Baùo caùo Toång hôïp

Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Khoùa I

thaùng 10 naêm 2023:

Moät Hoäi Thaùnh hieäp haønh trong söù vuï

Baùo caùo Toång hôïp Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Khoùa I - thaùng 10 naêm 2023: Moät Hoäi Thaùnh hieäp haønh trong söù vuï.

Synthesis Report - A Synodal Church In Mission

Chuyeån ngöõ: Giuse Phan Vaên Phi, O. Cist.

Vatican (WHÑ 27-12-2023) - Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Theá giôùi, Ñaïi hoäi Thöôøng leä laàn thöù XVI, Moät Hoäi Thaùnh hieäp haønh trong söù vuï. Khoaù ñaàu tieân (töø ngaøy 4 ñeán ngaøy 29 thaùng 10 naêm 2023). Baùo caùo Toång hôïp. Coâng boá ngaøy 28 thaùng 10 naêm 2023:

- - - - - - -

Noäi Dung

Nhaäp Ñeà

Phaàn I - Dung Maïo Cuûa Moät Hoäi Thaùnh Hieäp Haønh

1. Tính hieäp haønh: kinh nghieäm vaø söï hieåu bieát

2. Ñöôïc Chuùa Ba Ngoâi quy tuï laïi vaø sai ñi

3. Böôùc vaøo coäng ñoaøn ñöùc tin: Khai taâm Kitoâ giaùo

4. Ngöôøi ngheøo, nhöõng nhaân vaät chính trong haønh trình cuûa Hoäi thaùnh

5. Moät Hoäi thaùnh bao goàm "muoân ngöôøi thuoäc moïi chi toäc vaø ngoân ngöõ, thuoäc moïi nöôùc, moïi daân"

6. Caùc Hoäi thaùnh Ñoâng phöông vaø caùc Truyeàn thoáng Hoäi thaùnh Latinh

7. Treân con ñöôøng höôùng tôùi söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo

Phaàn II: Taát Caû Caùc Moân Ñeä, Taát Caû Caùc Nhaø Truyeàn Giaùo

8. Hoäi thaùnh chính laø Söù vuï

9. Phuï nöõ trong Ñôøi soáng vaø Söù vuï cuûa Hoäi thaùnh

10. Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø Hieäp hoäi vaø Phong traøo Giaùo daân: moät daáu chæ ñaëc suûng

11. Caùc phoù teá vaø linh muïc trong Hoäi thaùnh hieäp haønh

12. Caùc Giaùm muïc trong Hieäp thoâng Hoäi thaùnh

13. Giaùm muïc Roâma trong caùc Giaùm muïc ñoaøn

Phaàn III: Taïo Noái Keát, Xaây Döïng Coäng Ñoàng

14. Moät caùch tieáp caän hieäp haønh veà ñaøo taïo

15. Söï phaân ñònh cuûa Hoäi thaùnh vaø nhöõng caâu hoûi gôïi môû

16. Höôùng tôùi moät Hoäi thaùnh laéng nghe vaø ñoàng haønh

17. Truyeàn giaùo trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá

18. Caùc cô caáu tham gia

19. Caùc nhoùm Hoäi thaùnh ñòa phöông trong söï hieäp thoâng cuûa toaøn theå Hoäi thaùnh

20. Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Hoäi nghò trong Giaùo hoäi

Tieáp Tuïc Haønh Trình

Baùo caùo Toång hôïp

Moät Hoäi Thaùnh hieäp haønh trong söù vuï

Nhaäp Ñeà

Anh chò em thaân meán,

"Taát caû chuùng ta ñeàu ñaõ chòu pheùp röûa trong cuøng moät Thaàn Khí ñeå trôû neân moät thaân theå" (1Cr 12,13). Ñoù laø kinh nghieäm ñaày nieàm vui vaø loøng bieát ôn maø chuùng toâi ñaõ coù ñöôïc trong Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, ñöôïc toå chöùc töø ngaøy 4 ñeán ngaøy 28 thaùng 10 naêm 2023, vôùi chuû ñeà "Höôùng tôùi moät Hoäi thaùnh Hieäp haønh: Hieäp thoâng - tham gia - söù vuï". Nhôø hoàng aân chung cuûa Bí tích Röûa toäi, chuùng toâi coù theå soáng cuøng nhau baèng moät traùi tim vaø moät taâm hoàn, baát chaáp söï ña daïng veà nguoàn goác, ngoân ngöõ vaø vaên hoùa cuûa chuùng toâi. Gioáng nhö moät ca ñoaøn, chuùng toâi coá gaéng haùt baèng nhieàu gioïng khaùc nhau vaø trong söï hieäp nhaát cuûa caùc taâm hoàn. Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ cho pheùp chuùng toâi caûm nghieäm ñöôïc söï hoøa hôïp maø chæ moät mình Ngöôøi bieát caùch taïo ra: ñoù laø moät hoàng aân vaø moät chöùng töø trong moät theá giôùi ñaõ bò phaân maûnh vaø chia reõ.

Cuoäc hoïp cuûa chuùng toâi dieãn ra trong khi caùc cuoäc chieán tranh cuõ vaø môùi ñang hoaønh haønh treân khaép theá giôùi, vôùi nhöõng haäu quaû bi thaûm ñang aûnh höôûng ñeán voâ soá naïn nhaân. Tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo, cuûa nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi di cö, cuûa nhöõng ngöôøi phaûi chòu ñöïng baïo löïc hoaëc nhöõng haäu quaû taøn khoác cuûa bieán ñoåi khí haäu ñaõ vang leân giöõa chuùng toâi, khoâng chæ qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, maø coøn qua tieáng noùi cuûa nhieàu ngöôøi, coù lieân quan ñeán caù nhaân hoï vaø gia ñình hoï, ñeán daân toäc cuûa hoï trong nhöõng söï kieän bi thaûm naøy. Chuùng toâi luoân mang theo moïi ngöôøi trong traùi tim vaø trong lôøi caàu nguyeän, töï hoûi laøm theá naøo caùc Hoäi thaùnh cuûa chuùng toâi coù theå thuùc ñaåy nhöõng con ñöôøng hoøa giaûi, hy voïng, coâng lyù vaø hoøa bình.

Cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng toâi dieãn ra ôû Roâma, quy tuï quanh ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ, ñaáng ñaõ cuûng coá ñöùc tin cuûa chuùng toâi vaø thuùc ñaåy chuùng toâi maïnh daïn thöïc hieän söù vuï. Thaät laø moät hoàng aân khi baét ñaàu cuoäc haønh trình nhöõng ngaøy naøy baèng moät buoåi canh thöùc ñaïi keát, trong ñoù chuùng toâi thaáy caùc nhaø laõnh ñaïo vaø vò ñaïi dieän cuûa caùc heä phaùi Kitoâ giaùo khaùc cuøng caàu nguyeän vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng taïi haàm moä thaùnh Pheâroâ: söï hieäp nhaát ñaõ aâm thaàm daäy men trong Hoäi thaùnh thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa; chuùng toâi chieâm ngöôõng Hoäi thaùnh ñoù baèng ñoâi maét cuûa mình vaø traøn ñaày nieàm vui khi chuùng toâi laøm chöùng cho Hoäi thaùnh. "Ngoït ngaøo toát ñeïp laém thay, anh em ñöôïc soáng vui vaày beân nhau!" (Tv 133,1).

Theo yù muoán cuûa Ñöùc Thaùnh cha, Ñaïi hoäi ñaõ chöùng kieán caùc thaønh vieân khaùc cuûa Daân Thieân Chuùa quy tuï laïi vôùi nhau vaø xung quanh caùc Giaùm muïc. Caùc Giaùm muïc, hieäp nhaát giöõa hoï vôùi nhau vaø vôùi Giaùm muïc Roâma, ñaõ bieåu loä Hoäi thaùnh nhö moät hieäp thoâng giöõa caùc Hoäi thaùnh. Caùc giaùo daân, nam nöõ tu só, phoù teá vaø linh muïc, cuøng vôùi caùc giaùm muïc, laø nhöõng chöùng nhaân cuûa moät tieán trình coù söï tham gia cuûa toaøn theå Hoäi thaùnh vaø cuûa moïi thaønh phaàn trong Hoäi thaùnh. Söï hieän dieän cuûa hoï nhaéc laïi raèng Ñaïi hoäi khoâng phaûi laø moät söï kieän bieät laäp, maø laø moät phaàn khoâng theå thieáu, vaø laø böôùc caàn thieát cuûa tieán trình hieäp haønh. Trong voâ soá caùc can thieäp vaø nhieàu quan ñieåm, ñaõ vang leân kinh nghieäm cuûa moät Hoäi thaùnh ñang hoïc hoûi phong caùch hieäp haønh vaø tìm kieám nhöõng hình thöùc phuø hôïp nhaát ñeå ñaït ñöôïc noù, ñaõ gaây ñöôïc tieáng vang.

Ñaõ hôn hai naêm keå töø khi chuùng ta baét ñaàu haønh trình daãn ñeán Phieân hoïp naøy. Sau khi khai maïc tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo ngaøy muøng 9 thaùng 10 naêm 2021, taát caû caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông, maëc duø ôû caùc nhòp ñoä khaùc nhau, ñaõ tham gia vaøo moät tieán trình laéng nghe, bao goàm caùc giai ñoaïn caáp giaùo phaän, quoác gia vaø luïc ñòa, keát quaû cuûa nhöõng tieán trình ñoù ñaõ ñöôïc ñöa vaøo caùc taøi lieäu töông öùng. Kyø hoïp naøy ñaõ môû ra giai ñoaïn trong ñoù toaøn theå Hoäi thaùnh nhaän ñöôïc hoa traùi cuûa cuoäc tham vaán naøy ñeå phaân ñònh, trong caàu nguyeän vaø ñoái thoaïi, nhöõng con ñöôøng maø Chuùa Thaùnh Thaàn yeâu caàu chuùng ta ñi theo. Giai ñoaïn naøy seõ keùo daøi ñeán thaùng 10 naêm 2024, khi Khoaù hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi seõ hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa mình vaø ñeä trình noù leân Ñöùc Thaùnh cha.

Toaøn boä cuoäc haønh trình, baét nguoàn trong Truyeàn thoáng cuûa Hoäi thaùnh, ñang dieãn ra döôùi aùnh saùng cuûa huaán quyeàn Coâng ñoàng. Thaät vaäy, Coâng ñoàng Vaticanoâ II gioáng nhö moät haït gioáng ñöôïc gieo treân caùnh ñoàng cuûa theá giôùi vaø cuûa Hoäi thaùnh. Cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa caùc tín höõu, kinh nghieäm cuûa caùc Hoäi thaùnh trong moïi daân toäc vaø moïi neàn vaên hoùa, nhöõng chöùng töø ña daïng veà söï thaùnh thieän, suy tö cuûa caùc nhaø thaàn hoïc laø maûnh ñaát ñeå noù naûy maàm vaø phaùt trieån. Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024 tieáp tuïc phaùt huy naêng löïc cuûa haït gioáng ñoù vaø phaùt trieån tieàm naêng cuûa noù. Con ñöôøng hieäp haønh treân thöïc teá laø thöïc hieän nhöõng gì Coâng ñoàng ñaõ daïy veà Hoäi thaùnh nhö moät Maàu nhieäm vaø nhö laø Daân Thieân Chuùa, ñöôïc môøi goïi neân thaùnh. Noù ñaùnh giaù cao söï ñoùng goùp cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, trong söï ña daïng veà ôn goïi cuûa hoï, vaøo vieäc hieåu bieát vaø thöïc haønh Tin Möøng toát hôn. Theo nghóa naøy, noù taïo thaønh moät haønh vi ñích thöïc tieáp nhaän Coâng ñoàng hôn nöõa, keùo daøi nguoàn caûm höùng cuûa Coâng ñoàng vaø taùi khôûi ñoäng söùc maïnh ngoân söù cuûa Coâng ñoàng cho theá giôùi ngaøy nay.

Sau moät thaùng laøm vieäc, giôø ñaây Chuùa ñang môøi goïi chuùng toâi quay trôû laïi Hoäi thaùnh ñòa phöông cuûa mình ñeå chuyeån giao thaønh quaû coâng vieäc cuûa chuùng toâi cho taát caû anh chò em vaø cuøng nhau tieáp tuïc cuoäc haønh trình. Chæ coù moät ít ngöôøi trong chuùng toâi tuï hoïp ôû Roâma naøy, nhöng yù nghóa cuûa con ñöôøng hieäp haønh ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh cha coâng boá raèng, coù söï tham gia cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Chuùng toâi nhieät thaønh mong muoán ñieàu naøy xaûy ra vaø muoán laøm vieäc chaêm chæ ñeå bieán noù thaønh hieän thöïc. Trong Baùo caùo toùm taét naøy, chuùng toâi ñaõ taäp hôïp nhöõng yeáu toá chính yeáu noåi leân töø cuoäc ñoái thoaïi, caàu nguyeän vaø thaûo luaän ñaëc tröng trong nhöõng ngaøy naøy. Nhöõng caâu chuyeän caù nhaân cuûa chuùng toâi seõ laøm phong phuù theâm baûn toùm löôïc naøy vôùi aâm vang cuûa moät kinh nghieäm soáng ñoäng, moät ñieàu maø khoâng taøi lieäu naøo coù theå truyeàn taûi ñöôïc. Nhö vaäy, chuùng toâi seõ coù theå laøm chöùng cho anh chò em nhöõng giaây phuùt tónh laëng, laéng nghe, chia seû vaø caàu nguyeän. Chuùng toâi cuõng xin chia seû raèng thaät khoâng deã ñeå laéng nghe nhöõng yù kieán khaùc nhau maø khoâng chieàu theo côn caùm doã phaûn coâng ngay caùc quan ñieåm ñaõ phaùt bieåu; hoaëc coáng hieán söï ñoùng goùp cuûa mình nhö moät quaø taëng cho ngöôøi khaùc, chöù khoâng phaûi nhö moät söï chaéc chaén tuyeät ñoái. Tuy nhieân, aân suûng cuûa Chuùa ñaõ khieán chuùng toâi laøm ñöôïc ñieàu ñoù, baát chaáp nhöõng haïn cheá cuûa chuùng toâi, vaø ñoái vôùi chuùng toâi, ñoù laø moät traûi nghieäm thöïc söï veà tính hieäp haønh. Baèng caùch thöïc haønh noù, chuùng toâi hieåu noù roõ hôn vaø naém baét ñöôïc giaù trò cuûa noù.

Treân thöïc teá, chuùng toâi ñaõ hieåu raèng vieäc cuøng nhau böôùc ñi nhö nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, trong söï ña daïng cuûa caùc ñoaøn suûng, ôn goïi vaø muïc vuï, laø ñieàu quan troïng khoâng chæ ñoái vôùi coäng ñoàng cuûa chuùng ta maø coøn ñoái vôùi theá giôùi nöõa. Thöïc ra, tình huynh ñeä trong Tin Möøng gioáng nhö moät ngoïn ñeøn, "chaúng coù ai thaép ñeøn roài laïi ñeå döôùi caùi thuøng, nhöng ñaët treân ñeá, vaø ñeøn soi chieáu cho moïi ngöôøi trong nhaø" (Mt 5,15). Theá giôùi hoâm nay caàn chöùng taù naøy hôn bao giôø heát. Laø moân ñeä cuûa Ñöùc Gieâsu, chuùng ta khoâng theå troán traùnh nhieäm vuï theå hieän vaø truyeàn taûi tình yeâu thöông vaø söï dòu daøng cuûa Thieân Chuùa cho nhaân loaïi ñang bò toån thöông.

Coâng vieäc cuûa Khoaù hoïp naøy dieãn ra theo con ñöôøng ñöôïc ñöa ra bôûi Taøi lieäu laøm vieäc, môøi goïi chuùng toâi suy tö veà nhöõng daáu hieäu ñaëc tröng cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh vaø veà ñoäng löïc cuûa söï hieäp thoâng, söù vuï vaø söï tham gia trong ñoù. Vieäc so saùnh caùc caâu hoûi ñöôïc ñeà nghò ñaõ khaúng ñònh chaát löôïng cuûa sô ñoà toaøn caàu cuûa höôùng tìm toøi. Chuùng toâi ñaõ coù theå ñi saâu vaøo giaù trò cuûa caùc vaán ñeà, xaùc ñònh caùc chuû ñeà caàn phaân tích saâu xa vaø ñöa ra nhöõng ñeà nghò coát loõi ñaàu tieân. Döïa treân nhöõng tieán boä ñaõ ñaït ñöôïc, baûn Baùo caùo Toång hôïp khoâng nhaéc laïi hoaëc noùi laïi taát caû noäi dung cuûa Taøi lieäu laøm vieäc, nhöng mang laïi ñaø thuùc ñaåy môùi cho nhöõng caâu hoûi vaø chuû ñeà ñöôïc chuùng toâi coi laø öu tieân. Noù khoâng heà laø moät taøi lieäu cuoái cuøng, maø laø moät coâng cuï phuïc vuï vieäc phaân ñònh vaãn coøn caàn phaûi tieáp tuïc.

Baûn Baùo caùo Toång hôïp naøy ñöôïc caáu truùc thaønh ba phaàn. Phaàn ñaàu tieân phaùc thaûo "Dung maïo cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh", trình baøy caùc nguyeân taéc thaàn hoïc soi saùng vaø tìm ra tính hieäp haønh. Phong caùch hieäp haønh xuaát hieän ôû ñoù nhö moät caùch haønh ñoäng vaø hoaït ñoäng trong ñöùc tin, phaùt sinh töø vieäc chieâm ngöôõng Chuùa Ba Ngoâi, coi troïng söï hieäp nhaát vaø ña daïng nhö söï phong phuù cuûa Hoäi thaùnh. Phaàn thöù hai, coù tieâu ñeà "Taát caû caùc moân ñeä, taát caû caùc nhaø truyeàn giaùo", ñeà caäp ñeán taát caû nhöõng ngöôøi tham gia vaøo ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh, cuõng nhö caùc moái töông giao cuûa hoï ñoái vôùi nhau. Trong phaàn naøy, tính hieäp haønh chuû yeáu ñöôïc trình baøy nhö moät cuoäc haønh trình chung cuûa Daân Thieân Chuùa, nhö moät cuoäc ñoái thoaïi höõu hieäu giöõa caùc ñaëc suûng vaø muïc vuï nhaèm phuïc vuï söï xuaát hieän cuûa Vöông quoác. Phaàn thöù ba mang teân "Taïo keát noái, xaây döïng coäng ñoàng". ÔÛ ñaây tính hieäp haønh ñöôïc trình baøy chuû yeáu nhö moät taäp hôïp caùc tieán trình vaø moät maïng löôùi caùc toå chöùc cho pheùp trao ñoåi giöõa caùc Hoäi thaùnh vaø ñoái thoaïi vôùi theá giôùi.

Trong moãi ba phaàn naøy, moãi chöông taäp hôïp caùc ñieåm hoäi tuï, caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát vaø caùc ñeà xuaát naûy sinh töø cuoäc ñoái thoaïi. Caùc ñieåm hoäi tuï xaùc ñònh nhöõng ñieåm chuyeân bieät höôùng daãn vieäc suy tö: chuùng gioáng nhö moät taám baûn ñoà giuùp chuùng ta ñònh höôùng treân haønh trình. Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát taäp hôïp nhöõng ñieåm maø chuùng toâi nhaän ra caàn phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu thaàn hoïc, muïc vuï vaø giaùo luaät: chuùng gioáng nhö nhöõng ngaõ tö maø chuùng ta caàn phaûi döøng laïi, ñeå hieåu roõ hôn veà höôùng ñi caàn phaûi theo. Coøn caùc ñeà xuaát chæ ra nhöõng con ñöôøng khaû thi coù theå ñi theo: moät soá ñöôïc ñeà nghò, moät soá khaùc ñöôïc khuyeán nghò, moät soá khaùc ñoøi hoûi söùc maïnh vaø quyeát taâm.

Trong nhöõng thaùng tôùi, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø Cô caáu phaåm traät cuûa caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông, ñoùng vai troø laø moái lieân keát giöõa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông vaø Vaên phoøng Toång Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, seõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc phaùt trieån suy tö. Baét ñaàu töø nhöõng ñieåm hoäi tuï ñaõ ñaït ñöôïc, hoï ñöôïc keâu goïi taäp trung vaøo nhöõng vaán ñeà, cuõng nhö ñeà nghò phuø hôïp vaø caáp baùch nhaát, khuyeán khích vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc vaø muïc vuï cuûa hoï ñoàng thôøi chæ ra nhöõng heä luaän veà giaùo luaät.

Chuùng toâi mang trong loøng öôùc muoán, ñöôïc naâng ñôõ bôûi nieàm hy voïng raèng, baàu khí laéng nghe laãn nhau vaø ñoái thoaïi chaân thaønh maø chuùng toâi ñaõ traûi qua trong nhöõng ngaøy laøm vieäc chung ôû Roâma, seõ lan toûa trong coäng ñoàng cuûa chuùng ta vaø treân toaøn theá giôùi, nhaèm phuïc vuï söï phaùt trieån haït gioáng toát cuûa Nöôùc Thieân Chuùa.

Phaàn I - Dung Maïo Cuûa Moät Hoäi Thaùnh Hieäp Haønh

1. Tính hieäp haønh: kinh nghieäm vaø söï hieåu bieát

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Chuùng toâi ñaõ chaáp nhaän lôøi môøi nhìn nhaän chieàu kích hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh vôùi moät yù thöùc môùi. Caùc thöïc haønh hieäp haønh ñaõ ñöôïc chöùng thöïc trong Taân Öôùc vaø trong Hoäi thaùnh sô khai. Sau ñoù, chuùng mang nhöõng hình thöùc lòch söû ñaëc thuø trong caùc Hoäi thaùnh vaø truyeàn thoáng Kitoâ giaùo khaùc nhau. Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ "caäp nhaät" chuùng vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ khuyeán khích Hoäi thaùnh canh taân chuùng moät laàn nöõa. Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024 cuõng töï loàng mình vaøo tieán trình naøy. Qua ñoù, Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa ñaõ khaùm phaù ra raèng caùch thöùc ôû thinh laëng, caàu nguyeän, laéng nghe vaø noùi naêng hieäp haønh, baét nguoàn töø Lôøi Chuùa vaø ñan xen vôùi nhöõng khoaûnh khaéc gaëp gôõ trong nieàm vui, vaø ñoâi khi caû trong meät moûi, daãn ñeán moät yù thöùc saâu saéc hôn raèng taát caû chuùng ta ñeàu laø anh chò em trong Chuùa Kitoâ. Moät thaønh quaû voâ giaù laø vieäc gia taêng nhaän thöùc veà caên tính cuûa chuùng ta nhö Daân trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, giöõa loøng Daân naøy moãi ngöôøi laø ngöôøi mang moät phaåm giaù baét nguoàn töø Bí tích Röûa toäi vaø ñöôïc môøi goïi ñoàng traùch nhieäm moät caùch dò bieät hoùa ñoái vôùi söù vuï loan baùo Tin Möøng chung.

b) Quaù trình naøy ñaõ ñoåi môùi kinh nghieäm cuûa chuùng ta vaø mong muoán cuûa chuùng ta veà moät Hoäi thaùnh nhö laø nhaø vaø gia ñình cuûa Thieân Chuùa, moät Hoäi thaùnh gaàn guõi hôn vôùi cuoäc soáng cuûa Daân mình, ít quan lieâu hôn vaø mang tính töông quan hôn. Caùc thuaät ngöõ "hieäp haønh" vaø "tính hieäp haønh" ñaõ ñöôïc lieân keát, mang laïi cho chuùng ta moät söï hieåu bieát ñaàu tieân caàn tìm ra söï chính xaùc hôn. Ñoù chính laø Hoäi thaùnh maø nhöõng ngöôøi treû ñaõ tuyeân boá raèng hoï mong muoán, ngay töø naêm 2018, nhaân dòp Thöôïng Hoäi ñoàng ñöôïc daønh rieâng cho hoï.

c) Chính caùch thöùc dieãn ra Ñaïi hoäi, baét ñaàu töø vieäc saép xeáp moïi ngöôøi ngoài thaønh töøng nhoùm nhoû quanh nhöõng chieác baøn troøn trong Hoäi tröôøng Phaoloâ VI, coù theå so saùnh vôùi hình aûnh tieäc cöôùi trong Kinh thaùnh (Kh 19,9), laø bieåu töôïng cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh vaø laø hình aûnh cuûa baøn tieäc Thaùnh Theå, nguoàn maïch vaø ñænh cao cuûa tính hieäp haønh, vôùi Lôøi Chuùa laø trung taâm. Trong moät Hoäi thaùnh hieäp haønh soáng ñoäng, caùc neàn vaên hoùa, ngoân ngöõ, nghi thöùc, loái suy nghó vaø thöïc taïi khaùc nhau, coù theå cuøng nhau tham gia vaø ñaït keát quaû trong vieäc nghieân cöùu caùch chaân thaønh, döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.

d) Trong soá chuùng toâi coù caùc anh chò em thuoäc caùc daân toäc laø naïn nhaân cuûa chieán tranh, töû ñaïo, baùch haïi vaø ñoùi keùm. Hoaøn caûnh cuûa nhöõng daân toäc naøy, nhöõng ngöôøi thöôøng khoâng theå tham gia vaøo tieán trình hieäp haønh, ñaõ ñöôïc chuùng toâi thaûo luaän vaø caàu nguyeän, nuoâi döôõng yù thöùc hieäp thoâng vôùi hoï vaø quyeát taâm cuûa chuùng toâi trôû thaønh nhöõng ngöôøi kieán taïo hoøa bình.

e) Phieân hoïp thöôøng xuyeân noùi ñeán nieàm hy voïng, söï chöõa laønh, söï hoøa giaûi vaø vieäc khoâi phuïc loøng tin caäy giöõa voâ soá hoàng aân maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ tuoân ñoå treân Hoäi thaùnh trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng naøy. Söï côûi môû laéng nghe vaø ñoàng haønh vôùi moïi ngöôøi, keå caû nhöõng ngöôøi bò laïm duïng vaø bò toån thöông trong Hoäi thaùnh, ñaõ khieán nhieàu ngöôøi töø laâu caûm thaáy voâ hình trôû neân höõu hình. Chuùng ta vaãn coøn moät chaëng ñöôøng daøi höôùng tôùi söï hoøa giaûi vaø coâng lyù, chuùng ta phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng ñieàu kieän cô caáu ñaõ cho pheùp nhöõng haønh vi laïm duïng naøy xaûy ra, vaø phaûi coù nhöõng haønh vi saùm hoái cuï theå.

f) Chuùng ta bieát raèng "tính hieäp haønh" laø moät thuaät ngöõ xa laï ñoái vôùi nhieàu ngöôøi trong Daân Chuùa, ñieàu naøy gaây ra söï nhaàm laãn vaø lo laéng nôi moät soá ngöôøi. Moät soá ngöôøi lo sôï raèng giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh seõ bò thay ñoåi, khieán chuùng ta xa rôøi ñöùc tin toâng truyeàn cuûa cha oâng chuùng ta vaø phaûn boäi laïi nhöõng kyø voïng cuûa nhöõng ngöôøi, caû ngaøy nay nöõa, vaãn ñang ñoùi khaùt Thieân Chuùa. Tuy nhieân, chuùng toâi tin chaéc raèng tính hieäp haønh laø moät bieåu hieän tính naêng ñoäng cuûa moät Truyeàn thoáng soáng ñoäng.

g) Khoâng ñaùnh giaù thaáp giaù trò cuûa neàn daân chuû ñaïi dieän, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaùp laïi noãi lo sôï cuûa moät soá ngöôøi, raèng Thöôïng hoäi ñoàng seõ trôû thaønh moät cô quan thaûo luaän ña soá, maát ñi ñaëc tính Hoäi thaùnh vaø tính thaùnh thieâng, gaây nguy hieåm cho baûn chaát phaåm traät cuûa Hoäi thaùnh. Moät soá sôï bò buoäc phaûi thay ñoåi; nhöõng ngöôøi khaùc sôï raèng seõ khoâng coù gì thay ñoåi vaø seõ khoâng coù ñuû can ñaûm ñeå tieán böôùc theo Truyeàn thoáng soáng ñoäng. Moät soá boái roái vaø choáng ñoái cuõng che giaáu noãi sôï maát quyeàn löïc vaø nhöõng ñaëc quyeàn ñi keøm vôùi noù. Duø sao ñi nöõa, trong moïi boái caûnh vaên hoùa, caùc thuaät ngöõ "hieäp haønh" vaø "tính hieäp haønh" chæ ra moät caùch thöùc trôû thaønh Hoäi thaùnh bieåu hieän söï hieäp thoâng, söù vuï vaø söï tham gia. Hoäi nghò cuûa Hoäi thaùnh taïi vuøng Amazon (CEAMA), keát quaû cuûa tieán trình hieäp haønh truyeàn giaùo ôû khu vöïc naøy, laø moät ví duï.

h) Tính hieäp haønh coù theå ñöôïc hieåu laø vieäc caùc Kitoâ höõu böôùc ñi trong hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ höôùng tôùi Vöông quoác, cuøng vôùi toaøn theå nhaân loaïi; höôùng tôùi söù vuï, noù bao goàm vieäc gaëp gôõ nhau ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau cuûa ñôøi soáng Hoäi thaùnh, laéng nghe nhau, ñoái thoaïi, thöïc hieän phaân ñònh coäng ñoàng, tìm kieám söï ñoàng thuaän nhö moät caùch theå hieän söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ trong Thaùnh Thaàn, vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh trong khuoân khoå veà söï ñoàng traùch nhieäm trong söï khaùc bieät.

i) Qua kinh nghieäm vaø gaëp gôõ, chuùng toâi ñaõ cuøng nhau lôùn leân trong nhaän thöùc naøy. Toùm laïi, ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân, Ñaïi hoäi ñaõ nhaän thaáy mình ñöôïc ñaùnh daáu bôûi hai xaùc tín: thöù nhaát laø kinh nghieäm maø chuùng ta ñaõ chia seû trong nhöõng naêm qua mang tính chaát Kitoâ giaùo ñích thöïc vaø phaûi ñöôïc chaøo ñoùn trong taát caû söï phong phuù vaø saâu saéc cuûa noù; thöù hai laø caùc thuaät ngöõ "hieäp haønh" vaø "tính hieäp haønh" ñoøi hoûi phaûi laøm saùng toû chính xaùc hôn veà möùc ñoä yù nghóa cuûa chuùng trong caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau. Ñaõ coù söï ñoàng yù ñaùng keå raèng, vôùi nhöõng giaûi thích roõ raøng caàn thieát, quan ñieåm hieäp haønh ñaïi dieän cho töông lai cuûa Hoäi thaùnh.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

j) Döïa treân coâng vieäc suy tö ñaõ ñöôïc thöïc hieän, caàn phaûi laøm roõ yù nghóa cuûa tính hieäp haønh caùc bình dieän khaùc nhau, trong caùc thuaät ngöõ muïc vuï, thaàn hoïc vaø giaùo luaät, traùnh nguy cô nghe coù veû quaù mô hoà hoaëc chung chung, hoaëc coù veû nhö chæ laø moát hay thôøi trang nhaát thôøi. [Noù cho pheùp chuùng toâi ñöa ra moät söï hieåu bieát roäng raõi veà vieäc ñi chung cuøng nhau, cuøng vôùi vieäc ñaøo saâu vaø laøm roõ hôn veà maët thaàn hoïc]. Töông töï nhö vaäy, caàn phaûi laøm roõ moái lieân heä giöõa tính hieäp haønh vaø hieäp thoâng, cuõng nhö moái lieân heä giöõa tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn [synodality and collegiality].

k) Ñaõ xuaát hieän mong muoán naâng cao söï hieåu bieát vaø ñaùnh giaù ñuùng nhöõng khaùc bieät trong caùch thöïc haønh vaø caùch hieåu veà tính hieäp haønh, giöõa caùc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo Ñoâng phöông vaø truyeàn thoáng Latinh, keå caû trong tieán trình hieäp haønh ñang dieãn ra, baèng caùch khuyeán khích cuoäc gaëp gôõ giöõa hai beân vôùi nhau.

l) Ñaëc bieät, caàn laøm noåi baät nhieàu caùch dieãn ñaït cuûa ñôøi soáng hieäp haønh trong boái caûnh vaên hoùa, nôi moïi ngöôøi quen vôùi vieäc böôùc ñi cuøng nhau nhö moät coäng ñoàng. Theo chieàu höôùng naøy, chuùng ta coù theå noùi raèng thöïc haønh hieäp haønh laø moät phaàn trong phaûn öùng mang tính ngoân söù cuûa Hoäi thaùnh ñoái vôùi chuû nghóa caù nhaân ñang quay löng laïi vôùi chính mình, moät chuû nghóa daân tuùy gaây chia reõ vaø moät toaøn caàu hoùa ñoàng nhaát hoùa vaø san phaúng. Noù khoâng giaûi quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà naøy, nhöng noù ñöa ra moät caùch hieän höõu vaø haønh ñoäng thay theá ñaày hy voïng, keát hôïp nhieàu quan ñieåm vaø ñieàu ñoù caàn ñöôïc khaùm phaù vaø soi saùng theâm.

