hoï caàn theå hieän tinh thaàn traùch nhieäm khi trình baøy quan ñieåm caù nhaân, löïa choïn phong caùch phaùt bieåu vaø caùch öùng xöû phuø hôïp. Vieäc tham khaûo yù kieán cuûa caùc vò höõu traùch trong Giaùo hoäi laø ñieàu caàn thieát ñeå nhaän ñöôïc söï höôùng daãn caàn thieát.
155. Söï ñoùng goùp yù kieán cuûa quyù vò thính giaû vaø khaùn giaû seõ goùp phaàn naâng cao chaát löôïng caùc chöông trình toân giaùo.
156. Ñeå Giaùo hoäi hieän dieän tích cöïc vaø hieäu quaû trong caùc chöông trình toân giaùo, caàn xaây döïng moái quan heä hôïp taùc chaët cheõ, döïa treân söï tin töôûng laãn nhau giöõa Giaùo hoäi vaø caùc ñaøi phaùt thanh - truyeàn hình.
157. Taïi moät soá quoác gia, Giaùo hoäi khoâng ñöôïc pheùp söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng. Trong hoaøn caûnh ñoù, vieäc theo doõi caùc chöông trình phaùt thanh toân giaùo töø nöôùc ngoaøi laø caùch thöùc duy nhaát ñeå caùc tín höõu keát noái vôùi Giaùo hoäi Toaøn caàu vaø laéng nghe Lôøi Chuùa. Xuaát phaùt töø tinh thaàn lieân ñôùi Kitoâ giaùo, ngöôøi Coâng giaùo taïi caùc quoác gia khaùc caàn yù thöùc traùch nhieäm hoã trôï cho nhöõng ngöôøi anh em cuûa mình. Vieäc xaây döïng caùc chöông trình phaùt thanh phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa hoï laø ñieàu voâ cuøng caàn thieát.
4. Saân khaáu kòch
158. Ngheä thuaät saân khaáu laø moät trong nhöõng hình thöùc theå hieän vaø giao tieáp nguyeân sô vaø soáng ñoäng nhaát cuûa nhaân loaïi. Duø traûi qua bao thaêng traàm lòch söû, saân khaáu vaãn giöõ ñöôïc söùc huùt maõnh lieät vôùi coâng chuùng, khoâng chæ vôùi nhöõng ngöôøi tröïc tieáp ñeán raïp thöôûng thöùc maø coøn vôùi khaùn giaû theo doõi qua soùng phaùt thanh vaø truyeàn hình. Hôn theá nöõa, nhieàu taùc phaåm saân khaáu ñaõ ñöôïc chuyeån theå thaønh phim aûnh.
159. Söï coäng höôûng giöõa saân khaáu vaø truyeàn thoâng ñaïi chuùng ñaõ khai sinh ra nhöõng hình thöùc ngheä thuaät bieåu ñaït ñaày saùng taïo, ñöôïc meänh danh laø "ña phöông tieän", thoåi moät laøn gioù môùi vaøo ngheä thuaät saân khaáu truyeàn thoáng. Baèng caùch keát hôïp vaø khai thaùc toái ña theá maïnh cuûa moãi loaïi hình, "ngheä thuaät ña phöông tieän" ñaõ taïo neân moät toång theå haøi hoøa, ña daïng vaø ñaày söùc soáng.
160. Vaø ñieåm maáu choát nhaát, saân khaáu ñöông ñaïi chính laø moät phoøng thí nghieäm ngheä thuaät ñaày taùo baïo, nôi öôm maàm vaø chaép caùnh cho nhöõng tö töôûng môùi meû, ñoät phaù veà con ngöôøi vaø cuoäc soáng hieän ñaïi. Söùc lan toûa cuûa noù khoâng chæ döøng laïi ôû nhöõng khaùn phoøng, maø coøn vöôn xa hôn theá, len loûi vaøo moïi ngoùc ngaùch cuûa ñôøi soáng thoâng qua laêng kính ña chieàu cuûa truyeàn thoâng.
161. Ngay töø thuôû ban sô, Giaùo hoäi ñaõ daønh cho saân khaáu moät söï quan taâm ñaëc bieät, bôûi leõ loaïi hình ngheä thuaät naøy voán dó ñaõ gaén lieàn vôùi nhöõng bieåu ñaït thieâng lieâng cuûa tín ngöôõng. Ngaøy nay, tinh thaàn aáy vaãn caàn ñöôïc caùc Kitoâ höõu gìn giöõ vaø phaùt huy maïnh meõ. Haõy hoã trôï vaø taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø vieát kòch ñöa nhöõng traên trôû veà taâm linh leân saân khaáu, ñeå töø ñoù, thoâng ñieäp veà ñöùc tin ñöôïc lan toûa saâu roäng hôn ñeán vôùi coâng chuùng thoâng qua laêng kính cuûa truyeàn thoâng.
