Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng
vôùi cha Timothy Radcliffe, OP:
Baøi II - ÔÛ nhaø trong Thieân Chuùa
vaø Thieân Chuùa ôû nhaø trong chuùng ta
Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng vôùi cha Timothy Radcliffe, OP: Baøi II - ÔÛ nhaø trong Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa ôû nhaø trong chuùng ta.
Roma (WHÑ 04-10-2023) - Saùng Chuùa Nhaät, ngaøy moàng 01 thaùng 10 naêm 2023, Cha Timothy Radcliffe, OP trình baøy baøi suy nieäm thöù II daønh cho caùc tham döï vieân Thöôïng Hoäi ñoàng vôùi chuû ñeà: "ÔÛ nhaø trong Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa ôû nhaø trong chuùng ta".
Anh chò em thaân meán,
Chuùng ta ñeán vôùi Thöôïng Hoäi ñoàng naøy vôùi nhöõng hy voïng maâu thuaãn nhau. Nhöng ñaây khoâng nhaát thieát laø moät trôû ngaïi khoâng theå vöôït qua. Chuùng ta hieäp nhaát trong nieàm hy voïng cuûa Thaùnh Theå, moät nieàm hy voïng bao truøm vaø vöôït treân taát caû nhöõng gì chuùng ta mong muoán.
Tuy nhieân, coøn coù moät nguyeân nhaân gaây caêng thaúng khaùc. Nhaän thöùc cuûa chuùng ta veà Giaùo hoäi nhö laø ngoâi nhaø ñoâi khi coù söï baát ñoàng. Moïi sinh vaät soáng ñeàu caàn moät ngoâi nhaø ñeå phaùt trieån. Caù caàn nöôùc vaø chim caàn toå. Khoâng coù nhaø, chuùng ta khoâng theå soáng ñöôïc. Caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau coù quan nieäm khaùc nhau veà theá naøo laø nhaø. Taøi lieäu Laøm vieäc (Instrumentum Laboris) cho chuùng ta bieát raèng "AÙ Chaâu ñöa ra hình aûnh moät ngöôøi côûi giaøy ñeå böôùc qua ngöôõng cöûa, nhö moät daáu hieäu cuûa söï khieâm toán maø chuùng ta chuaån bò ñeå gaëp gôõ Thieân Chuùa vaø ngöôøi thaân caän cuûa mình. Chaâu Ñaïi Döông ñeà xuaát hình aûnh con thuyeàn vaø Chaâu Phi ñeà xuaát hình aûnh Giaùo hoäi nhö gia ñình cuûa Thieân Chuùa, coù khaû naêng mang laïi söï thuoäc veà vaø chaøo ñoùn taát caû caùc thaønh vieân cuûa mình trong taát caû söï ña daïng cuûa hoï" (B 1.2). Nhöng taát caû nhöõng hình aûnh naøy ñeàu cho thaáy raèng chuùng ta caàn moät nôi maø ôû ñoù chuùng ta vöøa ñöôïc chaáp nhaän vöøa ñöôïc thöû thaùch. ÔÛ nhaø, chuùng ta khaúng ñònh mình laø ai vaø ñöôïc môøi goïi trôû thaønh mình nhieàu hôn nöõa. Nhaø laø nôi chuùng ta ñöôïc bieát ñeán, ñöôïc yeâu thöông, vaø ñöôïc an toaøn, nhöng cuõng laø nôi chuùng ta ñöôïc thaùch thöùc ñeå daán thaân vaøo cuoäc phieâu löu ñöùc tin.
