Höôùng veà khoaù hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Hieäp Haønh
vaøo thaùng 10 naêm 2024
Thöôïng Hoäi ñoàng: Höôùng veà khoaù hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Hieäp Haønh vaøo thaùng 10 naêm 2024.
Gerard O'Connell
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP. chuyeån ngöõ tieáng Vieät
Vatican (WHÑ 16-03-2024) - Maëc duø Khoaù hoïp thöù hai vaø cuõng laø cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng veà hieäp haønh seõ keát thuùc vaøo cuoái thaùng 10 naêm 2024, nhöng ngöôøi Coâng giaùo khoâng neân mong ñôïi nhöõng tuyeân boá quan troïng veà caùc vaán ñeà cuï theå ñöôïc neâu ra trong Khoaù hoïp thöù nhaát vaø ñöôïc ñöa vaøo Baùo caùo Toång hôïp sau Khoaù hoïp. Nhöõng vaán ñeà ñaëc thuø ñoù bao goàm vai troø cuûa caùc giaùm muïc, khaû naêng coù caùc nöõ phoù teá, vieäc ñaøo taïo linh muïc vaø nhieàu vaán ñeà khaùc nöõa. Tuy nhieân, Thöôïng Hoäi ñoàng vaãn tieáp tuïc môû ra nhöõng chaân trôøi môùi ñaày yù nghóa cho ñôøi soáng, toå chöùc vaø söù maïng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo trong theá kyû XXI.
Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 tôùi seõ chuû yeáu taäp trung vaøo caâu hoûi then choát: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?". Haàu heát, neáu khoâng phaûi taát caû, caùc vaán ñeà noåi coäm ñöôïc neâu ra trong Baùo caùo Toång hôïp naêm 2023 seõ ñöôïc tieáp caän vaøo moät thôøi ñieåm sau ñoù trong moät tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng ñang dieãn ra, moät khi phöông phaùp thöïc hieän ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc thoáng nhaát taïi Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10. Roõ raøng laø nhieàu ngöôøi ñang mong ñôïi nhöõng caâu traû lôøi hoaëc keát luaän cho moät soá vaán ñeà gaây phaät yù hoaëc caáp baùch ñöôïc neâu ra qua tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng seõ phaûi ñôïi ít nhaát laø ñeán giöõa naêm 2025, neáu khoâng muoán noùi laø muoän hôn.
Ñieàu naøy ñaõ trôû neân roõ raøng trong cuoäc hoïp baùo hoâm 14 thaùng 3 taïi Vatican, trong ñoù Ñöùc Hoàng y Mario Grech, Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, ñaõ coâng boá moät laù thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ phaùc thaûo con ñöôøng phía tröôùc. Böùc thö ñeà ngaøy 22 thaùng 02, cho bieát raèng Baùo caùo Toång hôïp töø Khoaù hoïp ñaàu tieân cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2023 ñaõ neâu ra "nhieàu vaán ñeà thaàn hoïc quan troïng, taát caû ñeàu ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau lieân quan ñeán vieäc ñoåi môùi mang tính hieäp haønh cuûa Giaùo hoäi, vaø khoâng phaûi khoâng coù nhöõng heä quaû veà maët phaùp lyù vaø muïc vuï".
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ xaùc ñònh 10 vaán ñeà töø Baùo caùo Toång hôïp ñoù maø "veà baûn chaát, ñoøi phaûi nghieân cöùu chuyeân saâu" vaø ngaøi ñaõ giao cho 10 nhoùm nghieân cöùu. Tuy nhieân, Ñöùc Thaùnh Cha noùi, "caùc nhoùm seõ khoâng theå hoaøn thaønh" vieäc nghieân cöùu cuûa mình tröôùc Khoùa hoïp vaøo muøa thu.
Möôøi chuû ñeà ñöôïc trình baøy trong thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ôû daïng toùm taét vaø ñi keøm vôùi taøi lieäu tham khaûo lieân quan ñeán phaàn cuï theå cuûa Baùo caùo toång hôïp ñoù (BCTH).
