Thöôïng Hoäi ñoàng:
Suy tö thaàn hoïc cuûa cha Carlos Maria Galli
taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù VIII:
Ñoàng Traùch Nhieäm Mang Tính Hieäp Haønh
Trong Söù Maïng Loan Baùo Tin Möøng
Thöôïng Hoäi ñoàng: Suy tö thaàn hoïc cuûa cha Carlos Maria Galli taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù VIII: Ñoàng Traùch Nhieäm Mang Tính Hieäp Haønh Trong Söù Maïng Loan Baùo Tin Möøng.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP. chuyeån ngöõ tieáng Vieät
Vatican (WHÑ 17-10-2023) - Hoâm thöù saùu ngaøy 13 thaùng 10 naêm 2023, taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù VIII giôùi thieäu phaàn B2 cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc, linh muïc tieán só Carlos Maria Galli, Tröôûng khoa Thaàn hoïc taïi Ñaïi hoïc Coâng giaùo Argentina, vaø Thaønh vieân UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá - Ñieàu phoái vieân Nhoùm Thaàn hoïc -Muïc vuï CELAM chia seû suy tö thaàn hoïc veà "Ñoàng traùch nhieäm mang tính hieäp haønh trong söù maïng loan baùo Tin Möøng".
Thöôïng Hoäi ñoàng:
Suy tö thaàn hoïc cuûa cha Carlos Maria Galli taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù VIII:
Ñoàng Traùch Nhieäm Mang Tính Hieäp Haønh Trong Söù Maïng Loan Baùo Tin Möøng.
Taøi lieäu Laøm vieäc ñaët chuû ñeà Ñoàng traùch nhieäm trong söù vuï vaøo trung taâm cuûa vieäc phaân ñònh (B.2). Noù ñeà caäp ñeán söï trao ñoåi giöõa caùc giaùo hoäi quan taâm ñeán söï hieäp thoâng (Taøi lieäu Laøm vieäc, 35) vaø söù vuï (Taøi lieäu Laøm vieäc 22, 41). Noù truyeàn caûm höùng cho moät vaán ñeà tröôùc 5 caâu hoûi: Laøm theá naøo ñeå chia seû caùc aân ban vaø nhieäm vuï trong vieäc phuïc vuï Tin Möøng? Baøi suy tö thaàn hoïc naøy suy nieäm söï keát hôïp noäi taïi giöõa tính hieäp haønh vaø söù vuï (1); söï ñoàng traùch nhieäm cuûa ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa (2); söï trao ñoåi trong vieäc phuïc vuï Tin Möøng (3).
1. Giaùo hoäi hieäp haønh laø Giaùo hoäi thöøa sai. Giaùo hoäi thöøa sai laø Giaùo hoäi hieäp haønh.
1. Toâng hieán Episcopalis Communio neâu baät muïc ñích loan baùo Tin Möøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng.
"Ngaøy nay, trong moät thôøi ñieåm lòch söû khi Giaùo hoäi khôûi ñaàu moät 'chöông môùi cuûa coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng' [EG 1], giai ñoaïn ñoøi Giaùo hoäi phaûi hieän dieän 'treân khaép theá giôùi... thöôøng xuyeân trong traïng thaùi truyeàn giaùo' [EG 25]. Cuõng nhö caùc ñònh cheá khaùc cuûa Giaùo hoäi, Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñöôïc môøi goïi ñeå 'ñöôïc khai thoâng thích hôïp cho vieäc loan baùo Tin Möøng cho theá giôùi hoâm nay, hôn laø cho söï baûo toàn cuûa chính Giaùo hoäi' [EG 27]"[1].
2. Gioáng nhö Chuùa Ba Ngoâi vaø Thaùnh Theå, Giaùo hoäi laø moät maàu nhieäm hieäp thoâng thöøa sai. Thöôïng hoäi ñoàng daønh rieâng cho giôùi treû ñaõ phaùt trieån caùch dieãn ñaït phoái hôïp tính hieäp haønh vaø thöøa sai[2]. YÙ töôûng naøy laø keát quaû cuûa vieäc chaáp nhaän caùch saùng taïo taøi lieäu töø UÛy ban Thaàn hoïc Quoác teá veà tính hieäp haønh, trong ñoù khaúng ñònh:
"Trong Giaùo hoäi, tính hieäp haønh ñöôïc soáng ñeå phuïc vuï söù maïng. 'Giaùo hoäi löõ haønh töï baûn chaát laø thöøa sai' (AG 2), 'Giaùo hoäi hieän höõu ñeå loan baùo Tin Möøng' (EN 14). Toaøn theå Daân Chuùa laø chuû theå cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng. Trong ñoù, moïi ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa ñeàu ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhaân vaät chính cuûa söù maïng vì taát caû chuùng ta ñeàu laø moân ñeä thöøa sai" (SIN 53)[3].
