Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
nhaân Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi naêm 2024
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 58.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 26-01-2024) - Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi, laø ngaøy theá giôùi duy nhaát ñöôïc Coâng ñoàng Vatican II thieát laäp trong Saéc Leänh Inter Mirifica vaøo naêm 1963. Theo lôøi khuyeân cuûa caùc giaùm muïc treân theá giôùi, Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi ñöôïc cöû haønh vaøo Chuùa Nhaät tröôùc Leã Hieän Xuoáng. Trong naêm 2024, Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laø ngaøy 12 Thaùng Naêm naêm 2024.
Vaên baûn Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy 24 thaùng Gieâng haøng naêm, nhaân leã Thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ, laø boån maïng caùc nhaø baùo. Chuû ñeà cuûa Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi naêm 2024 laø "Trí tueä nhaân taïo vaø trí tueä cuûa traùi tim: Höôùng tôùi moät söï giao tieáp hoaøn toaøn mang tính nhaân baûn".
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Anh chò em thaân meán!
Söï phaùt trieån cuûa caùc heä thoáng trí tueä nhaân taïo, maø toâi ñaõ ñeà caäp ñeán trong Thoâng ñieäp nhaân Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi gaàn ñaây, ñang aûnh höôûng moät caùch trieät ñeå ñeán theá giôùi thoâng tin vaø truyeàn thoâng, vaø qua ñoù, moät soá neàn taûng nhaát ñònh cuûa cuoäc soáng trong xaõ hoäi. Nhöõng thay ñoåi naøy aûnh höôûng ñeán taát caû moïi ngöôøi chöù khoâng chæ rieâng nhöõng chuyeân gia trong lónh vöïc ñoù. Söï lan roäng nhanh choùng cuûa nhöõng ñoåi môùi ñaùng kinh ngaïc, maø hoaït ñoäng vaø tieàm naêng cuûa chuùng vöôït quaù khaû naêng hieåu vaø ñaùnh giaù cao cuûa haàu heát chuùng ta, ñaõ chöùng toû caû söï thuù vò laãn söï maát phöông höôùng. Ñieàu naøy chaéc chaén daãn ñeán nhöõng caâu hoûi saâu saéc hôn veà baûn chaát cuûa con ngöôøi, söï khaùc bieät cuûa chuùng ta vaø töông lai cuûa loaøi ngöôøi trong thôøi ñaïi trí tueä nhaân taïo. Laøm theá naøo chuùng ta coù theå vaãn laø con ngöôøi troïn veïn vaø höôùng daãn söï bieán ñoåi vaên hoùa naøy ñeå phuïc vuï moät muïc ñích toát ñeïp?
Baét ñaàu töø traùi tim