Chöông IV: Cô Sôû Vaät Chaát, Con Ngöôøi Vaø Toå Chöùc
162. Phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi giöõ moät vai troø quan troïng trong vaän meänh con ngöôøi, mang ñeán nhöõng cô hoäi môùi nhöng ñoàng thôøi cuõng ñaët ra nhieàu thaùch thöùc cho löông taâm Kitoâ höõu. Chính vì vaäy, vieäc tìm ra moät höôùng tieáp caän muïc vuï phuø hôïp cho lónh vöïc naøy laø ñieàu voâ cuøng caàn thieát. Chuùng ta caàn nhöõng con ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn, giaøu kinh nghieäm ñeå ñaûm nhaän troïng traùch naøy. Beân caïnh ñoù, vieäc thieát laäp caùc cô caáu muïc vuï phuø hôïp, vôùi ñaày ñuû kinh phí, quyeàn haïn vaø nguoàn löïc cuõng laø ñieàu khoâng theå thieáu. Cuoái cuøng, caàn thaønh laäp caùc toå chöùc chuyeân traùch cho söù vuï truyeàn giaùo treân töøng loaïi hình truyeàn thoâng.
163. Söù vuï thôøi ñaïi môùi cuûa Giaùo hoäi mang moät yù nghóa voâ cuøng to lôùn ñoái vôùi caùc tín höõu. Hoï seõ daâng lôøi caàu nguyeän vaø heát loøng uûng hoä ñeå Giaùo hoäi ñöôïc trang bò ñaày ñuû, saün saøng hoaøn thaønh söù vuï cao caû naøy. Nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi tieân tieán nhaát chính laø coâng cuï ñaéc löïc cho vieäc loan baùo Tin Möøng, soi saùng taâm trí vaø lay ñoäng traùi tim con ngöôøi. Hôn theá nöõa, chuùng coøn laø caàu noái thuùc ñaåy tinh thaàn hôïp taùc, goùp phaàn xaây döïng moät xaõ hoäi tieán boä, thaám nhuaàn tinh thaàn baùc aùi Kitoâ giaùo.
164. Caùc toå chöùc vaø doanh nghieäp Coâng giaùo chính thöùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi, höôùng ñeán muïc tieâu muïc vuï, caàn coù khaû naêng quy tuï ñoäi nguõ nhaân söï ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn. Vieäc ñaøo taïo giaùo daân, linh muïc vaø tu só cho lónh vöïc naøy caàn ñöôïc Giaùo hoäi ñaëc bieät quan taâm vaø öu tieân haøng ñaàu.
165. Vieäc ñaùnh giaù kyõ löôõng caùc phöông tieän truyeàn thoâng, laäp keá hoaïch muïc vuï vaø hoaït ñoäng toâng ñoà moät caùch thaän troïng, saùng suoát laø thaåm quyeàn chính ñaùng cuûa caùc vò höõu traùch Giaùo hoäi. Caùc ngaøi caàn tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia giaøu kinh nghieäm trong caùc lónh vöïc truyeàn thoâng khaùc nhau. Theo tinh thaàn cuûa Inter Mirifica, nhieäm vuï naøy thuoäc veà moãi Giaùm muïc trong moãi giaùo phaän[65], thuoäc veà moät uûy ban ñaëc bieät cuûa caùc Giaùm muïc hoaëc moät Giaùm muïc ñöôïc uûy quyeàn ôû moãi quoác gia[66]. vaø ñoái vôùi Giaùo hoäi Hoaøn vuõ, thuoäc veà UÛy ban Giaùo hoaøng veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi[67].
166. Moïi döï aùn vaø toå chöùc phuïc vuï söù vuï truyeàn thoâng xaõ hoäi caàn ñöôïc thuùc ñaåy vaø phoái hôïp nhòp nhaøng vôùi nhau ôû khaép moïi nôi[68]. Caùc vò höõu traùch Giaùo hoäi neân khuyeán khích tinh thaàn chuû ñoäng vaø saùng taïo cuûa ngöôøi Coâng giaùo trong lónh vöïc naøy. Ñoàng thôøi, caùc ngaøi caàn ñònh höôùng cho nhöõng hoaït ñoäng thuoäc veà thöøa taùc vuï linh muïc, vaø nhöõng hoaït ñoäng - tuøy theo hoaøn caûnh cuï theå - ñoøi hoûi söï cam keát cuûa haøng giaùo phaåm thay maët cho caùc tín höõu.
