Loøng khieâm toán laø thuoác chöõa ñích thöïc
cho moïi haønh vi kieâu ngaïo
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Loøng khieâm toán laø thuoác chöõa ñích thöïc cho moïi haønh vi kieâu ngaïo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 06-03-2024) - Saùng thöù Tö, ngaøy 06 thaùng Ba naêm 2024, tuy thôøi tieát coøn laïnh, 13 ñoä, nhöng vì soá tín höõu haønh höông quaù khaû naêng cuûa Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI, ôû noäi thaønh Vatican, neân buoåi Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñöôïc dôøi ra Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ.
Luùc gaàn 9 giôø, Ñöùc Thaùnh cha duøng xe mui traàn, tieán ra Quaûng tröôøng, ñi qua caùc loái ñi, ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu. Coù boán em beù ñöôïc leân ngoài cuøng xe vôùi Ñöùc Thaùnh cha.
Leân tôùi buïc cao treân theàm ñeàn thôø, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm taùm thoâng dòch vieân trong buoåi tieáp kieán. Hieän dieän trong dòp naøy cuõng coù hôn möôøi giaùm muïc YÙ veà Roma thaêm Toøa Thaùnh, cuõng nhö caùc giaùm muïc töø caùc nôi khaùc.
Nhö thöôøng leä, môû ñaàu buoåi tieáp kieán laø phaàn coâng boá Lôøi Chuùa. Moïi ngöôøi ñaõ nghe ñoïc ñoaïn trích töø saùch Huaán Ca (Hc 10,7.9.12.14):
"Kieâu ngaïo laø ñieàu ñaùng gheùt ñoái vôùi Chuùa vaø con ngöôøi [...]. Laøm sao maø tro buïi laïi daùm kieâu caêng? [...] Khi con ngöôøi baét ñaàu kieâu caêng thì xa lìa Chuùa; loøng noù xa lìa Ñaáng Taïo Thaønh [...]. Chuùa laät ñoå ngai cao cuûa ngöôøi cöôøng quyeàn, vaø ñaët ngöôøi hieàn laønh leân thay".
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà caùc neát xaáu vaø caùc nhaân ñöùc. Baøi thöù möôøi naøy coù töïa ñeà: "Tính kieâu ngaïo". Ñöùc Thaùnh cha noùi ít lôøi ñeå chaøo thaêm moïi ngöôøi vaø cho bieát vì bò khaøn tieáng do bò caûm, neân cha Pierluigi Giroli, Doøng Rosmiano, ñoïc thay baøi huaán duï cuûa ngaøi vaø caùc lôøi chaøo thaêm.
Môû ñaàu baøi huaán duï, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Kieâu ngaïo laø gì?
Trong haønh trình giaùo lyù cuûa chuùng ta veà caùc taät xaáu vaø nhaân ñöùc, hoâm nay chuùng ta ñi tôùi taät xaáu cuoái cuøng, ñoù laø taät kieâu ngaïo. Ngöôøi Hy Laïp xöa kia ñònh nghóa noù baèng moät töø maø ta coù theå dòch laø "Söï saùng ngôøi thaùi quaù". Thöïc vaäy, kieâu ngaïo laø töï tuyeân döông mình, töï phuï, haùo danh. Töø naøy cuõng xuaát hieän trong moät loaït caùc taät xaáu maø Chuùa Gieâsu lieät keâ ñeå giaûi thích raèng söï aùc luoân ñeán töø taâm hoàn con ngöôøi (Xc Mc 7,22). Ngöôøi kieâu ngaïo laø moät ngöôøi nghó mình cao troïng hôn nhieàu so vôùi thöïc teá; moät ngöôøi coá söùc ñeå ñöôïc nhìn nhaän laø cao troïng hôn nhöõng ngöôøi khaùc, luoân muoán ñöôïc coâng nhaän laø coù coâng traïng vaø coi reû nhöõng ngöôøi khaùc, coi hoï thaáp keùm hôn mình.
Ñaëc tính cuûa taät kieâu ngaïo
Qua söï moâ taû ñaàu tieân naøy, chuùng ta thaáy taät kieâu ngaïo raát gaàn vôùi taät haùo danh, vaø noù nhö gaàn vôùi taät thích hö vinh, nhö chuùng ta ñaõ trình baøy laàn tröôùc. Nhöng neáu hö vinh laø moät caùi beänh veà "caùi toâi" cuûa con ngöôøi, noù cuõng laø moät taät aáu tró, neáu so saùnh vôùi nieàm kieâu haõnh maø taät kieâu ngaïo coù theå gaây ra. Khi phaân tích nhöõng ñieân roà cuûa con ngöôøi, caùc nhaø tu haønh xöa kia nhìn nhaän coù moät thöù töï naøo ñoù trong chuoãi caùc thöù taät: baét ñaàu töø nhöõng toäi loãi gheâ tôûm nhaát, ví duï nhö taät tham aên, ñeå tieán tôùi nhöõng thöù quaùi vaät ñaùng lo ngaïi nhaát. Trong taát caû moïi taät xaáu, taät kieâu ngaïo laø thöù taät lôùn nhaát. Khoâng phaûi tình côø maø trong haøi kòch thaàn linh, Divina Commedia, thi haøo Dante ñaët taät kieâu ngaïo trong khung ñaàu tieân cuûa luyeän nguïc: ai chieàu theo taät xaáu naøy thì xa lìa Thieân Chuùa, vaø vieäc söûa chöõa taät naøy ñoøi thôøi gian vaø vaát vaû, hôn moïi thöù chieán ñaáu khaùc maø Kitoâ höõu ñöôïc keâu goïi thöïc hieän.
