Baøi Giaûng Cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
trong Thaùnh leã Keát Thuùc Phieân hoïp Ñaàu Tieân
cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Tính Ñoàng Nghò
Baøi Giaûng Cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ trong Thaùnh leã Keát Thuùc Phieân hoïp Ñaàu Tieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Tính Ñoàng Nghò.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 29-10-2023) - Luùc 10 giôø, Chuùa Nhaät 29 thaùng 10 naêm 2023, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ chuû söï Thaùnh Leã Chuùa Nhaät XXX Thöôøng Nieân, taïi Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Thaùnh Pheâroâ, ñeå keát thuùc Phieân Hoïp thöù nhaát cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Tính Ñoàng Nghò.
Theo CNA, coù khoaûng 5,000 ngöôøi tham döï Thaùnh Leã naøy. Trong baøi giaûng, Ñöùc Phanxicoâ caùm ôn caùc Hoàng Y, giaùm muïc, linh muïc, tu só, vaø giaùo daân khaép theá giôùi ñaõ du haønh tôùi Roâma ñeå tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng: "Khi baøy toû loøng caûm ôn cuûa toâi, toâi cuõng muoán daâng leân lôøi caàu nguyeän cho taát caû chuùng ta: Xin cho chuùng ta lôùn leân trong vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa vaø trong vieäc phuïc vuï ngöôøi laân caän cuûa chuùng ta. Thôø phöôïng vaø phuïc vuï. Xin Chuùa ñoàng haønh vôùi chuùng ta. Chuùng ta haõy tieán leân moät caùch haân hoan".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Moät luaät só ñeán gaëp Chuùa Gieâsu vôùi lyù do ñeå thöû Ngöôøi. Tuy nhieân, caâu hoûi oâng ñaët ra laø moät caâu hoûi quan troïng vaø laâu daøi, ñoâi khi naûy sinh trong taâm hoàn chuùng ta vaø trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi: "Ñieàu raên naøo trong luaät laø lôùn nhaát?" (Mt 22:36). Caû chuùng ta nöõa, khi ñaém mình trong doøng chaûy soáng ñoäng cuûa Truyeàn Thoáng, cuõng coù theå hoûi: "Ñieàu quan troïng nhaát laø gì? Ñaâu laø ñoäng löïc?" Ñieàu gì quan troïng ñeán möùc trôû thaønh nguyeân taéc chæ ñaïo moïi söï? Caâu traû lôøi cuûa Chuùa Gieâsu raát roõ raøng: "Ngöôi phaûi yeâu meán Chuùa laø Thieân Chuùa ngöôi heát loøng, heát linh hoàn vaø heát trí khoân ngöôi. Ñaây laø ñieàu raên lôùn nhaát vaø ñaàu tieân. Vaø ñieàu thöù hai cuõng gioáng nhö vaäy: Ngöôi phaûi yeâu ngöôøi laân caän nhö chính mình" (Mt 22:37-39).
Thöa caùc Hoàng Y, Giaùm muïc vaø linh muïc, caùc tu só nam nöõ, anh chò em thaân meán, khi keát thuùc giai ñoaïn naøy cuûa cuoäc haønh trình, ñieàu quan troïng laø phaûi nhìn vaøo "nguyeân taéc vaø neàn taûng" töø ñoù moïi söï baét ñaàu laïi: baèng tình yeâu. Meán Chuùa baèng caû cuoäc ñôøi vaø yeâu ngöôøi laân caän nhö chính mình. Khoâng phaûi nhöõng chieán löôïc cuûa chuùng ta, nhöõng toan tính cuûa con ngöôøi, nhöõng ñöôøng loái cuûa theá giôùi, nhöng laø tình yeâu Thieân Chuùa vaø tha nhaân: ñoù laø taâm ñieåm cuûa moïi söï. Vaø laøm theá naøo chuùng ta coù theå truyeàn taûi ñoäng löïc yeâu thöông naøy? Toâi xin ñeà nghò hai ñoäng töø, hai chuyeån ñoäng cuûa con tim maø toâi muoán suy gaãm: toân thôø vaø phuïc vuï. Chuùng ta yeâu meán Thieân Chuùa qua vieäc toân thôø vaø phuïc vuï.
