Taøi lieäu laøm vieäc (Instrumentum Laboris)

cho Khoaù hoïp thöù hai

cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc

Taøi lieäu laøm vieäc (Instrumentum Laboris) cho Khoaù hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (Thaùng 10 naêm 2024)

Vaên phoøng Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng

Vatican (WHÑ 28-07-2024) - Ngaøy 09 thaùng 07 naêm 2024, Vaên phoøng Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà tính hieäp haønh ñaõ coâng boá Taøi lieäu laøm vieäc (Instrumentum Laboris) cho Khoaù hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaøo thaùng 10 naêm 2024.

Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Taøi lieäu laøm vieäc do Thaày Giuse Phan Vaên Phi, O.Cist. vaø Thaày Anreâ Phuù Yeân Hoà Vaên Toøng, O.Cist. thöïc hieän.

Ñaïi Hoäi Thöôøng Leä Laàn Thöù XVI

Cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc

Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi Hieäp haønh truyeàn giaùo

Taøi lieäu laøm vieäc 2

(Instrumentum laboris)

cho Khoùa hoïp thöù hai (thaùng 10 naêm 2024)

Chuyeån ngöõ: Giuse Phan Vaên Phi, O.Cist. vaø Anreâ Phuù Yeân Hoà Vaên Toøng, O.Cist.

Caùc chöõ vieát taét

AG Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saéc leänh Ad gentes (07.12.1965)

CD Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saéc leänh Christus Dominus (28.10.1965)

CIC Boä Giaùo luaät [Codex iuris canonici] (25.1.1983)

ITC UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá, Tính hieäp haønh trong Ñôøi soáng vaø Söù vuï cuûa Giaùo hoäi (2.3.2018)

DCS Vaên phoøng Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, Taøi lieäu cho Giai ñoaïn Chaâu luïc (27.10.2022)

DV Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Dei Verbum (18.11.1965)

EG Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, Toâng huaán Evangelii Gaudium (24.11.2013)

GS Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Gaudium et spes (7.12.1965)

LG Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Lumen Gentium (21.11.1964)

LS Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, Thoâng ñieäp Laudato si' (24.5.2015)

PE Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, Toâng hieán Praedicate Evangelium (19.3.2022)

SR Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc XVI, Baùo caùo toång hôïp (28.10.2023)

SC Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Sacrosanctum Concilium (4.12.1963)

UR Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Saéc leänh Unitatis redintegratio (21.11.1964)

UUS Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Ut unum sint (25.5.1995)

* * *

Nhaäp ñeà

"Ngaøy aáy, treân nuùi naøy, Ñöùc Chuùa caùc ñaïo binh seõ ñaõi muoân daân moät böõa tieäc: tieäc thòt beùo, tieäc röôïu ngon, thòt beùo ngaäy, röôïu ngon tinh cheá.

Treân nuùi naøy, Ngöôøi seõ xeù boû chieác khaên che phuû moïi daân, vaø taám maøn truøm leân muoân nöôùc.

Ngöôøi seõ vónh vieãn tieâu dieät töû thaàn. Ñöùc Chuùa laø Chuùa Thöôïng seõ lau khoâ doøng leä treân khuoân maët moïi ngöôøi, vaø treân toaøn coõi ñaát, Ngöôøi seõ xoùa saïch noãi oâ nhuïc cuûa daân Ngöôøi. Ñöùc Chuùa phaùn nhö vaäy." (Is 25,6-8)

Ngoân söù Isaia dieãn taû moät böõa tieäc thònh soaïn vaø phong phuù ñöôïc Chuùa chuaån bò treân ñænh nuùi, bieåu töôïng cuûa tình thaân aùi vaø hieäp thoâng daønh cho taát caû caùc daân toäc. Vaøo thôøi ñieåm trôû veà cuøng Chuùa Cha, Ñöùc Gieâsu giao phoù cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi nhieäm vuï ñeán vôùi taát caû caùc daân toäc ñeå phuïc vuï hoï moät böõa tieäc mang laïi cho hoï söï soáng vaø nieàm vui troïn veïn. Thoâng qua Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, ñöôïc daãn daét bôûi Thaùnh Thaàn, Chuùa muoán khôi daäy hy voïng trong loøng nhaân loaïi, khoâi phuïc nieàm vui vaø cöùu taát caû, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi coù khuoân maët bò nhoøe ñi vì nöôùc maét vaø keâu caàu Ngöôøi trong khoå ñau. Nhöõng tieáng keâu cuûa hoï ñeán tai taát caû caùc moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, nhöõng ngöôøi böôùc ñi trong saâu thaúm cuûa caùc vaán ñeà nhaân sinh. Tieáng keâu la cuûa hoï thaäm chí coøn lôùn hôn trong thôøi ñieåm naøy, khi tieán trình cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñi keøm vôùi söï buøng noå cuûa caùc cuoäc chieán tranh vaø xung ñoät vuõ trang môùi, voán ñaõ quaù nhieàu, nay vaãn tieáp tuïc ñoå maùu treân theá giôùi.

Troïng taâm cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024, "Vì moät Giaùo hoäi hieäp haønh: hieäp thoâng, tham gia vaø söù vuï", ñoù chính laø moät lôøi keâu goïi vui möøng vaø canh taân cho Daân Chuùa, nhöõng ngöôøi böôùc theo Chuùa, ñöôïc môøi goïi daán thaân phuïc vuï söù maïng cuûa Ngöôøi. Lôøi keâu goïi trôû thaønh moân ñeä truyeàn giaùo ñöôïc ñaët neàn taûng treân caên tính chung cuûa pheùp Röûa, baét nguoàn töø söï ña daïng cuûa boái caûnh trong ñoù Giaùo hoäi[1] hieän dieän vaø tìm thaáy söï hieäp nhaát cuûa mình trong Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Thaùnh Thaàn. Ñoù laø moät lôøi keâu goïi daønh cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, khoâng coù ngoaïi leä: "Toaøn theå Daân Chuùa laø taùc nhaân loan baùo Tin Möøng. Moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeàu ñöôïc môøi goïi trôû thaønh taùc nhaân chính cuûa söù vuï truyeàn giaùo vì taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo" (ITC, soá 53). Söï canh taân naøy ñöôïc theå hieän trong Giaùo hoäi, ñöôïc Thaùnh Thaàn quy tuï qua Lôøi Chuùa vaø Bí tích Thaùnh Theå (x. CD 11), coâng boá ôn cöùu ñoä maø Giaùo hoäi lieân tuïc traûi nghieäm cho moät theá giôùi ñoùi khaùt yù nghóa vaø khao khaùt hieäp thoâng vaø lieân ñôùi. Chính vì theá gian naøy maø Chuùa ñaõ chuaån bò moät böõa tieäc treân nuùi thaùnh cuûa Ngöôøi.

Thöïc haønh tính hieäp haønh chính laø moät caùch ñeå chuùng ta canh taân söï daán thaân cuûa mình ñoái vôùi söù vuï naøy ngaøy hoâm nay, voán laø moät bieåu hieän chính baûn chaát cuûa Giaùo hoäi. Tröôûng thaønh nhö nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo coù nghóa laø ñaùp laïi lôøi môøi goïi ñi theo Ñöùc Gieâsu, ñaùp laïi hoàng aân chuùng ta ñaõ laõnh nhaän khi chuùng ta chòu pheùp Röûa nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Noù coù nghóa laø hoïc caùch ñoàng haønh vôùi nhau nhö moät daân löõ haønh ñang haønh trình xuyeân lòch söû höôùng tôùi moät cuøng ñích chung, ñoù laø thaønh ñoâ thieân quoác. Khi böôùc ñi treân con ñöôøng naøy, ñöôïc nuoâi döôõng bôûi Lôøi Chuùa vaø Bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta ñöôïc bieán ñoåi thaønh nhöõng gì chuùng ta ñaõ laõnh nhaän. Do ñoù, chuùng ta hieåu raèng caên tính cuûa chuùng ta vôùi tö caùch laø moät Daân ñöôïc cöùu ñoä vaø thaùnh hieán, coù moät chieàu kích coäng ñoàng thieát yeáu bao truøm taát caû caùc theá heä tín höõu ñi tröôùc chuùng ta vaø seõ theo sau chuùng ta. Ôn cöùu ñoä ñöôïc ñoùn nhaän vaø laøm chöùng coù tính chaát töông quan, vì khoâng ai ñöôïc cöùu moät mình. Hay ñuùng hôn, baèng caùch söû duïng nhöõng lôøi ñoùng goùp cuûa moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu, chuùng ta daàn daàn phaùt trieån nhaän thöùc naøy: "Tính hieäp haønh khoâng chæ ñôn giaûn laø moät muïc tieâu, maø laø moät cuoäc haønh trình cuûa taát caû caùc tín höõu, ñöôïc cuøng nhau thöïc hieän. Ñaây laø lyù do taïi sao vieäc hieåu ñaày ñuû yù nghóa cuûa noù caàn coù thôøi gian" (Hoäi ñoàng Giaùm muïc Bangladesh).[2] Thaùnh Augustinoâ noùi veà ñôøi soáng Kitoâ höõu nhö moät cuoäc haønh höông trong tình lieân ñôùi, cuøng nhau böôùc ñi "höôùng veà phía Thieân Chuùa khoâng phaûi baèng nhöõng böôùc chaân, nhöng baèng tình thöông" (thaùnh Augustinoâ, Khaûo luaän 306 B,1), chia seû ñôøi soáng caàu nguyeän, loan baùo Tin möøng vaø yeâu thöông ngöôøi laân caän.

Coâng ñoàng Vaticanoâ II daïy raèng: "Taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøi goïi keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ, Ñaáng chính laø aùnh saùng theá gian, laø coäi nguoàn, laø söùc soáng vaø laø cuøng ñích cuûa taát caû chuùng ta" (LG, soá 3). Troïng taâm cuûa con ñöôøng hieäp haønh laø öôùc muoán, coå xöa vaø luoân môùi meû, truyeàn ñaït cho moïi ngöôøi lôøi höùa vaø lôøi môøi goïi cuûa Chuùa, ñöôïc baûo toàn trong truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi, nhaän ra söï hieän dieän cuûa Ñaáng Phuïc Sinh giöõa chuùng ta vaø chaøo ñoùn nhieàu hoa traùi töø hoaït ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn. Vieãn töôïng naøy cuûa Giaùo hoäi, vôùi tö caùch laø moät daân cuûa nhöõng ngöôøi löõ haønh, ôû moïi nôi treân theá giôùi, tìm kieám söï hoaùn caûi mang tính hieäp haønh ñeå phuïc vuï cho söù vuï, laø kim chæ nam cho chuùng ta khi chuùng ta tieán böôùc vôùi nieàm haân hoan vaø hy voïng treân con ñöôøng ñeán vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng. Vieãn töôïng naøy traùi ngöôïc hoaøn toaøn vôùi thöïc teá cuûa moät theá giôùi ñang gaëp khuûng hoaûng, nôi nhöõng veát thöông vaø söï baát bình ñaúng ñaày tai tieáng vang voïng moät caùch ñau ñôùn trong taâm hoàn cuûa taát caû caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ. Ñieàu naøy thuùc giuïc chuùng ta caàu nguyeän cho taát caû nhöõng naïn nhaân cuûa baïo löïc vaø baát coâng, ñoàng thôøi canh taân söï daán thaân cuûa chuùng ta beân caïnh nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ôû moïi nôi treân khaép theá giôùi, ñang hoaït ñoäng nhö nhöõng ngöôøi kieán taïo coâng lyù vaø hoøa bình.

Cuoäc haønh trình ba naêm qua

Sau khi khai maïc tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo ngaøy muøng 9 vaø ngaøy muøng 10 thaùng 10 naêm 2021, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông treân toaøn theá giôùi ñaõ baét ñaàu giai ñoaïn laéng nghe ñaàu tieân vôùi nhöõng tieán trình vaø caùch thöùc khaùc nhau. Thuoäc veà Giaùo hoäi coù nghóa laø trôû thaønh moät phaàn cuûa Daân Thieân Chuùa, goàm nhöõng ngöôøi vaø nhöõng coäng ñoaøn hieän höõu trong nhöõng thôøi gian vaø nôi choán cuï theå. Vieäc laéng nghe Thöôïng Hoäi ñoàng baét ñaàu töø nhöõng coäng ñoaøn naøy, chuyeån ñeán caùc giai ñoaïn giaùo phaän, quoác gia vaø luïc ñòa nhö moät phaàn cuûa cuoäc ñoái thoaïi lieân tuïc maø Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ giuùp thuùc ñaåy baèng caùch coâng boá caùc baûn toùm taét vaø Taøi lieäu Laøm vieäc. Tính tuaàn hoaøn [circularity] cuûa tieán trình hieäp haønh naøy laø moät caùch nhìn nhaän vaø phaùt huy caùc coäi nguoàn ñòa phöông cuûa Giaùo hoäi trong caùc boái caûnh khaùc nhau, ñoàng thôøi cuûng coá caùc moái daây lieân keát hieäp nhaát chuùng.

Ñieåm môùi laï cuûa giai ñoaïn ñaàu tieân naøy laø kinh nghieäm cuûa caùc hoäi nghò caáp chaâu luïc, nôi quy tuï caùc Giaùo hoäi ñòa phöông trong cuøng moät khu vöïc vó moâ, môøi goïi hoï hoïc caùch laéng nghe nhau, ñoàng haønh vôùi nhau, baèng caùch cuøng nhau böôùc ñi ñeå phaân ñònh nhöõng ñieåm chính yeáu, nhöõng thaùch thöùc maø hoï gaëp phaûi khi thöïc thi söù vuï.

Khoaù hoïp thöù nhaát Ñaïi hoäi thöôøng leä laàn thöù XVI cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (thaùng 10 naêm 2023) ñaõ môû ra giai ñoaïn thöù hai, chaøo ñoùn nhöõng thaønh quaû cuûa vieäc laéng nghe naøy ñeå phaân ñònh trong caàu nguyeän vaø ñoái thoaïi nhöõng böôùc maø Thaùnh Thaàn ñang môøi goïi chuùng ta thöïc hieän. Giai ñoaïn naøy seõ tieáp tuïc cho ñeán khi keát thuùc Khoaù hoïp thöù hai (thaùng 10 naêm 2024), Khoaù hoïp seõ daâng leân Ñöùc Giaùo hoaøng nhöõng thaønh quaû coâng vieäc naøy, nhaèm höôùng tôùi vieäc taát caû caùc Giaùo hoäi ñòa phöông thöïc hieän maïnh meõ hôn.

Vieäc chuaån bò cho Khoaù hoïp thöù hai nhaát thieát phaûi döïa treân nhöõng gì noåi leân töø Khoaù hoïp thöù nhaát vaø ñaõ ñöôïc thu thaäp trong baûn Baùo caùo Toång hôïp (SR). Treân cô sôû naøy, phuø hôïp vôùi tính tuaàn hoaøn ñaëc tröng cuûa toaøn boä tieán trình hieäp haønh vaø nhaèm ñònh höôùng chính xaùc coâng vieäc cuûa Khoaù hoïp thöù hai, moät cuoäc tham vaán môùi cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñaõ ñöôïc ñöa ra, döïa treân caâu hoûi cô baûn naøy: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?" Nhö taøi lieäu Höôùng tôùi thaùng 10 naêm 2024[3] giaûi thích, muïc tieâu cuûa cuoäc tham vaán laø "xaùc ñònh nhöõng con ñöôøng maø chuùng ta coù theå ñi theo vaø nhöõng coâng cuï maø chuùng ta coù theå aùp duïng trong caùc boái caûnh vaø hoaøn caûnh khaùc nhau ñeå naâng cao ñoùng goùp ñoäc ñaùo cuûa moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi vaø cuûa moãi Giaùo hoäi ñòa phöông trong moät söù maïng duy nhaát laø coâng boá Chuùa Phuïc Sinh vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi cho theá giôùi ngaøy nay. Do ñoù, ñaây khoâng phaûi laø moät yeâu caàu giôùi haïn chuùng ta vaøo moät keá hoaïch caûi tieán kyõ thuaät hoaëc thuû tuïc ñeå laøm cho cô caáu cuûa Giaùo hoäi hoaït ñoäng hieäu quaû hôn, maø laø moät lôøi môøi goïi suy tö veà caùc hình thöùc cuï theå cuûa söù vuï truyeàn giaùo maø chuùng ta ñöôïc goïi, dieãn taû ñoäng löïc giöõa söï hieäp nhaát vaø ña daïng ñaëc tröng cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh."

Vieäc soaïn thaûo Taøi lieäu Laøm vieäc cho Khoaù hoïp thöù hai ñaõ ñöôïc thöïc hieän döôùi aùnh saùng cuûa caùc caâu traû lôøi cho caâu hoûi höôùng daãn ñöôïc göûi ñeán haàu heát caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc nhoùm luïc ñòa cuûa hoï, caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông, caùc Giaùo phaän khoâng thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma, Lieân hieäp caùc Beà Treân Toång quyeàn vaø Lieân hieäp Quoác teá cuûa Caùc Beà Treân Toång quyeàn ñaïi dieän cho ñôøi soáng thaùnh hieán, cuõng nhö caùc lôøi chöùng veà caùc kinh nghieäm vaø thöïc haønh töø khaép nôi treân theá giôùi vaø caùc quan saùt cuûa gaàn hai traêm nhoùm: caùc khoa ñaïi hoïc, caùc hoäi ñoaøn tín höõu, caùc coäng ñoàng vaø caù nhaân töø khaép nôi treân theá giôùi. Theo caùch naøy, noù ñöôïc gaén boù vôùi ñôøi soáng cuûa Daân Thieân Chuùa hieän dieän treân toaøn theá giôùi.

Nhöõng tieáng noùi naøy ñaõ baøy toû loøng bieát ôn veà haønh trình ñaõ thöïc hieän vaø chöùng thöïc nhöõng khoù khaên maø noù ñoâi khi ñoøi hoûi, nhöng treân heát, hoï ñaõ noùi veà mong muoán tieán leân phía tröôùc. Nhö moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc Baéc Myõ noùi: "Loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi tieán trình hieäp haønh naøy. Duø nhöõng caêng thaúng vaãn coøn, ñoøi hoûi chuùng ta phaûi tieáp tuïc suy tö vaø ñoái thoaïi, laáy caûm höùng töø yù töôûng veà vaên hoùa gaëp gôõ do Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñeà xuaát. Nhöng nhöõng caêng thaúng naøy khoâng phaù vôõ ñöôïc söï hieäp thoâng baùc aùi trong Giaùo hoäi". Nhöõng caêng thaúng ñoù cuõng nhaéc nhôû chuùng ta raèng vaãn coøn moät chaëng ñöôøng daøi phía tröôùc.

Nhö trong caùc giai ñoaïn tröôùc, keát quaû cuûa vieäc aùp duïng phöông phaùp ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc taùi khaúng ñònh. Chaúng haïn, moät lieân Hoäi ñoàng caùc Giaùm muïc baùo caùo: "Nhieàu toång hôïp töø khaép AÙ chaâu baøy toû söï nhieät tình ñaùng kinh ngaïc ñoái vôùi phöông phaùp luaän hieäp haønh, voán söû duïng cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn laøm ñieåm khôûi ñaàu cho tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng. Nhieàu Giaùo phaän vaø Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaõ aùp duïng phöông phaùp naøy vaøo cô caáu hieän coù cuûa hoï vaø ñaït ñöôïc thaønh coâng to lôùn." Söï nhieät tình naøy ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh caùc böôùc ñöôïc thöïc hieän ñeå thöû nghieäm moät caùch tieán haønh mang tính hieäp haønh hôn. Trong moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc chaâu AÂu: "ñaõ quyeát ñònh [trong aùnh saùng naøy] thöïc hieän giai ñoaïn thöû nghieäm hieäp haønh keùo daøi 5 naêm. Caùc hình thöùc tham vaán hieäp haønh, ñoái thoaïi, phaân ñònh, ra quyeát ñònh vaø ñöa ra quyeát ñònh seõ ñöôïc phaùt trieån, ñaùnh giaù vaø hoaøn thieän ôû caáp quoác gia. Kinh nghieäm ôû caáp Giaùo phaän vaø söï phaùt trieån hieäp haønh trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ seõ ñöôïc tính ñeán. Chuùng ta ñang baét ñaàu moät haønh trình hoïc taäp ñaày thöû thaùch nhöng quan troïng." Caùc baùo caùo nhaän thöùc roõ giaù trò cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø haønh trình cuûa hoï, söï phong phuù maø hoï mang theo vaø nhu caàu caàn nghe thaáy tieáng noùi cuûa hoï. Theo moät baùo caùo nhaän ñöôïc töø moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc chaâu Phi: "Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng neân bò coi vaø ñoái xöû giaûn löôïc nhö nhöõng ngöôøi nhaän Tin Möøng vôùi nhöõng ñoùng goùp raát ít hoaëc khoâng coù gì."

Nhöõng ñoùng goùp naøy ñöôïc boå sung bôûi caùc thaønh quaû cuûa Cuoäc Hoïp Quoác teá "Caùc cha sôû vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng" (Sacrofano [Roâma], 28 thaùng 4 - 2 thaùng 5 naêm 2024), ñaõ cho pheùp caùc cha sôû laøm vieäc muïc vuï Giaùo xöù ñöôïc laéng nghe. Caùc baûn toùm taét cuûa caùc nhoùm laøm vieäc dieãn taû, "treân heát nieàm vui cuûa hoï veà cô hoäi thöïc söï laéng nghe nhau. Ñoù laø moät kinh nghieäm phong phuù trong vieäc thuùc ñaåy moät söï hieåu bieát saâu saéc vaø traân troïng nhöõng khaùc bieät ñoäc ñaùo cuûa nhau." Hoï cuõng baøy toû "söï caàn thieát phaûi coù moät söï hieåu bieát môùi veà vai troø cuûa caùc cha sôû trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh, toân troïng söï ña daïng cuûa caùc truyeàn thoáng khaùc nhau trong Giaùo hoäi" vaø moái quan taâm veà vieäc khoâng theå tieáp caän ñaày ñuû caùc vuøng ngoaïi vi vaø nhöõng ngöôøi soáng beân leà: "Neáu Giaùo hoäi muoán coù tính hieäp haønh, thì Giaùo hoäi phaûi laéng nghe nhöõng ngöôøi naøy."

Töông töï nhö vaäy, naêm nhoùm nghieân cöùu ñöôïc thaønh laäp bôûi vaên phoøng Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, bao goàm caùc chuyeân vieân thuoäc nhieàu nguoàn goác ñòa lyù, giôùi tính vaø ñieàu kieän giaùo hoäi khaùc nhau, ñaõ cung caáp taøi lieäu cho vieäc soaïn thaûo Taøi lieäu laøm vieäc naøy. Caùc nhoùm naøy hoaït ñoäng theo phöông phaùp hieäp haønh nhaèm ñaøo saâu thaàn hoïc vaø giaùo luaät veà khaùi nieäm tính hieäp haønh vaø nhöõng haøm yù cuûa noù ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi.[4]

Moät nhoùm chuyeân vieân, bao goàm caùc Giaùm muïc, linh muïc, nhöõng ngöôøi thaùnh hieán vaø giaùo daân nam nöõ, caùc nhaø thaàn hoïc, caùc chuyeân vieân Giaùo luaät vaø caùc chuyeân vieân Kinh thaùnh töø taát caû caùc chaâu luïc, vaø vôùi caùc vai troø khaùc nhau trong Giaùo hoäi, ñöôïc giao nhieäm vuï ñoïc taát caû caùc ñoùng goùp vaø taát caû caùc taøi lieäu nhaän ñöôïc, vaø trình baøy roõ raøng caùc caâu traû lôøi cho caâu hoûi cô baûn nhaèm soaïn thaûo Taøi lieäu laøm vieäc naøy. Nhöõng suy tö cuûa nhoùm naøy, cuõng nhö cuûa naêm nhoùm nghieân cöùu ñöôïc ñeà caäp ôû treân, cuõng seõ cung caáp söï hoã trôï ñi keøm vôùi Taøi lieäu laøm vieäc naøy, baèng caùch ñaøo saâu neàn taûng thaàn hoïc cuûa moät soá noäi dung nhaát ñònh.

Song song vôùi coâng vieäc chuaån bò cho Khoaù hoïp thöù hai, coâng vieäc cuûa möôøi Nhoùm Nghieân cöùu[5] ñaõ baét ñaàu. Hoï ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo saâu vaøo möôøi chuû ñeà[6] noåi baät töø baûn Baùo caùo Toång hôïp vaø ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng xaùc ñònh vaøo cuoái cuoäc tham vaán Quoác teá. Nhöõng Nhoùm Nghieân cöùu naøy, goàm caùc muïc töû vaø caùc chuyeân vieân töø taát caû caùc chaâu luïc, söû duïng phöông phaùp laøm vieäc hieäp haønh vaø "ñöôïc thaønh laäp theo thoûa thuaän chung giöõa caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma chòu traùch nhieäm veà caùc chuû ñeà khaùc nhau vaø Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, ñöôïc giao nhieäm vuï ñieàu phoái", theo Töï saéc do Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ kyù ngaøy 16 thaùng 2 naêm 2024 vaø trong tinh thaàn cuûa Toâng hieán Praedicate evangelium (ñieàu 33). Neáu ñöôïc, hoï seõ hoaøn thaønh nghieân cöùu chuyeân saâu cuûa mình vaøo thaùng 6 naêm 2025, nhöng seõ ñöa ra moät baùo caùo tieán ñoä cho Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2024. Tröôùc khi keát thuùc Khoaù hoïp thöù hai, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ chaáp nhaän moät soá yeâu caàu cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát vaø baét ñaàu coâng vieäc trieån khai theo hình thöùc ñöôïc döï kieán bôûi Toâng hieán Episcopalis Communio: "Cuøng vôùi caùc cô quan coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo trieàu Roâma, cuõng nhö caùc cô quan khaùc lieân quan theo nhöõng caùch thöùc khaùc nhau tuøy theo chuû ñeà vaø hoaøn caûnh, veà phaàn mình, Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng thuùc ñaåy vieäc trieån khai caùc khuyeán nghò cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng pheâ duyeät" (ñieàu 20, c. 1). Hôn nöõa, theo thoûa thuaän vôùi Hoäi ñoàng Toaø thaùnh veà caùc Baûn vaên Luaät [Dicastery for Legislative Texts], moät UÛy ban Giaùo luaät ñaõ ñöôïc thaønh laäp ñeå phuïc vuï Thöôïng Hoäi ñoàng. Cuoái cuøng, theo yeâu caàu cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát (x. SR 16q), vaøo ngaøy 25 thaùng 4 naêm 2024, Hoäi ñoàng Giaùm muïc chaâu Phi vaø Madagascar (SECAM) ñaõ thoâng baùo veà vieäc thaønh laäp moät UÛy ban Ñaëc bieät ñeå phaân ñònh caùc yù nghóa thaàn hoïc vaø muïc vuï cuûa cheá ñoä ña theâ ñoái vôùi Giaùo hoäi ôû chaâu Phi.

