Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong buoåi hoïp vôùi caùc Giaùm muïc, linh muïc,
phoù teá, ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán,
chuûng sinh vaø giaùo lyù vieân Indonesia
Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong buoåi hoïp vôùi caùc Giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán, chuûng sinh vaø giaùo lyù vieân Indonesia.
Vuõ Vaên An
Jakarta (VietCatholic News 04-09-2024) - Taïi Nhaø thôø chính toøa Ñöùc Meï Leân Trôøi (Jakarta, Indonesia), Thöù tö, ngaøy 4 thaùng 9 naêm 2024, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ tôùi gaëp gôõ haøng giaùm muïc, linh muïc, tu só nam nöõ, chuûng sinh vaø giaùo lyù vieân cuûa Indonesia. Sau khi laéng nghe moät soá chöùng töø, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân tieáng, vaø ngaøi yeâu caàu giaùo lyù vieân vöøa keát thuùc ôû laïi beân caïnh ngaøi moät laùt. Ngaøi noùi:
Vôùi söï hieän dieän cuûa caùc baïn ôû ñaây tröôùc maët moïi ngöôøi, toâi muoán noùi ñoâi ñieàu. Caùc giaùo lyù vieân ñöa Giaùo hoäi tieán leân phía tröôùc. Hoï laø nhöõng ngöôøi tieán leân tröôùc, tieáp theo laø caùc nöõ tu, roài ñeán caùc linh muïc vaø giaùm muïc. Nhöng caùc giaùo lyù vieân ôû tuyeán ñaàu, hoï laø ñoäng löïc thuùc ñaåy Giaùo hoäi.
Trong moät trong nhöõng chuyeán ñi cuûa toâi ñeán Chaâu Phi, Toång thoáng cuûa moät quoác gia ñaõ noùi vôùi toâi raèng oâng ñaõ ñöôïc cha mình, moät giaùo lyù vieân, röûa toäi. Ñöùc tin ñöôïc truyeàn laïi trong gia ñình vaø baèng phöông ngöõ. Caùc giaùo lyù vieân, cuøng vôùi caùc baø meï vaø baø ngoaïi, truyeàn laïi ñöùc tin. Toâi raát bieát ôn taát caû caùc giaùo lyù vieân: hoï raát toát, raát toát! Caûm ôn anh chò em!
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em buoåi saùng!
Coù caùc Hoàng Y, giaùm muïc, linh muïc, nöõ tu, giaùo daân vaø treû em, nhöng taát caû chuùng ta ñeàu laø anh chò em. Caùc töôùc hieäu cuûa giaùo hoaøng, Hoàng Y vaø giaùm muïc khoâng quan troïng baèng, taát caû chuùng ta ñeàu laø anh chò em. Moãi ngöôøi ñeàu coù nhieäm vuï rieâng cuûa mình laø phaùt trieån daân Chuùa.
Toâi chaøo taát caû nhöõng ngöôøi hieän dieän, Ñöùc Hoàng Y, caùc Giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, nam nöõ thaùnh hieán, chuûng sinh vaø giaùo lyù vieân. Toâi caûm ôn Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà nhöõng lôøi cuûa ngaøi, cuõng nhö nhöõng anh chò em ñaõ chia seû chöùng töø cuûa hoï vôùi chuùng ta.
Nhö anh chò em ñaõ bieát, phöông chaâm ñöôïc choïn cho Chuyeán toâng du naøy laø Ñöùc tin, Tình huynh ñeä, Loøng caûm thöông. Toâi nghó raèng ñaây laø ba nhaân ñöùc theå hieän toát caû haønh trình cuûa anh chò em vôùi tö caùch laø moät Giaùo hoäi vaø tính caùch cuûa anh chò em vôùi tö caùch laø moät daân toäc, nhöõng ngöôøi ña daïng veà saéc toäc vaø vaên hoùa. Ñoàng thôøi, anh chò em ñöôïc ñaëc tröng bôûi moät söï phaán ñaáu baåm sinh cho söï thoáng nhaát vaø chung soáng hoøa bình, nhö ñöôïc chöùng minh bôûi caùc nguyeân taéc truyeàn thoáng cuûa Pancasila. Baây giôø toâi muoán suy gaãm vôùi anh chò em veà ba haïn töø naøy.