Ñoäng töø ñaàu tieân, toân thôø. Yeâu meán laø toân thôø. Toân thôø laø phaûn öùng ñaàu tieân chuùng ta coù theå daâng leân cho tình yeâu nhöng khoâng vaø ñaùng thaùn phuïc cuûa Thieân Chuùa. Söï thaùn phuïc cuûa vieäc toân thôø, söï kyø dieäu cuûa vieäc toân thôø, laø ñieàu thieát yeáu trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, ñaëc bieät trong thôøi ñaïi chuùng ta, khi chuùng ta ñaõ töø boû vieäc thöïc haønh toân thôø. Thôø phöôïng Thieân Chuùa coù nghóa laø thöøa nhaän trong ñöùc tin raèng chæ moät mình Ngöôøi laø Chuùa vaø cuoäc soáng caù nhaân cuûa chuùng ta, con ñöôøng löõ haønh cuûa Giaùo hoäi vaø keát quaû cuoái cuøng cuûa lòch söû, taát caû ñeàu phuï thuoäc vaøo söï dòu daøng cuûa tình yeâu cuûa Ngöôøi. Ngöôøi ban yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa chuùng ta.
Khi thôø phöôïng Thieân Chuùa, chuùng ta taùi khaùm phaù raèng chuùng ta ñöôïc töï do. Ñoù laø lyù do taïi sao Kinh Thaùnh thöôøng xuyeân lieân keát tình yeâu Chuùa vôùi cuoäc chieán choáng laïi moïi hình thöùc thôø ngaãu töôïng. Nhöõng ngöôøi thôø phöôïng Chuùa töø choái ngaãu töôïng vì trong khi Chuùa giaûi phoùng thì ngaãu töôïng laïi noâ dòch. Caùc ngaãu töôïng löøa doái chuùng ta vaø khoâng bao giôø thöïc hieän ñöôïc nhöõng gì chuùng höùa heïn, bôûi vì chuùng laø "coâng vieäc cuûa baøn tay loaøi ngöôøi" (Tv 115:4). Kinh thaùnh khoâng kho-an nhöôïng ñoái vôùi vieäc thôø ngaãu töôïng, bôûi vì caùc ngaãu töôïng ñöôïc con ngöôøi taïo ra vaø thao tuùng, trong khi Thieân Chuùa, Thieân Chuùa haèng soáng, thì hieän dieän vaø sieâu vieät; Ngöôøi laø Ñaáng "khoâng phaûi nhö nhöõng gì toâi töôûng töôïng veà Ngöôøi, Ñaáng khoâng phuï thuoäc vaøo nhöõng gì toâi mong ñôïi ôû Ngöôøi vaø do ñoù coù theå laøm ñaûo loän nhöõng kyø voïng cuûa toâi, chính vì Ngöôøi soáng ñoäng. Baèng chöùng cho thaáy khoâng phaûi luùc naøo chuùng ta cuõng coù quan nieäm ñuùng veà Thieân Chuùa laø ñoâi khi chuùng ta thaát voïng: Chuùng ta nghó: 'Toâi ñaõ mong ñôïi moät ñieàu, toâi ñaõ töôûng töôïng raèng Chuùa seõ haønh xöû nhö theá naøy, nhöng thay vaøo ñoù toâi ñaõ sai'. Nhöng baèng caùch naøy, chuùng ta quay trôû laïi con ñöôøng thôø ngaãu töôïng, muoán Chuùa haønh ñoäng theo hình aûnh maø chuùng ta coù veà Ngöôøi" (C.M. Martini, I grandi della Bibbia. Esercizi Spirituali con l'Antico Testamento, Florence, 2022, 826 -827). Chuùng ta luoân coù nguy cô nghó raèng chuùng ta coù theå "kieåm soaùt Thieân Chuùa", chuùng ta coù theå giôùi haïn tình yeâu cuûa Ngöôøi trong nghò trình rieâng cuûa chuùng ta. Thay vaøo ñoù, caùch Ngöôøi haønh ñoäng luoân khoâng theå ñoaùn tröôùc ñöôïc, noù vöôït quaù suy nghó cuûa chuùng ta, vaø do ñoù, caùch haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa ñoøi hoûi söï thaùn phuïc vaø toân thôø. Söï thaùn phuïc laø ñieàu raát quan troïng!