Baûn vaên trích daãn saéc leänh Ad gentes cuûa Coâng ñoàng: "Giaùo hoäi löõ haønh töï baûn chaát laø thöøa sai" (AG 2) vaø toâng huaán Evangelii Nuntiandi cuûa Ñöùc Phaoloâ VI: "Giaùo hoäi hieän höõu ñeå loan baùo Tin Möøng" (EN 14).
3. Khi khai maïc Thöôïng Hoäi ñoàng naøy, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ coâ ñoïng nhöõng ñöôøng loái chính cuûa Coâng ñoàng[4]. Taøi lieäu chuaån bò giuùp xaùc ñònh baûn chaát Giaùo hoäi hieäp haønh vaø Giaùo hoäi ra ñi loan baùo Tin Möøng (DP 15). Toâng hieán Praedicat Evangelium chæ ra moái lieân heä giöõa hieäp haønh vaø söù maïng (PE 4)[5]. Taøi lieäu veà Giai ñoaïn Chaâu luïc tuyeân boá raèng hieäp haønh daãn ñeán vieäc canh taân söù maïng[6]. Baûn baùo caùo cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoäi Chaâu Myõ Latinh vaø Caribe noùi roõ: "Giaùo hoäi ñang treân ñöôøng löõ haønh höôùng tôùi Vöông quoác troïn veïn: laø Giaùo hoäi thöøa sai vì ñoù laø Giaùo hoäi hieäp haønh; vaø laø Giaùo hoäi hieäp haønh vì ñoù laø Giaùo hoäi thöøa sai"[7]. Taøi lieäu Laøm vieäc khaúng ñònh: "Söù vuï taïo neân chaân trôøi naêng ñoäng maø töø ñoù chuùng ta phaûi nghó veà Giaùo hoäi hieäp haønh, maø töø ñoù Giaùo hoäi thuùc ñaåy höôùng tôùi "söï xuaát thaàn", heä taïi ôû vieäc "ra khoûi chính mình vaø tìm kieám ñieàu toát cho ngöôøi khaùc, thaäm chí hy sinh maïng soáng cuûa mình" (Taøi lieäu Laøm vieäc, 51).
4. Coâng ñoàng Vatican II ñaõ khai trieån caùch dieãn ñaït töø "töï baûn chaát laø thöøa sai" ñeå noùi raèng söù maïng laø thieát yeáu[8]. Söù maïng phaùt sinh "töø söù maïng cuûa Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa Cha" (AG 2). Moät giaùo hoäi hoïc naêng ñoäng khoâng chæ khaúng ñònh raèng Giaùo hoäi coù moät söù maïng, maø söù maïng cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi coøn coù moät Giaùo hoäi[9]. Giaùo Hoäi löõ haønh mang tính lòch söû - caùnh chung. Chuùng ta ñang treân ñöôøng, chuùng ta laø nhöõng Thöôïng Hoäi ñoàng thöøa sai, chuùng ta cuøng nhau loan baùo Tin Möøng veà Nöôùc Thieân Chuùa. Hieäp haønh laø söù maïng, söù maïng laø hieäp haønh. Cuïm töø "Giaùo hoäi hieäp haønh mang tính söù maïng" (Taøi lieäu Laøm vieäc, 54) cuûng coá baûn chaát giaùo hoäi vaø ñoäng löïc cuûa vieäc sai ñi: "Haõy ñi vaø laøm cho muoân daân trôû thaønh moân ñeä" (Mt 28,19).