Tröôùc heát, chuùng ta caàn gaït boû nhöõng döï ñoaùn thaûm khoác vaø nhöõng aûnh höôûng teâ lieät cuûa chuùng. Moät theá kyû tröôùc, Romano Guardini ñaõ suy ngaãm veà coâng ngheä vaø nhaân loaïi. Guardini keâu goïi chuùng ta ñöøng töø choái "caùi môùi" trong noã löïc "baûo toàn moät theá giôùi töôi ñeïp bò keát aùn seõ bieán maát". Ñoàng thôøi, oâng caûnh baùo moät caùch tieân tri raèng "chuùng ta khoâng ngöøng trong quaù trình trôû thaønh. Chuùng ta phaûi tham gia vaøo quaù trình naøy, moãi ngöôøi theo caùch rieâng cuûa mình, vôùi söï côûi môû nhöng cuõng nhaïy caûm vôùi moïi thöù mang tính huûy dieät vaø voâ nhaân ñaïo trong ñoù". Vaø oâng keát luaän: "Ñaây laø nhöõng vaán ñeà kyõ thuaät, khoa hoïc vaø chính trò, nhöng chuùng khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc neáu khoâng baét ñaàu töø nhaân tính cuûa chuùng ta. Moät loaïi con ngöôøi môùi phaûi ñöôïc hình thaønh, ñöôïc phuù cho moät neàn linh ñaïo saâu saéc hôn, söï töï do vaø noäi taâm môùi".[1]
Vaøo thôøi ñieåm naøy trong lòch söû, nôi coù nguy cô trôû neân giaøu coù veà coâng ngheä vaø ngheøo naøn veà nhaân tính, nhöõng suy tö cuûa chuùng ta phaûi baét ñaàu töø traùi tim con ngöôøi.[2] Chæ baèng caùch aùp duïng moät caùch nhìn taâm linh veà thöïc taïi, chæ baèng caùch khoâi phuïc laïi söï khoân ngoan cuûa traùi tim, chuùng ta môùi coù theå ñöông ñaàu vaø giaûi thích tính môùi meû cuûa thôøi ñaïi chuùng ta vaø khaùm phaù laïi con ñöôøng daãn ñeán söï giao tieáp troïn veïn cuûa con ngöôøi. Trong Kinh thaùnh, traùi tim ñöôïc coi laø nôi töï do vaø ñöa ra quyeát ñònh. Noù töôïng tröng cho söï chính tröïc vaø ñoaøn keát, nhöng noù cuõng gaén keát nhöõng caûm xuùc, mong muoán, öôùc mô cuûa chuùng ta; treân heát noù laø nôi noäi taâm ñeå chuùng ta gaëp gôõ Thieân Chuùa. Khi ñoù, trí tueä cuûa traùi tim laø nhaân ñöùc giuùp chuùng ta hoøa nhaäp toång theå vaø caùc boä phaän cuûa noù, caùc quyeát ñònh vaø haäu quaû cuûa chuùng, söï cao quyù vaø söï deã bò toån thöông cuûa chuùng ta, quaù khöù vaø töông lai, caù tính vaø tö caùch thaønh vieân cuûa chuùng ta trong moät coäng ñoàng lôùn hôn.
Söï khoân ngoan cuûa traùi tim naøy ñeå cho nhöõng ngöôøi tìm kieám noù tìm thaáy noù vaø ñöôïc nhöõng ai yeâu meán noù nhìn thaáy; noù baùo tröôùc nhöõng ai mong muoán noù vaø noù ñi tìm nhöõng ngöôøi xöùng ñaùng vôùi noù (x.Kn 6:12-16). Noù ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi saün saøng nghe theo lôøi khuyeân (x. Cn 13,10), nhöõng ngöôøi coù traùi tim ngoan ngoaõn vaø bieát laéng nghe (x. 1Vua 3,9). Laø moät aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, noù giuùp chuùng ta nhìn moïi söï baèng ñoâi maét cuûa Thieân Chuùa, nhìn thaáy nhöõng moái lieân heä, nhöõng tình huoáng, nhöõng söï kieän vaø khaùm phaù ra yù nghóa thöïc söï cuûa chuùng. Neáu khoâng coù loaïi trí tueä naøy, cuoäc soáng seõ trôû neân nhaït nheõo, vì chính trí tueä - voán coù goác Latin lieân quan ñeán danh töø sapor - môùi mang laïi "höông vò" cho cuoäc soáng.
