Tónh taâm Muøa Chay 2024 cuøng Giaùo trieàu Roâma.
Baøi thöù Tö: Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng
Tónh taâm Muøa Chay 2024 cuøng Giaùo trieàu Roâma. Baøi thöù Tö: Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 18-03-2024) - Haøng naêm, vaøo Muøa Voïng vaø Muøa Chay, Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, giaûng thuyeát vieân Phuû Giaùo Hoaøng coù baøi giaûng tónh taâm tröôùc Giaùo trieàu Roâma.
Baøi giaûng thöù Tö cuûa Ñöùc Hoàng Y trong Muøa Chay naêm 2024 coù töïa ñeà: Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng.
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Trong phaàn chuù giaûi cuûa chuùng ta veà nhöõng tuyeân boá long troïng "Ta Laø" cuûa Chuùa Kitoâ trong Tin Möøng Thaùnh Gioan, chuùng ta ñaõ ñeán Chöông 11, chöông hoaøn toaøn taäp trung vaøo caûnh Ladaroâ soáng laïi. Lôøi daïy maø Gioan muoán truyeàn ñaït cho Giaùo hoäi vôùi boá cuïc khoân ngoan cuûa chöông naøy coù theå ñöôïc toùm taét ôû ba ñieåm:
Ñieåm thöù nhaát: Chuùa Gieâsu laøm cho baïn Ngaøi laø Ladaroâ soáng laïi (Ga 11:1-44).
Ñieåm thöù hai: Vieäc Ladaroâ soáng laïi khieán Chuùa Gieâsu bò keát aùn töû hình (11:47-50):
Vaäy caùc thöôïng teá vaø caùc ngöôøi Pha-ri-seâu trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø noùi: "Chuùng ta phaûi laøm gì ñaây? Ngöôøi naøy laøm nhieàu daáu laï. Neáu chuùng ta cöù ñeå oâng aáy tieáp tuïc, moïi ngöôøi seõ tin vaøo oâng aáy, roài ngöôøi Roâma seõ ñeán phaù huyû caû nôi thaùnh cuûa ta laãn daân toäc ta." Moät ngöôøi trong Thöôïng Hoäi Ñoàng teân laø Cai-pha, laøm thöôïng teá naêm aáy, noùi raèng: "Caùc oâng khoâng hieåu gì caû, caùc oâng cuõng chaúng nghó ñeán ñieàu lôïi cho caùc oâng laø: thaø moät ngöôøi cheát thay cho daân coøn hôn laø toaøn daân bò tieâu dieät."
Ñieåm thöù ba: Caùi cheát cuûa Chuùa Gieâsu seõ laøm cho taát caû nhöõng ai tin vaøo Ngöôøi soáng laïi (11:51-53). Thöïc ra, Thaùnh söû ñaõ bình luaän:
Ñieàu ñoù, oâng khoâng töï mình noùi ra, nhöng vì oâng laø thöôïng teá naêm aáy, neân ñaõ noùi tieân tri laø Ñöùc Gieâsu saép phaûi cheát thay cho daân, vaø khoâng chæ thay cho daân maø thoâi, nhöng coøn ñeå quy tuï con caùi Thieân Chuùa ñang taûn maùc khaép nôi veà moät moái. Töø ngaøy ñoù, hoï quyeát ñònh gieát Ñöùc Gieâsu.
Toùm laïi, söï soáng laïi cuûa Ladaroâ gaây ra caùi cheát cuûa Chuùa Gieâsu; caùi cheát cuûa Chuùa Gieâsu laøm cho taát caû nhöõng ai tin vaøo Ngöôøi soáng laïi!
* * *
Baây giôø chuùng ta coù theå taäp trung vaøo nhöõng lôøi töï maëc khaûi coù trong vaên caûnh:
Chuùa Gieâsu noùi vôùi chò: "Em chò seõ soáng laïi". Martha noùi vôùi Ngaøi: "Con bieát em con seõ soáng laïi vaøo ngaøy sau cuøng". Chuùa Gieâsu noùi vôùi coâ: "Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng; ai tin Ta thì duø coù cheát cuõng seõ soáng" (11:23-25).