167. Caùc vò höõu traùch Giaùo hoäi coù thaåm quyeàn ôû moïi caáp (ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong ñoaïn 165) seõ heát loøng hoã trôï cho vieäc chuaån bò vaø cöû haønh Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi. Ñaây laø ngaøy daønh rieâng ñeå toân vinh nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc truyeàn thoâng vaø thuùc ñaåy tinh thaàn hôïp taùc cuûa hoï[69]. Caùc vò höõu traùch Giaùo hoäi cuõng seõ thöôøng xuyeân trình baøy vôùi caùc hoäi ñoàng giaùm muïc caùc döï aùn gaây quyõ cho hoaït ñoäng muïc vuï trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi.
168. Caùc vò höõu traùch Giaùo hoäi ñòa phöông caàn ñaëc bieät quan taâm ñeán söù vuï truyeàn thoâng xaõ hoäi. Caùc vò neân tham khaûo yù kieán cuûa caû linh muïc laãn giaùo daân. Neân thaønh laäp caùc vaên phoøng giaùo phaän, hoaëc ít nhaát laø lieân giaùo phaän, baát cöù nôi naøo coù theå. Caùc vaên phoøng naøy coù hai nhieäm vuï chính: toå chöùc söù vuï truyeàn thoâng ñeán taän caáp giaùo xöù, vaø chuaån bò cho vieäc cöû haønh Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi trong giaùo phaän.
169. Moãi quoác gia neân thaønh laäp moät vaên phoøng quoác gia veà truyeàn thoâng. Vaên phoøng naøy coù theå ñöôïc chia thaønh caùc ban chuyeân moân, hoaït ñoäng ñoäc laäp cho töøng loaïi hình truyeàn thoâng. Hoaëc, coù theå thaønh laäp caùc vaên phoøng rieâng bieät cho baùo chí, ñieän aûnh vaø phaùt thanh truyeàn hình, nhöng caùc vaên phoøng naøy caàn phoái hôïp chaët cheõ vôùi nhau[70]. Duø toå chöùc theo hình thöùc naøo, toaøn boä hoaït ñoäng cuûa söù vuï truyeàn thoâng caàn ñöôïc ñaët döôùi söï ñieàu haønh chung cuûa moät cô quan duy nhaát.
170. Caùc vaên phoøng quoác gia vaø giaùo phaän coù söù maïng thuùc ñaåy, coå vuõ vaø haøi hoøa caùc hoaït ñoäng Coâng giaùo trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi. Hoï caàn ñaëc bieät chuù troïng ñeán vieäc ñaøo taïo giaùo daân vaø giaùo só thoâng qua caùc khoùa hoïc, hoäi nghò, buoåi hoïc taäp vaø ñaùnh giaù pheâ bình do caùc chuyeân gia thieát keá. Ñieàu naøy giuùp coâng chuùng coù khaû naêng ñöa ra nhöõng quyeát ñònh saùng suoát. Caùc vaên phoøng cuõng caàn saün saøng tö vaán cho caùc nhaø laøm phim, nhaø saûn xuaát chöông trình hoaëc chöông trình phaùt soùng lieân quan ñeán caùc chuû ñeà toân giaùo.
171. Vaên phoøng Quoác gia vaø Giaùo phaän seõ laø caàu noái giöõa Giaùo hoäi vaø giôùi truyeàn thoâng chuyeân nghieäp. Beân caïnh vieäc cung caáp taøi lieäu, tö vaán vaø hoã trôï muïc vuï cho caùc nhaø truyeàn thoâng, caùc vaên phoøng naøy coøn ñaûm nhieäm vieäc toå chöùc Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng ôû caáp quoác gia vaø vaän ñoäng quyeân goùp theo tinh thaàn cuûa Saéc leänh Coâng ñoàng[71].
172. Döôùi söï ñieàu haønh cuûa UÛy ban Giaùm muïc Quoác gia veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi hoaëc vò Giaùm muïc ñöôïc uûy quyeàn, caùc vaên phoøng quoác gia seõ thöïc hieän söù vuï truyeàn thoâng xaõ hoäi theo nhöõng höôùng daãn chung ñaõ ñöôïc ban haønh. UÛy ban/vò Giaùm muïc naøy cuõng coù traùch nhieäm duy trì lieân laïc vôùi caùc uûy ban Giaùm muïc quoác gia khaùc vaø coäng taùc vôùi UÛy ban Giaùo hoaøng veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi. Quy cheá cuûa UÛy ban Giaùo hoaøng ñöôïc moâ taû trong Saéc leänh Inter Mirifica cuûa Vatican II[72] vaø Toâng thö In Fructibus multis[73].
173. Ñoái vôùi nhöõng chaâu luïc hoaëc khu vöïc coù Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaïi dieän cho nhieàu quoác gia, seõ coù moät vaên phoøng truyeàn thoâng xaõ hoäi hoaït ñoäng döôùi söï ñieàu haønh chung cuûa moät hoaëc moät soá vò Giaùm muïc.
