Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng
vôùi cha Timothy Radcliffe, OP:
Baøi I - "Nieàm hy voïng choáng laïi hy voïng"
Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng vôùi cha Timothy Radcliffe, OP: Baøi I - "Nieàm hy voïng choáng laïi hy voïng".
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP. chuyeån ngöõ
Roma (WHÑ 03-10-2023) - Saùng Chuùa Nhaät, ngaøy moàng 01 thaùng 10 naêm 2023, cha Timothy Peter Joseph Radcliffe, OP, nguyeân Beà treân Doøng Giaûng Thuyeát, ñaõ suy tö veà yù nghóa cuûa "Nieàm hy voïng choáng laïi hy voïng" vôùi caùc tham döï vieân Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc seõ khai maïc vaøo Thöù Tö, ngaøy moàng 04 thaùng 10 naêm 2023.
Thöa anh chò em,
Khi Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu toâi höôùng daãn cuoäc tónh taâm naøy, toâi caûm thaáy heát söùc vinh döï nhöng laïi raát lo laéng. Toâi nhaän thöùc saâu saéc veà nhöõng giôùi haïn caù nhaân cuûa mình. Toâi, moät ngöôøi giaø, da traéng, Taây phöông, vaø laø ñaøn oâng! Toâi khoâng bieát coøn coù ñieàu gì teä hôn nöõa khoâng! Taát caû nhöõng khía caïnh thuoäc veà caên tính naøy laøm haïn cheá söï hieåu bieát cuûa toâi. Vì vaäy, toâi xin quyù vò thöù loãi cho söï thieáu soùt trong nhöõng lôøi cuûa toâi.
Taát caû chuùng ta ñeàu khoâng hoaøn haûo vaø chuùng ta caàn coù nhau. Karl Barth, nhaø thaàn hoïc Tin Laønh vó ñaïi, ñaõ vieát veà caùi goïi laø caùi "caû / vaø" Coâng giaùo. Ví duï, Kinh thaùnh vaø truyeàn thoáng, ñöùc tin vaø vieäc laøm. Ngöôøi ta cho raèng oâng ñaõ goïi noù laø 'caùi "Vaø" Coâng giaùo toài teä', 'das verdammte katholische "Und"'. Vì vaäy, khi chuùng ta laéng nghe nhau trong nhöõng tuaàn tôùi vaø baát ñoàng quan ñieåm vôùi nhau, toâi caàu nguyeän raèng chuùng ta seõ thöôøng xuyeân noùi, "Coù, vaø#." thay vì noùi "Khoâng"! Ñoù laø caùch thöùc cuûa Thöôïng hoäi ñoàng. Taát nhieân, "Khoâng" ñoâi khi cuõng caàn thieát!
Trong baøi ñoïc thöù hai cuûa Thaùnh Leã hoâm nay (Chuùa nhaät XXVI Thöôøng Nieân naêm A), Thaùnh Phaoloâ noùi vôùi caùc tín höõu Philippheâ: "Haõy laøm cho nieàm vui cuûa toâi ñöôïc troïn veïn, laø haõy coù cuøng moät caûm nghó, cuøng moät loøng meán, cuøng moät taâm hoàn, cuøng moät yù höôùng nhö nhau" (Pl 2, 2). Chuùng ta quy tuï taïi ñaây vì chuùng ta chöa ñoàng taâm nhaát trí. Ñaïi ña soá nhöõng ngöôøi tham gia vaøo tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng ñeàu ngaïc nhieân vì vui möøng. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñaây laø laàn ñaàu tieân Giaùo hoäi môøi hoï noùi veà ñöùc tin vaø nieàm hy voïng cuûa hoï. Nhöng moät soá ngöôøi trong chuùng ta lo sôï veà cuoäc haønh trình naøy vaø nhöõng gì ñang chôø ñôïi phía tröôùc. Moät soá ngöôøi hy voïng raèng Giaùo hoäi seõ ñöôïc thay ñoåi ñoät ngoät, raèng chuùng ta seõ ñöa ra nhöõng quyeát ñònh caáp tieán, chaúng haïn nhö veà vai troø cuûa phuï nöõ trong Giaùo hoäi. Nhöõng ngöôøi khaùc laïi sôï nhöõng thay ñoåi gioáng nhö vaäy vaø lo raèng chuùng seõ chæ daãn ñeán söï chia reõ, thaäm chí laø ly giaùo. Moät soá vò khoâng muoán ôû ñaây chuùt naøo. Moät vò giaùm muïc noùi vôùi toâi raèng ngaøi ñaõ caàu nguyeän ñeå khoâng bò choïn ñeán ñaây. Lôøi caàu nguyeän cuûa vò aáy ñaõ ñöôïc chaáp nhaän! Quyù vò coù theå gioáng nhö ngöôøi con trong baøi Tin Möøng hoâm nay, luùc ñaàu khoâng muoán ñi laøm vöôøn nho, nhöng roài laïi ñi!