Ñaàu tieân laø ñöùc tin. Indonesia laø moät quoác gia lôùn, vôùi nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân, veà thöïc vaät vaø ñoäng vaät hoang daõ, nguoàn naêng löôïng, nguyeân lieäu thoâ, v.v. Neáu nhìn beà ngoaøi, söï giaøu coù lôùn nhö vaäy coù theå laø lyù do ñeå kieâu haõnh hoaëc ngaïo maïn, nhöng khi ñöôïc xem xeùt vôùi moät taâm trí vaø traùi tim roäng môû, söï giaøu coù naøy thay vaøo ñoù coù theå laø lôøi nhaéc nhôû cuûa Chuùa, veà söï hieän dieän cuûa Ngöôøi trong vuõ truï vaø trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta, nhö Kinh thaùnh daïy chuùng ta (xem Saùng theá 1; Sir 42:15; 43:33). Thaät vaäy, chính Chuùa laø Ñaáng ban taëng taát caû nhöõng ñieàu naøy. Khoâng moät taác ñaát naøo cuûa laõnh thoå Indonesia kyø dieäu, cuõng khoâng moät khoaûnh khaéc naøo trong cuoäc soáng cuûa haøng trieäu cö daân nôi ñaây khoâng phaûi laø moùn quaø cuûa Chuùa, laø daáu hieäu cuûa tình yeâu thöông voâ ñieàu kieän vaø vónh cöûu cuûa Ngöôøi nhö moät Ngöôøi Cha. Nhìn vaøo taát caû nhöõng gì chuùng ta ñaõ ñöôïc ban taëng baèng ñoâi maét khieâm nhöôøng cuûa treû thô giuùp chuùng ta tin töôûng, nhaän ra mình nhoû beù vaø ñöôïc yeâu thöông (x. Tv 8), vaø vun ñaép tình caûm bieát ôn vaø traùch nhieäm.
Agnes ñaõ noùi veà ñieàu naøy khi môøi goïi chuùng ta soáng moái quan heä cuûa mình vôùi taïo vaät vaø vôùi anh chò em cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi thieáu thoán nhaát, thoâng qua loái soáng caù nhaân vaø coäng ñoàng ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï toân troïng, lòch söï vaø nhaân ñaïo, cuøng vôùi söï tænh taùo vaø loøng baùc aùi cuûa thaùnh Phanxicoâ.
Sau ñöùc tin, haïn töø thöù hai trong phöông chaâm laø tình huynh ñeä. Moät nhaø thô theá kyû XX ñaõ söû duïng moät caùch dieãn ñaït raát ñeïp ñeå moâ taû thaùi ñoä naøy. Baø vieát raèng anh chò em coù nghóa laø yeâu thöông nhau baèng caùch nhaän ra nhau "khaùc bieät nhö hai gioït nöôùc" (W. Szymborska, "Nulla due volte accade", trong La gioia di scrivere. Tutte le poesie (1945-2009), Milano 2009, 45). Thaät ñeïp! Caùch dieãn ñaït ñoù ñaõ naém baét ñöôïc ñieàu ñoù moät caùch hoaøn haûo. Khoâng coù hai gioït nöôùc naøo gioáng heät nhau, cuõng nhö hai anh chò em ruoät hay anh chò em ruoät, ngay caû caëp song sinh cuõng khoâng hoaøn toaøn gioáng heät nhau. Soáng tình huynh ñeä, nghóa laø chaøo ñoùn nhau, nhìn nhaän nhau laø bình ñaúng trong söï ña daïng.