174. Ñeå thoâng tin ñöôïc minh baïch, Giaùo hoäi caàn coù nhöõng phaùt ngoân vieân chính thöùc vaø thöôøng tröïc. Cuï theå hôn, moãi vò Giaùm muïc, Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Hoäi nghò Giaùm muïc vaø Toøa Thaùnh neân coù phaùt ngoân vieân hoaëc thö kyù baùo chí rieâng. Nhieäm vuï cuûa hoï laø cung caáp tin töùc vaø giaûi thích caùc taøi lieäu cuûa Giaùo hoäi moät caùch roõ raøng, giuùp coâng chuùng hieåu ñuùng thoâng ñieäp cuûa Giaùo hoäi. Caùc giaùo phaän vaø caùc toå chöùc Coâng giaùo quan troïng cuõng ñöôïc khuyeán khích coù phaùt ngoân vieân thöôøng tröïc. Taát caû nhöõng ai ñaïi dieän cho Giaùo hoäi tröôùc coâng chuùng caàn am hieåu vaø aùp duïng caùc nguyeân taéc quan heä coâng chuùng. Ñieàu naøy bao goàm vieäc xaùc ñònh roõ ñoái töôïng truyeàn thoâng, xaây döïng moái quan heä döïa treân söï tin töôûng, hieåu bieát vaø toân troïng laãn nhau, cuõng nhö luoân ñeà cao söï thaät.
175. Vieäc coù phaùt ngoân vieân thoâi laø chöa ñuû, Giaùo hoäi caàn thieát laäp vaø duy trì söï töông taùc hai chieàu veà thoâng tin vôùi xaõ hoäi. Ñieàu naøy vöøa giuùp Giaùo hoäi truyeàn taûi hình aûnh chaân thöïc cuûa mình, vöøa giuùp Giaùo hoäi naém baét nhöõng bieán ñoäng, traøo löu vaø tö töôûng cuûa theá giôùi. Ñeå ñaït ñöôïc söï töông taùc hieäu quaû, caàn xaây döïng moái quan heä thaân thieän, toân troïng laãn nhau giöõa Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi, khuyeán khích söï trao ñoåi thoâng tin hai chieàu, nôi moãi beân ñeàu saün saøng laéng nghe vaø chia seû[74].
176. Baûn tin chính thöùc ñoùng vai troø then choát trong vieäc thieát laäp vaø duy trì ñoái thoaïi hieäu quaû, keát noái Giaùo hoäi vôùi theá giôùi beân ngoaøi, cung caáp thoâng tin kòp thôøi veà caùc söï kieän vaø yù nghóa toân giaùo cuûa chuùng. Coâng chuùng caàn ñöôïc tieáp caän thoâng tin moät caùch nhanh choùng vaø chính xaùc nhaát. Vì vaäy, caàn phaûi taän duïng moïi phöông tieän, bao goàm caû nhöõng coâng ngheä tieân tieán nhaát nhö tin töùc nhanh, telex,... ñeå ñaûm baûo tính chính xaùc cuûa baûn tin, traùnh vieäc phaûi ñính chính sau naøy.
177. Trong boái caûnh hieän nay, nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi, caùc doøng tu vaø hoäi doøng caàn nghieân cöùu vaø ñeà xuaát nhöõng ñoùng goùp thieát thöïc, phuø hôïp vôùi hieán phaùp cuûa mình. Vieäc caùc toå chöùc truyeàn thoâng xaõ hoäi cuûa caùc doøng tu caàn taêng cöôøng coäng taùc vôùi nhau, ñoàng thôøi thöôøng xuyeân caäp nhaät keá hoaïch muïc vuï chung töø caùc vaên phoøng giaùo phaän, quoác gia, luïc ñòa hoaëc khu vöïc laø raát caàn thieát. Bôûi leõ, ñaây laø nhöõng cô quan coù thaåm quyeàn trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi.
178. Caùc vaên phoøng quoác gia[75] vaø caùc vaên phoøng trung öông cuûa caùc hoäi doøng caàn hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc quoác teá nhö U.C.I.P. (baùo chí), O.C.I.C. (ñieän aûnh) vaø UNDA (phaùt thanh vaø truyeàn hình). Söï hôïp taùc naøy caàn tuaân thuû ñieàu leä cuûa caùc toå chöùc quoác teá ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh pheâ chuaån[76].
179. Caùc toå chöùc Coâng giaùo quoác teá veà truyeàn thoâng xaõ hoäi coù vai troø quan troïng trong vieäc hoã trôï caùc chuyeân gia vaø toå chöùc Coâng giaùo hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy. Moãi toå chöùc, trong phaïm vi vaø theo ñieàu leä cuûa mình, seõ thöïc hieän caùc nhieäm vuï sau:
(a) Caäp nhaät thöôøng xuyeân caùc nghieân cöùu vaø phaùt trieån môùi nhaát veà truyeàn thoâng;
(b) Thuùc ñaåy tinh thaàn töông trôï vaø hôïp taùc quoác teá;
(c) Theo doõi saùt sao caùc hoaït ñoäng Coâng giaùo trong lónh vöïc truyeàn thoâng;
(d) Phoái hôïp thöïc hieän caùc chöông trình vaø döï aùn quoác teá;
(e) Tìm kieám caùc giaûi phaùp hoã trôï hieäu quaû cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån;
(f) Khuyeán khích caùc saùng kieán môùi;
(g) Saûn xuaát vaø phaân phoái phim aûnh, chöông trình phaùt thanh, truyeàn hình vaø caùc aán phaåm.
