Toång Giaùm Muïc Charles J. Chaput:
Chi Phí Cuûa Vieäc Gaây Ra Hoãn Loaïn
Toång Giaùm Muïc Charles J. Chaput: Chi Phí Cuûa Vieäc Gaây Ra Hoãn Loaïn.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Philadelphia (VietCatholic News 22-12-2023) - Treân tôø First Things, Ñöùc Cha Charles J. Chaput, nguyeân laø Toång Giaùm Muïc Philadelphia coù baøi vieát nhan ñeà "THE COST OF "MAKING A MESS"", nghóa laø "Chi Phí Cuûa Vieäc Gaây Ra Hoãn Loaïn".
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Moät trong nhöõng tieâu chuaån maø Giaùo hoäi söû duïng ñeå ño löôøng phaåm chaát cuûa nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo laø moät caâu ñôn giaûn trong Kinh thaùnh: "Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Thieân Chuùa gaây hoãn loaïn, nhöng laø Thieân Chuùa taïo bình an." (1 Cr 14:33). Lôøi ñoù ñaõ daønh cho Thaùnh Phaoloâ. Lôøi ñoù cuõng ñuùng cho thôøi nay. Lôøi ñoù cuõng daønh cho cho caùc muïc töû vaø giaùm muïc ñòa phöông, keå caû giaùm muïc Roâma. Söï nhaàm laãn giöõa caùc tín höõu thöôøng coù theå laø vaán ñeà cuûa nhöõng caù nhaân voâ toäi nghe nhöng khoâng hieåu Lôøi Chuùa. Tuy nhieân, giaùo huaán gaây ngoä nhaän laïi laø moät vaán ñeà khaùc. Noù khoâng bao giôø coù theå tha thöù ñöôïc. Vieäc truyeàn taûi chaân lyù Kitoâ giaùo ñoøi hoûi söï thaän troïng vaø kieân nhaãn vì con ngöôøi khoâng phaûi laø nhöõng coã maùy. Vieäc truyeàn taûi chaân lyù Kitoâ giaùo cuõng ñoøi hoûi söï roõ raøng vaø nhaát quaùn. Söï mô hoà coù chuû yù hoaëc dai daúng-baát cöù ñieàu gì gaây ra söï hieåu laàm hoaëc döôøng nhö taïo cô hoäi cho haønh vi toäi loãi moät caùch khaùch quan - ñeàu khoâng phaûi laø cuûa Chuùa. Vaø noù chaéc chaén seõ gaây ra thieät haïi cho taâm hoàn caù nhaân vaø ñôøi soáng chung cuûa Giaùo hoäi chuùng ta.
Toâi ñeà caäp ñeán ñieàu naøy vì moät lyù do. Moät ngöôøi baïn Tin laønh cuûa toâi, moät hoïc giaû Caûi caùch, ñaõ göûi moät tin nhaén cho nhöõng ngöôøi baïn Coâng Giaùo cuûa anh aáy vaøo ngaøy 18 thaùng 12 vôùi tin töùc raèng "Ñöùc Phanxicoâ ñaõ gaây ra söï hoãn loaïn trong söï hieäp thoâng cuûa caùc baïn". Ngöôøi baïn Tin laønh aáy ñang ñeà caäp ñeán vaên baûn Fiducia Supplicans ("Veà yù nghóa muïc vuï cuûa caùc pheùp laønh"). Boä Giaùo lyù Ñöùc tin cuûa Roâma, do Ñöùc Hoàng Y Victor Manuel Fernaùndez laõnh ñaïo-moät ngöôøi thaân caän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ-vöøa coâng boá noù vaøo ngaøy hoâm ñoù. Taøi lieäu naøy laø moät taùc ñoäng hai chieàu vì vöøa khaúng ñònh laïi vöøa baùc boû giaùo huaán Coâng Giaùo veà baûn chaát cuûa caùc phöôùc laønh vaø vieäc aùp duïng chuùng vaøo caùc moái quan heä "baát thöôøng". Vaø noù nhanh choùng ñöôïc hieåu laø moät söï thay ñoåi ñaùng keå trong thöïc tieãn cuûa Giaùo hoäi. Cha James Martin, moät ngöôøi uûng hoä laâu naêm cho nhöõng moái quan taâm cuûa coäng ñoàng LGBTQ, ñaõ nhanh choùng ñöôïc chuïp aûnh ñang chuùc phuùc cho moät caëp ñoàng tính nam trong moät baøi baùo treân tôø New York Times.
