Haõy nguoâi giaän vaø laøm hoøa vôùi nhau
tröôùc khi maët trôøi laën
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Haõy nguoâi giaän vaø laøm hoøa vôùi nhau tröôùc khi maët trôøi laën.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 31-01-2024) - Saùng thöù Tö, ngaøy 31 thaùng Gieâng naêm 2024, ñaõ coù hôn 6,000 tín höõu haønh höông ñeán tham döï buoåi Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ, vaøo luùc 9 giôø saùng taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vatican.
Sau khi Ñöùc Thaùnh cha laøm daáu thaùnh giaù khai maïc, caùc ñoäc vieân, goàm caùc nöõ tu vaø giaùo daân, ñaõ ñoïc ñoaïn thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu EÂpheâsoâ (4,26-27.31.32):
"Chôù ñeå maët trôøi laën maø côn giaän vaãn coøn. Ñöøng ñeå ma quyû thöøa cô lôïi duïng... Ñöøng bao giôø chua cay gaét goûng, noùng naûy giaän hôøn, hay la loái thoùa maï, vaø haõy loaïi tröø moïi haønh vi gian aùc. Traùi laïi, phaûi ñoái xöû toát vôùi nhau, phaûi coù loøng thöông xoùt vaø bieát tha thöù cho nhau, nhö Thieân Chuùa ñaõ tha thöù cho anh em trong Ñöùc Kitoâ".
Baøi huaán giaùo
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà caùc neát xaáu vaø caùc nhaân ñöùc. Baøi thöù saùu naøy coù töïa ñeà laø: "Söï töùc giaän".
Ñöùc Thaùnh cha noùi: Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Hoâm nay, chuùng ta döøng laïi ñeå suy tö veà taät noåi giaän. Ñoù laø moät thoùi xaáu ñaëc bieät toái taêm, vaø ñoù laø taät deã nhaän thaáy nhaát veà maët theå lyù. Ngöôøi bò taät naøy thoáng trò thì khoù giaáu ñöôïc söï thuùc ñaåy naøy: baïn nhaän thaáy ñieàu ñoù qua nhöõng chuyeån ñoäng cuûa cô theå, qua söï hung haõn cuûa ngöôøi aáy, hôi thôû khoù khaên, caùi nhìn cau coù vaø döõ tôïn cuûa hoï.
Nhöõng bieåu hieän töùc giaän
Qua söï boäc loä caáp tính nhaát, giaän döõ laø moät taät xaáu khoâng ñeå ta yeân haøn. Neáu noù naûy sinh töø moät baát coâng ñaõ chòu (hoaëc nghó laø nhö theá), thì thöôøng noù khoâng bieåu loä choáng ngöôøi coù loãi, nhöng choáng laïi ngöôøi ñaàu tieân ôû trong voøng aûnh höôûng cuûa hoï. Coù nhöõng ngöôøi neùn côn giaän taïi nôi laøm vieäc, toû ra bình tónh vaø töï chuû, nhöng khi veà nhaø, hoï trôû neân khoâng theå chòu noåi ñoái vôùi vôï con. Giaän döõ laø moät taät xaáu lan toûa: noù coù theå laøm maát nguû vaø khieán chuùng ta khoâng ngöøng aâm möu trong ñaàu maø khoâng tìm ñöôïc haøng raøo naøo ngaên caûn nhöõng lyù luaän vaø suy nghó cuûa mình.
Ñoù laø moät taät xaáu phaù hoaïi nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Noù bieåu loä söï thieáu khaû naêng chaáp nhaän söï khaùc bieät cuûa ngöôøi khaùc, ñaëc bieät khi nhöõng choïn löïa cuûa hoï khaùc vôùi nhöõng choïn löïa cuûa chuùng ta. Noù khoâng döøng laïi ôû nhöõng cö xöû sai traùi cuûa moät ngöôøi, nhöng neùm taát caû vaøo trong moät chaûo: chính ngöôøi khaùc, ngöôøi khaùc nhö theá, ñaõ gaây ra söï giaän döõ vaø caêm töùc. Chuùng ta baét ñaàu gheùt gioïng noùi, nhöõng cöû chæ taàm thöôøng, caùch thöùc lyù luaän vaø caûm nhaän cuûa hoï.
