Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha daønh
cho Hieäp hoäi Nhaø baùo Quoác teá hoaït ñoäng taïi Vatican
Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho Hieäp hoäi Nhaø baùo Quoác teá hoaït ñoäng taïi Vatican.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP. chuyeån ngöõ tieáng Vieät
Vatican (WHÑ 23-01-2024) - Saùng ngaøy 22 thaùng 01 naêm 2024, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán 150 thaønh vieân Hieäp hoäi Nhaø baùo Quoác teá ñaêng kyù taïi Vatican (The International Association of Journalists accredited to the Vatican).
Ñöôïc bieát, caùc kyù giaû chòu traùch nhieäm ñöa tin töø Vatican nhoùm laïi thaønh moät Hieäp hoäi keå töø ngaøy moàng 06 thaùng 06 naêm 1978. Hieän nay, Hieäp hoäi hieän coù khoaûng 250 thaønh vieân ñeán töø 5 chaâu luïc, vaø ñaïi dieän cho 130 cô quan truyeàn thoâng goàm baùo vieát, phaùt thanh, truyeàn hình, vaø caùc haõng thoâng taán caû Coâng giaùo vaø khoâng Coâng giaùo.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân Hieäp hoäi Nhaø baùo Quoác teá ñaêng kyù taïi Vatican ñöôïc tieáp kieán chính thöùc vôùi moät vò giaùo hoaøng. Sau khi ñoïc baøi dieãn vaên khoaûng 12 phuùt, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh thôøi gian chaøo hoûi töøng kyù giaû.
Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ noäi dung baøi Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
daønh cho caùc thaønh vieân Hieäp hoäi Nhaø baùo Quoác teá ñaêng kyù taïi Vatican
Hoäi tröôøng Clementine
Thöù Hai, ngaøy 22 thaùng 01 naêm 2024
Anh chò em thaân meán, Xin chaøo anh chò em!
Xin chaøo ñoùn anh chò em, duø anh chò em ñang ôû nhaø taïi ñaây! Toâi raát vui, vì ñaây laø cô hoäi ñeå toâi caûm ôn anh chò em, nhöõng ngöôøi baïn ñoàng haønh cuûa toâi, vì coâng vieäc anh chò em ñang laøm trong vieäc thoâng tin cho ñoäc giaû, thính giaû vaø khaùn giaû veà hoaït ñoäng cuûa Toøa Thaùnh. Quyù kyù giaû, nhaân vieân truyeàn thoâng, nhieáp aûnh gia, nhaø saûn xuaát: anh chò em laø moät coäng ñoaøn ñöôïc hieäp nhaát bôûi moät söù maïng. Toâi bieát nieàm say meâ vaø tình yeâu cuûa anh chò em ñoái vôùi nhöõng gì anh chò em töôøng thuaät cuõng nhö noã löïc cuûa anh chò em. Nhieàu ngöôøi trong anh chò em ñöa tin khoâng chæ veà Vatican maø coøn caû YÙ, Nam AÂu, Ñòa Trung Haûi vaø caùc quoác gia nôi anh chò em ñeán.
Trôû thaønh nhaø baùo laø moät ôn goïi, hôi gioáng ôn goïi cuûa moät baùc só, ngöôøi choïn yeâu thöông nhaân loaïi qua vieäc chöõa beänh. Cuõng vaäy, theo moät nghóa naøo ñoù, nhaø baùo choïn chaïm vaøo nhöõng veát thöông cuûa xaõ hoäi vaø theá giôùi. Ñoù laø moät lôøi môøi goïi xuaát hieän khi coøn treû vaø daãn ñeán söï hieåu bieát, laøm saùng toû, vaø töôøng thuaät. Toâi öôùc mong anh chò em quay trôû laïi coäi nguoàn cuûa ôn goïi naøy, ghi nhôù noù, nhôù laïi lôøi môøi goïi lieân keát anh chò em trong moät nhieäm vuï quan troïng nhö vaäy. Moät ñaøng caàn hieåu bieát vaø töôøng thuaät bao nhieâu, thì ñaøng khaùc caàn nuoâi döôõng tình yeâu voâ ñieàu kieän ñoái vôùi söï thaät baáy nhieâu!
Toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn khoâng chæ vì nhöõng gì anh chò em vieát vaø truyeàn taûi, maø coøn vì söï kieân trì vaø kieân nhaãn cuûa anh chò em trong vieäc haøng ngaøy theo doõi nhöõng tin töùc ñeán töø Toøa thaùnh vaø Giaùo hoäi, ñöa tin veà moät toå chöùc vöôït quaù "ôû ñaây vaø luùc naøy", vaø ñôøi soáng cuûa chính chuùng toâi. Nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ noùi, coù "söï caûm thoâng, quyù troïng vaø tin töôûng ñoái vôùi nhöõng gì anh chò em laø vaø nhöõng gì anh chò em laøm" (Dieãn vaên daønh cho ñaïi dieän baùo chí YÙ vaø nöôùc ngoaøi, ngaøy 29.06.1963). Toâi cuõng caùm ôn anh chò em vì nhöõng hy sinh trong vieäc theo Giaùo hoaøng ñi khaép theá giôùi vaø thöôøng laøm vieäc caû vaøo ngaøy Chuùa nhaät laãn ngaøy leã. Toâi phaûi xin loãi anh chò em vì nhöõng luùc tin töùc lieân quan ñeán toâi, theo nhieàu caùch khaùc nhau, ñaõ khieán anh chò em phaûi xa gia ñình, khoâng theå chôi vôùi con caùi - ñieàu naøy raát quan troïng; Thuù thaät laø toâi coù hoûi baäc cha meï: "Anh chò coù chôi vôùi con caùi mình khoâng?": ñaây laø moät trong nhöõng vieäc maø ngöôøi cha, ngöôøi meï luoân phaûi laøm, laø chôi vôùi con - vaø khoâng coù giôø cho choàng/vôï mình.
Cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng ta laø cô hoäi ñeå suy tö veà coâng vieäc khoù nhoïc cuûa moät chuyeân gia veà Vatican (Vaticanista), trong vieäc ñöa tin veà haønh trình cuûa Giaùo hoäi, trong vieäc xaây döïng nhöõng caây caàu kieán thöùc vaø truyeàn thoâng thay vì nhöõng raïn nöùt chia reõ vaø ngôø vöïc (x. Thaùnh Gioan XXIII, Dieãn vaên daønh cho caùc kyù giaû nhaân Hoäi ñoàng Quoác gia cuûa Lieân ñoaøn Baùo chí YÙ, ngaøy 22.02.1963).
Vaäy thì chuyeân gia veà Vatican laø ai? Ñeå traû lôøi, toâi möôïn lôøi cuûa moät trong nhöõng ñoàng nghieäp cuûa anh chò em, ngöôøi vöøa kyû nieäm sinh nhaät laàn thöù 80 vaø laø ngöôøi ñaõ ñi tôùi raát nhieàu nôi vôùi caùc Giaùo hoaøng. Noùi veà coâng vieäc cuûa mình vôùi tö caùch laø moät phoùng vieân taïi Vatican, oâng ñònh nghóa ñoù laø "moät coâng vieäc nhanh ñeán möùc taøn nhaãn, baát tieän gaáp ñoâi khi aùp duïng vaøo moät chuû ñeà caáp cao nhö Giaùo hoäi, maø caùc phöông tieän truyeàn thoâng thöông maïi chaéc chaén seõ ñöa noù leân [...] caáp ñoä thò tröôøng". OÂng noùi theâm: "Trong nhieàu naêm laøm phoùng vieân taïi Vatican, toâi ñaõ hoïc ñöôïc ngheä thuaät tìm kieám vaø thuaät laïi nhöõng caâu chuyeän cuoäc soáng, ñoù laø moät caùch yeâu thöông con ngöôøi [...]. Toâi ñaõ hoïc ñöôïc söï khieâm toán. Toâi ñaõ tieáp caän nhieàu ngöôøi cuûa Thieân Chuùa, nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp toâi tin töôûng vaø duy trì tính nhaân vaên. Do ñoù, toâi chæ coù theå khuyeán khích nhöõng ai muoán daán thaân vaøo chuyeân ngaønh baùo chí naøy" (L. Accattoli, Lôøi töïa cho G. Tridente, Diventare vaticanista. Informazione religiosa ai tempi del Web, 2018, 5-7). Baát chaáp nhöõng khoù khaên, ñoù laø moät söï khích leä tuyeät vôøi: yeâu thöông con ngöôøi, hoïc tính khieâm toán.
Thaùnh Phaoloâ VI, ngay sau khi ñöôïc baàu choïn laøm giaùo hoaøng, trong nhöõng thaùng tröôùc khi Coâng ñoàng tieáp tuïc, ñaõ môøi goïi caùc kyù giaû ñöa tin veà caùc söï kieän cuûa Vatican haõy ñaém mình vaøo baûn chaát vaø tinh thaàn cuûa caùc söï kieän maø hoï ñaõ taän taâm ñeå ñöa tin. Ngaøi noùi: "Baïn khoâng neân bò höôùng daãn, nhö ñoâi khi xaûy ra, bôûi nhöõng tieâu chí phaân loaïi caùc söï vieäc cuûa Giaùo hoäi theo nhöõng phaïm truø traàn tuïc vaø chính trò, voán khoâng phuø hôïp vôùi chính söï vieäc, thaäm chí thöôøng laøm bieán daïng söï vieäc, nhöng baïn phaûi xem xeùt tính ñeán nhöõng gì thöïc söï aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi, nghóa laø caùc muïc ñích toân giaùo vaø ñaïo ñöùc cuõng nhö nhöõng phaåm chaát taâm linh ñaëc tröng cuûa Giaùo hoäi" (Dieãn vaên daønh cho caùc Ñaïi dieän Baùo chí). Toâi muoán theâm vaøo söï teá nhò maø anh chò em thöôøng coù khi noùi veà nhöõng vuï beâ boái trong Giaùo hoäi: coù moät soá vaø raát nhieàu laàn toâi ñaõ thaáy nôi anh chò em moät söï teá nhò tuyeät vôøi, moät söï toân troïng, vaø moät söï im laëng gaàn nhö "boái roái": Xin caûm ôn anh chò em vì thaùi ñoä naøy.