"Ta laø söï soáng laïi!" Chuùng ta töï hoûi: Chuùa Gieâsu ñang noùi ñeán söï phuïc sinh naøo? Martha nghó ñeán söï soáng laïi cuoái cuøng. Chuùa Gieâsu khoâng phuû nhaän söï phuïc sinh naøy "vaøo ngaøy sau cuøng", ñieàu maø chính Ngöôøi ñaõ höùa ôû nôi khaùc (Ga 6:54); nhöng ôû ñaây Ngöôøi loan baùo moät ñieàu môùi meû, ñoù laø söï soáng laïi baét ñaàu ngay baây giôø cho nhöõng ai tin vaøo Ngöôøi. Thaùnh Augustinoâ bình luaän: "Chuùa ñaõ chæ cho chuùng ta söï soáng laïi cuûa ngöôøi cheát xaûy ra tröôùc cuoäc soáng laïi cuoái cuøng. Vaø ñoù khoâng phaûi laø söï soáng laïi gioáng nhö söï soáng laïi cuûa Ladaroâ, hay con trai cuûa baø goùa thaønh Na-in, ngöôøi ñöôïc soáng laïi ñeå roài laïi cheát moät laàn nöõa".
Nhö chuùng ta coù theå thaáy, yù töôûng veà söï phuïc sinh thieâng lieâng vaø hieän sinh dieãn ra ôû ñôøi naøy nhôø ñöùc tin, khoâng heà xa laï trong truyeàn thoáng Kitoâ giaùo. Ñieàu môùi laï xaûy ra khi coù ngöôøi muoán bieán noù thaønh yù nghóa duy nhaát cuûa lôøi Chuùa Gieâsu. Quan ñieåm cuûa Bultmann ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán, maëc duø hieän nay phaàn lôùn ñaõ loãi thôøi, nhöng noù töøng laø moät côn thònh noä khi toâi nghieân cöùu thaàn hoïc. Theo oâng, söï phuïc sinh maø Chuùa Gieâsu noùi ñeán aùm chæ moät söï phuïc sinh hieän sinh, moät söï thöùc tænh löông taâm, döïa treân ñöùc tin. Chuùng ta ñang ôû trong ranh giôùi cuûa "lôøi keâu goïi quyeát ñònh" mô hoà vaø "quyeát ñònh cho Thieân Chuùa", maø oâng giaûn löôïc gaàn nhö toaøn boä söù ñieäp Tin Möøng.
Nhöng Thaùnh Gioan daønh toaøn boä hai chöông trong Phuùc aâm cuûa mình ñeå noùi veà söï phuïc sinh thöïc söï, veà theå xaùc cuûa Chuùa Gieâsu, cung caáp moät soá thoâng tin chi tieát nhaát veà söï kieän ñoù. Vì vaäy, ñoái vôùi thaùnh nhaân, khoâng chæ "do Chuùa Gieâsu" ñaõ soáng laïi töø coõi cheát, maø coøn laø chính con ngöôøi cuûa Ngaøi nöõa!
Söï soáng laïi hieän taïi khoâng thay theá söï soáng laïi cuoái cuøng cuûa thaân xaùc; ñuùng hôn, noù laø söï baûo ñaûm cuûa noù. Noù khoâng laøm cho söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ töø ngoâi moä trôû neân voâ ích, maø ñuùng hôn laø döïa chính xaùc vaøo ñoù. Chuùa Gieâsu coù theå noùi "Ta laø söï soáng laïi" bôûi vì Ngöôøi laø Ñaáng Phuïc Sinh! Tröôùc Thaùnh Gioan, chính Toâng ñoà Phaoloâ ñaõ khaúng ñònh moái lieân heä khoâng theå taùch rôøi giöõa ñöùc tin Kitoâ giaùo vaø söï phuïc sinh thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ. Vieäc ghi nhôù nhöõng lôøi saâu saéc cuûa oâng vôùi tín höõu Coâ-rinh-toâ luoân laø ñieàu höõu ích vaø kòp thôøi:
Neáu Ñöùc Kitoâ ñaõ khoâng troãi daäy, thì lôøi rao giaûng cuûa chuùng toâi troáng roãng, vaø caû ñöùc tin cuûa anh em cuõng troáng roãng. Theá ra chuùng toâi laø nhöõng chöùng nhaân giaû cuûa Thieân Chuùa, bôûi vì ñaõ choáng laïi Thieân Chuùa maø laøm chöùng raèng Ngöôøi ñaõ cho Ñöùc Kitoâ troãi daäy, trong khi thöïc söï Ngöôøi ñaõ khoâng cho Ñöùc Kitoâ troãi daäy, neáu quaû thaät keû cheát khoâng troãi daäy. Vì neáu keû cheát khoâng troãi daäy, thì Ñöùc Kitoâ cuõng ñaõ khoâng troãi daäy. Maø neáu Ñöùc Kitoâ ñaõ khoâng troãi daäy, thì loøng tin cuûa anh em thaät haõo huyeàn, vaø anh em vaãn coøn soáng trong toäi loãi cuûa anh em (1 Coâ-rinh-toâ 15:14-17).