Moät coâng cuï laøm vieäc cho Khoaù hoïp thöù hai

Trong moät cuoäc haønh trình ñöôïc deät baèng söï thinh laëng, caàu nguyeän, laéng nghe Lôøi Chuùa, ñoái thoaïi huynh ñeä vaø nhöõng cuoäc gaëp gôõ vui töôi, ñoâi khi khoâng phaûi laø khoâng gaëp khoù khaên, vôùi tö caùch laø Daân Thieân Chuùa, chuùng ta ñaõ tröôûng thaønh, nhaän thöùc saâu saéc hôn veà moái töông giao cuûa chuùng ta nhö anh chò em trong Chuùa Kitoâ, vôùi traùch nhieäm chung laø trôû thaønh moät coäng ñoàng nhöõng ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä, coâng boá veû ñeïp cuûa Nöôùc Thieân Chuùa cho toaøn theá giôùi, baèng lôøi noùi vaø baèng ñôøi soáng chuùng ta. Danh hieäu Daân Thieân Chuùa khoâng phaûi laø moät khaùi nieäm tröøu töôïng maø laø moät kinh nghieäm soáng ñoäng, coù moät danh xöng vaø moät dieän maïo cuï theå. Trong thôøi gian chuaån bò cho Khoaù hoïp thöù hai vaø trong quaù trình laøm vieäc cuûa Ñaïi hoäi naøy, chuùng ta tieáp tuïc töï hoûi mình caâu hoûi naøy: laøm theá naøo ñeå caên tính cuûa Daân Thieân Chuùa ñang truyeàn giaùo coù theå ñöôïc cuï theå hoùa trong caùc moái töông giao, nhöõng con ñöôøng vaø nhöõng nôi choán maø ñôøi soáng Giaùo hoäi dieãn ra trong ñoù?

Taøi lieäu Laøm vieäc naøy phuïc vuï cho muïc ñích ñoù, cuõng phuø hôïp vôùi nhöõng gì ñaõ ñöôïc noùi veà Taøi lieäu Laøm vieäc chuaån bò cho Khoaù hoïp thöù nhaát: "Taøi lieäu Laøm vieäc naøy khoâng phaûi laø moät Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi, cuõng khoâng phaûi laø baùo caùo cuûa moät cuoäc ñieàu tra xaõ hoäi hoïc; noù khoâng nhaèm muïc ñích hình thaønh caùc chæ daãn, muïc ñích vaø muïc tieâu hoaït ñoäng, cuõng khoâng phaûi laø moät söï phaùt trieån hoaøn chænh cuûa vieãn töôïng thaàn hoïc" (soá 10, x. DCS, soá 8). Ñeå hieåu taøi lieäu naøy, ñieàu caàn thieát laø phaûi ñaët noù trong toaøn boä tieán trình hieäp haønh. Treân thöïc teá, chính tính tuaàn hoaøn cuûa cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc Giaùo hoäi ñaõ ñaëc tröng cho tieán trình naøy, ñöôïc sinh ñoäng vaø ñoàng haønh bôûi coâng vieäc cuûa Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng. Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi (2023) ñaõ thu thaäp nhöõng thaønh quaû cuûa cuoäc tham vaán keùp ôû caáp ñoä ñòa phöông cuõng nhö ôû caáp ñoä chaâu luïc trong vieäc tìm kieám "nhöõng daáu hieäu ñaëc tröng cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh vaø veà ñoäng löïc cuûa söï hieäp thoâng, söù vuï vaø söï tham gia trong ñoù" (SR, Nhaäp ñeà). Qua caàu nguyeän, ñoái thoaïi vaø phaân ñònh, Khoaù hoïp thöù nhaát ñaõ ruùt ra vaø dieãn ñaït trong Baùo caùo Toång hôïp caùc ñieåm hoäi tuï, caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát vaø caùc ñeà xuaát. Töø ñaây xuaát hieän nhöõng gì chuùng ta coù theå moâ taû nhö caâu traû lôøi ñaàu tieân cho caâu hoûi: "Moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñöôïc töï moâ taû nhö theá naøo?" Khoaù hoïp thöù hai khoâng laëp laïi caùc böôùc töông töï, nhöng ñöôïc keâu goïi ñi xa hôn, taäp trung vaøo caâu hoûi höôùng daãn cuûa noù: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï truyeàn giaùo?" Caùc caâu hoûi khaùc naûy sinh trong suoát haønh trình seõ laø chuû ñeà cuûa coâng vieäc tieáp tuïc theo nhöõng caùch khaùc, ôû caáp ñoä cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông cuõng nhö trong möôøi Nhoùm Nghieân cöùu. Hai Khoaù hoïp naøy khoâng theå taùch rôøi nhau, caøng khoâng theå ñoái laäp nhau: chuùng lieân tuïc, vaø treân heát, chuùng laø moät phaàn cuûa moät tieán trình roäng lôùn hôn, döïa treân nhöõng gì ñöôïc chæ ra bôûi Toâng hieán Episcopalis communio, seõ khoâng keát thuùc vaøo cuoái thaùng 10 naêm 2024.

Cuï theå hôn, Taøi lieäu laøm vieäc naøy môû ñaàu baèng moät phaàn daønh cho nhöõng Nguyeân taéc cô baûn ñeå hieåu veà tính hieäp haønh, trong ñoù nhaéc laïi nhaän thöùc ñaõ ñaït ñöôïc trong quaù trình thöïc hieän vaø ñaõ ñöôïc Khoaù hoïp thöù nhaát pheâ chuaån. Tieáp theo laø ba phaàn ñan xen chaët cheõ, soi saùng ñôøi soáng hieäp haønh truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi töø nhöõng goùc ñoä khaùc nhau: I) töø quan ñieåm veà caùc moái töông giao - vôùi Chuùa, giöõa anh chò em vaø giöõa caùc Giaùo hoäi - duy trì söùc soáng cuûa Giaùo hoäi theo nhöõng caùch saâu saéc hôn laø caáu truùc ñôn thuaàn; II) töø quan ñieåm cuûa nhöõng con ñöôøng hoã trôï tính naêng ñoäng cuûa caùc moái töông giao trong Giaùo hoäi cuûa chuùng ta; III) töø goùc ñoä caùc Nôi choán, choáng laïi söï caùm doã cuûa chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng, noùi veà ñaëc ñieåm cuï theå cuûa caùc boái caûnh, trong ñoù caùc moái töông giao ñöôïc theå hieän, vôùi söï ña daïng, ñaày tính ña daïng vaø moái lieân heä hoã töông cuûa chuùng, cuõng nhö vôùi nguoàn goác cuûa chuùng trong neàn taûng vöõng chaéc cuûa vieäc tuyeân xöng ñöùc tin. Moãi Phaàn naøy seõ laø chuû ñeà cuûa vieäc caàu nguyeän, trao ñoåi vaø phaân ñònh trong moät trong caùc hoïc phaàn caáu truùc neân coâng vieäc cuûa Khoaù hoïp thöù hai. Moãi ngöôøi tham gia seõ ñöôïc môøi goïi "coáng hieán söï ñoùng goùp cuûa mình nhö moät quaø taëng cho ngöôøi khaùc, chöù khoâng phaûi nhö moät söï chaéc chaén tuyeät ñoái" (SR, Nhaäp ñeà) treân con ñöôøng maø caùc thaønh vieân cuûa Khoaù hoïp ñöôïc môøi goïi cuøng nhau böôùc ñi. Treân cô sôû naøy, moät taøi lieäu chung keát seõ ñöôïc soaïn thaûo, lieân quan ñeán toaøn boä quaù trình cho ñeán nay, taøi lieäu chung keát naøy seõ ñöa ra nhöõng höôùng daãn cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng veà caùc böôùc phaûi tuaân theo vaø nhöõng caùch thöùc cuï theå ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy.

Chuùng ta coù theå mong ñôïi söï hieåu bieát saâu saéc hôn veà tính hieäp haønh, taäp trung toát hôn vaøo caùc thöïc haønh cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh vaø caû ñeà xuaát veà moät soá thay ñoåi trong boä Giaùo luaät (coù theå coù nhöõng phaùt trieån quan troïng vaø saâu saéc hôn, sau khi ñeà xuaát cô baûn ñöôïc suy nghó vaø soáng saâu saéc hôn), nhöng chaéc chaén khoâng phaûi laø caâu traû lôøi cho taát caû moïi vaán ñeà. Ngoaøi ra, caùc ñeà xuaát khaùc seõ naûy sinh treân haønh trình hoaùn caûi vaø caûi caùch maø Khoaù hoïp thöù hai seõ môøi goïi toaøn theå Giaùo hoäi thöïc hieän. Trong soá nhöõng lôïi ích cuûa tieán trình naøy, chaéc chaén chuùng ta coù theå keå ñeán söï thaät laø chuùng ta ñaõ traûi nghieäm vaø hoïc ñöôïc moät phöông phaùp ñeå cuøng nhau giaûi quyeát caùc vaán ñeà, trong ñoái thoaïi vaø phaân ñònh. Chuùng ta vaãn ñang hoïc caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï, nhöng ñoù laø moät nhieäm vuï maø chuùng ta ñaõ traûi nghieäm vaø coù theå ñaûm nhaän moät caùch haân hoan.

Caùc nguyeân taéc cô baûn

Phaàn naøy cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc tìm caùch phaùc thaûo neàn taûng cuûa taàm nhìn veà moät Giaùo hoäi coù tính hieäp haønh truyeàn giaùo, môøi goïi chuùng ta ñaøo saâu söï hieåu bieát veà maàu nhieäm cuûa Giaùo hoäi. Noù khoâng ñöa ra moät luaän thuyeát hoaøn chænh veà Giaùo hoäi hoïc maø ñöôïc ñaët vaøo phuïc vuï cho coâng vieäc phaân ñònh cuï theå seõ ñöôïc thöïc hieän bôûi Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10 naêm 2024. Ñeå traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi coù tính hieäp haønh trong söù vuï truyeàn giaùo?" ñoøi hoûi taàm nhìn trong ñoù ñaët caùc suy tö vaø caùc ñeà xuaát muïc vuï vaø thaàn hoïc, giuùp ñònh höôùng chuùng ta treân con ñöôøng hoaùn caûi vaø bieán ñoåi. Ñoåi laïi, caùc bieän phaùp cuï theå ñöôïc Giaùo hoäi thöïc hieän seõ cho pheùp taäp trung roõ raøng hôn vaø hieåu saâu hôn veà caùc neàn taûng caàn ñaït ñöôïc trong söï hoã töông mang tính sinh saûn giöõa suy tö thaàn hoïc vaø thöïc haønh muïc vuï ñaùnh daáu toaøn boä lòch söû cuûa Giaùo hoäi.

Trong Ñöùc Kitoâ, aùnh saùng cuûa taát caû caùc daân nöôùc, chuùng ta laø moät Daân Thieân Chuùa, ñöôïc keâu goïi trôû thaønh daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát cuûa toaøn nhaân loaïi. Chuùng ta thöïc hieän ñieàu naøy baèng caùch cuøng nhau ñi trong lòch söû, soáng hieäp thoâng laø söï tham döï vaøo ñôøi soáng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa, vaø thuùc ñaåy söï tham gia cuûa moïi ngöôøi cuøng nhìn veà söù maïng chung cuûa chuùng ta. Caùi nhìn naøy coù goác reã saâu vaø maïnh meõ trong truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi. Tieán trình thöôïng Hoäi ñoàng chæ ñôn giaûn laø cho pheùp moät söï nhaän thöùc môùi meû veà taàm nhìn naøy ñöôïc lôùn leân. Söï ñoåi môùi naøy ñöôïc dieãn taû trong caùc ñieåm ñoàng thuaän ñaõ noåi leân trong suoát haønh trình töø naêm 2021 vaø ñaõ ñöôïc taäp hôïp bôûi Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng (thaùng 10 naêm 2023). Baùo caùo Toång hôïp cuûa noù ñaõ trình baøy chuùng cho toaøn theå Giaùo hoäi ñeå giuùp vieäc phaân ñònh seõ hoaøn thaønh trong Khoaù hoïp thöù hai.

Giaùo hoäi, Daân Chuùa, bí tích cuûa söï hieäp nhaát

1. Pheùp Röûa Toäi nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn taïo neân baûn tính huyeàn nhieäm, naêng ñoäng vaø coäng ñoaøn cuûa Daân Thieân Chuùa. Noù höôùng chuùng ta ñeán söï vieân maõn cuûa cuoäc soáng maø Ñöùc Gieâsu ñaõ ñi tröôùc chuùng ta, roài ñeán söù vuï môøi goïi moïi ngöôøi nam vaø nöõ ñoùn nhaän hoàng aân cöùu ñoä trong töï do (x. Mt 28,18-19). Trong Bí tích Thanh taåy, Ñöùc Gieâsu maëc cho chuùng ta chính Ngöôøi vaø chia seû caên tính vaø söù maïng cuûa Ngöôøi vôùi chuùng ta (x. Gl 3,27).

2. Thieân Chuùa ñaõ vui loøng "thaùnh hoùa vaø cöùu ñoä loaøi ngöôøi khoâng rieâng töøng caù nhaân hay khoâng lieân quan raøng buoäc hoï vôùi nhau, maø laäp hoï thaønh moät daân toäc, daân seõ nhaän bieát Ngöôøi trong söï thaät vaø phuïng söï Ngöôøi trong söï thaùnh thieän" (LG 9), chia seû trong söï thoâng hieäp cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Trong vaø qua daân Ngöôøi, Thieân Chuùa thöïc hieän vaø bieåu loä söï cöùu roãi maø Ngöôøi ban cho chuùng ta trong Ñöùc Kitoâ. Tính hieäp haønh ñöôïc beùn reã saâu trong taàm nhìn naêng ñoäng naøy cuûa Daân Thieân Chuùa vôùi ôn goïi phoå quaùt ñeán söï thaùnh thieän vaø söù maïng truyeàn giaùo, trong khi tieán böôùc veà vôùi Chuùa Cha theo böôùc chaân cuûa Ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy. Daân Thieân Chuùa coù tính hieäp haønh vaø söù vuï truyeàn giaùo naøy coâng boá vaø laøm chöùng cho Tin Möøng cöùu ñoä trong caùc boái caûnh khaùc nhau nôi hoï ñang soáng. Ñi cuøng vôùi moïi daân toäc treân traùi ñaát, ñöôïc ñònh hình bôûi caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo cuûa hoï, ñoái thoaïi vaø ñoàng haønh vôùi hoï.

3. Tieán trình thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ phaùt trieån moät nhaän thöùc saâu saéc hôn trong chuùng ta veà yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh Daân Thieân Chuùa ñöôïc tuï hoïp nhö "Giaùo hoäi thuoäc moïi daân, moïi chi toäc, moïi nöôùc vaø moïi ngoân ngöõ" (SR, soá 5), soáng cuoäc haønh trình cuûa mình höôùng veà Vöông Quoác trong caùc boái caûnh vaø vaên hoùa khaùc nhau. Daân Thieân Chuùa laø chuû theå chung traûi qua caùc giai ñoaïn cuûa lòch söû cöùu ñoä treân con ñöôøng hoaøn taát. Daân Thieân Chuùa khoâng bao giôø chæ ñôn thuaàn laø toång hôïp cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi; ñuùng hôn, ñoù laø ñaïi töø "chuùng ta" ñeå chæ Giaùo hoäi, chuû theå coäng ñoàng vaø lòch söû cuûa tính hieäp haønh vaø söù maïng, ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå nhaän ñöôïc ôn cöùu ñoä do Thieân Chuùa chuaån bò. Ñöôïc gia nhaäp vaøo daân toäc naøy qua ñöùc tin vaø pheùp Röûa Toäi, chuùng ta ñöôïc ñoàng haønh bôûi Ñöùc Trinh Nöõ Maria, "daáu chæ chaéc chaén cuûa hy voïng vaø nieàm an uûi cho daân löõ haønh cuûa Thieân Chuùa" (LG 68), bôûi caùc toâng ñoà, bôûi nhöõng ngöôøi ñaõ laøm chöùng cho ñöùc tin cuûa hoï ñeán möùc hy sinh maïng soáng, vaø vôùi caùc thaùnh ñaõ ñi tröôùc chuùng ta.

4. "Ñöùc Kitoâ laø AÙnh saùng cuûa Muoân daân" (LG, soá 1), vaø aùnh saùng naøy chieáu treân khuoân maët cuûa Giaùo hoäi, voán "ôû trong Ñöùc Kitoâ nhö moät Bí tích hay moät daáu chæ khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi" (sñd). Gioáng nhö maët traêng, Giaùo hoäi toûa saùng vôùi aùnh saùng phaûn chieáu: do ñoù, Giaùo hoäi khoâng theå hieåu söù meänh cuûa mình moät caùch töï quy chieáu nhöng nhaän traùch nhieäm trôû thaønh Bí tích cuûa nhöõng moái daây, nhöõng moái töông giao vaø hieäp thoâng ñeå phuïc vuï söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi. Chuùng ta gaùnh traùch nhieäm naøy trong thôøi ñaïi hieän ñang bò thoáng trò bôûi cuoäc khuûng hoaûng veà söï tham gia, söï thieáu vaéng yù thöùc raèng chuùng ta coù moät soá phaän chung, vaø moät quan nieäm quaù thöôøng mang tính caù nhaân chuû nghóa veà haïnh phuùc vaø do ñoù, veà söï cöùu roãi. Khi thöïc hieän söù maïng naøy, Giaùo hoäi truyeàn ñaït keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa nhaèm hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi vôùi chính Ngöôøi trong ôn cöùu ñoä. Khi laøm nhö vaäy, noù khoâng töï tuyeân boá "nhöng laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (2Cr 4,5). Neáu khoâng nhö vaäy, noù seõ maát ñi söï hieän höõu cuûa noù trong Ñöùc Kitoâ "nhö moät Bí tích" (x. LG, soá 1) vaø do ñoù, maát ñi caên tính vaø lyù do toàn taïi cuûa chính noù. Treân ñöôøng tôùi söï vieân maõn, Giaùo hoäi laø Bí tích cuûa Nöôùc Thieân Chuùa treân traàn gian.

YÙ nghóa chung cuûa tính hieäp haønh

5. Caùc thuaät ngöõ Tính hieäp haønh vaø Hieäp haønh, xuaát phaùt töø thöïc haønh Giaùo hoäi coå xöa vaø lieân tuïc cuûa vieäc tuï hoïp trong Thöôïng Hoäi ñoàng, ñaõ ñöôïc hieåu roõ hôn vaø treân heát, ñöôïc soáng nhôø vaøo kinh nghieäm cuûa nhöõng naêm gaàn ñaây. Chuùng ngaøy caøng ñöôïc lieân keát vôùi "mong muoán cuûa chuùng ta veà moät Giaùo hoäi nhö laø nhaø vaø gia ñình cuûa Thieân Chuùa, moät Giaùo hoäi gaàn guõi hôn vôùi cuoäc soáng cuûa Daân mình, ít quan lieâu hôn vaø mang tính töông quan hôn" (SR, soá 1b). Trong Khoaù hoïp thöù nhaát, Ñaïi Hoäi ñoàng ñaõ ñoàng yù veà yù nghóa cuûa 'tính hieäp haønh,' moät söï hieåu bieát laøm neàn taûng cho Taøi lieäu Laøm vieäc naøy. Caùc Nhoùm Nghieân cöùu chuyeân saâu hieän ñang laøm vieäc nhaèm taäp trung hôn vaøo quan ñieåm Coâng giaùo veà khía caïnh caáu thaønh naøy cuûa Giaùo hoäi trong moät cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo khaùc toân troïng söï khaùc bieät vaø ñaëc thuø cuûa moãi truyeàn thoáng. Theo nghóa roäng nhaát: "Tính hieäp haønh coù theå ñöôïc hieåu laø vieäc caùc Kitoâ höõu böôùc ñi trong hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ höôùng tôùi Vöông quoác, cuøng vôùi toaøn theå nhaân loaïi; höôùng tôùi söù vuï, noù bao goàm vieäc gaëp gôõ nhau ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi, laéng nghe nhau, ñoái thoaïi, thöïc hieän phaân ñònh coäng ñoàng, tìm kieám söï ñoàng thuaän nhö moät caùch theå hieän söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ trong Thaùnh Thaàn, vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh trong khuoân khoå veà söï ñoàng traùch nhieäm trong söï khaùc bieät" (SR, soá 1h).

6. Do ñoù, tính hieäp haønh bieåu thò "moät phong caùch cuï theå maø noù xaùc ñònh ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi" (ITC, soá 70a), moät phong caùch baét ñaàu töø vieäc laéng nghe nhö haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi. Ñöùc tin, sinh ra töø vieäc laéng nghe coâng boá Tin Möøng (x. Rm 10,17), soáng töø vieäc laéng nghe: laéng nghe Lôøi Chuùa, laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, laéng nghe laãn nhau, laéng nghe truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi vaø Huaán Quyeàn. Trong caùc giai ñoaïn cuûa tieán trình thöôïng Hoäi ñoàng, Giaùo hoäi moät laàn nöõa ñaõ traûi nghieäm nhöõng gì Kinh thaùnh daïy: chæ coù theå coâng boá nhöõng gì ñaõ nghe.

7. Tính hieäp haønh "phaûi ñöôïc bieåu hieän trong caùch soáng vaø laøm vieäc bình thöôøng cuûa Giaùo hoäi. Modus vivendi et operandi [Cung caùch soáng vaø hoaït ñoäng] naøy thöïc hieän nhôø vieäc coäng ñoaøn laéng nghe Lôøi Chuùa vaø cöû haønh Thaùnh Theå, tình huynh ñeä [vaø tình chò em] hieäp thoâng vaø ñoàng traùch nhieäm, cuõng nhö söï tham gia cuûa toaøn theå Daân Thieân Chuùa trong ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa mình, ôû moïi caáp ñoä, phaân bieät giöõa caùc thöøa taùc vuï vaø vai troø khaùc nhau" (sñd). Thuaät ngöõ naøy sau ñoù chæ ra caùc caáu truùc vaø quaù trình Giaùo hoäi trong ñoù baûn chaát hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi ñöôïc bieåu hieän ôû caáp ñoä thieát ñònh, vaø cuoái cuøng chæ ñònh nhöõng söï kieän cuï theå trong ñoù Giaùo hoäi ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn trieäu taäp (x. sñd). Trong vieäc moâ taû Giaùo hoäi, khaùi nieäm tính hieäp haønh khoâng phaûi laø moät söï thay theá cho khaùi nieäm hieäp thoâng. Thöïc teá, trong boái caûnh cuûa Giaùo hoäi hoïc veà Daân Thieân Chuùa ñöôïc trình baøy bôûi Coâng ñoàng Vaticanoâ II, khaùi nieäm hieäp thoâng bieåu hieän baûn chaát saâu saéc cuûa maàu nhieäm vaø söù maïng cuûa Giaùo hoäi, coù nguoàn goác vaø ñænh cao trong vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, töùc laø trong söï hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø söï hieäp nhaát giöõa con ngöôøi ñöôïc thöïc hieän trong Ñöùc Kitoâ qua Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong cuøng boái caûnh ñoù, tính hieäp haønh "laø modus vivendi et operandi cuï theå cuûa Giaùo hoäi, Daân Thieân Chuùa, noù chöùng toû vaø mang laïi baûn chaát cho Giaùo hoäi laø söï hieäp thoâng, khi taát caû caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi cuøng nhau haønh trình, quy tuï trong coäng ñoaøn vaø tham gia tích cöïc vaøo söù vuï loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo hoäi" (ITC, soá 6).

8. Tính hieäp haønh khoâng heà giaûm giaù trò cuûa thaåm quyeàn vaø nhieäm vuï cuï theå maø Ñöùc Kitoâ trao cho caùc muïc töû: caùc Giaùm muïc cuøng vôùi caùc linh muïc, coäng taùc vieân cuûa hoï, vaø Ñöùc Giaùo hoaøng "laø nguyeân lyù vaø neàn taûng vónh vieãn, höõu hình cuûa söï hôïp nhaát giöõa caùc Giaùm muïc cuõng nhö giöõa caùc tín höõu" (LG, soá 23). Ngöôïc laïi, noù cung caáp "khung dieãn giaûi phuø hôïp nhaát ñeå hieåu veà chính chöùc vuï thöù baäc" (Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, Dieãn vaên kyû nieäm 50 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, 17 thaùng 10 naêm 2015), môøi goïi toaøn theå Giaùo hoäi, bao goàm caû nhöõng ngöôøi thöïc thi quyeàn bính, höôùng tôùi bieán ñoåi vaø hoaùn caûi ñích thöïc.

9. Tính hieäp haønh töï noù khoâng phaûi laø muïc tieâu cuoái cuøng. Trong chöøng möïc noù mang laïi khaû naêng theå hieän chính baûn chaát cuûa Giaùo hoäi vaø goùp phaàn ñaùnh giaù cao taát caû caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø thöøa taùc vuï trong Giaùo hoäi, noù giuùp coäng ñoaøn cuûa nhöõng ngöôøi "höôùng veà Ñöùc Kitoâ trong ñöùc tin" (LG 9) coâng boá Tin Möøng moät caùch thích hôïp nhaát ñeán moïi ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ôû moïi nôi, moïi thôøi, vaø trôû thaønh "Bí tích höõu hình" (sñd) cuûa söï hieäp nhaát cöùu ñoä maø Thieân Chuùa muoán. Do ñoù, tính hieäp haønh vaø söù vuï ñöôïc lieân keát maät thieát vôùi nhau. Khoaù hoïp thöù hai, taäp trung vaøo caùc khía caïnh cuï theå cuûa ñôøi soáng hieäp haønh, nhaèm muïc ñích cuûng coá tính hieäu quaû cuûa vieäc truyeàn giaùo. Ñoàng thôøi, tính hieäp haønh laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå tieán boä treân con ñöôøng ñaïi keát höôùng tôùi söï hieäp nhaát höõu hình cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu. Vieäc tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa haønh trình ñaïi keát vaøo caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi ñöôïc Nhoùm Nghieân cöùu soá 10 ñeà caäp ñeán.

Hieäp nhaát laø söï haøi hoøa trong ña daïng

10. Do ñoù, ñoäng löïc cuûa söï hieäp thoâng Giaùo hoäi vaø tính hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi, tìm thaáy maãu göông vaø söï hoaøn thaønh cuûa noù trong cöû haønh phuïng vuï Thaùnh Theå. Trong ñoù, söï hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu (communio fidelium) ñoàng thôøi laø söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum), ñöôïc theå hieän trong söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùm muïc (communio episcoporum), vì nguyeân taéc raát coå xöa raèng "Giaùo hoäi ôû trong Giaùm muïc vaø Giaùm muïc ôû trong Giaùo hoäi" (thaùnh Cyprianoâ, Ep 66.8). Chuùa ñaõ ñaët toâng ñoà Pheâroâ (x. Mt 16,18) vaø nhöõng ngöôøi keá vò ngai toøa Pheâroâ ñeå phuïc vuï söï hieäp thoâng. Nhôø thöøa taùc vuï Pheâroâ, Giaùm muïc Roâma laø "nguyeân lyù vaø neàn taûng vónh vieãn, höõu hình" (LG, soá 23) cuûa söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc theå hieän trong söï hieäp thoâng cuûa taát caû caùc tín höõu, cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi, cuûa taát caû caùc giaùm muïc. Ñaây laø caùch theå hieän söï hoøa hôïp maø Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng trong Giaùo hoäi, Ñaáng hoøa hôïp trong con ngöôøi (x. thaùnh Basilioâ, Chuù giaûi veà Thaùnh vònh 29,1).