Chuùng ta caàn canh taân Giaùo hoäi ñöôïc hieåu nhö ngoâi nhaø chung neáu chuùng ta muoán noùi chuyeän vôùi moät theá giôùi ñang phaûi chòu cuoäc khuûng hoaûng do tình traïng voâ gia cö. Chuùng ta ñang taøn phaù ngoâi nhaø haønh tinh nhoû beù cuûa mình. Coù hôn 350 trieäu di daân ñang di cö, chaïy troán chieán tranh vaø baïo löïc. Haøng ngaøn ngöôøi cheát khi vöôït bieån ñeå tìm nhaø. Chaúng ai trong chuùng ta coù theå caûm thaáy hoaøn toaøn nhö ôû nhaø khi khoâng coù nhaø. Ngay caû ôû nhöõng nöôùc giaøu, haøng trieäu ngöôøi vaãn phaûi nguû ngoaøi ñöôøng. Nhöõng ngöôøi treû thöôøng khoâng coù ñuû tieàn mua nhaø. Khaép moïi nôi ñeàu coù tình traïng voâ gia cö khuûng khieáp veà maët tinh thaàn. Chuû nghóa caù nhaân cöïc ñoan, gia ñình ñoå vôõ, söï baát bình ñaúng ngaøy caøng saâu saéc hôn coù nghóa laø chuùng ta ñang phaûi höùng chòu moät côn soùng thaàn coâ ñôn. Tyû leä caùc vuï töï töû ngaøy caøng gia taêng bôûi vì khoâng coù nhaø ôû, vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn, ngöôøi ta khoâng theå soáng ñöôïc. Yeâu laø veà nhaø vôùi moät ai ñoù.
Vaäy caûnh Chuùa Bieán Hình naøy daïy chuùng ta ñieàu gì veà ngoâi nhaø cuûa chuùng ta, caû trong Giaùo Hoäi laãn trong theá giôùi bò töôùc ñoaït cuûa chuùng ta? Chuùa Gieâsu môøi goïi nhöõng ngöôøi baïn thaân thieát nhaát cuûa Ngöôøi haõy taùch rieâng ra vôùi Ngöôøi vaø taän höôûng giaây phuùt thaân maät naøy. Caùc oâng cuõng seõ ôû vôùi Ngöôøi trong Vöôøn Gheát-seâ-ma-ni. Ñaây laø nhoùm thaân caän maø Chuùa Gieâsu caûm thaáy thaân thieát nhaát. Treân nuùi, Chuùa Gieâsu cho caùc oâng chöùng kieán vinh quang cuûa Ngöôøi. Pheâroâ muoán giöõ laáy khoaûnh khaéc naøy. ""Thöa Thaày, chuùng con ôû ñaây, hay quaù! Chuùng con xin döïng ba caùi leàu, Thaày moät caùi, oâng Moâseâ moät caùi, vaø oâng EÂlia moät caùi". Pheâroâ ñaõ ñeán vaø muoán giaây phuùt thaân maät naøy keùo daøi.
Nhöng caùc oâng nghe thaáy tieáng Chuùa Cha. "Haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi!". Hoï phaûi xuoáng nuùi vaø ñi ñeán Gieârusalem maø khoâng bieát ñieàu gì ñang chôø ñôïi mình. Hoï seõ bò phaân taùn vaø sai ñi ñeán taän cuøng traùi ñaát ñeå trôû thaønh chöùng nhaân cho ngoâi nhaø cuoái cuøng cuûa chuùng ta, Vöông quoác. Vì vaäy, ôû ñaây chuùng ta thaáy hai caùch hieåu veà nhaø: nhoùm thaân caän vôùi Chuùa Gieâsu treân nuùi vaø lôøi môøi goïi veà ngoâi nhaø cuoái cuøng cuûa chuùng ta, Vöông quoác, nôi taát caû moïi ngöôøi seõ thuoäc veà.
Töông töï nhö vaäy, nhöõng caùch hieåu khaùc nhau veà Giaùo hoäi laø nhaø hieän ñang chia reõ chuùng ta. Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, ñieàu naøy ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhöõng truyeàn thoáng vaø loøng suøng ñaïo coå xöa, bôûi nhöõng caáu truùc vaø ngoân ngöõ ñöôïc keá thöøa, bôûi Giaùo hoäi maø chuùng ta lôùn leân vaø yeâu meán vaø cho chuùng ta moät caên tính Kitoâ roõ raøng. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, Giaùo hoäi hieän taïi döôøng nhö khoâng phaûi laø moät ngoâi nhaø an toaøn. Giaùo hoäi ñöôïc traûi nghieäm nhö moät söï ñoäc quyeàn, gaït ra beân leà nhieàu ngöôøi, phuï nöõ, nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân. Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, Giaùo hoäi quaù phöông Taây, quaù chaâu AÂu. Taøi lieäu laøm vieäc cuõng ñeà caäp ñeán nhöõng ngöôøi ñoàng tính vaø nhöõng ngöôøi soáng trong hoân nhaân ña theâ. Hoï mong muoán moät Giaùo hoäi ñöôïc canh taân, trong ñoù hoï coù theå caûm thaáy hoaøn toaøn nhö ôû nhaø, ñöôïc nhìn nhaän, khaúng ñònh, vaø an toaøn.
Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, yù töôûng veà söï chaøo ñoùn phoå quaùt, trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc chaáp nhaän baát keå hoï laø ai, bò cho laø phaù hoaïi caên tính cuûa Giaùo hoäi. Nhö trong moät baøi haùt tieáng Anh theá kyû XIX, "Neáu moïi ngöôøi ñeàu laø ai ñoù thì chaúng ai laø ai caû"[1]. Hoï tin raèng caên tính ñoøi phaûi coù ranh giôùi. Tuy nhieân, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, söï côûi môû chính laø troïng taâm cuûa caên tính Giaùo hoäi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi raèng, "Giaùo hoäi ñöôïc môøi goïi trôû thaønh ngoâi nhaø cuûa Chuùa Cha, vôùi nhöõng caùnh cöûa luoân roäng môû... nôi coù choã cho moïi ngöôøi, vôùi taát caû caùc vaán ñeà cuûa hoï vaø höôùng tôùi nhöõng ngöôøi caûm thaáy caàn phaûi tieáp tuïc loä trình ñöùc tin cuûa mình"[2].
Söï caêng thaúng naøy luoân laø taâm ñieåm ñöùc tin cuûa chuùng ta, keå töø khi AÙpraham rôøi boû thaønh Ur. Cöïu Öôùc coù hai ñieàu thöôøng xuyeân caêng thaúng vôùi nhau: yù töôûng veà söï löïa choïn, veà daân ñöôïc Thieân Chuùa choïn, vaø veà daân maø Thieân Chuùa ôû cuøng. Ñaây laø moät caên tính ñöôïc traân troïng. Nhöng cuõng coù chuû nghóa phoå quaùt, söï côûi môû ñoái vôùi taát caû caùc quoác gia, moät caên tính vaãn chöa ñöôïc khaùm phaù.
Caên tính Kitoâ giaùo ñoàng thôøi ñöôïc nhaän bieát vaø chöa ñöôïc nhaän bieát; ñöôïc ban taëng vaø ñöôïc tìm kieám. Thaùnh Gioan noùi: "Anh em thaân meán, hieän giôø chuùng ta laø con Thieân Chuùa; nhöng chuùng ta seõ nhö theá naøo, ñieàu aáy chöa ñöôïc baøy toû. Chuùng ta bieát raèng khi Ñöùc Kitoâ xuaát hieän, chuùng ta seõ neân gioáng nhö Ngöôøi, vì Ngöôøi theá naøo, chuùng ta seõ thaáy Ngöôøi nhö vaäy" (1 Ga 3, 1-2). Chuùng ta vöøa bieát mình laø ai nhöng cuõng vöøa chöa bieát mình seõ laø ai.
Ñoái vôùi moät soá ngöôøi trong chuùng ta, caên tính Kitoâ treân heát laø ñöôïc ban taëng, ñoù laø Giaùo hoäi maø chuùng ta bieát vaø yeâu meán. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, caên tính Kitoâ luoân mang tính taïm thôøi, höôùng veà phía tröôùc khi chuùng ta tieán tôùi Vöông quoác maø trong ñoù moïi böùc töôøng seõ suïp ñoå. Caû hai ñeàu caàn thieát! Neáu chuùng ta chæ nhaán maïnh raèng caên tính cuûa chuùng ta laø ñöôïc ban taëng - ñaây laø yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh ngöôøi Coâng giaùo - chuùng ta coù nguy cô trôû thaønh moät giaùo phaùi. Neáu chuùng ta chæ nhaán maïnh cuoäc phieâu löu höôùng tôùi moät caên tính vaãn chöa ñöôïc khaùm phaù, chuùng ta coù nguy cô trôû thaønh moät phong traøo Kitoâ mô hoà. Nhöng Giaùo hoäi laø daáu chæ vaø bí tích cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi trong Chuùa Kitoâ (LG. 1) khi laø caû hai. Chuùng ta hieän ñang ôû treân nuùi vaø neám traûi vinh quang. Nhöng chuùng ta haõy tieán veà Gieârusalem, Thöôïng hoäi ñoàng ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi.