Caùc ñeà xuaát

m) Söï phong phuù vaø saâu saéc cuûa kinh nghieäm soáng daãn ñeán vieäc öu tieân vieäc môû roäng soá löôïng ngöôøi tham gia vaøo caùc tieán trình hieäp haønh, vöôït qua nhöõng trôû ngaïi ñoái vôùi vieäc tham gia ñaõ xuaát hieän cho ñeán nay, cuõng nhö caûm giaùc ngôø vöïc vaø sôï haõi maø moät soá ngöôøi gaëp phaûi.

n) Chuùng ta caàn phaùt trieån nhöõng caùch thöùc ñeå caùc phoù teá, linh muïc vaø giaùm muïc tham gia tích cöïc hôn vaøo tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng trong naêm tôùi. Moät Hoäi thaùnh hieäp haønh khoâng theå hoaït ñoäng neáu khoâng coù tieáng noùi, kinh nghieäm vaø söï ñoùng goùp cuûa hoï. Chuùng ta caàn hieåu lyù do taïi sao moät soá ngöôøi trong soá hoï laïi phaûn ñoái tính hieäp haønh.

o) Cuoái cuøng, nhu caàu ñeå neàn vaên hoùa hieäp haønh trôû neân mang tính lieân theá heä hôn ñaõ xuaát hieän moät caùch maïnh meõ, vôùi nhöõng khoâng gian cho pheùp ngöôøi treû noùi chuyeän thoaûi maùi vôùi gia ñình hoï, vôùi baïn beø ñoàng trang löùa vaø vôùi caùc muïc töû cuûa hoï, cuõng thoâng qua caùc keânh kyõ thuaät soá.

p) Ngöôøi ta ñeà xuaát thuùc ñaåy, trong moät dieãn ñaøn thích hôïp, coâng vieäc thaàn hoïc nghieân cöùu saâu veà thuaät ngöõ vaø khaùi nieäm veà yù nieäm vaø thöïc haønh tính hieäp haønh tröôùc Khoaù hoïp thöù hai cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, taän duïng di saûn nghieân cöùu phong phuù keå töø Coâng ñoàng Vaticanoâ II, vaø ñaëc bieät laø caùc taøi lieäu cuûa UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá veà Tính hieäp haønh trong ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh (2018) vaø Caûm thöùc ñöùc tin trong ñôøi soáng Hoäi thaùnh (2014).

q) YÙ nghóa Giaùo luaät cuûa tính hieäp haønh ñoøi hoûi phaûi laøm roõ töông töï. Veà vaán ñeà naøy, ngöôøi ta ñeà nghò thaønh laäp moät uûy ban lieân luïc ñòa goàm caùc nhaø thaàn hoïc vaø giaùo luaät cho Khoaù hoïp thöù hai (2024) cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng.

r) Sau cuøng, thôøi ñieåm döôøng nhö ñaõ chín muoài ñeå söûa ñoåi Boä Giaùo luaät vaø Boä Giaùo luaät cuûa caùc Hoäi thaùnh Ñoâng phöông. Do ñoù, moät nghieân cöùu sô boä ñöôïc ñeà nghò baét ñaàu.

2. Ñöôïc Chuùa Ba Ngoâi quy tuï laïi vaø sai ñi

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Nhö Coâng ñoàng Vaticanoâ II nhaéc nhôû, Hoäi thaùnh laø "moät daân ñöôïc quy tuï laïi vôùi nhau nhôø söï hieäp nhaát cuûa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn" (Lumen Gentium, soá 4). Chuùa Cha, qua vieäc sai Chuùa Con vaø ban Chuùa Thaùnh Thaàn, loâi cuoán chuùng ta vaøo tính naêng ñoäng cuûa söï hieäp thoâng vaø söù vuï, ñöa chuùng ta töø caùi "toâi" ñeán caùi "chuùng ta", vaø ñaët chuùng ta vaøo vieäc phuïc vuï theá giôùi. Tính hieäp haønh chuyeån thaønh caùc thaùi ñoä thieâng lieâng vaø caùc tieán trình cuûa Hoäi thaùnh, naêng ñoäng Ba Ngoâi qua ñoù Thieân Chuùa ñeán gaëp gôõ nhaân loaïi. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi phaûi daán thaân thöïc thi ôn goïi, ñaëc suûng, söù vuï cuûa mình moät caùch hoã töông. Chæ baèng caùch naøy, Hoäi thaùnh môùi thöïc söï trôû thaønh moät söï "ñoái thoaïi" trong chính mình vaø vôùi theá giôùi (x. Thoâng ñieäp Ecclesiam suam, soá 67), saùnh böôùc cuøng moïi ngöôøi treân con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu.

b) Ngay töø ñaàu, haønh trình hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh ñaõ höôùng tôùi Vöông quoác, moät Vöông quoác seõ ñöôïc vieân maõn troïn veïn khi Thieân Chuùa laø taát caû trong moïi söï. Chöùng taù cuûa tình huynh ñeä trong Hoäi thaùnh vaø söï daán thaân truyeàn giaùo ñeå phuïc vuï nhöõng keû beù moïn seõ khoâng bao giôø xöùng ñaùng vôùi Maàu nhieäm maø hoï laø daáu chæ vaø khí cuï. Hoäi thaùnh khoâng suy nghó veà cô caáu hieäp haønh cuûa rieâng mình ñeå ñaët mình vaøo trung taâm cuûa vieäc loan baùo, nhöng ñeå thöïc hieän moät caùch toát nhaát coù theå, ngay caû trong söï khoâng hoaøn thieän veà maët caáu thaønh cuûa mình, vieäc phuïc vuï cho söï xuaát hieän cuûa Vöông quoác.

c) Vieäc canh taân coäng ñoàng Kitoâ giaùo chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc baèng caùch nhìn nhaän tính öu vieät cuûa aân suûng. Neáu thieáu chieàu saâu taâm linh, tính hieäp haønh vaãn laø moät cuoäc ñoåi môùi mang tính thaåm myõ. Tuy nhieân, ñieàu chuùng ta ñöôïc môøi goïi laøm khoâng chæ laø chuyeån dòch moät kinh nghieäm thieâng lieâng ñaõ coù ñöôïc ôû nôi khaùc, thaønh caùc tieán trình coäng ñoàng, maø coøn saâu saéc hôn laø traûi nghieäm saâu saéc, raèng caùc moái töông quan huynh ñeä laø nôi choán vaø hình thöùc cuûa moät cuoäc gaëp gôõ ñích thöïc vôùi Thieân Chuùa. Theo nghóa naøy, quan ñieåm hieäp haønh, trong khi döïa vaøo di saûn tinh thaàn phong phuù cuûa Truyeàn thoáng, goùp phaàn ñoåi môùi caùc hình thöùc cuûa noù: moät lôøi caàu nguyeän môû ra cho söï tham gia, moät söï phaân ñònh chung soáng ñoäng, moät naêng löïc truyeàn giaùo phaùt sinh töø vieäc chia seû vaø toûa saùng nhö moät söï phuïc vuï.

d) Ñoái thoaïi trong Chuùa Thaùnh Thaàn laø moät coâng cuï, ngay caû vôùi nhöõng giôùi haïn cuûa noù, vaãn mang laïi hieäu quaû trong vieäc cho pheùp laéng nghe moät caùch ñích thöïc vaø phaân ñònh nhöõng gì Chuùa Thaùnh Thaàn noùi vôùi caùc caùc Hoäi thaùnh. Vieäc thöïc haønh noù khôi daäy nieàm vui, söï ngaïc nhieân vaø loøng bieát ôn vaø ñöôïc traûi nghieäm nhö moät con ñöôøng ñoåi môùi bieán ñoåi caùc caù nhaân, caùc nhoùm vaø Hoäi thaùnh. Töø ngöõ "ñoái thoaïi" [conversation] theå hieän moät ñieàu gì ñoù hôn caû moät cuoäc ñoái thoaïi ñôn thuaàn [dialogue]: noù ñan xen moät caùch haøi hoøa giöõa suy nghó vaø caûm xuùc, taïo ra moät khoâng gian soáng ñoäng ñöôïc seû chia. Ñaây laø lyù do taïi sao chuùng ta coù theå noùi raèng söï hoaùn caûi laø vaán ñeà cuûa cuoäc troø chuyeän. Ñoù laø moät thöïc taïi nhaân hoïc maø chuùng ta tìm thaáy ôû caùc daân toäc vaø neàn vaên hoùa khaùc nhau, voán quy tuï laïi vôùi nhau trong tình lieân ñôùi ñeå thaûo luaän vaø quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà quan troïng cho coäng ñoàng. AÂn suûng höôùng daãn traûi nghieäm nhaân baûn naøy ñeán söï vieân maõn: ñoái thoaïi "trong Thaùnh Thaàn" coù nghóa laø soáng kinh nghieäm chia seû aùnh saùng ñöùc tin vaø tìm kieám thaùnh yù Thieân Chuùa, trong moät baàu khí Tin Möøng ñích thöïc, nôi Thaùnh Thaàn coù theå khieán tieáng noùi cuûa mình ñöôïc laéng nghe moät caùch roõ raøng.

e) Vì tính hieäp haønh höôùng tôùi söù vuï, neân caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo caàn phaûi chia seû tình huynh ñeä vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ thuoäc caùc toân giaùo, tín ngöôõng vaø vaên hoùa khaùc, moät maët traùnh nguy cô töï quy chieáu vaø töï baûo veä mình, maët khaùc nguy cô ñaùnh maát danh tính. Logic cuûa ñoái thoaïi, hoïc hoûi laãn nhau vaø cuøng nhau böôùc ñi phaûi laø ñaëc ñieåm cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng vaø phuïc vuï ngöôøi ngheøo, chaêm soùc ngoâi nhaø chung vaø nghieân cöùu thaàn hoïc, do ñoù, trôû thaønh phong caùch muïc vuï cuûa Hoäi thaùnh.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

f) Ñeå thöïc söï laéng nghe yù muoán cuûa Chuùa Cha, döôøng nhö caàn phaûi ñaøo saâu caùc tieâu chuaån phaân ñònh cuûa Hoäi thaùnh theo quan ñieåm thaàn hoïc, ñeå vieäc quy chieáu veà söï töï do vaø tính môùi meû cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc phoái hôïp moät caùch thích hôïp vôùi bieán coá cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, voán xaûy ra "chæ moät laàn laø ñuû" (Dt 10,10). Treân heát, ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi laøm saùng toû moái lieân heä giöõa vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa ñöôïc chöùng thöïc trong Kinh thaùnh, vieäc chaáp nhaän Truyeàn thoáng vaø Huaán quyeàn cuûa Hoäi thaùnh vaø vieäc ñoïc caùc daáu chæ thôøi ñaïi moät caùch tieân tri.

g) Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, ñieàu caàn thieát laø phaûi coå vuõ caùc vieãn töôïng nhaân hoïc vaø linh ñaïo coù khaû naêng tích hôïp chöù khoâng ñaët caïnh nhau caùc chieàu kích trí thöùc vaø caûm xuùc cuûa traûi nghieäm ñöùc tin, vöôït qua moïi chuû nghóa giaûn löôïc vaø baát cöù thuyeát nhò nguyeân naøo giöõa lyù trí vaø tình caûm.

h) Ñieàu quan troïng laø phaûi laøm roõ laøm theá naøo cuoäc ñoái thoaïi trong Chuùa Thaùnh Thaàn coù theå tích hôïp nhöõng ñoùng goùp cuûa tö töôûng thaàn hoïc vaø caùc khoa hoïc nhaân vaên vaø xaõ hoäi, cuõng nhö döôùi aùnh saùng caùc moâ hình phaân ñònh khaùc cuûa Hoäi thaùnh ñöôïc thöïc hieän theo trình töï "xem, nhaän xeùt, haønh ñoäng", hoaëc caùc böôùc "nhaän bieát, giaûi thích, löïa choïn".

i) Thaät thích hôïp ñeå phaùt trieån söï ñoùng goùp cuûa lectio divina vaø caùc truyeàn thoáng taâm linh khaùc nhau, coå xöa vaø gaàn ñaây, coù theå mang laïi söï thöïc haønh phaân ñònh. Quaû thöïc, thaät thích hôïp khi ñaùnh giaù cao söï ña daïng cuûa caùc hình thöùc vaø phong caùch, caùc phöông phaùp vaø tieâu chuaån maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ gôïi yù qua nhieàu theá kyû vaø voán laø moät phaàn di saûn thieâng lieâng cuûa Hoäi thaùnh.

Caùc ñeà xuaát

j) Caàn phaûi thöû nghieäm vaø thích öùng cuoäc ñoái thoaïi trong Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng nhö caùc hình thöùc phaân ñònh khaùc trong ñôøi soáng cuûa Hoäi thaùnh, baèng caùch ñaùnh giaù cao söï phong phuù cuûa caùc truyeàn thoáng linh ñaïo khaùc nhau tuøy theo neàn vaên hoùa vaø boái caûnh. Nhöõng hình thöùc ñoàng haønh thích hôïp coù theå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thöïc haønh naøy, giuùp naém baét ñöôïc tính logic cuûa noù vaø vöôït qua nhöõng trôû ngaïi coù theå xaûy ra.

k) Moãi Hoäi thaùnh ñòa phöông neân trang bò cho mình nhöõng ngöôøi coù naêng löïc vaø ñöôïc ñaøo taïo ñeå taïo ñieàu kieän vaø hoã trôï caùc tieán trình phaân ñònh cuûa Hoäi thaùnh.

l) Ñieàu quan troïng laø vieäc thöïc haønh phaân ñònh cuõng phaûi ñöôïc thöïc hieän trong lónh vöïc muïc vuï, theo caùch thöùc phuø hôïp vôùi boái caûnh, ñeå laøm saùng toû tính cuï theå cuûa ñôøi soáng Hoäi thaùnh. Noù seõ cho pheùp chuùng ta nhaän ra roõ hôn caùc ñaëc suûng hieän dieän trong coäng ñoàng, giao phoù moät caùch khoân ngoan caùc nhieäm vuï vaø muïc vuï, hoaïch ñònh caùc con ñöôøng muïc vuï döôùi aùnh saùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vöôït xa vieäc laäp keá hoaïch hoaït ñoäng ñôn giaûn.

3. Böôùc vaøo coäng ñoaøn ñöùc tin: Khai taâm Kitoâ giaùo

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Khai taâm Kitoâ giaùo laø haønh trình, nhôø ñoù, qua thöøa taùc vuï cuûa Hoäi thaùnh, Chuùa daãn chuùng ta vaøo ñöùc tin Phuïc Sinh, vaø ñöa chuùng ta vaøo trong söï hieäp thoâng Ba Ngoâi vaø Hoäi thaùnh. Haønh trình naøy mang nhieàu hình thöùc, tuøy thuoäc vaøo ñoä tuoåi taïi ñoù noù ñöôïc thöïc hieän vaø caùc ñieåm nhaán khaùc nhau cuûa truyeàn thoáng Ñoâng phöông vaø Taây phöông. Tuy nhieân, vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø vieäc hoaùn caûi ñôøi soáng, vieäc cöû haønh phuïng vuï vaø vieäc hoøa nhaäp vaøo coäng ñoàng cuõng nhö söù vuï cuûa coäng ñoàng luoân ñan xen vôùi nhau. Chính vì lyù do naøy maø con ñöôøng döï toøng, vôùi nhöõng giai ñoaïn vaø chaëng ñöôøng tieäm tieán, laø moâ hình cho taát caû caùc Hoäi thaùnh cuøng nhau böôùc ñi.

b) Vieäc khai taâm giuùp ngöôøi ta tieáp xuùc vôùi nhieàu ôn goïi vaø muïc vuï khaùc nhau trong Hoäi thaùnh. Nôi hoï theå hieän khuoân maët maãu töû cuûa moät Hoäi thaùnh daïy con caùi mình böôùc ñi cuøng hoï. Hoäi thaùnh laéng nghe hoï vaø baèng caùch traû lôøi nhöõng nghi ngôø vaø thaéc maéc cuûa hoï, Hoäi thaùnh ñöôïc phong phuù theâm bôûi söï môùi laï maø moãi ngöôøi mang theo lòch söû, ngoân ngöõ vaø vaên hoùa cuûa hoï. Khi thöïc haønh hoaït ñoäng muïc vuï naøy, coäng ñoàng Kitoâ giaùo thöôøng traûi nghieäm hình thöùc hieäp haønh ñaàu tieân maø khoâng hoaøn toaøn nhaän thöùc ñöôïc veà noù.

c) Tröôùc baát cöù söï phaân bieät naøo veà caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï, "taát caû chuùng ta ñeàu ñaõ chòu pheùp röûa trong cuøng moät Thaàn Khí ñeå trôû neân moät thaân theå" (1Cr 12,13). Do ñoù, giöõa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi coù söï bình ñaúng thöïc söï veà phaåm giaù vaø traùch nhieäm chung ñoái vôùi söù vuï, tuøy theo ôn goïi cuûa moãi ngöôøi. Nhôø söï xöùc daàu cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng voán "daïy moïi ñieàu" (1Ga 2,27), taát caû caùc tín höõu ñeàu coù moät khuynh höôùng töï nhieân [instinct] ñoái vôùi chaân lyù cuûa Tin Möøng, coøn ñöôïc goïi laø caûm thöùc ñöùc tin [sensus fidei]. Noù heä ôû moät söï ñoàng baûn nhieân naøo ñoù vôùi caùc thöïc taïi thaàn linh, vaø ôû khaû naêng naém baét baèng tröïc giaùc nhöõng gì phuø hôïp vôùi chaân lyù ñöùc tin. Caùc tieán trình hieäp haønh thuùc ñaåy hoàng aân naøy vaø giuùp chuùng ta coù theå xaùc minh söï hieän höõu cuûa söï ñoàng thuaän caùc tín höõu [consensus fidelium]. Tieán trình naøy voán taïo thaønh moät tieâu chí vöõng chaéc ñeå xaùc ñònh raèng, lieäu moät hoïc thuyeát hoaëc thöïc haønh cuï theå coù thuoäc veà ñöùc tin toâng truyeàn hay khoâng.

d) Noù laøm phong phuù caùc tín höõu baèng nhöõng aân suûng doài daøo cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø keâu goïi hoï phaùt trieån ôn goïi chuyeân bieät cuûa mình, baét nguoàn töø phaåm giaù röûa toäi chung cuûa hoï, ñeå phuïc vuï cho söù maïng. Taàm quan troïng cuûa noù phaûi ñöôïc nhaán maïnh hôn vaø ñaët trong moái töông quan vôùi söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng vaø muïc vuï, hình thaønh neân dung maïo cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh.

e) Vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, ñaëc bieät vaøo ngaøy Chuùa nhaät, laø hình thöùc ñaàu tieân vaø chính yeáu ñeå quy tuï vaø gaëp gôõ Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa. Nôi naøo khoâng theå cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, duø mong muoán ñieàu ñoù, thì coäng ñoaøn vaãn cuøng nhau quy tuï laïi ñeå cöû haønh Lôøi Chuùa. Trong Bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta cöû haønh moät maàu nhieäm aân suûng maø chuùng ta khoâng phaûi laø ngöôøi taïo ra. Khi môøi goïi chuùng ta tham döï vaøo Mình vaø Maùu Ngöôøi, Chuùa laøm cho chuùng ta neân moät nhieäm theå lieân keát giöõa chuùng ta vaø vôùi Ngöôøi. Xuaát phaùt töø moät thuaät ngöõ "hieäp thoâng" [koinonia] ñaõ ñöôïc thaùnh Phaoloâ söû duïng (x. 1Cr 10,16-17), truyeàn thoáng Kitoâ giaùo ñaõ baûo toàn thuaät ngöõ "hieäp thoâng" naøy ñeå ñeå aùm chæ söï tham gia troïn veïn vaøo Bí tích Thaùnh Theå, cuõng nhö baûn chaát cuûa caùc moái lieân heä giöõa caùc tín höõu vaø giöõa caùc Hoäi thaùnh vôùi nhau. Trong khi môû ra cho chuùng ta chieâm ngöôõng veà söï soáng thaàn linh, ñeán nhöõng chieàu saâu khoân doø cuûa maàu nhieäm Ba Ngoâi, thuaät ngöõ naøy ñeà caäp ñeán cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa caùc moái lieân heä cuûa chuùng ta: trong nhöõng cöû chæ ñôn giaûn nhaát, qua ñoù chuùng ta thöïc söï môû ra cho nhau hôi thôû cuûa chính Chuùa Thaùnh Thaàn. Do ñoù, söï hieäp thoâng ñöôïc cöû haønh trong Bí tích Thaùnh Theå vaø baét nguoàn töø ñoù, seõ ñònh hình vaø höôùng daãn caùc loä trình cuûa tính hieäp haønh.

f) Bí tích Thaùnh Theå daïy chuùng ta caùch trình baøy roõ raøng söï hieäp nhaát vaø ña daïng: söï hieäp nhaát cuûa Hoäi thaùnh vaø söï ña daïng cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo; tính hieäp nhaát giöõa maàu nhieäm bí tích vaø tính ña daïng cuûa caùc truyeàn thoáng phuïng vuï; tính hieäp nhaát trong vieäc cöû haønh vaø tính ña daïng cuûa ôn goïi, ñoaøn suûng vaø muïc vuï. Khoâng coù gì roõ hôn qua Bí tích Thaùnh Theå cho thaáy raèng, söï hoøa hôïp ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn taïo ra khoâng phaûi laø söï ñoàng nhaát vaø taát caû moïi aân hueä cuûa Hoäi thaùnh ñeàu nhaèm muïc ñích gaây döïng chung.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

g) Bí tích Röûa toäi khoâng theå ñöôïc hieåu moät caùch coâ laäp, naèm ngoaøi logic cuûa vieäc khai taâm Kitoâ giaùo, caøng khoâng theå hieåu theo caùch chuû nghóa caù nhaân. Do ñoù, caàn phaûi ñaøo saâu hôn nöõa söï ñoùng goùp cho söï hieåu bieát veà tính hieäp haønh coù theå xuaát phaùt töø moät vieãn töôïng hieäp nhaát hôn veà vieäc khai taâm Kitoâ giaùo.

h) Söï tröôûng thaønh cuûa caûm thöùc ñöùc tin khoâng nhöõng ñoøi hoûi phaûi laõnh nhaän Bí tích Röûa toäi maø coøn phaûi phaùt trieån aân suûng cuûa bí tích trong ñôøi soáng laøm moân ñeä ñích thöïc, giuùp ngöôøi ta coù theå phaân bieät ñöôïc haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vôùi nhöõng gì laø bieåu hieän cuûa tö töôûng chuû ñaïo, laø keát quaû cuûa ñieàu kieän vaên hoùa, hoaëc trong baát kyø tröôøng hôïp naøo, khoâng phuø hôïp vôùi Tin Möøng. Ñaây laø moät chuû ñeà caàn ñöôïc khaùm phaù saâu saéc thoâng qua caùc suy tö thaàn hoïc thoûa ñaùng.

i) Suy tö veà tính hieäp haønh coù theå mang laïi nhöõng hieåu bieát saâu saéc veà Bí tích Theâm söùc, qua ñoù aân suûng cuûa Thaùnh Thaàn theå hieän roõ söï ña daïng cuûa caùc aân suûng vaø ñaëc suûng trong söï haøi hoøa cuûa Leã Hieän Xuoáng. Döôùi aùnh saùng cuûa nhöõng kinh nghieäm khaùc nhau cuûa Hoäi thaùnh, caàn phaûi nghieân cöùu nhöõng caùch thöùc laøm cho vieäc chuaån bò vaø cöû haønh bí tích naøy hieäu quaû hôn, ñeå ñaùnh thöùc laïi nôi moïi tín höõu lôøi môøi goïi xaây döïng coäng ñoaøn, truyeàn giaùo treân theá giôùi vaø laøm chöùng cho ñöùc tin.

j) Töø khía caïnh thaàn hoïc muïc vuï, ñieàu quan troïng laø phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu caùch thöùc maø logic döï toøng coù theå soi saùng caùc con ñöôøng muïc vuï khaùc, chaúng haïn nhö chuaån bò cho hoân nhaân, hoaëc ñoàng haønh trong caùc löïa choïn daán thaân ngheà nghieäp vaø xaõ hoäi, hoaëc thaäm chí ñaøo taïo cho taùc vuï truyeàn chöùc thaùnh, trong ñoù toaøn theå coäng ñoàng Hoäi thaùnh phaûi tham gia.

Caùc ñeà xuaát

k) Neáu Bí tích Thaùnh Theå ñònh hình tính hieäp haønh, thì böôùc ñaàu tieân chuùng ta caàn thöïc hieän laø cöû haønh Thaùnh leã theo caùch xöùng hôïp vôùi hoàng aân, vôùi caûm thöùc ñích thöïc veà tình baïn trong Chuùa Kitoâ. Phuïng vuï ñöôïc cöû haønh caùch xaùc thöïc laø tröôøng hoïc ñaàu tieân vaø caên baûn veà tinh thaàn moân ñeä vaø tình huynh ñeä. Tröôùc baát cöù saùng kieán ñaøo taïo naøo cuûa chuùng ta, chuùng ta phaûi ñeå mình ñöôïc hình thaønh bôûi veû ñeïp maïnh meõ cuûa phuïng vuï vaø söï giaûn dò cao quyù trong caùc cöû chæ cuûa phuïng vuï.

l) Böôùc thöù hai, ñöôïc nhieàu ngöôøi nhaán maïnh, ñeà caäp ñeán nhu caàu caàn phaûi cho ngoân ngöõ phuïng vuï trôû neân deã tieáp caän hôn vôùi caùc tín höõu vaø ñöôïc theå hieän roõ hôn trong söï ña daïng cuûa caùc neàn vaên hoùa. Khoâng nghi vaán veà tính lieân tuïc vôùi truyeàn thoáng vaø nhu caàu ñaøo taïo phuïng vuï, chuùng toâi keâu goïi phaûi suy tö veà chuû ñeà naøy vaø quy traùch nhieäm lôùn hôn cho caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, theo ñöôøng loái cuûa Töï saéc Magnum Principium.

m) Böôùc thöù ba heä ôû cam keát muïc vuï nhaèm môû roäng moïi hình thöùc caàu nguyeän coäng ñoàng, ngoaøi vieäc cöû haønh Thaùnh leã. Nhöõng hình thöùc khaùc veà lôøi caàu nguyeän phuïng vuï, cuõng nhö caùc thöïc haønh loøng ñaïo ñöùc bình daân, trong ñoù, neùt ñaëc saéc cuûa neàn vaên hoùa ñòa phöông ñöôïc phaûn aûnh, laø nhöõng yeáu toá coù taàm quan troïng lôùn trong vieäc khuyeán khích söï tham gia cuûa moïi tín höõu. Chuùng daãn nhaäp caùc tín höõu vaøo maàu nhieäm Kitoâ giaùo vaø daãn nhöõng ngöôøi ít quen thuoäc vôùi Hoäi thaùnh ñeán cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa. Trong soá caùc hình thöùc ñaïo ñöùc bình daân, loøng suøng kính Ñöùc Meï ñaëc bieät noåi baät vì khaû naêng hoã trôï vaø nuoâi döôõng ñöùc tin cuûa nhieàu ngöôøi.

