Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ
trong Thaùnh Leã khai maïc phieân hoïp toaøn theå
thöù hai cuûa Thöôïng hoäi ñoàng
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong Thaùnh Leã khai maïc phieân hoïp toaøn theå thöù hai cuûa Thöôïng hoäi ñoàng.
Vuõ Vaên An
Roma (VietCatholic News 02-10-2024) - Theo tin Toøa Thaùnh, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, saùng ngaøy 2 thaùng 10 naêm 2024, ñaõ chuû toïa Thaùnh Leã taïi quaûng tröôøng Nhaø thôø Thaùnh Pheâ-roâ, ñeå khai maïc Phieân hoïp toaøn theå laàn thöù hai cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc veà tính ñoàng nghò. Trong Thaùnh leã naøy, ngaøi ñaõ giaûng baøi giaûng. Sau ñaây laø baûn dòch Tieáng Vieät, nhö baûn vaên tieáng Anh cuûa Toøa Thaùnh xaùc nhaän:
Hoâm nay chuùng ta cöû haønh Leã Töôûng Nieäm Caùc Thieân Thaàn Hoä Thuû, vaø chuùng ta môû laïi Phieân Hoïp Toaøn Theå cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Sau khi laéng nghe Lôøi Chuùa, chuùng ta haõy laáy ba hình aûnh laøm ñieåm khôûi ñaàu cho söï suy xeùt cuûa chuùng ta: tieáng noùi, nôi aån naùu vaø ñöùa treû.
Ñaàu tieân laø tieáng noùi. Treân ñöôøng ñeán Ñaát Höùa, Thieân Chuùa khuyeân daân laéng nghe "tieáng noùi cuûa thieân thaàn" maø Ngöôøi ñaõ sai ñeán (x. Xh 23:20-22). Ñaây laø moät hình aûnh coù lieân quan ñeán chuùng ta. Khi chuùng ta böôùc ñi treân con ñöôøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy, Chuùa ñaët vaøo tay chuùng ta lòch söû, öôùc mô vaø hy voïng cuûa moät daân toäc vó ñaïi. Hoï laø nhöõng ngöôøi chò em vaø anh em cuûa chuùng ta raûi raùc khaép theá giôùi, ñöôïc truyeàn caûm höùng töø cuøng moät ñöùc tin, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi cuøng moät khaùt voïng thaùnh thieän. Vôùi hoï vaø vì hoï, chuùng ta haõy coá gaéng hieåu con ñöôøng maø chuùng ta phaûi ñi ñeå ñeán ñöôïc ñích maø Chuùa mong muoán cho chuùng ta. Nhöng laøm theá naøo chuùng ta coù theå laéng nghe "tieáng noùi cuûa thieân thaàn"?
Moät caùch laø tieáp nhaän taát caû caùc ñoùng goùp ñöôïc thu thaäp trong ba naêm naøy vôùi söï toân troïng vaø chuù yù, trong lôøi caàu nguyeän vaø döôùi aùnh saùng cuûa Lôøi Chuùa. Ñaây laø nhöõng naêm laøm vieäc, chia seû vaø thaûo luaän, ñöôïc thöïc hieän vôùi noã löïc khoâng ngöøng ñeå thanh loïc taâm trí vaø traùi tim cuûa chuùng ta. Vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, chuùng ta phaûi laéng nghe vaø hieåu nhöõng tieáng noùi naøy - töùc laø nhöõng yù töôûng, kyø voïng, ñeà xuaát - ñeå cuøng nhau phaân ñònh tieáng noùi cuûa Chuùa ñang noùi vôùi Giaùo hoäi (xem Renato Corti, Quale prete?, Appunti inediti). Nhö chuùng ta ñaõ nhieàu laàn nhaán maïnh, thöôïng hoäi ñoàng cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø moät quoác hoäi, maø laø nôi laéng nghe trong söï hieäp thoâng, nôi maø, nhö Thaùnh Greâgoârioâ Caû ñaõ noùi, nhöõng gì ngöôøi ta coù trong chính mình hoaëc baûn thaân mình thì hoaøn toaøn thuoäc veà ngöôøi khaùc, vaø maëc duø moät soá ngöôøi coù nhöõng aân phuùc ñaëc bieät, moïi thöù ñeàu thuoäc veà moïi ngöôøi trong "loøng baùc aùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (xem Baøi giaûng veà Tin Möøng, XXXIV).