Muïc tieâu cuûa caùc hoaït ñoäng naøy laø höôùng ñeán söï tieán boä xaõ hoäi vaø goùp phaàn xaây döïng ñôøi soáng Coâng giaùo toát ñeïp hôn. Ñoàng thôøi, caùc toå chöùc Coâng giaùo quoác teá ñöôïc khuyeán khích taêng cöôøng hôïp taùc nghieân cöùu ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà chung.
180. Ñeå caùc toå chöùc Coâng giaùo quoác teá coù theå hoaøn thaønh toát söù maïng cuûa mình, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, thoâng qua caùc vaên phoøng chuyeân moân, vaø caùc hieäp hoäi chuyeân moân Coâng giaùo seõ ñaûm baûo cung caáp ñaày ñuû nguoàn löïc taøi chính caàn thieát.
Keát Luaän
181. Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc moät caâu hoûi lôùn: Lieäu ñaây coù phaûi laø bình minh cuûa moät kyû nguyeân truyeàn thoâng xaõ hoäi hoaøn toaøn môùi, hay chæ laø moät böôùc tieán veà maët hình thöùc? Caâu traû lôøi vaãn coøn boû ngoû, vaø ngaøy caøng trôû neân phöùc taïp hôn bao giôø heát. Nhöng coù moät ñieàu khoâng theå phuû nhaän: vôùi toác ñoä phaùt trieån choùng maët cuûa coâng ngheä, ñaëc bieät laø coâng ngheä veä tinh truyeàn thoâng, aâm thanh, hình aûnh vaø thoâng ñieäp seõ sôùm ñöôïc truyeàn taûi töùc thôøi ñeán moïi ngöôøi treân khaép haønh tinh. Chuùng ta seõ coù khaû naêng löu tröõ vaø truy caäp nhöõng noäi dung naøy moät caùch deã daøng, phuïc vuï cho nhu caàu giaûi trí vaø giaùo duïc. Chính cuoäc ñoái thoaïi mang tính toaøn caàu naøy seõ laø caàu noái giuùp caùc daân toäc xích laïi gaàn nhau hôn, cuøng chung tay kieán taïo moät theá giôùi hoøa bình vaø moät nhaân loaïi ñoaøn keát.
182. Nhöõng bieán chuyeån to lôùn naøy cuõng ñoàng thôøi ñaët leân vai Daân Chuùa moät troïng traùch voâ cuøng lôùn lao, nhöng ñoàng thôøi cuõng môû ra cho hoï nhöõng cô hoäi chöa töøng coù. Chuùng ta coù theå söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng nhö moät coâng cuï ñaéc löïc ñeå thuùc ñaåy söï tieán boä cuûa toaøn nhaân loaïi, ñaëc bieät laø söï phaùt trieån cuûa caùc quoác gia ñang phaùt trieån, ñoàng thôøi vun ñaép tình thaân aùi giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Hôn nöõa, ñaây chính laø thôøi cô thuaän lôïi ñeå loan baùo Tin Möøng cöùu ñoä cuûa Chuùa Kitoâ ñeán moïi ngoùc ngaùch treân theá giôùi.
183. Huaán thò Muïc vuï naøy ñöa ra nhöõng ñònh höôùng chung, döïa treân thöïc traïng cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi hieän nay. Vieäc ñi saâu vaøo chi tieát cuï theå laø chöa caàn thieát ôû thôøi ñieåm naøy. Quan ñieåm cuûa Kitoâ giaùo luoân kieân ñònh vôùi nhöõng nguyeân taéc baát bieán, ñoù laø thoâng ñieäp yeâu thöông cuûa Tin Möøng vaø phaåm giaù cao quyù cuûa con ngöôøi - nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông vaø choïn laøm con. Tuy nhieân, caùc chæ daãn, öùng duïng vaø höôùng daãn muïc vuï caàn ñöôïc linh hoaït ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi töøng hoaøn caûnh cuï theå, döïa treân trình ñoä phaùt trieån kyõ thuaät vaø boái caûnh xaõ hoäi cuûa töøng nôi. Beân caïnh ñoù, söï thay ñoåi khoâng ngöøng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñoøi hoûi chuùng ta phaûi luoân caäp nhaät vaø thích öùng. Chính vì vaäy, nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm hoaïch ñònh muïc vuï caàn phaûi nhaïy beùn, linh hoaït vaø luoân saün saøng tieáp thu nhöõng kieán thöùc môùi trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi.