4. Ngöôøi ngheøo, nhöõng nhaân vaät chính trong haønh trình cuûa Hoäi thaùnh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Trong Hoäi thaùnh, ngöôøi ngheøo caàu xin tình yeâu. Khi noùi ñeán tình yeâu thöông, chuùng ta muoán noùi ñeán söï toân troïng, söï chaáp nhaän vaø söï coâng nhaän, neáu khoâng coù noù thì vieäc cung caáp thöïc phaåm, tieàn baïc hoaëc dòch vuï xaõ hoäi, duø laø moät hình thöùc hoã trôï quan troïng, nhöng laïi khoâng tính ñeán phaåm giaù cuûa con ngöôøi moät caùch troøn ñaày. Söï toân troïng vaø coâng nhaän laø nhöõng coâng cuï maïnh meõ ñeå phaùt huy naêng löïc caù nhaân, sao cho moãi ngöôøi laø chuû theå treân con ñöôøng phaùt trieån cuûa rieâng mình, chöù khoâng phaûi laø ñoái töôïng haønh ñoäng quan taâm cuûa ngöôøi khaùc.

b) Vieäc öu tieân löïa choïn ngöôøi ngheøo ñöôïc ngaàm ñònh trong Kitoâ hoïc: Chuùa Gieâsu, moät ngöôøi ngheøo vaø khieâm nhöôøng, laøm baïn vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo, ngoài ñoàng baøn vôùi hoï vaø leân aùn caùc nguyeân nhaân gaây ra ngheøo ñoùi. Ñoái vôùi Hoäi thaùnh, söï löïa choïn öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi bò loaïi ra beân leà xaõ hoäi, laø moät phaïm truø thaàn hoïc tröôùc khi laø moät phaïm truø vaên hoùa, xaõ hoäi hoïc, chính trò hoaëc trieát hoïc. Ñoái vôùi thaùnh Gioan Phaoloâ II, Thieân Chuùa ban cho hoï, tröôùc tieân, loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi. Söï öu tieân thieâng lieâng naøy coù nhöõng heä quaû ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa moïi Kitoâ höõu, nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi goïi haõy "coù nhöõng taâm tình nhö chính Ñöùc Gieâsu Kitoâ" (Pl 2,5).

c) Khoâng chæ coù moät hình thöùc ngheøo ñoùi. Trong soá raát nhieàu khuoân maët cuûa ngheøo ñoùi, coù nhöõng ngöôøi khoâng coù ñöôïc nhöõng gì hoï caàn ñeå coù moät cuoäc soáng xöùng ñaùng. Ngoaøi ra coøn coù ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn; caùc daân toäc baûn ñòa, nhöõng ngöôøi goác Phi chaâu; nhöõng ngöôøi phaûi chòu ñöïng baïo löïc vaø laïm duïng, ñaëc bieät laø phuï nöõ; ngöôøi nghieän ngaäp, nhöõng nhoùm thieåu soá bò töø choái tieáng noùi moät caùch coù heä thoáng; ngöôøi giaø bò boû rôi; naïn nhaân cuûa naïn phaân bieät chuûng toäc, boùc loät vaø buoân ngöôøi, ñaëc bieät laø treû vò thaønh nieân; coâng nhaân bò boùc loät; nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø veà maët kinh teá vaø nhöõng ngöôøi khaùc soáng ôû vuøng ngoaïi vi. Nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát trong soá nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông, nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc baûo veä lieân tuïc, bao goàm caùc thai nhi vaø meï cuûa caùc em. Phieân hoïp nhaän thöùc ñöôïc tieáng keâu cuûa "nhöõng ngöôøi ngheøo môùi", phaùt sinh bôûi caùc cuoäc chieán tranh vaø chuû nghóa khuûng boá ñang hoaønh haønh ôû nhieàu quoác gia treân nhieàu chaâu luïc, vaø leân aùn caùc heä thoáng chính trò vaø kinh teá tham nhuõng laø nguyeân nhaân.

d) Beân caïnh nhieàu hình thöùc ngheøo vaät chaát, theá giôùi chuùng ta coøn bieát ñeán nhöõng hình thöùc ngheøo tinh thaàn, ñöôïc hieåu laø söï thieáu yù nghóa trong cuoäc soáng. Söï baän taâm quaù möùc ñeán baûn thaân coù theå khieán moät ngöôøi coi ngöôøi khaùc laø moái ñe doïa vaø thu mình vaøo chuû nghóa caù nhaân. Nhö ñaõ löu yù, ngheøo vaät chaát vaø ngheøo tinh thaàn khi hôïp laïi vôùi nhau thì coù theå tìm ra caâu traû lôøi cho nhu caàu cuûa nhau. Ñaây laø moät caùch cuøng nhau ñoàng haønh, cuï theå hoùa quan ñieåm cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh, moät quan ñieåm seõ maëc khaûi cho chuùng ta yù nghóa troøn ñaày nhaát cuûa moái phuùc trong Tin Möøng: "Phuùc thay ai coù taâm hoàn ngheøo khoù" (Mt 5,3).

e) Ñöùng veà phía ngöôøi ngheøo coù nghóa laø cuøng hoï chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta: tieáng keâu cuûa traùi ñaát vaø tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo laø cuøng moät tieáng keâu. Vieäc thieáu caùc phaûn öùng laøm cho cuoäc khuûng hoaûng sinh thaùi vaø ñaëc bieät laø bieán ñoåi khí haäu trôû thaønh moái ñe doïa ñoái vôùi söï soáng coøn cuûa nhaân loaïi, nhö Toâng huaán Laudate Deum, do Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ban haønh, truøng vôùi thôøi ñieåm khai maïc coâng vieäc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, ñaõ nhaán maïnh. Hoäi thaùnh ôû caùc quoác gia chòu aûnh höôûng nhieàu nhaát bôûi haäu quaû cuûa bieán ñoåi khí haäu nhaän thöùc saâu saéc veà tính caáp thieát cuûa vieäc phaûi thay ñoåi loä trình, vaø ñieàu naøy theå hieän söï ñoùng goùp cuûa hoï ñoái vôùi con ñöôøng cuûa caùc Hoäi thaùnh khaùc treân haønh tinh naøy.

f) Cam keát cuûa Hoäi thaùnh phaûi giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân cuûa tình traïng ngheøo ñoùi vaø bò loaïi tröø. Ñieàu naøy bao goàm caùc haønh ñoäng nhaèm baûo veä quyeàn cuûa ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, vaø coù theå yeâu caàu toá caùo coâng khai nhöõng baát coâng, cho duø do caùc caù nhaân, chính phuû, doanh nghieäp hoaëc cô caáu xaõ hoäi gaây ra. Ñieàu caàn thieát laø phaûi laéng nghe nhöõng yeâu caàu vaø quan ñieåm cuûa hoï, ñeå cho hoï coù tieáng noùi, cuõng nhö söû duïng chính tieáng noùi cuûa hoï.

g) Caùc Kitoâ höõu coù nghóa vuï daán thaân tham gia tích cöïc vaøo vieäc xaây döïng coâng ích vaø baûo veä phaåm giaù söï soáng, laáy caûm höùng töø hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Hoäi thaùnh vaø haønh ñoäng döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau (tham gia vaøo caùc toå chöùc xaõ hoäi daân söï, caùc ñoaøn theå, caùc phong traøo quaàn chuùng), caùc hieäp hoäi cô sôû, lónh vöïc chính trò, v.v#). Hoäi thaùnh baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi haønh ñoäng cuûa hoï. Caùc coäng ñoàng hoã trôï nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong caùc lónh vöïc naøy vôùi tinh thaàn baùc aùi vaø phuïc vuï chaân thaønh. Haønh ñoäng cuûa hoï laø moät phaàn trong söù vuï cuûa Hoäi thaùnh nhaèm loan baùo Tin Möøng vaø coäng taùc vaøo vieäc Nöôùc Thieân Chuùa trò ñeán.

h) Coäng ñoàng Kitoâ gaëp gôõ khuoân maët vaø thaân xaùc cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng voán giaøu sang phuù quyù, nhöng ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù vì chuùng ta, ñeå laáy caùi ngheøo cuûa mình maø laøm cho chuùng ta trôû neân giaøu coù (x. 2Cr 8,9). Coäng ñoàng ñoù ñöôïc môøi goïi khoâng nhöõng gaàn guõi vôùi hoï maø coøn hoïc hoûi töø hoï. Neáu thöïc thi söï hieäp haønh coù nghóa laø cuøng böôùc ñi vôùi Ñaáng laø ñöôøng, thì moät Hoäi thaùnh hieäp haønh phaûi ñaët ngöôøi ngheøo vaøo trung taâm moïi khía caïnh cuûa ñôøi soáng mình: qua nhöõng ñau khoå cuûa hoï, hoï coù ñöôïc söï hieåu bieát tröïc tieáp veà Chuùa Kitoâ chòu khoå ñau (x. Toâng huaán Evangelii Gaudium, soá 198). Söï töông ñoàng trong cuoäc soáng cuûa hoï vôùi cuoäc soáng cuûa Chuùa, ñieàu ñoù khieán ngöôøi ngheøo trôû thaønh nhöõng ngöôøi loan baùo ôn cöùu ñoä, ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät hoàng aân, vaø trôû thaønh nhöõng chöùng nhaân cho nieàm vui cuûa Tin Möøng.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

i) ÔÛ moät soá nôi treân theá giôùi, Hoäi thaùnh soáng ngheøo, vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo vaø vì nhöõng ngöôøi ngheøo. Coù moät nguy cô thöôøng xuyeân, caàn phaûi caån thaän traùnh, laø coi nhöõng ngöôøi soáng trong caûnh ngheøo ñoùi theo nghóa "hoï" vaø "chuùng ta" nhö "ñoái töôïng" cuûa loøng baùc aùi cuûa Hoäi thaùnh. Ñaët ngöôøi ngheøo laøm trung taâm vaø hoïc hoûi töø hoï laø ñieàu maø Hoäi thaùnh phaûi laøm nhieàu hôn nöõa.

j) Moät maët, vieäc toá caùo mang tính ngoân söù veà nhöõng tình traïng baát coâng, vaø noã löïc thuyeát phuïc caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch haønh ñoäng vì lôïi ích chung, voán ñoøi hoûi vieäc söû duïng caùc hình thöùc ngoaïi giao, maët khaùc, caàn phaûi ñöôïc duy trì trong tình traïng caêng thaúng naêng ñoäng, ñeå khoâng maát taäp chuù roõ raøng hoaëc tính höõu hieäu. Ñaëc bieät, phaûi caån thaän ñeå baûo ñaûm raèng, vieäc söû duïng coâng quyõ hoaëc tö nhaân, cuûa caùc cô quan trong Hoäi thaùnh, khoâng haïn cheá quyeàn töï do leân tieáng cho nhöõng ñoøi hoûi cuûa Tin Möøng.

k) Vieäc cung caáp caùc dòch vuï trong caùc lónh vöïc giaùo duïc, chaêm soùc söùc khoûe vaø phuùc lôïi xaõ hoäi, khoâng phaân bieät ñoái xöû hay loaïi tröø baát cöù ai, laø daáu hieäu roõ raøng veà moät Hoäi thaùnh coå vuõ söï hoäi nhaäp vaø tham gia cuûa nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát trong Hoäi thaùnh vaø xaõ hoäi. Caùc toå chöùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy ñöôïc khuyeán khích coi mình nhö caùc bieåu hieän cuûa coäng ñoàng Kitoâ höõu vaø traùnh loái soáng baùc aùi beà ngoaøi. Hoï cuõng ñöôïc khuyeán khích keát noái vaø phoái hôïp vôùi nhöõng ngöôøi khaùc.

l) Hoäi thaùnh phaûi trung thöïc khi xem xeùt caùch thöùc ñaùp öùng caùc yeâu caàu coâng lyù giöõa nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong caùc toå chöùc lieân quan ñeán mình, ñeå baûo ñaûm haønh ñoäng moät caùch nhaát quaùn vaø lieâm chính.

m) Trong moät Hoäi thaùnh hieäp haønh, tình lieân ñôùi cuõng ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc trao ñoåi hoàng aân vaø chia seû nguoàn löïc giöõa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông töø caùc khu vöïc khaùc nhau. Nhöõng moái lieân heä naøy thuùc ñaåy söï hieäp nhaát cuûa Hoäi thaùnh baèng caùch taïo ra moái lieân keát giöõa caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù lieân quan. Caàn phaûi taäp trung vaøo caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå baûo ñaûm vieäc caùc linh muïc ñeán trôï giuùp caùc Hoäi thaùnh ñang caàn giaùo só, khoâng chæ cung caáp moät giaûi phaùp mang tính chöùc naêng, maø coøn laø nguoàn löïc cho söï phaùt trieån cuûa caû Hoäi thaùnh göûi hoï ñi vaø Hoäi thaùnh tieáp nhaän hoï ñeán. Töông töï nhö vaäy, chuùng ta caàn noã löïc ñeå baûo ñaûm vieäc vieän trôï kinh teá khoâng bieán thaønh phuùc lôïi ñôn thuaàn, maø coøn coå vuõ tình lieân ñôùi chaân thöïc cuûa Tin Möøng, vaø ñöôïc quaûn lyù moät caùch minh baïch vaø ñaùng tin caäy.

Caùc ñeà xuaát

n) Hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Hoäi thaùnh laø moät nguoàn löïc raát ít ñöôïc bieát ñeán maø chuùng ta phaûi ñaàu tö laïi vaøo ñoù. Caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông caàn cam keát khoâng chæ laøm cho noäi dung cuûa noù ñöôïc bieát ñeán nhieàu hôn maø coøn khuyeán khích vieäc söû duïng Hoïc thuyeát ñoù thoâng qua caùc thöïc haønh, bieán caûm höùng cuûa Hoïc thuyeát thaønh haønh ñoäng.

o) Öôùc gì kinh nghieäm gaëp gôõ, chia seû cuoäc soáng vaø phuïc vuï ngöôøi ngheøo cuõng nhö ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi trôû thaønh moät phaàn khoâng theå thieáu trong taát caû caùc khoùa ñaøo taïo do caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu cung caáp: ñoù laø moät yeâu caàu cuûa ñöùc tin, chöù khoâng phaûi laø moät tuøy choïn boå sung. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi caùc öùng vieân ñöôïc truyeàn chöùc thaùnh vaø ñôøi soáng thaùnh hieán.

p) Laø moät phaàn cuûa vieäc taùi löôïng giaù muïc vuï phoù teá, thaät thích hôïp ñeå Hoäi thaùnh coå vuõ moät ñònh höôùng döùt khoaùt hôn laø chæ höôùng tôùi vieäc phuïc vuï ngöôøi ngheøo maø thoâi.

q) Mong sao caùc neàn taûng Kinh thaùnh vaø thaàn hoïc cuûa heä sinh thaùi toaøn dieän ñöôïc tích hôïp moät caùch roõ raøng vaø caån thaän hôn vaøo vieäc giaûng daïy, phuïng vuï vaø thöïc haønh cuûa Hoäi thaùnh.

5. Moät Hoäi thaùnh bao goàm "muoân ngöôøi thuoäc moïi chi toäc vaø ngoân ngöõ, thuoäc moïi nöôùc, moïi daân"

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Kitoâ höõu soáng trong caùc neàn vaên hoùa cuï theå, mang Chuùa Kitoâ ñeán ñoù trong Lôøi Chuùa vaø Bí tích. Khi daán thaân phuïc vuï baùc aùi, hoï khieâm nhöôøng vaø haân hoan ñoùn nhaän maàu nhieäm Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñang chôø ñôïi hoï ôû moïi nôi vaø moïi luùc. Baèng caùch naøy, hoï trôû thaønh moät Hoäi thaùnh duy nhaát goàm "muoân ngöôøi thuoäc moïi chi toäc vaø ngoân ngöõ, thuoäc moïi nöôùc, moïi daân" (Kh 5,9).

b) Boái caûnh vaên hoùa, lòch söû vaø khu vöïc maø Hoäi thaùnh hieän dieän cho thaáy nhöõng nhu caàu vaät chaát vaø tinh thaàn khaùc nhau. Ñieàu naøy ñònh hình neàn vaên hoùa cuûa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông, caùc öu tieân truyeàn giaùo cuûa hoï, nhöõng moái quan taâm vaø quaø taëng maø moãi Hoäi thaùnh mang ñeán cho cuoäc ñoái thoaïi hieäp haønh, cuõng nhö ngoân ngöõ maø hoï theå hieän. Trong nhöõng ngaøy cuûa Ñaïi hoäi, chuùng toâi ñaõ coù theå coù ñöôïc traûi nghieäm tröïc tieáp vaø phaàn lôùn laø haân hoan veà nhieàu caùch dieãn ñaït khaùc nhau cuûa vieäc laø Hoäi thaùnh.

c) Caùc Hoäi thaùnh soáng trong boái caûnh ngaøy caøng ña vaên hoùa vaø ña toân giaùo, trong ñoù vieäc tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi giöõa toân giaùo vaø vaên hoùa cuõng nhö caùc nhoùm khaùc taïo neân xaõ hoäi laø ñieàu caàn thieát. Soáng söù vuï cuûa Hoäi thaùnh trong nhöõng boái caûnh naøy ñoøi hoûi moät phong caùch hieän dieän, phuïc vuï vaø rao giaûng nhaèm tìm caùch xaây döïng nhöõng nhòp caàu, vun troàng söï hieåu bieát laãn nhau vaø tham gia vaøo vieäc truyeàn giaùo ñoàng haønh, laéng nghe vaø hoïc hoûi. Hình aûnh "côûi giaøy" ñeå bình ñaúng gaëp gôõ ngöôøi khaùc ñaõ vang leân nhieàu laàn trong Ñaïi hoäi, nhö daáu chæ cuûa söï khieâm toán vaø toân troïng moät khoâng gian thieâng lieâng.

d) Vieäc di daân taùi ñònh hình caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông nhö nhöõng coäng ñoàng ña vaên hoùa. Ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn, maø nhieàu ngöôøi trong soá hoï phaûi chòu nhöõng veát thöông do bò maát goác, chieán tranh vaø baïo löïc, thöôøng trôû thaønh nguoàn ñoåi môùi vaø söï phong phuù cho caùc coäng ñoàng chaøo ñoùn hoï vaø cô hoäi thieát laäp caùc lieân keát tröïc tieáp vôùi caùc Hoäi thaùnh ôû xa veà maët ñòa lyù. Tröôùc nhöõng thaùi ñoä ngaøy caøng thuø ñòch ñoái vôùi nhöõng ngöôøi di cö, chuùng ta ñöôïc môøi goïi thöïc haønh söï chaøo ñoùn côûi môû, ñoàng haønh vôùi hoï trong vieäc xaây döïng moät döï aùn cuoäc soáng môùi vaø xaây döïng söï hieäp thoâng lieân vaên hoùa thöïc söï giöõa caùc daân toäc. Vieäc toân troïng caùc truyeàn thoáng phuïng vuï vaø thöïc haønh toân giaùo cuûa ngöôøi di cö laø moät phaàn khoâng theå thieáu cuûa vieäc chaøo ñoùn chaân chính.

e) Caùc nhaø truyeàn giaùo ñaõ coáng hieán cuoäc ñôøi mình ñeå mang Tin Möøng ñeán cho toaøn theá giôùi. Söï daán thaân cuûa hoï laø moät baèng chöùng tuyeät vôøi cho söùc maïnh cuûa Tin Möøng. Tuy nhieân, caàn phaûi coù söï chuù yù vaø nhaïy caûm ñaëc bieät trong nhöõng boái caûnh nôi "söù vuï" laø moät haïn töø chöùa ñaày nhöõng kyù öùc lòch söû ñau thöông caûn trôû söï hieäp thoâng ngaøy nay. ÔÛ moät soá nôi, vieäc loan baùo Tin Möøng gaén lieàn vôùi vieäc thöïc daân hoùa vaø thaäm chí laø dieät chuûng. Vieäc loan baùo Tin Möøng trong nhöõng boái caûnh naøy ñoøi hoûi phaûi nhaän ra nhöõng sai laàm ñaõ maéc phaûi vaø hoïc bieát moät söï nhaïy caûm môùi ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà naøy, vaø ñoàng haønh cuøng moät theá heä ñang tìm caùch taïo neân baûn saéc Kitoâ giaùo ngoaøi chuû nghóa thöïc daân. Toân troïng vaø khieâm toán laø nhöõng thaùi ñoä caên baûn caàn thieát ñeå nhaän ra raèng chuùng ta boå sung cho nhau vaø caùc cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau coù theå laøm phong phuù theâm loái soáng vaø suy nghó veà ñöùc tin cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo.

f) Hoäi thaùnh daïy veà söï caàn thieát vaø khuyeán khích thöïc haønh ñoái thoaïi lieân toân nhö moät phaàn cuûa vieäc xaây döïng hieäp thoâng giöõa moïi daân toäc. Trong moät theá giôùi baïo löïc vaø chia caét, vieäc laøm chöùng caøng trôû neân caáp thieát hôn bao giôø heát ñoái vôùi söï hieäp nhaát cuûa nhaân loaïi, nguoàn goác chung vaø vaän meänh chung cuûa noù, trong moät tình lieân ñôùi phoái hôïp vaø hoã töông höôùng tôùi coâng baèng xaõ hoäi, hoøa bình, hoøa giaûi vaø chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Hoäi thaùnh yù thöùc raèng Chuùa Thaùnh Thaàn coù theå noùi qua nhöõng ngöôøi nam cuõng nhö nöõ thuoäc moïi toân giaùo, tín ngöôõng vaø vaên hoùa.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

g) Chuùng ta caàn trau doài söï nhaïy caûm hôn nöõa ñoái vôùi söï phong phuù cuûa nhöõng caùch dieãn ñaït ña daïng veà vieäc laø Hoäi thaùnh cuûa chuùng ta. Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi tìm kieám söï caân baèng naêng ñoäng giöõa chieàu kích Hoäi thaùnh nhö moät toaøn theå vaø goác gaùc ñòa phöông cuûa noù, giöõa vieäc toân troïng moái daây hieäp nhaát cuûa Hoäi thaùnh vaø nguy cô ñoàng nhaát hoùa voán boùp ngheït söï ña daïng. Caùc yù nghóa vaø öu tieân khaùc nhau giöõa caùc boái caûnh khaùc nhau vaø ñieàu naøy ñoøi phaûi nhaän dieän vaø thuùc ñaåy caùc hình thöùc phaân quyeàn.

h) Hoäi thaùnh cuõng bò aûnh höôûng bôûi söï phaân cöïc vaø ngôø vöïc trong nhöõng laõnh vöïc quan troïng, chaúng haïn nhö ñôøi soáng phuïng vuï vaø suy tö veà luaân lyù, xaõ hoäi vaø thaàn hoïc. Chuùng ta caàn nhaän ra nhöõng nguyeân nhaân cuûa töøng vaán ñeà thoâng qua ñoái thoaïi vaø thöïc hieän nhöõng tieán trình can ñaûm nhaèm phuïc hoài söï hieäp thoâng vaø hoøa giaûi ñeå khaéc phuïc chuùng.

i) Trong caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông cuûa chuùng ta, ñoâi khi chuùng ta gaëp phaûi nhöõng caêng thaúng giöõa nhöõng caùch hieåu khaùc nhau veà vieäc loan baùo Tin Möøng: nhaán maïnh tôùi chöùng taù cuoäc soáng, cam keát thaêng tieán con ngöôøi, ñoái thoaïi vôùi caùc tín ngöôõng vaø caùc neàn vaên hoùa, vaø minh nhieân coâng boá Tin Möøng. Töông töï, moät söï caêng thaúng xuaát hieän giöõa vieäc minh nhieân coâng boá veà Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø vieäc ñaùnh giaù cao nhöõng ñaëc ñieåm cuûa moãi neàn vaên hoùa trong vieäc tìm kieám nhöõng ñaëc ñieåm Tin Möøng (haït gioáng Lôøi Chuùa - semina Verbi) maø noù voán chöùa ñöïng trong ñoù.

j) Söï nhaàm laãn coù theå xaûy ra giöõa söù ñieäp Tin Möøng vaø neàn vaên hoùa cuûa nhöõng ngöôøi daán thaân vaøo vieäc loan baùo Tin Möøng ñaõ ñöôïc ñeà caäp nhö moät trong nhöõng vaán ñeà caàn ñöôïc khaùm phaù.

k) Gia taêng xung ñoät, vôùi vieäc buoân baùn vaø söû duïng caùc vuõ khí ngaøy caøng maïnh meõ, taïo ra vaán ñeà, ñöôïc neâu ra trong moät soá nhoùm, phaûi suy tö vaø ñaøo taïo nhieàu hôn ñeå chuùng ta coù theå quaûn lyù caùc xung ñoät theo ñöôøng höôùng baát baïo ñoäng. Ñaây laø moät söï ñoùng goùp coù giaù trò maø caùc Kitoâ höõu coù theå coáng hieán cho theá giôùi ngaøy nay trong ñoái thoaïi vaø hôïp taùc vôùi caùc toân giaùo khaùc.

Caùc ñeà xuaát

l) Caàn phaûi coù söï chuù yù môùi ñoái vôùi vaán ñeà ngoân ngöõ maø chuùng ta söû duïng ñeå noùi vôùi taâm trí vaø traùi tim cuûa moïi ngöôøi trong nhieàu boái caûnh ña daïng theo caùch vöøa ñeïp ñeõ vöøa deã tieáp caän.

m) Chuùng ta caàn moät khuoân khoå chung ñeå quaûn lyù vaø ñaùnh giaù caùc thöû nghieäm baèng caùc hình thöùc taûn quyeàn, nhaän dieän moïi taùc nhaân coù lieân heä vaø vai troø cuûa hoï. Vì söï thoáng nhaát, caùc tieán trình phaân ñònh lieân quan ñeán vieäc taûn quyeàn phaûi dieãn ra theo phong caùch hieäp haønh, döï kieán söï ñoàng tình vaø ñoùng goùp cuûa taát caû caùc taùc nhaân lieân quan ôû caùc bình dieän khaùc nhau.

n) Caàn coù nhöõng moâ hình môùi cho söï tham gia muïc vuï vôùi caùc daân toäc baûn ñòa, döôùi hình thöùc moät haønh trình chung chöù khoâng phaûi moät haønh ñoäng ñöôïc thöïc hieän cho hoï hoaëc vì hoï. Söï tham gia cuûa hoï vaøo quaù trình ñöa ra quyeát ñònh ôû moïi bình dieän coù theå goùp phaàn taïo neân moät Hoäi thaùnh sinh ñoäng vaø truyeàn giaùo hôn.

o) Töø coâng vieäc cuûa Ñaïi hoäi, coù lôøi keâu goïi hieåu bieát toát hôn veà caùc giaùo huaán cuûa Vaticanoâ II, giaùo huaán haäu coâng ñoàng vaø hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Hoäi thaùnh. Chuùng ta caàn bieát roõ hôn caùc truyeàn thoáng khaùc nhau cuûa mình ñeå trôû thaønh moät Hoäi thaùnh cuûa caùc Hoäi thaùnh moät caùch roõ raøng hôn trong hieäp thoâng, höõu hieäu trong vieäc phuïc vuï vaø ñoái thoaïi.

p) Trong moät theá giôùi nôi soá löôïng ngöôøi di cö vaø tò naïn ngaøy caøng gia taêng trong khi söï saün saøng chaøo ñoùn hoï ngaøy caøng giaûm vaø laø nôi ngöôøi nöôùc ngoaøi bò nhìn nhaän vôùi söï nghi ngôø ngaøy caøng taêng, thaät thích hôïp ñeå Hoäi thaùnh daán thaân moät caùch döùt khoaùt trong vieäc giaùo duïc moät neàn vaên hoùa ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ, baèng caùch ñaáu tranh choáng phaân bieät chuûng toäc vaø baøi ngoaïi, ñaëc bieät trong caùc chöông trình ñaøo taïo muïc vuï. Töông töï, caàn phaûi tham gia vaøo caùc döï aùn cuï theå ñeå hoøa nhaäp ngöôøi di cö.

q) Chuùng toâi ñeà nghò moät cam keát ñoåi môùi ñoái thoaïi vaø phaân ñònh lieân quan ñeán coâng lyù chuûng toäc. Xaùc ñònh caùc heä thoáng taïo ra hoaëc duy trì söï baát coâng veà chuûng toäc trong Hoäi thaùnh vaø choáng laïi chuùng. Caàn phaûi taïo ra caùc tieán trình chöõa laønh vaø hoøa giaûi, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi bò toån haïi, ñeå xoùa boû toäi phaân bieät chuûng toäc.

6. Caùc Hoäi thaùnh Ñoâng phöông vaø caùc Truyeàn thoáng Hoäi thaùnh Latinh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Trong soá caùc Hoäi thaùnh Ñoâng phöông, nhöõng Hoäi thaùnh hieäp thoâng troïn veïn vôùi ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ coù ñöôïc söï khaùc bieät veà phuïng vuï, thaàn hoïc, giaùo hoäi hoïc vaø giaùo luaät, laøm phong phuù theâm toaøn theå Hoäi thaùnh. Ñaëc bieät, kinh nghieäm cuûa hoï veà söï thoáng nhaát trong ña daïng coù theå ñoùng goùp moät caùch coù giaù trò vaøo söï hieåu bieát vaø thöïc haønh tính hieäp haønh.

b) Trong suoát lòch söû, möùc ñoä töï trò ñöôïc trao cho caùc Hoäi thaùnh naøy ñaõ traûi qua caùc giai ñoaïn khaùc nhau. Moät soá phong tuïc, thuû tuïc hieän nay ñaõ bò coi laø loãi thôøi, chaúng haïn nhö vieäc Latinh hoùa. Trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, con ñöôøng nhìn nhaän tính chuyeân bieät, söï khaùc bieät vaø quyeàn töï trò cuûa caùc Hoäi thaùnh naøy ñaõ phaùt trieån ñaùng keå.

c) Söï di cö ñaùng keå cuûa caùc tín höõu töø Coâng giaùo Ñoâng phöông ñeán caùc vuøng laõnh thoå chuû yeáu laø Latinh ñaët ra nhöõng vaán ñeà muïc vuï quan troïng. Neáu doøng chaûy hieän taïi tieáp tuïc hoaëc gia taêng, thaønh vieân cuûa caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông coù theå ñoâng ñaûo ôû coäng ñoàng haûi ngoaïi hôn laø ôû caùc laõnh thoå giaùo luaät. Vì nhieàu lyù do, vieäc thieát laäp caùc heä thoáng phaåm traät Ñoâng phöông taïi caùc quoác gia nhaäp cö laø khoâng ñuû ñeå giaûi quyeát vaán ñeà, nhöng ñieàu caàn thieát laø caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông theo nghi leã Latinh, nhaân danh tính hieäp haønh, giuùp ñôõ caùc tín höõu Ñoâng phöông ñaõ di cö ñeå baûo toàn baûn saéc cuûa hoï vaø trau doài di saûn cuï theå cuûa hoï maø khoâng traûi qua tieán trình ñoàng hoùa.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

d) Chuùng toâi ñeà nghò nghieân cöùu theâm veà söï ñoùng goùp maø kinh nghieäm cuûa caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông coù theå mang laïi cho söï hieåu bieát vaø thöïc haønh tính hieäp haønh.

e) Vaãn coøn moät soá khoù khaên lieân quan ñeán vai troø cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng trong vieäc chaáp thuaän caùc Giaùm muïc ñöôïc caùc Thöôïng Hoäi ñoàng cuûa caùc Hoäi thaùnh ñoäc laäp baàu choïn cho laõnh thoå cuûa hoï, vaø vieäc Ñöùc Giaùo hoaøng boå nhieäm caùc Giaùm muïc beân ngoaøi laõnh thoå giaùo luaät. Yeâu caàu môû roäng quyeàn taøi phaùn cuûa caùc Thöôïng phuï ra ngoaøi laõnh thoå cuûa caùc Thöôïng phuï cuõng laø vaán ñeà caàn phaân ñònh vaø ñoái thoaïi vôùi Toøa thaùnh.

f) ÔÛ nhöõng khu vöïc coù söï hieän dieän cuûa caùc tín höõu thuoäc caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo khaùc nhau, chuùng ta caàn tìm ra nhöõng moâ hình mang laïi nhöõng hình thöùc hieäp nhaát höõu hieäu trong ña daïng.

g) Chuùng ta caàn suy gaãm veà söï ñoùng goùp maø caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông coù theå thöïc hieän cho söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo vaø vai troø cuûa hoï trong caùc cuoäc ñoái thoaïi lieân toân vaø lieân vaên hoùa.