11. Trong suoát tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng, mong muoán hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi ñaõ taêng tröôûng cuøng vôùi nhaän thöùc veà söï ña daïng cuûa noù. Chính söï chia seû giöõa caùc Giaùo hoäi ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta raèng khoâng coù söù maïng naøo maø khoâng coù boái caûnh, nghóa laø, khoâng coù nhaän thöùc roõ raøng raèng hoàng aân cuûa Tin Möøng ñöôïc ban taëng cho nhöõng ngöôøi vaø coäng ñoaøn soáng trong nhöõng thôøi ñieåm vaø nôi choán cuï theå, khoâng ñoùng kín trong chính mình nhöng laø nhöõng ngöôøi mang nhöõng caâu chuyeän phaûi ñöôïc coâng nhaän, toân troïng, môû roäng ñeán nhöõng chaân trôøi roäng lôùn hôn. Moät trong nhöõng hoàng aân lôùn nhaát nhaän ñöôïc treân haønh trình naøy laø cô hoäi gaëp gôõ vaø toân vinh veû ñeïp cuûa "khuoân maët ña daïng cuûa Giaùo hoäi" (thaùnh Gioan Phaoloâ II, Novo Millennio Ineunte, soá 40). Söï canh taân hieäp haønh thuùc ñaåy söï ñaùnh giaù caùc boái caûnh nhö laø nôi maø lôøi môøi goïi phoå quaùt cuûa Thieân Chuùa ñeå trôû thaønh moät phaàn cuûa daân Ngöôøi, cuûa Vöông Quoác Thieân Chuùa, ñoù laø "söï coâng chính, bình an vaø hoan laïc trong Thaùnh Thaàn" (Rm 14,17), ñöôïc hieän dieän vaø thöïc hieän. Baèng caùch naøy, caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau coù theå naém baét söï hieäp nhaát laøm neàn taûng vaø hoaøn thieän söï ña daïng soáng ñoäng cuûa chuùng. Ñaùnh giaù caùc boái caûnh, vaên hoùa vaø söï ña daïng laø chìa khoùa ñeå phaùt trieån nhö moät Giaùo hoäi hieäp haønh truyeàn giaùo.

12. Töông töï nhö vaäy, chuùng ta ñaõ yù thöùc ñöôïc söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng vaø ôn goïi maø Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng khôi daäy trong Daân Thieân Chuùa. Nhaän thöùc naøy khôi daäy khaùt voïng phaùt trieån khaû naêng phaân ñònh caùc ñaëc suûng naøy, trong moãi Giaùo hoäi vaø hieåu moái lieân heä hoã töông cuûa chuùng trong ñôøi soáng cuï theå cuûa moãi Giaùo hoäi vaø cuûa toaøn theå Giaùo hoäi noùi chung, vaø treân heát laø theå hieän chuùng vì lôïi ích cuûa söù vuï. Cuõng caàn phaûi ñaøo saâu vaán ñeà veà söï tham gia cuûa moïi ngöôøi trong moái lieân heä vôùi söï hieäp thoâng vaø söù vuï. ÔÛ moãi giai ñoaïn cuûa tieán trình ñeàu coù mong muoán môû roäng khaû naêng tham gia vaø thöïc thi ñoàng traùch nhieäm cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, nam cuõng nhö nöõ, trong söï ña daïng veà ñoaøn suûng, ôn goïi vaø söù vuï cuûa hoï. Mong muoán naøy ñöôïc ñònh höôùng theo ba truïc. Ñaàu tieân laø nhu caàu "caäp nhaät" khaû naêng coâng boá vaø truyeàn taûi ñöùc tin baèng nhöõng phöông tieän thích hôïp vôùi boái caûnh ñöông ñaïi. Thöù hai laø vieäc ñoåi môùi ñôøi soáng phuïng vuï vaø bí tích, baét ñaàu baèng lôøi môøi goïi traûi nghieäm nhöõng cöû haønh phuïng vuï ñeïp ñeõ, trang nghieâm, deã tieáp caän, coù söï tham gia ñaày ñuû, hoäi nhaäp vaên hoùa toát vaø coù khaû naêng nuoâi döôõng ñoäng löïc truyeàn giaùo. Truïc thöù ba xuaát phaùt töø noãi buoàn do thieáu söï tham gia cuûa nhieàu thaønh vieân Daân Chuùa vaøo tieán trình ñoåi môùi Giaùo hoäi naøy vaø do Giaùo hoäi gaëp khoù khaên trong vieäc soáng troïn veïn moái töông giao coâng baèng giöõa nam vaø nöõ, giöõa caùc theá heä khaùc nhau vaø giöõa nhöõng ngöôøi vaø caùc nhoùm thuoäc caùc neàn vaên hoùa vaø ñieàu kieän xaõ hoäi khaùc nhau, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo vaø bò loaïi tröø. Vieäc thieáu söï hoã töông, söï tham gia vaø hieäp thoâng caûn trôû söï ñoåi môùi toaøn dieän cuûa Giaùo hoäi höôùng tôùi tính hieäp haønh truyeàn giaùo.

Anh chò em trong Ñöùc Kitoâ: moät söï hoã töông ñöôïc ñoåi môùi

13. Söï khaùc bieät ñaàu tieân maø chuùng ta gaëp phaûi vôùi tö caùch laø con ngöôøi laø söï khaùc bieät giöõa nam vaø nöõ. Ôn goïi Kitoâ höõu cuûa chuùng ta bao goàm vieäc toân vinh söï khaùc bieät do Thieân Chuùa ban taëng naøy baèng caùch soáng trong Giaùo hoäi moät moái töông giao hoã töông naêng ñoäng nhö moät chöùng nhaân cho theá giôùi. Söï suy tö cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng veà nhöõng ñoùng goùp ñöôïc thu thaäp ôû taát caû caùc giai ñoaïn ñaõ nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi thuùc ñaåy toát hôn caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø vai troø cuûa phuï nöõ trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi nhö moät böôùc thieát yeáu ñeå thuùc ñaåy moái töông giao hoã töông naøy. Quan ñieåm hieäp haønh neâu baät ba ñieåm tham chieáu thaàn hoïc nhö moät höôùng daãn cho vieäc phaân ñònh: a) söï tham gia baét nguoàn töø caáp ñoä caùc haøm yù Giaùo hoäi hoïc cuûa pheùp röûa; b) vôùi tö caùch laø daân ñaõ ñöôïc röûa toäi, chuùng ta ñöôïc môøi goïi khoâng choân vuøi taøi naêng cuûa mình, nhöng nhaän ra nhöõng hoàng aân maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân moãi ngöôøi vì lôïi ích cuûa coäng ñoàng vaø theá giôùi; c) Veà ôn goïi cuûa moãi ngöôøi vaø moïi ngöôøi, caùc ôn Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho caùc tín höõu ñöôïc trao cho nhau. Vaø nguyeân taéc ñoàng traùch nhieäm phaûi höôùng daãn söï coäng taùc giöõa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Ñeå soi saùng suy tö cuûa chuùng ta, chuùng ta coù theå döïa vaøo chöùng töø cuûa Kinh thaùnh: Thieân Chuùa ñaõ choïn phuï nöõ laøm nhaân chöùng vaø söù giaû ñaàu tieân cuûa söï phuïc sinh. Nhôø bí tích röûa toäi, hoï coù cuøng moät vò trí bình ñaúng, hoï nhaän ñöôïc cuøng moät aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø ñöôïc môøi goïi phuïc vuï söù vuï cuûa Ñöùc Kitoâ.

14. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, tröôùc tieân chuùng ta phaûi thöïc hieän moät söï thay ñoåi naõo traïng: moät söï hoaùn caûi höôùng tôùi moät vieãn töôïng veà caùc moái töông giao, veà söï phuï thuoäc laãn nhau vaø söï hoã töông giöõa nam giôùi vaø nöõ giôùi, giöõa anh chò em trong Ñöùc Kitoâ, cuøng nhau thöïc hieän moät söù vuï chung. Vieäc thieáu vaéng söï hoaùn caûi naøy, caû trong caùc moái töông giao cuõng nhö trong caùc cô caáu, seõ aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán söï hieäp thoâng, söï tham gia vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi. Nhö ñoùng goùp cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Myõ Latinh cho thaáy, "moät Giaùo hoäi trong ñoù moïi thaønh vieân coù theå caûm thaáy ñoàng traùch nhieäm cuõng laø moät nôi haáp daãn vaø ñaùng tin caäy."

15. Nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc thöøa nhaän raèng nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi roäng môû cho söï tham gia cuûa phuï nöõ. Tuy nhieân, hoï cuõng löu yù raèng nhöõng cô hoäi tham gia naøy thöôøng khoâng ñöôïc taän duïng ñuùng möùc. Ñaây laø lyù do taïi sao hoï ñeà nghò raèng Khoaù hoïp thöù hai seõ thuùc ñaåy nhaän thöùc veà hoï vaø khuyeán khích söï phaùt trieån hôn nöõa cuûa hoï trong caùc giaùo xöù, giaùo phaän vaø caùc thöïc taïi khaùc cuûa Giaùo hoäi, bao goàm caû traùch nhieäm muïc vuï. Hoï cuõng keâu goïi khaùm phaù caùc hình thöùc muïc vuï vaø muïc vuï khaùc nhaèm theå hieän toát hôn caùc ñaëc suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân phuï nöõ ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu muïc vuï cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Ñaây laø caùch moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Myõ Latinh baøy toû: "Trong neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta, söï hieän dieän cuûa chuû nghóa gia tröôûng vaãn coøn raát lôùn, trong khi moät söï tham gia tích cöïc hôn cuûa phuï nöõ trong taát caû caùc lónh vöïc Giaùo hoäi laø caàn thieát. Nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ khaúng ñònh, quan ñieåm cuûa hoï laø khoâng theå thieáu trong caùc quaù trình ra quyeát ñònh vaø trong vieäc ñaûm nhaän caùc vai troø trong caùc hình thöùc chaêm soùc muïc vuï vaø truyeàn giaùo khaùc nhau."

16. Nhöõng yeâu caàu cuï theå xuaát hieän töø caùc ñoùng goùp cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc cho Khoaù hoïp thöù hai xem xeùt, bao goàm: a) thuùc ñaåy caùc lónh vöïc ñoái thoaïi trong Giaùo hoäi ñeå phuï nöõ coù theå chia seû kinh nghieäm, ñaëc suûng, kyõ naêng vaø nhöõng hieåu bieát thieâng lieâng, thaàn hoïc vaø muïc vuï cuûa hoï vì lôïi ích cuûa toaøn theå Giaùo hoäi; b) môû roäng söï tham gia cuûa phuï nöõ vaøo caùc quaù trình phaân ñònh Giaùo hoäi vaø taát caû caùc giai ñoaïn cuûa caùc quaù trình ra quyeát ñònh (soaïn thaûo vaø ra quyeát ñònh); c) môû roäng khaû naêng tieáp caän caùc vò trí traùch nhieäm trong caùc Giaùo phaän vaø caùc toå chöùc Giaùo hoäi, phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh hieän coù; d) coâng nhaän vaø hoã trôï nhieàu hôn cho ñôøi soáng vaø ñaëc suûng cuûa caùc nöõ tu vaø vieäc hoï ñaûm nhaän caùc vò trí coù traùch nhieäm; e) tieáp caän caùc vò trí traùch nhieäm trong caùc chuûng vieän, hoïc vieän vaø khoa thaàn hoïc; f) söï gia taêng soá löôïng thaåm phaùn nöõ trong taát caû caùc tieán trình giaùo luaät. Caùc baùo caùo nhaän ñöôïc cuõng tieáp tuïc keâu goïi chuù yù nhieàu hôn ñeán vieäc söû duïng ngoân ngöõ bao goàm hôn vaø moät loaït caùc hình aûnh töø Kinh thaùnh vaø Thaùnh truyeàn trong vieäc rao giaûng, giaùo huaán, daïy giaùo lyù vaø soaïn thaûo caùc vaên kieän chính thöùc cuûa Giaùo hoäi.

17. Trong khi moät soá Giaùo hoäi ñòa phöông keâu goïi tieáp nhaän phuï nöõ vaøo chöùc vuï phoù teá, thì nhöõng Giaùo hoäi khaùc laïi taùi khaúng ñònh söï phaûn ñoái cuûa hoï. Veà chuû ñeà naøy, voán seõ khoâng phaûi laø chuû ñeà coâng vieäc cuûa kyø hoïp thöù Hai, ñieàu toát laø neân tieáp tuïc suy tö thaàn hoïc, vôùi thôøi gian vaø phöông thöùc thích hôïp. Thaønh quaû cuûa Nhoùm Nghieân cöùu soá 5 seõ goùp phaàn vaøo söï tröôûng thaønh cuûa noù, coù tính ñeán keát quaû cuûa hai UÛy ban ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà naøy trong quaù khöù.

18. Nhieàu yeâu caàu neâu treân cuõng aùp duïng cho nhöõng ngöôøi nam giaùo daân, nhöõng ngöôøi thöôøng bò chæ trích vì ít tham gia vaøo ñôøi soáng Giaùo hoäi. Noùi chung, vieäc suy tö veà vai troø cuûa phuï nöõ thöôøng neâu baät mong muoán cuûng coá taát caû caùc muïc vuï do giaùo daân (nam vaø nöõ) thöïc hieän. Chuùng toâi cuõng yeâu caàu caùc tín höõu giaùo daân, nam cuõng nhö nöõ, ñöôïc ñaøo taïo ñaày ñuû, goùp phaàn vaøo vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa, ngay caû trong khi cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå.

Lôøi môøi goïi hoaùn caûi vaø canh taân

19. Ñöùc Gieâsu baét ñaàu söù vuï coâng khai cuûa Ngöôøi vôùi lôøi keâu goïi hoaùn caûi (x. Mc 1,15). Lôøi keâu goïi naøy theå hieän moät lôøi môøi goïi suy nghó laïi caùc caùch soáng caù nhaân vaø coäng ñoaøn vaø ñeå cho mình ñöôïc Thaùnh Thaàn bieán ñoåi. Khoâng moät cuoäc bieán ñoåi naøo coù theå chæ giôùi haïn ôû caùc cô caáu maø phaûi baét nguoàn töø söï bieán ñoåi noäi taâm theo "yù muoán cuûa Ñöùc Kitoâ" (Pl 2,5). Ñoái vôùi moät Giaùo hoäi hieäp haønh, söï hoaùn caûi ñaàu tieân laø laéng nghe, vieäc taùi khaùm phaù ñieàu naøy laø moät trong nhöõng hoa quaû lôùn nhaát cuûa cuoäc haønh trình cho ñeán nay. Ñieàu naøy, tröôùc heát, laø laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, nhaân vaät chính thöïc söï cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, vaø sau ñoù laø laéng nghe laãn nhau nhö moät thaùi ñoä caên baûn cho söù vuï.

20. Phong caùch hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi mang laïi cho nhaân loaïi nhieàu hieåu bieát quan troïng. Trong moät thôøi ñaïi ñaùnh daáu bôûi söï gia taêng baát bình ñaúng, söï vôõ moäng ngaøy caøng taêng vôùi caùc moâ hình quaûn trò truyeàn thoáng, söï thaát voïng daân chuû vaø söï thoáng trò cuûa moâ hình thò tröôøng trong caùc töông taùc cuûa con ngöôøi, vaø caùm doã giaûi quyeát xung ñoät baèng söùc maïnh thay vì ñoái thoaïi, tính hieäp haønh coù theå mang laïi caûm höùng cho töông lai cuûa caùc xaõ hoäi cuûa chuùng ta. Söï haáp daãn cuûa noù xuaát phaùt töø thöïc teá raèng noù khoâng phaûi laø moät chieán löôïc quaûn lyù maø laø moät thöïc haønh ñeå ñöôïc soáng vaø cöû haønh trong tinh thaàn bieát ôn. Caùch soáng hieäp haønh trong caùc moái töông giao laø moät chöùng taù xaõ hoäi ñaùp öùng nhu caàu saâu xa cuûa con ngöôøi ñeå ñöôïc chaøo ñoùn vaø coâng nhaän trong moät coäng ñoàng cuï theå. Thöïc haønh tính hieäp haønh thaùch thöùc söï coâ laäp ngaøy caøng taêng cuûa con ngöôøi vaø chuû nghóa caù nhaân veà vaên hoùa, maø ngay caû Giaùo hoäi cuõng ñaõ thöôøng maéc phaûi vaø keâu goïi chuùng ta chaêm soùc laãn nhau, söï phuï thuoäc laãn nhau vaø ñoàng traùch nhieäm vì lôïi ích chung. Töông töï, noù cuõng laø moät thaùch thöùc ñoái vôùi chuû nghóa xaõ hoäi chung cöôøng ñieäu quaù möùc laøm ngheït thôû con ngöôøi vaø khoâng cho pheùp hoï trôû thaønh chuû theå töï do cuûa söï phaùt trieån cuûa chính mình. Söï saün saøng laéng nghe taát caû, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo, moät söï saün saøng maø caùch soáng hieäp haønh thuùc ñaåy, ñöùng trong söï töông phaûn roõ raøng vôùi moät theá giôùi maø söï taäp trung quyeàn löïc quaù möùc loaïi tröø nhöõng tieáng noùi cuûa ngöôøi thieåu soá ngheøo nhaát, bò gaït ra ngoaøi leà. Tính cuï theå cuûa tieán trình hieäp haønh ñaõ cho thaáy baûn thaân Giaùo hoäi caàn phaùt trieån ñeán möùc naøo trong chieàu kích naøy. Nhoùm Nghieân cöùu soá 2 cuõng ñang nghieân cöùu vaán ñeà naøy.

21. ÔÛ moïi giai ñoaïn cuûa tieán trình hieäp haønh, nhu caàu haøn gaén chöõa laønh, hoøa giaûi vaø khoâi phuïc nieàm tin trong Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi ñeàu vang leân maïnh meõ. Ñoù laø ñònh höôùng caên baûn veà söï daán thaân truyeàn giaùo cuûa Daân Chuùa trong theá giôùi chuùng ta, ñoàng thôøi laø moät hoàng aân maø chuùng ta phaûi caàu khaån töø trôøi cao. Öôùc muoán böôùc ñi treân con ñöôøng naøy töï noù laø thaønh quaû cuûa söï ñoåi môùi hieäp haønh.

Phaàn I - Caùc moái töông giao

Trong suoát tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng vaø ôû moïi vó ñoä, chuùng ta ñaõ yeâu caàu moät Giaùo hoäi khoâng quan lieâu nhöng coù theâm khaû naêng nuoâi döôõng caùc moái töông giao: vôùi Chuùa, giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, giöõa nhöõng ngöôøi trong gia ñình, trong coäng ñoàng, giöõa caùc nhoùm xaõ hoäi. Chæ coù moät maïng löôùi caùc moái töông giao ñan keát vôùi nhau baèng nhieàu thöù thuoäc veà nhau môùi coù khaû naêng hoã trôï con ngöôøi vaø coäng ñoàng, mang laïi cho hoï nhöõng ñieåm tham chieáu vaø ñònh höôùng, ñoàng thôøi theå hieän veû ñeïp cuûa cuoäc soáng theo Tin Möøng: ñoù laø trong caùc moái töông giao - vôùi Chuùa Kitoâ, vôùi ngöôøi khaùc, trong coäng ñoàng - ñöùc tin ñoù ñöôïc loan truyeàn.

Nhö moät yeâu caàu cuûa söù vuï, tính hieäp haønh khoâng neân ñöôïc coi laø moät phöông tieän toå chöùc; noù phaûi ñöôïc soáng vaø vun troàng nhö taát caû nhöõng phöông tieän qua ñoù caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu deät neân nhöõng moái töông giao hoã trôï, coù khaû naêng ñaùp öùng tình yeâu thaàn linh lieân tuïc gaén keát vôùi hoï vaø tình yeâu maø hoï ñöôïc môøi goïi laøm chöùng trong nhöõng boái caûnh cuï theå nôi hoï gaëp gôõ nhau. Do ñoù, vieäc hieåu caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï ñoøi hoûi moät söï hoaùn caûi trong caùc moái töông giao, nhaèm ñònh höôùng laïi caùc öu tieân vaø haønh ñoäng cuûa moãi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï sinh ñoäng caùc moái töông giao phuïc vuï söï hieäp nhaát, cuï theå laø 'trao ñoåi hoàng aân', giaûi phoùng vaø laøm phong phuù cho taát caû moïi ngöôøi.

Trong Ñöùc Kitoâ vaø trong Thaùnh Thaàn: Khai taâm Kitoâ giaùo

22. "Töï baûn tính, Giaùo hoäi löõ haønh laø ngöôøi ñöôïc sai ñi, vì chính Giaùo hoäi ñöôïc khôûi sinh töø vieäc Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc sai ñeán theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa Cha" (AG, soá 2). Cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Gieâsu, vieäc gaén boù ñöùc tin vaøo Ngöôøi vaø vieäc cöû haønh caùc Bí tích khai taâm Kitoâ giaùo ñöa chuùng ta vaøo chính ñôøi soáng cuûa Ba Ngoâi. Nhôø aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñöùc Gieâsu laøm cho nhöõng ai laõnh nhaän Pheùp Röûa ñöôïc tham gia vaøo moái töông giao cuûa Ngöôøi vôùi Chuùa Cha. Thaùnh Thaàn maø Ñöùc Gieâsu ñaõ ñöôïc traøn ñaày vaø höôùng daãn (Lc 4,1), Ñaáng ñaõ xöùc daàu vaø sai Ngöôøi ñi rao giaûng Tin Möøng (Lc 4,18), ñaõ laøm cho Ngöôøi soáng laïi töø coõi cheát (Rm 8,11) cuõng chính laø Thaùnh Thaàn xöùc daàu cho moïi phaàn töû cuûa Daân Thieân Chuùa. Thaùnh Thaàn naøy laøm chuùng ta trôû thaønh con caùi vaø thöøa keá cuûa Thieân Chuùa, chính nhôø Thaùnh Thaàn maø chuùng ta keâu leân vôùi Chuùa vaø goïi Ngöôøi: "Abba, Cha ôi!" (Ga 4,6; Rm 8,15).

23. Ñeå hieåu baûn chaát cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï, khoâng theå thieáu vieäc naém baét neàn taûng Ba Ngoâi naøy, vaø ñaëc bieät laø moái lieân keát khoâng theå taùch rôøi giöõa coâng vieäc cuûa Ñöùc Kitoâ vaø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong lòch söû nhaân loaïi vaø Giaùo hoäi: "Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ngöï trong caùc tín höõu, cuõng laø Ñaáng laøm sung maõn vaø höôùng daãn toaøn theå Giaùo hoäi, chính Ngöôøi thöïc hieän söï thoâng hieäp kyø dieäu aáy nôi caùc tín höõu, vaø lieân keát taát caû trong Ñöùc Kitoâ caùch maät thieát ñeán noãi Ngöôøi trôû thaønh Nguyeân Lyù hôïp nhaát Giaùo hoäi" (UR, soá 2). Ñaây laø lyù do taïi sao tieán trình khai taâm Kitoâ giaùo cho ngöôøi lôùn laø boái caûnh ñaëc bieät ñeå hieåu ñôøi soáng hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi. Noù neâu baät nguoàn goác vaø neàn taûng cuûa noù: caùc moái töông giao hieäp nhaát vaø phaân bieät Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Vôùi caùc aân suûng cuûa pheùp röûa, Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho chuùng ta neân gioáng Ñöùc Kitoâ, tö teá, ngoân söù vaø vöông giaû, laøm cho chuùng ta trôû thaønh chi theå cuûa Thaân Mình Ngöôøi laø Giaùo hoäi, vaø laøm cho chuùng ta trôû neân con caùi cuûa moät Chuùa Cha. Nhö theá, chuùng ta nhaän ñöôïc lôøi keâu goïi truyeàn giaùo vaø ñoàng traùch nhieäm veà nhöõng gì hieäp nhaát chuùng ta trong moät Giaùo hoäi duy nhaát. Nhöõng hoàng aân naøy coù ba chieàu höôùng khoâng theå taùch rôøi: caù nhaân, coäng ñoaøn vaø truyeàn giaùo. Chuùng trao quyeàn vaø daán thaân cho moïi ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi xaây döïng caùc moái töông giao chaân thaønh, nhö anh chò em, trong coäng ñoaøn Giaùo hoäi cuûa mình, ñeå tìm kieám moät söï hieäp thoâng saâu saéc vaø roõ raøng hôn bao giôø heát vôùi taát caû nhöõng ngöôøi maø hoï cuøng chòu pheùp röûa, vaø vôùi vieäc loan baùo vaø laøm chöùng cho Tin Möøng.

24. Neáu, moät maët tính hieäp haønh truyeàn giaùo baét reã trong khai taâm Kitoâ giaùo, thì maët khaùc, noù phaûi chieáu saùng caùch Daân Thieân Chuùa soáng haønh trình khai taâm, bieán noù thaønh cuûa rieâng mình theo ñuùng yù nghóa thöïc cuûa noù. Ñieàu naøy bao goàm vieäc vöôït qua moät taàm nhìn giôùi haïn vaø caù nhaân veà khai taâm maø khoâng lieân keát ñuû vôùi vieäc theo chaân Ñöùc Kitoâ vaø ñôøi soáng trong Thaùnh Thaàn vaø nhôø ñoù phuïc hoài giaù trò naêng ñoäng vaø bieán ñoåi cuûa vieäc khai taâm Kitoâ giaùo. Trong Giaùo hoäi sô khai, caùc Kitoâ höõu ñoïc nhöõng lôøi trong saùch Saùng theá "vaøo ngaøy thöù saùu", Thieân Chuùa phaùn: "Chuùng ta haõy laøm ra loaøi ngöôøi theo hình aûnh cuûa chuùng ta, gioáng nhö chuùng ta" (St 1,26), caùc Kitoâ höõu ñaõ nhaän ra raèng tính naêng ñoäng töông quan ñaõ ñöôïc ghi khaéc trong nhaân hoïc taïo döïng naøy. Hoï nhìn thaáy nôi hình aûnh Chuùa Con nhaäp theå vaø gioáng nhö khaû naêng tuaân phuïc ngaøy caøng gia taêng, moät bieåu hieän cuûa cuoäc phieâu löu haïnh phuùc ñöôïc töï do löïa choïn ôû vôùi vaø neân gioáng Ñöùc Kitoâ. Cuoäc phieâu löu naøy baét ñaàu baèng vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, nhôø ñoù ngöôøi döï toøng daàn daàn böôùc theo Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Pheùp röûa nhaèm phuïc vuï tính naêng ñoäng cuûa söï gioáng nhau, ñoù laø lyù do taïi sao noù khoâng phaûi laø moät haønh ñoäng chæ dieãn ra moät laàn vaø keát thuùc vaøo luùc cöû haønh noù. Ñuùng hôn, noù laø moät hoàng aân phaûi ñöôïc xaùc nhaän, nuoâi döôõng vaø laøm noåi baät qua vieäc daán thaân hoaùn caûi, phuïc vuï söù vuï vaø tham gia vaøo ñôøi soáng coäng ñoaøn. Thöïc vaäy, vieäc khai taâm Kitoâ giaùo ñaït ñeán ñænh cao trong Bí tích Thaùnh Theå ngaøy Chuùa nhaät, ñöôïc cöû haønh haøng tuaàn, moät daáu chæ cuûa quaø taëng aân suûng khoâng ngöøng laøm cho chuùng ta neân gioáng Ñöùc Kitoâ, laøm cho chuùng ta trôû thaønh chi theå cuûa thaân theå Ngöôøi vaø nuoâi döôõng chuùng ta treân con ñöôøng hoaùn caûi vaø truyeàn giaùo.