2. Ñoàng traùch nhieäm trong söù vuï cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa
1. Chuùa Gieâsu ñaõ höùa vôùi caùc toâng ñoà: "Anh em seõ nhaän ñöôïc söùc maïnh cuûa Thaùnh Thaàn khi Ngöôøi ngöï xuoáng treân anh em. Baáy giôø anh em seõ laø chöùng nhaân cuûa Thaày taïi Gieârusalem, trong khaép caùc mieàn Giuñeâ, Samari cho ñeán taän cuøng traùi ñaát" (Cv 1, 8). Thaùnh Thaàn laø taùc nhaân chính cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng (EN 75). Cuoäc gaëp gôõ ñöôïc toå chöùc taïi Gieârusalem laø moät maãu möïc cuûa ñôøi soáng hieäp haønh phuïc vuï söù maïng (x. Cv 15, 1-35). Vieäc phaân ñònh ñöôïc thöïc hieän döôùi söï höôùng daãn cuûa Thaùnh Thaàn ñaõ khaúng ñònh ôn goïi phoå quaùt cuûa Daân maø Thieân Chuùa hình thaønh trong vaø töø caùc daân toäc treân traùi ñaát (Cv 15, 14).
2. Thaàn Khí phaân chia cho moãi ngöôøi moãi caùch "tuøy theo yù cuûa Ngöôøi" (1Cr 12, 11). "Thaàn Khí toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät caùch, laø vì ích chung" (1Cr 12, 7). Nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa, caû nam laãn nöõ, ñöôïc môøi goïi chia seû caùc aân ban vaø nhieäm vuï trong moãi giaùo hoäi ñòa phöông - giaùo phaän hoaëc giaùo khu -, trong caùc nhoùm giaùo hoäi cuï theå ôû caáp khu vöïc, quoác gia, chaâu luïc, vaø trong toaøn theå Giaùo hoäi.
3. Tieáp böôùc Coâng ñoàng Vatican II vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ daïy raèng toaøn theå Daân Chuùa phaûi loan baùo Tin Möøng (EG 111-134; x. AG 35, EN 59)[10]. Nhöõng gì thuoäc veà toaøn theå Daân Chuùa thì cuõng gaén lieàn vôùi moïi ngöôøi trong Daân Chuùa. Söï chuyeån ñoäng ñi töø "chuùng ta" ñeán "toâi": Giaùo hoäi laø chuû theå chung cuûa söù maïng, vaø trong ñoù, moãi ngöôøi ñöôïc môøi goïi ñeå loan baùo Tin Möøng. Moïi Kitoâ höõu ñeàu coù theå noùi: "Khoán thaân toâi neáu toâi khoâng rao giaûng Tin Möøng!" (1Cr 9, 16) vaø "Toâi laø moät söù maïng treân traùi ñaát naøy" (EG 273). Chuùng ta laø moät söù maïng, "chuùng ta luoân laø nhöõng moân ñeä thöøa sai" (EG 119-121), vaø ñoù laø lyù do taïi sao hoâm nay chuùng ta suy tö veà söù maïng (B.2.1).
4. Pheùp röûa vaø ñöùc tin thieát laäp ôn goïi phoå quaùt höôùng tôùi söï thaùnh thieän vaø söù maïng. Moïi Kitoâ höõu ñeàu ñöôïc môøi goïi ñaït tôùi tình yeâu troïn veïn vaø loan baùo Tin Möøng. Vieäc taêng cöôøng ñoàng traùch nhieäm seõ giuùp chuùng ta thaáy ñöôïc caùc ñaëc suûng giaùo daân laøm phong phuù caùc coäng ñoaøn Kitoâ vaø caûi thieän cuoäc soáng cuûa ngöôøi ngheøo nhö theá naøo; laøm theá naøo ñeå taùi taïo moái giaây phuï thuoäc, hoã töông, boå sung laãn nhau giöõa nam vaø nöõ; laøm theá naøo ñeå nhìn nhaän vaø phaùt huy phaåm giaù cuûa phuï nöõ trong Giaùo hoäi (B.2.2-3).
