Laàn ñaàu tieân töø 100 naêm nay
moät thaùnh ñöôøng Kitoâ taïi Thoå Nhó Kyø
ñöôïc khaùnh thaønh
Laàn ñaàu tieân töø 100 naêm nay moät thaùnh ñöôøng Kitoâ taïi Thoå Nhó Kyø ñöôïc khaùnh thaønh.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Istanbul (RVA News 13-10-2023) - Laàn ñaàu tieân moät thaùnh ñöôøng Kitoâ ñöôïc khaùnh thaønh taïi Thoå Nhó Kyø.
Töø khi ñöôïc thaønh laäp hoài naêm 1923, chính phuû Coäng hoøa ñôøi Thoå Nhó Kyø khoâng heà cho pheùp xaây caát moät thaùnh ñöôøng Kitoâ naøo.
Baùo Huerriyet ra ngaøy 09 thaùng Möôøi naêm 2023, taïi Thoå ñöa tin veà leã khaùnh thaønh nhaø thôø thaùnh Ephrem cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Siriac. Tham döï leã khaùnh thaønh, coù Toång thoáng Recep Tayyip Erdogan, vaø nhieàu ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi Kitoâ, trong ñoù coù Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios cuûa Chính thoáng Constantinople ôû thaønh Istanbul, Ñöùc Hoàng y Kurt Koch, Boä tröôûng Boä Hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ. Leã khaùnh thaønh do Ñöùc Toång giaùm muïc Filoksinos Yusef Cetin cuûa Chính thoáng Siriac chuû söï.
OÂng Sait Susin, Chuû tòch Toå chöùc Assiri ôû Istanbul, goïi ñaây laø "moät ngaøy lòch söû", vì trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, coäng ñoàng Kitoâ thieåu soá ôû Thoå Nhó Kyø, chæ coù theå tu boå caùc thaùnh ñöôøng cuûa mình, nhöng nhaø nöôùc Thoå Nhó Kyø luoân töø choái khoâng cho pheùp xaây caát caùc thaùnh ñöôøng môùi.
Nhaø thôø thaùnh Ephrem coù khoaûng 750 choã. Hai laàu treân coù theå ñöôïc duøng laøm phoøng hoäi hoïp vaø cöû haønh caùc leã nghi röûa toäi hoaëc hoân phoái. Cuõng coù moät taàng haàm laøm nôi ñaäu xe. Leã ñaët vieân ñaù xaây thaùnh ñöôøng naøy do chính Toång thoáng Erdogan thöïc hieän hoài naêm 2019.
Leõ ra, leã khaùnh thaønh nhaø thôø ñaõ ñöôïc tieán haønh hoài thaùng Hai naêm 2023, nhöng bò hoaõn laïi vì traän ñoäng ñaát döõ doäi ôû mieàn ñoâng nam Thoå Nhó Kyø vaø mieàn baéc Syria hoâm muøng 06 thaùng Hai naêm 2023.
Soá tín höõu Kitoâ Siriac ôû Istanbul vaøo khoaûng töø 12,000 ñeán 17,000 ngöôøi. Taïi thaønh naøy, caùc tín höõu Kitoâ Siriac ñaõ coù moät thaùnh ñöôøng ôû quaän Tarlabasi, ñöôïc xaây hoài theá XIX, nhöng töø laâu quaù chaät choäi. Neân naêm 2009, chính quyeàn thaønh phoá, theo lôøi yeâu caàu cuûa Thuû töôùng Erdogan hoài ñoù, ñaõ tìm moät khu ñaát ñeå cho xaây nhaø thôø môùi. Naêm 2015, chính phuû thoâng baùo moät keá hoaïch xaây caát, nhöng roài bò chaäm treã nhieàu naêm vaø nay môùi hoaøn thaønh.
Hieán phaùp naêm 1923 cuûa Thoå, maëc duø tuyeân boá trung laäp veà toân giaùo, nhöng ngoaïi tröø Hoài giaùo Sunnit, caùc toân giaùo thieåu soá ñeàu bò kyø thò. Nhaø nöôùc Thoå chæ chính thöùc nhìn nhaän Giaùo hoäi Chính thoáng Hy Laïp, Armeni Toâng truyeàn vaø Do thaùi giaùo nhö toân giaùo thieåu soá, ñöôïc quyeàn coù tröôøng hoïc, tuy vôùi moät möùc ñoä giôùi haïn. Do nhöõng giaûi thích khaùc nhau veà Hieäp öôùc Lausanne naêm 1923, caùc Giaùo hoäi Siriac, Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi Kitoâ khaùc khoâng ñöôïc nhaø nöôùc Thoå Nhó Kyø coâng nhaän.
(Ekai.pl 11-10-2023)