Chuùng ta phaûi soáng söï caêng thaúng caàn thieát naøy nhö theá naøo? Moïi thaàn hoïc ñeàu baét nguoàn töø söï caêng thaúng, uoán cong caùi cung ñeå phoùng muõi teân. Söï caêng thaúng naøy laø troïng taâm cuûa Phuùc aâm theo thaùnh Gioan. Thieân Chuùa ngöï trong chuùng ta: "Ai yeâu meán Thaày, thì seõ giöõ lôøi Thaày. Cha cuûa Thaày seõ yeâu meán ngöôøi aáy. Cha cuûa Thaày vaø Thaày seõ ñeán vaø ôû laïi vôùi ngöôøi aáy" (14, 23). Nhöng Chuùa Gieâsu cuõng höùa vôùi chuùng ta veà nôi ôû trong Thieân Chuùa: "Trong nhaø Cha cuûa Thaày, coù nhieàu choã ôû; neáu khoâng, Thaày ñaõ noùi vôùi anh em roài, vì Thaày ñi doïn choã cho anh em?" (Ga 14, 2).
Khi chuùng ta nghó Giaùo hoäi nhö laø nhaø, moät soá ngöôøi trong chuùng ta chuû yeáu nghó ñeán vieäc Thieân Chuùa ñeán vôùi chuùng ta, vaø nhöõng ngöôøi khaùc trong chuùng ta nghó ñeán vieäc chuùng ta veà nhaø trong Thieân Chuùa. Caû hai ñeàu ñuùng. Chuùng ta phaûi nôùi roäng taám leàu caûm thoâng cuûa mình ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù suy nghó khaùc bieät. Chuùng ta quyù troïng nhoùm thaân caän treân nuùi, nhöng chuùng ta ñi xuoáng vaø ñi veà phía Gieârusalem, nhöõng ngöôøi nay ñaây mai ñoù, vaø voâ gia cö. "Haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi".
Vì vaäy, tröôùc heát, Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta. Ngoâi Lôøi trôû thaønh nhuïc theå nôi moät ngöôøi Do Thaùi Palestine ôû theá kyû thöù nhaát, ñöôïc nuoâi döôõng theo phong tuïc vaø truyeàn thoáng cuûa daân toäc mình. Ngoâi Lôøi maëc laáy xaùc phaøm trong moãi neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta. Trong nhöõng böùc tranh veà Truyeàn tin cuûa YÙ, chuùng ta thaáy nhöõng ngoâi nhaø xinh xaén baèng ñaù caåm thaïch, coù cöûa soå môû ra nhöõng caây oâ liu, vöôøn hoa hoàng vaø hoa hueä. Caùc hoïa só ngöôøi Haø Lan vaø Flemish veõ Ñöùc Maria vôùi moät chieác loø noùng ñöôïc boïc caån thaän ñeå choáng laïnh. Duø nhaø baïn laø nhaø naøo thì Thieân Chuùa cuõng ñeán soáng trong ñoù. Trong 30 naêm thaàm laëng, Thieân Chuùa soáng ôû Nazareth: moät vuøng nöôùc ñoïng voâ danh. Nathaniel khinh thöôøng keâu leân: "Töø Nazareth laøm sao coù caùi gì hay ñöôïc" (Ga 1,46) vaø Philip chæ traû lôøi: "Cöù ñeán maø xem".
Taát caû nhaø cuûa chuùng ta ñeàu laø Nazareth, nôi Thieân Chuùa ngöï trò. Thaùnh Charles de Foucauld ñaõ noùi: "Haõy ñeå Nazareth trôû thaønh maãu möïc cuûa baïn, trong taát caû söï ñôn sô vaø côûi môû cuûa noù... Cuoäc soáng ôû Nazareth coù theå ñöôïc soáng ôû baát cöù ñaâu. Haõy soáng ôû nôi naøo coù ích nhaát cho ngöôøi laân caän cuûa baïn"[3]. Duø chuùng ta ôû ñaâu vaø laøm gì, Thieân Chuùa cuõng ñeán thaêm vaø ôû laïi: "Naøy ñaây Ta ñöùng tröôùc cöûa vaø goõ. Ai nghe tieáng Ta vaø môû cöûa, thì Ta seõ vaøo nhaø ngöôøi aáy, seõ duøng böõa vôùi ngöôøi aáy, vaø ngöôøi aáy seõ duøng böõa vôùi Ta" (Kh 3, 20).