Caùc ñeà xuaát

h) Tröôùc heát, naûy sinh yeâu caàu Ñöùc Giaùo hoaøng thaønh laäp moät Hoäi ñoàng thöôøng tröïc goàm caùc Thöôïng phuï vaø Toång Giaùm muïc caáp cao cuûa caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông.

i) Moät soá ngöôøi ñaõ yeâu caàu trieäu taäp moät Thöôïng Hoäi ñoàng ñaëc bieät daønh cho caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông, caên tính vaø söù vuï cuûa hoï, cuõng nhö giaûi quyeát caùc thaùch ñoá muïc vuï vaø giaùo luaät trong boái caûnh chieán tranh vaø tình traïng di cö oà aït.

j) Chuùng ta caàn thaønh laäp moät uûy ban chung goàm caùc nhaø thaàn hoïc, söû gia vaø giaùo luaät Ñoâng phöông vaø Latinh ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà caàn nghieân cöùu theâm vaø ñöa ra caùc ñeà xuaát ñöa ra con ñöôøng phía tröôùc.

k) Caàn phaûi coù söï ñaïi dieän thoûa ñaùng cuûa caùc thaønh vieân caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông trong caùc cô quan cuûa Giaùo trieàu Roâma ñeå laøm phong phuù toaøn theå Hoäi thaùnh baèng nhöõng quan ñieåm cuûa hoï, giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà khi chuùng naûy sinh vaø taïo ñieàu kieän cho hoï tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi ôû nhieàu bình dieän khaùc nhau.

l) Ñeå thuùc ñaåy caùc hình thöùc tieáp nhaän bieát toân troïng di saûn cuûa caùc tín höõu trong caùc Hoäi thaùnh Ñoâng phöông, chuùng ta caàn taêng cöôøng moái quan heä giöõa caùc giaùo só Ñoâng phöông ôû haûi ngoaïi vaø caùc giaùo só Latinh ñeå ñaøo saâu söï hieåu bieát laãn nhau vaø coâng nhaän caùc Truyeàn thoáng töông öùng.

7. Treân con ñöôøng höôùng tôùi söï hieäp nhaát Kitoâ giaùo

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Phieân hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng naøy ñaõ khai maïc baèng moät cöû chæ ñaïi keát saâu saéc. Ñeâm canh thöùc caàu nguyeän "Cuøng nhau" chöùng kieán söï hieän dieän cuûa nhieàu nhaø laõnh ñaïo vaø ñaïi dieän cuûa caùc hieäp thoâng Kitoâ giaùo khaùc nhau beân caïnh Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, moät daáu chæ roõ raøng vaø ñaùng tin caäy veà yù chí cuøng nhau böôùc ñi trong tinh thaàn hieäp nhaát ñöùc tin vaø trao ñoåi aân phuùc. Söï kieän raát quan troïng naøy cuõng cho pheùp chuùng ta nhaän ra raèng chuùng ta ñang ôû trong moät thôøi kyø ñaïi keát vaø taùi khaúng ñònh raèng nhöõng gì hieäp nhaát chuùng ta thì lôùn hôn nhöõng gì chia reõ chuùng ta. Vì, taát caû chuùng ta "chæ coù moät Chuùa, moät nieàm tin, moät pheùp röûa. Chæ coù moät Thieân Chuùa, Cha cuûa moïi ngöôøi, Ñaáng ngöï treân moïi ngöôøi, qua moïi ngöôøi vaø trong moïi ngöôøi" (Ep 4,5-6).

b) Bí tích Röûa toäi, voán laø coäi nguoàn cuûa nguyeân taéc hieäp haønh, cuõng laø neàn taûng cuûa ñaïi keát. Qua ñoù, taát caû caùc Kitoâ höõu ñeàu tham gia vaøo caûm thöùc ñöùc tin, vaø vì lyù do naøy, hoï phaûi ñöôïc laéng nghe moät caùch caån thaän, baát keå truyeàn thoáng cuûa hoï, nhö Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ laøm trong quaù trình phaân ñònh cuûa mình. Khoâng theå coù tính hieäp haønh neáu khoâng coù chieàu kích ñaïi keát.

c) Ñaïi keát tröôùc heát laø vaán ñeà ñoåi môùi thieâng lieâng, ñoøi hoûi caùc tieán trình saùm hoái vaø chöõa laønh kyù öùc. Ñaïi hoäi ñaõ caûm ñoäng khi nghe nhöõng chöùng töø cuûa caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc truyeàn thoáng Hoäi thaùnh khaùc nhau, nhöõng ngöôøi chia seû tình baïn, lôøi caàu nguyeän vaø treân heát laø daán thaân phuïc vuï ngöôøi ngheøo. Söï coáng hieán cho nhöõng moái lieân keát nhoû nhaát vaø giuùp taäp trung vaøo nhöõng gì ñaõ hieäp nhaát taát caû nhöõng ngöôøi tin vaøo Chuùa Kitoâ. Vì vaäy, ñieàu quan troïng laø ñaïi keát phaûi ñöôïc thöïc haønh tröôùc heát trong ñôøi soáng haèng ngaøy. Trong cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc vaø theå cheá, vieäc kieân trì xaây döïng söï hieåu bieát laãn nhau vaãn tieáp tuïc trong baàu khoâng khí tin töôûng vaø côûi môû ngaøy caøng gia taêng.

d) ÔÛ nhieàu vuøng treân theá giôùi, tröôùc heát coù söï ñaïi keát baèng maùu: caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc lieân keát khaùc nhau cuøng nhau hieán maïng soáng mình vì ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ. Chöùng töø töû ñaïo cuûa hoï huøng hoàn hôn baát cöù lôøi naøo: söï hieäp nhaát ñeán töø Thaäp giaù cuûa Chuùa.

e) Söï hôïp taùc giöõa taát caû caùc Kitoâ höõu laø ñieàu thieát yeáu trong vieäc giaûi quyeát nhöõng thaùch thöùc muïc vuï cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Trong caùc xaõ hoäi tuïc hoùa, ñieàu naøy laøm cho tieáng noùi cuûa Tin Möøng coù söùc maïnh lôùn hôn. Trong boái caûnh cuûa ngheøo ñoùi, noù thuùc ñaåy moïi ngöôøi hôïp löïc ñeå phuïc vuï coâng lyù, hoøa bình vaø phaåm giaù cuûa nhöõng ngöôøi heøn moïn nhaát. Trong moïi tröôøng hôïp, noù laø nguoàn löïc ñeå haøn gaén neàn vaên hoùa haän thuø, chia reõ vaø chieán tranh khieán caùc nhoùm, caùc daân toäc vaø quoác gia choáng laïi nhau.

f) Hoân nhaân giöõa caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc Hoäi thaùnh hoaëc coäng ñoàng Hoäi thaùnh khaùc nhau (hoân nhaân hoãn hôïp) taïo thaønh nhöõng thöïc taïi trong ñoù söï khoân ngoan hieäp thoâng coù theå tröôûng thaønh vaø ngöôøi ta coù theå truyeàn giaùo cho nhau.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

g) Hoäi nghò cuûa chuùng toâi ñaõ coù theå nhaän thaáy söï ña daïng giöõa caùc tuyeân tín Kitoâ giaùo trong caùch hieåu cô caáu hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh. Trong caùc Hoäi thaùnh Chính thoáng, tính hieäp haønh ñöôïc hieåu theo nghóa chaët cheõ nhö moät bieåu hieän cuûa vieäc thöïc thi quyeàn löïc taäp theå chæ daønh rieâng cho caùc Giaùm muïc (Thöôïng Hoäi ñoàng). Theo nghóa roäng, noù ñeà caäp ñeán söï tham gia tích cöïc cuûa moïi tín höõu vaøo ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh. Khoâng thieáu nhöõng taøi lieäu tham khaûo veà caùc thöïc haønh ñöôïc söû duïng trong caùc coäng ñoàng Hoäi thaùnh khaùc, ñieàu naøy ñaõ laøm phong phuù theâm cuoäc tranh luaän cuûa chuùng toâi. Taát caû ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi ñöôïc nghieân cöùu theâm.

h) Moät chuû ñeà khaùc caàn ñöôïc khaùm phaù saâu hôn lieân quan ñeán moái lieân heä giöõa tính hieäp haønh vaø tính öu vieät ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau (ñòa phöông, khu vöïc, phoå quaùt), trong söï phuï thuoäc laãn nhau cuûa chuùng. Noù ñoøi hoûi phaûi cuøng nhau ñoïc laïi lòch söû ñeå vöôït qua nhöõng khuoân saùo vaø thaønh kieán. Caùc cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát ñang dieãn ra ñaõ giuùp ngöôøi ta coù theå hieåu roõ hôn, döïa treân caùc thöïc tieãn cuûa thieân nieân kyû ñaàu tieân, raèng tính hieäp haønh vaø tính öu vieät laø nhöõng thöïc teá lieân quan, boå sung vaø khoâng theå taùch rôøi. Vieäc laøm saùng toû ñieåm teá nhò naøy ñöôïc phaûn aùnh trong caùch hieåu thöøa taùc vuï Pheâroâ nhaèm phuïc vuï söï hieäp nhaát, nhö thaùnh Gioan Phaoloâ II mong muoán trong Thoâng ñieäp Ñeå Taát caû neân Moät [Ut Unum Sint].

i) Vaán ñeà hieäp thoâng bí tích (communicatio in sacris)[1] caàn phaûi ñöôïc xem xeùt theâm töø khía caïnh thaàn hoïc, giaùo luaät vaø muïc vuï, döôùi aùnh saùng cuûa moái lieân heä giöõa söï hieäp thoâng bí tích vaø hieäp thoâng Hoäi thaùnh. Vaán ñeà naøy ñaëc bieät ñaùng chuù yù ôû caùc caëp vôï choàng khaùc ñaïo. Ñieàu naøy cuõng daãn chuùng ta ñeán moät suy tö roäng lôùn hôn veà hoân nhaân hoãn hôïp.

j) Moät suy tö cuõng ñöôïc thuùc giuïc veà hieän töôïng caùc coäng ñoàng "phi giaùo phaùi" vaø caùc phong traøo "ñaùnh thöùc" nguoàn caûm höùng Kitoâ giaùo, voán cuõng ñöôïc ñoâng ñaûo caùc tín höõu goác Coâng giaùo tham gia.

Caùc ñeà xuaát

k) Naêm 2025 ñaùnh daáu kyû nieäm Coâng ñoàng Niceâa (325), trong ñoù bieåu töôïng ñöùc tin nhaèm hieäp nhaát taát caû caùc Kitoâ höõu ñaõ ñöôïc xaây döïng. Vieäc cuøng nhau kyû nieäm bieán coá naøy seõ giuùp chuùng ta hieåu roõ hôn veà caùch caùc vaán ñeà gaây tranh caõi tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc thaûo luaän vaø giaûi quyeát cuøng nhau trong Coâng ñoàng nhö theá naøo.

l) Trong cuøng naêm 2025, theo ôn quan phoøng, ngaøy leã troïng theå Phuïc Sinh seõ truøng hôïp trong taát caû caùc Hoäi thaùnh vaø caùc coäng ñoaøn Kitoâ giaùo. Ñaïi hoäi baøy toû mong muoán thieát tha coù ñöôïc moät ngaøy leã Phuïc Sinh chung ñeå chuùng ta coù theå cöû haønh Söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa, söï soáng vaø ôn cöùu ñoä cuûa chuùng ta trong cuøng moät ngaøy.

m) Ngoaøi ra coøn coù mong muoán tieáp tuïc thu huùt caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc Hoäi thaùnh vaø truyeàn thoáng Hoäi thaùnh khaùc tham gia vaøo caùc tieán trình hieäp haønh Coâng giaùo ôû moïi bình dieän vaø môøi theâm caùc ñaïi bieåu huynh ñeä tham döï Phieân hoïp tieáp theo cuûa Phieân hoïp vaøo naêm 2024.

n) Moät soá ngöôøi ñaõ ñöa ra ñeà nghò trieäu taäp moät Thöôïng Hoäi ñoàng ñaïi keát veà söù vuï chung trong theá giôùi ñöông thôøi.

o) Cuõng coù ñeà nghò: neân thieát keá moät saùch thuaät laïi bieán coá töû ñaïo ñaïi keát.

Phaàn II: Taát Caû Caùc Moân Ñeä, Taát Caû Caùc Nhaø Truyeàn Giaùo

8. Hoäi thaùnh chính laø Söù vuï

Caùc ñieåm hoäi tuï

a). Thay vì noùi raèng Hoäi thaùnh coù moät söù vuï, chuùng toâi khaúng ñònh raèng Hoäi thaùnh "chính laø" söù vuï. "Nhö Chuùa Cha ñaõ sai Thaày, thì Thaày cuõng sai anh em" (Ga 20,21): Hoäi thaùnh nhaän ñöôïc töø Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñöôïc Chuùa Cha sai, söù vuï cuûa mình. Ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn naâng ñôõ vaø höôùng daãn, Hoäi thaùnh coâng boá vaø laøm chöùng Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi chöa bieát hoaëc chöa ñoùn nhaän Tin Möøng. Hoäi thaùnh laøm ñieàu naøy vôùi söï löïa choïn öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo, ñieàu naøy baét nguoàn töø söù vuï cuûa Chuùa Gieâsu. Baèng caùch naøy, Hoäi thaùnh coäng taùc vaøo vieäc Nöôùc Thieân Chuùa ñang ñeán, maø Hoäi thaùnh laø haït gioáng (x. Lumen Gentium, soá 5).

b) Caùc bí tích khai taâm Kitoâ giaùo trao cho taát caû caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu traùch nhieäm thöïc hieän söù vuï cuûa Hoäi thaùnh. Giaùo daân, nhöõng ngöôøi thaùnh hieán vaø caùc thöøa taùc vieân chöùc thaùnh ñeàu coù phaåm giaù bình ñaúng nhö nhau. Hoï ñaõ nhaän ñöôïc nhöõng ñaëc suûng vaø ôn goïi khaùc nhau cuõng nhö thöïc hieän nhöõng vai troø vaø chöùc naêng khaùc nhau, nhöng taát caû ñeàu ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn keâu goïi vaø nuoâi döôõng ñeå hôïp thaønh moät nhieäm theå duy nhaát trong Chuùa Kitoâ (1Cr 12,4-31). Taát caû hoï ñeàu laø nhöõng moân ñeä, taát caû nhöõng nhaø truyeàn giaùo, trong söùc soáng hoã töông cuûa caùc coäng ñoàng ñòa phöông, nhöõng ngöôøi caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui ngoït ngaøo vaø an uûi cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng. Vieäc thöïc thi ñoàng traùch nhieäm laø ñieàu caàn thieát cho tính hieäp haønh vaø caàn thieát ôû moïi caáp ñoä cuûa Hoäi thaùnh. Moãi Kitoâ höõu laø moät söù vuï treân traùi ñaát naøy.

c) Gia ñình laø truï coät cuûa moïi coäng ñoàng Kitoâ höõu. Cha meï, oâng baø vaø taát caû nhöõng ngöôøi soáng vaø chia seû ñöùc tin trong gia ñình ñeàu laø nhöõng nhaø truyeàn giaùo ñaàu tieân. Gia ñình, nhö moät coäng ñoàng söï soáng vaø tình yeâu, laø nôi ñaëc bieät ñeå giaùo duïc ñöùc tin vaø thöïc haønh Kitoâ giaùo, moät nôi caàn söï ñoàng haønh ñaëc bieät trong caùc coäng ñoàng. Söï hoã trôï ñaëc bieät caàn thieát ñoái vôùi caùc baäc cha meï phaûi dung hoøa coâng vieäc, keå caû trong coäng ñoàng Hoäi thaùnh vaø phuïc vuï söù vuï cuûa Hoäi thaùnh, vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa ñôøi soáng gia ñình.

d) Neáu söù vuï laø moät aân ban lieân quan ñeán toaøn theå Hoäi thaùnh, thì ngöôøi tín höõu giaùo daân ñoùng goùp moät caùch quan troïng vaøo vieäc thaêng tieán söù vuï ñoù trong moïi lónh vöïc vaø trong caùc hoaøn caûnh thoâng thöôøng haèng ngaøy. Treân heát, chính hoï laø nhöõng ngöôøi laøm cho Hoäi thaùnh hieän dieän vaø coâng boá Tin Möøng, chaúng haïn trong neàn vaên hoùa kyõ thuaät soá, voán coù taùc ñoäng maïnh meõ treân toaøn theá giôùi; trong vaên hoùa giôùi treû; trong theá giôùi coâng vieäc vaø kinh doanh, chính trò, ngheä thuaät vaø vaên hoùa; trong nghieân cöùu, giaùo duïc vaø ñaøo taïo khoa hoïc; trong vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta; vaø ñaëc bieät thoâng qua vieäc tham gia vaøo ñôøi soáng coâng coäng. Baát cöù nôi naøo hoï hieän dieän, hoï ñeàu ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho Chuùa Gieâsu Kitoâ trong ñôøi soáng haèng ngaøy vaø minh nhieân chia seû ñöùc tin vôùi ngöôøi khaùc. Moät caùch ñaëc bieät, nhöõng ngöôøi treû, vôùi nhöõng aân phuùc vaø söï yeáu ñuoái cuûa mình, baèng caùch ngaøy caøng lôùn leân trong tình baïn vôùi Chuùa Gieâsu, trôû thaønh nhöõng toâng ñoà Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi ñoàng trang ñoàng löùa vôùi mình.

e) Caùc tín höõu giaùo daân cuõng ngaøy caøng hieän dieän vaø tích cöïc phuïc vuï trong caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo. Nhieàu ngöôøi trong soá hoï toå chöùc vaø linh hoaït caùc coäng ñoàng muïc vuï, phuïc vuï vôùi tö caùch laø nhaø giaùo duïc toân giaùo, nhaø thaàn hoïc vaø nhaø ñaøo taïo, linh hoaït vieân taâm linh vaø giaùo lyù vieân, vaø tham gia vaøo nhieàu cô quan giaùo xöù vaø giaùo phaän khaùc nhau. ÔÛ nhieàu vuøng, ñôøi soáng cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh phuï thuoäc vaøo caùc giaùo lyù vieân. Ngoaøi ra, giaùo daân coøn phuïc vuï trong vieäc baûo veä vaø quaûn lyù. Taát caû nhöõng ñoùng goùp naøy ñeàu khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi söù vuï cuûa Hoäi thaùnh; vì lyù do naøy, caàn phaûi cung caáp vieäc thu ñaït ñöôïc caùc naêng löïc caàn thieát.

f) Vôùi tính ña daïng to lôùn cuûa chuùng, caùc ñaëc suûng cuûa giaùo daân tieâu bieåu caùc aân phuùc roõ reät cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn daønh cho Hoäi thaùnh, nhöõng aân phuùc naøy phaûi ñöôïc phaùt huy, thöøa nhaän vaø ñaùnh giaù cao moät caùch troïn veïn. Trong moät soá hoaøn caûnh, giaùo daân coù theå ñöôïc keâu goïi ñeå giuùp buø ñaép tình traïng thieáu linh muïc, vôùi nguy cô tính chaát giaùo daân cuûa vieäc laøm toâng ñoà cuûa hoï coù nguy cô bò suy giaûm. Trong nhöõng boái caûnh khaùc, coù theå caùc linh muïc töï mình laøm moïi vieäc vaø do ñoù caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï cuûa giaùo daân bò boû qua hoaëc khoâng ñöôïc söû duïng ñuùng möùc. Trong moïi boái caûnh, coù moät moái nguy hieåm, ñöôïc nhieàu ngöôøi taïi Ñaïi hoäi baøy toû, ñoù laø "giaùo só hoùa" giaùo daân, taïo ra moät taàng lôùp giaùo daân öu tuù voán duy trì nhöõng baát bình ñaúng vaø chia reõ giöõa daân Chuùa.

g) Vieäc thöïc haønh truyeàn giaùo ñeán vôùi muoân daân [ad gentes] bao goàm moät söï phong phuù laãn nhau giöõa caùc Hoäi thaùnh, bôûi vì noù khoâng chæ lieân quan ñeán caùc nhaø truyeàn giaùo, maø coøn lieân quan ñeán toaøn theå coäng ñoàng, ñöôïc khuyeán khích caàu nguyeän, chia seû taøi saûn vaø chöùng taù. Caùc Hoäi thaùnh thieáu giaùo só khoâng ñöôïc töø boû vieäc daán thaân naøy, trong khi nhöõng Hoäi thaùnh ñang traûi qua söï nôû roä hôn veà ôn goïi thöøa taùc vuï chöùc thaùnh coù theå côûi môû hôn vôùi vieäc hôïp taùc muïc vuï, theo moät logic ñích thöïc cuûa Tin Möøng. Taát caû caùc nhaø truyeàn giaùo - giaùo daân, tu só, phoù teá vaø linh muïc, ñaëc bieät laø thaønh vieân cuûa caùc tu hoäi truyeàn giaùo vaø caùc nhaø truyeàn giaùo [fidei donum], nhôø vaøo ôn goïi cuûa mình, taïo thaønh moät nguoàn löïc quan troïng ñeå taïo ra nhöõng moái lieân keát trong söï hieåu bieát laãn nhau vaø trao ñoåi hoàng aân.

h) Söù vuï cuûa Hoäi thaùnh lieân tuïc ñöôïc canh taân vaø nuoâi döôõng bôûi Bí tích Thaùnh Theå, ñaëc bieät khi Hoäi thaùnh neâu baät tính chaát coäng ñoàng vaø truyeàn giaùo cuûa mình.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

i) Caàn tieáp tuïc ñaøo saâu söï hieåu bieát thaàn hoïc veà moái lieân heä giöõa caùc ñaëc suûng vaø caùc thöøa taùc vuï töø goùc ñoä truyeàn giaùo.

j) Coâng ñoàng Vaticanoâ II vaø caùc huaán quyeàn tieáp theo trình baøy söù vuï ñaëc bieät cuûa giaùo daân veà maët thaùnh hoùa caùc thöïc taïi traàn gian hoaëc theá tuïc. Tuy nhieân, thöïc taïi laø vieäc thöïc haønh muïc vuï ôû caùc bình dieän giaùo xöù, giaùo phaän, vaø gaàn ñaây, thaäm chí ôû bình dieän hoaøn vuõ, ngaøy caøng giao phoù nhieàu hôn cho giaùo daân nhöõng nhieäm vuï vaø thöøa taùc vuï trong chính Hoäi thaùnh. Suy tö thaàn hoïc vaø caùc ñieàu khoaûn giaùo luaät caàn phaûi ñöôïc dung hoøa vôùi nhöõng dieãn bieán quan troïng naøy vaø traùnh nhöõng thuyeát nhò nguyeân coù theå laøm toån haïi ñeán vieäc tri nhaän söï hieäp nhaát trong söù vuï cuûa Hoäi thaùnh.

k) Trong vieäc coå vuõ tính ñoàng traùch nhieäm cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeå truyeàn giaùo, chuùng toâi nhìn nhaän khaû naêng toâng ñoà cuûa nhöõng ngöôøi khuyeát taät. Chuùng toâi muoán ñaùnh giaù cao hôn söï ñoùng goùp cho vieäc loan baùo Tin Möøng do söï phong phuù lôùn lao cuûa nhaân tính hoï mang laïi. Chuùng toâi thöøa nhaän nhöõng traûi nghieäm ñau khoå, bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi vaø phaân bieät ñoái xöû cuûa hoï, ñoâi khi xaûy ra ngay caû trong coäng ñoàng Kitoâ giaùo.

l) Caùc cô caáu muïc vuï caàn ñöôïc toå chöùc laïi ñeå coù theå saün saøng thöøa nhaän, phaùt huy vaø sinh ñoäng caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï giaùo daân, ñöa chuùng vaøo tính naêng ñoäng truyeàn giaùo cuûa Hoäi thaùnh hieäp haønh. Döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc muïc töû, caùc coäng ñoàng seõ coù theå cöû ngöôøi ñi cuõng nhö naâng ñôõ nhöõng ngöôøi hoï ñaõ cöû ñi truyeàn giaùo. Baèng caùch naøy, nhöõng cô caáu naøy chuû yeáu seõ phuïc vuï söù vuï maø caùc tín höõu thöïc hieän trong xaõ hoäi, trong gia ñình vaø trong cuoäc soáng vieäc laøm, thay vì chæ taäp trung vaøo caùc vaán ñeà noäi boä hoaëc caùc moái quan taâm cuûa toå chöùc.

m) Cuïm töø "moät Hoäi thaùnh hoaøn toaøn coù tính thöøa taùc", ñöôïc söû duïng trong Taøi lieäu laøm vieäc, coù theå daãn ñeán nhöõng hieåu laàm. Chuùng ta haõy ñi saâu hôn vaøo yù nghóa cuûa noù ñeå laøm roõ moïi söï mô hoà.

Caùc ñeà xuaát

n) Chuùng ta caàn saùng taïo hôn nöõa trong vieäc thaønh laäp caùc thöøa taùc vuï theo nhu caàu cuûa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông, vôùi söï tham gia ñaëc bieät cuûa giôùi treû. Ngöôøi ta coù theå nghó tôùi vieäc môû roäng hôn nöõa nhöõng traùch nhieäm ñöôïc giao cho thöøa taùc vuï ñoïc saùch hieän taïi, nhöõng traùch nhieäm voán ñaõ roäng hôn nhöõng traùch nhieäm ñöôïc thöïc hieän trong phuïng vuï. Ñieàu naøy coù theå trôû thaønh moät thöøa taùc vuï rao giaûng Lôøi Chuùa ñaày ñuû hôn, maø trong nhöõng boái caûnh thích hôïp, cuõng coù theå bao goàm caû vieäc thuyeát giaûng. Chuùng ta cuõng coù theå thaêm doø khaû theå thaønh laäp moät thöøa taùc vuï ñöôïc giao cho caùc caëp vôï choàng cam keát hoã trôï ñôøi soáng gia ñình vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi chuaån bò laõnh nhaän Bí tích Hoân nhaân.

o) Caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông ñöôïc môøi xem xeùt caùc phöông tieän vaø thôøi ñieåm thích hôïp ñeå coäng ñoàng thöøa nhaän caùc ñaëc suûng vaø muïc vuï giaùo daân. Ñieàu naøy coù theå dieãn ra nhaân dòp cöû haønh phuïng vuï trong ñoù uûy nhieäm thö muïc vuï ñöôïc trao ban.