Chính Chuùa Gieâsu ñaõ cho thaáy söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi nhö moät daáu chæ tuyeät vôøi veà tính xaùc thöïc cuûa söù meänh cuûa Ngöôøi. Ñoái vôùi nhöõng ñoái phöông xin Ngaøi moät daáu laï, Ngaøi ñaõ ñöa ra moät caâu traû lôøi khoù coù theå gaùn cho ai khaùc ngoaøi chính Chuùa Gieâsu:
Ngöôøi ñaùp: "Theá heä gian aùc vaø ngoaïi tình naøy ñoøi daáu laï. Nhöng chuùng seõ khoâng ñöôïc daáu laï naøo, ngoaøi daáu laï ngoân söù Gioâna. Quaû thaät, oâng Gioâna ñaõ ôû trong buïng kình ngö ba ngaøy ba ñeâm theá naøo, thì Con Ngöôøi cuõng seõ ôû trong loøng ñaát ba ngaøy ba ñeâm nhö vaäy (Mt 12:39-40).
Ñoái thuû cuûa Ngaøi bieát roõ raèng Gioâna khoâng ôû maõi trong buïng caù voi maø sau ba ngaøy vò ngoân söù ñaõ thoaùt ra khoûi noù.
Trong baøi suy nieäm tröôùc, toâi ñaõ noùi veà thaønh kieán cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coù ñöùc tin ñoái vôùi ñöùc tin, ñieàu naøy cuõng roõ raøng khoâng keùm nhöõng gì hoï traùch moùc nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin. Thöïc ra, hoï khieån traùch caùc tín höõu vì khoâng theå khaùch quan, vì ñöùc tin ngay töø ñaàu ñaõ aùp ñaët leân hoï keát luaän maø hoï phaûi ñi tôùi maø khoâng nhaän ra raèng ñieàu töông töï cuõng ñang xaûy ra giöõa hoï. Neáu baïn baét ñaàu töø giaû ñònh raèng Chuùa khoâng toàn taïi, raèng ñieàu sieâu nhieân khoâng toàn taïi vaø pheùp laï laø khoâng theå xaûy ra, thì keát luaän maø baïn ñaït ñöôïc cuõng ñaõ ñöôïc ñöa ra ngay töø ñaàu, vaø do ñoù, theo nghóa ñen, laø moät söï phaùn xeùt ñaày thaønh kieán.
Söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ laø tröôøng hôïp maãu möïc nhaát veà ñieàu naøy. Khoâng coù söï kieän naøo trong thôøi coå ñaïi ñöôïc chöùng minh baèng nhieàu baèng chöùng tröïc tieáp nhö söï kieän naøy. Moät soá chöùng taù ñoù baét nguoàn töø nhöõng nhaân caùch coù taàm trí tueä nhö Saoloâ ngöôøi Taécxoâ, ngöôøi tröôùc ñaây ñaõ ñaáu tranh quyeát lieät choáng laïi nieàm tin naøy. OÂng cung caáp moät danh saùch chi tieát caùc nhaân chöùng, moät soá ngöôøi trong soá hoï vaãn coøn soáng vaø coù theå deã daøng baùc boû oâng (1 Coâ-rinh-toâ 15:6-9).
Nhöõng khaùc bieät veà ñòa ñieåm vaø thôøi gian cuûa nhöõng laàn hieän ra ñöôïc ñöa ra maø khoâng nhaän ra raèng söï truøng hôïp khoâng ñöôïc hoaïch ñònh veà söï kieän trung taâm laø baèng chöùng veà söï thaät lòch söû cuûa noù, chöù khoâng phaûi laø söï phuû nhaän noù. Khoâng coù "söï hoøa hôïp ñöôïc thieát laäp tröôùc" trong tröôøng hôïp naøy! Tröôùc khi ñöôïc vieát ra, caùc söï kieän trong cuoäc ñôøi Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc truyeàn mieäng trong hai thaäp kyû, vaø nhöõng bieán theå vaø ñieàu chænh beân leà trong caâu chuyeän ban ñaàu laø ñieån hình cuûa moïi söï truyeàn mieäng trong moät coäng ñoàng ñang soáng vaø ñang môû roäng.