Cha Martin ñaõ chôø ñôïi nhieàu naêm ñeå coù ñaëc aân ñöôïc noùi moät lôøi caàu nguyeän nhö vaäy, duø ñôn giaûn ñeán ñaâu, moät caùch coâng khai.
Cha aáy noùi hoâm thöù Ba, 19 thaùng 12 naêm 2023, "Thaät laø tuyeät khi coù theå laøm ñieàu ñoù moät caùch coâng khai."
Quyeát ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöôïc chaøo ñoùn nhö moät chieán thaéng mang tính böôùc ngoaët bôûi nhöõng ngöôøi uûng hoä ngöôøi Coâng Giaùo ñoàng tính, nhöõng ngöôøi moâ taû ñaây laø moät cöû chæ quan troïng cuûa söï côûi môû vaø chaêm soùc muïc vuï, ñoàng thôøi laø moät lôøi nhaéc nhôû raèng moät toå chöùc coù tuoåi ñôøi ñöôïc tính baèng thieân nieân kyû cuõng coù theå thay ñoåi.
Baøi baùo cuûa Times tieáp tuïc thöøa nhaän raèng "Quyeát ñònh naøy khoâng laät ñoå ñaïo lyù cuûa Giaùo Hoäi raèng hoân nhaân laø giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ". Noù cuõng khoâng "cho pheùp caùc linh muïc cöû haønh ñaùm cöôùi ñoàng giôùi". Nhöng höông vò chuû ñaïo vaø muïc ñích cô baûn cuûa baøi vieát ñaõ ñöôïc naém baét roõ nhaát bôûi nhieàu ngöôøi ñoàng tính nam ñöôïc phoûng vaán, nhöõng ngöôøi ñaõ noùi veà Giaùo hoäi "quan taâm" ñeán tính hôïp phaùp cuûa caùc moái quan heä ñoàng giôùi vaø caùc caëp ñoàng giôùi "ñoøi quyeàn lôïi cho khoâng gian cuûa chuùng toâi. "
Nôi ñeå baét ñaàu?
Ñaàu tieân, vai troø quan troïng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø hieäp nhaát Giaùo hoäi chöù khoâng phaûi chia reõ Giaùo hoäi, ñaëc bieät laø veà caùc vaán ñeà ñöùc tin vaø luaân lyù. Ngaøi coù nhieäm vuï töông töï laø ñoaøn keát caùc giaùm muïc vaø khoâng chia reõ hoï.
Thöù hai, nhieäm vuï thieát yeáu cuûa moät muïc töû yeâu thöông laø söûa daïy cuõng nhö ñoàng haønh. Phöôùc laønh neân khuyeán khích nhöng cuõng coù theå thaùch thöùc khi caàn thieát. Nhöõng ngöôøi ñoàng giôùi vaø caùc cuoäc keát hôïp tình duïc ngoaøi hoân nhaân khaùc caàn coù söï ñoàng haønh ñaày thaùch thöùc cuûa Giaùo hoäi. Caùc giaùo hoaøng, giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá ñöôïc môøi goïi laøm tieân tri cuõng nhö muïc töû theo ôn goïi cuûa mình. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ döôøng nhö thöôøng taùch bieät nhöõng vai troø naøy trong khi chính Chuùa Gieâsu luoân theå hieän caû hai vai troø naøy trong söù vuï cuûa Ngaøi. Lôøi cuûa Ngaøi vôùi ngöôøi phuï nöõ bò baét ngoaïi tình khoâng chæ ñôn giaûn laø "Toäi loãi cuûa con ñaõ ñöôïc tha" maø coøn laø "Haõy ñi vaø ñöøng phaïm toäi nöõa".
Thöù ba, nhöõng moái quan heä maø Giaùo hoäi luoân coi laø toäi loãi giôø ñaây thöôøng ñöôïc moâ taû laø "baát thöôøng". Ñieàu naøy bình thöôøng hoùa thöïc taïi cuûa haønh vi sai traùi veà maët ñaïo ñöùc vaø daãn ñeán söï nhaàm laãn veà nhöõng gì chuùng ta coù theå vaø khoâng theå goïi laø "toäi loãi".