Cô hoäi vaø nguy hieåm
Söï khoân ngoan nhö vaäy khoâng theå ñöôïc tìm thaáy töø maùy moùc. Maëc duø thuaät ngöõ "artificial intelligence" - hay "trí tueä nhaân taïo" - hieän ñaõ thay theá thuaät ngöõ chính xaùc hôn laø "machine learning" - hay "maùy coù khaû naêng hoïc hoûi" - ñöôïc söû duïng trong vaên chöông khoa hoïc vieãn töôûng, nhöng vieäc söû duïng töø "trí thoâng minh" coù theå gaây hieåu laàm. Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, maùy moùc coù khaû naêng löu tröõ vaø lieân keát döõ lieäu lôùn hôn raát nhieàu so vôùi con ngöôøi, nhöng chæ coù con ngöôøi môùi coù khaû naêng hieåu ñöôïc döõ lieäu ñoù. Ñaây khoâng chæ ñôn giaûn laø vaán ñeà laøm cho maùy moùc trôû neân gioáng con ngöôøi hôn maø coøn laø vieäc ñaùnh thöùc nhaân loaïi khoûi giaác nguû do aûo töôûng veà söï toaøn naêng, döïa treân nieàm tin raèng chuùng ta laø nhöõng chuû theå hoaøn toaøn töï chuû vaø töï quy chieáu, taùch rôøi khoûi moïi raøng buoäc xaõ hoäi vaø queân ñi moïi moái quan heä xaõ hoäi töø ñòa vò cuûa chuùng ta nhö nhöõng sinh vaät.
Con ngöôøi luoân nhaän ra raèng hoï khoâng theå töï cung töï caáp vaø ñaõ tìm caùch khaéc phuïc tính deã bò toån thöông cuûa mình baèng caùch söû duïng moïi phöông tieän coù theå. Töø nhöõng ñoà taïo taùc thôøi tieàn söû phoâi thai nhaát, ñöôïc söû duïng nhö phaàn môû roäng cuûa caùnh tay, vaø sau ñoù laø phöông tieän truyeàn thoâng, ñöôïc söû duïng nhö phaàn môû roäng cuûa lôøi noùi, giôø ñaây chuùng ta ñaõ coù khaû naêng taïo ra nhöõng coã maùy cöïc kyø tinh vi hoaït ñoäng nhö moät coâng cuï hoã trôï cho tö duy. Tuy nhieân, moãi coâng cuï naøy coù theå bò laïm duïng bôûi côn caùm doã nguyeân thuûy muoán trôû neân gioáng Thieân Chuùa maø khoâng coù Thieân Chuùa (x. Gen 3), nghóa laø muoán coá gaéng naém baét nhöõng gì ñaùng leõ phaûi ñöôïc laõnh nhaän moät caùch nhöng khoâng nhö moät moùn quaø töø Thieân Chuùa, ñeå ñöôïc taän höôûng trong khi ñoàng haønh vôùi ngöôøi khaùc.
Tuøy theo khuynh höôùng cuûa traùi tim, moïi thöù trong taàm tay cuûa chuùng ta ñeàu trôû thaønh cô hoäi hoaëc moái ñe doïa. Chính thaân xaùc cuûa chuùng ta, ñöôïc taïo döïng ñeå giao tieáp vaø hieäp thoâng, coù theå trôû thaønh moät phöông tieän gaây haán. Töông töï nhö vaäy, moïi söï môû roäng kyõ thuaät cuûa nhaân loaïi chuùng ta ñeàu coù theå laø moät phöông tieän phuïc vuï yeâu thöông hoaëc thoáng trò thuø ñòch. Heä thoáng trí tueä nhaân taïo coù theå giuùp khaéc phuïc söï thieáu hieåu bieát vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc daân toäc vaø caùc theá heä khaùc nhau. Ví duï, chuùng coù theå laøm cho moät kho taøng kieán thöùc vaên baûn khoång loà töø xa xöa trôû neân deã tieáp caän vaø deã hieåu hoaëc cho pheùp giao tieáp giöõa nhöõng caù nhaân khoâng coù chung ngoân ngöõ. Tuy nhieân, ñoàng thôøi, chuùng coù theå laø nguoàn gaây "oâ nhieãm nhaän thöùc", boùp meùo thöïc teá bôûi nhöõng caâu chuyeän sai söï thaät moät phaàn hoaëc hoaøn toaøn, ñöôïc tin töôûng vaø phaùt soùng nhö theå chuùng laø söï thaät. Chuùng ta caàn nhöng haõy nghó ñeán vaán ñeà toàn taïi töø laâu veà thoâng tin sai leäch döôùi daïng tin giaû,[3]maø ngaøy nay coù theå söû duïng "deepfakes", cuï theå laø vieäc taïo vaø phoå bieán nhöõng hình aûnh coù veû hoaøn toaøn hôïp lyù nhöng sai söï thaät (toâi cuõng töøng laø moät ñoái töôïng veà ñieàu naøy), hoaëc tin nhaén aâm thanh söû duïng gioïng noùi cuûa moät ngöôøi ñeå noùi nhöõng ñieàu maø ngöôøi ñoù chöa bao giôø noùi. Coâng ngheä moâ phoûng ñaèng sau caùc chöông trình naøy coù theå höõu ích trong moät soá lónh vöïc cuï theå, nhöng noù trôû neân sai traùi khi laøm bieán daïng moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi thöïc teá.
