Thöôïng Hoäi Ñoàng:
Suy tö thaàn hoïc cuûa giaùo sö Anna Rowlands
taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù IV:
"Hieäp Thoâng: Tieäc Cöôùi Con Chieân"
Thöôïng Hoäi Ñoàng: Suy tö thaàn hoïc cuûa giaùo sö Anna Rowlands taïi phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù IV: "Hieäp Thoâng: Tieäc Cöôùi Con Chieân".
Vatican (WHÑ 14-10-2023) - Saùng ngaøy thöù Hai moàng 09 thaùng 10 naêm 2023, trong phieân hoïp khoaùng ñaïi thöù IV, baét ñaàu thaûo luaän Phaàn B1 cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc, Tieán só Anna Rowlands, giaùo sö veà Hoïc thuyeát Xaõ hoäi Coâng giaùo taïi Khoa Thaàn hoïc vaø Toân giaùo & Trung taâm Nghieân cöùu Coâng giaùo, Ñaïi hoïc Durham, Vöông quoác Anh, trình baøy moät suy tö thaàn hoïc veà chuû ñeà: "Hieäp thoâng: Tieäc cöôùi Con Chieân".
Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, quyù anh chò em thaân meán,
Lieäu chuùng ta coù theå tìm ñöôïc söï can ñaûm ñeå ñoái dieän vôùi thöïc teá nhö noù thöïc söï laø khoâng? Ñaây laø caâu hoûi ñaày thaùch ñoá maø Cha Timothy daønh cho chuùng ta. Cha ñaët ra tröôùc maét chuùng ta nghòch lyù veà ôn goïi cuûa chuùng ta ñeå trôû neân gioáng Ñöùc Kitoâ: moät ñaøng, chuùng ta nghe, nhìn, vaø caûm nhaän tình traïng theá giôùi, nhöng ñaøng khaùc, chuùng ta vaãn trung thöïc vôùi chính mình khi nhaän ra raèng chaáp nhaän thöïc teá laø ñieàu khoâng heà deã daøng. Phaàn B1 cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc daãn chuùng ta vaøo trung taâm cuûa nghòch lyù Kitoâ giaùo: Nieàm hy voïng vaø khoù khaên, veû ñeïp vaø söï töï do cuûa lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa, cuõng nhö nhöõng thaùch ñoá cuûa vieäc lôùn leân trong söï thaùnh thieän. Taøi lieäu Laøm vieäc söû duïng ngoân ngöõ cuûa Hieán cheá Lumen Gentium, 1, trong ñoù môøi goïi chuùng ta suy tö veà söù maïng cuûa Giaùo hoäi laø trôû thaønh daáu chæ vaø khí cuï hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi toaøn theå nhaân loaïi trong Ñöùc Kitoâ. Ñôøi soáng hieäp thoâng ñöôïc ban cho chuùng ta nhö moät caùch theá cuøng nhau soáng tình traïng aân suûng trong Ñöùc Kitoâ, hoïc bieát "ñoùn nhaän" thöïc taïi moät caùch nheï nhaøng, quaûng ñaïi, yeâu thöông, vaø can ñaûm vì hoøa bình vaø ôn cöùu ñoä cuûa toaøn theá giôùi.
Do ñoù, ñieàu tröôùc heát caàn noùi veà söï hieäp thoâng ñoù laø: Hieäp thoâng laø thöïc taïi söï soáng cuûa chính Thieân Chuùa, höõu theå cuûa Thieân Chuùa, Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Theo nghóa naøy, hieäp thoâng chính laø neàn taûng cuûa thöïc taïi vaø nguoàn goác söï hieän höõu cuûa Giaùo hoäi.
Haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa chuùng ta lieân quan ñeán thöïc taïi naøy laø söï chaøo ñoùn caùch vui töôi, khoâng lo laéng, khoâng caïnh tranh. Tham gia vaøo ñôøi soáng hieäp thoâng laø vinh döï vaø phaåm giaù cuûa cuoäc ñôøi chuùng ta. Hieäp thoâng laø chuùng ta hieåu ñöôïc ñaâu laø muïc ñích toái haäu Thieân Chuùa daønh cho toaøn theå nhaân loaïi: daãn ñöa thuï taïo maø Ngaøi yeâu thöông ngaøy caøng trôû neân hoaøn thieän hôn vaøo cuoäc soáng cuûa chính Ngaøi, vaøo trong voøng tay cuûa Ngaøi, ñeå töø ñoù, sai chuùng ta ra ñi canh taân boä maët traùi ñaát. Lôøi môøi goïi trôû thaønh Giaùo hoäi phuïc vuï Vöông quoác naøy ñöôïc moâ taû trong Hieán cheá Lumen Gentium, 9: "ñeå trôû neân bí tích höõu hình cuûa söï hôïp nhaát mang laïi ôn cöùu roãi cho moïi ngöôøi vaø töøng ngöôøi". Giaùo Hoäi vöøa theå hieän vöøa mang laïi söï hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng hieäp thoâng vôùi moïi thuï taïo. Khi ñoù söï hieäp thoâng laø söï toàn taïi vaø söï haønh ñoäng cuûa chuùng ta.
Moät ngöôøi baïn noùi vôùi toâi raèng: Raymond Brown, moät hoïc giaû Kinh thaùnh ngöôøi Myõ, raát thích daïy hoïc troø cuûa mình raèng ngoân ngöõ koinonia xuaát hieän laàn ñaàu tieân trong Taân Öôùc lieân quan ñeán vieäc thöïc haønh trao ñoåi tieàn teä, theå hieän yù töôûng veà soá tieàn chung cuûa Giaùo hoäi. Tieàn cuûa - tieàn teä löu haønh cuûa Giaùo hoäi khoâng phaûi laø tieàn maët - traùi laïi, laø söï phong phuù cuûa caùc hoàng aân, caùc ñaëc suûng, vaø aân suûng Thieân Chuùa tuoân ñoå trong Giaùo hoäi, maø Ngaøi "phaân phaùt [...] baèng thaåm quyeàn cuûa Ngaøi" (Bas., fid. 3), vaø chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñeå phaân ñònh. Laø nhöõng Kitoâ höõu ñaõ laõnh pheùp Röûa, taát caû chuùng ta ñeàu coù trong tay nhöõng aân ban naøy.
Chuùng ta suy tö veà söï hieäp thoâng vöøa laø lôøi ñaàu tieân vöøa laø lôøi cuoái cuøng cuûa tieán trình hieäp haønh: khôûi ñieåm vaø chaân trôøi cuûa loä trình chuùng ta ñi. Vôùi Ñöùc Kitoâ vaø Thaàn Khí cuûa Ngöôøi ôû trung taâm, söï hieäp thoâng chính laø söùc maïnh cuûa caên phoøng naøy.
Ngöôøi ta thöôøng noùi ñuøa raèng: Thieân Chuùa ñaõ trôû thaønh xaùc phaøm, vaø caùc nhaø thaàn hoïc laïi bieán Ngaøi thaønh lôøi noùi... vì thôøi gian cuûa toâi coù haïn neân toâi seõ chæ trình baøy ngaén goïn veà 3 chieàu kích khaùc nhau cuûa söï hieäp thoâng.
Tröôùc heát, hieäp thoâng laø veû ñeïp cuûa söï ña daïng trong söï hieäp nhaát. Trong theá giôùi hieän ñaïi coù xu höôùng vöøa ñoàng nhaát vöøa phaân maûnh, hieäp thoâng laø ngoân ngöõ cuûa veû ñeïp, söï haøi hoøa cuûa söï hieäp nhaát vaø ña nguyeân. Veû ñeïp naøy naèm ôû choã noù toân vinh söï phong phuù vaø ña daïng cuûa moät thuï taïo taùn döông Thieân Chuùa, moät söï ña daïng chæ keát thuùc khi moãi thuï taïo ñaõ caïn kieät khaû naêng saùng taïo cuûa mình, vaø moïi thöù trôû veà vôùi Thieân Chuùa qua Ñöùc Kitoâ trong Thaùnh Thaàn.