Taát nhieân, nhöõng laàn hieän ra khoâng phaûi laø baèng chöùng duy nhaát veà söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ. Thaùnh Gioan Kim Khaåu coù moät trang noåi tieáng maø khoâng moät cuoäc ñieàu tra pheâ bình hieän ñaïi naøo coù theå baùc boû ñöôïc. Trong baøi giaûng cho moïi ngöôøi, ngaøi noùi:
Laøm sao maø möôøi hai ngöôøi ngheøo, vaø caû nhöõng ngöôøi ngu doát, ñaõ soáng caû ñôøi treân soâng hoà, laïi coù theå ñaûm nhaän moät coâng vieäc nhö vaäy? Hoï, nhöõng ngöôøi coù leõ chöa bao giôø ñaët chaân ñeán moät thaønh phoá hay quaûng tröôøng, laøm sao hoï coù theå nghó ñeán vieäc ñoái maët vôùi caû traùi ñaát? [...] Ñuùng hôn, chaúng phaûi hoï neân töï nhuû: "Trong ñôøi oâng aáy ñaõ khoâng chinh phuïc ñöôïc moät quoác gia naøo vaø chuùng ta, chæ vôùi teân tuoåi cuûa oâng aáy, maø daùm chinh phuïc caû theá giôùi sao?" Seõ khoâng phaûi laø ñieàu ñieân roà neáu thöïc hieän moät nhieäm vuï nhö vaäy hay thaäm chí chæ nghó veà noù sao? Do ñoù, roõ raøng laø neáu hoï khoâng nhìn thaáy Ngaøi soáng laïi vaø khoâng coù baèng chöùng khoâng theå choái caõi veà söùc maïnh cuûa Ngaøi, thì hoï seõ khoâng bao giôø daùm ñoái maët vôùi ruûi ro nhö vaäy.
Ñoái vôùi taát caû nhöõng baèng chöùng naøy, ngöôøi khoâng coù ñöùc tin chæ coù theå phaûn ñoái nieàm tin raèng söï soáng laïi töø coõi cheát laø moät ñieàu gì ñoù sieâu nhieân vaø sieâu nhieân khoâng toàn taïi. Vaø ñaây chính xaùc laø gì neáu khoâng phaûi laø moät söï phaùn xeùt tröôùc vaø moät "tieân nghieäm"?
Thaùnh Augustinoâ vieát: "Fides christianorum revio Christi est" - "Ñöùc tin cuûa ngöôøi Kitoâ höõu laø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ". Vaø ngaøi noùi theâm: "Moïi ngöôøi ñeàu tin raèng Chuùa Gieâsu ñaõ cheát, ngay caû nhöõng keû ñaùng gheùt cuõng tin ñieàu ñoù, nhöng khoâng phaûi ai cuõng tin raèng Ngaøi ñaõ soáng laïi vaø baïn khoâng phaûi laø moät Kitoâ höõu neáu baïn khoâng tin ñieàu naøy." Ñaây laø ñieàu thöïc söï maø qua ñoù "Giaùo hoäi ñöùng vöõng hay suïp ñoå". Trong Saùch Toâng Ñoà Coâng Vuï, caùc Toâng ñoà ñöôïc ñònh nghóa ñôn giaûn laø "nhöõng nhaân chöùng veà söï soáng laïi" (Cv 1:22; 2:32). Ñaây laø lyù do taïi sao thaät ñaùng giaù ñeå laøm môùi laïi ñöùc tin cuûa chuùng ta vaøo ñieàu ñoù, tröôùc khi cöû haønh noù trong phuïng vuï cuûa chuùng ta sau moät vaøi tuaàn nöõa.
* * *
Chæ baây giôø, sau khi taùi khaúng ñònh söï kieän lòch söû veà Söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta môùi coù theå daønh söï chuù yù cuûa mình vaøo yù nghóa hieän sinh cuûa lôøi Chuùa Gieâsu: "Ta laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng".
Bình luaän veà caûnh nhöõng ngöôøi cheát soáng laïi vaø hieän ra ôû Gieârusalem vaøo luùc Chuùa Kitoâ chòu cheát (Mt 27:52-53), Thaùnh Leâoâ Caû vieát: "Haõy ñeå nhöõng daáu chæ veà söï phuïc sinh trong töông lai hieän ra ngay baây giôø trong Thaønh Thaùnh, nghóa laø, trong Giaùo Hoäi, vaø nhöõng gì phaûi ñöôïc thöïc hieän trong thaân xaùc moät ngaøy naøo ñoù, giôø ñaây coù theå ñöôïc thöïc hieän trong traùi tim."
