Vôùi ôn Chuùa,
ta coù theå thuû ñaéc caùc nhaân ñöùc
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Vôùi ôn Chuùa, ta coù theå thuû ñaéc caùc nhaân ñöùc.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 13-03-2024) - Saùng thöù Tö, ngaøy 13 thaùng Ba naêm 2024, döôùi baàu trôøi naéng ñeïp, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung hôn 15,000 tín höõu haønh höông, taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ.
Vaøo luùc 8 giôø 45 phuùt, Ñöùc Thaùnh cha duøng xe mui traàn tieán ra quaûng tröôøng, ñi qua caùc loái ñi, ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu. Coù boán em beù ñöôïc leân ngoài cuøng xe vôùi ngaøi. Moät ban nhaïc hôn 60 ngöôøi, aên maëc nhö lính La Maõ ñaùnh troáng, thoåi keøn laøm gia taêng baàu khoâng khí vui nhoän. Moät khu vöïc rieâng ñöôïc daønh cho khoaûng 100 sinh vieân tröôøng Haï só quan Haûi quaân YÙ cuøng vôùi gia ñình hoï.
Trong soá nhöõng ngöôøi hieän dieän treân theàm ñeàn thôø, coù khoaûng möôøi giaùm muïc veà Roma vieáng thaêm Toøa Thaùnh, vaø haøng chuïc ñoâi taân hoân cuøng ñoâng ñaûo caùc tín höõu khaùc.
Trong phaàn toân vinh Lôøi Chuùa ñaàu buoåi tieáp kieán, moïi ngöôøi ñaõ nghe ñoïc moät ñoaïn ngaén trích töø thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Philippheâ (4,8-9):
"Anh chò em, ñieàu gì laø chaân thaät, cao thöôïng, coâng chính, tinh tuyeàn, khaû aùi, ñöôïc toân troïng, ñieàu gì laø nhaân ñöùc vaø ñaùng khen, anh chò em haõy suy tö veà nhöõng ñieàu aáy. [...] vaø Thieân Chuùa cuûa an bình seõ ôû vôùi anh chò em"!
Baøi huaán giaùo
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà caùc neát xaáu vaø caùc nhaân ñöùc. Baøi thöù möôøi moät naøy coù töïa ñeà: "Haønh ñoäng nhaân ñöùc". Vì gioïng Ñöùc Thaùnh cha coøn yeáu neân moät linh muïc ñaõ ñoïc baøi huaán giaùo thay ngaøi vôùi noäi dung nhö sau:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Daãn nhaäp
Sau khi keát thuùc nhöõng baøi veà caùc taät xaáu, baây giôø ñeán luùc höôùng caùi nhìn veà khuoân khoå töông öùng, ñoái nghòch vôùi kinh nghieäm söï aùc. Taâm hoàn con ngöôøi coù theå hoã trôï nhöõng ñam meâ xaáu xa, coù theå chieàu theo nhöõng caùm doã tai haïi ñöôïc traù hình vôùi nhöõng boä aùo thu huùt, nhöng ta cuõng coù theå choáng laïi taát caû nhöõng ñieàu ñoù. Duø coù theå phaûi cô cöïc theá naøo ñi nöõa, con ngöôøi vaãn ñöôïc döïng neân ñeå laøm ñieàu thieän, vaø thöïc hieän noù moät caùch ñích thöïc, vaø cuõng coù theå thöïc taäp trong ngheä thuaät naøy, laøm sao ñeå moät soá taäp quaùn trôû neân beàn bæ nôi mình. Nhöõng suy tö veà khaû naêng tuyeät vôøi naøy cuûa chuùng ta hoïp thaønh moät chöông coå ñieån trong trieát hoïc luaân lyù: ñoù laø chöông noùi veà caùc nhaân ñöùc. Caùc trieát gia Roma goïi "virus", nhaân ñöùc, vaø caùc trieát gia Hy Laïp thì goïi laø "areteø". Töø Latinh ñaëc bieät neâu roõ raèng ngöôøi nhaân ñöùc thì maïnh meõ, can ñaûm, coù khaû naêng kyû luaät vaø khoå haïnh; vì theá, vieäc taäp luyeän caùc nhaân ñöùc laø keát quaû cuûa moät söï öôm maàm laâu daøi, ñoøi coá gaéng vaát vaû vaø caû ñau khoå nöõa. Traùi laïi, töø Hy Laïp, "areteø", chæ caùi gì troåi vöôït, caùi gì noåi leân, gôïi leân loøng ngöôõng moä. Vì theá, ngöôøi nhaân ñöùc laø ngöôøi khoâng bò bieán thaùi, nhöng trung thaønh vôùi ôn goïi cuûa mình, thöïc hieän hoaøn toaøn chính mình.