184. Thöïc teá laø chuùng ta vaãn coøn nhieàu ñieàu chöa bieát veà truyeàn thoâng hieän ñaïi vaø caùch söû duïng chuùng hieäu quaû, nhaát laø trong giaùo duïc vaø ñôøi soáng thöôøng ngaøy. Caàn coù theâm nhieàu nghieân cöùu chuyeân saâu veà aûnh höôûng cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi leân caùc neàn vaên hoùa vaø caùc nhoùm ngöôøi khaùc nhau. Ñeå hieåu roõ vai troø cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi trong theá giôùi ngaøy nay, töø tieàm naêng, thöïc traïng ñeán taùc ñoäng taâm lyù vaø vaên hoùa cuûa noù, chuùng ta caàn nhöõng chöông trình nghieân cöùu khoa hoïc baøi baûn vaø nghieâm tuùc. Vieäc naøy ñoøi hoûi söï chung tay goùp söùc cuûa taát caû moïi ngöôøi. Caùc tröôøng ñaïi hoïc, duø môùi hay cuõ, ñeàu coù theå ñoùng goùp raát lôùn cho lónh vöïc nghieân cöùu naøy. Giaùo hoäi cuõng raát mong muoán ñöôïc hoïc hoûi töø nhöõng nghieân cöùu naøy ñeå coù theå söû duïng truyeàn thoâng xaõ hoäi moät caùch hieäu quaû, phuïc vuï lôïi ích cuûa con ngöôøi.
185. Ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi trong lónh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi, caàn coù nhöõng nghieân cöùu khoa hoïc ñaùnh giaù moät caùch khaùch quan vaø toaøn dieän. Treân cô sôû ñoù, Giaùo hoäi coù theå phaân boå nguoàn löïc caùch hieäu quaû, phuø hôïp vôùi taàm quan troïng cuûa söù maïng treân toaøn theá giôùi. Nhôø ñoù, caùc tín höõu Coâng giaùo seõ ñöôïc khích leä vaø coù theâm ñoäng löïc ñeå khôûi xöôùng nhöõng döï aùn môùi, goùp phaàn lan toûa Tin Möøng qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng ngaøy caøng phaùt trieån.
186. Nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa vieäc ñoàng haønh vôùi theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi, Giaùo hoäi mong muoán xaây döïng moái lieân heä chaët cheõ hôn vôùi caùc chuyeân gia trong lónh vöïc naøy, taïo ñieàu kieän cho ñoái thoaïi côûi môû vaø cuøng nhau höôùng ñeán vieäc söû duïng truyeàn thoâng nhaèm phuïc vuï con ngöôøi vaø toân vinh Thieân Chuùa. Vì vaäy, sau moät quaù trình tham khaûo yù kieán roäng raõi treân toaøn theá giôùi, UÛy ban Truyeàn thoâng Xaõ hoäi Giaùo hoaøng ñaõ ban haønh Huaán thò Muïc vuï naøy, thöïc hieän theo tinh thaàn cuûa Coâng ñoàng Vatican II. AÁn phaåm naøy khoâng chæ laø keát quaû cuûa moät chaëng ñöôøng maø coøn laø khôûi ñaàu cho moät giai ñoaïn môùi, höùa heïn nhieàu trieån voïng trong vieäc söû duïng truyeàn thoâng moät caùch coù traùch nhieäm vaø hieäu quaû.
187. Luoân ñoàng haønh cuøng lòch söû, daân Chuùa, vôùi vai troø laø nhöõng ngöôøi tham gia vaøo tieán trình truyeàn thoâng, luoân höôùng ñeán töông lai vôùi nieàm tin vaø söï phaán khôûi, ñaët kyø voïng vaøo nhöõng ñoùng goùp to lôùn maø söï phaùt trieån cuûa truyeàn thoâng coù theå mang laïi.
Huaán thò Muïc vuï veà Phöông tieän Truyeàn thoâng Xaõ hoäi naøy ñaõ ñöôïc Thaùnh Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI pheâ chuaån vaø ban haønh, nhaèm ñònh höôùng cho vieäc söû duïng truyeàn thoâng moät caùch hieäu quaû, coù traùch nhieäm.
Ban haønh taïi Roâma, ngaøy 23 thaùng 5 naêm 1971, nhaân dòp Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng laàn thöù naêm.
MARTIN J. O CONNOR, Chuû tòch
AUGUSTINE FERRARI-TONIOLO, Phoù Chuû tòch
Andrew M. Deskur, Thö kyù
Lm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Duõng, OFM
Chuyeån ngöõ töø: Communio et Progressio (May 23, 1971)
Nguoàn: communication-theology.com
- - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Miranda Prorsus, Acta Apostolicae Sedis (AAS) naêm thöù 24 (1957), trang 765
[2] Gaudium et Spes, AAS, naêm thöù 58 (1966), trang 1025-1120.
