Buoåi hoïp baùo veà Thöôïng Hoäi ñoàng:
Taøi lieäu Cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng
coù giaù trò Huaán Quyeàn
Buoåi hoïp baùo veà Thöôïng Hoäi ñoàng: Taøi lieäu Cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng coù giaù trò Huaán Quyeàn.
Antonella Palermo
Taâm Buøi chuyeån dòch Vieät ngöõ
Vatican (WGPSG 27-10-2024) - Buoåi hoïp baùo giôùi thieäu moät soá ñieåm cuûa taøi lieäu do Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng taïi Vatican ñöa ra, ñaõ coù lôøi môøi goïi thay ñoåi ngoân ngöõ vaø caùch nhìn: chuùng ta khoâng coøn noùi veà Giaùo hoäi hoaøn vuõ nhö moät toå chöùc ña quoác gia vôùi nhieàu vaên phoøng, hay nhö moät trung taâm thöông maïi vôùi caùc chi nhaùnh xa xoâi. Thay vaøo ñoù, coù moät "hieäp thoâng giöõa caùc Giaùo hoäi" ñang ngaøy caøng tích hôïp nhieàu giaùo daân vaø phuï nöõ hôn. Vaán ñeà veà chöùc phoù teá nöõ vaãn coøn boû ngoû.
Giaù trò Huaán quyeàn cuûa Taøi lieäu Cuoái cuøng, xaây döïng coäng ñoaøn qua moái töông quan giöõa caùc Giaùo hoäi, vaø caùch thöùc laøm vieäc cuûa caùc "nhoùm nghieân cöùu" veà nhöõng khía caïnh cuï theå ñaõ noåi leân trong quaù trình thaûo luaän maø Ñöùc Thaùnh Cha mong muoán ñöôïc xem xeùt theâm. Vai troø ñoùng goùp cuûa giaùo daân vaø phuï nöõ trong vieäc xaây döïng moät Giaùo hoäi ngaøy caøng tham gia tích cöïc vaø ít tính chaát quyeàn löïc hôn. Ñaây laø nhöõng chuû ñeà maø caùc nhaø baùo taïi phoøng baùo chí Vatican ñaõ yeâu caàu laøm roõ trong buoåi hoïp baùo keát thuùc Khoùa hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc laàn thöù XVI.
Cuøng vôùi Boä tröôûng Paolo Ruffini, Chuû tòch UÛy ban Thoâng tin, vaø baø Christiane Murray, Phoù Giaùm ñoác Vaên phoøng Baùo chí Toøa Thaùnh, coøn coù söï hieän dieän cuûa Hoàng Y Mario Grech, Toång Thö kyù cuûa Vaên phoøng Thöôïng Hoäi ñoàng, Hoàng Y Jean-Claude Hollerich, SJ, Toång Töôøng trình vieân, nöõ tu Maria de los Dolores Palencia Goùmez, CSJ, chuû tòch ñaïi bieåu, cuøng hai thö kyù ñaëc bieät laø linh muïc Giacomo Costa, SJ, vaø Ñöùc Cha Riccardo Battocchio.
Taøi lieäu Cuoái cuøng coù giaù trò Huaán quyeàn
Caâu hoûi ñaàu tieân ñöôïc ñaët ra ñeå xoùa tan söï nghi ngôø veà tính chaát huaán quyeàn cuûa Taøi lieäu Cuoái cuøng laø: Ñöùc Thaùnh Cha quyeát ñònh khoâng coâng boá moät toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi ñoàng thì ñöôïc hieåu nhö theá naøo veà töông lai cuûa caùc vaên kieän giaùo hoaøng? Nhaø thaàn hoïc Battocchio traû lôøi raèng ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha tuyeân boá hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi Toâng hieán Episcopalis communio, trong ñoù noùi raèng neáu ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng chaáp thuaän roõ raøng, taøi lieäu seõ thuoäc Huaán quyeàn cuûa ngaøi, khoâng mang tính chaát phaùp lyù, nhöng ñöa ra nhöõng ñònh höôùng.
Hoàng y Grech boå sung: "Coù moät taøi lieäu khoâng ñöôïc vieát ra, ñoù chính laø kinh nghieäm - moät kinh nghieäm raát tuyeät vôøi trong naêm qua. Hoa traùi ñaàu tieân laø phöông phaùp hieäp haønh, ñoàng thôøi laø chìa khoùa ñeå giaûi quyeát caùc chuû ñeà khaùc". Hoàng y Hollerich nhôù laïi raèng naêm ngoaùi, coù nhöõng nhoùm ña soá vaø thieåu soá trong ñaïi hoäi, ñaày hoaøi nghi laãn nhau. Tuy nhieân, nhôø phaùt trieån phöông phaùp hieäp haønh, thaùi ñoä naøy ñaõ thay ñoåi. "Moät soá yù kieán vaãn khaùc bieät, ñieàu ñoù laø khoâng theå traùnh khoûi, nhöng naêm nay chuùng ta thöïc söï ñaõ soáng tinh thaàn hieäp haønh. Khoâng ai buoàn phieàn. Giôø ñaây, chuùng ta caàn trôû thaønh söù giaû cuûa hoa traùi naøy. Chuùng ta khoâng chæ quy tuï ñeå xem xeùt cô caáu cuûa Giaùo hoäi hay ñaáu tranh giöõa caùc phe phaùi."