Ñaây cuõng laø moät giaù trò maø Giaùo hoäi Indonesia traân troïng vaø ñöôïc theå hieän qua söï côûi môû maø anh chò em giaûi quyeát caùc thöïc taïi beân trong vaø beân ngoaøi khaùc nhau gaëp phaûi treân bình dieän vaên hoùa, daân toäc, xaõ hoäi vaø toân giaùo. Ñaëc bieät, Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa anh chò em coi troïng söï ñoùng goùp cuûa taát caû moïi ngöôøi vaø haøo phoùng hoã trôï trong moïi hoaøn caûnh. Ñieàu naøy, anh chò em ôi, raát quan troïng, vì vieäc loan baùo Tin Möøng khoâng coù nghóa laø aùp ñaët ñöùc tin cuûa chuùng ta, ñaët ñöùc tin ñoái laäp vôùi ñöùc tin cuûa ngöôøi khaùc, hoaëc caûi ñaïo, maø coù nghóa laø trao taëng vaø chia seû nieàm vui gaëp gôõ Chuùa Kitoâ (x. 1 Pr 3:15-17), luoân luoân vôùi söï toân troïng lôùn lao vaø tình caûm huynh ñeä ñoái vôùi moïi ngöôøi. Toâi môøi goïi anh chò em luoân luoân côûi môû vaø thaân thieän vôùi taát caû moïi ngöôøi - toâi thích caùch dieãn ñaït "tay trong tay" nhö Cha Maxi ñaõ noùi - caùc tieân tri cuûa söï hieäp thoâng, trong moät theá giôùi maø xu höôùng chia reõ, aùp ñaët vaø khieâu khích laãn nhau döôøng nhö khoâng ngöøng gia taêng (x. Toâng huaán Evangelii Gaudium, 67). Veà ñieåm naøy, toâi muoán noùi vôùi anh chò em moät ñieàu: anh chò em coù bieát ai laø ngöôøi gaây chia reõ nhaát treân theá giôùi khoâng? Ngöôøi chia reõ vó ñaïi, ngöôøi luoân chia reõ, nhöng chính Chuùa Gieâsu laø Ñaáng hieäp nhaát. Chính ma quyû laø keû chia reõ, vì vaäy haõy caån thaän!
Nhö Sô Rina ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta, ñieàu quan troïng laø phaûi coá gaéng tieáp caän moïi ngöôøi. Veà vaán ñeà naøy, hy voïng raèng khoâng chæ caùc vaên baûn cuûa lôøi Chuùa maø caû caùc giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi seõ ñöôïc dòch sang tieáng Bahasa Indonesia ñeå coù theå tieáp caän ñöôïc vôùi nhieàu ngöôøi nhaát coù theå. Nicholas cuõng chæ ra nhu caàu tieáp caän moïi ngöôøi, moâ taû söù meänh cuûa ngöôøi daïy giaùo lyù baèng hình aûnh moät "caây caàu" hieäp nhaát. Ñieàu naøy khieán toâi aán töôïng vaø khieán toâi nghó ñeán moät vieãn caûnh tuyeät vôøi ôû quaàn ñaûo Indonesia roäng lôùn vôùi haøng nghìn "caây caàu traùi tim" hieäp nhaát taát caû caùc hoøn ñaûo, vaø thaäm chí coøn hôn theá nöõa laø haøng trieäu "caây caàu" nhö vaäy hieäp nhaát taát caû moïi ngöôøi soáng ôû ñoù! Moät hình aûnh ñeïp khaùc veà tình huynh ñeä seõ laø moät taám thaûm khoång loà goàm nhöõng sôïi chæ tình yeâu vöôït bieån, vöôït qua caùc raøo caûn vaø oâm troïn moïi söï ña daïng, khieán moïi ngöôøi "trôû thaønh moät traùi tim vaø moät taâm hoàn" (x. Coâng vuï 4:32). Ñoù laø ngoân ngöõ cuûa traùi tim, ñöøng queân ñieàu naøy!