9. Phuï nöõ trong Ñôøi soáng vaø Söù vuï cuûa Hoäi thaùnh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Chuùng ta ñöôïc taïo döïng coù nam coù nöõ, theo hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa. Ngay töø ñaàu, coâng trình saùng taïo ñaõ theå hieän söï hieäp nhaát vaø khaùc bieät, mang laïi cho ngöôøi nöõ vaø ngöôøi nam moät baûn chaát, ôn goïi vaø soá phaän chung, cuõng nhö hai traûi nghieäm rieâng bieät veà thöïc taïi con ngöôøi. Kinh Thaùnh chöùng thöïc tính boå sung vaø hoã töông giöõa ngöôøi nöõ vaø ngöôøi nam. Döôùi nhieàu hình thöùc, giao öôùc giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ laø troïng taâm trong keá hoaïch saùng taïo cuûa Thieân Chuùa. Ñöùc Gieâsu coi phuï nöõ laø ngöôøi ñoái thoaïi vôùi Ngöôøi: Ngöôøi noùi vôùi hoï veà Nöôùc Thieân Chuùa; Ngöôøi chaøo ñoùn hoï nhö nhöõng moân ñeä, chaúng haïn nhö ñoái vôùi coâ Maria taïi Beâtania. Nhöõng ngöôøi phuï nöõ naøy, töøng ñaõ caûm nghieäm ñöôïc quyeàn naêng chöõa laønh, giaûi thoaùt vaø coâng nhaän cuûa Ngöôøi, ñaõ ñoàng haønh vôùi Ngöôøi treân con ñöôøng töø Galileâ ñeán Gieârusalem (x. Lc 8,1-3). Ngöôøi giao phoù vieäc loan baùo Söï Phuïc Sinh vaøo buoåi saùng Phuïc Sinh cho moät ngöôøi phuï nöõ, ñoù laø Maria Maùcñala.

b) Trong Ñöùc Kitoâ, ngöôøi nam cuõng nhö ngöôøi nöõ, ñeàu ñöôïc maëc cuøng moät phaåm giaù pheùp röûa nhö nhau (x. Gl 3,28) vaø nhaän ñöôïc caùc aân suûng khaùc nhau cuûa cuøng moät Thaùnh Thaàn. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi cuøng nhau böôùc vaøo cuoäc hieäp thoâng trong caùc moái quan heä yeâu thöông, khoâng caïnh tranh trong Chuùa Kitoâ, vaø vaøo tính ñoàng traùch nhieäm caàn ñöôïc phaùt bieåu ôû moïi bình dieän cuûa ñôøi soáng Hoäi thaùnh. Nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ noùi vôùi chuùng ta, chuùng ta laø "moät daân toäc ñöôïc trieäu taäp vaø keâu goïi baèng söùc maïnh cuûa caùc Moái Phuùc Thaät".

c) Chuùng toâi ñaõ coù moät traûi nghieäm raát tích cöïc veà söï hoã töông giöõa phuï nöõ vaø nam giôùi trong Phieân hoïp naøy. Chuùng toâi cuøng nhau laëp laïi lôøi keâu goïi ñaõ ñöôïc ñöa ra trong caùc giai ñoaïn tröôùc cuûa tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng, raèng Hoäi thaùnh tieáp nhaän moät cam keát döùt khoaùt hôn ñeå hieåu vaø ñoàng haønh vôùi phuï nöõ töø quan ñieåm muïc vuï vaø bí tích. Phuï nöõ mong muoán chia seû kinh nghieäm taâm linh cuûa hoï treân haønh trình höôùng tôùi söï thaùnh thieän trong caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûa cuoäc soáng: laø nhöõng ngöôøi phuï nöõ treû, nhöõng ngöôøi meï, trong tình baïn vaø caùc moái quan heä cuûa hoï, trong ñôøi soáng gia ñình ôû moïi löùa tuoåi, trong ñôøi soáng coâng vieäc vaø trong ñôøi soáng thaùnh hieán. Phuï nöõ ñoøi hoûi coâng lyù trong nhöõng xaõ hoäi vaãn coøn bò aûnh höôûng saâu saéc bôûi baïo löïc tình duïc, baát bình ñaúng veà kinh teá, vaø xu höôùng coi hoï nhö ñoà vaät. Phuï nöõ bò toån thöông bôûi naïn buoân ngöôøi, bôûi naïn di cö cöôõng böùc vaø chieán tranh. Vieäc ñoàng haønh muïc vuï vaø thaêng tieán phuï nöõ moät caùch quyeát lieät phaûi ñöôïc ñi ñoâi vôùi nhau.

d) Phuï nöõ chieám ña soá trong haøng gheá nhaø thôø cuûa chuùng ta vaø thöôøng laø nhöõng ngöôøi truyeàn giaùo chính yeáu veà ñöùc tin trong gia ñình. Nhöõng ngöôøi phuï nöõ thaùnh hieán, trong ñôøi soáng chieâm nieäm vaø toâng ñoà, laø moät hoàng aân, moät daáu chæ vaø moät chöùng töø coù taàm quan troïng caên baûn giöõa chuùng ta. Lòch söû laâu daøi cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo nöõ, caùc vò thaùnh, caùc nhaø thaàn hoïc vaø caùc nhaø thaàn bí cuõng laø nguoàn caûm höùng vaø nuoâi döôõng maïnh meõ cho nhöõng ngöôøi nam cuõng nhö nöõ trong thôøi ñaïi chuùng ta.

e) Ñöùc Maria taïi Nadareùt, ngöôøi phuï nöõ ñaày loøng tin vaø laø meï Thieân Chuùa, ñoái vôùi moïi ngöôøi vaãn laø moät nguoàn yù nghóa phi thöôøng theo quan ñieåm thaàn hoïc, Hoäi thaùnh vaø thieâng lieâng. Ñöùc Maria nhaéc nhôû chuùng ta veà lôøi môøi goïi phoå quaùt haõy caån thaän laéng nghe Thieân Chuùa vaø luoân côûi môû vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Meï ñaõ ñaõ traûi qua nieàm vui sinh nôû vaø chòu ñöïng ñau khoå. Meï sinh con trong ñieàu kieän baáp beânh, töøng traûi qua kieáp tò naïn vaø soáng qua noãi ñau khoå vì con mình bò gieát haïi daõ man. Nhöng ngaøi cuõng caûm nghieäm ñöôïc veû huy hoaøng cuûa söï phuïc sinh vaø vinh quang cuûa ngaøy Leã Hieän Xuoáng.

f) Nhieàu phuï nöõ baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi coâng vieäc cuûa caùc linh muïc vaø giaùm muïc, nhöng hoï cuõng noùi veà moät Hoäi thaùnh ñang bò toån thöông. Chuû nghóa giaùo só trò, naõo traïng troïng nam khinh nöõ [soâ vanh nam tính - maschilismo][2] vaø vieäc söû duïng quyeàn bính khoâng phuø hôïp tieáp tuïc laøm bieán daïng boä maët cuûa Hoäi thaùnh, cuõng nhö laøm toån haïi ñeán söï hieäp thoâng. Moät söï hoaùn caûi taâm linh saâu saéc laø caàn thieát ñeå laøm neàn taûng cho baát kyø söï thay ñoåi cô caáu naøo. Laïm duïng tình duïc, quyeàn löïc vaø kinh teá tieáp tuïc keâu goïi coâng lyù, chöõa laønh vaø hoøa giaûi. Chuùng toâi töï hoûi, laøm theá naøo ñeå Hoäi thaùnh coù theå trôû thaønh moät khoâng gian coù khaû naêng baûo veä taát caû moïi ngöôøi.

g) Khi phaåm giaù vaø coâng lyù trong caùc moái töông giao giöõa nam giôùi vaø nöõ giôùi bò suy yeáu trong Hoäi thaùnh, thì ñoä khaû tín cuûa lôøi rao giaûng maø chuùng ta ñöa ra vôùi theá giôùi cuõng seõ bò suy yeáu ñi. Tieán trình hieäp haønh cho thaáy raèng, caàn phaûi ñieàu chænh laïi caùc moái töông giao vaø thöïc hieän caùc thay ñoåi veà cô caáu. Baèng caùch naøy, chuùng ta seõ coù khaû naêng chaøo ñoùn toát hôn söï tham gia vaø ñoùng goùp cuûa taát caû moïi ngöôøi - giaùo daân, nam nöõ tu só, phoù teá, linh muïc vaø giaùm muïc - vôùi tö caùch laø moân ñeä ñoàng traùch nhieäm veà söù vuï.

h) Ñaïi hoäi yeâu caàu chuùng ta traùnh laëp laïi sai laàm khi noùi veà phuï nöõ nhö moät vaán naïn hoaëc moät vaán ñeà. Thay vaøo ñoù, chuùng toâi mong muoán thuùc ñaåy moät Hoäi thaùnh, trong ñoù ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ñoái thoaïi vôùi nhau ñeå hieåu roõ hôn veà chieàu saâu keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, trong ñoù phuï nöõ cuøng xuaát hieän vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi chuû ñoäng, khoâng bò leä thuoäc, khoâng bò loaïi tröø hoaëc khoâng bò caïnh tranh.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

i) Caùc Hoäi thaùnh treân khaép theá giôùi ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi roõ raøng veà vieäc nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù cao hôn söï ñoùng goùp cuûa phuï nöõ, cuõng nhö gia taêng caùc traùch nhieäm muïc vuï ñöôïc giao phoù cho hoï trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Hoäi thaùnh. Ñeå theå hieän toát hôn caùc ñaëc suûng cuûa moïi ngöôøi vaø ñaùp öùng toát hôn caùc nhu caàu muïc vuï, laøm theá naøo Hoäi thaùnh coù theå thu huùt nhieàu phuï nöõ hôn vaøo caùc vai troø vaø thöøa taùc vuï hieän coù? Neáu caàn coù nhöõng thöøa taùc vuï môùi, ai seõ chòu traùch nhieäm phaân ñònh, ôû caáp ñoä naøo vaø baèng caùch naøo?

j) Caùc quan ñieåm khaùc nhau ñaõ ñöôïc baøy toû lieân quan ñeán vieäc phuï nöõ tieáp caän thöøa taùc vuï phoù teá. Moät soá ngöôøi cho raèng böôùc naøy seõ khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc, vì noù khoâng lieân tuïc vôùi Truyeàn thoáng. Tuy nhieân, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, vieäc trao cho phuï nöõ chöùc phoù teá seõ khoâi phuïc laïi taäp tuïc cuûa Hoäi thaùnh sô khai. Coøn nhöõng ngöôøi khaùc nöõa coi ñeà nghò naøy laø moät caâu traû lôøi thích hôïp vaø caàn thieát tröôùc nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi, trung thaønh vôùi Truyeàn thoáng vaø coù khaû naêng tìm thaáy tieáng vang trong taâm hoàn nhieàu ngöôøi ñang tìm kieám söùc soáng vaø naêng löôïng ñoåi môùi trong Hoäi thaùnh. Moät soá baøy toû lo ngaïi raèng yeâu caàu naøy laø bieåu hieän cuûa moät söï nhaàm laãn nguy hieåm veà maët nhaân hoïc, khi chaáp nhaän ñieàu maø Hoäi thaùnh seõ töï ñieàu chænh [thoûa hieäp] theo tinh thaàn cuûa thôøi ñaïi.

k) Vieäc thaûo luaän veà vaán ñeà naøy cuõng lieân quan ñeán vieäc suy tö roäng raõi hôn veà thaàn hoïc chöùc phoù teá (x. chöông 11, töø muïc h ñeán muïc i, beân döôùi).

Caùc ñeà xuaát

l) Ñaëc bieät, caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông ñöôïc khuyeán khích môû roäng dòch vuï laéng nghe, ñoàng haønh vaø chaêm soùc cho nhöõng phuï nöõ bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi trong caùc boái caûnh xaõ hoäi khaùc nhau.

m) Coù moät nhu caàu caáp thieát laø baûo ñaûm raèng phuï nöõ coù theå tham gia vaøo quaù trình ñöa ra quyeát ñònh vaø ñaûm nhaän caùc vai troø traùch nhieäm trong vieäc chaêm soùc muïc vuï vaø söù vuï. Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ gia taêng ñaùng keå soá löôïng phuï nöõ naém giöõ caùc vò trí traùch nhieäm trong Giaùo trieàu Roâma. Ñieàu töông töï cuõng neân xaûy ra ôû nhöõng caáp ñoä khaùc trong ñôøi soáng Hoäi thaùnh. Boä Giaùo luaät seõ phaûi ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp.

n) Vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc vaø muïc vuï veà khaû naêng tieáp caän chöùc phoù teá cuûa phuï nöõ caàn ñöôïc tieáp tuïc, döïa treân keát quaû cuûa caùc uûy ban do Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät thaønh laäp cho muïc ñích naøy, vaø töø caùc nghieân cöùu thaàn hoïc, lòch söû vaø chuù giaûi ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Neáu coù theå, keát quaû seõ ñöôïc trình baøy taïi Khoaù hoïp tieáp theo cuûa Ñaïi hoäi.

o) Caùc tröôøng hôïp phaân bieät ñoái xöû trong vieäc laøm vaø traû löông khoâng coâng baèng trong Hoäi thaùnh caàn ñöôïc ñeà caäp vaø giaûi quyeát, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng phuï nöõ soáng ñôøi thaùnh hieán, nhöõng ngöôøi thöôøng bò coi laø lao ñoäng reû maït.

p) Caàn phaûi môû roäng khaû naêng tieáp caän cuûa phuï nöõ vôùi caùc chöông trình ñaøo taïo vaø nghieân cöùu thaàn hoïc. Phuï nöõ ñöôïc ñöa vaøo caùc chöông trình giaûng daïy vaø ñaøo taïo cuûa caùc chuûng vieän, ñeå thuùc ñaåy vieäc ñaøo taïo toát hôn cho thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh.

q) Ñieàu quan troïng laø caùc vaên baûn phuïng vuï vaø taøi lieäu cuûa Hoäi thaùnh phaûi chuù yù hôn khoâng chæ ñeán vieäc söû duïng ngoân ngöõ coù tính bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ, maø coøn bao goàm vieäc söû duïng caùc töø ngöõ, hình aûnh vaø caâu chuyeän ruùt ra nhieàu hôn veà söï phong phuù trong kinh nghieäm cuûa phuï nöõ.

r) Chuùng toâi ñeà xuaát raèng phuï nöõ, neáu ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû, coù theå laøm thaåm phaùn trong moïi tieán trình giaùo luaät.

10. Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø Hieäp hoäi vaø Phong traøo Giaùo daân: moät daáu chæ ñaëc suûng

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Traûi qua nhieàu theá kyû, Hoäi thaùnh luoân caûm nghieäm ñöôïc hoàng aân caùc ñaëc suûng maø nhôø ñoù Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho Hoäi thaùnh treû hoùa vaø ñoåi môùi, töø nhöõng ñaëc suûng ñaëc bieät nhaát ñeán nhöõng ñaëc suûng ñôn giaûn nhaát vaø phoå bieán nhaát. Vôùi nieàm vui vaø loøng bieát ôn, Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa nhaän ra nôi hoï söï trôï giuùp quan phoøng maø chính Thieân Chuùa ñaõ naâng ñôõ hoï, höôùng daãn vaø soi saùng söù vuï cuûa Ngöôøi.

b) Chieàu kích ñaëc suûng cuûa Hoäi thaùnh ñöôïc bieåu hieän ñaëc bieät trong ñôøi soáng thaùnh hieán, vôùi söï phong phuù vaø ña daïng cuûa caùc hình thöùc. Chöùng töø cuûa hoï luoân goùp phaàn ñoåi môùi ñôøi soáng cuûa coäng ñoàng Hoäi thaùnh, chöùng toû laø lieàu thuoác giaûi ñoäc cho côn caùm doã thöôøng xuyeân cuûa tính traàn tuïc. Caùc gia ñình doøng tu khaùc nhau theå hieän veû ñeïp cuûa vieäc theo Chuùa, treân nuùi caàu nguyeän vaø treân caùc ñöôøng phoá treân theá giôùi, döôùi caùc hình thöùc ñôøi soáng coäng ñoàng, hay trong söï coâ tòch cuûa sa maïc, hoaëc ôû bieân giôùi cuûa nhöõng thaùch thöùc vaên hoùa. Ñaõ hôn moät laàn, ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán laø ngöôøi ñaàu tieân nhaän thaáy nhöõng thay ñoåi trong lòch söû vaø naém baét ñöôïc tieáng goïi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: ngay caû ngaøy nay Hoäi thaùnh cuõng caàn nhöõng lôøi ngoân söù cuûa hoï. Coäng ñoàng Kitoâ giaùo cuõng quan taâm vaø bieát ôn nhöõng thöïc haønh ñaõ ñöôïc chöùng minh cuûa ñôøi soáng hieäp haønh vaø söï phaân ñònh chung maø caùc coäng ñoàng soáng ñôøi thaùnh hieán ñaõ phaùt trieån qua nhieàu theá kyû. Chuùng ta cuõng bieát töø hoï raèng chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc söï khoân ngoan khi böôùc ñi cuøng nhau. Nhieàu Hoäi doøng vaø nhieàu Hoïc vieän thöïc haønh ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn, hoaëc caùc hình thöùc phaân ñònh töông töï khi thöïc hieän caùc Toång Coâng nghò cuûa tænh doøng vaø toång hoäi, ñeå ñoåi môùi cô caáu, suy nghó laïi veà loái soáng, kích hoaït caùc hình thöùc phuïc vuï môùi vaø gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát. Tuy nhieân, chuùng toâi cuõng löu yù ñeán söï toàn taïi dai daúng cuûa phong caùch ñoäc taøi trong moät soá tröôøng hôïp, khoâng coøn choã cho söï ñoái thoaïi huynh ñeä nöõa.

c) Vôùi loøng bieát ôn töông töï, daân Chuùa nhìn nhaän nhöõng haït gioáng canh taân trong caùc coäng ñoàng coù lòch söû laâu ñôøi ñaõ naûy nôû thaønh caùc coäng ñoàng Hoäi thaùnh môùi. Caùc hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo Hoäi thaùnh vaø caùc coäng ñoaøn môùi laø daáu chæ quyù giaù cho thaáy söï tröôûng thaønh veà tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Hoï coù giaù trò ñaëc bieät vì kinh nghieäm cuûa hoï trong vieäc thuùc ñaåy söï hieäp thoâng giöõa caùc ôn goïi khaùc nhau, ñoäng löïc hoï loan baùo Tin Möøng, söï gaàn guõi cuûa hoï vôùi nhöõng ngöôøi beân leà veà maët kinh teá vaø xaõ hoäi cuõng nhö qua vieäc hoï coå vuõ ích chung. Hoï thöôøng laø nhöõng maãu möïc veà söï hieäp thoâng hieäp haønh vaø söï tham gia vaøo söù vuï.

d) Caùc tröôøng hôïp laïm duïng döôùi nhieàu hình thöùc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thaùnh hieán vaø caùc thaønh vieân hieäp hoäi tín höõu, ñaëc bieät laø phuï nöõ, laø daáu hieäu cuûa moät vaán ñeà trong vieäc thöïc thi quyeàn bính vaø ñoøi hoûi nhöõng can thieäp quyeát ñoaùn vaø thích hôïp.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

e) Huaán quyeàn cuûa Hoäi thaùnh coù moät boä giaùo huaán ñöôïc phaùt trieån toát veà taàm quan troïng cuûa caùc aân suûng phaåm traät vaø ñaëc suûng trong ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh. Ñieàu naøy keâu goïi vieäc phaùt trieån trong caùch hieåu Hoäi thaùnh vaø trong suy tö thaàn hoïc. Do ñoù, vieäc ñaùng laøm laø xem xeùt laïi yù nghóa giaùo hoäi hoïc vaø nhöõng heä luaän muïc vuï cuï theå cuûa giaùo huaán naøy.

f) Söï ña daïng cuûa caùc caùch phaùt bieåu ñaëc suûng trong Hoäi thaùnh nhaán maïnh söï daán thaân cuûa daân Chuùa trong vieäc trôû thaønh moät söï hieän dieän mang tính ngoân söù gaàn guõi vôùi nhöõng anh chò em heøn moïn nhaát cuûa chuùng ta, vaø mang laïi cho neàn vaên hoùa ñöông thôøi moät yù thöùc saâu saéc hôn veà caùc khía caïnh thieâng lieâng cuûa cuoäc soáng. Caàn phaùt trieån söï hieåu bieát saâu saéc hôn veà vieäc laøm caùch naøo ñôøi soáng thaùnh hieán, cuõng nhö caùc hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo Hoäi thaùnh vaø caùc coäng ñoàng môùi, ñaët caùc ñaëc suûng cuûa hoï vaøo vieäc phuïc vuï söï hieäp thoâng vaø truyeàn giaùo trong caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông, taêng cöôøng caùc con ñöôøng hieän coù höôùng tôùi söï thaùnh thieän baèng söï hieän dieän coù tính ngoân söù.

Caùc ñeà xuaát

g) Chuùng toâi tin raèng ñaõ ñeán luùc phaûi duyeät laïi vaên kieän Mutuae Relationes naêm 1978, lieân quan ñeán moái quan heä giöõa caùc Giaùm muïc vaø caùc tu só trong Hoäi thaùnh. Chuùng toâi ñeà nghò vieäc söûa ñoåi naøy ñöôïc hoaøn thaønh theo caùch thöùc hieäp haønh, tham khaûo yù kieán cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan.

h) Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích ñoù, caàn phaûi ñöa ra, treân tinh thaàn hieäp haønh, caùc phöông tieän vaø coâng cuï ñeå thuùc ñaåy caùc cuoäc gaëp gôõ vaø caùc hình thöùc coäng taùc giöõa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Hoäi ñoàng Beà treân vaø Beà treân Thöôïng caáp cuûa caùc Tu hoäi Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø caùc Tu ñoaøn Toâng ñoà.

i) ÔÛ bình dieän caû caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông caù theå laãn caùc nhoùm Hoäi thaùnh, vieäc coå vuõ tính hieäp haønh truyeàn giaùo ñoøi hoûi phaûi thaønh laäp vaø toå chöùc caùc hoäi ñoàng vaø cô quan tö vaán maø taïi ñoù caùc ñaïi dieän cuûa caùc hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo Hoäi thaùnh vaø caùc coäng ñoàng môùi coù theå gaëp nhau ñeå thuùc ñaåy caùc moái quan heä laâu daøi giöõa cuoäc soáng vaø coâng vieäc cuûa hoï vaø cuûa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông.

j) Trong vieäc ñaøo taïo thaàn hoïc ôû moïi bình dieän, nhaát laø trong vieäc ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân thuï phong, söï noåi baät cuûa chieàu kích ñaëc suûng cuûa Hoäi thaùnh caàn ñöôïc theo doõi vaø cuûng coá khi caàn thieát.

11. Caùc phoù teá vaø linh muïc trong Hoäi thaùnh hieäp haønh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Caùc linh muïc laø coäng taùc vieân chính cuûa Giaùm muïc vaø cuøng vôùi ngaøi thaønh laäp moät linh muïc ñoaøn duy nhaát (x. Lumen Gentium, soá 28). Caùc phoù teá ñöôïc truyeàn chöùc ñeå thöïc hieän thöøa taùc vuï phuïc vuï Daân Chuùa trong vieäc phuïc vuï Lôøi Chuùa, trong phuïng vuï, nhöng treân heát laø thöïc thi ñöùc aùi (x. Lumen Gentium, soá 29). Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng mong muoán, tröôùc heát vaø treân heát, baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñeán caùc linh muïc vaø phoù teá. YÙ thöùc ñöôïc raèng hoï coù theå traûi qua söï coâ ñôn vaø coâ laäp, Ñaïi hoäi khuyeán khích caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu hoã trôï caùc ngaøi baèng lôøi caàu nguyeän, tình baïn höõu vaø söï coäng taùc.

b) Caùc phoù teá vaø linh muïc tham gia muïc vuï trong nhieàu moâi tröôøng muïc vuï khaùc nhau: taïi caùc giaùo xöù, trong vieäc truyeàn giaùo, giöõa nhöõng ngöôøi soáng trong caûnh ngheøo khoù vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi, trong theá giôùi vaên hoùa vaø giaùo duïc, cuõng nhö trong söù vuï ñeán vôùi muoân daân [ad gentes], trong nghieân cöùu thaàn hoïc, taïi caùc trung taâm tónh taâm, nhöõng nôi canh taân taâm linh, vaø nhieàu nôi khaùc. Trong moät Hoäi thaùnh hieäp haønh, caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh, ñöôïc keâu goïi soáng phuïc vuï daân Chuùa trong thaùi ñoä gaàn guõi vôùi moïi ngöôøi, chaøo ñoùn vaø laéng nghe moïi ngöôøi, ñoàng thôøi vun troàng moät neàn linh ñaïo caù nhaân saâu saéc vaø moät ñôøi soáng caàu nguyeän. Treân heát, hoï phaûi xem xeùt laïi vieäc thöïc thi quyeàn bính, noi göông Chuùa Gieâsu, Ñaáng "voán dó laø Thieân Chuùa, [#] nhöng ñaõ hoaøn toaøn truùt boû vinh quang maëc laáy thaân noâ leä" (Pl 2,6-7). Phieân hoïp nhìn nhaän raèng, nhieàu linh muïc vaø phoù teá ñaõ laøm cho dung maïo cuûa Chuùa Kitoâ, vò Toâi trung, vò Muïc töû Nhaân laønh, trôû neân höõu hình, qua vieäc daâng hieán cuûa hoï.

c) Chuû nghóa giaùo só trò laø moät trôû ngaïi cho vieäc muïc vuï vaø truyeàn giaùo. Noù xuaát phaùt töø söï hieåu sai veà lôøi keâu goïi cuûa Thieân Chuùa, daãn ñeán vieäc coi ñoù laø moät ñaëc aân chöù khoâng phaûi laø moät söï phuïc vuï, vaø noù theå hieän döôùi daïng quyeàn löïc traàn tuïc, töø choái chòu traùch nhieäm. Söï meùo moù naøy cuûa chöùc linh muïc phaûi ñöôïc giaûi quyeát ngay töø nhöõng giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình ñaøo taïo, nhôø tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa Daân Chuùa vaø kinh nghieäm cuï theå veà vieäc phuïc vuï nhöõng ngöôøi ñang caàn giuùp ñôõ nhaát. Chuùng ta chæ coù theå hình dung thöøa taùc vuï cuûa linh muïc ngaøy nay trong moái töông quan vôùi Giaùm muïc, trong haøng linh muïc, trong söï hieäp thoâng saâu saéc vôùi caùc thöøa taùc vuï vaø ñoaøn suûng khaùc. Thaät khoâng may, chuû nghóa giaùo só trò laø moät thaùi ñoä coù theå bieåu hieän khoâng chæ nôi caùc thöøa taùc vieân, maø caû nôi giaùo daân nöõa.

d) Nhaän thöùc ñöôïc khaû naêng vaø giôùi haïn cuûa mình laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå daán thaân vaøo thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh vôùi tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm. Vì lyù do naøy, vieäc ñaøo taïo con ngöôøi phaûi ñaûm baûo moät con ñöôøng töï nhaän thöùc thöïc teá, ñöôïc tích hôïp vôùi söï phaùt trieån veà vaên hoùa, taâm linh vaø toâng ñoà. Trong cuoäc haønh trình naøy, khoâng neân ñaùnh giaù thaáp söï ñoùng goùp cuûa gia ñình goác vaø coäng ñoàng Kitoâ giaùo, trong ñoù ngöôøi treû phaùt trieån ôn goïi cuûa mình, cuõng nhö cuûa caùc gia ñình khaùc ñoàng haønh cuøng söï phaùt trieån cuûa ngöôøi treû.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

e) Trong boái caûnh vieäc ñaøo taïo taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeå phuïc vuï trong moät Hoäi thaùnh hieäp haønh, vieäc ñaøo taïo caùc phoù teá vaø linh muïc ñoøi hoûi söï chuù yù ñaëc bieät. Chuùng toâi thöôøng baøy toû mong muoán raèng caùc chuûng vieän vaø caùc chöông trình ñaøo taïo khaùc daønh cho caùc öùng vieân leân chöùc linh muïc phaûi gaén lieàn vôùi ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa coäng ñoàng. Chuùng ta caàn traùnh nhöõng nguy cô cuûa chuû nghóa hình thöùc vaø heä tö töôûng daãn ñeán thaùi ñoä ñoäc ñoaùn vaø caûn trôû söï phaùt trieån ôn goïi thöïc söï. Vieäc söûa ñoåi caùc chöông trình ñaøo taïo ñoøi hoûi phaûi thaûo luaän vaø xem xeùt roäng raõi.

f) Nhöõng ñaùnh giaù khaùc nhau ñaõ ñöôïc ñöa ra veà ñôøi soáng ñoäc thaân cuûa caùc linh muïc. Moïi ngöôøi ñeàu ñaùnh giaù cao giaù trò ñaày tính ngoân söù vaø chöùng taù veà vieäc trôû neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ; moät soá ngöôøi töï hoûi lieäu söï thích ñaùng veà maët thaàn hoïc cuûa noù ñoái vôùi thöøa taùc vuï linh muïc coù nhaát thieát phaûi chuyeån thaønh moät nghóa vuï kyû luaät trong Hoäi thaùnh Latinh hay khoâng, ñaëc bieät laø nôi maø boái caûnh Hoäi thaùnh vaø vaên hoùa khieán vieäc naøy trôû neân khoù khaên hôn. Ñaây laø moät chuû ñeà khoâng môùi vaø caàn ñöôïc khaùm phaù theâm.

Caùc ñeà xuaát

g) Trong caùc Hoäi thaùnh Latinh, chöùc phoù teá vónh vieãn ñaõ ñöôïc giôùi thieäu theo nhieàu caùch khaùc nhau tuøy theo caùc boái caûnh Hoäi thaùnh khaùc nhau. Treân thöïc teá, moät soá Hoäi thaùnh ñòa phöông chöa hieän dieän chöùc phoù teá vónh vieãn; ÔÛ moät nôi khaùc, coù nhöõng lo ngaïi raèng caùc phoù teá seõ bò coi laø moät loaïi phöông thuoác cho tình traïng thieáu linh muïc. Ñoâi khi chöùc naêng muïc vuï cuûa hoï ñöôïc theå hieän trong phuïng vuï hôn laø phuïc vuï ngöôøi ngheøo trong coäng ñoàng. Do ñoù, chuùng toâi khuyeán nghò moät cuoäc löôïng ñònh veà vieäc thöøa taùc vuï phoù teá ñaõ ñöôïc thöïc thi ra sao keå töø Coâng ñoàng Vaticanoâ II.

h) Töø quan ñieåm thaàn hoïc, tröôùc heát vaø treân heát, caàn phaûi hieåu chöùc phoù teá trong chính noù, chöù khoâng chæ laø moät giai ñoaïn ñeå tieáp caän chöùc linh muïc. Vieäc coi hình thöùc chính cuûa chöùc phoù teá nhö "vónh vieãn", ñeå phaân bieät vôùi hình thöùc "chuyeån tieáp", töï noù laø moät daáu hieäu cho thaáy moät söï thay ñoåi quan ñieåm chöa ñaït ñöôïc moät caùch thoûa ñaùng.

i) Nhöõng ñieàu khoâng chaéc chaén xung quanh thaàn hoïc veà thöøa taùc vuï phoù teá cuõng laø do trong Hoäi thaùnh Latinh, chöùc vuï naøy chæ ñöôïc khoâi phuïc nhö moät caáp baäc rieâng vaø vónh vieãn cuûa phaåm traät keå töø Coâng ñoàng Vaticanoâ II. Moät suy tö saâu saéc hôn veà ñieåm naøy cuõng seõ laøm saùng toû vaán ñeà veà vieäc phuï nöõ coù ñöôïc chòu chöùc phoù teá hay khoâng.

j) Caàn phaûi xem xeùt laïi saâu saéc vieäc ñaøo taïo thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh theo quan ñieåm cuûa Hoäi thaùnh truyeàn giaùo mang tính hieäp haønh. Ñieàu naøy coù nghóa laø cuõng phaûi duyeät laïi vaên kieän Ratio fundamentalis [Nguyeân taéc caên baûn veà ñaøo taïo linh muïc] ñeå xaùc ñònh vieäc phaûi leân caáu truùc cho ñaøo taïo ra sao. Töông töï nhö vaäy, chuùng toâi cuõng ñeà nghò tieáp tuïc ñaøo taïo caùc linh muïc vaø phoù teá vôùi tinh thaàn hieäp haønh.

k) Söï minh baïch vaø vaên hoùa traùch nhieäm giaûi trình ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi söï tieán boä trong vieäc xaây döïng moät Hoäi thaùnh hieäp haønh. Chuùng toâi yeâu caàu caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông xaùc ñònh caùc quy trình vaø cô caáu cho pheùp kieåm tra thöôøng xuyeân caùch thöùc caùc linh muïc vaø phoù teá, vôùi vai troø traùch nhieäm, thöïc hieän thöøa taùc vuï cuûa mình. Caùc ñònh cheá hieän coù, chaúng haïn nhö caùc cô quan tham gia hoaëc caùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï, coù theå laø ñieåm khôûi ñaàu cho coâng vieäc naøy, quan taâm ñeán söï tham gia cuûa coäng ñoàng. Trong moïi tröôøng hôïp, nhöõng hình thöùc naøy phaûi ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi boái caûnh ñòa phöông vaø caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau, ñeå khoâng taïo thaønh trôû ngaïi hoaëc gaùnh naëng quan lieâu. Ñaây laø lyù do taïi sao caáp ñoä khu vöïc hoaëc luïc ñòa coù theå thích hôïp hôn cho söï phaân ñònh cuûa hoï.

l) Chuùng toâi cho raèng, vieäc xem xeùt, treân cô sôû töøng tröôøng hôïp, vaø tuøy theo boái caûnh, laø ñieàu thích hôïp ñeå xem xeùt khaû naêng tieáp nhaän caùc linh muïc ñaõ rôøi boû thöøa taùc vuï, ñeå phuïc vuï coâng vieäc muïc vuï, voán ghi nhaän quaù trình ñaøo taïo vaø kinh nghieäm cuûa hoï.