Trong thöïc teá, trong thöù taät xaáu naøy coù aån naáp toäi caên baûn, töï coi mình nhö Thieân Chuùa. Toäi cuûa nguyeân toå chuùng ta, nhö saùch Saùng Theá thuaät laïi, hoaøn toaøn laø moät toäi kieâu ngaïo döôùi moïi khía caïnh. Teân caùm doã noùi vôùi oâng baø: "Khi caùc ngöôøi aên traùi naøy, thì maét caùc ngöôi seõ môû ra, vaø caùc ngöôøi seõ trôû neân gioáng Thieân Chuùa" (St 3,5). Caùc taùc giaû tu ñöùc raát chuù yù moâ taû söï taùi sa ngaõ vì taät kieâu ngaïo trong ñôøi soáng thöôøng nhaät, moâ taû nhö noù laøm hö hoûng caùc töông quan cuûa con ngöôøi, neâu baät taät naøy nhö moät söï aùc laøm oâ nhieãm tình caûm huynh ñeä, leõ ra phaûi lieân keát con ngöôøi vôùi nhau.
Caùc trieäu chöùng
Ñaây laø danh saùch daøi nhöõng trieäu chöùng cho thaáy söï chieàu theo cuûa moät ngöôøi ñoái vôùi taät kieâu ngaïo. Ñoù laø moät taät vôùi moät khía caïnh theå lyù hieån nhieân: ngöôøi kieâu ngaïo thì keânh kieäu, cöùng coå, nghóa laø khoâng bieát cuùi mình. Ñoù laø moät ngöôøi deã phaùn xeùt, khinh thöôøng: duø chaúng coù lyù do gì ñaùng keå, hoï ñöa ra nhöõng phaùn ñoaùn khoâng theå hoài laïi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, ñoái vôùi hoï nhöõng ngöôøi naøy laø baát taøi vaø thieáu khaû naêng. Trong thaùi ñoä ngaïo ngheã, hoï queân raèng Chuùa Gieâsu trong Tin möøng ñaõ daïy chuùng ta raát ít giôùi luaät luaân lyù, nhöng coù moät giôùi luaät maø Chuùa toû ra raát ñoøi hoûi, ñoù laø ñöøng bao giôø phaùn xeùt. Baïn nhaän thaáy phaûi ñoái dieän vôùi moät ngöôøi kieâu ngaïo, khi baïn noùi vôùi hoï moät lôøi pheâ bình xaây döïng nho nhoû, hoaëc moät nhaän xeùt raát taàm thöôøng, thì hoï phaûn öùng moät caùch thaùi quaù, nhö theå coù ai phaïm toäi "khi quaân" ñoái vôùi hoï: ngöôøi aáy raát giaän giöõ, la loái.
Khoù söûa chöõa ngöôøi kieâu ngaïo
Ñoái vôùi ngöôøi bò thöù beänh kieâu ngaïo, ta ít coù theå laøm ñöôïc gì. Khoâng theå noùi vôùi hoï veà ñieàu ñoù, vaø caøng khoâng theå söûa chöõa hoï, vì xeùt cho cuøng, hoï khoâng hieän dieän nöõa vôùi baûn thaân. Ñoái vôùi ngöôøi nhö theá, ñieàu duy nhaát laø caàn kieân nhaãn, vì moät ngaøy kia toøa nhaø seõ suïp ñoå. Moät ngaïn ngöõ YÙ noùi raèng: "Ngöôøi kieâu ngaïo ra ñi cöôõi ngöïa vaø trôû veà baèng ñi boä". Trong Tin möøng, Chuùa Gieâsu phaûi ñoái ñaàu vôùi bao nhieâu thöù ngöôøi kieâu ngaïo, vaø thöôøng khi Ngaøi phaùt hieän taät xaáu naøy caû nôi nhöõng ngöôøi che ñaäy noù raát kyõ löôõng. OÂng Pheâroâ giöông cao laù côø trung thaønh trong moïi thöû thaùch: "Cho duø taát caû moïi ngöôøi boû Thaày, con cuõng khoâng boû Thaày!" (Xc Mt 26,33). Chaúng bao laâu sau oâng traûi qua kinh nghieäm gioáng nhö nhöõng ngöôøi khaùc. OÂng cuõng sôï haõi tröôùc caùi cheát maø oâng khoâng ngôø ñeán gaàn nhö vaäy. Vaø theá laø oâng Pheâroâ thöù hai, khoâng ngaång ñaàu leân, nhöng khoùc roøng, vaø ñöôïc Chuùa Gieâsu chöõa laønh vaø sau cuøng, ñuû söùc ñeå vaùch gaùnh naëng cuûa Giaùo hoäi. Tröôùc ñaây, oâng Pheâroâ toû ra töï phuï, phoâ tröông, ñieàu maø toát hôn khoâng neân laøm; giôø ñaây, oâng laø moät moân ñeä trung thaønh, nhö moät duï ngoân ñaõ noùi, moân ñeä maø oâng chuû coù theå uûy thaùc moïi gia saûn cuûa mình" (Lc 12,44).