Chuùng ta phaûi lieân tuïc ñaáu tranh choáng laïi moïi hình thöùc thôø ngaãu töôïng; khoâng chæ nhöõng thöù traàn tuïc, voán thöôøng xuaát phaùt töø thoùi kieâu ngaïo, chaúng haïn nhö ham muoán thaønh coâng, ích kyû, tham tieàn - chuùng ta ñöøng queân raèng ma quyû xaâm nhaäp "qua caùc chieác tuùi", nhöõng quyeán ruõ cuûa chuû nghóa duy nghieäp; nhöng cuõng coù nhöõng hình thöùc thôø ngaãu töôïng ñöôïc nguïy trang döôùi daïng linh ñaïo - linh ñaïo cuûa chính toâi: caùc yù töôûng toân giaùo cuûa rieâng toâi, caùc kyõ naêng muïc vuï cuûa chính toâi... Chuùng ta haõy caûnh giaùc, keûo chuùng ta thaáy chuùng ta ñang ñaët mình vaøo trung taâm hôn laø Ngöôøi. Vaø chuùng ta haõy trôû laïi vieäc thôø phöôïng. Chôù gì vieäc thôø phöôïng laø troïng taâm ñoái vôùi nhöõng muïc töû trong chuùng ta: chuùng ta haõy daønh thôøi gian moãi ngaøy ñeå thaân maät vôùi Chuùa Gieâsu Muïc Töû Nhaân Laønh, toân thôø Ngöôøi trong Nhaø Taïm. Mong sao Giaùo Hoäi toân thôø: trong moïi giaùo phaän, moïi giaùo xöù, moïi coäng ñoaøn, chuùng ta haõy toân thôø Chuùa! Chæ baèng caùch naøy chuùng ta môùi höôùng veà Chuùa Gieâsu chöù khoâng höôùng veà chính mình. Vì chæ qua vieäc toân thôø thaàm laëng, Lôøi Chuùa môùi soáng ñoäng trong lôøi noùi cuûa chuùng ta; chæ tröôùc söï hieän dieän cuûa Ngöôøi, chuùng ta môùi ñöôïc thanh taåy, bieán ñoåi vaø ñoåi môùi bôûi ngoïn löûa Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi. Anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy toân thôø Chuùa Gieâsu!
Ñoäng töø thöù hai laø phuïc vuï. Yeâu meán laø phuïc vuï. Trong giôùi raên lôùn, Chuùa Kitoâ gaén keát Thieân Chuùa vaø tha nhaân vôùi nhau ñeå hoï khoâng bao giôø bò taùch rôøi. Khoâng theå coù kinh nghieäm toân giaùo thöïc söï naøo maø laïi ñieác tai tröôùc tieáng keâu cuûa theá giôùi. Khoâng coù tình yeâu Thieân Chuùa neáu khoâng quan taâm vaø chaêm soùc ngöôøi laân caän; neáu khoâng, chuùng ta coù nguy cô trôû thaønh ngöôøi Pharisieâu. Chuùng ta coù theå coù raát nhieàu yù töôûng hay veà caùch caûi caùch Giaùo hoäi, nhöng chuùng ta haõy nhôù: toân thôø Thieân Chuùa vaø yeâu thöông anh chò em chuùng ta baèng tình yeâu cuûa Ngöôøi, ñoù laø moät cuoäc caûi caùch vó ñaïi vaø laâu daøi. Trôû thaønh moät Giaùo hoäi thôø phöôïng vaø moät Giaùo hoäi phuïc vuï, röûa chaân cho nhaân loaïi bò thöông tích, ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi yeáu ôùt, yeáu ñuoái vaø bò gaït sang moät beân, ra ñi trong yeâu thöông ñeå gaëp gôõ ngöôøi ngheøo. Chuùng ta ñaõ nghe trong baøi ñoïc thöù nhaát Chuùa ñaõ truyeàn leänh naøy nhö theá naøo.
Thöa anh chò em, toâi nghó ñeán caùc naïn nhaân cuûa söï taøn baïo cuûa chieán tranh; nhöõng ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi di cö, noãi ñau giaáu aån cuûa nhöõng ngöôøi soáng moät mình vaø trong caûnh ngheøo khoù; nhöõng ngöôøi bò ñeø beïp bôûi nhöõng gaùnh naëng cuûa cuoäc soáng; nhöõng ngöôøi khoâng coøn nöôùc maét ñeå rôi, nhöõng ngöôøi khoâng coù tieáng noùi. Vaø toâi cuõng nghó ñeán vieäc thöôøng xuyeân, ñaèng sau nhöõng lôøi noùi hoa myõ vaø nhöõng lôøi höùa haáp daãn, ngöôøi ta bò lôïi duïng hoaëc khoâng laøm gì ñeå ngaên chaën ñieàu ñoù xaûy ra. Khai thaùc nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông laø moät toäi naëng, moät toäi naëng laøm xoùi moøn tình huynh ñeä vaø taøn phaù xaõ hoäi. Laø moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta mong muoán mang ñeán cho theá giôùi moät loaïi men khaùc, ñoù laø men Tin Möøng. Ñaët Thieân Chuùa leân haøng ñaàu vaø cuøng vôùi Ngöôøi, nhöõng ngöôøi ñöôïc Ngöôøi ñaëc bieät yeâu thöông: nhöõng ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi yeáu ñuoái.