Baét ñaàu vôùi laøn soùng trí tueä nhaân taïo ñaàu tieân, laø laøn soùng truyeàn thoâng xaõ hoäi, chuùng ta ñaõ traûi qua söï maâu thuaãn cuûa noù: nhöõng khaû naêng nhöng cuõng coù nhöõng ruûi ro vaø caùc beänh lyù lieân quan. Caáp ñoä thöù hai cuûa trí tueä nhaân taïo coù khaû naêng saùng taïo chaéc chaén theå hieän moät böôùc nhaûy voït veà chaát. Do ñoù, ñieàu quan troïng laø phaûi hieåu, ñaùnh giaù cao vaø ñieàu chænh caùc coâng cuï neáu rôi vaøo tay keû xaáu coù theå daãn ñeán nhöõng tình huoáng ñaùng lo ngaïi. Gioáng nhö moïi saûn phaåm khaùc cuûa trí tueä vaø kyõ naêng cuûa con ngöôøi, caùc thuaät toaùn khoâng heà trung tính. Vì lyù do naøy, caàn phaûi haønh ñoäng phoøng ngöøa, baèng caùch ñeà xuaát caùc moâ hình quy ñònh ñaïo ñöùc, ñeå ngaên chaën nhöõng taùc ñoäng coù haïi, nhöõng taùc ñoäng phaân bieät ñoái xöû vaø baát coâng veà maët xaõ hoäi cuûa vieäc söû duïng caùc heä thoáng trí tueä nhaân taïo vaø choáng laïi vieäc laïm duïng chuùng nhaèm muïc ñích giaûm ña nguyeân, phaân cöïc quan ñieåm coâng chuùng hoaëc taïo ra caùc hình thöùc suy nghó beø phaùi. Moät laàn nöõa toâi keâu goïi coäng ñoàng quoác teá "cuøng nhau hôïp taùc ñeå thoâng qua moät hieäp öôùc quoác teá mang tính raøng buoäc nhaèm quaûn lyù vieäc phaùt trieån vaø söû duïng trí tueä nhaân taïo döôùi nhieàu hình thöùc".[4] Ñoàng thôøi, cuõng nhö trong moïi boái caûnh cuûa con ngöôøi, quy ñònh töï noù laø chöa ñuû.