Ñeå ñieàu naøy xaûy ra, coù moät ñieàu kieän: chuùng ta phaûi giaûi thoaùt baûn thaân khoûi moïi thöù ngaên caûn "loøng baùc aùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" taïo ra söï hoøa hôïp trong söï ña daïng trong chuùng ta vaø giöõa chuùng ta. Nhöõng keû ngaïo maïn tuyeân boá mình coù ñoäc quyeàn nghe tieáng Chuùa thì khoâng theå nghe ñöôïc noù (x. Mc 9:38-39). Moãi lôøi noùi ñeàu phaûi ñöôïc ñoùn nhaän vôùi loøng bieát ôn vaø söï ñôn sô, vaø coù theå trôû thaønh tieáng voïng cuûa nhöõng gì Chuùa ñaõ ban cho vì lôïi ích cuûa anh chò em chuùng ta (x. Mt 10:7-8). Chuùng ta haõy caån thaän ñöøng coi nhöõng ñoùng goùp cuûa mình laø nhöõng ñieåm caàn baûo veä baèng moïi giaù hoaëc laø nhöõng chöông trình nghò söï caàn aùp ñaët. Toâi hy voïng moãi ngöôøi chuùng ta seõ coi nhöõng ñoùng goùp cuûa mình nhö moät moùn quaø ñeå chia seû, thaäm chí saün saøng hy sinh quan ñieåm cuûa rieâng mình ñeå thoåi hoàn vaøo moät ñieàu gì ñoù môùi meû, taát caû ñeàu theo keá hoaïch cuûa Chuùa. Neáu khoâng, chuùng ta seõ töï nhoát mình vaøo nhöõng cuoäc ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi khieám thính, nôi nhöõng ngöôøi tham gia tìm caùch thuùc ñaåy muïc tieâu hoaëc chöông trình nghò söï cuûa rieâng hoï maø khoâng laéng nghe ngöôøi khaùc vaø treân heát laø khoâng laéng nghe tieáng Chuùa.
Chuùng ta khoâng coù giaûi phaùp cho nhöõng vaán ñeà maø chuùng ta phaûi ñoái dieän, nhöng Chuùa thì coù (x. Ga 14:6). Haõy nhôù raèng anhh chò em khoâng theå maát taäp chuù trong sa maïc. Neáu anh chò em khoâng chuù yù ñeán ngöôøi höôùng daãn, neáu anh chò em nghó raèng mình töï cung töï caáp, anh chò em coù theå cheát vì ñoùi hoaëc khaùt vaø mang theo nhöõng ngöôøi khaùc vôùi anh chò em. Vì vaäy, chuùng ta haõy laéng nghe tieáng noùi cuûa Chuùa vaø thieân thaàn cuûa Ngöôøi ñeå chuùng ta coù theå an toaøn treân con ñöôøng cuûa mình, vöôït leân treân nhöõng giôùi haïn vaø khoù khaên cuûa mình (xem Tv 23:4).
Ñieàu naøy ñöa chuùng ta ñeán hình aûnh tieáp theo: nôi aån naùu, coù theå ñöôïc töôïng tröng baèng ñoâi caùnh baûo veä chuùng ta - "döôùi ñoâi caùnh cuûa Ngöôøi, con seõ tìm thaáy nôi aån naùu" (Tv 91:4). Ñoâi caùnh laø coâng cuï maïnh meõ, coù theå naâng cô theå leân khoûi maët ñaát thoâng qua chuyeån ñoäng maïnh meõ. Maëc duø chuùng töôïng tröng cho söùc maïnh to lôùn, ñoâi caùnh cuõng coù theå ñöôïc haï xuoáng ñeå taäp hôïp laïi, trôû thaønh laù chaén vaø toå aám chaøo ñoùn nhöõng chuù chim non ñang caàn söï aám aùp vaø baûo veä.