12. Caùc Giaùm muïc trong Hieäp thoâng Hoäi thaùnh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Theo quan ñieåm cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, caùc Giaùm muïc, vôùi tö caùch laø ngöôøi keá vò caùc Toâng ñoà, ñöôïc giao nhieäm vuï phuïc vuï söï hieäp thoâng dieãn ra trong Hoäi thaùnh ñòa phöông, giöõa caùc Hoäi thaùnh vaø vôùi toaøn theå Hoäi thaùnh. Do ñoù, hình aûnh Giaùm muïc coù theå ñöôïc hieåu moät caùch thoûa ñaùng trong vieäc ñan xen caùc moái töông giao vôùi thaønh phaàn Daân Chuùa ñöôïc uûy thaùc cho ngaøi, vôùi linh muïc ñoaøn vaø caùc phoù teá, vôùi nhöõng ngöôøi thaùnh hieán, vôùi caùc Giaùm muïc khaùc vaø vôùi Giaùm muïc Roâma, trong moät vieãn caûnh luoân höôùng tôùi söù vuï.

b) Trong Hoäi thaùnh ñòa phöông cuûa mình, Giaùm muïc laø ngöôøi chòu traùch nhieäm chính trong vieäc coâng boá Tin Möøng vaø phuïng vuï. Ngaøi höôùng daãn coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø thuùc ñaåy vieäc chaêm soùc ngöôøi ngheøo vaø baûo veä nhöõng ngöôøi heøn moïn nhaát. Laø moät nguyeân lyù höõu hình cuûa söï hieäp nhaát, ngaøi coù nhieäm vuï ñaëc bieät laø phaân ñònh vaø phoái hôïp caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï khaùc nhau ñöôïc Thaùnh Thaàn khôi daäy ñeå loan baùo Tin Möøng vaø vì lôïi ích cuûa coäng ñoàng. Thöøa taùc vuï naøy ñöôïc thöïc hieän theo caùch thöùc hieäp haønh khi vieäc quaûn lyù ñöôïc thöïc thi trong tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm, rao giaûng trong söï laéng nghe Daân trung thaønh cuûa Chuùa, thaùnh hoùa vaø cöû haønh phuïng vuï trong söï khieâm nhöôøng vaø hoaùn caûi.

c) Giaùm muïc coù moät vai troø khoâng theå thay theá trong vieäc khôûi xöôùng vaø thuùc ñaåy tieán trình hieäp haønh trong Hoäi thaùnh ñòa phöông, thuùc ñaåy tính tuaàn hoaøn [circolaritaø] giöõa "taát caû, moät soá vaø moät". Thöøa taùc vuï giaùm muïc (moät) taêng cöôøng söï tham gia cuûa "taát caû" caùc tín höõu, nhôø söï ñoùng goùp cuûa "moät soá" tham gia tröïc tieáp hôn vaøo caùc quaù trình phaân ñònh vaø ra quyeát ñònh (caùc cô quan tham gia vaø quaûn trò). Nieàm xaùc tín maø Giaùm muïc ñaûm nhaän theo quan ñieåm hieäp haønh vaø phong caùch thi haønh quyeàn bính coù aûnh höôûng quyeát ñònh ñeán söï tham gia cuûa caùc linh muïc vaø phoù teá, tu só nam nöõ vaø giaùo daân. Ñoái vôùi moïi ngöôøi, Giaùm muïc ñöôïc keâu goïi trôû thaønh maãu möïc cuûa tính hieäp haønh.

d) Khi hieåu Hoäi thaùnh laø gia ñình cuûa Thieân Chuùa thì Giaùm muïc ñöôïc coi laø cha cuûa taát caû moïi ngöôøi; tuy nhieân, trong caùc xaõ hoäi theá tuïc hoùa, ngöôøi ta ñang traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng veà quyeàn löïc. Ñieàu quan troïng laø khoâng ñöôïc ñaùnh maát tính chaát bí tích cuûa haøng giaùm muïc, ñeå khoâng ñoàng hoùa hình aûnh Giaùm muïc vôùi cô quan daân söï.

e) Nhöõng kyø voïng ñoái vôùi caùc Giaùm muïc thöôøng raát cao, vaø nhieàu Giaùm muïc phaøn naøn veà tình traïng quaù taûi veà caùc nghóa vuï haønh chính vaø phaùp lyù, khieán caùc ngaøi khoù thöïc hieän ñaày ñuû söù vuï cuûa mình. Ngay caû vò Giaùm muïc cuõng phaûi ñöông ñaàu vôùi söï mong manh vaø giôùi haïn cuûa chính mình, vaø khoâng phaûi luùc naøo cuõng tìm ñöôïc söï hoã trôï veà maët nhaân baûn vaø taâm linh. Traûi nghieäm ñau ñôùn veà moät söï coâ ñôn naøo ñoù khoâng phaûi laø hieám. Vì lyù do naøy, ñieàu quan troïng laø, moät maët, phaûi taäp trung laïi vaøo caùc khía caïnh thieát yeáu trong söù vuï cuûa Giaùm muïc, maët khaùc, vun troàng tình huynh ñeä ñích thöïc giöõa caùc Giaùm muïc vaø vôùi haøng linh muïc.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

f) Treân bình dieän thaàn hoïc, yù nghóa cuûa moái daây töông hoã giöõa Giaùm muïc vaø Hoäi thaùnh ñòa phöông caàn ñöôïc khaùm phaù theâm. Ngaøi ñöôïc môøi goïi höôùng daãn Hoäi thaùnh ñòa phöông cuûa mình, ñoàng thôøi nhìn nhaän vaø baûo veä söï phong phuù cuûa lòch söû, truyeàn thoáng vaø caùc ñaëc suûng hieän dieän trong ñoù.

g) Vaán ñeà veà moái quan heä giöõa bí tích Truyeàn chöùc vaø quyeàn taøi phaùn phaûi ñöôïc khaùm phaù moät caùch saâu saéc, döôùi aùnh saùng cuûa huaán quyeàn Coâng ñoàng, Hieán cheá Lumen Gentium vaø nhöõng giaùo huaán gaàn ñaây hôn, chaúng haïn nhö Toâng hieán Praedicate Evangelium, ñeå xaùc ñònh caùc tieâu chí thaàn hoïc vaø giaùo luaät laøm neàn taûng cho nguyeân taéc chia seû traùch nhieäm cuûa Giaùm muïc vaø xaùc ñònh phaïm vi, hình thöùc vaø yù nghóa cuûa vieäc ñoàng traùch nhieäm.

h) Moät soá Giaùm muïc caûm thaáy khoâng haøi loøng khi ñöôïc yeâu caàu can thieäp vaøo caùc vaán ñeà ñöùc tin vaø luaân lyù maø haøng giaùm muïc chöa hoaøn toaøn ñoàng yù. Chuùng ta caàn phaûi suy tö nhieàu hôn veà moái lieân heä giöõa tính hieäp ñoaøn giaùm muïc vaø söï ña daïng cuûa caùc quan ñieåm thaàn hoïc vaø muïc vuï.

i) Moät neàn vaên hoùa minh baïch vaø toân troïng caùc thuû tuïc ñöôïc thieát laäp ñeå giaùm hoä treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông laø moät phaàn khoâng theå thieáu cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh. Cuõng caàn phaûi phaùt trieån caùc cô caáu daønh rieâng cho vieäc ngaên ngöøa laïm duïng. Vaán ñeà teá nhò veà vieäc xöû lyù caùc vuï laïm duïng khieán nhieàu Giaùm muïc gaëp khoù khaên trong vieäc dung hoøa vai troø cuûa ngöôøi cha vôùi vai troø cuûa thaåm phaùn. Caàn phaûi ñaùnh giaù cô hoäi giao phoù nhieäm vuï tö phaùp cho moät cô quan khaùc, vieäc naøy phaûi ñöôïc quy ñònh roõ raøng veà maët giaùo luaät.

Caùc ñeà xuaát

j) Ñieàu thích hôïp laø thöïc hieän caùc cô caáu vaø quy trình, döôùi caùc hình thöùc phaùp lyù ñöôïc quy ñònh cuï theå, ñeå thöôøng xuyeân xem xeùt laïi nhieäm vuï cuûa Giaùm muïc, lieân quan ñeán phong caùch thaåm quyeàn cuûa ngaøi, vieäc quaûn lyù kinh teá ñoái vôùi taøi saûn cuûa giaùo phaän, caùc cô quan tham gia hoaït ñoäng vaø baûo veä choáng laïi moïi hình thöùc laïm duïng. Vaên hoùa giaûi trình traùch nhieäm laø moät phaàn khoâng theå thieáu cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh nhaèm thuùc ñaåy tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm, vaø coù theå baûo veä choáng laïi nhöõng laïm duïng coù theå xaûy ra.

k) Coù nhöõng lôøi keâu goïi caàn phaûi laøm cho Hoäi ñoàng Giaùm muïc (Boä Giaùo luaät, ñieàu 473 ~4), Hoäi ñoàng Muïc vuï Giaùo phaän, vaø Hoäi ñoàng Muïc vuï Giaùo haït (Boä Giaùo luaät, ñieàu 511, Boä Giaùo luaät cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ñieàu 272) trôû thaønh baét buoäc vaø laøm cho caùc cô quan ñoàng traùch nhieäm cuûa giaùo phaän hoaït ñoäng hieäu quaû hôn, keå caû veà maët phaùp lyù.

l) Phieân hoïp yeâu caàu xem xeùt laïi caùc tieâu chí löïa choïn caùc öùng cöû vieân cho chöùc giaùm muïc, caân baèng quyeàn löïc cuûa Söù thaàn Toøa thaùnh vôùi söï tham gia cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Cuõng caàn phaûi môû roäng vieäc tham khaûo yù kieán cuûa Daân Chuùa, laéng nghe yù kieán cuûa giaùo daân, cuûa caùc tu só nam nöõ nhieàu hôn, vaø chuù yù traùnh nhöõng aùp löïc khoâng phuø hôïp trong quaù trình löïa choïn öùng vieân.

m) Nhieàu Giaùm muïc baøy toû yeâu caàu suy nghó laïi veà chöùc naêng vaø cuûng coá cô caáu cuûa caùc Giaùo tænh [Metropolis] vaø caùc Mieàn, ñeå chuùng trôû thaønh moät bieåu hieän cuï theå cuûa tính hieäp ñoaøn trong moät laõnh thoå vaø caùc khu vöïc maø caùc Giaùm muïc coù theå traûi nghieäm tình huynh ñeä, hoã trôï laãn nhau, minh baïch vaø tö vaán roäng hôn, trôû thaønh caùc thöïc haønh thoâng thöôøng giöõa caùc Giaùm muïc trong moät Giaùo tænh.

13. Giaùm muïc Roâma trong caùc Giaùm muïc ñoaøn

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Ñoäng löïc hieäp haønh cuõng laøm saùng toû thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma. Treân thöïc teá, tính hieäp haønh theå hieän moät caùch hoøa ñieäu caùc chieàu kích coäng ñoàng ("taát caû"), taäp theå ("moät soá") vaø caù nhaân ("moät") cuûa Hoäi thaùnh ôû caùc caáp ñoä ñòa phöông, khu vöïc vaø hoaøn vuõ. Töø goùc ñoä nhö vaäy, thöøa taùc vuï Pheâroâ cuûa Giaùm muïc Roâma gaén lieàn vôùi naêng ñoäng hieäp haønh, gioáng nhö khía caïnh coäng ñoàng bao goàm toaøn theå Daân Thieân Chuùa vaø chieàu kích hieäp ñoaøn cuûa thöøa taùc vuï giaùm muïc. Do ñoù, tính hieäp haønh, tính hieäp ñoaøn vaø tính öu vieät ñan xen laãn nhau: tính öu vieät bao haøm vieäc thöïc thi tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn, cuõng nhö caû hai ñeàu bao haøm vieäc thöïc thi tính öu vieät [quyeàn toái thöôïng].

b) Coå vuõ söï hieäp nhaát giöõa moïi Kitoâ höõu laø moät khía caïnh thieát yeáu trong thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma. Haønh trình ñaïi keát ñaõ ñaøo saâu söï hieåu bieát veà thöøa taùc vuï cuûa ñaáng Keá vò thaùnh Pheâroâ vaø phaûi tieáp tuïc laøm nhö vaäy trong töông lai. Nhöõng caâu traû lôøi tröôùc lôøi môøi goïi cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II trong Thoâng ñieäp Ut Unum Sint, cuõng nhö nhöõng keát luaän cuûa caùc cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, coù theå giuùp ngöôøi Coâng giaùo hieåu bieát veà tính öu vieät, tính hieäp ñoaøn, tính hieäp haønh vaø caùc moái quan heä hoã töông cuûa chuùng.

c) Vieäc caûi caùch Giaùo trieàu Roâma laø moät khía caïnh quan troïng trong haønh trình hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh Coâng giaùo. Toâng hieán Praedicate Evangelium nhaán maïnh raèng "Giaùo trieàu Roâma khoâng ñöùng giöõa Giaùo hoaøng vaø caùc Giaùm muïc, nhöng ñaët mình vaøo vieäc phuïc vuï caû hai beân theo nhöõng caùch thöùc phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa moãi beân" (Toâng hieán Praedicate Evangelium [vieát taét laø: PE], I.8). Noù thuùc ñaåy caûi caùch döïa treân "ñôøi soáng hieäp thoâng" (PE, I.4) vaø "söï phaân caáp laønh maïnh" (EG 16, ñöôïc trích daãn trong PE II.2). Söï kieän coù nhieàu thaønh vieân cuûa caùc thaùnh boä Roâma laø Giaùm muïc giaùo phaän noùi leân tính Coâng giaùo cuûa Hoäi thaùnh, vaø neân coå vuõ moái quan heä giöõa Giaùo trieàu vaø caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông. Vieäc thöïc hieän hieäu quaû Toâng hieán Predicate Evangelium coù theå thuùc ñaåy tính hieäp haønh nhieàu hôn trong Giaùo trieàu caû giöõa caùc cô quan khaùc nhau vaø trong moãi cô quan ñoù.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

d) Caàn phaûi coù moät phaân tích saâu hôn vaøo caùch hieåu môùi veà haøng giaùm muïc trong moät Hoäi thaùnh mang ñaäm tính hieäp haønh taùc ñoäng ñeán thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma vaø vai troø cuûa Giaùo trieàu Roâma nhö theá naøo. Vaán ñeà naøy coù nhöõng aûnh höôûng ñaùng keå ñeán caùch soáng ñoàng traùch nhieäm trong vieäc quaûn trò cuûa Hoäi thaùnh. ÔÛ caáp ñoä phoå quaùt, Boä Giaùo luaät vaø Boä Giaùo luaät cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông ñöa ra nhöõng ñieàu khoaûn ñeå thöïc thi thöøa taùc vuï Giaùo hoaøng mang tính taäp theå hôn. Nhöõng ñieàu naøy coù theå ñöôïc phaùt trieån hôn nöõa trong thöïc tieãn vaø seõ ñöôïc cuûng coá trong baûn caäp nhaät töông lai cuûa caû hai vaên baûn Giaùo luaät naøy.

e) Tính hieäp haønh coù theå laøm saùng toû caùc phöông thöùc coäng taùc cuûa Hoàng y ñoaøn trong thöøa taùc vuï Pheâroâ, cuõng nhö caùch thöùc thuùc ñaåy söï phaân ñònh taäp theå cuûa hoï trong Coâng nghò thoâng thöôøng vaø ngoaïi thöôøng.

f) Vì lôïi ích cuûa Hoäi thaùnh, ñieàu quan troïng laø phaûi nghieân cöùu nhöõng caùch thöùc thích hôïp nhaát ñeå coå vuõ söï hieåu bieát laãn nhau vaø moái daây hieäp thoâng giöõa caùc thaønh vieân Hoàng y ñoaøn, ñoàng thôøi cuõng tính ñeán söï ña daïng veà nguoàn goác vaø vaên hoùa cuûa hoï.

Caùc ñeà xuaát

g) Caùc chuyeán vieáng thaêm ad limina Apostolorum [vieáng moä caùc thaùnh Toâng ñoà] chính laø thôøi ñieåm quan troïng nhaát trong moái töông giao giöõa caùc Muïc töû cuûa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông vôùi Giaùm muïc Roâma vaø nhöõng ngöôøi coäng taùc thaân caän nhaát cuûa ngaøi trong Giaùo trieàu Roâma. Chuùng ta phaûi xem xeùt laïi caùch thöùc thöïc hieän chuùng ñeå chuùng trôû thaønh cô hoäi trao ñoåi toát hôn, côûi môû vaø hoã töông, thuùc ñaåy söï hieäp thoâng vaø thöïc thi tính hieäp ñoaøn vaø tính hieäp haønh chaân thöïc.

h) Döôùi aùnh saùng cô caáu hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh, ñieàu caàn thieát laø caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma taêng cöôøng söï tham khaûo yù kieán cuûa caùc Giaùm muïc, ñeå quan taâm nhieàu hôn ñeán söï ña daïng cuûa caùc tình huoáng vaø chuù yù laéng nghe hôn tieáng noùi cuûa caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông.

i) Coù veû thích hôïp ñeå cung caáp caùc hình thöùc ñaùnh giaù coâng vieäc cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng bôûi caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông cuûa caùc quoác gia nôi hoï thöïc hieän söù vuï cuûa mình, nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi vaø caûi thieän vieäc phuïc vuï cuûa hoï.

j) Coù ñeà xuaát caûi thieän vaø cuûng coá kinh nghieäm cuûa Hoäi ñoàng Hoàng y (C-9) vôùi tö caùch laø moät hoäi ñoàng hieäp haønh phuïc vuï thöøa taùc vuï Pheâroâ.

k) Theo giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, caàn phaûi xem xeùt caån thaän xem lieäu vieäc phong chöùc Giaùm muïc cho caùc vò giaùm chöùc cuûa Giaùo trieàu Roâma coù phuø hôïp hay khoâng.

Phaàn III: Taïo Noái Keát, Xaây Döïng Coäng Ñoàng

14. Moät caùch tieáp caän hieäp haønh veà ñaøo taïo

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Chaêm soùc vieäc ñaøo taïo cuûa chính mình laø caâu traû lôøi maø moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñöôïc môøi goïi trao taëng nhöõng hoàng aân cuûa Chuùa, laøm cho nhöõng taøi naêng ñaõ nhaän ñöôïc sinh hoa traùi vaø duøng chuùng ñeå phuïc vuï moïi ngöôøi. Thôøi gian Chuùa daønh cho vieäc ñaøo taïo caùc moân ñeä cho thaáy taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng naøy nôi Hoäi thaùnh, thöôøng kín ñaùo nhöng coù tính quyeát ñònh ñoái vôùi söù vuï. Chuùng toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn vaø khích leä ñoái vôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñang daán thaân trong lónh vöïc naøy, vaø môøi hoï ñoùn nhaän nhöõng yeáu toá môùi laï naûy sinh töø con ñöôøng hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh.

b) Caùch thöùc Chuùa Gieâsu huaán luyeän caùc moân ñeä laø maãu möïc maø chuùng ta caàn noi theo. Ngöôøi khoâng chæ ñôn thuaàn truyeàn ñaït giaùo huaán maø coøn chia seû cuoäc soáng cuûa Ngöôøi vôùi hoï. Qua lôøi caàu nguyeän cuûa mình, Ngöôøi ñaõ khôi daäy lôøi yeâu caàu naøy: "Xin daïy chuùng con caàu nguyeän"; baèng caùch cho ñaùm ñoâng aên uoáng, Ngöôøi daïy hoï ñöøng xua ñuoåi nhöõng ngöôøi tuùng thieáu; trong khi tieán veà Gieârusalem, Ngöôøi ñaõ chæ ñöôøng ñeán Thaäp giaù. Tin Möøng daïy chuùng ta raèng vieäc ñaøo taïo khoâng chæ, hoaëc chuû yeáu laø phaùt trieån caùc khaû naêng cuûa chính chuùng ta: noù laø söï chuyeån ñoåi theo logic cuûa Nöôùc Trôøi, coù theå khieán ngay caû nhöõng thaát baïi vaø sai phaïm trôû thaønh höõu hieäu.

c) Daân Thaùnh cuûa Thieân Chuùa khoâng chæ laø moät ñoái töôïng, maø tröôùc heát coøn laø moät chuû theå ñoàng chòu traùch nhieäm ñaøo taïo. Thöïc ra, vieäc ñaøo taïo ñaàu tieân dieãn ra trong gia ñình. Chính ôû ñoù chuùng ta thöôøng nhaän ñöôïc lôøi loan baùo ñaàu tieân veà ñöùc tin, baèng ngoân ngöõ - hay ñuùng hôn laø baèng phöông ngöõ - cuûa cha meï vaø oâng baø chuùng ta. Do ñoù, söï ñoùng goùp cuûa nhöõng ngöôøi thi haønh muïc vuï trong Hoäi thaùnh phaûi keát hôïp vôùi söï khoân ngoan cuûa ngöôøi ñôn sô trong moät lieân minh giaùo duïc khoâng theå thieáu ñoái vôùi coäng ñoàng. Ñaây chính laø daáu hieäu ñaàu tieân cuûa vieäc ñaøo taïo ñöôïc hieåu theo nghóa hieäp haønh.

d) Trong vieäc khai taâm Kitoâ giaùo, chuùng ta tìm thaáy nhöõng höôùng daãn toång quaùt cho caùc khoùa ñaøo taïo. Troïng taâm cuûa vieäc ñaøo taïo laø ñaøo saâu kerygma [lôøi rao giaûng tieân khôûi], nghóa laø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ban cho chuùng ta hoàng aân söï soáng môùi. Logic döï toøng nhaéc nhôû chuùng ta raèng, taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng toäi nhaân ñöôïc môøi goïi neân thaùnh. Vì lyù do naøy, chuùng ta daán thaân vaøo nhöõng haønh trình hoaùn caûi maø Bí tích Hoøa giaûi mang laïi hoa traùi, vaø chuùng ta nuoâi döôõng khaùt voïng neân thaùnh, ñöôïc hoã trôï bôûi ñoâng ñaûo caùc chöùng nhaân.

e) Coù nhieàu lónh vöïc trong ñoù vieäc ñaøo taïo Daân Chuùa dieãn ra. Ngoaøi vieäc ñaøo taïo thaàn hoïc, coøn ñeà caäp ñeán moät loaït caùc kyõ naêng cuï theå: thöïc hieän ñoàng traùch nhieäm, laéng nghe, phaân ñònh, ñoái thoaïi ñaïi keát vaø lieân toân, phuïc vuï ngöôøi ngheøo vaø chaêm soùc ngoâi nhaø chung, daán thaân nhö "nhöõng nhaø truyeàn giaùo kyõ thuaät soá", taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc quaù trình phaân ñònh vaø ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn, xaây döïng söï ñoàng thuaän vaø giaûi quyeát xung ñoät. Phaûi ñaëc bieät chuù yù tôùi vieäc ñaøo taïo giaùo lyù cho treû em vaø thanh thieáu nieân, vieäc naøy caàn coù söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng.

f) Vieäc ñaøo taïo moät Hoäi thaùnh hieäp haønh ñoøi hoûi phaûi ñöôïc thöïc hieän theo caùch thöùc hieäp haønh: toaøn theå Daân Chuùa ñöôïc ñaøo taïo cuøng nhau khi hoï cuøng nhau böôùc ñi. Chuùng ta caàn vöôït qua naõo traïng uûy thaùc thöôøng thaáy trong nhieàu lónh vöïc chaêm soùc muïc vuï. Vieäc ñaøo taïo theo phong caùch hieäp haønh nhaèm muïc ñích giuùp Daân Chuùa soáng troïn veïn ôn goïi röûa toäi cuûa mình, trong gia ñình, nôi laøm vieäc, trong lónh vöïc Hoäi thaùnh, xaõ hoäi vaø trí tueä, vaø laøm cho moãi ngöôøi coù khaû naêng tham gia tích cöïc vaøo söù vuï cuûa Hoäi thaùnh theo ñaëc suûng vaø ôn goïi cuûa mình.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

g) Chuùng toâi khuyeân neân ñaøo saâu chuû ñeà giaùo duïc tình caûm vaø giôùi tính, ñoàng haønh cuøng ngöôøi treû treân con ñöôøng phaùt trieån cuûa hoï vaø hoã trôï söï tröôûng thaønh veà maët caûm xuùc cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi goïi soáng ñoäc thaân vaø khieát tònh thaùnh hieán. Ñaøo taïo trong caùc lónh vöïc naøy laø söï trôï giuùp caàn thieát trong moïi giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng.

h) Ñieàu quan troïng laø phaûi ñaøo saâu cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc khoa hoïc nhaân vaên, ñaëc bieät laø taâm lyù hoïc vaø thaàn hoïc, ñeå hieåu ñöôïc kinh nghieäm con ngöôøi khoâng chæ ñaët caùc phöông phaùp tieáp caän naøy caïnh nhau maø coøn tích hôïp chuùng thaønh moät toång hôïp tröôûng thaønh hôn.

i) Daân Chuùa phaûi ñöôïc ñaïi dieän roäng raõi trong vieäc ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh, nhö caùc Thöôïng Hoäi ñoàng tröôùc ñaây ñaõ yeâu caàu. Caàn phaûi xem xeùt laïi moät caùch roäng raõi caùc chöông trình ñaøo taïo, ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc laøm theá naøo ñeå naâng cao söï ñoùng goùp cuûa phuï nöõ vaø söï ñoùng goùp cuûa caùc gia ñình.

j) Caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñöôïc khuyeán khích laøm vieäc ôû caáp khu vöïc ñeå cuøng nhau taïo ra moät neàn vaên hoùa hoïc taäp lieân tuïc, söû duïng taát caû caùc nguoàn löïc saün coù, bao goàm caû vieäc phaùt trieån caùc löïa choïn kyõ thuaät soá.

Caùc ñeà xuaát

k) Döôùi aùnh saùng cuûa tính hieäp haønh, chuùng toâi ñeà xuaát uûng hoä, trong chöøng möïc coù theå, caùc ñeà xuaát ñaøo taïo chung nhaèm vaøo toaøn theå Daân Chuùa (giaùo daân, ngöôøi thaùnh hieán vaø caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh). Vieäc khuyeán khích caùc döï aùn naøy ôû caáp ñòa phöông laø tuøy thuoäc vaøo caùc giaùo phaän. Chuùng toâi khuyeán khích caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc cuøng laøm vieäc ôû caáp khu vöïc ñeå cuøng nhau taïo ra moät neàn vaên hoùa ñaøo taïo tröôøng kyø, söû duïng taát caû caùc nguoàn löïc saün coù, bao goàm caû vieäc phaùt trieån caùc löïa choïn kyõ thuaät soá.

l) Caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa Daân Chuùa ñöôïc ñaïi dieän trong caùc khoùa ñaøo taïo veà thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh, nhö ñaõ ñöôïc yeâu caàu bôûi caùc Thöôïng Hoäi ñoàng tröôùc ñoù. Söï tham gia cuûa phuï nöõ coù taàm quan troïng ñaëc bieät.

m) Caàn phaûi coù nhöõng tieán trình löïa choïn thích hôïp ñoái vôùi caùc öùng vieân cho thöøa taùc vuï coù chöùc thaùnh vaø caùc yeâu caàu lieân quan ñeán caùc chöông trình döï bò phaûi ñöôïc toân troïng.

n) Vieäc ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh phaûi ñöôïc thieát keá theo caùch phuø hôïp vôùi Hoäi thaùnh hieäp haønh trong caùc boái caûnh ñòa phöông khaùc nhau. Tröôùc khi daán thaân vaøo nhöõng con ñöôøng chuyeân bieät, caùc öùng vieân phaûi coù moät kinh nghieäm quan troïng, duø laø ban ñaàu, veà cuoäc soáng trong moät coäng ñoaøn Kitoâ giaùo. Vieäc ñaøo taïo khoâng neân taïo ra moät moâi tröôøng nhaân taïo taùch bieät khoûi cuoäc soáng bình thöôøng cuûa caùc tín höõu. Baèng caùch baûo veä nhöõng yeâu caàu cuûa vieäc ñaøo taïo thöøa taùc vuï, chuùng ta coù theå nuoâi döôõng tinh thaàn phuïc vuï daân Chuùa ñích thöïc trong vieäc rao giaûng, cöû haønh caùc bí tích vaø thöïc thi baùc aùi. Ñieàu naøy coù theå ñoøi hoûi phaûi duyeät laïi vaên kieän Ratio Fundamentalis daønh cho caùc linh muïc vaø phoù teá vónh vieãn.

o) Ñeå chuaån bò cho Khoaù hoïp tieáp theo cuûa Ñaïi hoäi, caàn tieán haønh tham khaûo yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm veà vieäc ñaøo taïo linh muïc ban ñaàu vaø lieân tuïc ñeå ñaùnh giaù tieán trình hieäp haønh ñang ñöôïc tieáp nhaän nhö theá naøo vaø ñeà xuaát nhöõng thay ñoåi nhaèm coå vuõ vieäc thöïc thi thaåm quyeàn trong moät phong caùch phuø hôïp vôùi moät Hoäi thaùnh hieäp haønh.