5. Cuoäc thaûo luaän seõ taäp trung vaøo vieäc trao ñoåi giöõa caùc caù nhaân, coäng ñoaøn, toå chöùc vaø phong traøo trong giaùo hoäi ñòa phöông; vaø veà nhöõng khoù khaên trong vieäc trình baøy roõ raøng veà giaùo daân, ñôøi soáng thaùnh hieán vaø taùc vuï chöùc thaùnh trong moät Giaùo hoäi mang tính thöøa taùc (B.2.2). Coù nhieàu taùc vuï vaø thöøa taùc vieân baét nguoàn töø pheùp Röûa. Nhöõng taùc vuï coá ñònh: laøm cha meï; nhöõng taùc vuï töï phaùt: nhöõng nhoùm caàu nguyeän bình daân; nhöõng taùc vuï ñöôïc nhìn nhaän: tình nguyeän vieân Caritas hoaëc ca vieân trong phuïng vuï; nhöõng taùc vuï ñöôïc thieát cheá: giaùo lyù vieân giaùo daân. Coù taùc vuï môùi: cha toâi laø taùc vieân laéng nghe trong giaùo xöù cuûa oâng. Caùc thöøa taùc vuï chöùc thaùnh trong moät khoùa truyeàn giaùo cuõng seõ ñöôïc phaân tích (B.2.4; B.2.5). Taát caû chuùng ta ñeàu coù theå thaêng tieán trong vieäc hoaùn caûi muïc vuï.
3. Trao ñoåi aân ban vaø nhieäm vuï trong vieäc phuïc vuï Tin Möøng
1. Khi ñeà caäp ñeán tính coâng giaùo, Hieán cheá Lumen Gentium noùi ñeán söï phong phuù veà vaên hoùa vaø söï ña daïng mang tính giaùo hoäi. Trong boái caûnh naøy, Hieán cheá quan taâm ñeán söï trao ñoåi giöõa caùc Giaùo hoäi.
"Giöõa caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa Giaùo Hoäi coøn coù moái daây hieäp thoâng maät thieát, nhôø ñoù hoï chia seû nhöõng ôn phuùc thieâng lieâng, nhöõng ngöôøi laøm vieäc toâng ñoà vaø nhöõng nguoàn taøi löïc vaät chaát. Quaû thaät, moïi phaàn töû Daân Thieân Chuùa ñöôïc keâu goïi chia seû cho nhau nhöõng ñieàu thieän ích, vaø lôøi noùi sau ñaây cuûa vò Toâng Ñoà cuõng coù giaù trò cho töøng Giaùo Hoäi: "Ôn rieâng Thieân Chuùa ñaõ ban, moãi ngöôøi trong anh em phaûi duøng maø phuïc vuï keû khaùc. Nhö vaäy, anh em môùi laø nhöõng ngöôøi kheùo quaûn lyù aân hueä thieân hình vaïn traïng cuûa Thieân Chuùa" (LG, 13c).
2. AÂn suûng laøm cho ngöôøi ñöôïc loan baùo Tin Möøng trôû thaønh ngöôøi loan baùo Tin Möøng vaø ngöôøi moân ñeä trôû thaønh nhaø thöøa sai. Caùc Giaùo hoäi coå xöa truyeàn ñöùc tin vaø hình thaønh caùc Giaùo hoäi môùi, khi phaùt trieån, hoï seõ thoaùt khoûi caûnh ngheøo khoù vaø trôû thaønh caùc Giaùo hoäi chò em. Nhieàu ngöôøi nhaäp cö trôû thaønh nhöõng nhaø thöøa sai töï phaùt vaø giuùp cuûng coá ñöùc tin. Hoï khoâng chæ mang theo söï ngheøo khoù, nhu caàu, vaø toäi loãi maø coøn caû söï giaøu coù, giaù trò, nhaân ñöùc vaø ñaëc bieät laø ñöùc tin cuûa hoï, nhöõng ñieàu coù theå mang laïi söï ñoùng goùp giaù trò cho vieäc loan baùo Tin Möøng.
3. Söï hieäp thoâng cuûa caûi thuoäc veà loái soáng ñöôïc phaûn aùnh trong phaàn toùm taét cuûa Saùch Coâng vuï: "Hoï chuyeân caàn nghe caùc Toâng Ñoà giaûng daïy, hieäp thoâng vôùi nhau, tham döï leã beû baùnh, vaø caàu nguyeän... Taát caû caùc tín höõu hôïp nhaát vôùi nhau, vaø ñeå moïi söï laøm cuûa chung. Hoï ñem baùn ñaát ñai cuûa caûi, laáy tieàn chia cho moãi ngöôøi tuyø theo nhu caàu..." (Cv 2, 42-47). Coâng ñoàng goïi nhöõng gì ñöôïc chia seû laø "dona et bona". Hieán cheá Lumen gentium, soá 13 ñeà caäp ñeán 3 nhoùm cuûa caûi: ôn phuùc thieâng lieâng, nhöõng ngöôøi laøm vieäc toâng ñoà, vaø nhöõng nguoàn taøi löïc vaät chaát. Taát caû cuøng nhau taïo thaønh aân hueä thieân hình vaïn traïng cuûa Thieân Chuùa.