Söï phaùt trieån cuûa nhaân loaïi
Taát caû chuùng ta ñöôïc môøi goïi cuøng nhau phaùt trieån, trong nhaân loaïi vaø vôùi tö caùch laø nhaân loaïi. Chuùng ta ñöôïc thaùch thöùc thöïc hieän böôùc nhaûy voït veà chaát ñeå trôû thaønh moät xaõ hoäi phöùc taïp, ña saéc toäc, ña nguyeân, ña toân giaùo vaø ña vaên hoùa. Chuùng ta ñöôïc keâu goïi suy ngaãm kyõ löôõng veà söï phaùt trieån lyù thuyeát vaø vieäc söû duïng thöïc teá caùc coâng cuï truyeàn thoâng vaø kieán thöùc môùi naøy. Nhöõng khaû naêng toát ñeïp to lôùn cuûa chuùng ñi keøm vôùi nguy cô bieán moïi thöù thaønh nhöõng pheùp tính tröøu töôïng thu goïn caùc caù nhaân thaønh döõ lieäu, suy nghó theo moät quy trình maùy moùc, kinh nghieäm thaønh nhöõng tröôøng hôïp caù bieät, loøng toát thaønh thu veùn lôïi nhuaän vaø treân heát laø phuû nhaän tính ñoäc ñaùo cuûa moãi caù nhaân, vaø caâu chuyeän cuûa anh ta hoaëc coâ aáy. Tính cuï theå cuûa thöïc teá tan bieán trong moät loaït döõ lieäu thoáng keâ.
Cuoäc caùch maïng kyõ thuaät soá coù theå mang laïi cho chuùng ta nhieàu töï do hôn, nhöng ngöôïc laïi noù cuõng coù theå giam caàm chuùng ta trong nhöõng moâ hình maø ngaøy nay ñöôïc goïi laø "buoàng phaûn aâm". Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, thay vì taêng cöôøng tính ña nguyeân cuûa thoâng tin, chuùng ta coù nguy cô thaáy mình troâi daït trong vuõng laày hoãn loaïn, laøm moài cho lôïi ích cuûa thò tröôøng hoaëc cuûa caùc cöôøng quoác. Khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc raèng vieäc söû duïng trí tueä nhaân taïo seõ daãn ñeán tö duy taäp theå, daãn ñeán moät söï thu thaäp döõ lieäu chöa ñöôïc xaùc minh, hay daãn ñeán moät söï lô laø nhieäm vuï theo kieåu cha chung khoâng ai khoùc. Vieäc theå hieän thöïc teá trong "döõ lieäu lôùn", duø höõu ích cho hoaït ñoäng cuûa maùy moùc, nhöng cuoái cuøng laïi daãn ñeán söï maát ñi ñaùng keå tính xaùc thöïc cuûa söï vaät, caûn trôû giao tieáp giöõa caùc caù nhaân vaø ñe doïa ñeán chính nhaân loaïi cuûa chuùng ta. Thoâng tin khoâng theå taùch rôøi khoûi caùc moái quan heä soáng. Nhöõng ñieàu naøy lieân quan ñeán cô theå vaø söï hoøa nhaäp vaøo theá giôùi thöïc; chuùng lieân quan ñeán moái töông quan khoâng chæ giöõa döõ lieäu maø coøn caû traûi nghieäm cuûa con ngöôøi; chuùng ñoøi hoûi söï nhaïy caûm vôùi khuoân maët vaø neùt maët, loøng traéc aån vaø söï chia seû.
ÔÛ ñaây toâi nghó ñeán vieäc ñöa tin veà caùc cuoäc chieán tranh vaø "cuoäc chieán tranh song song" ñang ñöôïc tieán haønh thoâng qua caùc chieán dòch ñöa tin sai leäch. Toâi cuõng nghó ñeán taát caû nhöõng phoùng vieân ñaõ bò thöông hoaëc thieät maïng khi laøm nhieäm vuï ñeå giuùp chuùng ta thaáy ñöôïc nhöõng gì chính hoï ñaõ chöùng kieán. Bôûi vì chæ baèng caùch tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi noãi ñau khoå cuûa treû em, phuï nöõ vaø nam giôùi, chuùng ta môùi coù theå ñaùnh giaù cao söï phi lyù cuûa chieán tranh.