Thöa anh chò em, ñaây chính laø Giaùo Hoäi maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi "öôùc mô": moät Giaùo Hoäi phuïc vuï moïi ngöôøi, phuïc vuï nhöõng ngöôøi heøn moïn nhaát trong soá anh chò em cuûa chuùng ta. Moät Giaùo hoäi khoâng bao giôø ñoøi hoûi phaûi chöùng thöïc "haønh vi toát", nhöng luoân chaøo ñoùn, phuïc vuï, yeâu thöông vaø tha thöù. Moät Giaùo Hoäi vôùi nhöõng caùnh cöûa roäng môû laø nôi truù aån cuûa loøng thöông xoùt. Thaùnh Gioan Kim Khaåu noùi: "Ngöôøi coù loøng thöông xoùt laø beán ñoã cho nhöõng ngöôøi ñang caàn giuùp ñôõ; vaø beán caûng tieáp nhaän taát caû nhöõng ngöôøi ñang thoaùt khoûi vuï ñaém taøu, vaø giaûi thoaùt hoï khoûi nguy hieåm, duø hoï laø ngöôøi xaáu hay ngöôøi toát; baát keå hoï laø loaïi ngöôøi naøo ñang gaëp nguy hieåm, noù seõ tieáp nhaän hoï vaøo nôi truù aån cuûa noù. Baïn cuõng vaäy, khi baïn nhìn thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng bò ñaém taøu treân ñaát lieàn vì ngheøo khoù, ñöøng ngoài phaùn xeùt anh ta, cuõng khoâng yeâu caàu giaûi thích, maø haõy xoa dòu noãi ñau khoå cuûa anh ta. (Trong Pauperem Lazarum, II, 5).
Thöa anh chò em, Phieân hoïp Toaøn Theå cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ keát thuùc. Trong "cuoäc ñaøm luaän cuûa Thaùnh Thaàn" naøy, chuùng ta ñaõ caûm nghieäm ñöôïc söï hieän dieän yeâu thöông cuûa Chuùa vaø khaùm phaù ra veû ñeïp cuûa tình huynh ñeä. Chuùng ta ñaõ laéng nghe nhau vaø treân heát, trong nhöõng neàn taûng vaø moái quan taâm phong phuù khaùc nhau, chuùng ta ñaõ laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn. Ngaøy nay chuùng ta khoâng nhìn thaáy thaønh quaû ñaày ñuû cuûa quaù trình naøy, nhöng vôùi taàm nhìn xa troâng roäng, chuùng ta nhìn veà chaân trôøi môû ra tröôùc maét. Chuùa seõ höôùng daãn vaø giuùp ñôõ chuùng ta trôû thaønh moät Giaùo hoäi coù tính ñoàng nghò vaø truyeàn giaùo hôn, moät Giaùo hoäi toân thôø Thieân Chuùa vaø phuïc vuï nhöõng ngöôøi nöõ cuõng nhö nam trong thôøi ñaïi chuùng ta, tieán böôùc ñeå mang ñeán cho moïi ngöôøi nieàm vui an uûi cuûa Tin Möøng.
Thöa anh chò em, toâi caûm ôn anh chò em vì taát caû nhöõng gì anh chò em ñaõ laøm trong Thöôïng Hoäi ñoàng vaø vì taát caû nhöõng gì anh chò em tieáp tuïc laøm. Caûm ôn anh chò em vì cuoäc haønh trình chuùng ta ñaõ cuøng nhau thöïc hieän, vì söï laéng nghe vaø ñoái thoaïi cuûa anh chò em. Ñeå baøy toû loøng bieát ôn cuûa toâi, toâi cuõng muoán daâng lôøi caàu nguyeän cho taát caû chuùng ta: chôù gì chuùng ta lôùn leân trong vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa vaø trong vieäc phuïc vuï tha nhaân. Ñeå toân thôø vaø phuïc vuï. Xin Chuùa ñoàng haønh cuøng chuùng ta. Chuùng ta haõy tieán leân moät caùch haân hoan!