Khieâm toán chöõa kieâu ngaïo
Ôn cöùu ñoä tieán qua loøng khieâm toán, laø thuoác chöõa ñích thöïc cho moïi haønh vi kieâu ngaïo. Trong kinh Magnificat, Meï Maria chuùc tuïng Thieân Chuùa, Ñaáng duøng quyeàn naêng ñaùnh ñoå nhöõng ngöôøi kieâu ngaïo trong nhöõng tö töôûng beänh hoaïn nôi taâm hoàn hoï. Thaät laø voâ ích khi aên troäm caùi gì ñoù cuûa Thieân Chuùa, nhö nhöõng ngöôøi kieâu ngaïo vaãn hy voïng, vì xeùt cho cuøng, Chuùa muoán trao ban moïi söï. Vì theá, thaùnh Giacoâbeâ toâng ñoà ñaõ vieát cho coäng ñoaøn cuûa ngaøi bò thöông toån tröôøng kyø vì beänh kieâu ngaïo, raèng: "Thieân Chuùa choáng laïi nhöõng keû kieâu ngaïo vaø traùi laïi, Chuùa ban ôn cho nhöõng ngöôøi khieâm nhöôøng" (Gc 4,6).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Vì theá, hôõi anh chò em, chuùng ta haõy taän duïng Muøa chay naøy ñeå chieán ñaáu choáng laïi taät kieâu ngaïo cuûa chuùng ta."
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau baøi giaùo lyù treân ñaây laø phaàn toùm taét vaø chaøo thaêm baèng caùc thöù tieáng, keøm theo nhöõng lôøi nhaén nhuû cuûa Ñöùc Thaùnh cha.
Khi chaøo caùc nhoùm tieáng Phaùp, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán ñoaøn haønh höông töø Giaùo phaän Saint-Flour, ôû mieàn trung nöôùc naøy vaø caùc thieáu nieân môùi chòu pheùp Theâm söùc töø Giaùo phaän Seùez. Caû hai ñoaøn ñeàu ñöôïc caùc giaùm muïc giaùo phaän höôùng daãn. Ñoâng ñaûo caùc hoïc sinh töø Phaùp cuõng tham döï cuoäc haønh höông naøy.
Baèng tieáng Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät chaøo phaùi ñoaøn haønh höông töø mieàn Padkarpacia, ñeán Roma nhaân kyû nieäm 80 naêm cuoäc töû ñaïo cuûa gia ñình Ulma, goàm cha meï vaø saùu ngöôøi con bò quaân Ñöùc quoác xaõ saùt haïi naêm 1944, vì ñaõ cöùu giuùp nhöõng ngöôøi Do thaùi, cho hoï taù tuùc. Nhaân kyû nieäm naøy, trong Vöôøn Vatican, seõ coù buoåi leã troàng moät caây taùo mang teân chaân phöôùc gia tröôûng Jozef Ulma, voán laø moät noâng daân.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha ñích thaân noùi baèng tieáng YÙ: ngaøi ñaëc bieät nhaéc ñeán caùc chuûng sinh töø Ñaïi chuûng vieän lieân giaùo phaän ôû Pisa, cuøng vôùi ban giaùm ñoác vaø giaûng huaán, caùc cöïu sinh vieân Hoïc vieän Giaùo hoaøng thaùnh Casimir cuûa Lituani ôû Roma, caûm taï Chuùa nhaân kyû nieäm 70 naêm thaønh laäp Hoïc vieän naøy. Ngaøi noùi: "Öôùc gì caùc con ngaøy caøng coù theå trôû neân ñoàng hình daïng vôùi Chuùa Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh vaø laø nhöõng ngöôøi haân hoan loan baùo Tin möøng".
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi treû, caùc beänh nhaân, ngöôøi cao tuoåi vaø caùc ñoâi taân hoân, ñoàng thôøi nhaén nhuû raèng: "trong nhöõng ngaøy Muøa chay naøy, anh chò em haõy can ñaûm tieáp tuïc daán thaân giaûi thoaùt mình khoûi taát caû nhöõng gì laø maët naï che ñaäy cuoäc soáng cuûa mình ñeå heát loøng trôû veà cuøng Thieân Chuùa, Ñaáng yeâu thöông chuùng ta töø thuôû ñôøi ñôøi".
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Toâi taùi môøi goïi anh chò em caàu nguyeän cho daân chuùng ñang chòu ñau khoå vì kinh hoaøng do chieán tranh taïi Ucraina vaø taïi Thaùnh ñòa, cuõng nhö taïi caùc nôi khaùc treân theá giôùi".
Buoåi Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñöôïc keát thuùc baèng kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.