Do ñoù, chuùng ta haõy quyù troïng nhöõng nôi chuùng ta ñaõ gaëp Ñaáng Emmanuel - "Thieân Chuùa ôû cuøng chuùng ta". Chuùng ta yeâu thích nhöõng phuïng vuï trong ñoù chuùng ta thoaùng thaáy veû ñeïp thaàn linh, nhöõng nhaø thôø thôøi thô aáu, nhöõng loøng ñaïo ñöùc bình daân. Toâi yeâu thích Ñan vieän Benedictine tuyeät vôøi cuûa tröôøng toâi, nôi laàn ñaàu tieân toâi caûm nhaän ñöôïc caùnh cöûa thieân ñaøng ñang môû ra. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù Nuùi Tabor cuûa rieâng mình, nôi chuùng ta thoaùng thaáy vinh quang. Chuùng ta caàn noù. Vì theá, khi Phuïng vuï bò thay ñoåi hoaëc khi nhaø thôø bò phaù huûy, ngöôøi ta caûm thaáy voâ cuøng ñau ñôùn, nhö theå ngoâi nhaø cuûa hoï trong Giaùo hoäi ñang bò taøn phaù. Gioáng nhö Pheâroâ, chuùng ta muoán ôû laïi.
Moãi Giaùo Hoäi ñòa phöông ñeàu laø nhaø cuûa Thieân Chuùa. Meï Maria cuûa chuùng ta ñaõ hieän ra taïi Walsingham, moät ñeàn thôø vó ñaïi thôøi trung coå ôû Anh quoác, ôû Loä Ñöùc, taïi Guadalupe ôû Mexico, taïi Czestochowa ôû Ba Lan, taïi La Vang ôû Vieät Nam, vaø taïi Donglu ôû Trung Quoác. Khoâng coù söï caïnh tranh veà Meï Maria. ÔÛ Anh, ngöôøi ta thöôøng noùi: "Tin toát laø Thieân Chuùa yeâu baïn. Tin xaáu laø Ngaøi cuõng yeâu taát caû nhöõng ngöôøi khaùc". Thaùnh Augustinoâ coù noùi: "Thieân Chuùa yeâu thöông moãi chuùng ta nhö theå moãi chuùng ta laø duy nhaát"[4]. Taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Notre Dame d'Afrique ôû Algiers coù khaéc doøng chöõ: "Priez pour nous et pour les Musulmans" - Haõy caàu nguyeän cho chuùng toâi vaø cho ngöôøi Hoài giaùo.
Caùc linh muïc thöôøng thaáy loä trình Thöôïng hoäi ñoàng khoù theo ñuoåi hôn. Chuùng toâi, caùc linh muïc, troâng nom nhöõng nôi thôø phöôïng naøy vaø cöû haønh caùc phuïng vuï taïi ñoù. Caùc linh muïc caàn coù moät caûm thöùc maïnh meõ veà caên tính, moät tinh thaàn ñoaøn theå. Nhöng chuùng ta seõ laø ai trong Giaùo hoäi ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaùo só trò naøy? Laøm sao haøng giaùo só coù theå chaáp nhaän moät caên tính khoâng mang tính giaùo só? Ñaây laø moät thaùch ñoá lôùn ñoái vôùi moät Giaùo hoäi ñöôïc canh taân. Chuùng ta haõy ñoùn nhaän thaùch ñoá maø khoâng sôï haõi, moät nhaän thöùc huynh ñeä môùi veà chöùc linh muïc thöøa taùc! Coù leõ chuùng ta coù theå khaùm phaù ra vieäc maát ñi caên tính naøy thöïc söï laø moät phaàn coá höõu cuûa caên tính linh muïc cuûa chuùng ta nhö theá naøo. Ñoù laø moät ôn goïi vöôït leân treân moïi caên tính, bôûi vì "chuùng ta seõ nhö theá naøo, ñieàu aáy chöa ñöôïc baøy toû" (1 Ga 3, 2).
