Chuùng ta haõy nhìn thôøi ñaïi
vaø vaên hoùa chuùng ta nhö moät hoàng aân
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Chuùng ta haõy nhìn thôøi ñaïi vaø vaên hoùa chuùng ta nhö moät hoàng aân.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 30-11-2023) - Saùng thöù Tö, ngaøy 29 thaùng Möôøi Moät naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung hôn 6,000 tín höõu haønh höông, taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vatican vì trôøi laïnh.
Nhö thöôøng leä, buoåi tieáp kieán môû ñaàu vôùi phaàn laéng nghe Lôøi Chuùa.
Moïi ngöôøi nghe ñoïc ñoaïn thö thöù I cuûa thaùnh Pheâroâ toâng ñoà (1 Pr 15-16): "Anh chò em haõy toân thôø Chuùa Kitoâ trong taâm hoàn mình, luoân saün saøng traû lôøi cho baát cöù ai hoûi lyù do taïi sao anh chò em hy voïng. Tuy nhieân, ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän trong söï dòu daøng vaø toân troïng, vôùi moät löông taâm ngay chính, vì trong chính luùc ngöôøi ta noùi xaáu anh chò em, thì nhöõng keû noùi xaáu caùch aên ôû toát cuûa anh chò em phaûi xaáu hoå".
Baøi huaán giaùo
Trong phaàn huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà "söï haêng say loan baùo Tin möøng: loøng nhieät thaønh toâng ñoà cuûa tín höõu". Baøi thöù hai möôi taùm naøy coù töïa ñeà: "Loan baùo laø cho hoâm nay". Vì gioïng cuûa Ñöùc Thaùnh cha coøn yeáu sau khi bò caûm, neân Ñöùc oâng Filippo Campanelli, thuoäc Phuû Quoác vuï khanh, ñaõ ñoïc thay ngaøi baøi huaán giaùo sau ñaây:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Nhöõng laàn tröôùc ñaây chuùng ta ñaõ thaáy raèng vieäc loan baùo theo tinh thaàn Kitoâ laø nieàm vui vaø cho taát caû moïi ngöôøi. Hoâm nay chuùng ta xem moät khía caïnh thöù ba: loan baùo laø cho ngaøy hoâm nay.
Ngöôøi ta haàu nhö luoân nghe noùi veà nhöõng baát haïnh ngaøy nay. Chaéc chaén, giöõa nhöõng chieán tranh, thay ñoåi khí haäu, nhöõng baát coâng treân traùi ñaát vaø caùc cuoäc di cö, khuûng hoaûng veà gia ñình vaø hy voïng, khoâng thieáu nhöõng ñoäng löïc gaây ra lo aâu. Noùi chung, ngaøy nay döôøng nhö ngöôøi ta quen vôùi moät thöù vaên hoùa ñaët caù nhaân leân treân moïi söï vaø ñaët kyõ thuaät ôû trung taâm taát caû, vôùi khaû naêng cuûa noù giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà vaø vôùi nhöõng tieán boä vöôït baäc trong caùc laõnh vöïc. Nhöng ñoàng thôøi thöù vaên hoùa tieán boä kyõ thuaät - caù nhaân naøy laøm cho ngöôøi ta khaúng ñònh moät thöù töï do khoâng muoán coù nhöõng giôùi haïn vaø toû ra döûng döng ñoái vôùi ai bò boû laïi ñaèng sau. Vaø nhö theá, noù laøm cho nhöõng khaùt voïng lôùn cuûa con ngöôøi phaûi theo nhöõng tieâu chuaån thöôøng laø tham lam cuûa kinh teá, vôùi moät quan ñieåm veà cuoäc soáng loaïi boû nhöõng ai khoâng saûn xuaát vaø khoù nhìn xa hôn nhöõng gì tröôùc maét. Thaäm chí, chuùng ta coù theå noùi raèng chuùng ta ñang ôû trong neàn vaên minh ñaàu tieân cuûa lòch söû, coá toå chöùc moät xaõ hoäi loaøi ngöôøi treân toaøn caàu maø coù söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, taäp trung vaøo nhöõng thaønh phoá ñoà soä vaãn tieáp tuïc naèm ngang cho duø chuùng coù nhöõng toøa nhaø choïc trôøi gaây choùng maët.