Thaùnh Bonaventure, nhaø thaàn hoïc vó ñaïi doøng Phanxicoâ, ñaõ vieát raát hay veà caùch maø söï ña daïng cuûa thuï taïo cho pheùp taát caû caùc maøu saéc khaùc nhau cuûa aùnh saùng thaàn linh chieáu qua. AÙnh saùng thaàn linh ñöôïc lónh hoäi trong söï hieäp thoâng toûa saùng qua söï ña daïng vinh quang cuûa con ngöôøi, thuï taïo, vaên hoùa, ngoân ngöõ, phuïng vuï, aân suûng, vaø ñaëc suûng. Henri de Lubac nhaán maïnh raèng: Giaùo hoäi khoâng bao giôø caïnh tranh vôùi vaên hoùa. Trong neàn vaên hoùa nôi mình cö nguï, Giaùo hoäi tuyeân xöng vaø ñoùn nhaän Ñöùc Kitoâ. Söï hieäp thoâng toûa saùng laø moät söï ña daïng ñích thöïc, khoâng caïnh tranh, vôùi moät ñieåm hieäp nhaát duy nhaát trong Thieân Chuùa Ba Ngoâi.
Tröôùc tinh thaàn theá tuïc thöôøng toân thôø söùc maïnh caïnh tranh vaø quyeát ñoaùn cuõng nhö logic cuûa söï chieám höõu chieám öu theá trong caùc moái töông quan, Thieân Chuùa daãn chuùng ta vaøo söï hieäp thoâng khieâm toán vaø phuïc vuï. Jean-Marie Tillard vieát raèng, khoâng gioáng nhö baát kyø thöïc theå naøo khaùc treân theá giôùi, chính khi oâm laáy söï yeáu ñuoái, ñau khoå vaø ngheøo khoù maø Giaùo hoäi 'thaønh coâng' trong vieäc trôû thaønh daáu chæ aân suûng cuûa Thieân Chuùa. Veû ñeïp cuûa chuùng ta laø veû ñeïp phi theá tuïc. Phaàn B1 môøi goïi chuùng ta lôùn leân trong söï hieäp thoâng baèng vieäc khieâm toán suy tö vôùi nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông, nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, cuõng nhö veà nhöõng toån thöông vaø yeáu ñuoái cuûa Giaùo hoäi. Trong Phaàn B1, chuùng ta can ñaûm töï vaán laøm sao chuùng ta coù theå gaàn guõi hôn vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, coù khaû naêng ñoàng haønh hôn vôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh pheùp Röûa trong nhieàu hoaøn caûnh khaùc nhau cuûa phaän ngöôøi, loaïi boû nhöõng quyeàn löïc giaû taïo, gaàn guõi hôn vôùi caùc anh chò em Kitoâ höõu, vaø gaén keát hôn vôùi caùc neàn vaên hoùa ñaëc thuø cuûa chuùng ta.
Giaùo Hoäi ñöôïc khai sinh khoâng theå taùch rôøi khoûi bi kòch cuûa con ngöôøi: moät nôi taïm truù, treân Thaäp Giaù, vaøo ngaøy Leã Hieän Xuoáng. Coâng giaùo tính cuûa chuùng ta tieáp tuïc ñöôïc soáng giöõa bi kòch nhaân loaïi cuûa chuùng ta. Chuùng ta noùi veà söï hieäp thoâng, khoâng phaûi vì moät söï hoaøn haûo eâm ñeàm naèm ngoaøi taàm vôùi cuûa chuùng ta, maø laø vì vò trí caàn thieát cuûa chuùng ta trong cuoäc ñaáu tranh cuûa moïi neàn vaên hoùa vaø boái caûnh vì chaân, thieän, myõ. Phaàn B1 môøi goïi chuùng ta suy tö caùch tích cöïc veà yù nghóa chuùng ta tìm thaáy ôû nhöõng nôi gaëp gôõ vaø khoù khaên, ñeå nghe thaáy tieáng vang vaø nhöõng khaùc bieät.