Caûm ôn anh chò em vì noã löïc duy trì taàm nhìn voán coù khaû naêng nhìn ñaèng sau veû beà ngoaøi, bieát caùch naém baét baûn chaát, khoâng nhöôïng boä tröôùc söï hôøi hôït cuûa nhöõng khuoân maãu vaø nhöõng coâng thöùc thoâng tin ñöôïc ñoùng goùi saün, maø tröôùc söï khoù khaên trong tieán trình tìm kieám söï thaät, thích phaân loaïi caùch deã daõi caùc söï kieän vaø yù töôûng theo sô ñoà ñaõ ñöôïc thieát laäp saün. Toâi khuyeán khích anh chò em tieáp tuïc ñi theo loä trình bieát laøm sao ñeå keát hôïp thoâng tin vôùi suy tö, troø chuyeän vôùi laéng nghe, vaø phaân ñònh vôùi tình yeâu.
Cuõng vôùi vò kyù giaû maø toâi ñaõ trích daãn, laäp luaän raèng trong moâi tröôøng truyeàn thoâng, "'chuyeân gia veà Vatican' seõ phaûi choáng laïi ôn goïi baåm sinh cuûa truyeàn thoâng ñaïi chuùng laø nhaèm thao tuùng hình aûnh cuûa Giaùo hoäi, nhieàu hôn baát kyø hình aûnh naøo khaùc lieân quan ñeán con ngöôøi. Quaû thöïc, caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù xu höôùng boùp meùo tin töùc toân giaùo. Hoï xuyeân taïc tin töùc toân giaùo baèng caû phaïm vi cao caû hoaëc yù thöùc heä laãn phaïm vi thaáp heøn hoaëc ngoaïn muïc. Hieäu öùng toång theå laø söï bieán daïng keùp hình aûnh cuûa Giaùo hoäi: phaïm vi thöù nhaát coù xu höôùng aùp ñaët thoâng tin döôùi chieâu baøi chính trò, phaïm vi thöù hai coù xu höôùng ñaåy thoâng tin sang tin töùc nheï nhaøng" (Lôøi noùi ñaàu).
Ñuùng laø khoâng heà deã daøng, nhöng ôû ñaây aån chöùa söï vó ñaïi cuûa chuyeân gia veà Vatican, söï tinh teá cuûa tinh thaàn ñaõ goùp phaàn naâng cao kyõ naêng baùo chí. Veû ñeïp trong coâng vieäc cuûa anh chò em xung quanh Pheâroâ laø noù ñöôïc ñaët treân neàn taûng vöõng chaéc cuûa traùch nhieäm ñoái vôùi söï thaät, chöù khoâng phaûi treân baõi caùt mong manh cuûa nhöõng caâu chuyeän phieám vaø nhöõng dieãn giaûi veà yù thöùc heä; ñieàu naøy naèm ôû choã khoâng che giaáu thöïc teá vaø ngay caû nhöõng ñau khoå cuûa noù, khoâng laøm dòu ñi nhöõng caêng thaúng nhöng ñoàng thôøi khoâng gaây ra nhöõng oàn aøo khoâng caàn thieát, nhöng coá gaéng naém baét nhöõng gì thieát yeáu, döôùi aùnh saùng baûn chaát cuûa Giaùo hoäi. Ñieàu naøy mang laïi lôïi ích toát ñeïp bieát bao cho Daân Chuùa, cho nhöõng ngöôøi ñôn sô nhaát, vaø cho chính Giaùo hoäi, voán vaãn coøn moät chaëng ñöôøng daøi phía tröôùc ñeå coù theå truyeàn ñaït toát hôn: baèng chöùng taù tröôùc khi baèng töø ngöõ. Caûm ôn anh chò em raát nhieàu vì coâng vieäc cuûa anh chò em. Moät ñieàu khieán toâi raát vui ñoù laø toâi ñaõ hoïc ñöôïc caùch bieát teân cuûa anh chò em; vò tröôûng ñoaøn vó ñaïi ñang ôû ñaây, vaø toâi chaøo baø aáy; phoù ñoaøn, vaø raát nhieàu ngöôøi trong soá anh chò em maø toâi bieát danh tính... Toâi caûm ôn raát nhieàu, xin anh chò em caàu nguyeän cho toâi, vaø toâi cuõng caàu nguyeän cho anh chò em. Toâi laëp laïi lôøi caûm ôn vaø chuùc laønh cho anh chò em, cho nhöõng ngöôøi thaân yeâu cuûa anh chò em, vaø cho coâng vieäc cuûa anh chò em. Vaø xin ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi!
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va (22. 01. 2024)
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)