Vaøo nhöõng thôøi ñieåm quan troïng trong Phuùc aâm, chuùng ta luoân nghe thaáy nhöõng lôøi naøy: "Ñöøng sôï". Thaùnh Gioan noùi vôùi chuùng ta "Tình yeâu hoaøn haûo loaïi tröø sôï haõi". Vì vaäy, chuùng ta haõy baét ñaàu baèng vieäc caàu nguyeän ñeå Chuùa giaûi thoaùt taâm hoàn chuùng ta khoûi söï sôï haõi. Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, ñaây laø noãi sôï thay ñoåi vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, thì noãi sôï laø seõ khoâng coù gì thay ñoåi. Nhöng "ñieàu duy nhaát chuùng ta phaûi sôï laø chính noãi sôï haõi"[1].
Taát nhieân, taát caû chuùng ta ñeàu coù nhöõng söï sôï haõi naøo ñoù, nhöng Thaùnh Toâma Aquino ñaõ daïy chuùng ta raèng duõng caûm laø töø choái laøm noâ leä cho söï sôï haõi. Mong sao chuùng ta luoân nhaïy caûm tröôùc noãi sôï haõi cuûa ngöôøi khaùc, nhaát laø nhöõng ngöôøi maø chuùng ta baát ñoàng. "Gioáng nhö Abraham, chuùng ta ra ñi maø khoâng bieát mình ñi ñaâu" (Dt 11, 8). Nhöng neáu chuùng ta giaûi thoaùt taâm hoàn khoûi sôï haõi thì ñieàu ñoù seõ tuyeät vôøi ngoaøi söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta.
Ñeå höôùng daãn chuùng ta trong kyø tónh taâm naøy, chuùng ta seõ suy nieäm veà Cuoäc Bieán Hình. Ñaây laø nôi tónh taâm Chuùa Gieâsu daønh cho caùc moân ñeä thaân caän nhaát cuûa Ngöôøi tröôùc khi hoï böôùc vaøo Thöôïng Hoäi ñoàng ñaàu tieân trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, khi hoï cuøng nhau tieán veà Gieârusalem (syn-hodos). Cuoäc tónh taâm naøy laø caàn thieát vì caùc oâng sôï cuoäc haønh trình naøy maø hoï phaûi thöïc hieän cuøng nhau. Cho tôùi luùc naøy, hoï ñaõ lang thang khaép mieàn baéc Israel. Nhöng taïi Xeâdareâ Philíppheâ, Pheâroâ tuyeân xöng Chuùa Gieâsu laø Ñöùc Kitoâ. Sau ñoù, Chuùa Gieâsu môøi hoï cuøng ñi vôùi Ngöôøi leân Gieârusalem, nôi Ngöôøi seõ chòu ñau khoå, chòu cheát, vaø soáng laïi töø coõi cheát. Caùc oâng khoâng theå chaáp nhaän ñieàu naøy. Pheâroâ coá gaéng ngaên caûn Ngöôøi. Chuùa Gieâsu goïi oâng laø "Satan", "keû thuø". Coäng ñoaøn nhoû beù bò teâ lieät. Theá laø Chuùa Gieâsu ñöa caùc oâng leân nuùi. Chuùng ta haõy laéng nghe töôøng thuaät cuûa Thaùnh Marco veà nhöõng gì ñaõ xaûy ra.
Saùu ngaøy sau, Ñöùc Gieâsu ñem caùc oâng Pheâroâ, Giacoâbeâ vaø Gioan ñi theo mình. Ngöôøi ñöa caùc oâng ñi rieâng ra moät choã, chæ mình caùc oâng thoâi, tôùi moät ngoïn nuùi cao. Roài Ngöôøi bieán ñoåi hình daïng tröôùc maét caùc oâng. Y phuïc Ngöôøi trôû neân röïc rôõ, traéng tinh, khoâng coù thôï naøo ôû traàn gian giaët traéng ñöôïc nhö vaäy. Vaø ba moân ñeä thaáy oâng EÂlia cuøng oâng Moâseâ hieän ra ñaøm ñaïo vôùi Ñöùc Gieâsu. Baáy giôø, oâng Pheâroâ thöa vôùi Ñöùc Gieâsu raèng: "Thöa Thaày, chuùng con ôû ñaây, hay quaù! Chuùng con xin döïng ba caùi leàu, Thaày moät caùi, oâng Moâseâ moät caùi, vaø oâng EÂlia moät caùi". Thöïc ra, oâng khoâng bieát phaûi noùi gì, vì caùc oâng kinh hoaøng. Vaø coù moät ñaùm maây bao phuû caùc oâng. Vaø töø ñaùm maây, coù tieáng phaùn raèng: "Ñaây laø Con Ta Yeâu daáu, haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi". Caùc oâng chôït nhìn quanh, thì khoâng thaáy ai nöõa, chæ coøn Ñöùc Gieâsu vôùi caùc oâng maø thoâi". (9, 2 - 8).