25. Theo nghóa naøy, coäng ñoaøn cöû haønh Bí tíchThaùnh Theå bieåu loä vaø nuoâi döôõng ñôøi soáng hieäp haønh truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi. Vôùi söï tham gia cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu, vôùi söï hieän dieän cuûa caùc thöøa taùc vuï khaùc nhau vaø söï chuû toaï cuûa Giaùm muïc hoaëc linh muïc, coäng ñoaøn Kitoâ höõu trôû neân höõu hình, trong ñoù vieäc ñoàng traùch nhieäm khaùc bieät cuûa taát caû moïi ngöôøi ñoái vôùi söù maïng ñöôïc thöïc hieän. Phuïng vuï, nhö laø "ñænh cao höôùng tôùi moïihoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi vaø ñoàng thôøi, laø nguoàn töø ñoù taát caû söùc maïnh cuûa Giaùo hoäi tuoân chaûy" (SC, soá 10), ñoàng thôøi laø nguoàn soáng hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi vaø laø maãu möïc cuûa moïi söï kieän hieäp haønh, laøm cho maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi hieän ra "nhö trong moät taám göông" (1Cr 13,12; x. DV, soá 7).

26. Ñieàu caàn thieát laø caùc ñeà xuaát muïc vuï vaø thöïc haønh phuïng vuï phaûi duy trì vaø laøm cho moái lieân keát giöõa haønh trình khai taâm Kitoâ giaùo vôùi cuoäc soáng hieäp haønh vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi trôû neân roõ raøng hôn bao giôø heát. Baèng caùch naøy, chuùng ta traùnh giaûn löôïc cuoäc haønh trình naøy thaønh moät coâng cuï sö phaïm duy nhaát hoaëc moät daáu chæ cuûa söï thuoäc veà xaõ hoäi ñôn thuaàn vaø thay vaøo ñoù, chuùng ta thuùc ñaåy vieäc chaáp nhaän moùn quaø caù nhaân naøy höôùng tôùi söù vuï vaø xaây döïng coäng ñoàng. Nhöõng saép xeáp muïc vuï vaø phuïng vuï thích hôïp phaûi ñöôïc phaùt trieån trong nhieàu hoaøn caûnh vaø vaên hoùa khaùc nhau maø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñang hoøa nhaäp, ñoàng thôøi chuù yù ñeán söï khaùc bieät giöõa nhöõng hoaøn caûnh maø vieäc khai taâm Kitoâ giaùo chuû yeáu lieân quan ñeán ngöôøi treû hoaëc ngöôøi lôùn vaø nhöõng hoaøn caûnh lieân quan chuû yeáu, neáu khoâng rieâng chæ laø treû em.

Ñoái vôùi Daân Chuùa: caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï

27. "Coù nhieàu ñaëc suûng khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Thaùnh Thaàn; coù nhieàu vieäc phuïc vuï khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Chuùa; coù nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng chính Thieân Chuùa laø Ñaáng haønh ñoäng moïi söï trong moïi ngöôøi. Thaàn khí toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät caùch, laø vì lôïi ích chung" (1Cr 12,4.7). Söï töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn laø nguoàn goác cuûa söï ña daïng veà ñaëc suûng (quaø cuûa aân suûng) vaø thöøa taùc vuï (hình thöùc phuïc vuï trong Giaùo hoäi nhaèm thöïc hieän söù maïng cuûa Giaùo hoäi). Thaùnh Thaàn ban phaùt vaø laøm vieäc khoâng ngöøng ñeå hoï bieåu hieän söï hieäp nhaát trong ñöùc tin vaø thuoäc veà Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát trong söï ña daïng cuûa töøng caù nhaân, vaên hoùa vaø töøng nôi khaùc nhau. Caùc ñaëc suûng, tuy nhoû moïn vaø thoâng thöôøng nhaát, ñeàu ñöôïc ban cho ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa Giaùo hoäi vaø cho söù vuï cuûa Giaùo hoäi (x. LG, soá 12). Ñoàng thôøi, chuùng ñoùng goùp moät caùch hieäu quaû vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi, trong caùc khía caïnh khaùc nhau. Caùc ñaëc suûng thöôøng ñöôïc chia seû, taïo neân caùc hình thöùc ñôøi soáng thaùnh hieán khaùc nhau vaø söï ña daïng cuûa caùc hieäp hoäi, nhoùm vaø phong traøo Giaùo hoäi.

28. Lónh vöïc chính maø trong ñoù caùc ñaëc suûng cuûa moãi ngöôøi laõnh nhaän khi chòu pheùp Röûa ñöôïc keâu goïi bieåu hieän khoâng phaûi laø toå chöùc caùc hoaït ñoäng hoaëc caáu truùc Giaùo hoäi maø laø trong hoaït ñoäng ñôøi soáng thöôøng nhaät, trong caùc moái töông giao gia ñình vaø xaõ hoäi. Trong nhöõng tình huoáng ña daïng nhaát, caùc Kitoâ höõu, caû caù nhaân vaø coäng ñoaøn ñöôïc keâu goïi laøm trieån nôû caùc moùn quaø aân suûng maø hoï ñaõ nhaän ñöôïc vì lôïi ích cuûa taát caû moïi ngöôøi. Gioáng nhö caùc thöøa taùc vuï, söï sinh hoa keát quaû cuûa caùc ñaëc suûng phuï thuoäc vaøo haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa, ôn goïi maø Thieân Chuùa ngoû ñeán moãi ngöôøi, söï chaáp nhaän quaûng ñaïi vaø khoân ngoan cuûa ngöôøi ñaõ chòu pheùp Röûa, cuõng nhö söï chaáp nhaän vaø ñoàng haønh cuûa giôùi laõnh ñaïo. Do ñoù, chuùng khoâng theå ñöôïc hieåu laø cuûa rieâng cuûa nhöõng ai nhaän vaø söû duïng chuùng, cuõng nhö khoâng nhaèm muïc ñích phuïc vuï ích lôïi rieâng cuûa hoï.

29. Nhö moät bieåu hieän cuûa söï töï do cuûa Thaùnh Thaàn trong vieäc ban phaùt caùc aân suûng vaø ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc coäng ñoaøn cuï theå, trong Giaùo hoäi coù nhieàu loaïi thöøa taùc vuï khaùc nhau maø baát kì ngöôøi nam hay ngöøoi nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Nhöõng coâng vieäc naøy mang hình thöùc cuûa phuïng vuï thöôøng leä vaø ñöôïc thaåm quyeàn coäng ñoaøn coâng nhaän. Coù theå ñöôïc goïi laø thöøa taùc vuï röûa toâi ñeå chæ ra goác cuûa chuùng (pheùp Röûa) vaø ñeå phaân bieät chuùng vôùi caùc thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh döïa treân Bí tích Truyeàn Chöùc. Chaúng haïn, coù nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ thöïc hieän thöøa taùc vuï ñieàu phoái moät coäng ñoàng nhoû cuûa Giaùo hoäi, thöøa taùc vuï daãn daét caùc buoåi caàu nguyeän (taïi caùc dòp tang cheá hay nhöõng dòp khaùc), thöøa taùc vuï röôùc leã ngoaïi thöôøng, hoaëc caùc taùc vuï khaùc khoâng nhaát thieát laø phuïng vuï. Caùc quy taéc cuûa Giaùo hoäi Roâma vaø Ñoâng phöông ñaõ quy ñònh raèng, trong moät soá tröôøng hôïp, caùc tín höõu giaùo daân nam hay nöõ, cuõng coù theå laø thöøa taùc vieân ngoaïi thöôøng cuûa Bí tích röûa toäi. Theo caùc quy taéc cuûa Giaùo hoäi Latinh, Giaùm muïc coù theå uûy quyeàn cho caùc tín höõu giaùo daân nam hay nöõ chöùng hoân. Vieäc tieáp tuïc suy nghó veà caùch giao phoù caùc thöøa taùc vuï naøy cho giaùo daân moät caùch oån ñònh hôn laø höõu ích. Nhöõng suy tö naøy caàn ñi keøm vôùi söï caân nhaéc theâm veà caùch chuùng ta coù theå thuùc ñaåy nhieàu hình thöùc thöøa taùc vuï giaùo daân hôn, bao goàm caû ngoaøi lónh vöïc phuïng vuï.

30. Thôøi gian gaàn ñaây, moät soá phöông thöùc phuïc vuï voán ñaõ hieän dieän töø laâu trong ñôøi soáng Giaùo hoäi ñaõ nhaän ñöôïc moät caáu hình môùi nhö laø caùc thöøa taùc vuï ñöôïc thieát laäp [instituted], bao goàm caû thöøa taùc vuï ñoïc saùch vaø thöøa taùc vuï giuùp leã (x. Toâng thö döôùi hình thöùc töï saéc Spiritus Domini, ngaøy 10 thaùng 1 naêm 2021). Thöøa taùc vuï ñöôïc thaønh laäp daønh cho caùc giaùo lyù vieân cuõng ñaõ ñöôïc trieån khai (x. Toâng thö döôùi daïng Töï saéc Antiquum Ministryium, ngaøy 10 thaùng 5 naêm 2021). Caùc thöøa taùc vuï ñöôïc thieát laäp ñöôïc Giaùm muïc trao ban cho nam giôùi vaø phuï nöõ moät laàn trong ñôøi thoâng qua moät nghi thöùc ñaëc bieät sau khi coù söï phaân ñònh thích hôïp vaø ñöôïc ñaøo taïo ñaày ñuû. Thôøi gian vaø caùch thöùc thöïc hieän chuùng phaûi ñöôïc xaùc ñònh bôûi söï uûy quyeàn cuûa cô quan coù thaåm quyeàn hôïp phaùp. Moät soá vaán ñeà thaàn hoïc vaø giaùo luaät lieân quan ñeán caùc hình thöùc thöøa taùc vuï chuyeân bieät cuûa Giaùo hoäi - ñaëc bieät vaán ñeà veà söï tham gia caàn thieát cuûa phuï nöõ vaøo ñôøi soáng vaø söï laõnh ñaïo cuûa Giaùo hoäi - ñaõ ñöôïc giao phoù cho Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng (Nhoùm Nghieân cöùu soá 5).

31. Maëc duø khoâng phaûi taát caû caùc ñaëc suûng ñeàu coù nhöõng hình thöùc cuûa taùc vuï muïc vuï, nhöng taát caû caùc taùc vuï ñeàu döïa treân caùc ñaëc suûng ñöôïc ban cho moät soá thaønh phaàn nhaát ñònh cuûa Daân Chuùa, nhöõng ngöôøi ñöôïc keâu goïi haønh ñoäng theo nhöõng caùch khaùc nhau ñeå moãi ngöôøi trong coäng ñoaøn coù theå tham gia vaøo vieäc xaây döïng thaân theå cuûa Ñöùc Kitoâ (x. Ep 4,12), trong söï phuïc vuï laãn nhau. Gioáng nhö caùc ñaëc suûng, caùc thöøa taùc vuï cuõng phaûi ñöôïc coâng nhaän, thaêng tieán vaø traân troïng. Quaù trình hieäp haønh ñaõ nhieàu laàn nhaán maïnh vieäc phaân ñònh vaø coå vuõ caùc ñoaøn suûng vaø muïc vuï, cuõng nhö vieäc xaùc ñònh nhu caàu cuûa caùc coäng ñoaøn vaø xaõ hoäi maø chuùng döï ñònh ñaùp öùng, laø moät khía caïnh maø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông caàn phaûi phaùt trieån, töï ñaëtcho mình caùc tieâu chí, coâng cuï vaø quy trình phuø hôïp. Coâng ñoàng Vaticanoâ II daïy raèng nhieäm vuï cuûa caùc muïc töû laø "coâng nhaän caùc taùc vuï vaø caùc ñaëc suûng cuûa hoï [caùc tín höõu], ñeå moïi ngöôøi theo caùch thöùc rieâng cuûa mình ñoàng loøng coäng taùc vaøo troïng traùch chung naøy" (LG 30). Vieäc phaân ñònh caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï laø moät haønh vi ñuùng ñaén cuûa Giaùo hoäi: ñeå thöøa nhaän vaø thaêng tieán chuùng, Giaùm muïc buoäc phaûi laéng nghe tieáng noùi cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan: caù nhaân tín höõu, coäng ñoaøn vaø caùc toå chöùc tham gia. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, caùc thuû tuïc phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh khaùc nhau phaûi ñöôïc xaùc ñònh, luoân quan taâm ñeå coù theå ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän thöïc söï veà tieâu chuaån vaø keát quaû cuûa söï phaân ñònh. Keát quaû cuûa cuoäc hoïp "Caùc cha xöù tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng" nhaán maïnh maïnh meõ ñeán nhöõng nhu caàu naøy.

32. Cuõng ñöôïc nhaán maïnh laø lôøi môøi goïi phaùt trieån ñöùc tin saâu saéc hôn vaøo hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, loøng can ñaûm vaø tính saùng taïo lôùn hôn trong vieäc phaân ñònh caùch söû duïng caùc aân suûng ñaõ nhaän ñöôïc vaø ñoùn nhaän ñeå phuïc vuï söù vuï cuûa Giaùo hoäi theo caùch phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh ñòa phöông khaùc nhau. Chính söï ña daïng cuûa caùc boái caûnh, vaø do ñoù, nhu caàu cuûa caùc coäng ñoaøn, ñaõ gôïi yù raèng caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc muïc töû vaø caùc nhoùm cuûa hoï "ôû nhöõng vuøng roäng lôùn cuøng chung moät neàn vaên hoaù xaõ hoäi" (AG 22), haõy thöïc hieän moät caùch khieâm toán vaø tin töôûng vaøo söï phaân ñònh saùng taïo veà nhöõng thöøa taùc vuï naøo hoï ñöôïc thöøa nhaän, uûy thaùc hoaëc thaønh laäp ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu muïc vuï vaø xaõ hoäi. Vì vaäy, caùc tieâu chuaån vaø caùch thöùc ñeå thöïc hieän vieäc phaân ñònh naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh. Suy tö treân cuõng phaûi xem xeùt caùch uûy thaùc caùc thöøa taùc vuï do pheùp röûa (khoâng ñöôïc thieát laäp vaø ñöôïc thieát laäp) vaøo thôøi ñieåm maø ngöôøi ta di cö moät caùch caøng deã daøng hôn, xaùc ñònh roõ thôøi gian vaø khu vöïc thöïc hieän chuùng.

33. Cuoäc haønh trình cho ñeán nay ñaõ daãn ñeán söï thöøa nhaän raèng moät Giaùo hoäi hieäp haønh laø moät Giaùo hoäi bieát laéng nghe, coù khaû naêng chaøo ñoùn vaø ñoàng haønh, nhö moät gia ñình. ÔÛ taát caû caùc chaâu luïc ñeàu xuaát hieän moät nhu caàu lieân quan ñeán nhöõng ngöôøi, vì nhöõng lyù do khaùc nhau, bò hoaëc caûm thaáy bò loaïi tröø hoaëc bò gaït ra beân leà Giaùo hoäi hoaëc nhöõng ngöôøi ñang ñaáu tranh ñeå tìm ñöôïc söï nhìn nhaän ñaày ñuû veà phaåm giaù vaø caùc aân suûng cuûa mình trong coäng ñoaøn Giaùo hoäi. Vieäc thieáu söï chaøo ñoùn naøy khieán hoï caûm thaáy bò töø choái, caûn trôû haønh trình ñöùc tin vaø gaëp gôõ Chuùa cuûa hoï, ñoàng thôøi töôùc ñi söï ñoùng goùp cuûa Giaùo hoäi cho söù vuï.

34. Ñieàu coù veû thích hôïp laø taïo ra moät thöøa taùc vuï laéng nghe vaø ñoàng haønh ñöôïc xaùc nhaän vaø thieát laäp phuø hôïp, ñieàu naøy seõ laøm cho ñieåm ñaëc tröng naøy cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh trôû thaønh moät thöïc taïi laâu daøi vaø höõu hình. Caàn coù moät 'caùnh cöûa roäng môû' cuûa coäng ñoaøn, cho pheùp moïi ngöôøi böôùc vaøo maø khoâng caûm thaáy bò nhoøm ngoù hay bò phaùn xeùt. Caùc hình thöùc thi haønh thöøa taùc vuï naøy seõ caàn phaûi thích öùng vôùi hoaøn caûnh ñòa phöông tuøy theo söï ña daïng veà kinh nghieäm, cô caáu, boái caûnh xaõ hoäi vaø caùc nguoàn löïc saün coù. Ñieàu naøy môû ra moät khoâng gian cho vieäc phaân ñònh dieãn ra ôû caáp ñòa phöông, vôùi söï tham gia cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc quoác gia hoaëc luïc ñòa. Tuy nhieân, söï hieän dieän cuûa moät thöøa taùc vuï cuï theå khoâng coù nghóa laø baûo löu cam keát chæ laéng nghe caùc thöøa taùc vuï naøy. Ngöôïc laïi, noù coù tính chaát tieân tri. Moät maët, noù nhaán maïnh raèng vieäc laéng nghe vaø ñoàng haønh laø moät chieàu kích bình thöôøng trong ñôøi soáng cuûa moät Giaùo hoäi hieäp haønh, moät Giaùo hoäi thu huùt taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi theo nhöõng caùch khaùc nhau vaø trong ñoù taát caû caùc coäng ñoaøn ñeàu ñöôïc môøi goïi phaùt trieån; maët khaùc, noù nhaéc nhôû chuùng ta raèng vieäc laéng nghe vaø ñoàng haønh laø moät coâng vieäc phuïc vuï cuûa Giaùo hoäi, khoâng phaûi laø moät saùng kieán caù nhaân, giaù trò cuûa noù nhö vaäy ñaõ ñöôïc coâng nhaän. Nhaän thöùc naøy laø thaønh quaû tröôûng thaønh cuûa tieán trình hieäp haønh.

Vôùi caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh: phuïc vuï söï hoøa hôïp

35. Caùc döõ lieäu töông phaûn xuaát hieän töø tieán trình hieäp haønh lieân quan ñeán vieäc thöïc thi thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh trong daân Chuùa. Moät maët, nieàm vui, söï daán thaân vaø söï coáng hieán cuûa caùc Giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá khi thöïc hieän coâng vieäc phuïc vuï cuûa mình ñöôïc nhaán maïnh; maët khaùc, hoï ñaõ chia seõ söï meät moûi nhaát ñònh, tröôùc heát lieân quan ñeán caûm giaùc bò coâ ñôn, ñôn ñoäc, bò caét ñöùt khoûi caùc moái töông giao toát laønh vaø beàn vöõng, vaø bò quaù taûi vì bò yeâu caàu phaûi ñaùp öùng cho moïi nhu caàu. Ñaây coù theå laø moät trong nhöõng taùc ñoäng ñoäc haïi cuûa chuû nghóa giaùo só trò. Ñaëc bieät, hình aûnh vò Giaùm muïc thöôøng bò quaù taûi vôùi nhöõng kyø voïng phi thöïc teá veà nhöõng gì moät ngöôøi coù theå ñaït ñöôïc moät caùch hôïp lyù.

36. Trong cuoäc hoïp "Caùc cha sôû vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng" ñaõ lieân keát söï meät moûi naøy vôùi khoù khaên cuûa caùc Giaùm muïc vaø linh muïc trong vieäc thöïc söï cuøng nhau ñoàng haønh trong thöøa taùc vuï chung cuûa mình. Do ñoù, vieäc hình dung laïi thöøa taùc thaùnh chöùc trong taàm nhìn cuûa Giaùo hoäi hieäp haønh truyeàn giaùo khoâng chæ laø moät yeâu caàu veà söï gaén keát maø coøn laø moät cô hoäi ñeå thoaùt khoûi nhöõng gaùnh naëng naøy, mieãn laø noù ñi keøm vôùi moät söï chuyeån ñoåi hieäu quaû caùc thöïc haønh, taïo ra söï thay ñoåi vaø mang laïi lôïi ích xuaát phaùt töø ñieàu ñoù roõ raøng ñoái vôùi caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnhvaø caùc tín höõu khaùc. Ngoaøi haønh trình hoaùn caûi cuûa caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh, con ñöôøng naøy seõ ñoøi hoûi moät caùch suy nghó môùi vaø toå chöùc hoaït ñoäng muïc vuï, trong ñoù tính ñeán söï tham gia cuûa taát caû nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi vaøo söù maïng cuûa Giaùo hoäi, ñaëc bieät nhaèm muïc ñích laøm noåi baät, thöøa nhaän vaø laøm sinh ñoäng caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï khaùc nhau do pheùp röûa mang laïi. Caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh truyeàn giaùo?" thuùc giuïc chuùng ta suy gaãm moät caùch cuï theå veà caùc moái töông giao, caáu truùc vaø tieán trình coù theå thuùc ñaåy moät taàm nhìn ñoåi môùi veà thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh, chuyeån töø caùch thöùc thöïc thi thaåm quyeàn kim töï thaùp sang caùch thöùc hieäp haønh. Trong khuoân khoå thuùc ñaåy caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï röûa toäi, coù theå baét ñaàu taùi phaân boå caùc nhieäm vuï maø vieäc thöïc hieän khoâng ñoøi hoûi coù chöùc thaùnh. Moät söï phaân chia traùch nhieäm chi tieát hôn seõ thuaän lôïi cho vieäc ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän caùc quy trình mang daáu aán phong caùch ñoàng haønh roõ raøng hôn.

37. Trong caùc baûn vaên cuûa Coâng ñoàng, thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh ñöôïc hieåu chuû yeáu nhö laø phuïc vuï trong Giaùo hoäi vì söï toàn taïi cuûa chính Giaùo hoäi. Coâng ñoàng ñaõ phuïc hoài hình thöùc thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh cuûa Giaùo hoäi thôøi sô khai, moät thöøa taùc vuï maø "ñöôïc thöïc hieän trong caùc phaåm traät khaùc nhau bôûi nhöõng ngöôøi töø xöa nay ñöôïc goïi laø Giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá" (LG 28). Trong söï phaân chia naøy, phaåm Giaùm muïc vaø phaåm linh muïc töông öùng vôùi söï tham döï ñaëc bieät vaøo chöùc linh muïc cuûa Ñöùc Kitoâ, muïc töû vaø ñaàu cuûa coäng ñoaøn Giaùo hoäi, trong khi chöùc phoù teá "khoâng phaûi cho chöùc linh muïc, maø cho thöøa taùc vuï" (LG 29). Caùc phaåm traät khaùc nhau coù moái lieân heä höõu cô vôùi nhau, trong söï phuï thuoäc laãn nhau vaø söï ñaëc thuø cuûa moãi phaåm traät. Nhöõng ngöôøi coù chöùc thaùnh khoâng theå nghó veà mình nhö nhöõng caù nhaân bieät laäp ñöôïc trao quyeàn, maø phaûi xem mình nhö nhöõng ngöôøi ñöôïc chia seû caùc aân hueä (munera) ñöôïc trao qua Bí tích Truyeàn Chöùc, trong tinh thaàn hieäp thoâng vôùi caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh khaùc vaø trong moái lieân keát höõu cô vôùi Daân Chuùa maø hoï laø moät thaønh phaàn trong ñoù, duø theo caùch khaùc nhau, cuõng chia seû nhöõng aân hueä cuûa Ñöùc Kitoâ trong chöùc linh muïc chung ñöôïc thieát laäp nhôø Bí tích Röûa Toäi.

38. Giaùm muïc coù nhieäm vuï laõnh ñaïo Giaùo phaän cuûa mình, laø nguyeân lyù höõu hình cuûa söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi vaø laø moái lieân keát cuûa söï hieäp thoâng trong Giaùo hoäi. Tính chaát ñaëc bieät cuûa thöøa taùc vuï cuûa ngaøi ñoøi hoûi moät thaåm quyeàn rieâng, thaåm quyeàn maø moãi Giaùm muïc thöïc hieän moät caùch caù nhaân nhaân danh Ñöùc Kitoâ (x. LG 27) trong vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa, cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå vaø caùc Bí tích khaùc, cuõng nhö höôùng daãn muïc vuï. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø ngaøi bò taùch rôøi khoûi phaàn Daân Chuùa ñöôïc giao phoù cho ngaøi (x. CD 11), maø ngaøi ñöôïc keâu goïi ñeå phuïc vuï nhaân danh Ñöùc Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh. Söï thaät raèng "söï vieân maõn cuûa Bí tích Truyeàn Chöùc ñöôïc trao qua vieäc truyeàn chöùc Giaùm muïc" (LG 21) khoâng phaûi laø lyù do bieän minh cho moät thöøa taùc vuï Giaùm muïc mang tính chaát 'quaân chuû', ñöôïc hieåu nhö laø moät söï tích luõy quyeàn löïc töø ñoù taát caû caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï khaùc phaùt sinh. Thay vaøo ñoù, noù khaúng ñònh khaû naêng vaø nhieäm vuï ñoùn nhaän vaø phaân phaùt moïi aân hueä maø Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân caùc tín höõu vaø caùc coäng ñoaøn khaùc nhau. Moät soá khía caïnh cuûa thöøa taùc vuï Giaùm muïc, bao goàm caû tieâu chí löïa choïn caùc öùng vieân cho chöùc Giaùm muïc, hieän ñang ñöôïc Nhoùm Nghieân cöùu soá 7 xem xeùt.

39. Thöøa taùc vuï cuûa caùc linh muïc cuõng neân ñöôïc hieåu vaø soáng theo yù nghóa hieäp haønh. Cuï theå, caùc linh muïc "cuøng vôùi Giaùm muïc cuûa mình caáu thaønh neân linh muïc ñoaøn" (LG 28) phuïc vuï cho phaàn Daân Chuùa, ñoù laø Giaùo hoäi ñòa phöông (x. CD 11). Ñieàu naøy ñoøi hoûi chuùng ta khoâng coi Giaùm muïc laø ngöôøi ñöùng ngoaøi haøng linh muïc nhöng laø ngöôøi laõnh ñaïo Giaùo hoäi ñòa phöông, tröôùc heát laø ngöôøi ñöùng ñaàu haøng linh muïc cuûa mình, trong ñoù ngaøi laø ngöôøi coù coù phaåm chaát ñaëc bieät ñöôïc keâu goïi ñeå thöïc hieän vieäc quan taâm ñaëc bieät ñeán haøng linh muïc cuûa mình.