Baây giôø chuùng ta ñeán vôùi haïn töø thöù ba: loøng caûm thöông, coù lieân quan raát chaët cheõ vôùi tình huynh ñeä. Loøng caûm thöông coù nghóa laø ñau khoå cuøng ngöôøi khaùc, chia seû caûm xuùc: ñoù laø moät haïn töø ñeïp ñeõ! Chuùng ta bieát raèng loøng caûm thöông khoâng heä ôû vieäc boá thí cho nhöõng anh chò em tuùng thieáu, nhìn xuoáng hoï töø söï an toaøn vaø thaønh coâng cuûa chính mình. Ngöôïc laïi, loøng caûm thöông heä ôû vieäc xích laïi gaàn nhau, loaïi boû moïi thöù coù theå ngaên caûn chuùng ta cuùi xuoáng chaïm vaøo nhöõng ngöôøi ñang naèm treân maët ñaát vaø do ñoù mang laïi cho hoï hy voïng (x. Fratelli Tutti, 70). Ñieàu naøy laø thieát yeáu: chaïm vaøo söï ngheøo ñoùi. Khi nghe xöng toäi, toâi luoân hoûi ngöôøi lôùn, "Baïn coù boá thí khoâng?" vaø hoï thöôøng traû lôøi, "Coù" vì hoï laø nhöõng ngöôøi toát. Nhöng caâu hoûi thöù hai laø, "Khi boá thí, baïn coù chaïm vaøo tay ngöôøi aên xin khoâng? Baïn coù nhìn vaøo maét hoï khoâng? Hay baïn neùm ñoàng xu vaøo hoï töø xa ñeå khoâng chaïm vaøo hoï?" Ñaây laø ñieàu maø taát caû chuùng ta phaûi hoïc: loøng caûm thöông coù nghóa laø ñau khoå, ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå trong caûm xuùc cuûa hoï vaø oâm laáy hoï, ñoàng haønh vôùi hoï. Hôn nöõa, ñieàu ñoù coù nghóa laø oâm troïn nhöõng öôùc mô vaø khaùt voïng töï do vaø coâng lyù cuûa hoï, chaêm soùc hoï, hoã trôï hoï trong khi cuõng loâi keùo nhöõng ngöôøi khaùc vaøo, môû roäng "maïng löôùi" vaø ranh giôùi ñeå taïo ra ñoäng löïc to lôùn cuûa loøng baùc aùi (xem ibid., 203). Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø trôû thaønh moät ngöôøi coäng saûn, maø coù nghóa laø baùc aùi, coù nghóa laø tình yeâu.
Coù nhöõng ngöôøi sôï loøng caûm thöông vì hoï coi ñoù laø ñieåm yeáu, hoï nghó raèng ñau khoå cuøng ngöôøi khaùc laø ñieåm yeáu. Thay vaøo ñoù, hoï uûng hoä, nhö theå ñoù laø moät ñöùc tính, söï khoân ngoan cuûa nhöõng ngöôøi phuïc vuï lôïi ích cuûa rieâng hoï baèng caùch giöõ khoaûng caùch vôùi moïi ngöôøi, khoâng ñeå baûn thaân bò "chaïm" bôûi baát cöù ñieàu gì hoaëc baát cöù ai, do ñoù nghó raèng hoï saùng suoát vaø töï do hôn trong vieäc ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa mình.