Cuoái cuøng, maëc duø treân thöïc teá, taøi lieäu naøy khoâng thay ñoåi giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà hoân nhaân, nhöng noù döôøng nhö thay ñoåi giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà toäi loãi cuûa hoaït ñoäng ñoàng tính. Hoân nhaân khoâng phaûi laø muïc ñích cuûa Fiducia Supplicans. Quan ñieåm cuûa noù laø baûn chaát ñaïo ñöùc cuûa caùc caëp ñoàng giôùi, vaø ñaây laø ñieåm khaùc bieät coát yeáu.
Caùc giaùm muïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñaõ ñöa ra caùc tuyeân boá nhaéc laïi giaùo huaán Coâng Giaùo veà caùc vaán ñeà tình duïc con ngöôøi vaø caùc moái quan heä ñoàng giôùi. Caùc giaùm muïc Nigeria löu yù raèng "Giaùo hoäi khoâng coù khaû naêng ban phöôùc cho caùc cuoäc keát hôïp vaø hoaït ñoäng ñoàng giôùi" bôûi vì chuùng "ñi ngöôïc laïi luaät phaùp cuûa Chuùa vaø nhöõng lôøi daïy cuûa Giaùo hoäi". Vaø moät soá lôøi pheâ bình saâu saéc ñoái vôùi taøi lieäu cuûa Vatican (cuøng vôùi moät soá taøi lieäu khaù gay gaét) ñaõ xuaát hieän. Nhöõng ngöôøi khaùc ñang trong quaù trình thöïc hieän. Nhöng taát caû nhöõng bình luaän nhö vaäy ñeàu nhaèm muïc ñích giaûm thieåu thieät haïi ñaõ gaây ra. Cho duø ngöôøi nghe vui möøng hay töùc giaän vôùi vaên baûn môùi nhaát cuûa Vatican, haäu quaû thöïc teá laø moät laøn soùng boái roái trong doøng maùu cuûa Giaùo hoäi vaøo dòp Giaùng Sinh - moät muøa coù yù nghóa laø nieàm vui, nhöng giôø ñaây laïi bò vöôùng vaøo söï thaát voïng, nghi ngôø vaø xung ñoät.
Ñeå ñaùp laïi söï phaûn ñoái taøi lieäu naøy, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi vôùi nhaân vieân Vatican, theo baùo caùo cuûa ñaøi truyeàn hình PBS, raèng ñieàu quan troïng laø tieáp tuïc tieán leân vaø phaùt trieån trong söï hieåu bieát cuûa hoï veà chaân lyù. Ngaøi noùi: "Vieäc sôï haõi baùm víu vaøo caùc quy taéc coù theå coù veû nhö laø traùnh neù caùc vaán ñeà nhöng cuoái cuøng chæ laøm toån haïi ñeán vieäc phuïc vuï maø Giaùo trieàu Vatican ñöôïc keâu goïi cung caáp cho giaùo hoäi".
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Chuùng ta haõy caûnh giaùc choáng laïi nhöõng quan ñieåm yù thöùc heä cöùng nhaéc thöôøng, döôùi voû boïc cuûa nhöõng yù ñònh toát, taùch chuùng ta ra khoûi thöïc teá vaø ngaên caûn chuùng ta tieán veà phía tröôùc". "Thay vaøo ñoù, chuùng ta ñöôïc môøi goïi leân ñöôøng vaø haønh trình, gioáng nhö caùc Ñaïo só, ñi theo aùnh saùng luoân mong muoán daãn chuùng ta ñi, ñoâi khi doïc theo nhöõng con ñöôøng chöa ñöôïc khaùm phaù vaø nhöõng con ñöôøng môùi."