Ngöôøi nhaân ñöùc laø gì?
"Chuùng ta ñi laïc ñeà neáu nghó raèng caùc thaùnh laø nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi leä cuûa nhaân loaïi: moät nhoùm nhoû nhöõng nhaø voâ ñòch soáng ngoaøi nhöõng giôùi haïn cuûa thöù loaïi chuùng ta. Traùi laïi, trong vieãn töôïng maø chuùng ta vöøa daãn vaøo lieân quan ñeán caùc nhaân ñöùc, caùc thaùnh laø nhöõng ngöôøi trôû neân hoaøn toaøn laø chính mình, thöïc hieän ôn goïi rieâng cuûa moãi ngöôøi. Theá giôùi haïnh phuùc laø theá giôùi trong ñoù coâng lyù, söï toân troïng, söï töû teá ñoái vôùi nhau, taâm hoàn quaûng ñaïi, hy voïng laø quy luaät chung, chöù khoâng phaûi laø ñieàu ngoaïi thöôøng hieám coù! Cuõng vì lyù do ñoù, chöông baøn veà haønh ñoäng nhaân ñöùc, trong thôøi ñaïi bi thaûm trong ñoù chuùng ta thöôøng phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng ñieàu teä nhaát cuûa con ngöôøi, haønh ñoäng nhaân ñöùc phaûi ñöôïc moïi ngöôøi taùi khaùm phaù vaø thöïc haønh. Trong moät theá giôùi bò bieán theå, chuùng ta phaûi ghi nhôù hình aûnh chuùng ta ñöôïc taïo neân, hình aûnh Thieân Chuùa ñöôïc in vaøo trong chuùng ta maõi maõi.
Nhöng laøm sao chuùng ta coù theå ñònh nghóa yù nieäm nhaân ñöùc? Saùch Giaùo lyù cuûa Hoäi thaùnh Coâng giaùo coáng hieán cho chuùng ta moät ñònh nghóa chính xaùc vaø coâ ñoïng: "nhaân ñöùc laø moät taäp quaùn thöôøng xuyeân vaø kieân vöõng laøm ñieàu thieän" (n.1803). Vì theá, noù khoâng phaûi laø moät ñieàu thieän baát ngôø vaø tình côø, thænh thoaûng töø trôøi rôi xuoáng. Lòch söû noùi vôùi chuùng ta raèng caû nhöõng keû gian aùc, trong moät luùc saùng suoát, cuõng laøm nhöõng haønh ñoäng toát; chaéc chaén nhöõng haønh ñoäng naøy ñöôïc ghi trong "soå saùch cuûa Thieân Chuùa", nhöng nhaân ñöùc laø ñieàu khaùc. Ñoù laø moät ñieàu thieän naûy sinh töø söï tröôûng thaønh cuûa con ngöôøi, ñeán ñoä trôû thaønh moät ñaëc tính noäi taâm cuûa hoï. Nhaân ñöùc laø moät "habitus", moät taäp quaùn cuûa töï do. Neáu chuùng ta töï do trong moïi haønh ñoäng, vaø moãi laàn chuùng ta ñöôïc keâu goïi choïn löïa giöõa ñieàu thieän vaø ñieàu aùc, thì nhaân ñöùc laø ñieàu giuùp chuùng ta coù moät taäp quaùn choïn löïa ñuùng ñaén.
Laøm sao thuû ñaéc nhaân ñöùc?
Neáu nhaân ñöùc laø moät moùn quaø ñeïp nhö theá, thì töùc khaéc coù caâu hoûi: laøm theá naøo ñeå coù theå thuû ñaéc ñöôïc nhaân ñöùc? Caâu traû lôøi cho thaéc maéc naøy khoâng ñôn giaûn, traùi laïi noù phöùc taïp.
Nhôø ôn thaùnh
Ñoái vôùi Kitoâ höõu, trôï giuùp ñaàu tieân laø ôn thaùnh cuûa Thieân Chuùa. Thöïc vaäy, nôi chuùng ta laø nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa, Chuùa Thaùnh Linh laøm vieäc trong taâm hoàn chuùng ta ñeå daãn ñöa ta tieán ñeán moät cuoäc soáng nhaân ñöùc. Bao nhieâu Kitoâ höõu ñaõ neân thaùnh qua nöôùc maét, nhaän thaáy khoâng vöôït qua ñöôïc moät soá yeáu ñuoái cuûa mình! Nhöng hoï ñaõ caûm nghieäm raèng Thieân Chuùa ñaõ hoaøn taát coâng vieäc aáy toát ñeïp, tröôùc ñoù noù chæ laø moät baûn phaùc thaûo. Ôn thaùnh luoân ñi tröôùc noã löïc luaân lyù cuûa chuùng ta.