Caùch toát nhaát ñeå hieåu yù nghóa cuûa söï phuïc sinh cuûa traùi tim laø xem söï phuïc sinh veà maët theå xaùc cuûa Chuùa Gieâsu ñaõ taïo ra ñieàu gì, veà maët thieâng lieâng, trong cuoäc ñôøi cuûa caùc Toâng ñoà. Thaùnh Pheâroâ baét ñaàu Thö Thöù Nhaát cuûa mình baèng nhöõng lôøi cao caû naøy:
Chuùc tuïng Thieân Chuùa laø Thaân Phuï Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta! Do löôïng haûi haø, Ngöôøi cho chuùng ta ñöôïc taùi sinh ñeå nhaän laõnh nieàm hy voïng soáng ñoäng, nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ töø coõi cheát soáng laïi, ñeå ñöôïc höôûng gia taøi khoâng theå hö hoaïi, khoâng theå vaån ñuïc vaø taøn phai. Gia taøi naøy daønh ôû treân trôøi cho anh em (1 Pr 1:3-4)
Ñieàu kyø laï laø töø "hy voïng" laïi vaéng maët trong lôøi rao giaûng cuûa Chuùa Gieâsu. Caùc Tin Möøng keå laïi nhieàu caâu noùi cuûa Ngaøi veà ñöùc tin vaø loøng baùc aùi nhöng khoâng coù lôøi naøo veà hy voïng, ngay caû khi - nhö chuùng ta seõ thaáy sau naøy - taát caû nhöõng lôøi rao giaûng cuûa Ngaøi ñeàu coâng boá raèng coù söï soáng laïi töø coõi cheát vaø moät cuoäc soáng vónh cöûu. Ngöôïc laïi, sau leã Phuïc sinh, chuùng ta thaáy yù töôûng vaø tình caûm hy voïng buøng noå theo ñuùng nghóa ñen trong lôøi rao giaûng cuûa caùc Toâng ñoà. Chính Thieân Chuùa ñöôïc goïi laø "Thieân Chuùa cuûa nieàm hy voïng" (Rm 15:13). Lôøi giaûi thích cho vieäc thieáu vaéng nhöõng caâu noùi veà nieàm hy voïng trong Tin Möøng raát ñôn giaûn: Chuùa Kitoâ ñaõ cheát vaø soáng laïi tröôùc. Töø coõi cheát soáng laïi, Ngöôøi khai môû nguoàn hy voïng; Ngaøi ñaõ khai môû chính ñoái töôïng cuûa nieàm hy voïng, ñoù laø cuoäc soáng vôùi Thieân Chuùa vöôït treân caùi cheát.
Chuùng ta haõy thöû xem nieàm hy voïng daâng traøo coù theå taïo ra ñieàu gì trong ñôøi soáng taâm linh cuûa chuùng ta. Saùch Toâng Ñoà Coâng Vuï keå laïi nhöõng gì ñaõ xaûy ra moät ngaøy noï taïi cöûa ñeàn thôø Gieârusalem ñöôïc goïi laø "Cöûa Ñeïp" (Cv 3:2). Moät ngöôøi queø naèm ñoù xin boá thí. Moät ngaøy noï, Thaùnh Pheâroâ vaø Thaùnh Gioan ñi ngang qua, vaø chuùng ta bieát chuyeän gì xaûy ra tieáp theo. Ngöôøi queø, ñöôïc chöõa laønh, nhaûy döïng leân vaø cuoái cuøng, khoâng bieát anh ta ñaõ bò boû rôi ôû ñoù bao nhieâu naêm, anh ta cuõng ñi qua caùnh cöûa ñoù vaø vaøo ñeàn thôø "nhaûy leân ca ngôïi Thieân Chuùa" (Cv 3:1-9).
Ñieàu gì ñoù töông töï cuõng coù theå xaûy ra vôùi chuùng ta veà nieàm hy voïng. Veà maët taâm linh, chuùng ta thöôøng thaáy mình ôû vò trí cuûa ngöôøi queø tröôùc ngöôõng cöûa ñeàn thôø; trô lì vaø laõnh ñaïm, nhö theå bò teâ lieät tröôùc khoù khaên. Nhöng ôû ñaây nieàm hy voïng thaàn linh ñi ngang qua chuùng ta, ñöôïc Lôøi Chuùa mang theo, vaø cuõng noùi vôùi chuùng ta, nhö Pheâroâ noùi vôùi ngöôøi queø vaø Chuùa Gieâsu noùi vôùi ngöôøi baïi lieät: "Haõy ñöùng daäy vaø ñi!" (Mc 2:11). Vaø chuùng ta ñöùng daäy vaø cuoái cuøng böôùc vaøo trung taâm cuûa Giaùo hoäi, saün saøng ñaûm nhaän moät laàn nöõa caùc nhieäm vuï vaø traùch nhieäm moät caùch vui veû. Ñaây laø nhöõng pheùp laï haøng ngaøy cuûa nieàm hy voïng. Noù thöïc söï laø moät pheùp laï vó ñaïi; noù khieán haøng ngaøn ngöôøi queø ñöùng daäy ñöôïc, haøng ngaøn laàn. Quaû thöïc - nhö Tieân Tri Isaia ñaõ noùi vôùi chuùng ta - noù mang ñoâi caùnh ñaïi baøng vaøo chaân hoï vaø khieán con ngöôøi böôùc ñi maø khoâng vaáp ngaõ.