Ta nghó ñeán trình thuaät veà thaønh Babel vaø caây thaùp cuûa noù (Xc St 11,1-9). Taïi ñoù, ngöôøi ta keå laïi moät döï phoùng xaõ hoäi döï kieán hy sinh moïi caù nhaân tính cho hieäu naêng cuûa taäp theå. Nhaân loaïi noùi moät ngoân ngöõ duy nhaát - thaäm chí chuùng ta coù theå noùi hoï coù moät "yù töôûng duy nhaát" - nhö theå ñöôïc boïc trong moät thöù meâ hoaëc chung naøo ñoù, huùt maát ñaëc saéc rieâng cuûa moãi ngöôøi trong moät bong boùng ñoàng nhaát. Baáy giôø, Thieân Chuùa laøm cho caùc ngoân ngöõ hoãn ñoän, nghóa laø taùi laäp nhöõng khaùc bieät, taùi taïo nhöõng ñieàu kieän ñeå hoï coù theå phaùt trieån nhöõng ñaëc tính rieâng, hoài phuïc söï ña daïng taïi nôi maø yù thöùc heä muoán aùp ñaët söï ñoäc nhaát. Chuùa töôùc boû nhaân loaïi khoûi côn meâ saûng say veà söï toaøn naêng: "Chuùng ta haõy taïo cho chuùng ta moät danh tieáng", daân thaønh Babel phaán khôûi noùi nhö theá (v.4). Hoï muoán leân tôùi trôøi xanh, ñaët mình vaøo choã Thieân Chuùa. Nhöng nhöõng tham voïng cuûa hoï nguy hieåm, laøm tha hoùa, taøn phaù, vaø Chuùa laøm xaùo troän nhöõng mong ñôïi ñoù. Ngaøi baûo veä con ngöôøi, ngaên ngöøa moät thaûm hoïa ñaõ ñöôïc baùo tröôùc.
Trình thuaät naøy thaät laø thôøi söï: caû ngaøy nay, söï gaén keát, thay vì döïa treân tình huynh ñeä vaø hoøa bình, thì thöôøng döïa treân tham voïng, treân nhöõng chuû nghóa quoác gia, treân söï töông hôïp, treân nhöõng cô caáu kinh teá-kyõ thuaät ghi taïc tin töôûng raèng Thieân Chuùa thaät laø voâ nghóa lyù vaø voâ ích: khoâng phaûi vì ngöôøi ta tìm caùch bieát nhieàu hôn cho baèng ngöôøi ta tìm caùch coù nhieàu quyeàn löïc hôn. Ñoù laø moät caùm doã traøn ngaäp nhöõng thaùch ñoá lôùn cuûa neàn vaên hoùa ngaøy nay.
Loan baùo Chuùa Gieâsu baèng chöùng taù
Trong toâng huaán Evangelii Gaudium, Nieàm vui Tin möøng, toâi ñaõ thöû moâ taû vaøi tröôøng hôïp (Xc nn.52-75), nhöng nhaát laø toâi ñaõ môøi goïi "thöïc hieän moät söï loan baùo Tin möøng, soi saùng nhöõng caùch thöùc môùi töông quan vôùi Thieân Chuùa, vôùi tha nhaân, vôùi moâi tröôøng, vaø khôi leân nhöõng giaù trò cô baûn. Caàn ñi tôùi nôi maø nhöõng trình thuaät vaø moâ thöùc môùi, ñeå nhôø Lôøi Chuùa Gieâsu maø ñaït tôùi nhöõng noøng coát saâu xa hôn cuûa linh hoàn ñoâ thò" (n.74). Noùi khaùc ñi, ta chæ coù theå loan baùo Chuùa Gieâsu ôû trong vaên hoùa thôøi ñaïi cuûa mình; luoân taâm nieäm nhöõng lôøi thaùnh Phaoloâ veà ngaøy hoâm nay: "Ñaây laø luùc thuaän tieän, ñaây laø ngaøy cöùu ñoä!" (2 Cr 6,2). Vì theá, khoâng caàn ñoái nghòch vôùi ngaøy hoâm nay nhöõng caùi nhìn khaùc ñeán töø quaù khöù. Vaø cuõng chaúng ñuû khi chæ taùi khaúng ñònh nhöõng xaùc tín toân giaùo ñaõ thuû ñaéc, tuy laø chaân thöïc, nhöng trôû neân tröøu töôïng vôùi thôøi gian qua ñi. Moät chaân lyù khoâng theå trôû neân ñaùng tin hôn vì ngöôøi ta to tieáng khi thoâng baùo noù, nhöng ñeán töø cuoäc soáng chöùng taù.