40. Caùc Giaùm muïc vaø linh muïc ñöôïc phoù teá hoã trôï trong moái lieân keát phuï thuoäc laãn nhau giöõa hai loaïi thöøa taùc vuï cho vieäc thöïc hieän söù vuï toâng ñoà. Caùc Giaùm muïc vaø caùc linh muïc khoâng theå töï mình hoaøn taát coâng vieäc maø khoâng caàn ñeán phoù teá vaø ngöôïc laïi. Vì chöùc naêng cuûa caùc phoù teá raát ña daïng - nhö truyeàn thoáng, lôøi caàu nguyeän phuïng vuï vaø thöïc haønh sau Coâng ñoàng Vaticanoâ II cho thaáy - chuùng phaûi ñöôïc lieân keát vôùi söï ñaëc thuø vaø tính chaát cuûa töøng Giaùo hoäi ñòa phöông. Trong moïi tröôøng hôïp, vieäc phuïc vuï cuûa moãi phoù teá phaûi ñöôïc quan nieäm moät caùch haøi hoøa vaø hieäp thoâng vôùi taát caû caùc phoù teá khaùc, phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa thöøa taùc vuï phoù teá vaø trong khuoân khoå söù vuï trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh.

41. Ngoaøi vieäc thuùc ñaåy söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi ñòa phöông, Giaùm muïc Giaùo phaän hoaëc Giaùm muïc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñöôïc hoã trôï bôûi caùc linh muïc vaø phoù teá, cuõng chòu traùch nhieäm veà moái lieân heä vôùi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khaùc vaø toaøn theå Giaùo hoäi quanh Giaùm muïc Roâma trong söï trao ñoåi aân hueä laãn nhau. Vieäc khoâi phuïc moái lieân keát truyeàn thoáng giöõa vieäc laø moät Giaùm muïc vaø vieäc laõnh ñaïo moät Giaùo hoäi ñòa phöông laø raát quan troïng, khoâi phuïc söï töông hôïp hieäp thoâng giöõa caùc Giaùm muïc (communio episcoporum) vaø hieäp thoâng caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum).

Giöõa caùc Giaùo hoäi vaø treân theá giôùi: tính cuï theå cuûa söï hieäp thoâng

42. Tinh thaàn hieäp haønh ñöôïc thöïc hieän qua söï ñan xen giöõa con ngöôøi, coäng ñoaøn, ñoaøn theå vaø moät loaït caùc quy trình cho pheùp söï trao ñoåi hieäu quaû caùc aân hueä giöõa caùc Giaùo hoäi vaø moät cuoäc ñoái thoaïi truyeàn giaùo vôùi theá giôùi. Cuøng ñoàng haønh nhö nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp Röûa trong söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø thöøa taùc vuï, cuõng nhö trong söï trao ñoåi aân hueä giöõa caùc Giaùo hoäi, laø moät daáu hieäu Bí tích quan troïng cho theá giôùi hoâm nay; moät maët, ñang traûi nghieäm nhöõng hình thöùc keát noái ngaøy caøng saâu saéc, maët khaùc ñang bò chìm ñaém trong moät neàn vaên hoùa höôûng thuï maø trong ñoù gaït boû tính baát vuï lôïi.

43. Theo Coâng ñoàng, chính nhôø tính Coâng giaùo cuûa Giaùo hoäi maø "moãi phaàn töû thöïc thi nhöõng ñoùng goùp cuûa rieâng mình cho caùc phaàn töû khaùc vaø cho toaøn theå Giaùo hoäi" (LG 13), "giöõa caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa Giaùo hoäi coøn coù moái daây hieäp thoâng maät thieát, nhôø ñoù hoï chia seû nhöõng ôn phuùc thieâng lieâng, nhöõng ngöôøi laøm vieäc toâng ñoà vaø nhöõng nguoàn taøi löïc vaät chaát. Quaû thaät, moïi phaàn töû Daân Thieân Chuùa ñöôïc keâu goïi chia seû cho nhau nhöõng ñieàu thieän ích, vaø lôøi noùi sau ñaây cuûa vò Toâng ñoà cuõng coù giaù trò cho töøng Giaùo hoäi: 'Ôn rieâng Thieân Chuùa ñaõ ban, moãi ngöôøi trong anh em phaûi duøng maø phuïc vuï keû khaùc. Nhö vaäy, anh em môùi laø nhöõng ngöôøi kheùo quaûn lyù aân hueä thieân hình vaïn traïng cuûa Thieân Chuùa' (1Pr 4,10)" (sñd).

44. Thöôïng Hoäi ñoàng hy voïng raèng cuûa caûi seõ ñöôïc chia seû trong tinh thaàn lieân ñôùi giöõa caùc Giaùo hoäi laøm neân Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát vaø neân moät, khoâng vì tham voïng thoáng trò hay ñoøi hoûi quyeàn thoáng trò naøo. Söï hieän höõu cuûa nhöõng Giaùo hoäi giaøu coù vaø nhöõng Giaùo hoäi ñang soáng trong khoù khaên laø ñieàu ñaùng xaáu hoå vaø tai tieáng. Do ñoù, caàn phaûi thieát laäp caùc saép xeáp ñeå thuùc ñaåy moái lieân heä laãn nhau vaø taïo ra caùc maïng löôùi hoã trôï, bao goàm caû trong boái caûnh cuûa caùc nhoùm Giaùo hoäi.

45. Taát caû caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñoùn nhaän vaø cho ñi trong söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi duy nhaát. Moät soá Giaùo hoäi caàn ñöôïc hoã trôï veà taøi chính vaø vaät chaát; nhöõng Giaùo hoäi khaùc ñöôïc phong phuù hoùa nhôø chöùng taù ñöùc tin soáng ñoäng vaø vieäc phuïc vuï ñaày yeâu thöông ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát; vaãn coøn nhöõng Giaùo hoäi khaùc ñaëc bieät caàn söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi rao giaûng Tin Möøng, nhöõng ngöôøi chia seû cuoäc soáng cuûa hoï ñeå truyeàn ñaït Tin Möøng cho caùc daân toäc khaùc. Chuùng toâi ghi nhaän vaø keâu goïi ñaëc bieät loøng quaûng ñaïi cuûa caùc linh muïc, phoù teá, tu só, giaùo daân (nam vaø nöõ) tham gia vaøo söù vuï ñeán vôùi muoân daân [ad gentes].

46. Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông baøy toû mong muoán trao ñoåi caùc aân hueä thieâng lieâng, phuïng vuï vaø thaàn hoïc cuõng nhö mong muoán chia seû chöùng taù nhieàu hôn veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi coù taàm quan troïng toaøn caàu, chaúng haïn nhö vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung vaø caùc phong traøo di cö. Veà vaán ñeà naøy, moät Giaùo hoäi hieäp haønh seõ coù theå laøm chöùng veà taàm quan troïng cuûa caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà chung ñang ñöôïc giaûi quyeát döïa treân vieäc laéng nghe tieáng noùi cuûa taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng nhoùm, coäng ñoàng vaø quoác gia thöôøng ñöùng beân leà caùc tieán trình toaøn caàu quan troïng. Ngaøy nay, moät chaân trôøi ñaëc bieät höùa heïn ñeå hieän thöïc hoùa caùc hình thöùc trao ñoåi hoàng aân vaø phoái hôïp tham gia laø chaân trôøi cuûa caùc khu vöïc ñòa lyù sieâu quoác gia roäng lôùn, nhö vuøng Amazon, löu vöïc Congoâ, Ñòa Trung Haûi hoaëc caùc khu vöïc töông töï khaùc.

47. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh cuõng ñöôïc môøi ñaëc bieät ñoïc töø goùc ñoä trao ñoåi hoàng aân, thöïc teá veà söï di chuyeån cuûa con ngöôøi, trôû thaønh cô hoäi gaëp gôõ giöõa caùc Giaùo hoäi trong ñôøi soáng cuï theå haèng ngaøy cuûa caùc thaønh phoá vaø khu vöïc laân caän, caùc giaùo xöù vaø giaùo phaän hoaëc giaùo phaän ñoâng phöông, do ñoù goùp phaàn taïo neàn taûng cho con ñöôøng hieäp haønh trong kinh nghieäm soáng cuûa caùc coäng ñoàng. Caàn ñaëc bieät chuù yù ñeán khaû naêng gaëp gôõ vaø trao ñoåi hoàng aân giöõa caùc Giaùo hoäi theo truyeàn thoáng Latinh vaø caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông ôû haûi ngoaïi, moät chuû ñeà maø Nhoùm Nghieân cöùu Soá 1 ñang thöïc hieän.

48. Vieäc trao ñoåi hoàng aân giöõa caùc Giaùo hoäi dieãn ra trong boái caûnh bò ñaùnh daáu bôûi baïo löïc, ñaøn aùp vaø thieáu töï do toân giaùo; thöïc vaäy, moät soá Giaùo hoäi ñaáu tranh cho söï soáng coøn cuûa chính mình vaø caàu xin söï lieân ñôùi vôùi caùc Giaùo hoäi khaùc, trong khi hoï tieáp tuïc chia seû söï phong phuù cuûa mình, keát quaû cuûa cuoäc ñoái ñaàu lieân tuïc vôùi söï choáng ñoái Tin Möøng vaø cuoäc baùch haïi aûnh höôûng ñeán caùc moân ñeä cuûa Chuùa trong suoát lòch söû. Hôn nöõa, vieäc trao ñoåi hoàng aân dieãn ra trong boái caûnh vaãn coøn chòu aûnh höôûng cuûa chuû nghóa thöïc daân vaø chuû nghóa thöïc daân môùi chöa chaám döùt. Moät Giaùo hoäi phaùt trieån trong vieäc thöïc haønh tính hieäp haønh ñöôïc môøi goïi hieåu taùc ñoäng cuûa nhöõng ñoäng löïc xaõ hoäi naøy ñoái vôùi vieäc trao ñoåi hoàng aân vaø tìm kieám söï bieán ñoåi cuûa chuùng. Moät phaàn nöõa cuûa söï daán thaân naøy laø vieäc thöøa nhaän raèng nhieàu Giaùo hoäi ñang mang trong mình kyù öùc bò toån thöông vaø caàn phaûi thuùc ñaåy nhöõng con ñöôøng hoøa giaûi cuï theå.

49. Khaùi nieäm 'trao ñoåi hoàng aân' coù yù nghóa ñaëc bieät trong moái töông giao vôùi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc. Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ aùp duïng yù töôûng naøy vaøo cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát: "Ñoái thoaïi khoâng chæ ñôn giaûn laø moät cuoäc trao ñoåi yù töôûng. Theo moät caùch naøo ñoù, ñoái thoaïi luoân luoân laø moät söï 'trao ñoåi hoàng aân [commercium donorum]'" (UUS 28). Ngoaøi vieäc ñoái thoaïi thaàn hoïc, vieäc trao ñoåi caùc hoàng aân coøn dieãn ra trong vieäc chia seû lôøi caàu nguyeän, qua ñoù chuùng ta môû loøng ñoùn nhaän caùc hoàng aân cuûa caùc truyeàn thoáng taâm linh khaùc vôùi truyeàn thoáng cuûa chuùng ta. Ngay caû göông saùng cuûa caùc vò thaùnh nam nöõ cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc cuõng laø moät moùn quaø maø chuùng ta coù theå nhaän ñöôïc, baèng caùch ñöa vieäc töôûng nhôù caùc vò thaùnh ñoù vaøo lòch phuïng vuï cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc vò thaùnh töû ñaïo. Vôùi suy nghó naøy, chuùng ta phaûi quaûng ñaïi vaø taïo cô hoäi cho caùc Kitoâ höõu khaùc ñeán haønh höông vaø caàu nguyeän taïi caùc ñeàn thaùnh vaø thaùnh ñòa ñöôïc Giaùo hoäi Coâng giaùo troâng coi.

50. Ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo vaø vôùi caùc neàn vaên hoùa khoâng naèm ngoaøi tieán trình hieäp haønh nhöng laø moät phaàn trong lôøi keâu goïi soáng caùc moái töông giao gaàn guõi hôn, bôûi vì: "Vaøo moïi thôøi vaø trong moïi daân toäc, baát kyø ai kính sôï Thieân Chuùa vaø thöïc thi ñöùc chính tröïc ñeàu ñöôïc Ngöôøi tieáp nhaän" (LG, soá 9). Do ñoù, vieäc trao ñoåi hoàng aân khoâng chæ giôùi haïn ôû caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc, bôûi vì tính coâng giaùo ñích thöïc môû roäng chaân trôøi vaø ñoøi hoûi söï saün saøng chaøo ñoùn nhöõng yeáu toá thuùc ñaåy söï soáng, hoøa bình, coâng lyù vaø söï phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän hieän dieän trong caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng toân giaùo khaùc.

Phaàn II - Caùc loä trình

Moät Giaùo hoäi hieäp haønh laø moät Giaùo hoäi coù töông giao, trong ñoù caùc ñoäng löïc lieân baûn vò taïo thaønh khuoân khoå ñôøi soáng cuûa moät coäng ñoàng truyeàn giaùo, trong boái caûnh ngaøy caøng phöùc taïp. Goùc nhìn naøy khoâng taùch bieät maø cho pheùp chuùng ta taïo moái lieân keát giöõa nhöõng traûi nghieäm khaùc nhau. Noù cho pheùp chuùng ta hoïc hoûi töø thöïc teá baèng caùch ñoïc laïi noù döôùi aùnh saùng cuûa Lôøi Chuùa, töø Truyeàn thoáng, caùc chöùng töø maãu möïc mang tính ngoân söù, cuõng nhö caùc loãi laàm ñaõ phaïm phaûi.

Phaàn thöù hai neâu baät caùc tieán trình goùp phaàn chaêm soùc vaø phaùt trieån caùc moái töông giao, ñaëc bieät laø chieàu kích keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ, nhaèm höôùng tôùi söù vuï, vaø chieàu kích haøi hoøa cuûa ñôøi soáng coäng ñoàng, voán ñoøi hoûi khaû naêng cuøng nhau ñoái maët vôùi nhöõng xung ñoät vaø khoù khaên. Phaàn naøy taäp trung vaøo boán lónh vöïc rieâng bieät nhöng ñöôïc lieân keát saâu saéc trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi hieäp haønh truyeàn giaùo: ñoù laø ñaøo taïo, ñaëc bieät laø ñaøo taïo caùch laéng nghe (Lôøi Chuùa, anh chò em vaø tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn) vaø ñaøo taïo khaû naêng phaân ñònh. Ñieàu naøy ñoøi hoûi vaø daãn ñeán söï phaùt trieån caùc phöông phaùp ñöa ra quyeát ñònh coù söï tham gia trong khi vaãn toân troïng tính ña daïng cuûa caùc vai troø khaùc nhau, vôùi tính tuaàn hoaøn nhaèm thuùc ñaåy tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình, ñoàng thôøi tích hôïp caû chieàu kích ñaùnh giaù ñeå khôûi ñoäng laïi vieäc phaân ñònh caàn thöïc hieän vôùi taàm nhìn veà söù vuï.

Nguoàn maïch vaø ñænh cao cuûa ñoäng löïc naøy laø Bí tích Thaùnh Theå, ñaët tình yeâu nhöng khoâng cuûa Chuùa Cha, qua Chuùa Con vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn vaøo coäi nguoàn cuûa caùc moái töông giao. Löông thöïc duy trì moät Giaùo hoäi hieäp haønh truyeàn giaùo cuõng laø hieän thaân cuûa thoâng ñieäp maø Giaùo hoäi muoán coâng boá cho theá giôùi.

Moät söï ñaøo luyeän toaøn dieän vaø chia seû

51. "Moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñöôïc môøi goïi trao taëng nhöõng hoàng aân cuûa Chuùa, laøm cho nhöõng taøi naêng ñaõ nhaän ñöôïc sinh hoa traùi vaø duøng chuùng ñeå phuïc vuï moïi ngöôøi" (SR 14a). Nhöõng lôøi naøy ñöôïc laáy töø Baùo caùo Toång hôïp cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát nhaán maïnh taàm quan troïng coát yeáu cuûa vieäc ñaøo taïo, moät trong nhöõng chuû ñeà noåi leân maïnh meõ vaø phoå quaùt nhaát trong suoát tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng. Ñeå traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?" thaùch thöùc lôùn laø öu tieân thieát laäp caùc khoùa ñaøo taïo maïch laïc, ñaëc bieät chuù troïng ñaøo taïo lieân tuïc cho taát caû moïi ngöôøi.

52. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vieäc tham gia caùc cuoäc hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng laø moät cô hoäi ñeå reøn luyeän söï hieåu bieát vaø thöïc haønh tính hieäp haønh, moät ñieàu ñaõ maïnh meõ khôi daäy öôùc muoán hieåu roõ hôn veà yù nghóa cuûa phaåm giaù röûa toäi hoaëc veà "caûm thöùc ñöùc tin sieâu nhieân" (LG 12), hoàng aân naøy ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho Daân Thieân Chuùa. Do ñoù, nhu caàu ñaàu tieân laø ñaøo taïo saâu saéc hôn ñeå chuùng ta khaùm phaù caùch Chuùa Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng trong Giaùo hoäi vaø nhaän ra caùch Ngöôøi höôùng daãn Giaùo hoäi qua doøng lòch söû.

53. Khoâng coù söù vuï naøo maø khoâng coù boái caûnh, khoâng coù Giaùo hoäi naøo maø khoâng beùn reã ôû moät nôi choán cuï theå, vôùi nhöõng neùt ñaëc tröng veà vaên hoùa vaø nhöõng tình huoáng lòch söû cuûa noù. Vì lyù do naøy neân khoâng theå chuaån bò keá hoaïch ñaøo taïo moät caùch tröøu töôïng. Traùch nhieäm xaùc ñònh chuùng thuoäc veà caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc nhoùm cuûa hoï. Do ñoù, ôû ñaây chuùng toâi giôùi haïn ôû vieäc ñeà xuaát caùc ñònh höôùng chung vaø caùc nguyeân taéc cô baûn cho vieäc ñaøo taïo veà tính hieäp haønh, sau ñoù phaûi ñöôïc ñieàu chænh vaø thöïc hieän, coù tính ñeán boái caûnh, vaên hoùa vaø truyeàn thoáng ñaëc thuø cuûa töøng thöïc taïi Giaùo hoäi.

54. Moät Giaùo hoäi truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh ñaët cô sôû treân khaû naêng bieát laéng nghe, ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi thöøa nhaän raèng khoâng ai coù theå töï mình thöïc hieän söù vuï cuûa Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi ñeàu coù söï ñoùng goùp ñeå coáng hieán vaø ñieàu gì ñoù ñeå hoïc hoûi töø ngöôøi khaùc. Vì vaäy, vieäc ñaøo luyeän khaû naêng laéng nghe laø moät yeâu caàu thieát yeáu ñaàu tieân. Vieäc thöïc haønh ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn cho pheùp chuùng ta traûi nghieäm moái lieân heä saâu saéc giöõa vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø laéng nghe anh chò em. Naêng ñoäng naøy daàn daàn môû ra cho vieäc nhaän thöùc tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhieàu ñoùng goùp nhaän ñöôïc nhaán maïnh taàm quan troïng coát yeáu cuûa vieäc ñaøo taïo theo phöông phaùp naøy. Giaùo hoäi coù nhieàu phöông phaùp laéng nghe, ñoái thoaïi vaø phaân ñònh ña daïng, phaùt sinh töø caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng taâm linh khaùc nhau. Ñieàu quan troïng laø phaûi thuùc ñaåy vieäc ñaøo taïo veà caùc phöông phaùp ña daïng naøy cuõng nhö vieäc ñoái thoaïi giöõa chuùng trong boái caûnh ñòa phöông. Ñieåm maáu choát trong vaán ñeà naøy laø laéng nghe nhöõng ngöôøi traûi qua nhieàu hình thöùc ngheøo ñoùi vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi. Nhieàu Giaùo hoäi ñòa phöông cho bieát hoï caûm thaáy chöa ñöôïc chuaån bò cho nhieäm vuï naøy vaø baøy toû söï caàn thieát phaûi ñaøo taïo cuï theå. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieåm ñöôïc giao phoù cho coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu soá 2.

55. Muïc tieâu cuûa vieäc ñaøo taïo theo quan ñieåm hieäp haønh truyeàn giaùo laø khôi daäy nhöõng chöùng nhaân ñích thöïc, nhöõng ngöôøi nam nöõ coù khaû naêng ñaûm nhaän söù vuï cuûa Giaùo hoäi vôùi tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm, ñöôïc höôùng daãn bôûi quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Cv 1,8). Do ñoù, vieäc ñaøo taïo döïa treân tính naêng ñoäng cuûa vieäc khai taâm Kitoâ giaùo, nhaèm thuùc ñaåy traûi nghieäm caù nhaân gaëp gôõ Chuùa, bao goàm moät quaù trình lieân tuïc hoaùn caûi caùc thaùi ñoä, moái töông giao, naõo traïng vaø cô caáu cuûa chuùng ta. Chuû theå cuûa söù vuï luoân laø Giaùo hoäi, vaø moãi thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi laø chöùng nhaân vaø laø ngöôøi loan baùo ôn cöùu ñoä nhôø Bí tích Röûa toäi. Bí tích Thaùnh Theå, "nguoàn maïch vaø choùp ñænh cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu" (LG 11), döôøng nhö laø nôi neàn taûng cuûa vieäc ñaøo taïo trong tính hieäp haønh. Vôùi tö caùch laø moät coäng ñoàng söï soáng vaø tình yeâu, gia ñình chieám moät vò trí ñaëc bieät trong vieäc giaùo duïc ñöùc tin vaø thöïc haønh Kitoâ giaùo. Thoâng qua söï töông taùc giöõa caùc theá heä, ñaây laø moät tröôøng hoïc thöïc söï veà tính hieäp haønh, môøi goïi moïi ngöôøi quan taâm ñeán ngöôøi khaùc. Do ñoù, noù nhaán maïnh söï thaät raèng taát caû moïi ngöôøi - duø yeáu hay maïnh, treû em, ngöôøi treû hay ngöôøi giaø - ñeàu coù nhieàu thöù ñeå nhaän laõnh vaø nhieàu thöù ñeå trao ban.

56. Trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh, vieäc ñaøo taïo phaûi mang tính toaøn dieän. Thaät vaäy, noù ñi xa hôn vieäc ñôn giaûn thu thaäp kieán thöùc hoaëc kyõ naêng, ñeå trau doài khaû naêng gaëp gôõ, chia seû vaø hôïp taùc cuõng nhö phaân ñònh chung. Do ñoù, caùch tieáp caän toaøn dieän naøy phaûi thu huùt moïi chieàu kích cuûa con ngöôøi: trí tueä, caûm xuùc vaø taâm linh. Khoâng chæ ñôn thuaàn laø lyù thuyeát, vieäc ñaøo taïo naøy phaûi bao goàm nhöõng kinh nghieäm cuï theå ñöôïc hoã trôï ñaày ñuû. Noù cuõng phaûi bao goàm moái quan taâm ñeán kieán thöùc veà caùc neàn vaên hoùa trong ñoù caùc Giaùo hoäi soáng vaø hoaït ñoäng, vaø ñieàu naøy phaûi bao goàm thöïc teá cuûa neàn vaên hoùa kyõ thuaät soá, voán ñaõ trôû neân phoå bieán ngaøy nay, ñaëc bieät laø nôi giôùi treû. Veà vaán ñeà naøy, coâng vieäc cuûa nhoùm nghieân cöùu soá 3 cuõng ñöôïc daønh cho caâu hoûi veà vaên hoùa kyõ thuaät soá vaø thaùch thöùc ñaøo taïo phuø hôïp trong lónh vöïc naøy.

57. Cuoái cuøng, caàn nhaán maïnh ñeán nhu caàu ñaøo taïo chung vaø chia seû, nghóa laø ñaøo taïo quy tuï nhöõng ngöôøi nam nöõ, giaùo daân, nhöõng ngöôøi thaùnh hieán, caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh vaø caùc öùng vieân cho muïc vuï thuï phong. Muïc tieâu laø thuùc ñaåy söï hieåu bieát laãn nhau vaø toân troïng laãn nhau, cuõng nhö khaû naêng coäng taùc. Ñoàng thôøi, phaûi ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc thuùc ñaåy söï tham gia cuûa phuï nöõ vaøo caùc chöông trình ñaøo taïo, cuøng vôùi caùc chuûng sinh, linh muïc, tu só vaø giaùo daân. Vieäc phuï nöõ tieáp caän caùc vò trí giaûng daïy vaø ñaøo taïo trong caùc phaân khoa, hoïc vieän thaàn hoïc vaø chuûng vieän cuõng coù taàm quan troïng coát yeáu. Ngöôøi ta cuõng ñeà nghò cung caáp chöông trình ñaøo taïo cuï theå cho caùc giaùm muïc, linh muïc vaø giaùo daân veà caùc söù vuï maø phuï nöõ ñaõ coù theå hoaøn thaønh trong Giaùo hoäi. Chuùng ta cuõng neân thuùc ñaåy vieäc ñaùnh giaù vieäc söû duïng hieäu quaû nhöõng khaû naêng naøy trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi: caùc giaùo xöù, giaùo phaän, hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo Giaùo hoäi, caùc coäng ñoàng môùi, ñôøi soáng thaùnh hieán, caùc toå chöùc Giaùo hoäi, cho ñeán Giaùo trieàu Roâma. Nhoùm nghieân cöùu 4 ñöôïc daønh rieâng cho coâng vieäc söûa ñoåi khoùa ñaøo taïo cho caùc öùng vieân ñöôïc thuï phong muïc vuï (Ration Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis) töø goùc ñoä hieäp haønh vaø truyeàn giaùo. Nhu caàu töø khaép caùc chaâu luïc lieân quan ñeán vieäc ñaøo taïo giaûng daïy. Cuoái cuøng, ñang noåi leân nhu caàu veà vieäc ñaøo taïo chung, caû veà lyù thuyeát laãn thöïc tieãn, veà vieäc phaân ñònh coäng ñoaøn trong noäi boä vaø phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh ñòa phöông khaùc nhau.

Söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi söù vuï

58. Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng khôi daäy voâ soá ñaëc suûng khaùc nhau, höôùng daãn Giaùo hoäi höôùng tôùi söï soáng vieân maõn vaø chaân lyù thaàn linh (x. Ga 10,10; 16,13). Nhôø söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa Thaùnh Thaàn, "truyeàn thoáng baét nguoàn töø caùc toâng ñoà ñöôïc tieán trieån trong Giaùo hoäi" (DV 8). Nhôø söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Daân Thieân Chuùa, vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi tham döï vaøo chöùc naêng ngoân söù cuûa Ñöùc Kitoâ (x. LG 12), "coá gaéng phaân ñònh ñaâu laø nhöõng daáu chæ xaùc thöïc veà söï hieän dieän hoaëc yù ñònh cuûa Thieân Chuùa trong caùc bieán coá, caùc nhu caàu vaø öôùc voïng maø hoï ñang döï phaàn cuøng vôùi nhöõng ngöôøi ñöông thôøi" (GS 11). Nhieäm vuï phaân ñònh naøy cuûa Giaùo hoäi baét nguoàn töø caûm thöùc ñöùc tin, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn linh hoaït, coù theå ñöôïc moâ taû nhö "söï tinh teá" hay khaû naêng baûn naêng naøy cuûa Daân Chuùa, döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc muïc töû (x. LG 12), ñeå "phaân ñònh nhöõng con ñöôøng môùi maø Chuùa môû ra cho Giaùo hoäi" (Ñöùc Phanxicoâ, Baøi phaùt bieåu nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, ngaøy 17 thaùng 10 naêm 2015).