Thöù ñeán, söï hieäp thoâng toàn taïi trong nhöõng thöïc taïi cuï theå vaø höõu hình. Chính cuoäc soáng cung caáp baùnh cho ngöôøi ñoùi, chöõa laønh ngöôøi ñau khoå, mang laïi söï thö thaùi cho ngöôøi gaëp khoù khaên. Coù leõ hình aûnh soáng ñoäng vaø deã hieåu nhaát cuûa söï hieäp thoâng laø tieäc cöôùi Con Chieân. Thieân Chuùa loâi cuoán caùc giaùc quan cuûa chuùng ta: neám, nhìn, caàm laáy vaø aên.
Chính trong Thaùnh Theå laø nôi tìm thaáy nhöõng chieàu kích khaùc nhau cuûa söï hieäp thoâng: ñaây laø nôi theå hieän söï hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu, nôi chuùng ta nhaän ñöôïc nhöõng aân suûng cuûa Thieân Chuùa daønh cho Daân Chuùa. Leänh truyeàn mang tính bí tích daïy chuùng ta söï hieäp thoâng baèng vieäc nuoâi döôõng chuùng ta.
Vieäc moâ taû böõa tieäc trong Kinh thaùnh cuõng laø moät hình aûnh laøm ñaûo loän nhöõng gì ñöôïc coi laø traät töï töï nhieân cuûa söï vaät. Trong böõa tieäc, nhöõng ngöôøi khoâng coù quyeàn löïc, nhöõng ngöôøi bò khinh thöôøng vaø ñau khoå seõ laø nhöõng thöïc khaùch ñöôïc öu tieân hôn caû. Sôû dó nhö vaäy laø vì Thieân Chuùa gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø nhöõng ngöôøi ñau khoå gaàn guõi vôùi söï hieåu bieát veà maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa. Moät naïn nhaân cuûa vuï giaùo só laïm duïng ñaõ vieát thö cho toâi khi bieát toâi seõ tham döï Thöôïng hoäi ñoàng, anh aáy noùi, "Haõy maïnh daïn noùi veà söï caàn thieát cuûa vieäc chöõa laønh. Ñaây laø cuoäc haønh trình Vöôït qua maø chuùng ta phaûi cuøng nhau böôùc ñi. Vaø haõy noùi vôùi moïi ngöôøi raèng Thaùnh Theå laø nguoàn cöùu ñoä". Khoâng phaûi taát caû nhöõng naïn nhaân sau khi bò laïm duïng ñeàu caûm thaáy nhö vaäy, nhöng toâi chia seû ñieàu naøy vì caûm nghieäm naøy mang tính ngoân söù veà söï hieäp thoâng; keâu goïi söï hoaùn caûi vaø loan baùo söï thaät coát loõi cuûa ñöùc tin cuûa chuùng ta.
Tình baèng höõu cuûa Chuùa Gieâsu vôùi nhöõng ngöôøi toäi loãi vaø bò tai tieáng ñaõ taïo thaønh coäng ñoaøn caùc moân ñeä thöôøng quy tuï laïi vôùi nhau nôi baøn aên. Vaø tình baïn treân baøn aên raát quan troïng. Khi coäng taùc vôùi moät toå chöùc baùc aùi Coâng giaùo daønh cho ngöôøi tò naïn ôû London, toâi ñaõ hoûi nhöõng ngöôøi tò naïn ñeán nhaän trôï caáp lyù do hoï choïn dòch vuï töø thieän naøy. Toâi seõ khoâng bao giôø queân caâu traû lôøi moät ngöôøi trong soá hoï: bôûi vì ôû ñaây toâi ñöôïc chaøo ñoùn thaân tình, ñöôïc goïi ñích danh, vaø caùc nhaân vieân ngoài aên cuøng baøn vôùi chuùng toâi. Ñieàu naøy cho toâi thaáy mình ñöôïc traân troïng, vaø mang laïi cho toâi phaåm giaù cuûa mình. ÔÛ nhieàu trung taâm khaùc, nhaân vieân khoâng ngoài chung baøn chuùng toâi. Phieáu laøm vieäc B1.1 taäp trung caùc cuoäc thaûo luaän cuûa chuùng ta vaøo chính nhöõng caâu hoûi lieân quan ñeán söï hieäp thoâng veà phaåm giaù, trong ñoù Giaùo hoäi gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ ngoài cuøng baøn vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát.