Khi töông quan ñi tôùi möùc ñoä thoaùi hoùa nhö theá, thì ngöôøi ta khoâng coøn saùng suoát. Vì moät trong nhöõng ñaëc tính cuûa giaän döõ, ñoù laø nhieàu khi noù khoâng nguoâi ngoai vôùi thôøi gian. Trong nhöõng tröôøng hôïp aáy, caû söï xa caùch vaø thinh laëng, thay vì giaûm bôùt gaùnh naëng cuûa nhöõng hieåu laàm, thì laïi caøng laøm cho chuùng lôùn hôn. Ñoù laø lyù do taïi sao thaùnh Phaoloâ toâng ñoà - nhö chuùng ta vöøa nghe - khuyeân caùc Kitoâ höõu cuûa ngaøi haõy xöû lyù ngay vaán ñeà vaø coá gaéng hoøa giaûi: "Ñöøng ñeå maët trôøi laën maø vaãn coøn giaän" (Ep 4,26). Ñieàu quan troïng laø taát caû ñöôïc giaûi toûa ngay, tröôùc khi maët trôøi laën. Trong ngaøy coù theå xaûy ra moät vaøi hieåu laàm vaø hai ngöôøi coù theå khoâng hieåu nhau nöõa, ñoät nhieân caûm thaáy xa caùch nhau, nhöng khoâng neân giao ban ñeâm cho ma quyû. Taät xaáu seõ laøm cho chuùng ta tænh taùo trong taêm toái, nghieàn ngaãm nhöõng lyù leõ vaø laàm loãi khoâng theå dieãn taû ñöôïc vaø khoâng bao giôø laø cuûa chuùng ta nhöng luoân luoân laø cuûa ngöôøi khaùc.
Hoïc tha thöù vaø soáng chung
Trong kinh Laïy Cha, Chuùa Gieâsu daïy chuùng ta caàu cho töông quan cuûa chuùng ta vôùi nhau: noù laø moät phaàn ñaát coù nhieàu caïm baãy: moät keá hoaïch khoâng bao giôø ôû trong tình theá hoaøn toaøn quaân bình. Trong cuoäc soáng, chuùng ta phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng ngöôøi khoâng traû nôï cho chuùng ta; cuõng nhö chaéc chaén laø caû chuùng ta khoâng phaûi luùc naøo cuõng yeâu thöông moïi ngöôøi ôû möùc ñoä ñuùng. Chuùng ta ñaõ khoâng ñaùp traû ñuùng möùc tình thöông cuûa moät ngöôøi ñaùng ñöôïc. Taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng ngöôøi toäi loãi vôùi nhöõng thieáu soùt, vaø vì theá taát caû chuùng ta caàn hoïc tha thöù. Con ngöôøi khoâng theå ôû vôùi nhau neáu khoâng thöïc haønh ngheä thuaät tha thöù, heát söùc theo möùc ñoä coù theå cuûa con ngöôøi. Ñieàu traùi ngöôïc vôùi giaän döõ laø töø nhaân, coù taâm hoàn quaûng ñaïi, dòu daøng, kieân nhaãn.
Tai haïi cuûa söï noåi giaän
Nhöng veà vaán ñeà giaän döõ, caàn noùi moät ñieàu cuoái naøy. Ñoù laø moät taät xaáu kinh khuûng, ngöôøi ta noùi noù laø nguoàn goác cuûa chieán tranh vaø baïo löïc. Thô cuûa Iliade moâ taû "côn giaän cuûa Achille" laø nguyeân nhaân voâ soá nhöng tang toùc. Nhöng khoâng phaûi taát caû nhöõng gì naûy sinh töø giaän döõ ñeàu laø sai laàm. Ngöôøi xöa ñaõ bieát roõ raèng trong chuùng ta coù moät phaàn giaän döõ khoâng theå vaø khoâng ñöôïc phuû nhaän. Ñoù laø nhöõng tình caûm voâ thöùc moät caùch naøo ñoù: chuùng xaûy ra, laø nhöõng kinh nghieäm cuoäc soáng. Chuùng ta khoâng chòu traùch nhieäm veà söï töùc giaän khi noù boäc phaùt, nhöng ta luoân coù traùch nhieäm trong söï phaùt trieån cuûa noù. Ñoâi laàn, ñieàu toát laø côn giaän ñöôïc boäc loä ñuùng ñaén. Neáu moät ngöôøi khoâng bao giôø giaän, khoâng thònh noä tröôùc moät baát coâng, neáu ñöùng tröôùc söï aùp böùc moät ngöôøi yeáu theá maø khoâng caûm thaáy ruùng ñoäng trong loøng, thì phaûi noùi ñoù khoâng phaûi laø ñieàu hôïp vôùi con ngöôøi, vaø caøng khoâng phaûi laø tinh thaàn Kitoâ.