Hieän nay Thieân Chuùa xaây döïng nhaø cuûa Ngaøi ôû nhöõng nôi maø theá giôùi coi thöôøng. Thaày Frei Betto, moät anh em Ña Minh cuûa chuùng toâi moâ taû vieäc Thieân Chuùa ñeán ôû taïi moät nhaø tuø ôû Brazil nhö theá naøo. Moät soá tu só Ña Minh bò boû tuø vì phaûn ñoái cheá ñoä ñoäc taøi (1964-1985). Thaày Betto vieát, "Vaøo ngaøy Giaùng sinh, Leã Thieân Chuùa ñeán, nieàm vui ngaäp traøn. Ñeâm Giaùng sinh trong tuø... Baây giôø caû nhaø tuø haùt vang, nhö theå baøi haùt haïnh phuùc vaø töï do cuûa chuùng toâi vang voïng khaép theá giôùi. Nhöõng phuï nöõ ñang haùt phaàn cuûa hoï vaø chuùng toâi voã tay... Moïi ngöôøi ôû ñaây ñeàu bieát raèng hoâm nay laø Giaùng sinh, ai ñoù ñang ñöôïc taùi sinh. Vaø baèng tieáng haùt cuûa mình, chuùng toâi chöùng thöïc raèng chuùng toâi cuõng ñaõ ñöôïc taùi sinh ñeå ñaáu tranh cho moät theá giôùi khoâng coøn nöôùc maét, haän thuø hoaëc aùp böùc. Thaät aán töôïng khi chöùng kieán nhöõng göông maët treû naøy bò eùp vaøo song saét vaø haùt veà tình yeâu cuûa mình. Khoâng theå naøo queân ñöôïc. Ñoù khoâng phaûi laø moät caûnh töôïng daønh cho caùc thaåm phaùn, caùc coâng toá vieân hoaëc caûnh saùt ñaõ baét giöõ chuùng toâi. Hoï seõ thaáy veû ñeïp cuûa ñeâm nay laø ñieàu hoï khoâng theå chòu noåi. Nhöõng keû tra taán sôï moät nuï cöôøi, duø chæ laø moät nuï cöôøi yeáu ôùt".
Vì vaäy, chuùng ta thoaùng thaáy veû ñeïp cuûa Chuùa treân Nuùi Tabor cuûa chuùng ta, nôi maø, gioáng nhö Pheâroâ, chuùng ta muoán döïng leàu cuûa mình. Toát! Nhöng "Haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi!' Chuùng ta taän höôûng khoaûnh khaéc ñoù roài xuoáng nuùi vaø tieán veà Gieârusalem. Theo moät nghóa naøo ñoù, chuùng ta phaûi trôû thaønh ngöôøi voâ gia cö. "Con choàn coù hang, chim trôøi coù toå, nhöng Con Ngöôøi khoâng coù choã töïa ñaàu" (Lc 9, 58). Caùc moân ñeä ñi veà phía Gieârusalem, thaønh thaùnh nôi thaùnh danh Thieân Chuùa ngöï trò, nhöng ôû ñoù, Chuùa Gieâsu cheát beân ngoaøi töôøng thaønh vì lôïi ích cuûa taát caû nhöõng ngöôøi soáng beân ngoaøi töôøng thaønh, nhö Thieân Chuùa ñaõ toû mình ra cho daân Ngaøi trong hoang ñòa beân ngoaøi traïi. James Alison ñaõ vieát: "Thieân Chuùa ôû giöõa chuùng ta nhö moät keû bò loaïi ra ngoaøi[5]. Vì theá, ñeå thaùnh hoùa daân baèng chính maùu mình, Chuùa Gieâsu cuõng phaûi chòu ñau khoå beân ngoaøi coång thaønh. Vaäy chuùng ta haõy ñeán gaëp Ngöôøi beân ngoaøi traïi vaø chòu söï sæ nhuïc maø Ngöôøi ñaõ phaûi gaùnh chòu" (Dt 12, 12ff).