4. Trong soá nhöõng ôn phuùc thieâng lieâng, coøn coù vieäc Thieân Chuùa thoâng ban chính mình, Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ, söï soáng cuûa Thaùnh Thaàn, Lôøi Chuùa, aân suûng, vaø Giaùo hoäi. Nhöõng ôn phu#c naøy thieát laäp neân coäng ñoaøn thaùnh thieän. Coâng thöùc Kinh Tin Kính coù hai yù nghóa lieân keát vôùi nhau: söï hieäp thoâng giöõa nhöõng ngöôøi thaùnh thieän (sancti) vaø söï hieäp thoâng trong nhöõng ñieàu thaùnh thieän (sancta)[11]. Thaùnh Theå laø söï hieäp thoâng vaø tham gia. "Bôûi vì chæ coù moät taám Baùnh, vaø taát caû chuùng ta chia seû cuøng moät Baùnh aáy, neân tuy nhieàu ngöôøi, chuùng ta cuõng chæ laø moät thaân theå" (1Cr 10, 17). Ôn phuùc thieâng lieâng bao goàm caùc kho taøng cuûa Daân Chuùa: Maïc khaûi, ñöùc aùi, söï thaùnh thieän, ôn khoân ngoan, phuïng vuï, linh ñaïo, vaên hoùa, ngheä thuaät, noäi duïng cô baûn cuûa Tin Möøng (kerygma), thaàn hoïc, v.v...
5. Nhöõng ngöôøi laøm vieäc toâng ñoà laø nhöõng ngöôøi ñöôïc loan baùo Tin Möøng trôû thaønh ngöôøi loan baùo Tin Möøng. Ñieàu toát ñeïp ñaàu tieân hoï chia seû laø chính baûn thaân cuûa hoï bôûi vì yeâu thöông laø cho ñi chính mình. Thaùnh Phaoloâ taâm söï: "Chuùng toâi ñaõ quyù meán anh em, ñeán noãi saün saøng hieán cho anh em, khoâng nhöõng Tin Möøng cuûa Thieân Chuùa, maø caû maïng soáng cuûa chuùng toâi nöõa, vì anh em ñaõ trôû neân nhöõng ngöôøi thaân yeâu cuûa chuùng toâi" (1Tx 2, 8). Taøi naêng laø aân ban caàn ñöôïc sinh lôøi vì ngöôøi khaùc (Mt 25, 14-30). Thôøi gian laø cuoäc soáng maø chuùng ta coáng hieán vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi lao ñoäng vaøo giôø ñaàu tieân hoaëc giôø cuoái cuøng (Mt 20, 1-16).
6. "Caùc tín höõu thôøi baáy giôø ñoâng ñaûo, maø chæ coù moät loøng moät yù. Khoâng moät ai coi baát cöù caùi gì mình coù laø cuûa rieâng, nhöng ñoái vôùi hoï, moïi söï ñeàu laø cuûa chung" (Cv 4, 32). Neáu chuùng ta chia seû nhöõng ôn phuùc thieâng lieâng, laøm sao chuùng ta laïi khoâng theå chia seû cuûa caûi vaät chaát? "Hoï coù nhaõ yù ñoùng goùp ñeå giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo trong soá caùc thaùnh ôû Gieârusalem. Hoï ñaõ coù nhaõ yù laøm nhö vaäy, nhöng thöïc ra hoï cuõng coù boån phaän ñoái vôùi caùc thaùnh ôû ñoù. Bôûi vì caùc daân ngoaïi ñaõ ñöôïc chia seû caùc phuùc loäc thieâng lieâng cuûa caùc thaùnh ôû Gieârusalem, thì hoï cuõng coù boån phaän duøng cuûa caûi vaät chaát maø giuùp ñôõ laïi". (Rm 15, 26-27). Taïi Hoäi nghò Aparecida, caùc giaùm ñoác Adveniat vaø Misereor, nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp ñôõ caùc giaùo hoäi cuûa chuùng ta raát nhieàu, ñaõ caûm ôn chuùng ta vì ñöùc tin soáng ñoäng vaø tình yeâu daønh cho ngöôøi ngheøo.