Vieäc söû duïng trí tueä nhaân taïo coù theå ñoùng goùp tích cöïc cho lónh vöïc truyeàn thoâng, mieãn laø noù khoâng loaïi boû vai troø cuûa baùo chí treân thöïc teá maø coøn hoã trôï baùo chí. Vôùi ñieàu kieän laø noù ñaùnh giaù cao tính chuyeân nghieäp cuûa truyeàn thoâng, laøm cho moïi ngöôøi tham gia truyeàn thoâng yù thöùc hôn veà traùch nhieäm cuûa mình vaø giuùp moïi ngöôøi trôû thaønh nhöõng ngöôøi tham gia saùng suoát vaøo coâng vieäc truyeàn thoâng nhö hoï neân laøm.
Caâu hoûi cho hoâm nay vaø töông lai
Veà vaán ñeà naøy, moät soá caâu hoûi ñöôïc ñaët ra moät caùch töï nhieân. Laøm theá naøo ñeå chuùng ta baûo veä tính chuyeân nghieäp vaø phaåm giaù cuûa ngöôøi lao ñoäng trong lónh vöïc thoâng tin vaø truyeàn thoâng, cuøng vôùi phaåm giaù cuûa ngöôøi duøng treân toaøn theá giôùi? Laøm theá naøo ñeå chuùng ta baûo ñaûm khaû naêng töông taùc cuûa caùc neàn taûng? Laøm caùch naøo ñeå chuùng ta cho pheùp caùc doanh nghieäp phaùt trieån neàn taûng kyõ thuaät soá chaáp nhaän traùch nhieäm cuûa hoï ñoái vôùi noäi dung vaø quaûng caùo gioáng nhö caùch caùc bieân taäp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng truyeàn thoáng? Laøm caùch naøo ñeå chuùng ta minh baïch hôn caùc tieâu chuaån höôùng daãn hoaït ñoäng cuûa caùc thuaät toaùn laäp chæ muïc vaø huûy laäp chæ muïc cuõng nhö cho caùc coâng cuï tìm kieám coù khaû naêng toân vinh hoaëc huûy boû caùc caù nhaân vaø yù kieán, lòch söû vaø vaên hoùa? Laøm theá naøo ñeå chuùng ta baûo ñaûm tính minh baïch cuûa vieäc giaûi quyeát thoâng tin? Laøm theá naøo ñeå chuùng ta xaùc ñònh ñöôïc moái quan heä cha con cuûa caùc baøi vieát vaø khaû naêng truy xuaát nguoàn goác cuûa caùc nguoàn ñöôïc che giaáu ñaèng sau laù chaén giaáu teân? Laøm caùch naøo ñeå chuùng ta laøm roõ lieäu moät hình aûnh hoaëc video ñang mieâu taû hay moâ phoûng moät söï kieän? Laøm caùch naøo ñeå ngaên chaën vieäc giaûm bôùt caùc nguoàn thaønh moät nguoàn duy nhaát, töø ñoù thuùc ñaåy moät ñöôøng loái duy nhaát, ñöôïc phaùt trieån treân cô sôû moät thuaät toaùn? Thay vaøo ñoù, laøm sao chuùng ta coù theå thuùc ñaåy moät moâi tröôøng phuø hôïp ñeå baûo toàn chuû nghóa ña nguyeân vaø khaéc hoïa söï phöùc taïp cuûa thöïc teá? Laøm theá naøo chuùng ta coù theå taïo ra moät coâng ngheä beàn vöõng maïnh meõ, toán keùm vaø tieâu toán naêng löôïng nhö vaäy? Vaø laøm theá naøo chuùng ta coù theå laøm cho noù coù theå tieáp caän ñöôïc vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån?