Ñieàu phi thöôøng veà nieàm hy voïng laø söï hieän dieän cuûa noù laøm thay ñoåi moïi thöù, ngay caû khi beà ngoaøi khoâng coù gì thay ñoåi. Toâi coù moät ví duï nhoû veà ñieàu naøy trong cuoäc soáng cuûa chính toâi. Toâi laø ngöôøi chòu laïnh nhieàu hôn noùng. Baây giôø, ôû YÙ, vaøo thaùng 3, ñaàu muøa xuaân, nhieät ñoä ít nhieàu gioáng nhö cuoái thaùng 10 vaø ñaàu thaùng 11. Theá nhöng toâi nhaän thaáy caùi laïnh thaùng Ba khieán toâi ñôõ chaùn naûn hôn caùi laïnh thaùng Möôøi Moät. Toâi töï hoûi taïi sao vaø cuoái cuøng ñaõ tìm ra caâu traû lôøi. Caùi laïnh cuûa thaùng 11 laø caùi laïnh voâ voïng vì chuùng ta ñang höôùng tôùi muøa ñoâng. Caùi laïnh thaùng ba laø caùi laïnh hy voïng!
* * *
Thö göûi tín höõu Do Thaùi so saùnh nieàm hy voïng vôùi "caùi neo chaéc chaén vaø vöõng chaéc cuûa cuoäc ñôøi chuùng ta". Chaéc chaén vaø vöõng chaéc vì noù khoâng ñöôïc neùm xuoáng ñaát maø ôû treân trôøi, khoâng phaûi trong thôøi gian maø laø trong coõi ñôøi ñôøi, "beân kia böùc maøn thaùnh ñieän" (Dt 6:18-19). Hình aûnh hy voïng naøy ñaõ trôû thaønh kinh ñieån. Nhöng chuùng ta cuõng coù moät hình aûnh khaùc cuûa nieàm hy voïng, theo moät nghóa naøo ñoù, traùi ngöôïc vôùi hình aûnh tröôùc: ñoù laø caùnh buoàm. Neáu chieác moû neo laø thöù mang laïi cho con thuyeàn söï an toaøn vaø giöõ cho noù vöõng vaøng giöõa soùng nöôùc lay ñoäng thì caùnh buoàm laø thöù giuùp con thuyeàn chuyeån ñoäng vaø tieán leân treân bieån.
Thoâng qua caû hai ñieàu naøy, nieàm hy voïng ñöôïc theå hieän, caû trong con thuyeàn cuûa Giaùo hoäi laãn trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Noù thöïc söï gioáng nhö moät caùnh buoàm thu gioù vaø khoâng coù tieáng ñoäng, bieán noù thaønh ñoäng löïc ñöa con thuyeàn ra khôi hoaëc vaøo bôø tuøy theo nhu caàu. Gioáng nhö caùnh buoàm trong tay cuûa moät thuûy thuû gioûi coù theå söû duïng baát kyø côn gioù naøo, töø baát kyø höôùng naøo, thuaän lôïi hay baát lôïi, ñeå ñöa con thuyeàn ñi theo höôùng mong muoán, hy voïng cuõng vaäy.
Tröôùc heát, nieàm hy voïng trôï giuùp chuùng ta trong haønh trình thaùnh hoùa caù nhaân. ÔÛ nhöõng ngöôøi thöïc hieän noù, nieàm hy voïng trôû thaønh nguyeân taéc chính cuûa söï tieán boä taâm linh. Nieàm hy voïng luoân caûnh giaùc ñeå khaùm phaù nhöõng "cô hoäi toát laønh" môùi, luoân laø ñieàu gì ñoù coù theå laøm ñöôïc. Vì vaäy, noù khoâng cho pheùp hoï oån ñònh trong tình traïng haâm haåm vaø löôøi bieáng. Hy voïng hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi nhöõng gì ñoâi khi ngöôøi ta nghó; khoâng phaûi moät taâm traïng noäi taâm ñeïp ñeõ vaø thô moäng khieán baïn mô moäng vaø xaây döïng nhöõng theá giôùi töôûng töôïng.