59. Söï phaân ñònh thu huùt nhöõng ngöôøi tham gia vaøo noù ôû caáp ñoä caù nhaân vaø coäng ñoàng, yeâu caàu hoï vun troàng nhöõng khuynh höôùng töï do noäi taâm, côûi môû vôùi nhöõng ñieàu môùi meû vaø tin töôûng phoù thaùc cho yù muoán cuûa Thieân Chuùa, caàn thieát ñeå laéng nghe nhau vôùi muïc ñích laéng nghe "ñieàu Thaùnh Thaàn phaùn vôùi caùc Hoäi thaùnh" (Kh 2,7). Ñöùc Maria, vôùi söï hieän dieän caàu nguyeän cuûa mình ôû trung taâm coäng ñoaøn caùc toâng ñoà trong Nhaø Tieäc Ly (x. Cv 1,14), ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, laø maãu möïc soáng ñoäng vaø laø ngöôøi höôùng daãn ñeå soáng moät neàn linh ñaïo hieäp haønh ñích thöïc ñöôïc ñaùnh daáu baèng: kieân trì vaø coù traùch nhieäm laéng nghe Lôøi Chuùa vaø suy gaãm phaân ñònh veà caùc söï kieän (x. Lc 1,26-38; 2,19.51), quaûng ñaïi roäng môû ñoùn nhaän taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Lc 1,35), chia seû lôøi taï ôn vì coâng trình cuûa Thieân Chuùa (x. Lc 1,39-56) vaø söï phuïc vuï cuï theå vaø ñuùng giôø cuûa moãi ngöôøi (x. Ga 2,1-12) maø Ñöùc Gieâsu giao phoù cho söï chaêm soùc töø maãu cuûa Meï (x. Ga 19,25-27).

60. Chính trong möùc ñoä maø moãi ngöôøi ñöôïc yeâu caàu chia seû quan ñieåm cuûa mình töø quan ñieåm cuûa söù vuï chung maø moät tieán trình phaân ñònh theå hieän moät caùch cuï theå söï hieäp thoâng, söù vuï vaø söï tham gia. Noùi caùch khaùc, ñoù laø moät caùch cuøng nhau böôùc ñi. Ñaây laø lyù do taïi sao ñieàu quan troïng laø phaûi thuùc ñaåy söï tham gia roäng raõi vaøo caùc tieán trình phaân ñònh chung, ñaëc bieät chuù yù ñeán söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi ñang ôû beân leà coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø xaõ hoäi.

61. Vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa laø ñieåm khôûi ñaàu vaø tieâu chuaån quy chieáu cho moïi söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi. Kinh thaùnh laø tieâu bieåu chöùng taù tuyeät haûo cho vieäc Thieân Chuùa giao tieáp vôùi nhaân loaïi. Hoï laøm chöùng raèng Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi daân Ngöôøi vaø tieáp tuïc noùi vôùi hoï, ñoàng thôøi chæ ra nhöõng keânh khaùc nhau ñeå thöïc hieän vieäc giao tieáp naøy. Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta qua vieäc suy nieäm Kinh thaùnh caù nhaân, trong ñoù vang voïng "ñieàu gì ñoù" trong vaên baûn Kinh thaùnh maø chuùng ta caàu nguyeän. Thieân Chuùa noùi vôùi coäng ñoaøn trong phuïng vuï, nôi giaûi thích tuyeät haûo nhöõng gì Chuùa noùi vôùi Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi. Thieân Chuùa cuõng noùi qua Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, laø Hieàn maãu vaø laø Toân sö, qua truyeàn thoáng soáng ñoäng vaø caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi, bao goàm caû nhöõng ñieàu ñaïo ñöùc bình daân. Thieân Chuùa tieáp tuïc leân tieáng qua caùc bieán coá trong khoâng gian vaø thôøi gian, mieãn laø chuùng ta bieát caùch nhaän ra yù nghóa cuûa chuùng. Hôn nöõa, Thieân Chuùa giao tieáp vôùi Daân Ngöôøi qua theá giôùi töï nhieân, chính söï toàn taïi cuûa noù höôùng chuùng ta ñeán coâng trình cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, traøn ñaày söï hieän dieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban söï soáng. Cuoái cuøng, Thieân Chuùa leân tieáng trong löông taâm cuûa moãi ngöôøi, "löông taâm laø nôi taän cuøng saâu kín nhaát, laø cung thaùnh cuûa loøng ngöôøi, nôi ñaây chæ coøn moät mình con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng ñang leân tieáng trong thaâm taâm con ngöôøi" (GS 16). Moät söï phaân ñònh ñích thöïc khoâng theå boû qua baát kyø keânh truyeàn thoâng thaùnh thieâng naøo.

62. Söï phaân ñònh coäng ñoàng khoâng phaûi laø moät kyõ thuaät toå chöùc, nhöng laø moät thöïc haønh ñoøi hoûi khaét khe nhaèm ñaùnh giaù ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi soáng trong Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì lyù do naøy, noù phaûi luoân ñöôïc thöïc hieän vôùi yù thöùc vaø mong muoán ñöôïc quy tuï hoïp nhaân danh Chuùa Gieâsu (x. Mt 18,20) ñeå laéng nghe tieáng Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhö Chuùa Gieâsu ñaõ höùa, chæ coù Thaùnh Thaàn môùi coù theå höôùng daãn Giaùo hoäi treân con ñöôøng daãn ñeán söï soáng vaø söï thaät troïn veïn (x. Ga 16,13), töø ñoù ñöa ra caâu traû lôøi cho moät theá giôùi ñang tìm kieám yù nghóa. Phöông phaùp maø Daân Chuùa soáng cuoäc haønh trình loan baùo vaø laøm chöùng cho Tin Möøng cuûa mình baét nguoàn töø ñaây. Do ñoù, öu tieân haøng ñaàu laø hoïc caùch thöïc haønh ôû moïi caáp ñoä ngheä thuaät truyeàn giaùo voán ñaõ cho pheùp coäng ñoaøn caùc toâng ñoà ôû Gieârusalem ñaùnh daáu keát quaû cuûa söï kieän Thöôïng Hoäi ñoàng ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo hoäi baèng nhöõng lôøi naøy: "Thaùnh Thaàn vaø chuùng toâi ñaõ quyeát ñònh khoâng ñaët leân vai anh em moät gaùnh naëng naøo khaùc ngoaøi nhöõng ñieàu caàn thieát naøy" (Cv 15,28). Theo tinh thaàn naøy, vieäc thöïc haønh ñôøi soáng truyeàn giaùo hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi taïi caùc nôi choán, caùc toå chöùc vaø caùc söï kieän cuï theå phaûi ñöôïc saép xeáp laïi vaø ñònh höôùng laïi.

63. Caùc löïa choïn thuû tuïc cuï theå, duø ña daïng, phaûi phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa phöông phaùp thaàn hoïc cô baûn cuûa hieäp haønh. Döïa treân kinh nghieäm cuûa tieán trình hieäp haønh, coù theå xaùc ñònh moät soá yeáu toá chính, bao goàm nhu caàu veà: a) ñôøi soáng caàu nguyeän caù nhaân vaø caàu nguyeän coäng ñoàng, bao goàm caû vieäc tham döï Bí tích Thaùnh Theå; b) söï chuaån bò ñaày ñuû veà maët caù nhaân cuõng nhö coäng ñoàng, döïa treân vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø thöïc teá; c) toân troïng vaø laéng nghe saâu saéc lôøi noùi cuûa moãi ngöôøi; d) vieäc tìm kieám söï ñoàng thuaän roäng raõi nhaát coù theå, khoâng phaûi baèng caùch tìm ra maãu soá chung thaáp nhaát, maø baèng caùch traøn ngaäp, nhaém ñeán ñieàu "laøm con tim böøng chaùy" nhaát (x. Lc 24,32); e) maëc duø söï ñoàng thuaän ñöôïc nhöõng ngöôøi tieán haønh quy trình ñöa ra nhöng noù phaûi ñöôïc göûi laïi cho taát caû nhöõng ngöôøi tham gia. Nhieäm vuï cuûa hoï laø xaùc nhaän coâng thöùc naøy hoaëc cho bieát lieäu hoï coù caûm thaáy khoâng ñöôïc coâng nhaän trong coâng thöùc naøy hay khoâng.

64. Vieäc phaân ñònh luoân dieãn ra "vôùi ñoâi chaân cuûa chuùng ta treân maët ñaát", nghóa laø trong moät boái caûnh cuï theå, maø nhöõng phöùc taïp vaø ñaëc thuø cuûa noù phaûi ñöôïc hieåu roõ nhaát coù theå. Do ñoù, noù seõ chæ coù theå ñöôïc höôûng lôïi töø söï ñoùng goùp cuûa vieäc phaân tích caùc ngaønh khoa hoïc nhaân vaên, xaõ hoäi vaø haønh chính khaùc nhau coù lieân quan ñeán vaán ñeà ñang ñöôïc ñeà caäp. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø chuyeân moân khoa hoïc vaø kyõ thuaät laø ngöôøi quyeát ñònh cuoái cuøng - caùch tieáp caän nhö vaäy seõ taïo neân söï troâi daït mang tính kyõ trò. Ñuùng hôn, muïc ñích laø "ñeå cung caáp neàn taûng cuï theå cho haønh trình ñaïo ñöùc vaø taâm linh sau naøy" (LS 15). Do ñoù, ñieàu quan troïng laø phaûi tích hôïp söï ñoùng goùp thieát yeáu naøy maø khoâng taïo cho noù söï vöôït troäi quaù möùc so vôùi caùc khía caïnh khaùc.

65. Coù raát nhieàu caùch tieáp caän vaø phöông phaùp phaân ñònh phong phuù trong Giaùo hoäi. Söï ña daïng naøy laø moät lôïi theá: vôùi söï thích öùng phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh khaùc nhau, taát caû caùc phöông phaùp tieáp caän naøy ñeàu coù theå mang laïi hieäu quaû. Vì lôïi ích chung, ñieàu quan troïng laø hoï coù theå ñoái thoaïi thaân tình vôùi nhau, baûo toàn nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa mình maø khoâng ñoùng baêng caên tính cuûa mình. Hieäu quaû cuûa cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn, ñöôïc theå hieän ôû moïi giai ñoaïn cuûa tieán trình hieäp haønh, môøi goïi chuùng ta coi hình thöùc phaân ñònh ñaëc bieät naøy cuûa Giaùo hoäi laø thöïc söï thích nghi vôùi vieäc thöïc thi tính hieäp haønh.

66. Trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, ñieàu cô baûn laø cung caáp caùc cô hoäi ñaøo taïo nhaèm phoå bieán vaø nuoâi döôõng neàn vaên hoùa phaân ñònh, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ôû caùc vò trí coù traùch nhieäm. Ñieàu quan troïng khoâng keùm laø vieäc ñaøo taïo nhöõng ngöôøi höôùng daãn hoaëc ñieàu phoái vieân, nhöõng ngöôøi maø söï ñoùng goùp cuûa hoï thöôøng toû ra mang tính quyeát ñònh trong vieäc thöïc hieän caùc tieán trình phaân ñònh. Coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu soá 9, daønh rieâng cho vieäc chuaån bò caùc tieâu chí thaàn hoïc vaø caùc phöông phaùp hieäp haønh ñeå phaân ñònh chung caùc vaán ñeà giaùo lyù, muïc vuï vaø luaân lyù coøn ñang gaây tranh caõi, ñoù cuõng laø moät phaàn cuûa phöông phaùp naøy.

Caùc tieán trình ñöa ra quyeát ñònh

67. "Trong Giaùo hoäi hieäp haønh, toaøn theå coäng ñoàng, trong söï ña daïng töï do vaø phong phuù cuûa caùc thaønh vieân, ñöôïc môøi goïi cuøng nhau caàu nguyeän, laéng nghe, phaân tích, ñoái thoaïi, phaân ñònh vaø tö vaán ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh muïc vuï phuø hôïp hôn vôùi thaùnh yù Thieân Chuùa" (ITC, soá 68). Hôn caû moät phaân tích chuyeân saâu, tuyeân boá naøy caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän cuï theå. Söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi vaøo quaù trình ñöa ra quyeát ñònh döôøng nhö laø caùch hieäu quaû nhaát ñeå thuùc ñaåy moät Giaùo hoäi hieäp haønh thöïc söï. Söï tham gia naøy dieãn ra treân cô sôû traùch nhieäm khaùc bieät, toân troïng töøng thaønh vieân trong coäng ñoàng vaø naâng cao khaû naêng cuõng nhö naêng khieáu cuûa hoï theo quyeát ñònh chung.

68. Ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän, coù veû phuø hôïp khi xem xeùt caáu truùc cuûa quaù trình ra quyeát ñònh. Vieäc naøy thöôøng bao goàm moät giai ñoaïn xaây döïng hoaëc höôùng daãn (thuaät ngöõ tieáng Anh [ra quyeát ñònh: decision-making] cuõng ñöôïc söû duïng trong caùc ngoân ngöõ khaùc) "thoâng qua vieäc cuøng nhau thöïc hieän söï phaân ñònh, tham vaán, hôïp taùc" (ITC, soá 69), cung caáp thoâng tin vaø hoã trôï vieäc ñöa ra quyeát ñònh tieáp theo, thuoäc veà cô quan coù thaåm quyeàn (ví duï, trong moät Giaùo phaän hoaëc Giaùo tænh [eparchy: theo Ñoâng phöông], Giaùm muïc). Hai giai ñoaïn naøy khoâng ñoái laäp nhau nhöng phoái hôïp vôùi nhau ñeå giuùp ñaûm baûo raèng caùc quyeát ñònh ñöôïc ñöa ra caøng phuø hôïp vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa caøng toát: "Giaûi quyeát moïi vieäc xaây döïng laø moät nhieäm vuï mang tính hieäp haønh; quyeát ñònh laø traùch nhieäm thuoäc veà thöøa taùc vuï" (sñd).

69. Trong nhieàu tröôøng hôïp, Giaùo luaät hieän haønh ñaõ quy ñònh raèng cô quan coù thaåm quyeàn phaûi tieán haønh tham vaán tröôùc khi ñöa ra quyeát ñònh. Cuoäc tham vaán naøy cuûa Giaùo hoäi vöôït xa vieäc laéng nghe ñôn thuaàn, noù buoäc nhaø chöùc traùch khoâng ñöôïc tieán haønh nhö theå cuoäc tham vaán naøy chöa heà dieãn ra. Maëc duø thaåm quyeàn vaãn töï do coù quan ñieåm phaùp lyù, vì yù kieán tö vaán khoâng mang tính raøng buoäc, nhöng khoâng neân ñi cheäch khoûi quan ñieåm ñoù neáu khoâng coù lyù do thuyeát phuïc (sine praevalentiratione; CIC, Giaùo luaät, ñieàu 127, trieät 2,2). Laøm khaùc ñi seõ coù nguy cô coâ laäp quyeàn löïc cuûa nhoùm khoûi nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi yù kieán, do ñoù laøm toån haïi ñeán moái lieân keát gaén keát hoï. Trong Giaùo hoäi, vieäc thöïc thi quyeàn bính khoâng bao goàm vieäc aùp ñaët yù muoán caù nhaân moät caùch ñoäc ñoaùn, nhöng laø thöïc thi thöøa taùc vuï nhaèm phuïc vuï söï hieäp nhaát cuûa daân Chuùa, baèng caùch taïo ñieàu kieän cho vieäc cuøng nhau tìm kieám ñieàu Chuùa Thaùnh Thaàn soi daãn.

70. Trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh, traùch nhieäm cuûa vò Giaùm muïc, Giaùm muïc ñoaøn vaø Giaùo chuû Roâma [roman pontiff] trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh laø baát khaû töôùc boû, vì noù baét nguoàn töø cô caáu phaåm traät cuûa Giaùo hoäi do chính Chuùa Kitoâ thieát laäp. Tuy nhieân, caùc quyeát ñònh ñoù khoâng phaûi laø voâ ñieàu kieän: khoâng theå boû qua söï höôùng daãn naûy sinh töø quaù trình tham vaán, keát quaû cuûa söï phaân ñònh thích hôïp, ñaëc bieät neáu noù xuaát phaùt töø caùc cô quan tham gia cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông. Muïc tieâu cuûa söï phaân ñònh cuûa caùc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùo hoäi khoâng phaûi laø caùc giaùm muïc phuïc tuøng tröôùc tieáng noùi cuûa daân chuùng, cuõng khoâng phaûi hôïp phaùp hoùa caùc quyeát ñònh ñaõ ñöôïc aán ñònh tröôùc, maø laø ñi ñeán moät quyeát ñònh chung thoâng qua söï vaâng theo Chuùa Thaùnh Thaàn soi daãn. Do ñoù, baát kyø söï ñoái laäp naøo giöõa tham vaán vaø thaûo luaän ñeàu khoâng thoûa ñaùng: trong Giaùo hoäi, vieäc thaûo luaän dieãn ra vôùi söï giuùp ñôõ cuûa taát caû moïi ngöôøi, khoâng bao giôø thieáu thaåm quyeàn muïc vuï ñöa ra caùc quyeát ñònh theo chöùc vuï cuûa mình. Vì lyù do naøy, coâng thöùc laëp ñi laëp laïi trong Boä Giaùo luaät, voán neâu ra nhöõng loá 'chæ vieäc boû phieáu tham vaán' (tantum Consultantivum), ñaõ laøm giaûm giaù trò cuûa vieäc tham vaán vaø caàn phaûi ñöôïc tu chính theâm.

71. Traùch nhieäm cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông laø thöïc hieän caùc tieán trình ñöa ra quyeát ñònh mang tính hieäp haønh moät caùch ñích thöïc, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa caùc boái caûnh khaùc nhau. Nhieäm vuï naøy raát quan troïng vaø caáp baùch, bôûi vì söï thaønh coâng cuûa vieäc thöïc hieän Thöôïng Hoäi ñoàng phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo ñieàu ñoù. Neáu khoâng coù nhöõng thay ñoåi cuï theå, taàm nhìn veà moät Giaùo hoäi hieäp haønh seõ khoâng ñaùng tin caäy, ñieàu naøy seõ khieán nhöõng thaønh vieân Daân Chuùa xa laùnh, nhöõng ngöôøi ñaõ tìm ñöôïc söùc maïnh vaø nieàm hy voïng töø con ñöôøng hieäp haønh. Ñieàu naøy ñaëc bieät aùp duïng cho vaán ñeà söï tham gia hieäu quaû cuûa phuï nöõ vaøo quaù trình soaïn thaûo vaø ra quyeát ñònh, theo yeâu caàu cuûa nhieàu ñoùng goùp töø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc.

72. Cuoái cuøng, ñieàu caàn thieát laø phaûi ñaûm baûo raèng nhöõng ngöôøi tham gia quaù trình tham vaán, phaân ñònh coäng ñoàng hoaëc ñöa ra quyeát ñònh cuûa Hoäi ñoàng, ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi tham gia phaûi coù quyeàn truy caäp thöïc söï vaøo taát caû caùc thoâng tin lieân quan ñeå hoï coù theå ñöa ra yù kieán saùng suoát. Traùch nhieäm cuûa cô quan laø ngöôøi khôûi xöôùng quy trình nhaèm ñaûm baûo thoâng tin minh baïch naøy. Caùc tieán trình ra quyeát ñònh thöïc söï cuûa hieäp haønh ñoøi hoûi möùc ñoä minh baïch thích hôïp. Töông töï nhö vaäy, ñieàu quan troïng laø phaûi nhaän ra söï phöùc taïp cuûa nhieäm vuï vaø traùch nhieäm ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi baøy toû yù kieán cuûa mình trong moät cuoäc tham vaán.

Tính minh baïch, traùch nhieäm giaûi trình vaø ñaùnh giaù

73. Moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñoøi hoûi caû vaên hoùa laãn thöïc haønh minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình ("accountability" moät thuaät ngöõ tieáng Anh cuõng ñöôïc söû duïng trong caùc ngoân ngöõ khaùc), laø nhöõng ñieàu caàn thieát ñeå thuùc ñaåy söï tin töôûng laãn nhau caàn thieát ñeå cuøng nhau böôùc ñi vaø thöïc thi ñoàng traùch nhieäm vì söù vuï chung. Trong Giaùo hoäi, vieäc thöïc hieän traùch nhieäm giaûi trình chuû yeáu khoâng ñaùp öùng caùc nhu caàu mang tính xaõ hoäi vaø toå chöùc. Ñuùng hôn, neàn taûng cuûa noù ñöôïc tìm thaáy ngay trong baûn chaát cuûa Giaùo hoäi nhö laø moät maàu nhieäm hieäp thoâng.

74. Trong Taân Öôùc, chuùng ta thaáy nhöõng thöïc haønh veà traùch nhieäm giaûi trình trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi sô khai coù lieân quan ñaùng keå ñeán vieäc baûo veä söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi, saùch Coâng vuï Toâng ñoà, chöông 11,cung caáp cho chuùng ta moät ví duï veà ñieàu naøy: "Khi oâng Pheâroâ leân Gieârusalem, caùc ngöôøi thuoäc giôùi caét bì chæ trích oâng, hoï noùi: 'OÂng ñaõ vaøo nhaø nhöõng keû khoâng caét bì vaø cuøng aên uoáng vôùi hoï!'" (Cv 11,2-3). Pheâroâ ñaùp laïi baèng caùch baøy toû lyù do ñaèng sau haønh ñoäng cuûa mình. Do ñoù, traùch nhieäm giaûi trình veà muïc vuï cuûa mình tröôùc coäng ñoàng thuoäc veà truyeàn thoáng laâu ñôøi nhaát cuûa Giaùo hoäi, coù töø thôøi caùc toâng ñoà. Thaàn hoïc Kitoâ giaùo veà quaûn lyùñöa ra moät khuoân khoå ñeå hieåu vieäc thöïc thi quyeàn löïc vaø phaûn aùnh tình hình veà tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình.

75. Trong thôøi ñaïi chuùng ta, nhu caàu veà söï minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình trong vaø ngoaøi Giaùo hoäi ñaõ xuaát hieän do söï maát uy tín do caùc vuï beâ boái taøi chính, vaø thaäm chí coøn hôn theá nöõa, ñoù laø laïm duïng tình duïc, vaø caùc laïm duïng khaùc ñoái vôùi treû vò thaønh nieân cuõng nhö nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông. Söï thieáu minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình ñaõ thuùc ñaåy chuû nghóa giaùo só trò, voán döïa treân giaû ñònh ngaàm raèng caùc thöøa taùc vieân chöùc thaùnh khoâng phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc baát kyø ai veà vieäc thöïc thi thaåm quyeàn ñöôïc giao cho hoï.

76. Ñeå Giaùo hoäi coù tính hieäp haønh thöïc söï ñöôïc chaøo ñoùn, traùch nhieäm giaûi trình vaø tính minh baïch phaûi laø troïng taâm cuûa haønh ñoäng ôû moïi caáp ñoä chöù khoâng chæ ôû caáp ñoä thaåm quyeàn. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn phaûi chòu traùch nhieäm lôùn hôn trong vaán ñeà naøy. Tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình khoâng chæ giôùi haïn ôû lónh vöïc laïm duïng tình duïc vaø tham oâ taøi chính. Chuùng cuõng phaûi lieân quan ñeán caùc keá hoaïch muïc vuï, caùc phöông phaùp truyeàn giaùo vaø caùch thöùc Giaùo hoäi toân troïng phaåm giaù con ngöôøi, chaúng haïn lieân quan ñeán ñieàu kieän laøm vieäc trong caùc toå chöùc cuûa mình.

77. Neáu vieäc thöïc haønh traùch nhieäm giaûi trình ñoái vôùi beà treân ñaõ ñöôïc baûo toàn qua nhieàu theá kyû, thì chieàu kích traùch nhieäm giaûi trình ñoái vôùi coäng ñoàng veà phía chính quyeàn cuõng phaûi ñöôïc taùi khaùm phaù. Tính minh baïch phaûi laø moät ñaëc ñieåm cuûa vieäc thöïc thi quyeàn bính trong Giaùo hoäi. Ngaøy nay, caùc cô caáu vaø hình thöùc ñaùnh giaù thöôøng xuyeân vieäc thöïc thi moïi traùch nhieäm muïc vuï laø caàn thieát. Ñaùnh giaù, ñöôïc hieåu theo nghóa phi ñaïo ñöùc, cho pheùp caùc boä tröôûng thöïc hieän nhöõng ñieàu chænh kòp thôøi, ñoàng thôøi thuùc ñaåy söï phaùt trieån vaø khaû naêng cung caáp dòch vuï toát hôn cuûa hoï.

78. Ngoaøi vieäc toân troïng caùc quy taéc Giaùo luaät hieän haønh lieân quan ñeán caùc tieâu chí vaø cô cheá kieåm soaùt, traùch nhieäm cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø ñaëc bieät laø caùc nhoùm cuûa hoï (caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc cô caáu phaåm traät Giaùo hoäi Ñoâng phöông) laø phaùt trieån caùc hình thöùc vaø thuû tuïc hieäu quaû veà tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình. Nhöõng ñieàu naøy phaûi ñöôïc ñieàu chænh phuø hôïp vôùi boái caûnh, coù tính ñeán khung phaùp lyù daân söï, kyø voïng cuûa xaõ hoäi vaø chuyeân moân saün coù trong lónh vöïc naøy. Tuy nhieân, ngay caû khi caùc nôi nguoàn löïc bò haïn cheá, Giaùo hoäi seõ noã löïc phaùt trieån coâng vieäc, ñaïo ñöùc vaø taâm lyù cuûa mình höôùng tôùi söï minh baïch hôn vaø moät neàn vaên hoùa coù traùch nhieäm giaûi trình.