Thay ñoåi ngoân ngöõ: Giaùo hoäi khoâng phaûi laø moät toå chöùc ña quoác gia
Trong Taøi lieäu Cuoái cuøng, khoâng coøn söû duïng thuaät ngöõ "Giaùo hoäi hoaøn vuõ" theo caùch hieåu nhö moät toå chöùc ña quoác gia vôùi nhieàu vaên phoøng, hay nhö moät trung taâm thöông maïi vôùi caùc chi nhaùnh xa xoâi. Caàn phaûi chaáp nhaän moät ngoân ngöõ môùi: thöïc söï coù moät söï hieäp thoâng giöõa caùc Giaùo hoäi, ñeå minh chöùng raèng coù theå hieäp nhaát trong tín lyù, nhö caùc chi theå cuûa moät thaân theå duy nhaát trong Ñöùc Kitoâ. Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng phaûi laø nhöõng "taàng lôùp", maø ñôn giaûn laø "nhöõng caùch thöùc khaùc nhau ñeå soáng moái töông quan". Khi Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng taøi lieäu "khoâng coù giaù trò phaùp lyù", khoâng coù nghóa laø noù khoâng baét buoäc caùc Giaùo hoäi, maø chæ ra moät höôùng ñi ñeå moïi ngöôøi cuøng tieán böôùc, trong söï ña daïng voán coù töø luùc khôûi ñaàu cuûa Giaùo hoäi Ñöùc Kitoâ. "Vì vaäy, khoâng phaûi laø nhöõng luaät leä töø moät cô quan trung öông ñöa ra ñeå caùc vuøng ngoaïi vi thích nghi, maø laø moät lôøi keâu goïi hoaùn caûi (khoâng chæ veà maët luaân lyù), töùc laø moät lôøi môøi goïi soáng caùc moái töông quan trong Giaùo hoäi theo caùch khaùc."
Goác reã vaø löõ haønh
Ñöùc Cha Battocchio tieáp tuïc khi trình baøy veà Taøi lieäu Cuoái cuøng: "Nhöõng ñieåm quan troïng coù theå trôû thaønh men giuùp cho thöïc taïi truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi phaùt trieån". Quan ñieåm "goác reã vaø löõ haønh" laø caùch maø Giaùo hoäi muoán ñaùp laïi vaø laøm chöùng trong moät theá giôùi toaøn caàu hoùa, cha Costa khaúng ñònh khi traû lôøi moät caâu hoûi veà caùch dung hoøa giöõa caùc yeâu caàu cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñaëc bieät lieân quan ñeán phuïng vuï, vaø cuûa Giaùo hoäi Latinh, trong boái caûnh di daân, thöôøng laø baét buoäc, coù nguy cô laøm maát ñi truyeàn thoáng, nghi leã vaø nhöõng neùt ñaëc thuø toân giaùo-vaên hoùa: "Vieäc coù goác reã laø raát quan troïng," vò linh muïc Doøng Teân noùi, "nhöng chuùng ta khoâng theå soáng vôùi nhöõng böùc töôøng, coá thuû trong laäp tröôøng cuûa mình." Ngaøi cuõng boå sung raèng moät trong nhöõng ñieåm noåi baät cuûa ñaïi hoäi chính laø khaùm phaù laïi di saûn cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, moät kho taøng lôùn lao. Chaúng haïn cuõng gioáng nhö söï phong phuù maø nöõ tu Maria ñaõ traûi nghieäm trong coâng vieäc muïc vuï cuûa mình vôùi hôn 30 quoác tòch khaùc nhau ôû Mexico.
Cha Costa cuõng nhaán maïnh moät ñieåm quan troïng: Giaùo hoäi Latinh vaø Giaùo hoäi Coâng Giaùo khoâng hoaøn toaøn gioáng nhau. Chuùng khoâng ñoàng nhaát, chính vì coù söï phong phuù trong caùch ñöùc tin ñaõ ñöôïc nhaäp theå theo nhieàu caùch khaùc nhau. Do ñoù, ñieàu naøy caàn ñöôïc gìn giöõ nhöng khoâng vôùi söï cöùng nhaéc, maø laø tìm caùch "chuùng ta phaûi thay ñoåi nhö theá naøo". "Chuùng ta phaûi trôû thaønh moät trung taâm maø ôû ñoù nhöõng ngöôøi raát khaùc nhau coù theå nhaän ra nhau nhö anh chò em, con caùi cuûa moät Ngöôøi Cha duy nhaát."