Coù moät söï thònh noä thaùnh. Chuùa Gieâsu ñaõ bieát ñieàu ñoù nhieàu laàn trong ñôøi (Xc Mc 3,5): Ngaøi khoâng bao giôø laáy aùc baùo aùc, nhöng trong taâm hoàn Ngaøi caûm thaáy taâm tình aáy vaø trong vuï nhöõng ngöôøi buoân baùn ôû Ñeàn thôø, Chuùa ñaõ thöïc hieän moät haønh ñoäng maïnh meõ vaø coù tinh thaàn ngoân söù, khoâng phaûi vì giaän döõ, nhöng vì loøng nhieät thaønh ñoái vôùi nhaø Chuùa (Xc Mt 21,12-13).
Vaäy chuùng ta, vôùi ôn phuø trôï cuûa Thaùnh Linh, coù traùch nhieäm tìm ra moät möùc ñoä ñuùng ñaén cho caùc caûm xuùc, ñam meâ. Giaùo duïc chuùng ñeå höôùng thieän.
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau baøi giaùo lyù treân ñaây laø phaàn toùm taét vaø chaøo thaêm baèng caùc thöù tieáng keøm theo nhöõng lôøi nhaén nhuû cuûa Ñöùc Thaùnh cha.
Baèng tieáng Phaùp, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán caùc hoïc sinh ñeán töø nhieàu tröôøng ôû nöôùc naøy vaø noùi theâm raèng: "Anh chò em, chuùng ta haõy hoïc caùch thöïc haønh ngheä thuaät hoøa giaûi vaø tha thöù, ñeå vöôït thaéng taät giaän döõ vaø môû ra nhöõng con ñöôøng an bình trong caùc töông quan haèng ngaøy cuûa chuùng ta".
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû raèng "Hoâm nay laø Ngaøy Toaøn quoác caùc naïn nhaân daân söï cuûa caùc cuoäc chieán tranh". Khi nhôù ñeán vaø caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ cheát trong hai theá chieán, chuùng ta cuõng haõy caàu cho bieát bao nhieâu thöôøng daân voâ toäi, naïn nhaân cuûa caùc chieán tranh, raát tieác chuùng ñang coøn laøm cho traùi ñaát chuùng ta nhuoám maùu, nhö ñang xaûy ra taïi Trung Ñoâng vaø Ucraina. Öôùc gì tieáng keâu ñau thöông cuûa hoï ñaùnh ñoäng taâm hoàn caùc vò höõu traùch caùc quoác gia vaø khôi leân nhöõng döï phoùng hoøa bình."
Khi chaøo caùc nhoùm noùi tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán caùc linh muïc ñang tham döï khoùa huaán luyeän taïi Ñaïi hoïc Thaùnh Giaù ôû Roma, caùc tín höõu thuoäc caùc giaùo xöù vaø caùc hoäi ñoaøn. Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm: "Sau heát, toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi treû, caùc beänh nhaân, ngöôøi giaø vaø caùc ñoâi taân hoân. Toâi caàu xin thaùnh Gioan Bosco baûo veä anh chò em, thaùnh nhaân laø vò Giaùo hoäi kính nhôù hoâm nay, xin thaùnh nhaân laøm cho ôn goi cuûa moãi ngöôøi trong Giaùo hoäi vaø theá giôùi ñöôïc phong phuù".