[3] Unitatis Redintegratio, AAS, naêm thöù 57 (1965), trang 90-112.
[4] Dignitatis Humanae, AAS, naêm thöù 58 (1966) trang 929-946.
[5] Ad Gentes, AAS, naêm thöù 58 (1966) trang 947-990.
[6] Christus Dominus, AAS, naêm thöù 58 (1966) trang 673-696.
[7] Inter Mirifica, AAS, naêm thöù 56 (1964) trang 145-157.
[8] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 23
[9] Inter Mirifica, soá 1
[10] Saùng theá kyù 1,26-28; xem theâm Saùng theá kyù 9,2-3; Khoân Ngoan 9,2-3; Gaudium et Spes, soá 34
[11] Xem Gaudium et Spes, soá 34.
[12] Xem laïi trích daãn soá 11, soá 57.
[13] Xem Gaudium et Spes, soá 36; Thoâng ñieäp Pacem in Terris cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII, AAS, naêm thöù 55 (1963), trang 257 vaø caùc trang tieáp theo.
[14] Xem Roâma 5,12-14.
[15] Xem Saùng Theá Kyù 4,1-16; 11,1-9.
[16] Xem Saùng Theá Kyù 3,15; 9,1-17; 12,1-3.
[17] Xem Hip-ri 1,1-2.
[18] Gioan 1,14.
[19] Coâ-loâ-xeâ 1,15; 2 Coâ-rinh-toâ 4,4.
[20] Xem Ad Gentes, Soá 3
[21] Maùt-theâu 28,19.
[22] Maùt-theâu 10,27; Luca 12,3.
[23] Gioan 6,53.
[24] Xem Lumen Gentium, AAS, naêm thöù 57 (1965), soá 9, trang 14
[25] EÂ-pheâ-soâ 1,23; 4,10.
[26] 1 Coâ-rinh-toâ 15,28.
[27] Inter Mirifica, soá 1
[28] Gaudium et Spes, soá 36.
[29] Xem laïi trích daãn soá 28, soá 43.
[30] "Coâng ích" ñöôïc ñònh nghóa trong Thoâng Ñieäp Mater et Magistra cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII laø "toång theå nhöõng ñieàu kieän cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, nhôø ñoù con ngöôøi coù theå ñaït tôùi söï hoaøn thieän cuûa mình moät caùch troïn veïn vaø deã daøng hôn". AAS, naêm thöù 53 (1961), trang 417. Xem theâm Pacem in Terris, AAS, naêm thöù 55 (1963), Dignitatis Humanae, soá 6; Gaudium et Spes, soá 26 vaø 74
[31] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 4.
[32] Gaudium et Spes, soá 42; Lumen Gentium, soá 1.
[33] Trong baøi noùi chuyeän vôùi caùc nhaø baùo Coâng giaùo ngaøy 17 thaùng 2 naêm 1950, AAS, naêm thöù 42 (1950), trang 251. Xem theâm Gaudium et Spes, soá 59; Pacem in Terris, AAS, naêm thöù 55 (1963), trang 283.
[34] Gaudium et Spes, soá 59.
[35] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 8.
[36] Xem Pacem in Terris, AAS, naêm thöù 55 (1963), trang 260.
[37] Xem baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra ngaøy 17 thaùng 4 naêm 1964 cho "Hoäi thaûo cuûa Lieân Hieäp Quoác veà Töï Do Thoâng tin", AAS, naêm thöù 56 (1964), trang 387 tt.
[38] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 5.
[39] Ñöùc Pio XII trong baøi phaùt bieåu vôùi caùc nhaø baùo Myõ vaøo ngaøy 21 thaùng 7 naêm 1945. L`Osservatore Romano, ngaøy 22 thaùng 7 na2m 1945.
[40] Baøi phaùt bieåu tröôùc moät nhoùm töông töï vaøo ngaøy 27 thaùng 4 naêm 1946. L`Osservatore Romano, ngaøy 28 thaùng 4 naêm 1946.
[41] "Caùch thöùc truyeàn thoâng phaûi ñaùng kính vaø phuø hôïp, cuï theå laø caùch thöùc toân troïng caùc quy luaät ñaïo ñöùc vaø caùc quyeàn hôïp phaùp cuõng nhö phaåm giaù cuûa con ngöôøi khi ñöa tin" Inter Mirifica, soá 5.
[42] Xem Miranda Prorsus, AAS, naêm thöù 49 (1957), trang 765.
[43] Thaùnh Phaoloâ VI; Baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 6 thaùng 5 naêm 1967 cho moät soá löôïng lôùn nhöõng ngöôøi coáng hieán cho saân khaáu, ñieän aûnh, ñaøi phaùt thanh vaø truyeàn hình, vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi khaùc. AAS, naêm thöù 59 (1967), trang 509.