Toâi buoàn baõ nhôù laïi moät ngöôøi raát giaøu coù ôû Buenos Aires, ngöôøi coù thoùi quen laáy ñi, vaø laáy ñi, ngaøy caøng nhieàu tieàn. OÂng aáy ñaõ cheát vaø ñeå laïi moät khoaûn thöøa keá khoång loà. Moïi ngöôøi noùi ñuøa raèng, "Anh chaøng toäi nghieäp, ngöôøi ta khoâng theå ñoùng quan taøi!" OÂng aáy muoán laáy taát caû moïi thöù nhöng oâng aáy khoâng laáy gì caû. Ñieàu naøy coù theå khieán chuùng ta baät cöôøi, nhöng ñöøng queân raèng ma quyû luoân ñi vaøo qua nhöõng chieác tuùi! Vieäc coi cuûa caûi nhö moät baûo ñaûm laø moät caùch nhìn nhaän thöïc taïi khoâng ñuùng. Ñieàu duy trì theá giôùi khoâng phaûi laø nhöõng tính toaùn veà lôïi ích caù nhaân, thöôøng daãn ñeán vieäc phaù huûy taïo vaät vaø chia reõ coäng ñoàng, maø laø vieäc cung caáp loøng baùc aùi cho ngöôøi khaùc. Ñaây chính laø ñieàu thuùc ñaåy chuùng ta tieán veà phía tröôùc: loøng baùc aùi cho ñi chính mình. Loøng caûm thöông khoâng laøm lu môø vieãn caûnh thöïc söï cuûa cuoäc soáng. Ngöôïc laïi, noù khieán chuùng ta nhìn moïi thöù toát hôn, döôùi aùnh saùng cuûa tình yeâu, vaø chuùng ta nhìn moïi thöù roõ raøng hôn baèng con maét cuûa traùi tim. Toâi muoán nhaéc laïi, haõy caån thaän vaø ñöøng queân raèng ma quyû ñi vaøo qua nhöõng chieác tuùi!
Kieán truùc cuûa loái vaøo chính cuûa Nhaø thôø naøy, vôùi troïng taâm laø Ñöùc Meï Maria, toùm taét raát roõ nhöõng gì chuùng ta ñaõ noùi. ÔÛ trung taâm cuûa maùi voøm nhoïn laø moät caây coät coù töôïng Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Do ñoù, ñieàu naøy cho chuùng ta thaáy raèng Meï Thieân Chuùa treân heát laø moät hình maãu cuûa ñöùc tin, nhöng ngaøi cuõng töôïng tröng cho vieäc hoã trôï toaøn boä toøa nhaø cuûa Giaùo hoäi thoâng qua lôøi "xin vaâng" khieâm nhöôøng cuûa ngaøi ñoái vôùi keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa (x. Lc 1:38). Tuy nhieân, caây coät töôïng tröng cho Chuùa Kitoâ vaø ngöôøi phuï nöõ khieâm nhöôøng ñöùng treân caây coät ñoù döôøng nhö mang theo mình söùc naëng cuûa toaøn boä toøa nhaø, nhö theå muoán noùi raèng cuoái cuøng, söùc lao ñoäng vaø söï kheùo leùo cuûa con ngöôøi khoâng theå töï naâng ñôõ chính noù. Do ñoù, Ñöùc Maria xuaát hieän nhö moät hình aûnh cuûa tình huynh ñeä, moät cöû chæ chaøo ñoùn ôû giöõa loái vaøo chính daønh cho taát caû nhöõng ai muoán böôùc vaøo. Meï laø ngöôøi meï ñoùn tieáp chuùng ta. Cuoái cuøng, Meï cuõng laø bieåu töôïng cuûa loøng caûm thöông, luoân doõi theo vaø baûo veä daân Chuùa, nhöõng ngöôøi, vôùi nieàm vui vaø noãi buoàn, lao ñoäng vaø hy voïng, tuï hoïp trong nhaø Chuùa Cha. Meï laø ngöôøi meï cuûa loøng caûm thöông.