15. Söï phaân ñònh cuûa Hoäi thaùnh vaø nhöõng caâu hoûi gôïi môû

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Traûi nghieäm Ñoái thoaïi trong Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ laøm phong phuù theâm cho taát caû nhöõng ngöôøi tham gia. Phong caùch thoâng ñaït cuûa chuùng toâi, daønh öu tieân cho quyeàn töï do baøy toû quan ñieåm vaø laéng nghe laãn nhau, ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù raát cao. Noù traùnh cho chuùng toâi tieán quaù nhanh ñeán moät cuoäc tranh luaän döïa treân vieäc nhaéc laïi quan ñieåm cuûa chính mình maø tröôùc nhaát khoâng laéng nghe lyù luaän uûng hoä quan ñieåm cuûa ngöôøi khaùc.

b) Thaùi ñoä cô baûn naøy thieát laäp moät khuoân khoå thuaän lôïi ñeå ñaøo saâu vaøo caùc chuû ñeà gaây tranh caõi trong Hoäi thaùnh, chaúng haïn nhö caùc haäu quaû nhaân hoïc cuûa coâng ngheä kyõ thuaät soá vaø trí tueä nhaân taïo, baát baïo ñoäng vaø töï veä, caùc vaán ñeà lieân quan ñeán muïc vuï, caùc vaán ñeà lieân quan ñeán thaân xaùc vaø tình duïc, vaø nhieàu vaán ñeà khaùc nöõa.

c) Ñeå phaùt trieån söï phaân ñònh ñích thöïc cuûa Hoäi thaùnh trong caùc lónh vöïc naøy vaø caùc lónh vöïc khaùc, caàn phaûi tieáp caän nhöõng vaán ñeà naøy döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa vaø giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh, ñöôïc thoâng tri vaø suy gaãm ñuùng ñaén. Ñeå traùnh laëp laïi nhöõng coâng thöùc troáng roãng, chuùng ta caàn taïo cô hoäi cho moät cuoäc ñoái thoaïi lieân quan ñeán khoa hoïc nhaân vaên vaø xaõ hoäi, cuõng nhö suy tö trieát hoïc vaø thaàn hoïc.

d) ÔÛ taâm ñieåm cuûa nhieàu vaán ñeà gaây tranh caõi naøy laø caâu hoûi veà moái lieân heä giöõa tình yeâu vaø söï thaät vaø taùc ñoäng cuûa ñieàu naøy ñoái vôùi nhieàu vaán ñeà gaây tranh caõi. Moái lieân heä naøy, tröôùc khi ñöôïc coi laø moät thaùch ñoá, thöïc ra phaûi ñöôïc coi laø moät aân suûng ñöôïc maëc khaûi nôi Chuùa Kitoâ. Vì Chuùa Gieâsu ñaõ laøm neân troïn lôøi höùa trong caùc Thaùnh vònh: "Tín nghóa aân tình nay hoäi ngoä, hoøa bình coâng lyù ñaõ giao duyeân. Tín nghóa moïc leân töø ñaát thaáp, coâng lyù nhìn xuoáng töï trôøi cao" (Tv 85,11-12).

e) Moät soá ñoaïn Tin Möøng tieát loä raèng Chuùa Gieâsu gaëp gôõ moïi ngöôøi trong caâu chuyeän vaø hoaøn caûnh baûn thaân ñoäc ñaùo cuûa hoï. Ngöôøi khoâng bao giôø baét ñaàu töø quan ñieåm cuûa nhöõng thaønh kieán hay nhaõn hieäu, nhöng töø tính xaùc thöïc cuûa moái lieân heä maø Ngöôøi heát loøng cam keát, thaäm chí phaûi traû giaù baèng vieäc traûi nghieäm hieåu laàm vaø bò töø choái. Chuùa Gieâsu luoân laéng nghe tieáng keâu cöùu cuûa nhöõng ngöôøi ñang caàn giuùp ñôõ, ngay caû trong nhöõng tình huoáng trong ñoù noù chöa ñöôïc baøy toû. Ngöôøi thöïc hieän nhöõng cöû chæ theå hieän tình yeâu thöông vaø khoâi phuïc söï töï tin; Ngöôøi bieán cuoäc soáng môùi thaønh hieän thöïc vôùi söï hieän dieän cuûa Ngöôøi: nhöõng ngöôøi gaëp Ngöôøi ñeàu bieán ñoåi. Ñieàu naøy xaûy ra bôûi vì söï thaät maø Chuùa Gieâsu laø ngöôøi mang theo khoâng phaûi laø moät yù töôûng, maø laø chính söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa ôû giöõa chuùng ta; vaø tình yeâu maø vôùi noù Ngöôøi haønh ñoäng khoâng chæ laø caûm xuùc maø coøn laø coâng lyù cuûa Vöông quoác laøm thay ñoåi lòch söû.

f) Chuùng ta chæ coù theå hoã trôï ngöôøi khaùc neáu baûn thaân chuùng ta ñang tieán haønh cuoäc hoaùn caûi, caû baûn thaân laãn coäng ñoàng. Khoù khaên chuùng ta gaëp phaûi trong vieäc chuyeån dòch taàm nhìn Tin Möøng roõ raøng cuûa Chuùa Gieâsu thaønh nhöõng löïa choïn muïc vuï laø moät daáu hieäu cho thaáy cuoäc ñaáu tranh cuûa chuùng ta ñeå soáng theo Tin Möøng. Neáu chuùng ta söû duïng tín lyù moät caùch gay gaét vaø vôùi thaùi ñoä phaùn xeùt, chuùng ta phaûn boäi Tin Möøng; neáu chuùng ta thöïc haønh loøng thöông xoùt 'reû tieàn', chuùng ta khoâng truyeàn ñaït ñöôïc tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Söï thoáng nhaát giöõa chaân lyù vaø tình yeâu bao haøm vieäc chòu ñöïng nhöõng khoù khaên cuûa ngöôøi khaùc, thaäm chí bieán chuùng thaønh cuûa mình, nhö xaûy ra giöõa anh chò em. Tuy nhieân, söï hieäp nhaát naøy chæ coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch kieân nhaãn ñi theo con ñöôøng ñoàng haønh.

g) Moät soá vaán ñeà, chaúng haïn nhö nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán caùc vaán ñeà veà baûn saéc vaø tính duïc, vieäc keát thuùc söï soáng, caùc tình huoáng hoân nhaân phöùc taïp vaø caùc vaán ñeà ñaïo ñöùc lieân quan ñeán trí tueä nhaân taïo, ñang gaây tranh caõi khoâng chæ trong xaõ hoäi maø coøn trong Hoäi thaùnh, bôûi vì chuùng ñaët ra nhöõng caâu hoûi môùi. Ñoâi khi caùc phaïm truø nhaân hoïc maø chuùng ta ñaõ khai trieån khoâng theå naém baét ñöôïc tính phöùc taïp cuûa caùc yeáu toá naûy sinh töø kinh nghieäm hoaëc kieán thöùc trong khoa hoïc vaø ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cao hôn vaø nghieân cöùu theâm. Ñieàu quan troïng laø daønh thôøi gian caàn thieát cho vieäc suy gaãm naøy vaø ñaàu tö naêng löïc toát nhaát cuûa chuùng ta vaøo ñoù, khoâng nhöôïng boä tröôùc nhöõng phaùn ñoaùn ñôn giaûn laøm toån thöông caùc caù nhaân vaø Thaân theå Hoäi thaùnh. Giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh ñaõ cung caáp moät caûm thöùc ñònh höôùng veà nhieàu vaán ñeà naøy, nhöng roõ raøng giaùo huaán naøy vaãn ñoøi hoûi phaûi chuyeån dòch thaønh thöïc haønh muïc vuï. Ngay caû khi caàn phaûi laøm saùng toû theâm, caùc haønh ñoäng cuûa Chuùa Gieâsu, hoøa nhaäp vaøo lôøi caàu nguyeän vaø söï hoaùn caûi taâm hoàn, chæ cho chuùng ta con ñöôøng phía tröôùc.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

h) Caàn phaûi tieáp tuïc suy tö theo Hoäi thaùnh veà söï ñan xen nguyeân thuûy giöõa tình yeâu vaø söï thaät baét nguoàn töø maëc khaûi Kitoâ hoïc, nhaèm höôùng tôùi moät thöïc haønh Hoäi thaùnh trung thaønh vôùi nhöõng nguoàn goác naøy.

i) Chuùng toâi khuyeán khích caùc chuyeân gia trong caùc lónh vöïc khaùc nhau keát hôïp kieán thöùc vôùi linh ñaïo baûn thaân cuûa hoï ñeå nhöõng gì hoï coáng hieán laø moät söï phuïc vuï thöïc söï cho Hoäi thaùnh. Trong boái caûnh naøy, ñieàu tính hieäp haønh muoán noùi laø söï saün saøng cuøng nhau suy nghó trong vieäc phuïc vuï söù vuï vaø trong nhöõng moâi tröôøng ña daïng, nhöng vôùi caûm thöùc chung veà muïc ñích.

j) Chuùng toâi nhaän thaáy nhu caàu suy gaãm veà caùc ñieàu kieän cho pheùp nghieân cöùu thaàn hoïc vaø vaên hoùa laáy kinh nghieäm haèng ngaøy cuûa Daân Thaùnh Thieân Chuùa laøm ñieåm khôûi ñaàu vaø ñaët mình vaøo vieäc phuïc vuï daân thaùnh.

Caùc ñeà xuaát

k) Chuùng toâi ñeà nghò neân khai trieån caùc saùng kieán giuùp söï phaân ñònh chung veà caùc vaán ñeà tín lyù, muïc vuï vaø ñaïo ñöùc gaây tranh caõi, döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa, giaùo huaán cuûa Hoäi thaùnh, suy tö thaàn hoïc vaø ñaùnh giaù cao kinh nghieäm hieäp haønh. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc cuoäc thaûo luaän ñaøo saâu giöõa caùc chuyeân gia coù kyõ naêng vaø kieán thöùc neàn taûng ña daïng, trong moät khung caûnh ñònh cheá baûo veä tính baûo maät vaø thuùc ñaåy thaûo luaän thaúng thaén. Khi thích hôïp, noù cuõng caàn coù söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng tröïc tieáp bôûi caùc vaán ñeà ñang ñöôïc xem xeùt. Nhöõng saùng kieán nhö vaäy caàn ñöôïc trieån khai tröôùc Khoaù hoïp tieáp theo cuûa Ñaïi hoäi.

16. Höôùng tôùi moät Hoäi thaùnh laéng nghe vaø ñoàng haønh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Trong hai naêm ñaàu tieân cuûa haønh trình Thöôïng Hoäi ñoàng, keå caû trong Phieân hoïp cuûa chuùng toâi, laéng nghe laø töø ngöõ dieãn taû roõ nhaát kinh nghieäm cuûa chuùng toâi. Ñaây laø söï laéng nghe cho vaø nhaän. Laéng nghe laø moät thöïc taïi saâu saéc cuûa con ngöôøi, moät ñoäng löïc coù ñi coù laïi, trong ñoù moãi ngöôøi ñoùng goùp vaøo haønh trình cuûa ngöôøi khaùc ñoàng thôøi nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp vaøo haønh trình cuûa chính mình.

b) Nhieàu ngöôøi tham gia vaøo tieán trình hieäp haønh ôû caáp ñòa phöông, vaø ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi phaûi chòu caùc hình thöùc bò gaït ra ngoaøi leà trong Hoäi thaùnh hoaëc trong xaõ hoäi, ñaõ voâ cuøng ngaïc nhieân tröôùc lôøi môøi leân tieáng vaø ñöôïc laéng nghe trong Hoäi thaùnh vaø bôûi Hoäi thaùnh. Ñöôïc laéng nghe saâu saéc laø moät traûi nghieäm khaúng ñònh vaø coâng nhaän phaåm giaù, ñoàng thôøi laø moät caùch maïnh meõ ñeå môøi goïi moïi ngöôøi vaø coäng ñoàng.

c) Ñaët Chuùa Gieâsu vaøo trung taâm ñôøi soáng chuùng ta ñoøi hoûi moät möùc ñoä töø boû chính mình. Theo quan ñieåm naøy, cung caáp moät ñoâi tai bieát laéng nghe coù nghóa laø saün loøng "laøm cho mình khoâng coøn laø trung taâm" ñeå nhöôøng choã cho ngöôøi khaùc. Chuùng ta ñaõ traûi nghieäm ñieàu naøy trong tính naêng ñoäng cuûa nhöõng cuoäc ñoái thoaïi trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñoù laø moät thao taùc khoå haïnh ñoøi hoûi moãi ngöôøi phaûi nhaän ra nhöõng giôùi haïn cuûa mình vaø tính phieán dieän trong quan ñieåm cuûa mình. Vì ñieàu naøy, noù môû ra khaû theå laéng nghe tieáng noùi cuûa Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa noùi vôùi nhöõng ngöôøi ôû beân ngoaøi bieân giôùi cuûa coäng ñoàng Hoäi thaùnh, vaø coù theå khôûi ñaàu moät haønh trình thay ñoåi vaø hoaùn caûi.

d) Vieäc laéng nghe coù moät yù nghóa Kitoâ hoïc; noù coù nghóa laø chaáp nhaän thaùi ñoä cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi nhöõng ai Ngöôøi gaëp gôõ (x. Pl 2,6-11). Noù cuõng coù giaù trò Hoäi thaùnh, vì chính Hoäi thaùnh ñang laéng nghe qua haønh ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, nhöõng ngöôøi haønh ñoäng khoâng chæ nhaân danh hoï maø coøn nhaân danh coäng ñoàng.

e) Hoäi thaùnh ñaõ gaëp nhieàu ngöôøi vaø nhoùm trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng yeâu caàu ñöôïc laéng nghe vaø ñoàng haønh. Tröôùc heát, chuùng toâi ñeà caäp ñeán nhöõng ngöôøi treû, nhöõng ngöôøi yeâu caàu ñöôïc laéng nghe vaø ñoàng haønh ñaõ gaây ñöôïc tieáng vang maïnh meõ trong Thöôïng Hoäi ñoàng daønh rieâng cho hoï (2018) vaø trong Ñaïi hoäi naøy, ñoàng thôøi khaúng ñònh söï caàn thieát phaûi coù moät löïa choïn öu tieân daønh cho giôùi treû.

f) Hoäi thaùnh caàn ñaëc bieät chuù yù vaø nhaïy caûm laéng nghe tieáng noùi cuûa caùc naïn nhaân vaø nhöõng ngöôøi soáng soùt sau khi bò laïm duïng tình duïc, tinh thaàn, kinh teá, ñònh cheá, quyeàn löïc vaø löông taâm bôûi caùc giaùo só hoaëc nhöõng ngöôøi ñöôïc cöû nhieäm trong Hoäi thaùnh. Laéng nghe ñích thöïc laø yeáu toá caên baûn cuûa con ñöôøng chöõa laønh, saùm hoái, coâng lyù vaø hoøa giaûi.

g) Phieân hoïp baøy toû söï gaàn guõi vaø hoã trôï ñoái vôùi taát caû nhöõng ngöôøi chaáp nhaän vieäc ôû moät mình nhö moät löïa choïn ñöôïc thöïc hieän theo caùch trung thaønh vôùi Truyeàn thoáng vaø Huaán quyeàn cuûa Hoäi thaùnh veà hoân nhaân vaø ñaïo ñöùc tình duïc, nhöõng ñieàu maø hoï nhìn nhaän laø nguoàn soáng. Caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi ñeán gaàn hoï, laéng nghe hoï vaø ñoàng haønh cuøng hoï trong cam keát cuûa hoï.

h) Theo nhöõng caùch khaùc nhau, nhöõng ngöôøi caûm thaáy bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi hoaëc bò loaïi khoûi Hoäi thaùnh vì tình traïng hoân nhaân, caên tính hoaëc giôùi tính cuûa hoï cuõng yeâu caàu ñöôïc laéng nghe vaø ñoàng haønh. Coù moät caûm giaùc saâu saéc veà tình yeâu, loøng thöông xoùt vaø loøng caûm thöông trong Ñaïi hoäi daønh cho nhöõng ngöôøi ñang bò Hoäi thaùnh laøm toån thöông hoaëc boû rôi, nhöõng ngöôøi muoán coù moät nôi goïi laø "nhaø", nôi hoï coù theå caûm thaáy an toaøn, ñöôïc laéng nghe vaø toân troïng maø khoâng sôï haõi caûm thaáy bò phaùn xeùt. Laéng nghe laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå cuøng nhau böôùc ñi tìm kieám thaùnh yù Thieân Chuùa. Ñaïi hoäi nhaéc laïi raèng caùc Kitoâ höõu phaûi luoân theå hieän söï toân troïng phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi.

i) Nhöõng ngöôøi phaûi chòu nhieàu hình thöùc ngheøo ñoùi, loaïi tröø vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi baát bình ñaúng cuûa chuùng ta cuõng höôùng veà Hoäi thaùnh ñeå tìm kieám tình yeâu, söï laéng nghe vaø ñoàng haønh. Vieäc laéng nghe naøy cho pheùp Hoäi thaùnh hieåu ñöôïc thöïc taïi cuûa tình traïng ngheøo ñoùi vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi, ñoàng thôøi xích laïi gaàn nhöõng ngöôøi ñau khoå. Ñieàu quan troïng laø noù cuõng giuùp Hoäi thaùnh ñöôïc loan baùo Tin Möøng bôûi nhöõng ngöôøi ñau khoå. Vieäc laéng nghe hoï cho pheùp Hoäi thaùnh hieåu ñöôïc quan ñieåm cuûa hoï vaø ñaët mình ñöùng veà phía hoï moät caùch cuï theå vaø ñöôïc hoï loan baùo Tin Möøng. Chuùng toâi caûm ôn vaø khuyeán khích taát caû nhöõng ngöôøi ñang tham gia phuïc vuï laéng nghe vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi ñang ôû trong tuø. Ñaëc bieät, hoï caàn caûm nghieäm ñöôïc tình yeâu thöông xoùt cuûa Chuùa vaø khoâng caûm thaáy bò coâ laäp khoûi coäng ñoàng. Nhaân danh Hoäi thaùnh, hoï nhaän ra lôøi Chuùa: "Ta ngoài tuø, caùc ngöôi ñeán hoûi han" (Mt 25,36).

j) Nhieàu ngöôøi traûi nghieäm tình traïng coâ ñôn ñoâi khi gaàn nhö bò boû rôi. Ngöôøi giaø vaø ngöôøi beänh thöôøng voâ hình trong xaõ hoäi. Chuùng toâi khuyeán khích caùc giaùo xöù vaø coäng ñoàng Kitoâ höõu gaàn guõi vaø laéng nghe hoï. Nhöõng vieäc thöông xoùt laáy caûm höùng töø nhöõng lôøi Tin Möøng "Ta ñau yeáu, caùc ngöôi ñaõ thaêm vieáng" (Mt 25,36) coù moät yù nghóa saâu saéc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lieân quan vaø coå vuõ nhöõng moái daây lieân keát coäng ñoàng roäng lôùn hôn.

k) Cuoái cuøng, Hoäi thaùnh muoán laéng nghe taát caû moïi ngöôøi, khoâng chæ nhöõng ngöôøi coù theå deã daøng leân tieáng nhaát. ÔÛ moät soá vuøng, vì lyù do vaên hoùa vaø xaõ hoäi, caùc thaønh vieân cuûa moät soá nhoùm nhaát ñònh, chaúng haïn nhö giôùi treû, phuï nöõ vaø caùc nhoùm thieåu soá, coù theå caûm thaáy khoù khaên hôn trong vieäc töï phaùt bieåu moät caùch töï do ôû caùc khoâng gian coâng coäng hoaëc Hoäi thaùnh. Soáng döôùi nhöõng cheá ñoä aùp böùc, ñoäc taøi cuõng laøm xoùi moøn söï töï do naøy. Ñieàu töông töï cuõng coù theå xaûy ra khi vieäc thöïc thi thaåm quyeàn trong coäng ñoàng Kitoâ höõu trôû neân aùp böùc hôn laø giaûi phoùng.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

l) Laéng nghe ñoøi hoûi söï chaáp nhaän voâ ñieàu kieän. Noù khoâng coù nghóa laø thoûa hieäp vôùi vieäc rao giaûng Tin Möøng hoaëc taùn thaønh baát cöù yù kieán hoaëc quan ñieåm naøo ñöôïc ñeà nghò. Chuùa Gieâsu ñaõ môû ra nhöõng chaân trôøi vaø nhöõng con ñöôøng môùi cho nhöõng ngöôøi maø Ngöôøi laéng nghe voâ ñieàu kieän, vaø ñeå chia seû Tin Möøng cöùu ñoä vôùi nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ, chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi laøm nhö vaäy.

m) Raûi raùc ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu nhoû thuùc ñaåy caùc thöïc haønh laéng nghe cuûa, vaø giöõa, nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi naâng cao tieàm naêng cuûa hoï, ñaëc bieät baèng caùch khaùm phaù caùch hoï coù theå thích nghi vôùi boái caûnh ñoâ thò.

Caùc ñeà xuaát

n) Caàn phaûi thay ñoåi ñieàu gì ñeå nhöõng ngöôøi caûm thaáy bò loaïi tröø caûm nghieäm ñöôïc Hoäi thaùnh chaøo ñoùn nhieàu hôn? Laéng nghe vaø ñoàng haønh laø moät hình thöùc haønh ñoäng cuûa Hoäi thaùnh, khoâng chæ laø haønh ñoäng cuûa caùc caù nhaân. Do ñoù, chuùng phaûi tìm ñöôïc moät vò trí trong keá hoaïch muïc vuï thoâng thöôøng vaø cô caáu hoaït ñoäng cuûa caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo ôû caùc bình dieän khaùc nhau, taän duïng toái ña söï ñoàng haønh thieâng lieâng. Moät Hoäi thaùnh hieäp haønh caàn phaûi laø moät Hoäi thaùnh bieát laéng nghe vaø cam keát naøy phaûi ñöôïc chuyeån dòch thaønh thöïc haønh.

o) Chuùng ta khoâng baét ñaàu coâng vieäc naøy töø soá khoâng. Nhieàu ñònh cheá vaø cô caáu thöïc hieän nhieäm vuï laéng nghe quyù giaù, bao goàm coâng vieäc ñoàng haønh cuûa Caritas vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, giöõa nhöõng ngöôøi di cö vaø tò naïn, cuõng nhö nhieàu boái caûnh ñoàng haønh khaùc lieân quan ñeán ñôøi soáng thaùnh hieán hoaëc caùc hieäp hoäi giaùo daân. Vieäc keát noái coâng vieäc cuûa hoï moät caùch toaøn dieän hôn vôùi coäng ñoàng Hoäi thaùnh ñòa phöông giuùp coâng vieäc naøy ñöôïc coi laø moät phaàn ñôøi soáng cuûa toaøn theå coäng ñoàng chöù khoâng phaûi laø moät nhieäm vuï ñöôïc uûy quyeàn.

p) Nhöõng ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc phuïc vuï laéng nghe vaø ñoàng haønh, döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, caàn ñöôïc ñaøo taïo ñaày ñuû, coù tính ñeán kinh nghieäm cuûa nhöõng ngöôøi maø hoï tieáp xuùc. Hoï cuõng caàn caûm thaáy ñöôïc coäng ñoàng hoã trôï. Veà phaàn mình, caùc coäng ñoaøn phaûi nhaän thöùc ñaày ñuû veà yù nghóa cuûa vieäc phuïc vuï naøy ñöôïc thöïc hieän thay maët hoï vaø nhaän ñöôïc hoa traùi cuûa vieäc laéng nghe naøy. Chuùng toâi ñeà nghò thaønh laäp moät thöøa taùc vuï laéng nghe vaø ñoàng haønh ñeå taïo neân söï noåi baät hôn cho dòch vuï naøy. Noù phaûi ñaët neàn taûng treân bí tích röûa toäi vaø thích öùng vôùi nhöõng boái caûnh khaùc nhau. Caùch thöùc thöïc hieän thöøa taùc vuï naøy phaûi thuùc ñaåy söï tham gia cuûa coäng ñoàng.

q) SECAM (Hoäi nghò caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Phi vaø Madagascar) ñöôïc khuyeán khích thuùc ñaåy söï phaân ñònh thaàn hoïc vaø muïc vuï veà chuû ñeà ña theâ vaø veà vieäc ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi trong caùc keát hôïp ña theâ ñang tieáp caän ñöùc tin.

17. Truyeàn giaùo trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Vaên hoùa kyõ thuaät soá taïo neân moät söï thay ñoåi cô baûn trong caùch chuùng ta hieåu thöïc teá vaø caùch chuùng ta lieân heä vôùi chính mình, vôùi nhau, vôùi moâi tröôøng cuûa chuùng ta, vaø thaäm chí vôùi Thieân Chuùa. Theá giôùi kyõ thuaät soá thay ñoåi quaù trình hoïc taäp, nhaän thöùc cuûa chuùng ta veà thôøi gian, khoâng gian, cô theå, caùc moái töông giao giöõa caùc caù nhaân vaø toaøn boä caùch suy nghó cuûa chuùng ta. Thuyeát nhò nguyeân giöõa thöïc vaø aûo khoâng moâ taû chính xaùc thöïc teá hay thaäm chí laø traûi nghieäm cuûa taát caû chuùng ta, ñaëc bieät laø theá heä treû tuoåi nhaát, nhöõng ngöôøi ñöôïc goïi laø "ngöôøi baûn ñòa kyõ thuaät soá".

b) Do ñoù, vaên hoùa kyõ thuaät soá khoâng haún laø moät lónh vöïc truyeàn giaùo rieâng bieät cho baèng laø moät chieàu kích quan troïng cuûa chöùng taù Hoäi thaùnh trong neàn vaên hoùa ñöông ñaïi. Vì lyù do naøy, noù coù moät yù nghóa ñaëc bieät trong moät Hoäi thaùnh hieäp haønh.

c) Caùc nhaø truyeàn giaùo luoân cuøng vôùi Chuùa Kitoâ leân ñöôøng ñeán nhöõng bieân giôùi môùi, ñöôïc daãn daét vaø thuùc ñaåy bôûi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ngaøy nay, ñeán löôït chuùng ta hoøa nhaäp vaøo neàn vaên hoùa ñöông ñaïi ôû taát caû nhöõng khoâng gian maø moïi ngöôøi tìm kieám yù nghóa vaø tình yeâu thöông, bao goàm caû ñieän thoaïi di ñoäng vaø maùy tính baûng cuûa hoï nöõa.

d) Chuùng ta khoâng theå truyeàn baù vaên hoùa kyõ thuaät soá neáu tröôùc tieân khoâng hieåu noù. Nhöõng ngöôøi treû, trong ñoù coù caùc chuûng sinh, caùc linh muïc treû, caùc nam nöõ tu só treû, nhöõng ngöôøi thöôøng coù kinh nghieäm saâu saéc vaø tröïc tieáp veà söù vuï naøy, laø nhöõng ngöôøi thích hôïp nhaát ñeå thöïc hieän söù vuï cuûa Hoäi thaùnh trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, cuõng nhö ñoàng haønh vôùi phaàn coøn laïi cuûa coäng ñoàng, bao goàm caû caùc muïc töû, ñeå hoï quen thuoäc hôn vôùi ñoäng löïc cuûa coäng ñoàng.

e) Trong tieán trình hieäp haønh, caùc saùng kieán cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng kyõ thuaät soá (Döï aùn "Hoäi thaùnh laéng nghe baïn") cho thaáy tieàm naêng cuûa moâi tröôøng kyõ thuaät soá töø goùc ñoä truyeàn giaùo, söï saùng taïo vaø loøng quaûng ñaïi cuûa nhöõng ngöôøi tham gia vaøo noù, cuõng nhö söï caàn thieát phaûi cung caáp cho hoï söï ñaøo luyeän, vaø caùc cô hoäi ñeå thaûo luaän vaø coäng taùc ñoàng haønh.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

f) Internet ngaøy caøng hieän dieän trong cuoäc soáng cuûa treû em vaø gia ñình. Maëc duø noù coù tieàm naêng to lôùn ñeå caûi thieän cuoäc soáng cuûa chuùng ta nhöng noù cuõng coù theå gaây toån haïi vaø toån thöông, chaúng haïn nhö thoâng qua söï baét naït, thoâng tin sai leäch, boùc loät tình duïc vaø gaây nghieän. Caàn phaûi suy nghó caáp thieát veà caùch coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù theå hoã trôï caùc gia ñình trong vieäc baûo ñaûm raèng khoâng gian tröïc tuyeán khoâng chæ an toaøn maø coøn tieáp theâm sinh löïc veà maët thieâng lieâng.

g) Coù nhieàu saùng kieán tröïc tuyeán coù giaù trò vaø höõu ích lieân quan ñeán Hoäi thaùnh nhaèm cung caáp vieäc daïy giaùo lyù vaø ñaøo taïo ñöùc tin tuyeät vôøi. Thaät khoâng may, cuõng coù nhöõng trang web ñeà caäp ñeán caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ñöùc tin moät caùch hôøi hôït, phaân cöïc vaø thaäm chí ñaày thuø haän. Vôùi tö caùch laø moät Hoäi thaùnh vaø nhöõng caù nhaân truyeàn giaùo kyõ thuaät soá, chuùng ta coù nhieäm vuï töï hoûi laøm theá naøo chuùng ta coù theå baûo ñaûm sao cho söï hieän dieän tröïc tuyeán cuûa chuùng ta taïo thaønh moät traûi nghieäm lôùn maïnh cho nhöõng ngöôøi maø chuùng ta giao tieáp.

h) Caùc saùng kieán toâng ñoà tröïc tuyeán coù taàm vôùi vaø phaïm vi vöôït xa caùc ranh giôùi laõnh thoå ñöôïc hieåu theo loái truyeàn thoáng. Ñieàu naøy ñaët ra nhöõng caâu hoûi quan troïng veà vieäc phaûi quy ñònh chuùng ra sao vaø cô quan Hoäi thaùnh naøo chòu traùch nhieäm giaùm saùt chuùng.

i) Chuùng ta cuõng phaûi xem xeùt nhöõng heä luaän cuûa bieân giôùi truyeàn giaùo kyõ thuaät soá môùi ñoái vôùi vieäc ñoåi môùi caùc cô caáu giaùo xöù vaø giaùo phaän hieän coù. Trong moät theá giôùi ngaøy caøng kyõ thuaät soá, laøm theá naøo ñeå chuùng ta traùnh bò maéc keït trong moät loái suy nghó chæ tìm caùch baûo toàn nhöõng gì chuùng ta ñang laøm vaø thay vaøo ñoù giaûi phoùng nhöõng nguoàn naêng löïc môùi cho nhöõng hình thöùc truyeàn giaùo môùi?

j) Ñaïi dòch COVID-19 ñaõ kích thích moät loaït caùc saùng kieán muïc vuï tröïc tuyeán saùng taïo nhaèm laøm giaûm taùc ñoäng cuûa traûi nghieäm bò coâ laäp vaø coâ ñôn maø ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi giaø vaø caùc thaønh vieân coäng ñoàng deã bò toån thöông phaûi traûi qua. Caùc ñònh cheá giaùo duïc Coâng giaùo cuõng söû duïng caùc dieãn ñaøn tröïc tuyeán moät caùch hieäu quaû ñeå tieáp tuïc ñaøo taïo vaø daïy giaùo lyù trong thôøi gian phong toûa. Chuùng ta caàn ñaùnh giaù xem kinh nghieäm naøy ñaõ daïy chuùng ta ñieàu gì vaø nhöõng lôïi ích laâu daøi naøo coù theå mang laïi cho söù vuï cuûa Hoäi thaùnh trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá.

k) Trong khi ngöôøi treû tìm kieám caùi ñeïp, nhieàu ngöôøi treû ñaõ töø boû khoâng gian vaät chaát cuûa Hoäi thaùnh, nhöõng khoâng gian maø chuùng toâi tieáp tuïc coá gaéng môøi goïi hoï tham döï, thay vaøo ñoù hoï öa thích nhöõng khoâng gian tröïc tuyeán hôn. Ñieàu naøy coù yù nghóa ñoái vôùi caùch chuùng ta coá gaéng thu huùt hoï vaø tìm caùch ñaøo taïo vaø daïy giaùo lyù cho hoï. Ñaây laø ñieàu caàn xem xeùt theo vieãn töôïng muïc vuï.