[44] Ñöùc Pio XII; Baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 21 thaùng 6 naêm 1955 cho nhöõng ngöôøi baûo trôï ngheä thuaät ñieän aûnh ôû YÙ ñang hoïp taïi Rome. AAS, naêm thuù 46 (1955), trang 509. Rome, ngaøy 21 thaùng 6 naêm 1955, trong AAS, naêm thöù 47 (1955), trang 509.
[45] Ñöùc Pio XII; Baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 28 thaùng 10 naêm 1955 cho nhöõng ngöôøi baûo trôï ngheä thuaät ñieän aûnh taäp trung taïi Rome cho Hoäi Nghò Quoác Teá cuûa hoï. AAS, naêm thöù 47 (1955), trang 822-823.
[46] Thaùnh Phaoloâ VI; Baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 24 thaùng 1 naêm 1969 cho caùc Quan chöùc cuûa Hieäp Hoäi Nhaø Baùo Coâng giaùo YÙ (U.C.S.I). L`Osservatore Romano, ngaøy 24 thaùng 1 naêm 1969.
[47] Xem Dignitatis Humanae, soá 7.
[48] Thaùnh Phaoloâ VI; Thö göûi Ngaøi U Thant, Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác. AAS, naêm thöù 58 (1966), trang 480. Xem theâm Baøi noùi chuyeän cuûa Thaùnh Phaoloâ VI vôùi caùc ñaïi bieåu coù maët taïi Milan cho cuoäc hoïp laàn thöù hai cuûa Hoäi Ñoàng Quaûn Trò Chöông trình Phaùt Trieån cuûa Lieân Hieäp Quoác. AAS, naêm thöù 58 (1966), trang 589.
[49] Xem Unitatis Redintegratio, AAS, naêm thöù 57 (1965), trang 90-112. Xem theâm Nostra Aetate, AAS, naêm thöù 58 (1966), trang 740-744.
[50] Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc Hoäi Ñoàng Giaùo Hoäi Theá Giôùi baøy toû trong "chæ thò" cuûa hoï ñöôïc ban haønh taïi Upsala naêm 1968, trang 381.
[51] Xem Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo, "Ñaëc ñieåm cô baûn cuûa Giaùo duïc Linh muïc". AAS, naêm thöù 42 (1970), trang 321-384. Xem ñaëc bieät ñoaïn 3 vaø soá 68.
[52] Ñöùc Pio XII: Baøi noùi chuyeän ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 17 thaùng 2 naêm 1950 cho nhöõng ngöôøi ñang ôû Rome ñeå tham döï Ñaïi Hoäi Quoác Teá daønh cho caùc Bieân taäp vieân cuûa caùc Taïp chí Coâng giaùo. AAS, naêm thöù 18 (1950), trang 256.
[53] Xem Lumen Gentium, soá 12.
[54] Xem "Reùflexions et suggestions concernant le dialogue oecumeùnique", L!Osservatore Romano, ngaøy 21 vaø 22 thaùng 9 naêm 1970.
[55] Xem Gioan 17,21
[56] Xem Mt 28,19
[57] Xem laïi ñoaïn 38 ôû treân
[58] Mt 28,19
[59] Mt 5,14
[60] Inter Mirifica, soá 13
[61] Xem laïi trích daãn soá 60, soá 17
[62] Xem laïi caùc ñoaïn 102-113 ôû treân.
[63] Xem laïi caùc ñoaïn 126-134 ôû treân.
[64] Xem laïi caùc ñoaïn 114-121 ôû treân, nôi thaûo luaän veà ñoái thoaïi trong Giaùo Hoäi. Xem Thaùnh Phaoloâ VI: Ecclesiam Suam. Xem theâm veà caùc daøn yù veà caùc nguyeân taéc cho ñoái thoaïi ñaïi keát trong taøi lieäu "Reùflexions et suggestions concernant le dialogue oecumeùnique", ñaëc bieät laø soá IV, 4, b vaø IV, 5. L`Osservatore Romano, ngaøy 21-22 thaùng 9 naêm 1970.
[65] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 20.
[66] Xem laïi trích daãn soá 65, soá 21.
[67] Xem laïi trích daãn soá 65, soá 19.
[68] Xem Apostolicam Actuositatem, soá 19 vaø 21.
[69] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 18.
[70] Xem laïi trích daãn soá 65, soá 21.
[71] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 18.
[72] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 19.
[73] Xem In Fructibus Multis, AAS, naêm thöù 56 (1964), trang 289-292.
[74] Xem laïi caùc ñoaïn 138-141 ôû treân.
[75] Xem laïi ñoaïn 169 ôû treân.
[76] Xem laïi trích daãn soá 7, soá 22.