79. Ñaëc bieät, baèng nhöõng hình thöùc phuø hôïp vôùi töøng boái caûnh, döôøng nhö caàn phaûi ñaûm baûo ít nhaát laø: a) hoaït ñoäng hieäu quaû cuûa caùc Hoäi ñoàng veà caùc vaán ñeà kinh teá; b) söï tham gia hieäu quaû cuûa Daân Chuùa, ñaëc bieät laø nhöõng thaønh vieân coù naêng löïc nhaát, vaøo vieäc hoaïch ñònh muïc vuï vaø kinh teá; c) vieäc chuaån bò vaø xuaát baûn (coù theå tieáp caän thöïc teá) moät baûn baùo caùo taøi chính haøng naêm, ñöôïc caùc kieåm toaùn vieân beân ngoaøi chöùng nhaän caøng nhieàu caøng toát, giuùp minh baïch hoùa vieäc quaûn lyù taøi saûn vaø caùc nguoàn taøi chính cuûa Giaùo hoäi vaø caùc toå chöùc cuûa Giaùo hoäi; d) baùo caùo haøng naêm veà vieäc thöïc hieän nhieäm vuï, bao goàm minh hoïa veà caùc saùng kieán ñöôïc thöïc hieän trong lónh vöïc baûo veä(baûo veä treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông) vaø thuùc ñaåy söï tieáp caän cuûa phuï nöõ vôùi caùc vò trí quyeàn löïc vaø söï tham gia cuûa hoï vaøo quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän; vaø e) caùc thuû tuïc ñaùnh giaù ñònh kyø veà vieäc thöïc hieän cuûa nhöõng ngöôøi thöïc hieän baát kyø hình thöùc muïc vuï naøo vaø naém giöõ baát kyø vò trí naøo trong Giaùo hoäi. Ñaây laø nhöõng ñieåm coù taàm quan troïng vaø caáp baùch lôùn ñoái vôùi tính ñaùng tin caäy cuûa tieán trình hieäp haønh vaø vieäc thöïc hieän noù.

Phaàn III - Caùc nôi choán

Ñôøi soáng hieäp haønh truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi, nhöõng moái töông giao soáng ñoäng maø noù caáu thaønh, vaø nhöõng con ñöôøng giuùp noù phaùt trieån, khoâng neân boû qua tính cuï theå vaø ñaëc thuø cuûa moät "nôi choán", nghóa laø, Giaùo hoäi ñöôïc ñaët trong moät boái caûnh vaø vaên hoùa nhaát ñònh. Phaàn III môøi goïi chuùng ta vöôït qua quan ñieåm tónh taïi veà caùc ñòa ñieåm saép xeáp chuùng theo caáp ñoä hoaëc caáp ñoä lieân tieáp theo moâ hình kim töï thaùp (töùc laø Giaùo xöù, hieäu tröôûng, Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän, tænh Giaùo hoäi, Hoäi ñoàng Giaùm muïc hoaëc cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ). Ñaây chöa bao giôø laø taàm nhìn cuûa chuùng toâi. Maïng löôùi caùc moái töông giao vaø trao ñoåi hoàng aân giöõa caùc Giaùo hoäi luoân ñöôïc ñan xen nhö moät maïng löôùi caùc moái töông giao chöù khoâng phaûi ñöôïc coi laø tuyeán tính veà maët hình thöùc. Hoï quy tuï laïi trong moái daây hieäp nhaát maø Ñöùc Giaùo hoaøng Roâma laø nguyeân lyù vaø neàn taûng vónh vieãn vaø höõu hình. Theo nghóa naøy, tính coâng giaùo cuûa Giaùo hoäi chöa bao giôø truøng hôïp vôùi chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng. Hôn nöõa, trong boái caûnh quan nieäm veà khoâng gian ñang thay ñoåi nhanh choùng, vieäc haïn cheá hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi trong nhöõng ranh giôùi thuaàn tuùy khoâng gian seõ giam caàm Giaùo hoäi trong tình traïng baát ñoäng cheát ngöôøi vaø taïo ra tình traïng dö thöøa muïc vuï ñaùng lo ngaïi, khieán Giaùo hoäi khoâng coù khaû naêng tieáp caän ñöôïc nhöõng boä phaän daân cö naêng ñoäng nhaát, ñaëc bieät laø taàng lôùp daân chuùng. treû. Thay vaøo ñoù, caùc ñòa ñieåm phaûi ñöôïc hieåu töø goùc ñoä phuï thuoäc laãn nhau, ñieàu naøy trôû neân cuï theå trong caùc moái töông giao giöõa caùc Giaùo hoäi vaø caùc nhoùm maø chuùng hình thaønh, mang laïi söï thoáng nhaát veà yù nghóa. Vieäc phuïc vuï hieäp nhaát, voán laø traùch nhieäm cuûa Giaùm muïc Roâma vaø Giaùm muïc ñoaøn trong söï hieäp thoâng vôùi Ngöôøi, phaûi tính ñeán quan ñieåm naøy vaø tìm ra nhöõng hình thöùc toå chöùc thích hôïp caàn thieát ñeå thöïc hieän noù.

Caùc ñòa haït [giaùo xöù, giaùo haït] laø nôi ñeå cuøng nhau böôùc ñi

80. "Kính göûi Hoäi thaùnh cuûa Thieân Chuùa taïi Coârintoâ..." (1Cr 1,2). Vieäc loan baùo Tin Möøng, baèng caùch ñaùnh thöùc ñöùc tin trong taâm hoàn con ngöôøi, khieán moät Giaùo hoäi ñöôïc thaønh laäp taïi moät nôi choán. Khoâng theå hieåu ñöôïc Giaùo hoäi neáu khoâng baùm reã vaøo moät nôi choán vaø moät neàn vaên hoùa, cuõng nhö khoâng coù nhöõng moái töông giao ñöôïc thieát laäp giöõa caùc nôi choán vaø caùc neàn vaên hoùa. Nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa nôi choán khoâng coù nghóa laø nhöôïng boä chuû nghóa ñaëc thuø hay chuû nghóa töông ñoái, nhöng naâng cao tính cuï theå trong ñoù, trong khoâng gian vaø thôøi gian, moät kinh nghieäm chung veà vieäc gaén boù vôùi söï bieåu hieän cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi cöùu ñoä ñöôïc hình thaønh. Chieàu kích cuûa nôi choán baûo toàn tính ña daïng cuûa caùc hình thöùc traûi nghieäm naøy vaø nguoàn goác cuûa chuùng trong caùc boái caûnh vaên hoùa vaø lòch söû cuï theå. Söï ña daïng cuûa caùc truyeàn thoáng phuïng vuï, thaàn hoïc, thieâng lieâng vaø kyû luaät chöùng toû söï ña daïng naøy laøm phong phuù vaø laøm cho Giaùo hoäi trôû neân ñeïp ñeõ bieát bao. Söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi, vôùi tính cuï theå ñòa phöông cuûa mình, theå hieän söï hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu trong Giaùo hoäi duy nhaát vaø duy nhaát, traùnh bay hôi thaønh moät chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng vaø ñoàng nhaát.

81. Tính ña nguyeân cuûa caùc neàn vaên hoùa vaø hoa traùi cuûa cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi giöõa chuùng laø moät ñieàu kieän cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi, moät bieåu hieän chöù khoâng phaûi laø moät moái ñe doïa ñoái vôùi tính coâng giaùo cuûa Giaùo hoäi. Söù ñieäp cöùu ñoä vaãn laø moät vaø gioáng nhau: "Chæ coù moät thaân theå, moät Thaàn Khí, cuõng nhö anh em ñaõ ñöôïc keâu goïi ñeå chia seû cuøng moät nieàm hy voïng. Chæ coù moät Chuùa, moät nieàm tin, moät pheùp röûa. Chæ coù moät Thieân Chuùa, Cha cuûa moïi ngöôøi, Ñaáng ngöï treân moïi ngöôøi, qua moïi ngöôøi vaø trong moïi ngöôøi" (Ep 4,4-6). Söù ñieäp naøy coù soá nhieàu vaø ñöôïc theå hieän ôû söï ña daïng cuûa caùc daân toäc, vaên hoùa, truyeàn thoáng vaø ngoân ngöõ. Vieäc thöïc hieän nghieâm tuùc nhieàu hình thöùc naøy cho pheùp chuùng ta traùnh ñöôïc nhöõng tham voïng baù quyeàn vaø nguy cô giaûn löôïc söù ñieäp Cöùu ñoä thaønh moät caùch giaûi thích nguyeân khoái veà ñôøi soáng Giaùo hoäi, caùc thöïc haønh phuïng vuï, muïc vuï hoaëc luaân lyù. Trong moät Giaùo hoäi hieäp haønh, moät maïng löôùi caùc moái töông giao naêng ñoäng ñöôïc deät neân, ñöôïc theå hieän roõ raøng qua vieäc trao ñoåi hoàng aân laãn nhau giöõa caùc Giaùo hoäi. Moái lieân keát naøy, ñöôïc baûo ñaûm bôûi söï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc ñoaøn döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Giaùm muïc Roâma, ñoùng vai troø nhö ngöôøi baûo veä caûnh giaùc cho moät söï hieäp nhaát khoâng bao giôø coù nghóa laø ñoàng nhaát.

82. Ngaøy nay, traûi nghieäm veà coäi nguoàn laõnh thoå phaûi ñoái maët vôùi nhöõng ñieàu kieän vaên hoùa xaõ hoäi laøm bieán ñoåi noù moät caùch saâu saéc. Khaùi nieäm nôi choán khoâng coøn coù theå ñöôïc hieåu chæ thuaàn tuùy theo thuaät ngöõ ñòa lyù vaø khoâng gian nöõa; giôø ñaây noù gôïi leân söï thuoäc veà moät maïng löôùi caùc moái töông giao vaø moät neàn vaên hoùa maø vieäc neo giöõ laõnh thoå cuûa noù naêng ñoäng vaø linh hoaït hôn tröôùc. Söï tieán trieån naøy khoâng theå khoâng ñaët laïi caâu hoûi veà caùc hình thöùc toå chöùc cuûa Giaùo hoäi ñöôïc caáu truùc treân cô sôû moät quan nieäm khaùc veà nôi choán ñòa ñieåm, vaø ñoøi hoûi vieäc aùp duïng caùc tieâu chí khaùc bieät, nhöng khoâng maâu thuaãn, ñeå theå hieän chaân lyù duy nhaát trong ñôøi soáng con ngöôøi.

83. Ñoâ thò hoùa laø moät trong nhöõng ñoäng löïc chính cuûa söï thay ñoåi naøy: ngaøy nay, laàn ñaàu tieân trong lòch söû loaøi ngöôøi, phaàn lôùn daân soá theá giôùi soáng ôû thaønh thò thay vì noâng thoân. Caûm giaùc thuoäc veà moät nôi choán coù nhöõng hình thöùc khaùc nhau trong boái caûnh ñoâ thò, nôi maø caùc ranh giôùi caáu truùc moät ñòa phöông ñöôïc hình thaønh theo moät caùch khaùc. ÔÛ caùc thaønh phoá lôùn, chæ caàn moät vaøi traïm döøng taøu ñieän ngaàm laø ñuû ñeå vöôït qua bieân giôùi khoâng phaûi chæ cuûa Giaùo xöù maø coøn cuûa Giaùo phaän: moät haønh trình maø nhieàu ngöôøi thöïc hieän nhieàu laàn trong cuøng moät ngaøy. Cuoäc soáng cuûa hoï thöôøng dieãn ra ôû nhöõng nôi khaùc nhau trong Giaùo hoäi.

84. Yeáu toá quan troïng thöù hai laø söï gia taêng khaû naêng di chuyeån cuûa con ngöôøi trong moät theá giôùi toaøn caàu hoùa hieän nay, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nhieàu lyù do khaùc nhau. Ngöôøi tò naïn vaø ngöôøi di cö thöôøng hình thaønh caùc coäng ñoàng naêng ñoäng, bao goàm caû vieäc thöïc haønh toân giaùo cuûa hoï, do ñoù khieán nôi hoï ñònh cö trôû neân ña vaên hoùa. Ñoàng thôøi, hoï duy trì moái lieân keát chaët cheõ vôùi queâ höông, ñaëc bieät nhôø vaøo phöông tieän truyeàn thoâng kyõ thuaät soá. Do ñoù, hoï traûi nghieäm söï thuoäc veà nhieàu maët veà ñòa lyù, vaên hoùa vaø ngoân ngöõ. Veà phaàn mình, caùc coäng ñoàng nguyeân thuûy ñang traûi qua söï suy giaûm veà soá löôïng, ñoâi khi ñeán möùc bieán maát, maët khaùc, laïi môû roäng cô caáu töông giao cuûa hoï treân quy moâ toaøn caàu. Nhö ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong Khoaù hoïp thöù nhaát, tình hình cuûa moät soá Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông laø bieåu töôïng cuûa hieän töôïng naøy: vôùi tyû leä di cö hieän taïi, soá thaønh vieân cuûa hoï ôû coäng ñoàng haûi ngoaïi coù theå sôùm ñoâng hôn soá ngöôøi ôû laïi soáng trong caùc vuøng laõnh thoå theo giaùo luaät (x. SR 6c). Trong moïi tröôøng hôïp, vieäc xaùc ñònh ñòa ñieåm theo thuaät ngöõ ñòa lyù thuaàn tuùy seõ ngaøy caøng trôû neân loãi thôøi. Nhoùm Nghieân cöùu 1 ñöôïc keâu goïi suy tö veà nhöõng thaùch thöùc maø vaán ñeà naøy ñaët ra ñoái vôùi moái töông giao giöõa caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông töï trò bieät laäp [Sui Iuris] vaø Giaùo hoäi Latinh.

85. Cuoái cuøng, chuùng ta khoâng theå boû qua söï lan roäng cuûa vaên hoùa moâi tröôøng kyõ thuaät soá, ñaëc bieät laø nôi giôùi treû. Noù coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán nhaän thöùc cuûa hoï veà khoâng gian vaø thôøi gian, cuõng nhö ñeán caùch hoï soáng moïi hoaït ñoäng haèng ngaøy, giao tieáp vaø caùc moái töông giao giöõa caùc caù nhaân, vaø thaäm chí caû ñöùc tin. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Khoaù hoïp thöù nhaát nhaán maïnh raèng "do ñoù, vaên hoùa kyõ thuaät soá khoâng phaûi laø moät lónh vöïc truyeàn giaùo rieâng bieät nhö moät chieàu kích quan troïng cuûa chöùng taù cuûa Giaùo hoäi trong xaõ hoäi ñöông ñaïi" (SR 17b). Coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu soá 3 ñöôïc daønh rieâng cho thaùch thöùc naøy.

86. Nhöõng söï phaùt trieån veà xaõ hoäi vaø vaên hoùa naøy ñoøi hoûi Giaùo hoäi phaûi suy nghó laïi veà yù nghóa cuûa chieàu kích ñòa phöông, nhaèm phuïc vuï söù vuï cuûa mình toát hôn. Trong khi thöøa nhaän söï gaén keát khoâng theå phuû nhaän cuûa cuoäc soáng trong caùc boái caûnh vaät chaát vaø trong caùc neàn vaên hoùa cuï theå, caàn phaûi vöôït ra ngoaøi caùch giaûi thích thuaàn tuùy khoâng gian veà khaùi nieäm nôi choán: nhöõng ñòa ñieåm, ngay caû vaø ñaëc bieät laø nhöõng ñòa ñieåm cuûa Giaùo hoäi, khoâng chæ laø nhöõng khoâng gian maø coøn laø nhöõng moâi tröôøng vaø maïng löôùi trong ñoù caùc moái töông giao coù theå phaùt trieån, mang laïi cho con ngöôøi coäi nguoàn vaø neàn taûng cho söù vuï maø hoï seõ thöïc hieän ôû baát cöù nôi naøo cuoäc soáng cuûa hoï dieãn ra. Vieäc hoaùn caûi taâm trí vaø traùi tim coù tính hieäp haønh phaûi ñi keøm vôùi moät cuoäc caûi caùch hieäp haønh veà caùc nôi choán trong Giaùo hoäi, ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhöõng con ñöôøng ñeå cuøng nhau böôùc ñi. Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø giao phoù hoaït ñoäng muïc vuï cho caùc toå chöùc ñöôïc baàu choïn. Muïc ñích laø ñeå gaëp gôõ moïi ngöôøi nam nöõ.

87. Cuoäc caûi caùch naøy phaûi ñöôïc tieán haønh döïa treân söï hieåu bieát veà Giaùo hoäi laø Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc theå hieän roõ raøng trong söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum). Kinh nghieäm ñaõ cho chuùng ta thaáy raèng vieäc phaùt ñoäng tieán trình hieäp haønh trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng laøm toån haïi ñeán söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå Giaùo hoäi maø ñuùng hôn laø theå hieän tính ña daïng vaø tính phoå quaùt cuûa Daân Chuùa (x. LG 22). Noù cuõng khoâng gaây nguy hieåm maø traùi laïi coøn taêng cöôøng vieäc thöïc thi thöøa taùc vuï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma. Chuùng ta khoâng baét ñaàu nghó veà Giaùo hoäi töø nhöõng theå cheá cuûa Giaùo hoäi. Thaät vaäy, nhöõng ñieàu naøy phaûi ñöôïc xem xeùt laïi theo logic cuûa coâng vieäc phuïc vuï truyeàn giaùo, keå caû nhöõng coâng vieäc ôû caáp ñoä cao nhaát.

88. Xeùt thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma laø nguyeân taéc höõu hình cho söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå Giaùo hoäi vaø cuûa moãi Giaùm muïc laø nguyeân taéc hôïp nhaát höõu hình trong Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa mình, Coâng ñoàng coù theå noùi raèng Giaùo hoäi, Nhieäm theå Chuùa Kitoâ, cuõng laø moät taäp theå cuûa caùc Giaùo hoäi, trong vaø töø ñoù toàn taïi moät Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát (x. LG 23). Cô quan naøy bao goàm: a) caùc Giaùo hoäi rieâng leû nhö nhöõng phaàn töû cuûa Daân Chuùa, moãi Giaùo hoäi ñöôïc uûy thaùc cho moät giaùm muïc; b) caùc nhoùm Giaùo hoäi, trong ñoù caùc tröôøng hôïp hieäp thoâng tröôùc heát ñöôïc ñaïi dieän bôûi caùc cô quan phaåm traät; vaø c) toaøn theå Giaùo hoäi (Ecclesia tota), nôi Giaùo hoäi vôùi tö caùch laø söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi ñöôïc theå hieän bôûi Giaùm muïc ñoaøn taäp hôïp xung quanh Giaùm muïc Roâma trong moái lieân keát giöõa giaùm muïc (cum Petro) vaø hieäp thoâng phaåm traät (sub Petro). Vieäc caûi caùch caùc toå chöùc Giaùo hoäi khoâng theå khoâng tuaân theo söï trình baøy coù traät töï naøy cuûa Giaùo hoäi .

Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông trong moät Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát

89. Giaùo hoäi ñòa phöông, veà baûn chaát, laø nôi ñaëc bieät ñeå chuùng ta coù theå traûi nghieäm tröïc tieáp nhaát veà ñôøi soáng truyeàn giaùo hieäp haønh cuûa toaøn theå Giaùo hoäi. Nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc noùi veà caùc giaùo xöù vaø caùc coäng ñoàng cô baûn nhoû nhö nhöõng khoâng gian hieäp thoâng vaø tham gia vaøo söù maïng. Caùc linh muïc taäp trung taïi Sacrofano khaúng ñònh, "caùc thaønh vieân cuûa caùc giaùo xöù ñang vaø trôû thaønh nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo cuûa Chuùa Gieâsu tuï taäp nhaân danh Ngöôøi ñeå caàu nguyeän vaø thôø phöôïng, phuïc vuï vaø laøm chöùng trong nhöõng giaây phuùt vui buoàn, hy voïng vaø chieán ñaáu." Thieân Chuùa ñang hoaït ñoäng trong nhöõng thöïc taïi Giaùo hoäi naøy. Tuy nhieân, vaãn caàn khai thaùc ñaày ñuû hôn tính linh hoaït tuyeät vôøi cuûa giaùo xöù, ñöôïc hình thaønh nhö moät coäng ñoàng cuûa caùc coäng ñoàng, nhaèm phuïc vuï tính saùng taïo truyeàn giaùo.

90. Ngaøy nay, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông cuõng bao goàm nhieàu thöïc taïi hieäp hoäi vaø coäng ñoàng khaùc nhau, coù theå laø nhöõng caùch dieãn ñaït cuõ hoaëc môùi veà ñôøi soáng Kitoâ giaùo. Ñaëc bieät, caùc Tu hoäi Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø caùc Hieäp hoäi Ñôøi soáng Toâng ñoà, cuõng nhö caùc hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo Giaùo hoäi vaø caùc coäng ñoàng môùi ñaõ laøm phong phuù ñaùng keå ñôøi soáng cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø söùc soáng truyeàn giaùo cuûa hoï. Vieäc thuoäc veà Giaùo hoäi ngaøy nay coù nhieàu hình thöùc ngaøy caøng ña daïng hôn, vöôït ra ngoaøi neàn taûng chæ ñöôïc xaùc ñònh veà maët ñòa lyù ñeå môû roäng ñeán caùc loaïi lieân keát lieân keát. Thaät laø thích hôïp ñeå khuyeán khích söï ña daïng veà loaïi hình thuoäc veà naøy trong khi luoân duy trì quan ñieåm truyeàn giaùo vaø söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi, chuù yù ñeán nhöõng lôøi môøi goïi ñöôïc Chuùa ngoû lôøi trong töøng boái caûnh cuï theå. Vieäc sinh ñoäng tính ña daïng naøy vaø vieäc chaêm soùc caùc moái lieân keát hieäp nhaát thuoäc thaåm quyeàn cuï theå cuûa Giaùm muïc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông. Nhoùm Nghieân cöùu soá 6 ñöôïc giao nhieäm vuï khaùm phaù nhöõng khía caïnh naøy moät caùch saâu saéc hôn.

91. Trong suoát caùc giai ñoaïn tröôùc cuûa tieán trình thöôïng hoäi ñoàng, keå caû trong quaù trình tham vaán soaïn thaûo Taøi lieäu laøm vieäc naøy, nhieàu ñoùng goùp nhaän ñöôïc ñaõ nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa caùc Hoäi ñoàng khaùc nhau (giaùo xöù, giaùo haït, Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông) nhö laø nhöõng coâng cuï thieát yeáu cho vieäc laäp keá hoaïch, toå chöùc, thöïc hieän vaø ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng muïc vuï. Noù ñöôïc coi laø caàn thieát ñeå taêng cöôøng chuùng. Thaät vaäy, nhöõng cô caáu naøy ñaõ ñöôïc luaät hieän haønh quy ñònh, vôùi nhöõng ñieàu chænh thích hôïp, coù theå giuùp cuï theå hoùa hôn nöõa moät soá khía caïnh cuûa phong caùch hieäp haønh. Hoï coù tieàm naêng trôû thaønh nhöõng ñieån hình cho quaù trình phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi vaø quaù trình ñöa ra quyeát ñònh cuûa hieäp haønh, laø nôi ñeå thöïc haønh traùch nhieäm giaûi trình vaø ñaùnh giaù nhöõng ngöôøi ôû caùc vò trí quyeàn löïc. Ñeán löôït hoï seõ phaûi tính ñeán vieäc thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa mình. Do ñoù, lónh vöïc naøy döôøng nhö laø moät trong nhöõng lónh vöïc höùa heïn nhaát ñeå thöïc hieän nhanh choùng caùc ñònh höôùng hieäp haønh, daãn ñeán nhöõng thay ñoåi cuï theå coù theå nhanh choùng nhaän thaáy ñöôïc.

92. Nhieàu ñoùng goùp chæ ra söï caàn thieát phaûi ñònh hình laïi dieän maïo cuûa caùc cô quan naøy vaø caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa chuùng ñeå ñi theo höôùng naøy. Ñieàu ñaùng chuù yù laø ñieàu naøy ñoøi hoûi söï chuù yù ñeán caùch thöùc boå nhieäm caùc thaønh vieân, nhaèm ñaûm baûo raèng thaønh phaàn cuûa hoï phaûn aùnh thaønh phaàn cuûa coäng ñoàng maø hoï phuïc vuï (Giaùo xöù hoaëc Giaùo phaän/Giaùo phaän Ñoâng phöông) nhaèm thuùc ñaåy moät neàn vaên hoùa minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình moät caùch ñaùng tin caäy. Khuyeán caùo raèng ña soá caùc thaønh vieân khoâng neân ñöôïc boå nhieäm bôûi chính quyeàn (giaùm muïc hoaëc linh muïc giaùo xöù), maø neân ñöôïc choïn theo caùch khaùc ñeå ñaïi dieän cho thöïc teá cuûa coäng ñoàng hoaëc Giaùo hoäi ñòa phöông.

93. Caàn phaûi quan taâm ñoàng ñeàu ñeán thaønh phaàn cuûa caùc cô quan naøy ñeå khuyeán khích söï tham gia nhieàu hôn cuûa phuï nöõ, thanh nieân vaø nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi hoaëc trong hoaøn caûnh ngheøo ñoùi. Hôn nöõa, nhö Khoaù hoïp thöù nhaát ñaõ nhaán maïnh, ñieàu cô baûn laø caùc cô quan naøy bao goàm nhöõng ngöôøi nam nöõ daán thaân laøm chöùng cho ñöùc tin trong nhöõng thöïc taïi bình thöôøng cuûa cuoäc soáng vaø trong boái caûnh xaõ hoäi cuûa hoï, vôùi khuynh höôùng toâng ñoà vaø truyeàn giaùo ñöôïc coâng nhaän (x. SR 18d), vaø khoâng chæ nhöõng ngöôøi tham gia toå chöùc ñôøi soáng vaø phuïc vuï coäng ñoàng. Baèng caùch naøy, vieäc phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi do caùc cô quan naøy thöïc hieän seõ ñöôïc höôûng lôïi töø söï côûi môû vaø khaû naêng phaân tích thöïc teá hôn cuõng nhö söï ña daïng cuûa caùc quan ñieåm. Cuoái cuøng, nhieàu ñoùng goùp chæ ra mong muoán baét buoäc nhöõng Hoäi ñoàng ñöôïc thaønh laäp theo thaåm quyeàn theo luaät hieän haønh.

94. Moät soá Hoäi ñoàng Giaùm muïc cuõng chia seû kinh nghieäm caûi caùch vaø nhöõng thöïc haønh toát ñaõ coù, chaúng haïn nhö vieäc thaønh laäp maïng löôùi caùc Hoäi ñoàng Muïc vuï, töø caùc coäng ñoàng cô sôû ñeán caùc giaùo xöù vaø giaùo haït, cho ñeán Hoäi ñoàng Muïc vuï Giaùo phaän. Laø moät moâ hình tham vaán vaø laéng nghe, ñeà xuaát toå chöùc caùc hoäi nghò Giaùo hoäi ôû moïi caáp ñoä, tìm caùch khoâng giôùi haïn vieäc tham vaán vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo, ñoàng thôøi tích hôïp söï ñoùng goùp cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc, cuõng nhö cuûa caùc toân giaùo khaùc hieän dieän treân laõnh thoå ñòa phöông vaø xaõ hoäi maø coäng ñoàng Kitoâ giaùo böôùc ñi.