Caùc ñeà xuaát

l) Chuùng toâi ñeà nghò caùc Hoäi thaùnh coâng nhaän, ñaøo taïo vaø ñoàng haønh vôùi caùc nhaø truyeàn giaùo kyõ thuaät soá ñang hoaït ñoäng, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc cuoäc gaëp gôõ giöõa hoï vôùi nhau.

m) Ñieàu quan troïng laø taïo ra maïng löôùi hôïp taùc cuûa nhöõng ngöôøi coù aûnh höôûng [influencers], bao goàm nhöõng ngöôøi thuoäc caùc toân giaùo khaùc hoaëc khoâng tuyeân xöng baát kyø ñöùc tin naøo, nhöng muoán coäng taùc vì nhöõng muïc ñích chung nhaèm thuùc ñaåy phaåm giaù con ngöôøi, coå vuõ coâng lyù vaø chaêm soùc cho ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta.

18. Caùc cô caáu tham gia

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Vôùi tö caùch laø thaønh vieân cuûa Daân tín trung cuûa Thieân Chuùa, taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeàu ñoàng chòu traùch nhieäm veà söù vuï, moãi ngöôøi tuøy theo ôn goïi, kinh nghieäm vaø naêng löïc cuûa mình; do ñoù, taát caû ñeàu goùp phaàn hình dung vaø quyeát ñònh caùc giai ñoaïn caûi caùch caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø Hoäi thaùnh noùi chung, ñeå Hoäi thaùnh coù theå traûi nghieäm "nieàm vui ngoït ngaøo vaø an uûi cuûa vieäc truyeàn giaùo". Tính hieäp haønh, thoâng qua vieäc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc mang laïi thaønh quaû, coù muïc tieâu laø truyeàn giaùo. Ñoàng traùch nhieäm chính laø ñeå phuïc vuï cho söù vuï: noù cho thaáy raèng chuùng ta thöïc söï hieäp nhaát nhaân danh Chuùa Gieâsu, noù cho pheùp caùc toå chöùc tham gia thoaùt khoûi nhöõng giôùi haïn quan lieâu vaø nhöõng logic quyeàn löïc cuûa theá gian, noù laøm cho caùc cuoäc hoïp trôû neân hieäu quaû.

b) Döôùi aùnh saùng giaùo huaán gaàn ñaây cuûa Hoäi thaùnh (ñaëc bieät laø Hieán cheá Lumen Gentium vaø Toâng huaán Evangelii Gaudium), tính ñoàng traùch nhieäm cuûa taát caû moïi ngöôøi trong söù vuï phaûi laø tieâu chuaån laøm neàn taûng cho vieäc cô caáu caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø toaøn theå Hoäi thaùnh ñòa phöông, vôùi taát caû caùc dòch vuï, taát caû caùc toå chöùc cuûa noù, trong moãi toå chöùc hieäp thoâng cuûa noù (x. 1Cr 12,4-31). Vieäc thöøa nhaän chính ñaùng traùch nhieäm cuûa giaùo daân ñoái vôùi vieäc truyeàn giaùo treân theá giôùi khoâng theå trôû thaønh caùi côù ñeå chæ giao cho caùc Giaùm muïc vaø linh muïc vieäc chaêm soùc coäng ñoàng Kitoâ höõu.

c) Thaåm quyeàn tuyeät haûo laø Lôøi Chuùa, thaåm quyeàn naøy phaûi truyeàn caûm höùng cho moïi cuoäc hoïp cuûa caùc cô quan tham gia, moïi cuoäc tham vaán vaø moïi vieäc ñöa ra quyeát ñònh. Vì vaäy, ôû moïi caáp ñoä, caùc cuoäc gaëp gôõ caàn phaûi ruùt ra ñöôïc yù nghóa vaø söùc maïnh töø Bí tích Thaùnh Theå vaø dieãn ra döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa ñöôïc laéng nghe vaø chia seû trong lôøi caàu nguyeän.

d) Thaønh phaàn cuûa caùc Hoäi ñoàng khaùc nhau ñeå phaân ñònh vaø quyeát ñònh veà moät coäng ñoàng truyeàn giaùo hieäp haønh phaûi cung caáp söï hieän dieän cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ coù hoà sô toâng ñoà; nhöõng ngöôøi noåi baät tröôùc heát khoâng phaûi vì sieâng naêng tham döï caùc khoâng gian cuûa Hoäi thaùnh, maø vì chöùng taù Tin Möøng ñích thöïc cuûa hoï trong nhöõng thöïc taïi bình thöôøng nhaát cuûa cuoäc soáng. Daân Chuùa caøng truyeàn giaùo thì caøng coù khaû naêng laøm cho tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ soáng truyeàn giaùo baèng caùch sinh soáng treân theá giôùi vaø caùc vuøng ngoaïi vi cuûa noù vang leân trong chính hoï, ngay caû trong caùc toå chöùc coù söï tham gia.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

e) Döïa treân nhöõng gì chuùng toâi ñaõ chia seû, chuùng toâi tin raèng ñieàu quan troïng laø phaûi suy nghó veà caùch thuùc ñaåy söï tham gia vaøo caùc Hoäi ñoàng khaùc nhau, ñaëc bieät khi nhöõng ngöôøi thöïc hieän khoâng caûm thaáy phuø hôïp vôùi nhieäm vuï. Tính hieäp haønh phaùt trieån trong söï tham gia cuûa moãi thaønh vieân vaøo caùc quaù trình phaân ñònh vaø quyeát ñònh cho söù vuï cuûa Hoäi thaùnh: theo nghóa naøy, chuùng ta ñöôïc xaây döïng vaø khuyeán khích bôûi nhieàu coäng ñoàng Kitoâ höõu nhoû trong caùc Hoäi thaùnh môùi noåi, soáng tình huynh ñeä "thaân thieát" haèng ngaøy xung quanh Lôøi Chuùa vaø Thaùnh Theå.

f) Trong Toâng huaán Amoris Laetitia [Nieàm vui cuûa Tình Yeâu], Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ uûy thaùc cho Hoäi thaùnh vieäc thöïc hieän nhöõng thay ñoåi veà thaønh phaàn cuûa caùc cô quan tham gia, nhieäm vuï naøy khoâng theå bò trì hoaõn theâm nöõa. Söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi soáng trong nhöõng tình huoáng phöùc taïp cuûa moái quan heä yeâu thöông "coù theå tham gia vaøo nhieàu vieäc phuïc vuï khaùc nhau trong Hoäi thaùnh: do ñoù, caàn phaân ñònh xem coù theå vöôït qua nhöõng hình thöùc loaïi tröø naøo ñang ñöôïc thi haønh trong laõnh vöïc phuïng vuï, muïc vuï, giaùo duïc vaø cô cheá" (Toâng huaán Amoris Laetitia, soá 299). Söï phaân ñònh naøy cuõng lieân quan ñeán vieäc hoï bò loaïi khoûi caùc cô quan tham gia coäng ñoàng giaùo xöù vaø giaùo phaän nhö ñaõ traûi qua ôû moät soá Hoäi thaùnh ñòa phöông.

g) Vôùi quan ñieåm veà söï ñoäc ñaùo mang tính Tin Möøng cuûa ôn hieäp thoâng trong Hoäi thaùnh: laøm theá naøo chuùng ta coù theå ñan xen khía caïnh tö vaán vaø thaûo luaän cuûa tính hieäp haønh? Döïa treân cô caáu ñaëc suûng vaø muïc vuï cuûa Daân Chuùa: laøm theá naøo chuùng ta tích hôïp caùc nhieäm vuï coá vaán, phaân ñònh vaø quyeát ñònh trong caùc toå chöùc tham gia khaùc nhau?

Caùc ñeà xuaát

h) Döïa treân söï hieåu bieát veà Daân Chuùa nhö moät chuû theå tích cöïc cuûa söù vuï truyeàn giaùo, thaät thích hôïp khi ñöa vaøo Giaùo luaät tính chaát baét buoäc cuûa caùc Hoäi ñoàng Muïc vuï trong caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø trong caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông. Ñoàng thôøi, caàn cuûng coá caùc cô quan tham gia vôùi söï hieän dieän ñaày ñuû cuûa giaùo daân nam nöõ, uûy thaùc cho hoï chöùc naêng phaân ñònh nhaèm thöïc hieän caùc quyeát ñònh toâng ñoà thöïc söï.

i) Caùc cô quan tham gia laø nôi ñaàu tieân maø nhöõng ngöôøi thöïc hieän traùch nhieäm phaûi coù traùch nhieäm giaûi trình. Trong khi khuyeán khích hoï thöïc hieän söï daán thaân, chuùng toâi môøi hoï thöïc haønh vaên hoùa chòu traùch nhieäm giaûi trình ñoái vôùi coäng ñoàng maø hoï laø ñaïi dieän.

19. Caùc nhoùm Hoäi thaùnh ñòa phöông trong söï hieäp thoâng cuûa toaøn theå Hoäi thaùnh

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Chuùng toâi tin chaéc raèng moãi Hoäi thaùnh, trong söï hieäp thoâng cuûa caùc Hoäi thaùnh, coù raát nhieàu ñieàu ñeå coáng hieán, bôûi vì Chuùa Thaùnh Thaàn phaân phaùt doài daøo caùc hoàng aân cuûa Ngöôøi vì lôïi ích chung. Neáu chuùng ta nhìn Hoäi thaùnh nhö Thaân theå Chuùa Kitoâ, chuùng ta deã hieåu hôn raèng caùc thaønh vieân khaùc nhau phuï thuoäc laãn nhau vaø chia seû cuøng moät söï soáng: "Neáu moät boä phaän naøo ñau, thì moïi boä phaän cuøng ñau. Neáu moät boä phaän naøo ñöôïc veû vang, thì moïi boä phaän cuõng vui chung" (1Cr 12,26). Do ñoù, chuùng ta muoán phaùt trieån nhöõng thaùi ñoä thieâng lieâng naûy sinh töø caùi nhìn naøy: khieâm nhöôøng vaø quaûng ñaïi, toân troïng vaø chia seû. Ñieàu quan troïng nöõa laø söï saün saøng phaùt trieån söï hieåu bieát laãn nhau vaø chuaån bò caùc cô caáu caàn thieát ñeå vieäc trao ñoåi söï phong phuù tinh thaàn, caùc moân ñeä truyeàn giaùo vaø cuûa caûi vaät chaát coù theå trôû thaønh moät thöïc taïi cuï theå.

b) Chuû ñeà veà caùc nhoùm Hoäi thaùnh ñòa phöông ñaõ ñöôïc chöùng minh laø coù tính quyeát ñònh ñoái vôùi vieäc thöïc thi ñaày ñuû tính hieäp haønh trong Hoäi thaùnh. Ñeå traû lôøi caâu hoûi laøm theá naøo ñeå ñònh hình caùc tröôøng hôïp tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn lieân quan ñeán caùc nhoùm Hoäi thaùnh ñòa phöông, Ñaïi hoäi ñaõ coâng nhaän taàm quan troïng cuûa söï phaân ñònh cuûa Hoäi thaùnh ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Hoäi ñoàng chaâu luïc trong vieäc thöïc hieän ñuùng giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa tieán trình hieäp haønh.

c) Tieán trình hieäp haønh ñaõ cho thaáy caùc cô quan ñöôïc cung caáp bôûi Boä Giaùo luaät vaø Boä Giaùo luaät cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông coù hieäu quaû nhö theá naøo khi ñöôïc hieåu töø caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông. Vieäc Hoäi thaùnh toaøn theå (Ecclesia tota) laø söï hieäp thoâng cuûa caùc Hoäi thaùnh ñoøi hoûi moãi Giaùm muïc phaûi nhaän thöùc vaø soáng söï quan taâm cho taát caû caùc Hoäi thaùnh (sollicitudo omnium Ecclesiarum) nhö moät khía caïnh caáu thaønh cuûa thöøa taùc vuï cuûa ngaøi vôùi tö caùch laø muïc töû cuûa moät Hoäi thaùnh.

d) Giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa tieán trình hieäp haønh ñaõ neâu baät vai troø quyeát ñònh cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi coù moät ñieån hình veà tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn ôû caáp ñoä luïc ñòa. Caùc toå chöùc laøm vieäc ôû caùc caáp ñoä naøy goùp phaàn thöïc hieän tính hieäp haønh, ñoàng thôøi toân troïng caùc thöïc teá ñòa phöông vaø caùc quaù trình hoäi nhaäp vaên hoùa. Ñaïi hoäi baøy toû söï tin töôûng raèng coù theå traùnh ñöôïc nguy cô ñoäc daïng vaø taäp quyeàn hoùa trong vieäc quaûn lyù Hoäi thaùnh.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

e) Tröôùc khi taïo ra caùc caáu truùc môùi, chuùng toâi caûm thaáy caàn phaûi cuûng coá vaø phuïc hoài nhöõng caáu truùc hieän coù. Cuõng raát thích hôïp ñeå nghieân cöùu, ôû caáp ñoä giaùo hoäi hoïc vaø giaùo luaät, nhöõng haäu quaû cuûa vieäc caûi caùch cô caáu cuûa caùc nhoùm Hoäi thaùnh ñeå chuùng mang tính hieäp haønh troøn ñaày hôn.

f) Khi xem xeùt caùc thöïc haønh hieäp haønh cuûa Hoäi thaùnh trong thieân nieân kyû thöù nhaát, seõ raát toát neáu nghieân cöùu caùch thöùc caùc toå chöùc coå xöa coù theå ñöôïc taùi laäp trong toå chöùc giaùo luaät hieän taïi, haøi hoøa chuùng vôùi caùc toå chöùc môùi ñöôïc thaønh laäp, chaúng haïn nhö caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc.

g) Chuùng toâi cho raèng caàn phaûi nghieân cöùu saâu hôn baûn chaát giaùo huaán vaø phaùp lyù cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, ñoàng thôøi thöøa nhaän khaû naêng haønh ñoäng taäp theå cuõng lieân quan ñeán caùc vaán ñeà veà giaùo lyù xuaát hieän trong boái caûnh ñòa phöông, töø ñoù môû laïi suy nghó veà Töï saéc Apostolos suos.

h) Caùc ñieàu luaät lieân quan ñeán caùc hoäi ñoàng ñaëc bieät (toaøn theå vaø caáp tænh) phaûi ñöôïc söûa ñoåi ñeå thu huùt ñöôïc söï tham gia nhieàu hôn cuûa Daân Thieân Chuùa, theo göông mieãn chuaån trong tröôøng hôïp Hoäi ñoàng Toaøn theå gaàn ñaây cuûa UÙc.

Caùc ñeà xuaát

i) Trong soá caùc cô caáu ñaõ ñöôïc quy ñònh trong Boä Giaùo luaät, chuùng toâi ñeà xuaát giaùo tænh hoaëc tröôûng giaùo tænh [metropolia] caàn ñöôïc phuïc hoài vaø cuûng coá nhö moät nôi hieäp thoâng cho caùc Hoäi thaùnh ñòa phöông trong laõnh thoå cuûa hoï.

j) Caùc thaåm quyeàn lieân heä neân thöïc thi tính hieäp haønh ôû caáp khu vöïc, quoác gia vaø luïc ñòa phuø hôïp vôùi nhöõng hieåu bieát saâu saéc töøng xuaát hieän lieân quan ñeán caùc nhoùm Hoäi thaùnh.

k) Khi caàn thieát, chuùng toâi ñeà nghò thaønh laäp caùc giaùo tænh quoác teá, vì lôïi ích cuûa caùc Giaùm muïc khoâng thuoäc baát kyø Hoäi ñoàng Giaùm muïc naøo, vaø ñeå thuùc ñaåy söï hieäp thoâng giöõa caùc Hoäi thaùnh vöôït ra ngoaøi bieân giôùi quoác gia.

l) Taïi caùc quoác gia theo Nghi leã Latinh, trong ñoù cuõng coù phaåm traät cuûa caùc Hoäi thaùnh Coâng giaùo Ñoâng phöông, chuùng toâi ñeà nghò ñöa caùc Giaùm muïc Ñoâng phöông vaøo caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc quoác gia, vaãn giöõ nguyeân quyeàn töï trò veà maët cai quaûn, voán do Boä Giaùo luaät rieâng cuûa hoï thieát laäp.

m) Thaät laø thích hôïp ñeå phaùt trieån moät cô caáu giaùo luaät cuûa caùc Hoäi ñoàng Chaâu luïc, trong khi vaãn toân troïng tính ñaëc thuø cuûa töøng chaâu luïc, ñoàng thôøi löu yù ñeán söï tham gia cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø cuûa caùc Hoäi thaùnh, vôùi caùc ñaïi bieåu cuûa rieâng hoï, nhöõng ngöôøi theå hieän söï ña daïng cuûa Daân Thieân Chuùa.

20. Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Hoäi nghò trong Giaùo hoäi

Caùc ñieåm hoäi tuï

a) Ngay caû khi phaûi traûi qua söï meät moûi cuûa vieäc "cuøng nhau böôùc ñi", Ñaïi hoäi vaãn caûm nhaän ñöôïc nieàm vui Tin Möøng ñöôïc laø Daân Thieân Chuùa. Caùc ñaëc ñieåm môùi ñöôïc ñeà xuaát cho giai ñoaïn naøy cuûa tieán trình hieäp haønh ñaõ ñöôïc ñoùn nhaän khaù noàng nhieät. Roõ raøng nhaát laø coù söï chuyeån ñoåi töø vieäc cöû haønh Thöôïng Hoäi ñoàng nhö moät söï kieän sang moät tieán trình (nhö ñöôïc chæ ra bôûi Toâng hieán Episcopalis communio); söï hieän dieän cuûa caùc thaønh vieân khaùc, caû nam laãn nöõ, beân caïnh caùc Giaùm muïc; söï hieän dieän tích cöïc cuûa caùc ñaïi bieåu huynh ñeä; tónh taâm chuaån bò cho Ñaïi hoäi; vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå taïi Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ; baàu khí caàu nguyeän vaø phöông phaùp Ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn; vaø chính söï saép xeáp Ñaïi hoäi taïi Hoäi tröôøng Phaoloâ VI.

b) Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, trong khi vaãn giöõ ñöôïc tính chaát giaùm muïc noåi baät cuûa mình, ñaõ chöùng toû roõ raøng trong dòp naøy moái lieân keát noäi taïi giöõa chieàu kích hieäp haønh cuûa ñôøi soáng Hoäi thaùnh (söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi), chieàu kích hieäp ñoaøn (söï chaêm soùc cuûa caùc Giaùm muïc ñoái vôùi toaøn theå Hoäi thaùnh) vaø chieàu kích cuûa tính öu vieät (söï phuïc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma, ngöôøi baûo ñaûm söï hieäp thoâng).

c) Tieán trình hieäp haønh ñaõ vaø ñang laø thôøi gian aân suûng ñaõ khích leä chuùng ta. Thieân Chuùa ban cho chuùng ta cô hoäi traûi nghieäm moät neàn vaên hoùa hieäp haønh môùi, coù khaû naêng höôùng daãn ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Hoäi thaùnh. Tuy nhieân, chuùng toâi nhaéc laïi raèng vieäc taïo ra caùc cô caáu ñoàng traùch nhieäm laø chöa ñuû neáu thieáu söï hoaùn caûi caù nhaân sang tính hieäp haønh truyeàn giaùo. Caùc tieán trình hieäp haønh, ôû moïi caáp ñoä, khoâng laøm giaûm bôùt traùch nhieäm caù nhaân cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc keâu goïi tham gia, nhôø vaøo thöøa taùc vuï vaø ñaëc suûng cuûa hoï, nhöng coøn khuyeán khích traùch nhieäm ñoù hôn nöõa.

Caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát

d) Söï hieän dieän cuûa caùc thaønh vieân khaùc, ngoaøi caùc Giaùm muïc, vôùi tö caùch laø nhaân chöùng cuûa con ñöôøng hieäp haønh ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù cao. Tuy nhieân, caâu hoûi veà nhöõng haäu quaû cuûa söï hieän dieän cuûa hoï vôùi tö caùch laø thaønh vieân chính thöùc ñoái vôùi tính chaát giaùm muïc cuûa Ñaïi hoäi vaãn coøn boû ngoû. Moät soá ngöôøi coi ñaây laø nguy cô khieán nhieäm vuï cuï theå cuûa caùc Giaùm muïc khoâng ñöôïc hieåu ñaày ñuû. Cuõng caàn phaûi laøm roõ caùc tieâu chí daãn ñeán vieäc keâu goïi caùc thaønh vieân khoâng phaûi Giaùm muïc tham döï Ñaïi hoäi.

e) Caùc kinh nghieäm nhö Ñaïi hoäi ñoàng Giaùo hoäi vuøng Myõ chaâu Latinh vaø Caribeâ laàn thöù nhaát dieãn ra vaøo thaùng 11 naêm 2021, caùc Toå chöùc Daân Chuùa ôû Brazil vaø Coâng ñoàng Toaøn theå taïi UÙc chaâu ñaõ ñöôïc ñeà caäp. Vaãn coøn phaûi xaùc ñònh vaø khaùm phaù saâu hôn caùch theå hieän roõ raøng tính hieäp haønh vaø tính hieäp ñoaøn trong töông lai, phaân bieät (khoâng coù söï taùch bieät quaù möùc) söï ñoùng goùp cuûa taát caû caùc thaønh vieân Daân Chuùa vaøo vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh vaø nhieäm vuï cuï theå cuûa caùc Giaùm muïc. Vieäc trình baøy roõ raøng tính hieäp haønh, tính hieäp ñoaøn vaø tính öu vieät khoâng neân ñöôïc giaûi thích theo hình thöùc tónh taïi hoaëc tuyeán tính maø theo tính tuaàn hoaøn naêng ñoäng, theo tính ñoàng traùch nhieäm trong söï khaùc bieät [The articulation of synodality, collegiality, and primacy should not be interpreted in a static or linear form but according to a dynamic circularity, in a differentiated co-responsibility].

f) Neáu ôû caáp ñoä khu vöïc coù theå nghó ñeán caùc böôùc tieáp theo (moät Hoäi nghò cuûa Giaùo hoäi, sau ñoù laø Hoäi nghò Giaùm muïc), thì ñöôïc coi laø thích hôïp ñeå laøm roõ caùch ñeà xuaát ñieàu naøy ñoái vôùi toaøn theå Hoäi thaùnh Coâng giaùo. Moät soá ngöôøi tin raèng coâng thöùc ñöôïc thoâng qua taïi Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng naøy ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu treân; nhöõng ngöôøi khaùc ñeà xuaát raèng, moät Hoäi nghò Giaùm muïc seõ tieáp noái moät Hoäi nghò cuûa Giaùo hoäi ñeå keát thuùc vieäc phaân ñònh. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi khaùc nöõa laïi thích daønh vai troø thaønh vieân cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng cho caùc Giaùm muïc.

g) Caùch thöùc maø caùc chuyeân vieân töø caùc ngaønh khaùc nhau, ñaëc bieät laø caùc nhaø thaàn hoïc vaø giaùo luaät, coù theå ñoùng goùp vaøo coâng vieäc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng veà hieäp haønh vaø caùc tieán trình cuûa moät Hoäi thaùnh hieäp haønh cuõng seõ caàn phaûi ñöôïc khaùm phaù vaø laøm roõ.

h) Chuùng ta cuõng caàn phaûi suy nghó veà caùch thöùc maø Internet vaø truyeàn thoâng aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán caùc tieán trình hieäp haønh.

Caùc ñeà xuaát

i) Baûo ñaûm löôïng giaù caùc tieán trình hieäp haønh ôû moïi caáp ñoä cuûa Hoäi thaùnh.

j) Löôïng giaù nhöõng thaønh quaû cuûa Khoaù hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi chung thöôøng leä laàn thöù XVI Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc.

Tieáp Tuïc Haønh Trình

"Chuùng ta ví Nöôùc Thieân Chuùa vôùi caùi gì ñaây?

Laáy duï ngoân naøo maø hình dung ñöôïc?" (Mc 4,30).

Lôøi Chuùa chieám öu tieân hôn lôøi cuûa Hoäi thaùnh. Lôøi cuûa caùc moân ñeä, ngay caû cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, cuõng chæ laø tieáng vang cuûa nhöõng gì chính Chuùa noùi vôùi chuùng ta.

Chuùa Gieâsu ñaõ choïn noùi baèng duï ngoân ñeå loan baùo Nöôùc Trôøi. Ngöôøi tìm ñöôïc nhöõng hình aûnh noùi veà maàu nhieäm Thieân Chuùa trong nhöõng traûi nghieäm ñôøi thöôøng cuûa con ngöôøi: theá giôùi töï nhieân, nôi laøm vieäc, nhöõng yeáu toá ñôøi thöôøng. Baèng caùch naøy, Ngöôøi cho chuùng ta bieát raèng Nöôùc Thieân Chuùa vöôït treân chuùng ta nhöng vaãn khoâng xa caùch chuùng ta. Hoaëc chuùng ta nhìn thaáy Trieàu ñaïi cuûa Thieân Chuùa trong moïi söï cuûa theá gian naøy, hoaëc chuùng ta seõ khoâng bao giôø nhìn thaáy noù.

Chuùa Gieâsu nhìn thaáy haït gioáng rôi xuoáng ñaát töôïng tröng cho vaän meänh cuûa chính mình. Nhö moät söï hö voâ, döôøng nhö ñaõ ñöôïc ñònh saün ñeå muïc naùt ñi, nhöng laïi chöùa ñöïng moät söùc soáng naêng ñoäng vöôït qua, khoâng theå caûn ngaên, khoâng theå ñoaùn tröôùc ñöôïc. Moät söï naêng ñoäng ñöôïc môøi goïi trao ban söï soáng, trôû thaønh löông thöïc cho muoân ngöôøi. Löông thöïc ñöôïc ñònh saün ñeå trôû thaønh Thaùnh Theå Chuùa.

Ngaøy nay, trong moät neàn vaên hoùa maø con ngöôøi ñaáu tranh giaønh quyeàn thoáng trò laãn nhau vaø trôû neân moät noãi aùm aûnh vôùi nhöõng gì laø höõu hình, thì Hoäi thaùnh ñöôïc môøi goïi laëp laïi nhöõng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu, laøm cho nhöõng lôøi ñoù ñöôïc hoài sinh baèng taát caû söùc maïnh cuûa chuùng.

"Chuùng ta ví Nöôùc Thieân Chuùa vôùi caùi gì ñaây? Laáy duï ngoân naøo maø hình dung ñöôïc?" Caâu hoûi naøy cuûa Chuùa chuùng ta soi saùng coâng vieäc ñang chôø ñôïi chuùng ta ôû phía tröôùc. Vaán ñeà khoâng phaûi laø phaân taùn chuùng ta ra nhieàu maët traän, theo ñuoåi moät logic hieäu naêng vaø mang tính thuû tuïc. Ñuùng hôn, ñoù laø vaán ñeà thu thaäp, trong soá raát nhieàu töø ngöõ vaø ñeà xuaát cuûa baûn Baùo caùo naøy, nhöõng gì döôøng nhö laø moät haït gioáng nhoû beù, nhöng laïi mang trong mình moät töông lai, vaø hình dung caùch gieo noù xuoáng ñaát ñeå khieán noù moïc leân vaø troå boâng chín vaøng, mang laïi söï soáng cho nhieàu ngöôøi.

Taïi Nadareùt, sau khi laéng nghe Lôøi Chuùa, Ñöùc Maria ñaõ töï hoûi raèng: "Vieäc aáy seõ xaûy ra caùch naøo?" (Lc 1,34). Caâu traû lôøi chæ coù moät: haõy ñeå cho Chuùa Thaùnh Thaàn bao phuû vaø ñeå cho quyeàn naêng cuûa Ngöôøi bao boïc mình.

Khi chuùng ta mong chôø Khoaù hoïp thöù hai, chuùng ta taï ôn Chuùa vì cuoäc haønh trình ñaõ ñi cho ñeán nay, vaø vì nhöõng aân suûng maø Ngöôøi ñaõ chuùc phuùc cho cuoäc haønh trình ñoù. Chuùng ta phoù thaùc böôùc tieáp theo cho söï chuyeån caàu cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria, moät daáu chæ cuûa nieàm hy voïng vaø nieàm an uûi chaéc chaén cho Daân trung thaønh cuûa Thieân Chuùa khi hoï tieáp tuïc cuoäc haønh trình cuûa mình, cuõng nhö cho cuoäc haønh trình cuûa hai thaùnh Toâng ñoà Simon vaø Giuña, maø chuùng ta möøng leã hoâm nay. Taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc môøi goïi ñoùn nhaän haït gioáng nhoû beù maø baûn Baùo caùo Toång hôïp naøy trình baøy.

Adsumus Sancte Spiritus! Laïy Chuùa Thaùnh Thaàn, naøy ñaây chuùng con ñang hieän dieän tröôùc nhan Chuùa!

Roâma, ngaøy 28 thaùng 10 naêm 2023, Leã hai thaùnh Toâng ñoà Simon vaø Giuña.

Nguoàn: synod.va

Baûn goác tieáng YÙ:

Relazione di Sintesi - Una Chiesa Sinodale In Missione

Baûn tieáng Anh:

Synthesis Report - A Synodal Church In Mission

Chuyeån ngöõ: Giuse Phan Vaên Phi, O. Cist.

WHÑ (26.12.2023)

- - - - - - - - - - - - - - -

[1] Communicatio in sacris: Thuaät ngöõ chuyeân moân noùi veà vieäc laõnh nhaän bí tích ôû ngoaøi Hoäi thaùnh cuûa mình, ví duï ngöôøi Tin laønh röôùc leã trong nhaø thôø Coâng giaùo. Boä Giaùo luaät, soá 844, quy ñònh veà vaán ñeà "hieäp thoâng bí tích" cuûa caùc tín höõu thuoäc Hoäi thaùnh Coâng giaùo, Chính thoáng vaø Tin laønh trong vieäc laõnh nhaän bí tích Thaùnh Theå, Thoáng hoái, Xöùc daàu beänh nhaân, x. GLHTCG, soá 1399-1401; ngöôøi dòch chuù thích theâm.

[2] Maschilismo (sciovinismo maschile; male chauvinism): chuû nghóa soâ vanh nam tính laø moät thaùi ñoä hoaëc tö duy döïa treân söï öu vieät ñöôïc cho laø cuûa nam giôùi so vôùi phuï nöõ; söï theå hieän nam tính moät caùch quaù ñaùng; loøng töï toân cuûa keû nam nhi, troïng nam khinh nöõ, theo kieåu "nhaát nam vieát höõu, thaäp nöõ vieát voâ".

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page