1. Moät soá khía caïnh trong moái töông quan giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Latinh (BCTH 6).
2. Laéng nghe tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo (BCTH 4 vaø 16).
3. Truyeàn giaùo trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá (BCTH 17).
4. Vieäc duyeät laïi vaên kieän Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis theo quan ñieåm truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh (BCTH 11). [Ñieàu naøy lieân quan ñeán vieäc ñaøo taïo linh muïc, phoù teá vaø chuûng vieän]
5. Moät soá vaán ñeà Thaàn hoïc vaø Giaùo luaät lieân quan ñeán caùc hình thöùc thöøa taùc vuï cuï theå (BCTH 8 vaø 9). [Ñieàu naøy lieân quan ñeán moái töông quan giöõa caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc trong Giaùo hoäi, söï tham gia cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh Pheùp Röûa vaøo söù vuï cuûa Giaùo hoäi, vai troø cuûa phuï nöõ vaø söï tham gia cuûa hoï trong vieäc ra quyeát ñònh, v.v.]
6. Vieäc duyeät laïi, theo quan ñieåm truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh, caùc taøi lieäu lieân quan ñeán moái töông quan giöõa caùc Giaùm muïc, Ñôøi soáng thaùnh hieán vaø caùc Hieäp hoäi Giaùo hoäi (BCTH 10).
7. Moät soá khía caïnh veà caù nhaân vaø taùc vuï cuûa Giaùm muïc töø goùc ñoä truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh (BCTH 12 vaø 13).
8. Vai troø cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng theo quan ñieåm truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh (BCTH 13).
9. Caùc tieâu chí Thaàn hoïc vaø caùc phöông phaùp luaän mang tính hieäp haønh ñeå phaân ñònh chung veà caùc vaán ñeà tín lyù, muïc vuï vaø ñaïo ñöùc gaây tranh caõi (BCTH 15).
10. Tieáp nhaän hoa traùi cuûa haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh mang tính Giaùo hoäi. (BCTH 7)
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ giao caùc chuû ñeà naøy cho 10 nhoùm nghieân cöùu vaø chæ ñaïo Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng thaønh laäp caùc nhoùm naøy "baèng söï ñieàu phoái vôùi caùc Boä coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo trieàu Roâma". Hôn nöõa, theo Ñöùc Thaùnh Cha, ban toå chöùc phaûi keâu goïi "caùc muïc töû vaø chuyeân gia töø khaép caùc chaâu luïc tham gia" vaøo caùc nhoùm nghieân cöùu naøy, voán laø nhöõng nhoùm seõ laøm vieäc "theo moät phöông phaùp hieäp haønh ñích thöïc". Caùc nhoùm nghieân cöùu phaûi trình baøy "Baûn töôøng trình ñaàu tieân veà hoaït ñoäng cuûa mình" taïi cuoäc hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2024. Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát: "Neáu ñöôïc, caùc nhoùm seõ keát thuùc nhieäm vuï cuûa mình" tröôùc thaùng 6.2025. Caùc baùo caùo cuoái cuøng cuûa hoï "seõ laø moät trong nhöõng thaønh quaû cuûa tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng" ñaõ ñöôïc khôûi söï vaøo thaùng 10 naêm 2021.
Vì thöïc teá laø caùc nhoùm nghieân cöùu seõ chöa theå hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa hoï tröôùc Thöôïng hoäi ñoàng thaùng 10, Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng ñieàu naøy "seõ giuùp Thöôïng hoäi ñoàng deã taäp trung hôn vaøo chuû ñeà chung" maø ngaøi ñaõ ñöa ra ban ñaàu vaø coù theå ñöôïc toùm taét trong caâu hoûi: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?"
Ñöùc Hoàng y Jean-Claude Hollerich, Toång töôøng trình vieân cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, nhaán maïnh raèng caâu hoûi troïng taâm naøy phaûi ñöôïc nhìn nhaän "döôùi aùnh saùng cuûa söï bieán ñoåi cuûa Giaùo hoäi ñöôïc vaïch ra trong Toâng huaán Evangelii Gaudium" trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà "moät vai troø chính môùi meû cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh Pheùp Röûa" tuøy theo nhöõng hoàng aân vaø ñaëc suûng khaùc nhau ñöôïc ban cho moãi ngöôøi.