Ñaây laø bieåu töôïng veà nhöõng gì Chuùa laøm cho chuùng ta, vaø cuõng laø hình maãu ñeå chuùng ta noi theo, ñaëc bieät laø khi chuùng ta tuï hoïp laïi vôùi nhau nhöõng ngaøy naøy. Anh chò em thaân meán, trong soá chuùng ta, coù nhieàu ngöôøi maïnh meõ, ñöôïc chuaån bò toát, coù khaû naêng vöôn leân taàm cao vôùi nhöõng chuyeån ñoäng suy gaãm saâu saéc vaø vôùi nhöõng hieåu bieát saâu saéc. Taát caû nhöõng ñieàu naøy laø moät lôïi theá lôùn ñoái vôùi chuùng ta. Noù kích thích, thaùch thöùc vaø ñoâi khi buoäc chuùng ta phaûi suy nghó côûi môû hôn vaø tieán veà phía tröôùc moät caùch quyeát ñoaùn hôn. Noù cuõng giuùp chuùng ta kieân ñònh trong ñöùc tin cuûa mình ngay caû khi ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch thöùc vaø khoù khaên. Chuùng ta phaûi coù traùi tim roäng môû, traùi tim ñoái thoaïi. Moät traùi tim kheùp kín trong nhöõng nieàm tin caù nhaân thì khoâng phuø hôïp vôùi Thaùnh Thaàn cuûa Chuùa. Noù khoâng phaûi cuûa Chuùa. Ñoù laø moät moùn quaø ñeå môû loøng mình, vaø moùn quaø naøy phaûi ñöôïc keát hôïp, khi caàn thieát, vôùi khaû naêng thö giaõn cô baép cuûa chuùng ta vaø cuùi xuoáng ñeå trao cho nhau caùi oâm chaøo ñoùn vaø nôi truù aån. Baèng caùch ñoù, chuùng ta seõ trôû thaønh, nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ noùi, "moät ngoâi nhaø [...] cuûa anh chò em, moät xöôûng laøm vieäc cuûa hoaït ñoäng maïnh meõ, moät phoøng tieäc cuûa linh ñaïo nhieät thaønh" (Dieãn vaên göûi Hoäi ñoàng Chuû tòch cuûa C.E.I., ngaøy 9 thaùng 5 naêm 1974).
Caøng nhaän ra raèng chuùng ta ñöôïc bao quanh bôûi nhöõng ngöôøi baïn yeâu thöông, toân troïng vaø ñaùnh giaù cao chuùng ta, nhöõng ngöôøi baïn muoán laéng nghe nhöõng gì chuùng ta noùi, chuùng ta caøng caûm thaáy töï do ñeå töï phaùt bieåu moät caùch töï phaùt vaø côûi môû.
Caùch tieáp caän naøy khoâng phaûi chæ laø kyõ thuaät "taïo ñieàu kieän" cho ñoái thoaïi vaø ñoäng löïc giao tieáp nhoùm. Trong Thöôïng Hoäi ñoàng coù nhöõng "ngöôøi taïo ñieàu kieän", nhöng hoï ôû ñaây ñeå giuùp chuùng ta tieán veà phía tröôùc toát hôn. Vieäc oâm aáp, baûo veä vaø chaêm soùc thöïc söï laø moät phaàn cuûa baûn chaát Giaùo hoäi. OÂm aáp, baûo veä vaø chaêm soùc. Giaùo hoäi, theo chính ôn goïi cuûa mình, laø moät nôi chaøo ñoùn söï tuï hoïp, nôi "loøng baùc aùi ñoàng ñaúng ñoøi hoûi söï hoøa hôïp hoaøn haûo, daãn ñeán söùc maïnh ñaïo ñöùc, veû ñeïp tinh thaàn vaø bieåu thöùc lyù töôûng" (ibid.). Söï hoøa hôïp: ñoù laø moät haïn töø raát quan troïng. Noù khoâng phaûi laø veà ña soá vaø thieåu soá; ñoù coù theå laø böôùc ñaàu tieân. Ñieàu quan troïng, ñieàu cô baûn, laø söï hoøa hôïp, söï hoøa hôïp maø chæ coù Chuùa Thaùnh Thaàn môùi coù theå ñaït ñöôïc. Chuùa Thaùnh Thaàn laø baäc thaày cuûa söï hoøa hôïp vaø coù khaû naêng taïo ra moät gioïng noùi giöõa raát nhieàu gioïng noùi khaùc nhau. Haõy xem xeùt caùch Chuùa Thaùnh Thaàn taïo ra söï hoøa hôïp giöõa nhöõng khaùc bieät vaøo saùng Leã Nguõ Tuaàn. Giaùo hoäi caàn taïo ra "nhöõng nôi bình an vaø roäng môû" tröôùc heát trong traùi tim chuùng ta, nôi maø moãi ngöôøi caûm thaáy ñöôïc chaøo ñoùn, nhö moät ñöùa treû trong voøng tay cuûa meï (x. Is 49:15; 66:13) vaø nhö moät ñöùa treû ñöôïc naâng leân treân maù cuûa cha (x. Hs 11:4; Tv 103:13).