Ngöôïc laïi, noù raát cuï theå vaø thöïc teá; noù daønh thôøi gian ñeå ñaët caùc nhieäm vuï phaûi hoaøn thaønh tröôùc maët baïn. Khi ôû trong moät tình huoáng nhaát ñònh, hoaøn toaøn khoâng coù gì ñeå laøm - trieát gia Kierkegaard vieát - thì, vaâng, ñoù seõ laø söï teâ lieät vaø tuyeät voïng. Nhöng nieàm hy voïng, khi nhìn vaøo söï vónh haèng, luoân thaáy raèng coù theå laøm ñöôïc ñieàu gì ñoù ñeå caûi thieän tình hình: laøm vieäc chaêm chæ hôn, vaâng lôøi hôn, khieâm toán hôn, haønh xaùc hôn.
Khi baïn muoán noùi vôùi chính mình "Khoâng coøn gì ñeå laøm nöõa," (laïi laø Kierkegaard ñang noùi), hy voïng seõ xuaát hieän vaø noùi vôùi baïn "Haõy caàu nguyeän!" Baïn traû lôøi "Nhöng toâi ñaõ caàu nguyeän!" vaø hy voïng seõ noùi "Caàu nguyeän laàn nöõa!" Vaø ngay caû khi hoaøn caûnh trôû neân voâ cuøng khoù khaên, ñeán möùc döôøng nhö thöïc söï khoâng coøn gì ñeå laøm, nieàm hy voïng vaãn höôùng baïn ñeán moät nhieäm vuï: ñoù laø kieân trì ñeán cuøng vaø khoâng maát kieân nhaãn.
Nhöõng muïc tieâu naøy ñöôïc trieát gia tin töôûng nhaán maïnh laø nhöõng muïc tieâu ñoøi hoûi khaét khe, thaäm chí heát söùc anh huøng. Roõ raøng laø nhöõng noã löïc cuûa chuùng ta khoâng theå thöïc hieän ñöôïc maø chæ nhôø vaøo aân suûng cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ñeán trôï giuùp chuùng ta vaø khoâng ñeå chuùng ta coâ ñôn.
Trong Taân Öôùc, nieàm hy voïng coù moät moái quan heä ñaëc bieät vôùi söï kieân nhaãn. Noù traùi ngöôïc vôùi söï thieáu kieân nhaãn, voäi vaøng, cuûa "moïi thöù vaø baây giôø". Ñoù laø lieàu thuoác giaûi ñoäc cho söï chaùn naûn. Noù giöõ cho öôùc muoán toàn taïi. Noù cuõng laø moät nhaø sö phaïm tuyeät vôøi theo nghóa laø noù khoâng chæ ra moïi thöù cuøng moät luùc-taát caû nhöõng gì caàn laøm hoaëc coù theå laøm-maø ñöa ra tröôùc maët baïn töøng khaû naêng moät. Coâ aáy chæ cho "baùnh mì haøng ngaøy". Noù phaân phoái noã löïc vaø do ñoù giuùp baïn coù theå thöïc hieän ñöôïc.
Kinh Thaùnh lieân tuïc laøm saùng toû söï thaät naøy - hoaïn naïn khoâng laøm maát ñi hy voïng maø coøn laøm taêng theâm: "ai gaëp gian truaân thì quen chòu ñöïng; ai quen chòu ñöïng, thì ñöôïc keå laø ngöôøi trung kieân; ai ñöôïc coâng nhaän laø trung kieân, thì coù quyeàn troâng caäy."(Roâ-ma 5:3-4). Hy voïng caàn hoaïn naïn cuõng nhö ngoïn löûa caàn gioù ñeå taêng cöôøng söùc maïnh. Nhöõng lyù do phaøm traàn cho hy voïng phaûi cheát ñi, heát lyù do naøy ñeán lyù do khaùc, vì lyù do thöïc söï khoâng theå lay chuyeån laø söï xuaát hieän cuûa Thieân Chuùa.