Loan baùo Tin möøng ngaøy nay
Loøng nhieät thaønh toâng ñoà khoâng bao giôø chæ laø laäp laïi moät kieåu caùch ñaõ thuû ñaéc, nhöng laø laøm chöùng raèng Tin möøng ngaøy nay sinh ñoäng ôû ñaây cho chuùng ta. YÙ thöùc veà ñieàu ñoù, chuùng ta haõy nhìn thôøi ñaïi vaø vaên hoùa chuùng ta nhö moät hoàng aân. Noù laø cuûa chuùng ta, vaø loan baùo Tin möøng khoâng coù nghóa laø phaùn xeùt chuùng töø xa, vaø cuõng chaúng phaûi laø ñöùng ôû bao lôn hoâ lôùn teân Chuùa Gieâsu, nhöng laø böôùc xuoáng ñöôøng, ñi tôùi nhöõng nôi ngöôøi ta sinh soáng, lui tôùi nhöõng nôi ngöôøi ta ñau khoå, laøm vieäc, hoïc haønh vaø suy tö, ôû ngaõ tö ñöôøng, trong ñoù con ngöôøi chia seû ñieàu coù yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa hoï. Coù nghóa laø, trong tö caùch laø Giaùo hoäi, "laø men ñoái thoaïi, gaëp gôõ, hieäp nhaát. Vaû laïi, chính nhöõng coâng thöùc ñöùc tin cuûa chuùng ta laø thaønh quaû cuûa moät cuoäc ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ giöõa caùc neàn vaên hoùa, caùc coäng ñoaøn vaø caáp ñoä khaùc nhau. Chuùng ta khoâng ñöôïc sôï ñoái thoaïi: ñuùng hôn, chính söï ñoái chieáu vaø pheâ phaùn giuùp chuùng ta baûo veä thaàn hoïc khoûi bieán thaønh yù thöùc heä" (Dieãn vaên taïi Hoäi nghò toaøn quoác kyø 5 cuûa Giaùo Hoäi YÙ, Firenza, 10-11-2015).
Ñi ra ngoaøi
Caàn ñöùng ôû ngaõ tö ñöôøng thôøi nay. Ñi ra khoûi ñoù coù nghóa laø laøm ngheøo Tin möøng vaø thu heïp Giaùo hoäi vaøo moät giaùo phaùi. Traùi laïi, lui tôùi caùc ngaõ tö ñöôøng, giuùp chuùng ta, caùc Kitoâ höõu, hieåu theo moät theå thöùc môùi nhöõng lyù do taïi sao chuùng ta hy voïng, ñeå ruùt ra vaø chia seû töø kho taøng ñöùc tin "nhöõng ñieàu môùi vaø cuõ" (Mt 13,52). Toùm laïi, thay vì muoán hoaùn caûi theá giôùi ngaøy nay, chuùng ta caàn hoaùn caûi muïc vuï ñeå noù theå hieän hôn Tin möøng ngaøy nay (Xc E.V 25). Chuùng ta haõy nhaän laáy öôùc muoán cuûa Chuùa Gieâsu: giuùp ñôõ nhöõng baïn ñoàng haønh ñöôøng bò laïc maát öôùc muoán Thieân Chuùa, ñeå môû loøng cho Chuùa vaø tìm thaáy ñieàu duy nhaát ngaøy nay vaø maõi maõi mang laïi an bình vaø nieàm vui cho con ngöôøi".
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau khi Ñöùc Thaùnh cha trình baøy baèng tieáng YÙ, baøi huaán duï treân ñaây ñöôïc toùm taét trong nhieàu thöù tieáng cho caùc nhoùm tín höõu thuoäc caùc ngoân ngöõ khaùc nhau. Ñöùc Thaùnh cha caàu chuùc taát caû moät Muøa voïng toát ñeïp.
Coù moät nhoùm caùc baïn treû nam nöõ thuoäc ngaønh xieác ñaõ trình dieãn caùc tieát muïc ñeå mang laïi nieàm vui cho moïi ngöôøi.
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán nhieàu nhoùm tín höõu haønh höông, trong ñoù coù caû caùc quaân nhaân thuoäc löõ ñoaøn cô giôùi "Aosta", ñoaøn lính quan thueá, vaø caùc tham döï vieân leã hoäi caùc taøi naêng veà ngaønh xieác cuûa YÙ. Ñöùc Thaùnh cha khoâng queân chaøo nhöõng ngöôøi cao tuoåi, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi taân hoân, cuõng nhö ñoâng ñaûo ngöôøi treû, ñaëc bieät laø nhoùm hoïc sinh. Ngaøi môøi goïi hoï haõy xem thôøi gian ñang qua ñi vôùi caùi nhìn ñöùc tin, luoân tín thaùc nôi Chuùa Quan Phoøng, Ñaáng höôùng daãn vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng böôùc ñöôøng cuûa chuùng ta.
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Chuùng ta tieáp tuïc caàu nguyeän cho tình traïng traàm troïng taïi Israel vaø Palestine. Toâi caàu mong cuoäc ngöng chieán ñöôïc tieáp tuïc ôû Gaza, ñeå taát caû caùc con tin ñöôïc traû töï do vaø caùc ñoà cöùu trôï ñöôïc ñöa tôùi cho daân chuùng. Chuùng ta ñöøng queân nhaân daân Ucraina yeâu quyù ñang chòu raát nhieàu ñau khoå. Anh chò em, chieán tranh luoân luoân laø moät thaát baïi. Taát caû ñeàu bò maát maùt, ngoaïi tröø moät nhoùm ñöôïc lôïi raát nhieàu, ñoù laø nhöõng nhaø cheá taïo voõ khí. Hoï kieám lôïi thaät nhieàu treân caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi khaùc.
Buoåi Tieáp kieán chung keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.