Ñieàu naøy ñöa chuùng ta ñeán hình aûnh thöù ba: ñöùa treû. Chính Chuùa Gieâsu, trong Tin Möøng, ñaõ "ñaët moät ñöùa treû vaøo giöõa hoï", chæ cho caùc moân ñeä thaáy ñöùa treû, môøi hoï hoaùn caûi vaø trôû neân nhoû beù nhö em. Hoï ñaõ töøng hoûi Ngöôøi ai laø ngöôøi lôùn nhaát trong vöông quoác thieân ñaøng vaø Ngöôøi traû lôøi baèng caùch khuyeán khích hoï trôû neân nhoû beù nhö moät ñöùa treû. Nhöng khoâng nhöõng chæ coù vaäy, Chuùa Gieâsu coøn noùi theâm raèng khi chaøo ñoùn moät ñöùa treû nhaân danh Ngöôøi, chuùng ta chaøo ñoùn Ngöôøi (x. Mt 18:1-5). Nghòch lyù naøy raát caàn thieát ñoái vôùi chuùng ta. Vôùi taàm quan troïng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, theo moät nghóa naøo ñoù, chuùng ta phaûi coá gaéng trôû neân "vó ñaïi" veà tinh thaàn, veà traùi tim, veà quan ñieåm, vì nhöõng vaán ñeà maø chuùng ta phaûi giaûi quyeát laø "vó ñaïi" vaø teá nhò, vaø caùc tình huoáng thì roäng lôùn vaø phoå quaùt. Nhöng chính vì lyù do naøy maø chuùng ta khoâng ñöôïc queân maát ñöùa treû, ngöôøi maø Chuùa Gieâsu vaãn luoân ñaët vaøo trung taâm caùc cuoäc hoïp vaø baøn laøm vieäc cuûa chuùng ta. Ngöôøi laøm nhö vaäy ñeå nhaéc nhôû chuùng ta raèng caùch duy nhaát ñeå xöùng ñaùng vôùi nhieäm vuï ñöôïc giao phoù cho chuùng ta laø haï mình xuoáng, trôû neân nhoû beù vaø khieâm nhöôøng ñoùn nhaän nhau. Ngöôøi vó ñaïi nhaát trong Giaùo hoäi laø ngöôøi cuùi mình xuoáng thaáp nhaát. Chính baèng caùch trôû neân nhoû beù, Thieân Chuùa "cho chuùng ta thaáy söï vó ñaïi thöïc söï, thöïc söï laø Thieân Chuùa coù nghóa laø gì" (BENEDICT XVI, Baøi giaûng cho Leã Chuùa Gieâsu chòu Pheùp Röûa, ngaøy 11 thaùng 1 naêm 2009). Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Chuùa Gieâsu noùi raèng caùc thieân thaàn cuûa treû em "luoân chieâm ngöôõng nhan Cha toâi, Ñaáng ngöï treân trôøi" (Mt 18:10). Noùi caùch khaùc, hoï gioáng nhö moät "kính vieãn voïng" cuûa tình yeâu Chuùa Cha.
Anh chò em thaân meán, chuùng ta baét ñaàu laïi con ñöôøng ñoàng nghò cuûa mình vôùi moät caùi nhìn höôùng veà theá giôùi, vì coäng ñoàng Kitoâ giaùo luoân phuïc vuï nhaân loaïi ñeå loan baùo nieàm vui cuûa Tin Möøng. Trong thôøi ñieåm heát söùc bi thaûm trong lòch söû cuûa chuùng ta, khi nhöõng côn gioù chieán tranh vaø ngoïn löûa baïo löïc tieáp tuïc taøn phaù toaøn boä caùc daân toäc vaø quoác gia, thì caàn coù thoâng ñieäp naøy. Ñeå caàu xin söï chuyeån caàu cuûa Ñöùc Maria Raát Thaùnh ban ôn hoøa bình, toâi seõ ñoïc kinh Maân Coâi vaø caàu xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria moät caùch chaân thaønh taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Ñöùc Baø Caû vaøo Chuùa Nhaät tôùi. Neáu coù theå, toâi yeâu caàu taát caû caùc thaønh vieân cuûa Thöôïng hoäi ñoàng cuøng tham gia vôùi toâi trong dòp naøy. Ngaøy hoâm sau, ngaøy 7 thaùng 10, toâi yeâu caàu moïi ngöôøi tham gia moät ngaøy caàu nguyeän vaø aên chay cho hoøa bình treân theá giôùi. Chuùng ta haõy cuøng nhau böôùc ñi. Chuùng ta haõy laéng nghe Chuùa vaø ñeå Ngöôøi höôùng daãn chuùng ta baèng "hôi thôû" cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.