7. Baèng caùch naøo ñeå chia seû aân ban vaø nhieäm vuï? "Anh em ñaõ ñöôïc cho khoâng, thì cuõng phaûi cho khoâng nhö vaäy" (Mt 10, 8). Söù maïng phuïc vuï aân ban cuûa vieäc gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ qua söï quaûng ñaïi, chöùng töø, lôøi loan baùo, vaø göông saùng.
Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa lôùn hôn toäi loãi raát nhieàu: "Neáu vì moät ngöôøi duy nhaát ñaõ sa ngaõ, maø muoân ngöôøi phaûi cheát, thì aân suûng cuûa Thieân Chuùa ban nhôø moät ngöôøi duy nhaát laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, coøn doài daøo hôn bieát maáy cho muoân ngöôøi" (Rm 5, 15). Phaoloâ ñaõ söûa ñoåi ñoäng töø "raát nhieàu" theâm tieàn toá "super" taïo ra ñoäng töø "gaáp boäi". "ÔÛ ñaâu toäi loãi ñaõ lan traøn, ôû ñoù aân suûng caøng chöùa chan gaáp boäi" (Rm 5, 20). Logic "nhieàu gaáp boäi" mang laïi hy voïng[12].
Vôùi nieàm hy voïng naøy, toâi öôùc mong raèng, nhôø taùc ñoäng cuûa Thaàn Khí, nôi naøo coù söï hieäp thoâng doài daøo thì nôi ñoù tính hieäp haønh caøng chan chöùa, vaø nôi naøo tính hieäp haønh lan traøn thì nôi ñoù söù maïng caøng chöùa chan gaáp boäi.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vaticannews.va (13.10.2023)
- - - - - - - - - - -
[1] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng hieán Episcopalis Communio, 2018, 1, taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tong-hien-episcopalis-communio-cua-duc-thanh-cha-phanxico-ve-thuong-hoi-dong-giam-muc-46345
[2] Sinodo dei vescovi, I giovani, la fede e il discimento vocazionale, Vaticano, LEV, 2018, 118.
[3] Comisioùn Teoloùgica Internacional, La sinodalidad en la vida y la misioùn de la Iglesia, Buenos Aires, Agape, 2018. Cf. S. Madrigal (ed.), La sinodalidad en la vida y en la misioùn de la Iglesia. Bình luaän teoloùgico, Madrid, BAC, 2019.
[4] Ñöùc Phanxicoâ, Dieãn vaên khai maïc Thöôïng Hoäi ñoàng. Ngaøy 09. 10. 2021, truy caäp taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/dien-tu-khai-mac-thuong-hoi-dong-giam-muc-the-gioi-xvi-cua-duc-giao-hoang-phanxico-44212
[5] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng hieán Praedicat Evangelium, 4.
[6] Taøi lieäu laøm vieäc cho Giai ñoaïn chaâu luïc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà tính hieäp haønh 2021-2024, 99, truy caäp taïi https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/tai-lieu-lam-viec-cho-giai-doan-chau-luc-cua-thuong-hoi-dong-giam-muc-ve-tinh-hiep-hanh-2021-2024-48805
[7] CELAM - ECCLESIAL ASSEMBLY, Towards a Synodal Church going out to the peripheries. Reflexiones y propuestas pastales de la Primera Asamblea Eclesial de Ameùrica Latina y El Caribe, Bogotaù, CELAM, 2022, 133.
[8] Cf. S. MAZZOLINI, The Church is essentially missionary, Rome, LEG, 1999, 102-111 y 232-251.
[9] Cf. S. DIANICH, Chiesa estroversa, Milan, Paulines, 1987, 114.
[10] Cf. C. M. GALLI, "The Missionary People of God," in: G. TANGORRA (ed.), The Church Mystery and Mission. Fifty years after "Lumen Gentium" (1964-2014), Vatican, Lateran University Press, 2016, 251-290.
[11] "Los fieles (sancti) se alimentan con el Cuerpo y la Sangre de Cristo (sancta) para crecer en la comunioùn con el Espíritu Santo (koinoânia) y comunicarla al mundo" (Catecismo de la Iglesia Catoùlica, 948).
[12] Cf. P. Ricoeur, Introduccioùn a la simboùlica del mal, Buenos Aires, La Aurora, 1976, 141-165.
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)