Ñöùc Toång Giaùm muïc Carlos Aspiroz da Costa ñaõ vieát cho Gia ñình Ña Minh khi ngaøi coøn laø Beà treân toång quyeàn Doøng: ''Beân ngoaøi traïi", trong soá taát caû nhöõng 'ngöôøi khaùc' bò ñöa ñeán moät nôi beân ngoaøi traïi, laø nôi chuùng ta gaëp gôõ Thieân Chuùa. Haønh trình ñoøi phaûi rôøi boû theå cheá, ra ngoaøi nhöõng nhaän thöùc vaø nieàm tin bò quy ñònh veà vaên hoùa, bôûi vì chính ôû "beân ngoaøi traïi" maø chuùng ta gaëp moät vò Thieân Chuùa khoâng theå bò kieåm soaùt. Chính 'beân ngoaøi traïi' laø nôi chuùng ta gaëp Ñaáng Khaùc, Ñaáng khaùc bieät vaø khaùm phaù ra chuùng ta laø ai vaø chuùng ta phaûi laøm gì"[6]. Chính khi ñi ra ngoaøi maø chuùng ta ñeán moät ngoâi nhaø maø ôû ñoù "khoâng coøn chuyeän phaân bieät Dothaùi hay Hylaïp, noâ leä hay töï do, ñaøn oâng hay ñaøn baø; nhöng taát caû anh em chæ laø moät trong Ñöùc Kitoâ". (Gal 3, 26).
Vaøo nhöõng naêm 1980, khi suy tö veà phaûn öùng cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi beänh AIDS, toâi ñaõ ñeán thaêm moät beänh vieän ôû London. Chuyeân gia tö vaán noùi vôùi toâi raèng coù moät thanh nieân xin gaëp moät linh muïc teân laø Timothy. Nhôø söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa, toâi ñaõ coù theå xöùc daàu cho anh ngay tröôùc khi anh qua ñôøi. Anh xin ñöôïc choân caát taïi Nhaø thôø chính toaø Westminster, trung taâm cuûa ñaïo Coâng giaùo ôû Anh. Xung quanh anh laø nhöõng ngöôøi bình thöôøng ñeán tham döï Thaùnh leã ngaøy thöôøng ñoù, cuõng nhö caùc beänh nhaân AIDS, y taù, baùc só vaø nhöõng ngöôøi baïn ñoàng tính. Ngöôøi töøng ôû ngoaïi bieân, vì caên beänh, vì khuynh höôùng tính duïc cuûa mình, vaø treân heát, vì ñaõ cheát, laïi ôû trung taâm. Xung quanh anh aáy laø nhöõng ngöôøi maø Giaùo hoäi laø nhaø vaø nhöõng ngöôøi thöôøng khoâng bao giôø vaøo nhaø thôø.
Cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta ñöôïc nuoâi döôõng bôûi nhöõng truyeàn thoáng vaø loøng moä ñaïo yeâu quyù. Neáu chuùng maát ñi, chuùng ta ñau buoàn. Nhöng chuùng ta cuõng phaûi nhôù ñeán taát caû nhöõng ngöôøi chöa caûm thaáy nhö ôû nhaø trong Giaùo hoäi: nhöõng ngöôøi phuï nöõ caûm thaáy khoâng ñöôïc coâng nhaän trong cheá ñoä gia tröôûng cuûa nhöõng oâng giaø da traéng nhö toâi! Nhöõng ngöôøi caûm thaáy Giaùo hoäi quaù phöông Taây, quaù Latinh, quaù thuoäc ñòa. Chuùng ta phaûi tieán tôùi moät Giaùo hoäi trong ñoù hoï khoâng coøn ôû beân leà nöõa maø laø ôû trung taâm.
Khi Thomas Merton trôû thaønh tín höõu Coâng giaùo, oâng ñaõ khaùm phaù ra "Thieân Chuùa, Ñaáng laø trung taâm, ôû khaép moïi nôi vaø chu vi cuûa Ngaøi khoâng ôû ñaâu caû ñang tìm ñeán toâi". Do ñoù, canh taân Giaùo hoäi cuõng gioáng nhö laøm baùnh. Ngöôøi ta gom caùc rìa boät vaøo giöõa vaø traûi phaàn ôû giöõa ra caùc leà, vaø laáp ñaày taát caû baèng oxy. Ngöôøi ta laøm ra oå baùnh baèng caùch ñaûo ngöôïc söï phaân bieät giöõa caùc phaàn ôû rìa vaø ôû giöõa, vieäc laøm oå baùnh cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng maø trung taâm cuûa Ngaøi ôû khaép moïi nôi vaø chu vi cuûa Ngaøi khoâng ôû ñaâu caû, ñang tìm ñeán chuùng ta.