Caàu xin ôn khoân Ngoan
Ngoaøi ra, ta khoâng bao giôø ñöôïc queân raèng baøi hoïc raát phong phuù ñöôïc göûi tôùi chuùng ta töø söï khoân ngoan cuûa ngöôøi xöa, daïy chuùng ta raèng nhaân ñöùc taêng tröôûng vaø coù theå ñöôïc vun troàng. Vaø ñeå ñieàu ñoù xaûy ra thì ôn ñaàu tieân caàn xin Chuùa Thaùnh Linh chính laø söï khoân ngoan. Con ngöôøi khoâng phaûi laø moät khu ñaát maø khoaùi laïc, caûm xuùc, baûn naêng, ñam meâ töï do chinh phuïc maø ta maø khoâng theå laøm gì ñeå choáng caùc löïc löôïng aáy, nhieàu khi chuùng ñoàn truù hoãn ñoän taïi ñoù. Moät ôn voâ giaù maø chuùng ta coù ñöôïc, ñoù laø söï côûi môû taâm trí, laø söï khoân ngoan hoïc hoûi töø nhöõng loãi laàm ñeå chænh söûa laïi cuoäc soáng cho toát ñeïp. Tieáp ñeán, chuùng ta caàn coù thieän chí: khaû naêng choïn löïa ñieàu thieän, nhaøo naën chuùng ta baèng söï taäp luaän khoå cheá, traùnh xa nhöõng thaùi quaù.
Anh chò em thaân meán, vaäy chuùng ta haõy baét ñaàu haønh trình qua caùc nhaân ñöùc, trong vuõ truï thanh thaûn naøy, cuoäc haønh trình ñoøi nhieàu daán thaân, nhöng quan troïng ñoái vôùi haïnh phuùc cuûa chuùng ta.
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau baøi giaùo lyù treân ñaây laø phaàn toùm taét vaø chaøo thaêm baèng caùc thöù tieáng, keøm theo nhöõng lôøi nhaén nhuû cuûa Ñöùc Thaùnh cha.
Khi chaøo caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Trong thôøi ñaïi bi thaûm cuûa chuùng ta ngaøy nay, nhieàu khi chuùng ta thöôøng phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng gì laø teä haïi nhaát trong con ngöôøi, caàn taùi khaùm phaù taàm quan troïng cuûa söï vun troàng trong chuùng ta khuynh höôùng thöôøng xuyeân vaø kieân ñònh laøm ñieàu thieän. Anh chò em haõy hoïc hoûi ñieàu naøy töø caùc thaùnh cuûa anh chò em, caàu xin ôn phuø trôï cuûa Thieân Chuùa".
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm caùc thaønh vieân Toång Tu nghò Doøng nöõ Caùt Minh Thöøa Sai vaø Doøng Toâng ñoà Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, khuyeán khích hoï haõy baûo toàn gia saûn tinh thaàn cuûa doøng lieân heä.
Ñöùc Thaùnh cha cuõng chaøo thaêm caùc tín höõu ñeán töø nhieàu giaùo xöù, Phaân khoa Giaùo luaät thaùnh Pioâ X ôû Venezia, ñoàng thôøi caàu mong moãi ngöôøi bieát ñaùp öùng ôn goïi Kitoâ, ñoùng goùp höõu hieäu vaøo söï taêng trieån cuûa xaõ hoäi. Ngaøi cuõng chaøo thaêm caùc sinh vieân tröôøng Haï só quan haûi quaân ôû caûng Taranto, mieàn nam YÙ, vaø nhaén nhuû hoï thi haønh coâng taùc phuïc vuï trung thaønh vaø quaûng ñaïi.
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi treû, caùc beänh nhaân, ngöôøi cao nieân vaø caùc ñoâi taân hoân, ñoàng thôøi nhaén nhuû raèng: "Toâi môøi goïi taát caû haõy tieáp tuïc haønh trình Muøa chay, saün saøng thöïc hieän nhöõng cöû chæ lieân ñôùi theo tinh thaàn Kitoâ taïi baát cöù nôi naøo Chuùa Quan Phoøng goïi anh chò em ñi tôùi vaø hoaït ñoäng.
"Chuùng ta haõy kieân trì soát saéng caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå kinh khuûng vì chieán tranh, nhaát laø taïi Ucraina vaø Thaùnh ñòa".
Buoåi tieáp kieán chung keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.