Cuoái cuøng, hieäp thoâng laø söï tham gia gaén keát chuùng ta vôùi ngöôøi khaùc vöôït qua raøo caûn thôøi gian vaø khoâng gian. Ngoân ngöõ koininia cuûa Kinh thaùnh mang tính höôùng daãn; noù nguï yù: "chia seû, döï phaàn, coù ñieåm chung, cuøng nhau haønh ñoäng"; noù laø moät söï tham gia vaøo moät thöïc taïi chung maø veà nguyeân taéc khoâng ai bò loaïi tröø. Noù laø moät thöïc taïi trôû neân chính noù hôn khi noù ñöôïc tuoân traøo ra, lan roäng ñeán moïi nôi treân theá giôùi, vaø ñöôïc chia seû moät caùch maät thieát vaø troïn veïn hôn giöõa caùc Giaùo hoäi. Ñoùn nhaän söï thaät coù nghóa laø luoân coù theâm nhieàu söï thaät hôn ñeå bieát.
Chuùng ta luoân haønh ñoäng döïa treân nhöõng gì ñaõ xaûy ra, haønh ñoäng döïa treân hieän taïi, vaø haønh ñoäng höôùng tôùi nhöõng gì vaãy goïi trong töông lai - höôùng tôùi söï hieäp nhaát vaø phuïc vuï Nöôùc Chuùa. Nhöõng haønh ñoäng naøy ñaõ ñöôïc baét ñaàu nhöng chöa hoaøn taát. Nhöõng haønh ñoäng naøy raøng buoäc chuùng ta vôùi quaù khöù - nhöõng haønh ñoäng ñem laïi haïnh phuùc thì caàn ñöôïc duy trì, nhöõng haønh ñoäng gaây haïi thì caàn ñöôïc hoái caûi vaø chöõa laønh; vôùi vieäc ca ngôïi Thieân Chuùa vaø keâu goïi ngöôøi laân caän trong hieän taïi; vaø vôùi töông lai maø chuùng ta khao khaùt ñöôïc ñoùn nhaän. Moät phaàn quan troïng giaûi thích taïi sao ngoân ngöõ hieäp thoâng laø Vöôït qua vaø do ñoù laø ngoân ngöõ ñaày hy voïng laø vì noù gaén keát quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai baèng moät sôïi chæ vaøng. Trong moät thôøi ñaïi maø thöôøng coù yù ñònh caét ñöùt nhöõng moái lieân heä ñoù, thì ñöùc tin cuûa chuùng ta vaãn giöõ vöõng nhöõng moái lieân heä ñoù. Noù laø moät phaàn cuûa söï khoân ngoan mang tính ñònh höôùng cuûa ñöùc tin daønh cho chuùng ta.
Thöïc taïi hieäp thoâng naøy, huyeàn nhieäm nhöng hoaøn toaøn cuï theå, ñaõ toûa saùng tröôùc maét chuùng ta vaø vaãn coøn ôû phía tröôùc chuùng ta. Noù ñöôïc trao hieán nhö laø taám baùnh cho theá giôùi vaø nhö laø lôøi mang laïi söï soáng. Noù caàn ñöôïc theå hieän trong moïi boái caûnh - ñòa phöông, khu vöïc, toaøn caàu - maø Giaùo hoäi ñang soáng. Ñaây laø vieãn töôïng nghòch lyù cuûa hy voïng. Ñoù laø thöïc taïi maø trong ñoù, neáu chuùng ta coù can ñaûm, thì Chuùa môøi goïi chuùng ta ñaët mình vaøo ñoù.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vaticannews.va (09. 10. 2023)
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)