Nhöõng moái daây hình thaønh söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi

95. Vieäc trao ñoåi hoàng aân töø goùc ñoä coäng ñoàng, ñöôïc giaûi thích ôû phaàn ñaàu, höôùng daãn moái töông giao giöõa caùc Giaùo hoäi. Nguyeân taéc naøy keát hôïp vieäc nhaán maïnh vaøo caùc moái lieân keát taïo neân söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi vôùi vieäc nhìn nhaän nhöõng ñaëc ñieåm rieâng cuûa moãi Giaùo hoäi ñòa phöông, ñöôïc ñònh hình bôûi boái caûnh, lòch söû vaø truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi ñoù. Vieäc aùp duïng moät phong caùch hieäp haønh cho pheùp chuùng ta nhaän ra raèng, trong moãi lónh vöïc, taát caû caùc Giaùo hoäi khoâng nhaát thieát phaûi tieán leân vôùi cuøng moät toác ñoä. Ngöôïc laïi, nhöõng khaùc bieät veà toác ñoä naøy coù theå ñöôïc ñaùnh giaù cao nhö söï theå hieän chính söï ña daïng hôïp phaùp vaø laø cô hoäi ñeå laøm phong phuù laãn nhau thoâng qua vieäc trao ñoåi hoàng aân. Ñeå hieän thöïc hoùa taàm nhìn naøy, ñieàu caàn thieát laø phaûi theå hieän noù trong caùc caáu truùc vaø thöïc tieãn höõu hình. Traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?", ñoøi hoûi phaûi xaùc ñònh vaø phaùt huy nhöõng yeáu toá cuï theå naøy.

96. Caùc cô caáu phaåm traät vaø caùc hoäi ñoàng giaùm muïc Ñoâng phöông laø coâng cuï cô baûn ñeå taïo ra caùc moái lieân keát vaø chia seû kinh nghieäm giöõa caùc Giaùo hoäi. Chuùng cuõng raát caàn thieát cho vieäc phaân quyeàn quaûn trò vaø laäp keá hoaïch muïc vuï. "Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ khaúng ñònh raèng, gioáng nhö caùc Giaùo hoäi phuï heä coå xöa, caùc hoäi ñoàng giaùm muïc coù theå "ñoùng goùp baèng nhieàu caùch vaø hieäu quaû vaøo vieäc hieän thöïc hoùa caûm thöùc taäp theå moät caùch cuï theå" (LG 23). Tuy nhieân, khaùt voïng naøy vaãn chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñaày ñuû, bôûi vì nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ chæ ra: "Chuùng ta vaãn chöa laøm roõ moät caùch ñaày ñuû tình traïng cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc voán coi chuùng laø chuû theå cuûa nhöõng quy ñònh cuï theå, bao goàm caû moät thaåm quyeàn nhaát ñònh veà maët giaùo lyù ñích thöïc" (EG, soá 32). Vieäc tìm caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï ñoøi hoûi phaûi giaûi quyeát vaán ñeà naøy.

97. Treân cô sôû nhöõng gì noåi leân trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng, ngöôøi ta ñeà xuaát: a) coâng nhaän caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc laø caùc thöïc theå Giaùo hoäi ñöôïc ban cho thaåm quyeàn giaùo lyù, moät caùch ñaûm nhaän söï ña daïng veà vaên hoùa xaõ hoäi trong moät Giaùo hoäi ña daïng coi troïng phuïng vuï, caùc caùch dieãn ñaït kyû luaät, thaàn hoïc vaø taâm linh thích öùng vôùi caùc boái caûnh vaên hoùa xaõ hoäi khaùc nhau; b) tieán haønh ñaùnh giaù kinh nghieäm soáng lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông, moái töông giao giöõa caùc giaùm muïc vaø moái töông giao vôùi Toøa thaùnh, ñeå xaùc ñònh nhöõng caûi caùch cuï theå caàn thöïc hieän; caùc chuyeán thaêm ad limina, moät phaàn coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 7, coù theå daãn ñeán ñaùnh giaù naøy veà hoaït ñoäng hieän taïi cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Ñoâng phöông vaø caùc cô caáu phaåm traät; c) ñaûm baûo raèng taát caû caùc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông ñeàu gaén lieàn vôùi moät Giaùo tænh vaø vôùi moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc hoaëc vôùi moät cô caáu phaåm traät phöông Ñoâng (x. CD, soá 40).

98. Vieäc trieäu taäp caùc Ñaïi hoäi ñoàng Chaâu luïc treân taát caû caùc khu vöïc laø moät söï ñoåi môùi cuûa tieán trình thöôïng hoäi ñoàng hieän taïi vaø laø moät caùch thöïc hieän maïch laïc hôn chæ daãn cuûa Coâng ñoàng nhaèm toân vinh tính ñaëc thuø "cuûa moïi khu vöïc vaên hoùa xaõ hoäi lôùn" nhaèm tìm kieám "moät söï thích öùng saâu saéc hôn trong toaøn boä lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu" (AG 22). Kinh nghieäm naøy, cuõng nhö haønh trình cuûa caùc Giaùo hoäi ôû moät soá khu vöïc, ñaët ra caâu hoûi laøm theá naøo chuùng ta coù theå mang laïi cho tính naêng ñoäng hieäp haønh vaø taäp theå moät bieåu hieän theå cheá thích hôïp hôn, chaúng haïn, thoâng qua caùc hoäi ñoàng Giaùo hoäi vaø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Caùc cô quan naøy coù theå ñöôïc giao nhieäm vuï phoái hôïp tham vaán vaø ra quyeát ñònh ôû caáp chaâu luïc hoaëc khu vöïc. Caùc phöông phaùp phaân ñònh cuõng coù theå ñöôïc phaùt trieån ñeå bao goàm caùc taùc nhaân khaùc nhau cuûa Giaùo hoäi trong vieäc soaïn thaûo caùc taøi lieäu vaø tieán haønh caùc quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän. Hôn nöõa, ngöôøi ta ñeà xuaát raèng söï phaân ñònh cuõng neân bao goàm caùc khoâng gian ñeå laéng nghe vaø ñoái thoaïi vôùi caùc toå chöùc daân söï, ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo khaùc, caùc toå chöùc phi Coâng giaùo vaø xaõ hoäi noùi chung, döôùi nhöõng hình thöùc thích öùng vôùi söï ña daïng cuûa boái caûnh.

99. Mong muoán raèng cuoäc ñoái thoaïi hieäp haønh ñòa phöông seõ tieáp tuïc chöù khoâng keát thuùc vaø nhu caàu hoäi nhaäp vaên hoùa ñöùc tin moät caùch hieäu quaû ôû caùc khu vöïc cuï theå thuùc ñaåy chuùng ta höôùng tôùi moät ñaùnh giaù môùi veà vieäc toå chöùc caùc Coâng ñoàng cuï theå, duø laø caáp tænh hay toaøn theå, maø vieäc cöû haønh ñònh kyø cuûa chuùng ñaõ laø moät nghóa vuï trong phaàn lôùn lòch söû cuûa Giaùo hoäi. Döïa treân kinh nghieäm böôùc ñi treân con ñöôøng hieäp haønh, ngöôøi ta coù theå nghó ra nhöõng hình thöùc quy tuï moät hoäi ñoàng giaùm muïc vaø moät coäng ñoàng Giaùo hoäi goàm caùc thaønh vieân tín höõu (linh muïc, phoù teá, tu só nam nöõ, giaùo daân nam nöõ), ñöôïc uûy quyeàn bôûi Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Caùc Hoäi ñoàng muïc vuï cuûa caùc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän coù lieân quan hoaëc ñöôïc chæ ñònh theo caùch khaùc ñeå phaûn aùnh söï ña daïng cuûa Giaùo hoäi trong khu vöïc. Ñeå hoã trôï vieäc naøy, thuû tuïc coâng nhaänkeát luaän cuûa caùc Hoäi ñoàng cuï theå caàn ñöôïc caûi caùch ñeå taïo thuaän lôïi cho vieäc coâng boá chuùng kòp thôøi.

Söï phuïc vuï cho söï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma

100. Traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeålaø moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?" cuõng ñoøi hoûi phaûi xem xeùt laïi ñoäng löïc hôïp nhaát tính hieäp haønh, tính hôïp ñoaøn vaø tính öu vieät, ñeå noù coù theå nuoâi döôõng caùc moái töông giao giöõa caùc toå chöùc maø qua ñoù noù tìm thaáy söï theå hieän cuï theå.

101. Tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng hieän nay ñaõ cho thaáy söï thaät cuûa lôøi khaúng ñònh cuûa Coâng ñoàng raèng "trong söï hieäp thoâng Giaùo hoäi, coù nhöõng Giaùo hoäi ñòa phöông hôïp phaùp, coù nhöõng truyeàn thoáng rieâng cuûa mình, trong khi quyeàn toái thöôïng cuûa Toøa thaùnh Pheâroâ vaãn coøn nguyeân veïn, laø Giaùo hoäi chuû trì söï hieäp thoâng phoå quaùt" baùc aùi vaø baûo veä nhöõng khaùc bieät chính ñaùng, ñoàng thôøi quan taâm ñeå ñieàu gì ñaëc bieät khoâng nhöõng khoâng gaây toån haïi cho söï hieäp nhaát maø coøn coù lôïi cho söï hieäp nhaát" (x. LG 13). Nhôø chöùc naêng naøy, Giaùm muïc Roâma, vôùi tö caùch laø nguyeân taéc höõu hình cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå Giaùo hoäi (x. LG 23), laø ngöôøi baûo ñaûm cho tính hieäp haønh. Ngöôøi keâu goïi toaøn theå Giaùo hoäi tham gia hoaït ñoäng hieäp haønh baèng caùch trieäu taäp, chuû trì vaø xaùc nhaän keát quaû cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc; Ngöôøi phaûi quan taâm ñeán vieäc ñaûm baûo raèng Giaùo hoäi phaùt trieån theo phong caùch vaø hình thöùc hieäp haønh.

102. Vieäc suy tö veà caùc hình thöùc thi haønh thöøa taùc vuï Pheâroâ cuõng neân ñöôïc thöïc hieän töø quan ñieåm "phaân quyeàn hôïp lyù" (EG 16), nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ thuùc giuïc vaø nhieàu Hoäi ñoàng Giaùm muïc yeâu caàu. Theo coâng thöùc ñöôïc cung caáp bôûi Toâng hieán Praedicate Evangelium (19 thaùng 3 naêm 2022), ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi ñeå laïi "thaåm quyeàn cho caùc Giaùm muïc ñeå giaûi quyeát, trong khi thöïc hieän "nhieäm vuï rieâng cuûa hoï vôùi tö caùch laø giaùo vieân" vaø muïc töû, nhöõng vaán ñeà maø hoï phaûi ñoái maët. laø quen thuoäc vaø ñieàu ñoù khoâng aûnh höôûng ñeán söï hieäp nhaát veà giaùo lyù, kyû luaät vaø hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi, luoân haønh ñoäng vôùi tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm voán laø hoa traùi vaø bieåu hieän cuûa maàu nhieäm hieäp thoâng cuï theå laø Giaùo hoäi" (PE II, soá 2).

103. Ñeå tieáp tuïc, chuùng ta coù theå ñi theo ñöôøng loái cuûa Töï saéc Competentias quasdam decernere phaân boå theâm naêng quyeàn (15 thaùng 2 naêm 2022), trong ñoù quy ñònh "caùc lónh vöïc thaåm quyeàn nhaát ñònh lieân quan ñeán caùc ñieàu khoaûn cuûa Boä Giaùo luaät nhaèm baûo veä söï thoáng nhaát kyû luaät trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ, vaø quyeàn ñieàu haønh trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc toå chöùc Giaùo hoäi treân cô sôû "naêng ñoäng hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi" (Lôøi môû ñaàu).

104. Hôn nöõa, vieäc soaïn thaûo caùc quy taéc giaùo luaät cuõng coù theå laø nôi ñeå thöïc hieän phong caùch hieäp haønh. Vieäc ñaët ra caùc quy taéc khoâng chæ bao haøm vieäc thöïc thi quyeàn löïc do thaåm quyeàn ban cho maø phaûi ñöôïc coi laø söï phaân ñònh thöïc söï cuûa Giaùo hoäi. Ngay caû khi chæ mình noù ñöôïc höôûng taát caû caùc ñaëc quyeàn laäp phaùp, thì khi laøm nhö vaäy, chính quyeàn coù theå vaø neân haønh ñoäng theo phöông phaùp hieäp haønh ñeå ban haønh moät quy taéc laø keát quaû cuûa vieäc laéng nghe nhu caàu coâng lyù trong Thaùnh Thaàn.

105. Toâng hieán Praedicate Evangelium ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñaõ ñònh hình vieäc phuïc vuï cuûa Giaùo trieàu Roâma ñoái vôùi Giaùm muïc Roâma vaø Giaùm muïc ñoaøn moät caùch hieäp haønh vaø truyeàn giaùo. Ñeå hoã trôï tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình, vieäc ñaùnh giaù ñònh kyø coâng vieäc cuûa noù phaûi ñöôïc thöïc hieän vaø giao cho moät cô quan ñoäc laäp (chaúng haïn nhö Hoäi ñoàng Hoàng y vaø/hoaëc hoäi ñoàng giaùm muïc ñöôïc Thöôïng hoäi ñoàng baàu choïn). Nhoùm Nghieân cöùu 8 ñöôïc daønh rieâng ñeå xem xeùt vai troø cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng töø goùc ñoä truyeàn giaùo cuûa Thöôïng hoäi ñoàng vaø khaùm phaù nhöõng caùch ñaùnh giaù coâng vieäc cuûa hoï.

106. Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2023 chæ ra söï caàn thieát phaûi tieán haønh ñaùnh giaù thaønh quaû cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát (x. SR 20j). Ñaùnh giaù naøy khoâng theå boû qua söï phaùt trieån ñöôïc ban haønh bôûi Toâng hieán Episcopalis Communio, voán bieán ñoåi Thöôïng hoäi ñoàng töø moät söï kieän ngaãu nhieân thaønh moät tieán trình Giaùo hoäi keùo daøi trong khoâng gian vaø thôøi gian. Trong soá nhöõng nôi thöïc haønh tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn ôû caáp ñoä toaøn theå Giaùo hoäi, Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc chaéc chaén noåi baät. Ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI thieát laäp nhö moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñöôïc trieäu taäp ñeå tham gia, moät caùch hoøa ñoàng, vaøo söï chaêm soùc cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Roâma ñoái vôùi toaøn theå Giaùo hoäi, giôø ñaây, döôùi hình thöùc tieán trình theo töøng giai ñoaïn, laø phaïm vi nôi moái töông giao naêng ñoäng giöõa tính hieäp haønh, tính hôïp ñoaøn vaø tính öu vieät ñöôïc thöïc hieän vaø coù theå ñöôïc coå vuõ. Toaøn theå Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa, caùc giaùm muïc ñaõ ñöôïc giao phoù caùc phaàn rieâng cuûa mình vaø Giaùm muïc Roâma vôùi tö caùch laø nguyeân taéc hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi ñeàu tham gia ñaày ñuû vaøo Tieán trình Thöôïng hoäi ñoàng, moãi ngöôøi tuøy theo chöùc naêng rieâng cuûa mình. Söï tham gia naøy ñöôïc theå hieän roõ raøng bôûi Thöôïng Hoäi ñoàng hoïp xung quanh Giaùm muïc Roâma, moät hoäi ñoàng, trong thaønh phaàn cuûa noù, cho thaáy söï ña daïng vaø tính phoå quaùt cuûa Giaùo hoäi nhö "bí tích hieäp nhaát, daân thaùnh ñöôïc thu huùt thaønh moät toång theå coù traät töï döôùi quyeàn caùc giaùm muïc" (SC, soá 26).

107. Moät trong nhöõng thaønh quaû quan troïng nhaát cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024 laø ñaåy maïnh thoâi thuùc vaø nhöõng höùa heïn ñaïi keát, voán laø neùt ñaëc tröng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng. Cuõng coù theå höõu ích neáu giaûi quyeát vaán ñeà thi haønh thöøa taùc vuï Pheâroâ döôùi aùnh saùng naøy, môû ra "moät tình theá môùi" (UUS, soá 95). Taøi lieäu gaàn ñaây Giaùm muïc Roâma: Toái thöïôïng quyeàn vaø tính hieäp haønh trong caùc cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát vaø caùc caâu traû lôøi cho Thoâng ñieäp Ut Unum Sint, do Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Hieäp nhaát Kitoâ höõu ban haønh, ñöa ra nhöõng hieåu bieát saâu saéc ñeå nghieân cöùu theâm. Chuû ñeà naøy laø moät phaàn coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu soá 10, ñöôïc daønh rieâng cho vieäc tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi.

108. Söï phong phuù ñöôïc theå hieän qua söï tham gia cuûa caùc ñaïi bieåu huynh ñeä töø caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc trong Khoaù hoïp thöù nhaát, khuyeán khích chuùng ta ngaøy caøng chuù yù ñeán caùc thöïc haønh hieäp haønh cuûa caùc ñoái taùc ñaïi keát cuûa chuùng ta, caû ôû phöông Ñoâng vaø phöông Taây. Ñoái thoaïi ñaïi keát laø neàn taûng ñeå ñaøo saâu söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà tính hieäp haønh vaø söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi. Ñoái thoaïi ñaïi keát thuùc ñaåy chuùng ta töôûng töôïng nhöõng thöïc haønh hieäp haønh ñaïi keát ñích thöïc, ñi xa ñeán caùc hình thöùc tham vaán vaø phaân ñònh veà caùc vaán ñeà coù lôïi ích chung vaø caáp baùch. Khaû naêng naøy veà cô baûn döïa treân söï hieäp nhaát cuûa chuùng ta ñöôïc mang laïi bôûi moät pheùp röûa duy nhaát, töø ñoù phaùt sinh ra caên tính cuûa Daân Thieân Chuùa vaø tính naêng ñoäng cuûa söï hieäp thoâng, söï tham gia vaø söù vuï.

Keát luaän

Giaùo hoäi hieäp haønh treân theá giôùi

109. Moïi thöù treân theá giôùi naøy ñeàu ñöôïc keát noái vôùi nhau vaø ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï khao khaùt khoâng ngöøng nghæ ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Moïi thöù ñeàu laø lôøi keâu goïi cuûa moät moái töông giao vaø laø baèng chöùng cho söï thaät raèng, xeùt cho cuøng, khoâng coù ai vaø khoâng coù vaät naøo coù theå töï cung töï caáp. Toaøn boä theá giôùi, khi ñöôïc chieâm ngöôõng döôùi aùnh saùng Maëc khaûi Kitoâ giaùo, laø daáu chæ bí tích cuûa moät söï hieän dieän vöøa sieâu vieät vöøa sinh ñoäng hoùa noù, daãn ñeán cuoäc gaëp gôõ vôùi Thieân Chuùa, moät cuoäc gaëp gôõ cuoái cuøng seõ ñöôïc thöïc hieän trong tính xaõ hoäi vui veû cuûa nhöõng khaùc bieät, ñöôïc theå hieän troïn veïn ôû thôøi caùnh chung. böõa tieäc Thieân Chuùa doïn saün treân nuùi thaùnh Ngöôøi.

110. Ñöôïc bieán ñoåi bôûi lôøi loan baùo Söï Phuïc Sinh, Giaùo hoäi tìm caùch trôû thaønh moät nôi maø vieãn töôïng cuûa Isaia ñöôïc hít thôû vaø soáng ñoäng ñeå trôû thaønh "nôi nöông naùu cho keû khoù ngheøo khi gaëp böôùc gian truaân. Ngaøi laø nôi truù aån trong côn baõo taùp, laø boùng maùt giöõa buoåi naéng thieâu, vì saùt khí cuûa quaân cöôøng baïo chaúng khaùc naøo möa baõo ñaäp vaøo töôøng" (Is 25,4). Baèng caùch naøy, Giaùo hoäi môû loøng mình ra vôùi Vöông quoác. Khi caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi ñeå cho mình ñöôïc Thaùnh Thaàn daãn daét ñeán nhöõng chaân trôøi maø tröôùc ñaây hoï chöa töøng nhìn thaáy, hoï caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui khoân taû. Vôùi veû ñeïp, söï khieâm toán vaø ñôn giaûn cuûa noù, ñaây laø söï hoaùn caûi lieân tuïc caùch thöùc trôû thaønh Giaùo hoäi maø tieán trình hieäp haønh môøi goïi chuùng ta thöïc hieän.

111. Thoâng ñieäp Fratelli Tutti trình baøy cho chuùng ta lôøi keâu goïi nhìn nhaän mình laø anh chò em trong Ñöùc Kitoâ Phuïc Sinh, ñeà xuaát ñieàu naøy ít hôn nhö moät ñòa vò maø nhieàu hôn nhö moät loái soáng. Thoâng ñieäp nhaán maïnh ñeán söï töông phaûn giöõa thôøi ñaïi chuùng ta ñang soáng vaø quan ñieåm veà tình thaân aùi ñöôïc Thieân Chuùa chuaån bò. Taám maøn tang toùc, taám vaûi lieäm vaø nöôùc maét ñöôïc tieân tri Isaia ñaët teân cuõng hieän dieän trong thôøi ñaïi chuùng ta. Chuùng thöôøng laø keát quaû cuûa söï coâ laäp ngaøy caøng taêng cuûa chuùng ta vôùi nhau, baïo löïc vaø söï phaân cöïc ngaøy caøng taêng trong theá giôùi cuûa chuùng ta, vaø vieäc chuùng ta bò taùch rôøi khoûi nguoàn soáng. Nhöõng caâu hoûi maø Taøi lieäu Laøm vieäc ñaët ralaø: laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï; laøm theá naøo ñeå tham gia vaøo vieäc laéng nghe vaø ñoái thoaïi saâu saéc; laøm theá naøo ñeå ñoàng traùch nhieäm döôùi aùnh saùng tính naêng ñoäng cuûa ôn goïi röûa toäi caù nhaân vaø coäng ñoaøn cuûa chuùng ta; laøm theá naøo ñeå bieán ñoåi caùc cô caáu vaø tieán trình ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå tham gia vaø chia seû caùc ñaëc suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân moãi ngöôøi vì thieän ích chung; caùch söû duïng quyeàn löïc vaø quyeàn haïn nhö moät söï phuïc vuï. Moãi caâu hoûi naøy laø moät söï phuïc vuï cho Giaùo hoäi, vaø qua haønh ñoäng cuûa Giaùo hoäi, coù khaû naêng chöõa laønh nhöõng veát thöông saâu saéc nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.

112. Ngoân söù Isaia keát thuùc lôøi tieân baùo cuûa mình baèng moät baøi thaùnh ca hôïp xöôùng: "Ñaây laø Thieân Chuùa chuùng ta, chuùng ta töøng troâng ñôïi Ngöôøi, vaø ñaõ ñöôïc Ngöôøi thöông cöùu ñoä. Chính Ngöôøi laø Ñöùc Chuùa chuùng ta töøng ñôïi troâng. Naøo ta cuøng hoan hyû vui möøng bôûi ñöôïc Ngöôøi cöùu ñoä" (Is 25,9). Khi Daân Chuùa chuùng ta cuøng tham gia vaøo lôøi ca ngôïi naøy, vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa nieàm hy voïng, chuùng ta haõy tieáp tuïc tieán böôùc doïc theo con ñöôøng hieäp haønh höôùng tôùi nhöõng ngöôøi vaãn ñang chôø ñôïi vieäc coâng boá Tin Möøng cöùu ñoä!

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

[1] Tröø khi coù quy ñònh khaùc, hoaëc khi boái caûnh roõ raøng laø khoâng phaûi nhö vaäy, trong baûn vaên cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc, thuaät ngöõ "Giaùo hoäi" chæ "moät Giaùo hoäi Coâng giaùo duy nhaát" (LG, soá 23), trong khi danh töø "Giaùo hoäi" ôû soá nhieàu laø ñeå chæ caùc Giaùo hoäi ñòa phöông hieän höõu trong chính Giaùo hoäi phoå quaùt.

[2] ÔÛ ñaây cuõng nhö caùc trích daãn döôùi ñaây, laø caùc trích daãn töø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc nhoùm luïc ñòa cuûa hoï ñeán töø caùc baûn toùm taét ñöôïc göûi ñeán Vaên phoøng Toång thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng sau cuoäc tham vaán caùc Giaùo hoäi ñòa phöông dieãn ra töø cuoái naêm 2023 ñeán giöõa naêm 2024.

[3] Ñöôïc Vaên phoøng Toång thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng phaùt haønh vaøo ngaøy 11 thaùng 12 naêm 2023 vaø löu haønh treân website: www.synod.va.

[4] Veà vaán ñeà naøy, vui loøng tham khaûo taøi lieäu Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh Giaùo hoäi Hieäp haønh trong Söù vuï? Naêm Quan ñieåm ñeå ñaøo saâu veà Thaàn hoïc höôùng tôùi Khoaù hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc laàn thöù XVI, do Vaên phoøng Toång thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng phaùt haønh vaøo ngaøy 14 thaùng 3 naêm 2024 taïi website: www.synod.va.

[5] Veà vaán ñeà naøy, vui loøng tham khaûo taøi lieäu Nhoùm Nghieân cöùu veà caùc vaán ñeà phaùt sinh trong Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc laàn thöù XVI ñeå ñöôïc nghieân cöùu chuyeân saâu vôùi söï hôïp taùc cuûa caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma. Baûn Thaûo cuõng ñöôïc phaùt haønh vaøo ngaøy 14 thaùng 3 naêm 2024 vaø coù saün taïi www.synod.va.

[6] Caùc chuû ñeà noåi leân trong Baùo caùo Toùm taét cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát vaø ñöôïc giao cho möôøi Nhoùm Nghieân cöùu laø:

1/ Moät soá khía caïnh cuûa moái töông giao giöõa caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo Latinh (SR 6).

2/ Laéng nghe tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo (SR 4 vaø 16).

3/ Truyeàn giaùo trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá (SR 17).

4/ Söï söûa ñoåi cuûa Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis [Nguyeân taéc caên baûn veà ñaøo taïo linh muïc] trong moät quan ñieåm hieäp haønh truyeàn giaùo (SR 11).

5/ Moät soá vaán ñeà thaàn hoïc vaø giaùo luaät lieân quan ñeán caùc hình thöùc muïc vuï cuï theå (SR 8 vaø 9).

6/ Vieäc söûa ñoåi, trong quan ñieåm hieäp haønh vaø truyeàn giaùo, caùc taøi lieäu ñieàu haønh moái töông giao giöõa caùc Giaùm muïc, Tu só vaø caùc Nhoùm Giaùo hoäi (SR 10).

7/ Moät soá khía caïnh vaø chöùc vuï cuûa giaùm muïc (tieâu chí choïn öùng vieân cho giaùm muïc, chöùc naêng tö phaùp cuûa giaùm muïc, tính chaát vaø caùch thöùc thöïc hieän caùc chuyeán Vieáng moä hai thaùnh Toâng ñoà - ad limina Apostolorum) töø quan ñieåm hieäp haønh truyeàn giaùo (SR 12 vaø 13).

8/ Vai troø cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng trong quan ñieåm hieäp haønh truyeàn giaùo (SR 13).

9/ Tieâu chí thaàn hoïc vaø phöông phaùp luaän hieäp haønh ñeå phaân ñònh chung caùc vaán ñeà giaùo lyù, muïc vuï vaø ñaïo ñöùc (SR 15).

10/ Söï tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa cuoäc haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh Giaùo hoäi (SR 7).

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page