Caâu traû lôøi maø chuùng ta ñöa ra cho nhöõng caâu hoûi naøy vaø nhöõng caâu hoûi khaùc seõ quyeát ñònh lieäu trí tueä nhaân taïo coù taïo ra caùc ñaúng caáp môùi döïa treân khaû naêng tieáp caän thoâng tin vaø do ñoù laøm phaùt sinh caùc hình thöùc boùc loät vaø baát bình ñaúng môùi hay khoâng. Hoaëc, lieäu noù seõ daãn ñeán söï bình ñaúng hôn baèng caùch thuùc ñaåy thoâng tin chính xaùc vaø nhaän thöùc roõ hôn veà söï thay ñoåi mang tính thôøi ñaïi maø chuùng ta ñang traûi qua baèng caùch giuùp chuùng ta coù theå thöøa nhaän nhieàu nhu caàu cuûa caùc caù nhaân vaø caùc daân toäc trong moät maïng löôùi thoâng tin ña nguyeân vaø coù caáu truùc toát. Moät maët, chuùng ta coù theå thoaùng thaáy boùng ma cuûa moät hình thöùc noâ leä môùi, maët khaùc, chuùng ta cuõng coù theå hình dung ra moät phöông tieän mang laïi töï do lôùn hôn; hoaëc khaû naêng moät soá ít ngöôøi ñöôïc choïn coù theå ñieàu khieån suy nghó cuûa ngöôøi khaùc hoaëc taát caû moïi ngöôøi coù theå tham gia vaøo vieäc phaùt trieån tö duy.
Caâu traû lôøi maø chuùng toâi ñöa ra cho nhöõng caâu hoûi naøy khoâng ñöôïc xaùc ñònh tröôùc; noù phuï thuoäc vaøo chuùng ta. Chuùng ta coù quyeàn quyeát ñònh lieäu chuùng ta seõ trôû thaønh thöùc aên cho caùc thuaät toaùn hay seõ nuoâi döôõng traùi tim cuûa chuùng ta baèng söï töï do maø neáu khoâng coù noù thì chuùng ta khoâng theå phaùt trieån trí tueä. Söï khoân ngoan nhö vaäy tröôûng thaønh baèng caùch söû duïng thôøi gian moät caùch khoân ngoan vaø chaáp nhaän nhöõng ñieåm yeáu cuûa chuùng ta. Noù phaùt trieån trong giao öôùc giöõa caùc theá heä, giöõa nhöõng ngöôøi nhôù veà quaù khöù vaø nhöõng ngöôøi nhìn veà töông lai. Chæ cuøng nhau chuùng ta môùi coù theå naâng cao khaû naêng phaân ñònh, caûnh giaùc vaø khaû naêng nhìn söï vieäc döôùi aùnh saùng cuûa söï thaønh töïu cuûa chuùng. Ñeå nhaân loaïi cuûa chuùng ta khoâng laïc loái, chuùng ta haõy tìm kieám söï khoân ngoan voán coù tröôùc moïi söï (x. Sir 1:4): noù cuõng seõ giuùp chuùng ta ñöa caùc heä thoáng trí tueä nhaân taïo vaøo phuïc vuï vieäc truyeàn thoâng troïn veïn cuûa con ngöôøi.
Roâma, Leã Thaùnh Phanxicoâ Ñeä Saleâ, ngaøy 24 Thaùng Gieâng naêm 2024
+ Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
- - - - - - - - - - -
[1] Nhöõng laù thö töø hoà Como.
[2] Thoâng ñieäp Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi naêm 2024 tieáp noái caùc Thoâng ñieäp tröôùc ñoù daønh cho vieäc gaëp gôõ moïi ngöôøi ôû ñaâu vaø nhö theá naøo (2021), nghe baèng ñoâi tai cuûa traùi tim (2022) vaø noùi baèng traùi tim (2023).
[3] Xem. "Söï Thaät Seõ Giaûi Thoaùt Caùc Con" (Ga 8:32). Tin giaû vaø Baùo chí vì Hoøa bình, Thoâng ñieäp Ngaøy Truyeàn thoâng Xaõ hoäi Theá giôùi 2018.
[4] Söù ñieäp Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi laàn thöù 57, 1 thaùng 1 naêm 2024, 8.
(Source: Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice VaticanaMessage of His Holiness Pope Francis for the 2024 World Communications Day)