Moät lôøi cuoái cuøng raát ngaén goïn. Ñaõ nhieàu laàn, trong quaù trình chuaån bò cho Thöôïng Hoäi ñoàng naøy, caâu hoûi ñaõ ñöôïc ñaët ra: "Nhöng laøm sao chuùng ta coù theå ngoài yeân trong Giaùo hoäi vôùi vuï beâ boái khuûng khieáp veà laïm duïng tình duïc?' Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñaây laø gioït nöôùc traøn ly. Hoï ñaõ thu doïn haønh lyù vaø ra ñi. Toâi ñaët caâu hoûi naøy trong moät cuoäc hoïp cuûa caùc hieäu tröôûng Coâng giaùo ôû UÙc, nôi Giaùo hoäi ñaõ bò bieán daïng khuûng khieáp vì vuï beâ boái naøy. Hoï ñaõ ôû laïi nhö theá naøo? Laøm sao hoï vaãn coù theå ôû nhaø ñöôïc?
Moät ngöôøi trong soá hoï trích daãn Carlo Carretto (1910 - 1988), em trai cuûa Charles de Foucauld. Nhöõng lôøi cuûa Carretto toùm taét söï mô hoà cuûa Giaùo hoäi, nhaø cuûa toâi nhöng chöa phaûi laø nhaø cuûa toâi, nôi maïc khaûi vaø che giaáu Thieân Chuùa.
"Hôõi Giaùo hoäi cuûa ta, ta phaûi chæ trích ngöôi raát nhieàu, nhöng ta yeâu ngöôi bieát bao! Ngöôi ñaõ laøm cho ta ñau khoå hôn baát cöù ai, nhöng ta laïi nôï ngöôi nhieàu hôn baát kyø ai. Ta muoán thaáy ngöôi bò tieâu dieät nhöng ta vaãn caàn söï hieän dieän cuûa ngöôi. Ngöôi ñaõ gaây cho ta nhieàu tai tieáng, nhöng chæ coù ngöôi môùi khieán ta hieåu ñöôïc söï thaùnh thieän cuûa ngöôi. # Ñaõ bao laàn, ta caûm thaáy muoán ñoùng saàm caùnh cöûa taâm hoàn mình tröôùc maët ngöôi - theá maø, haøng ñeâm, ta vaãn caàu nguyeän raèng ta coù theå ñöôïc cheát trong voøng tay bình yeân cuûa ngöôi! Khoâng, ta chaúng theå boû ngöôi, bôûi vì ta laø moät vôùi ngöôi, duø khoâng hoaøn toaøn. Vaäy thì - ta seõ ñi ñaâu? Ñeå xaây döïng moät Giaùo hoäi khaùc chaêng? Nhöng ta khoâng theå taïo ra moät Giaùo hoäi maø khoâng coù nhöõng khieám khuyeát töông töï, vì ñoù laø nhöõng khieám khuyeát cuûa ta".
ÔÛ cuoái Tin Möøng Thaùnh Maùttheâu, Chuùa Gieâsu noùi: "Thaày ôû cuøng anh em moïi ngaøy cho ñeán taän theá". Neáu Chuùa ôû laïi thì laøm sao chuùng ta coù theå boû ñi ñöôïc? Thieân Chuùa ñaõ ñaët mình vaøo trong nhaø chuùng ta, vôùi taát caû nhöõng haïn cheá ñaùng hoå theïn cuûa chuùng ta, maõi maõi. Thieân Chuùa vaãn ôû trong Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta, ngay caû vôùi taát caû nhöõng söï tham nhuõng vaø laïm duïng. Do ñoù, chuùng ta phaûi ôû laïi. Nhöng Thieân Chuùa ôû cuøng chuùng ta ñeå daãn chuùng ta vaøo nhöõng khoâng gian roäng môû hôn cuûa Vöông quoác. Chuùng ta caàn Giaùo hoäi, ngoâi nhaø hieän taïi cuûa chuùng ta vôùi taát caû nhöõng yeáu ñuoái cuûa noù, nhöng cuõng caàn hít thôû luoàng oxy traøn ñaày Thaùnh Thaàn cuûa ngoâi nhaø töông lai khoâng bieân giôùi cuûa chuùng ta.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vaticannews.va/en (01. 10. 2023)
- - - - - - - - - - -
[1] W. S. Gilbert, The Gondoliers, 1889
[2] Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, 47
[3] Cathy Wright LSJ St Charles de Foucauld: His Life and Spirituality, p.111
[4] Confessions. Quyeån 3
[5] Knowing Jesus p.71
[6] Letter to the Order on Itinerancy