Noù xaûy ra nhö khi haï thuûy moät con taøu. Ñieàu caàn thieát laø giaøn giaùo ñôõ con taøu moät caùch nhaân taïo khi noù ñang ñöôïc xaây döïng phaûi ñöôïc dôõ boû vaø taát caû caùc ñaïo cuï khaùc nhau phaûi ñöôïc dôõ boû laàn löôït ñeå noù coù theå caát caùnh vaø noåi töï do treân maët nöôùc. Hoaïn naïn loaïi boû khoûi chuùng ta moïi "söï naém giöõ" vaø daãn chuùng ta ñeán nieàm hy voïng duy nhaát nôi Thieân Chuùa. Noù daãn ñeán traïng thaùi hoaøn haûo bao goàm nieàm hy voïng khi döôøng nhö khoâng coøn hy voïng gì nöõa (Roâ-ma 4:18) - nghóa laø tieáp tuïc hy voïng baèng caùch tin caäy vaøo lôøi Chuùa ñaõ töøng phaùn, ngay caû khi moïi lyù do hy voïng cuûa con ngöôøi ñaõ bieán maát. Ñoù laø nieàm hy voïng cuûa Ñöùc Maria döôùi thaäp giaù. Loøng ñaïo ñöùc bình daân khoâng sai khi keâu caàu Ñöùc Maria vôùi danh hieäu Mater Spei, meï cuûa nieàm hy voïng.
Taùc duïng cuûng coá nieàm hy voïng naøy ñöôïc moâ taû raát hay trong ñoaïn vaên sau cuûa Tieân Tri Isaia:
Thanh nieân thì meät moûi, nhoïc nhaèn, trai traùng cuõng ngaû nghieâng, laûo ñaûo.
Nhöng nhöõng ngöôøi caäy troâng Ñöùc Chuùa thì ñöôïc theâm söùc maïnh.
Nhö theå chim baèng, hoï tung caùnh.
Hoï chaïy hoaøi maø khoâng moûi meät,
vaø ñi maõi maø chaúng chuøn chaân.
(Is 40:30-31)
Lôøi tieân tri laø caâu traû lôøi cho lôøi than thôû cuûa nhöõng ngöôøi noùi: "Soá phaän cuûa toâi bò Chuùa giaáu kín". Thieân Chuùa khoâng höùa loaïi boû nhöõng lyù do meät moûi vaø kieät söùc, nhöng Ngaøi ban nieàm hy voïng. Tình hình vaãn nhö cuõ, nhöng hy voïng mang laïi söùc maïnh ñeå vöôït leân treân noù. Noù thöïc söï gioáng nhö ñöôïc khoaùc leân mình ñoâi caùnh.
Trong saùch Khaûi Huyeàn, chuùng ta ñoïc raèng "Con roàng thaáy mình bò neùm xuoáng ñaát, lieàn ñuoåi theo ngöôøi phuï nöõ ñaõ sinh con trai. Nhöng ngöôøi ñaøn baø ñöôïc ban cho ñoâi caùnh ñaïi baøng lôùn ñeå coù theå bay ñeán choã cuûa mình trong sa maïc" (Kh 12:13-14). Neáu hình aûnh ñoâi caùnh chim ñaïi baøng ñöôïc laáy caûm höùng töø vaên baûn Isaia, thì ñieàu naøy coù nghóa laø toaøn theå Giaùo hoäi ñaõ ñöôïc ban cho ñoâi caùnh hy voïng lôùn lao ñeå vôùi ñoâi caùnh ñoù, Giaùo hoäi coù theå, moïi luùc, thoaùt khoûi söï taán coâng cuûa söï döõ, vaø vöôït qua moïi khoù khaên.
Chuùng ta keát thuùc baèng vieäc laéng nghe lôøi keâu caàu cuûa Thaùnh Phaoloâ göûi ñeán Thieân Chuùa ñeå uûng hoä caùc tín höõu ôû Roâma ôû cuoái Böùc Thö cuûa ngaøi, nhö noù coù yù nghóa daønh cho chuùng ta trong chính thôøi ñieåm naøy:
Xin Thieân Chuùa laø nguoàn hy voïng, ban cho anh em ñöôïc chan chöùa nieàm vui vaø bình an nhôø ñöùc tin, ñeå nhôø quyeàn naêng cuûa Thaùnh Thaàn, anh em ñöôïc traøn treà hy voïng. (Roâ-ma 15:13)
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Augustinoâ, Veà Tin Möøng Gioan, 19,9.
2. W. Marxsen, Söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu thaønh Nazareth, Luaân Ñoân, 1970.
3. Cf. JDG Dunn, Christian in the Making, taäp 3, Grand Rapids, Mich, 2003, ñöôïc toång hôïp trong A new Perspective on Jesus, Grand Rapids, Mich 2005.
4. John Chrysostom, Hom. 1 Coâ-rinh-toâ, 4, 4 (PG 61, 35 s.).
5. Augustinoâ, Enarr. Thaùnh Vònh, 120,6.
6. Soren Kierkegaard, Coâng trình cuûa tình yeâu, Phaàn II, soá. 3.
(Source: CantalamessaIO SONO LA RISURREZIONE E LA VITA - QUARTA PREDICA QUARESIMA 2024)