Vì döôøng nhö tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng seõ tieáp tuïc ngay caû sau khi keát thuùc Khoaù hoïp thaùng 10, toâi thaéc maéc laø lieäu coù theå coù Khoaù hoïp thöù ba cuûa Thöôïng hoäi ñoàng hay khoâng. Toâi nhôù laïi raèng khi Coâng ñoàng Vatican II khai maïc, caùc giaùm muïc vaø nhieàu ngöôøi khaùc nghó raèng noù seõ keát thuùc ôû phieân hoïp ñaàu tieân, nhöng Coâng ñoàng ñaõ keùo daøi ñeán 4 phieân. Lieäu ñieàu gì ñoù töông töï coù theå xaûy ra vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng chaêng? Ñöùc Hoàng y Hollerich traû lôøi: "Taát caû nhöõng gì toâi bieát ñoù laø nhieäm vuï cuûa toâi keát thuùc vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10 vaø khi noù hoaøn thaønh". Ñöùc Hoàng y cho bieát caùc baùo caùo cuûa caùc nhoùm nghieân cöùu seõ ñöôïc trình leân Ñöùc Thaùnh Cha vaøo thaùng 6 naêm 2025, vaø ñieàu gì seõ xaûy ra tieáp theo seõ tuøy thuoäc vaøo Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Hoàng y Grech cho bieát raèng töø nay ñeán Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10, Ban Thö kyù ñaõ yeâu caàu 114 Hoäi ñoàng Giaùm muïc toå chöùc caùc cuoäc hoïp ôû caáp Giaùo xöù vaø Giaùo phaän ñeå taäp trung vaøo caùch thöùc "Laøm theá naøo" cuûa tính hieäp haønh. Nhöõng yù kieán ñoùng goùp seõ ñöôïc thu thaäp tröôùc heát ôû caáp quoác gia, sau ñoù ñöôïc thaûo luaän taïi caùc cuoäc hoïp quoác teá do Ban Thö kyù seõ toå chöùc, vaø cuoái cuøng ñöôïc chuyeån cho Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, vaøo cuoái thaùng 5, kòp thôøi cho vieäc soaïn thaûo Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Labis) cho Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10 naøy. Ñöùc Hoàng y Hollerich cho bieát Taøi lieäu Laøm vieäc naøy seõ ñöôïc soaïn thaûo vaøo thaùng Saùu.
Linh muïc Giacomo Costa, S.J., moät trong nhöõng Coá vaán chính cuûa Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng vaø laø thaønh vieân cuûa nhoùm tham gia hoäi thaûo taïi cuoäc hoïp baùo hoâm 14 thaùng 3, ñaõ thoâng baùo raèng Ban Thö kyù ñaõ thaønh laäp 5 nhoùm laøm vieäc ñeå taäp trung vaøo caâu hoûi troïng taâm naøy cuõng nhö vaøo nhöõng ñoùng goùp cuûa giaùo hoäi treân toaøn theá giôùi.
Cha Costa cho bieát Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng cuõng ñaõ xuaát baûn 2 taøi lieäu vaøo ngaøy 14 thaùng 03. Taøi lieäu thöù nhaát coù töïa ñeà "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh trong söù vuï?", taøi lieäu naøy ñöa ra 5 quan ñieåm ñeå ñaøo saâu cuoäc thaûo luaän thaàn hoïc tröôùc Thöôïng Hoäi ñoàng thaùng 10. Taøi lieäu thöù hai trình baøy chi tieát veà töøng chuû ñeà maø 10 nhoùm nghieân cöùu seõ khaûo saùt chuyeân saâu vaø coù töïa ñeà daøi: "Caùc nhoùm nghieân cöùu veà caùc vaán ñeà naûy sinh trong Khoaù ñaàu tieân cuûa Ñaïi hoäi Thöôøng leä laàn thöù XVI cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñeå taêng cöôøng hôïp taùc vôùi caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma".
Ñöùc Hoàng y Grech cho bieát Thöôïng Hoäi ñoàng ñang nhaän ñöôïc söï hoã trôï caàn thieát veà Kinh thaùnh, Thaàn hoïc vaø Giaùo luaät töø 3 UÛy ban: UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá, UÛy ban Kinh thaùnh Giaùo hoaøng vaø UÛy ban Giaùo luaät. Ñöùc Hoàng y cuõng nhaán maïnh söï ñoùng goùp quan troïng maø Ban Thö kyù mong ñôïi töø cuoäc gaëp gôõ cuûa 300 linh muïc quaûn xöù seõ ñöôïc toå chöùc taïi Roma vaøo cuoái thaùng 4 vaø ñaàu thaùng 5.
Bình luaän veà 10 nhoùm nghieân cöùu vaø caùc chuû ñeà maø hoï ñöôïc giao, Ñöùc oâng Pietro Coda, Toång Thö kyù cuûa UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá, ñaõ ñöa ra 3 nhaän xeùt. Tröôùc heát, coù "moät söï phaùt trieån quan troïng mang tính giaùo hoäi hoïc" trong caùc nhoùm naøy, bôûi vì Toâng hieán Predicate Evangelium, quy cheá môùi veà vieäc caûi caùch Giaùo trieàu Roâma, môøi goïi söï phoái hôïp hieäp haønh giöõa caùc Boä vaø Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, vaø ñieàu naøy seõ xaûy ra vôùi 10 nhoùm.