Anh chò em thaân meán, Toâi muoán keát thuùc nhöõng suy tö naøy baèng caùch nhaéc laïi nhöõng gì Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi khi phaùt bieåu tröôùc caùc Giaùm muïc, giaùo só vaø nhöõng ngöôøi thaùnh hieán trong chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi ñaây caùch ñaây vaøi thaäp nieân. Trích daãn caâu thô sau töø Thaùnh vònh, "Laetentur insulae multae - vaø muoân ñaûo vui möøng" (Tv 96:1), ngaøi môøi goïi nhöõng ngöôøi laéng nghe haõy thöïc haønh baèng caùch "laøm chöùng cho nieàm vui Phuïc sinh vaø hy sinh maïng soáng ñeå ngay caû nhöõng hoøn ñaûo xa xoâi nhaát cuõng coù theå 'vui möøng' khi nghe Tin Möøng, maø anh chò em laø nhöõng nhaø rao giaûng, giaùo vieân vaø chöùng nhaân ñích thöïc" (Cuoäc hoïp vôùi caùc Giaùm muïc, Giaùo só vaø Tu só Indonesia, Jakarta, ngaøy 10 thaùng 10 naêm 1989).
Toâi cuõng nhaéc laïi lôøi khuyeân naøy vaø toâi khuyeán khích anh chò em tieáp tuïc söù meänh cuûa mình baèng caùch maïnh meõ trong ñöùc tin, côûi môû vôùi taát caû moïi ngöôøi trong tình huynh ñeä vaø gaàn guõi nhau trong loøng caûm thöông. Maïnh meõ, côûi môû vaø gaàn guõi, vôùi söùc maïnh cuûa ñöùc tin. Côûi môû ñeå chaøo ñoùn moïi ngöôøi! Toâi raát aán töôïng vôùi duï ngoân trong Tin Möøng, khi khaùch döï tieäc cöôùi khoâng muoán ñeán, Chuùa ñaõ laøm gì? Ngöôøi coù trôû neân cay ñaéng khoâng? Khoâng, Ngöôøi sai caùc ñaày tôù cuûa mình ñi vaø baûo hoï ñeán ngaõ tö ñöôøng vaø ñöa moïi ngöôøi vaøo trong. Vôùi phong caùch raát ñeïp naøy trong taâm trí, haõy tieán leân vôùi tình huynh ñeä, vôùi loøng caûm thöông vaø vôùi söï hieäp nhaát. Toâi nghó veà nhieàu hoøn ñaûo ôû ñaây, raát nhieàu hoøn ñaûo, vaø Chuùa noùi vôùi nhöõng ngöôøi toát, vôùi anh chò em, "taát caû moïi ngöôøi, taát caû moïi ngöôøi". Thaät vaäy, Chuùa noùi, "toát vaø xaáu", taát caû moïi ngöôøi! Toâi cuõng xin nhaéc laïi lôøi khuyeân naøy vaø khuyeán khích anh chò em tieáp tuïc söù meänh cuûa mình, maïnh meõ trong ñöùc tin, côûi môû vôùi taát caû moïi ngöôøi trong tình huynh ñeä vaø gaàn guõi vôùi ngöôøi khaùc trong loøng caûm thöông. Ñöùc tin, tình huynh ñeä vaø loøng caûm thöông. Toâi ñeå laïi cho anh chò em ba haïn töø naøy, vaø anh chò em coù theå suy nghó veà chuùng sau. Ñöùc tin, tình huynh ñeä vaø loøng caûm thöông. Toâi chuùc laønh cho anh chò em vaø caûm ôn anh chò em vì nhieàu ñieàu toát ñeïp maø anh chò em laøm moãi ngaøy treân taát caû nhöõng hoøn ñaûo xinh ñeïp naøy! Toâi seõ caàu nguyeän cho anh chò em vaø toâi xin anh chò em, laøm ôn, haõy caàu nguyeän cho toâi. Haõy caån thaän veà moät ñieàu: caàu nguyeän cho, khoâng phaûi choáng laïi! Caûm ôn anh chò em.