Nhöõng lôøi phaøn naøn veà "caùc quan ñieåm yù thöùc heä cöùng nhaéc" hieän laø phaûn öùng maëc ñònh cuûa Toøa thaùnh ñoái vôùi baát kyø söï deø daët coù lyù do hoaëc nhöõng lôøi chæ trích trung thöïc veà caùc haønh ñoäng cuûa Toøa thaùnh. Moãi giaùo hoaøng ñeàu coù nhöõng ñieàu thích, nhöõng ñieàu khoâng thích vaø nhöõng tình tieát gia troïng. Ñoù laø baûn chaát ñaát seùt cuûa con ngöôøi. Nhö toâi ñaõ noùi ôû nôi khaùc, vaø thöôøng xuyeân, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù nhöõng söùc maïnh muïc vuï quan troïng caàn chuùng ta hoã trôï baèng lôøi caàu nguyeän. Nhöng nhöõng lôøi phaøn naøn coâng khai cuûa ngaøi ñaõ laøm giaûm phaåm giaù cuûa söù vuï Pheâroâ vaø con ngöôøi gaùnh vaùc söù vuï ñoù. Noù cuõng coi thöôøng söï toân troïng ñoàng ñoaøn daønh cho caùc anh em giaùm muïc ñang ñaët caâu hoûi veà ñöôøng loái hieän taïi cuûa Vatican. Vaø moät laàn nöõa, noù khoâng phaûi cuûa Chuùa. Moâ taû söï trung thaønh vôùi nieàm tin vaø thöïc haønh Coâng Giaùo nhö laø "sôï haõi baùm víu vaøo caùc quy taéc" laø voâ traùch nhieäm vaø sai laàm. Caùc tín höõu xöùng ñaùng nhaän ñöôïc söï ñoái xöû toát hôn nhö vaäy. Cuõng caàn löu yù raèng vieäc ñi xuoáng "nhöõng con ñöôøng chöa ñöôïc khaùm phaù vaø nhöõng con ñöôøng môùi" coù theå deã daøng daãn ñeán sa maïc hôn laø Bethlehem.
Trong thaäp kyû qua, söï mô hoà veà moät soá vaán ñeà trong giaùo lyù vaø thöïc haønh Coâng Giaùo ñaõ trôû thaønh khuoân maãu cho trieàu ñaïi giaùo hoaøng hieän taïi. Nhöõng lôøi chæ trích cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñoái vôùi ngöôøi Coâng Giaùo Myõ thöôøng laø khoâng coâng baèng vaø thieáu hieåu bieát. Phaàn lôùn Giaùo hoäi Ñöùc thöïc söï ñang ôû trong tình traïng ly giaùo, tuy nhieân, tröôùc tieân, Roâma ñaõ dung tuùng "Tieán Trình Coâng Nghò" cuûa Ñöùc moät caùch thieáu khoân ngoan, vaø sau ñoù phaûn öùng quaù chaäm ñeå ngaên chaën nhöõng keát quaû tieâu cöïc. Vaøo thôøi ñieåm maø vai troø laøm cha vaø vai troø laõnh ñaïo tinh thaàn cuûa nam giôùi Kitoâ giaùo ñang gaëp khuûng hoaûng, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ yeâu caàu UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá cuûa ngaøi laøm vieäc ñeå "phi nam tính hoùa" Giaùo hoäi. Thaùch thöùc caáp baùch nhaát maø caùc Kitoâ höõu phaûi ñoái maët trong theá giôùi ngaøy nay laø nhaân hoïc: con ngöôøi laø ai vaø laø gì; lieäu chuùng ta coù muïc ñích cao caû hôn naøo ñoù ñeå baûo ñaûm phaåm giaù ñaëc bieät cuûa chuùng ta vôùi tö caùch laø moät loaøi hay khoâng; lieäu chuùng ta coù phaûi laø loaøi vaät thoâng minh khaùc thöôøng coù theå phaùt minh vaø taùi taïo laïi chính mình hay khoâng. Tuy nhieân, troïng taâm cuûa chuùng ta cho naêm 2024 laïi laø moät thöôïng hoäi ñoàng veà tính ñoàng nghò.
Taát nhieân, noùi nhöõng ñieàu naøy seõ daãn ñeán nhöõng caùo buoäc veà "söï khoâng trung thaønh". Nhöng söï khoâng chung thuûy thöïc söï laø khoâng noùi ra söï thaät baèng tình yeâu. Vaø töø "tình yeâu" ñoù khoâng phaûi laø moät quaû boùng thieän chí ñang troâi töï do. Ñoù laø moät caùi voû troáng roãng khoâng coù söï thaät laáp ñaày noù. Taïi Brazil vaøo naêm 2013, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khuyeán khích giôùi treû "gaây ra hoãn loaïn". Ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra theo nhöõng caùch chaéc chaén laø ngoaøi yù muoán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhöng cuoái cuøng, nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo muïc vuï phaûi chòu traùch nhieäm veà lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa mình. Bôûi vì, nhö Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi töø laâu, "Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Thieân Chuùa gaây hoãn loaïn, nhöng laø Thieân Chuùa taïo bình an".
(Source: First ThingsThe Cost of "Making a Mess")