Giaùo daân vaø thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh, nhöõng vai troø boå trôï laãn nhau
Xung quanh soá 76 cuûa Taøi lieäu Cuoái cuøng, ñaõ ñöôïc laøm roõ raèng "vaán ñeà khoâng phaûi ñeå so saùnh giöõa nhöõng gì maø thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh coù theå laøm vaø nhöõng gì maø giaùo daân coù theå laøm". Ñaây laø nhöõng hình thöùc phuïc vuï khaùc nhau nhöng coù theå ñöôïc thöïc hieän theo caùch tích hôïp vaø naêng ñoäng, vaø giaùo daân khoâng neân bò xem nhö "ngöôøi thay theá". Ñieàu naøy chaéc chaén ñuùng ôû nhöõng vuøng xa xoâi treân theá giôùi, nhöng cuõng caû ôû Chaâu AÂu, nôi ngaøy caøng theá tuïc hoùa. Hoàng y Hollerich cho raèng, "coù theå xem xeùt môû roäng khoâng gian cho nhieàu vai troø hôn", mieãn laø hieåu Giaùo hoäi theo moät taàm nhìn coäng ñoaøn, khoâng phaûi theo kieåu kim töï thaùp. Dó nhieân, trong phuïng vuï - moät chuû ñeà vaãn caàn ñöôïc xem xeùt kyõ hôn - "khoâng coù keá hoaïch thay theá linh muïc baèng giaùo daân", nhö ñaõ ñöôïc khaúng ñònh. Tuy nhieân, khi caàn thieát vaø phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh ñaëc thuø cuûa vuøng laõnh thoå, "coù theå coù moät phuïng vuï mang tính tham gia hôn". Hoàng y Hollerich ñaõ chia seû veà vieäc ngaøi thöôøng xuyeân cöû haønh Thaùnh leã trong giaùo phaän cuûa mình, nôi coù nhieàu ngöôøi Boà Ñaøo Nha, baèng ngoân ngöõ cuûa hoï, vaø ñoâi khi söû duïng saùch leã Brazil vôùi söï tham gia roäng raõi hôn. Thöïc teá, taàm quan troïng cuûa Thaùnh leã Chuùa nhaät ñaõ ñöôïc nhaán maïnh trong quaù trình laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, nhö laø "nôi maø ngöôøi ta hoïc hoûi vaø coù theå hieåu ñöôïc moät caùch töôïng tröng yù nghóa cuûa vieäc xaây döïng coäng ñoaøn soáng theo Tin Möøng moät caùch chaân thöïc."
Chöùc phoù teá nöõ vaãn laø moät vaán ñeà coøn boû ngoû
"Hieän nay, heä thoáng ñaøo taïo ñaõ bao goàm nhieàu vai troø khaùc nhau tham gia vaøo vieäc ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh," Ñöùc Cha Battocchio giaûi thích veà söï ñoùng goùp cuûa phuï nöõ trong caùc chuûng vieän vaø caùch maø vai troø naøy coù theå phaùt trieån trong töông lai. "Ñieàu naøy phuï thuoäc vaøo töøng boái caûnh. Nhieàu chuûng vieän ñaõ coù söï tham gia tích cöïc cuûa caùc gia ñình, cuûa nam giôùi vaø nöõ giôùi khoâng thuoäc haøng giaùo só." Veà phía mình, Hoàng y Luxembourg khaúng ñònh: "Toâi khoâng muoán caùc chuûng sinh maát ñi söï ñoùng goùp quyù baùu maø phuï nöõ coù theå mang laïi." Hoàng y Grech keå veà chuyeán thaêm gaàn ñaây cuûa ngaøi ñeán moät nôi ôû Chaâu AÂu, nôi coù moät caëp vôï choàng tham gia hoã trôï coâng vieäc naøy: "Ñaây ñaõ laø moät kinh nghieäm thöïc teá, khoâng phaûi laø saùng kieán cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng. ÔÛ Myõ Latinh, nhöõng aân ban, ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän vaø Thöôïng Hoäi ñoàng raát traân troïng."
Vaán ñeà lieäu phuï nöõ coù ñöôïc phong chöùc phoù teá hay khoâng vaãn laø moät caâu hoûi ñeå ngoû. Hoàng y Hollerich nhaán maïnh raèng "ñaây laø moät vaán ñeà raát nhaïy caûm". Ngaøi löu yù raèng Ñöùc Thaùnh Cha khoâng khaúng ñònh raèng phuï nöõ seõ ñöôïc phong chöùc, cuõng nhö khoâng phuû nhaän ñieàu ñoù. "Ngaøi noùi raèng ñaây vaãn laø moät vaán ñeà coøn boû ngoû."
Soá phaän cuûa caùc Nhoùm nghieân cöùu
Möôøi "Nhoùm nghieân cöùu" seõ hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa hoï vaøo thaùng Saùu. Veà töông lai cuûa coâng vieäc naøy, cha Costa khoâng nghó raèng seõ coù söï quay trôû laïi vôùi Ñaïi hoäi, maø seõ ñöôïc göûi ñeán caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi maø hoï ñaïi dieän. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ noùi raèng ngaøi muoán tieáp tuïc laéng nghe caùc yù kieán, khoâng phaûi ñeå trì hoaõn quyeát ñònh, maø ñeå coù theâm thôøi gian cho söï phaân ñònh.
Taâm Buøi (TGPSG)
Chuyeån ngöõ töø: vaticannews.va/it
Nguoàn: tgpsaigon.net