Yeáu toá môùi thöù hai, laø 10 chuû ñeà ñöôïc giao cho caùc nhoùm nghieân cöùu "seõ ñöôïc tieáp caän theo caùch thöùc hieäp haønh". Ñöùc oâng Pietro nhaán maïnh raèng nhöõng chuû ñeà naøy khoâng theå ñöôïc tieáp caän ôû möùc ñoä saâu xa caàn thieát tröôùc Thöôïng hoäi ñoàng thaùng 10.
Thöù ba, Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi söï tham gia khoâng chæ cuûa caùc Boä trong Giaùo trieàu Roâma, maø coøn cuûa caùc chuyeân gia, thaàn hoïc gia, chuyeân vieân giaùo luaät, vaø caùc muïc töû cuûa giaùo hoäi treân toaøn theá giôùi. Ñöùc oâng Coda toùm taét baèng caùch noùi raèng, töïu trung, ñaây laø moät caùch hoaøn toaøn môùi ñeå tieáp caän nhöõng vaán ñeà thaàn hoïc vaø nhöõng vaán ñeà phöùc taïp khaùc.
Nöõ tu Simona Brambilla, M.C., nöõ thö kyù ñaàu tieân cuûa Boä Tu hoäi Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø caùc Tu ñoaøn Toâng ñoà, vaø cuõng laø ngöôøi ñaõ tham gia Thöôïng hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2023, cho bieát caâu hoûi then choát veà laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi hieäp haønh ñoøi hoûi "caùc tieán trình phaùt trieån" ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau vaø "taïo ra" nhöõng hình thöùc vaø caáu truùc môùi ñeå trôû thaønh moät giaùo hoäi nhö vaäy, nhöng "treân heát ñoù laø moät tieán trình taâm linh".
Sô Brambilla cho bieát: "Chuùng ta khaùm phaù ra raèng chuùng ta ñang soáng trong khoaûnh khaéc maïnh meõ cuûa Thaùnh Thaàn. Thaùnh Thaàn noùi qua moãi ngöôøi chuùng ta".
Ñöùc Toång Giaùm muïc Filippo Iannone, O.Carm., Toång tröôûng Boä caùc Vaên baûn Luaät, cho bieát: "Moïi cuoäc caûi caùch trong Giaùo hoäi ñeàu caàn coù caùc quy taéc ñeå laøm cho noù coù hieäu löïc", vaø vì tieán trình hieäp haønh trong Giaùo hoäi ñang mang laïi söï caûi caùch, neân noù seõ ñoøi hoûi söï duyeät laïi hai khoaûn giaùo luaät - moät daønh cho Giaùo hoäi Latinh vaø moät daønh cho caùc Giaùo hoäi nghi leã Ñoâng phöông. Caàn phaûi xem xeùt laïi caùc quy taéc ñeå cho pheùp taát caû moïi ngöôøi nam nöõ tham gia theo caùc ñaëc suûng khaùc nhau cuûa hoï trong Giaùo hoäi, vaø phaân bieät giöõa thôøi ñieåm tham vaán vaø thôøi ñieåm ra quyeát ñònh trong Giaùo hoäi ñeå ñaûm baûo söï ñoùng goùp cuûa taát caû moïi ngöôøi. Ngaøi noùi Toâng hieán Predicate Evangelium ñaõ môû ñöôøng cho vieäc naøy baèng vieäc taùch quyeàn chöùc thaùnh khoûi quyeàn quaûn trò.
Ñöùc Hoàng y Grech cho bieát raèng Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ taïo ra nhieàu söï quan taâm ôû möùc ñoä ñaïi keát, ñeán möùc Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñoàng yù môøi theâm 4 "ñaïi bieåu huynh ñeä" tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10, do ñoù, naâng soá löôïng tham döï vieân khoâng phaûi laø Coâng giaùo leân 16 ngöôøi. Theo Ñöùc Hoàng y, "coù leõ chuùng ta ñang coù moät söï môû roäng veà chuû höôùng ñaïi keát maø thoaït ñaàu chöa ñöôïc thuùc ñaåy".
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: americamagazine.org (14. 03. 2024)
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)