Cuoäc tónh taâm naøy mang laïi cho caùc oâng loøng can ñaûm vaø nieàm hy voïng ñeå baét ñaàu cuoäc haønh trình cuûa mình, moät cuoäc haønh trình khoâng phaûi luùc naøo cuõng suoân seû. Vì thöïc, caùc oâng ngay laäp töùc thaát baïi trong vieäc giaûi thoaùt mình khoûi tinh thaàn xaáu xa. Hoï tranh caõi xem ai laø ngöôøi lôùn nhaát. Hoï hieåu sai veà Chuùa. Nhöng hoï ñang treân con ñöôøng cuûa mình vôùi moät nieàm hy voïng mong manh.
Cuõng theá, chuùng ta cuõng chuaån bò cho Thöôïng Hoäi ñoàng baèng vieäc ñi tónh taâm, ôû ñaây, gioáng nhö caùc moân ñeä, chuùng ta hoïc caùch laéng nghe Chuùa. Khi chuùng ta seõ baét ñaàu leân ñöôøng trong thôøi gian 3 ngaøy nöõa, chuùng ta seõ thöôøng gioáng nhö nhöõng moân ñeä ñoù, hieåu laàm nhau vaø thaäm chí caõi nhau. Nhöng Chuùa seõ daãn chuùng ta tieán veà caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Giaùo hoäi. Chuùng ta cuõng haõy caàu xin Chuùa ban cho chuùng ta nieàm hy voïng: nieàm hy voïng raèng Thöôïng Hoäi ñoàng naøy seõ daãn ñeán moät cuoäc canh taân Giaùo hoäi chöù khoâng phaûi söï chia reõ; nieàm hy voïng raèng chuùng ta seõ xích laïi gaàn nhau hôn nhö anh chò em. Nieàm hy voïng naøy cuûa chuùng ta khoâng chæ ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo maø coøn ñoái vôùi taát caû anh chò em cuûa chuùng ta ñaõ laõnh pheùp Röûa. Ngöôøi ta noùi veà moät "muøa ñoâng ñaïi keát". Chuùng ta hy voïng moät muøa xuaân ñaïi keát.
Chuùng ta cuõng quy tuï laïi vôùi nieàm hy voïng ñoái vôùi nhaân loaïi. Töông lai coù veû aûm ñaïm. Thaûm hoïa sinh thaùi ñe doïa phaù huyû ngoâi nhaø cuûa chuùng ta. Chaùy röøng vaø luõ luït ñaõ taøn phaù theá giôùi vaøo muøa heø naøy. Nhöõng hoøn ñaûo nhoû baét ñaàu bieán maát döôùi ñaùy bieån. Haøng trieäu ngöôøi ñang treân ñöôøng chaïy troán khoûi ngheøo ñoùi vaø baïo löïc. Haøng traêm ngöôøi ñaõ cheát ñuoái ôû Ñòa Trung Haûi caùch ñaây khoâng xa. Nhieàu baäc cha meï töø choái ñem con caùi vaøo moät theá giôùi coù veû nhö ñaõ bò dieät vong. ÔÛ Trung Quoác, giôùi treû maëc aùo phoâng coù doøng chöõ "Chuùng toâi laø theá heä cuoái cuøng". Chuùng ta haõy quy tuï laïi trong nieàm hy voïng ñoái vôùi nhaân loaïi, ñaëc bieät laø nieàm hy voïng ñoái vôùi giôùi treû.
Toâi khoâng bieát chuùng ta coù bao nhieâu baäc cha meï taïi Thöôïng Hoäi ñoàng, nhöng caûm ôn quyù vò ñaõ traân troïng töông lai cuûa chuùng ta. Sau khoaûng thôøi gian khoù khaên ôû Nam Sudan, taïi bieân giôùi vôùi Congo, toâi bay trôû laïi Anh vaø ngoài beân caïnh moät ñöùa treû lieân tuïc la heùt suoát 8 tieáng ñoàng hoà. Toâi thaät xaáu hoå ñeå thuù nhaän raèng toâi ñaõ coù yù ñònh gieát ngöôøi! Coøn gì kyø dieäu hôn thöøa taùc vuï linh muïc laø nuoâi daïy con caùi vaø tìm caùch môû mang taâm trí cuûa chuùng ñeå ñoùn nhaän lôøi höùa veà söï soáng. Cha meï vaø giaùo vieân laø nhöõng thöøa taùc vieân cuûa nieàm hy voïng.
Vì theá chuùng ta quy tuï laïi trong nieàm hy voïng cho Giaùo hoäi vaø cho nhaân loaïi. Nhöng ñaây chính laø khoù khaên: Chuùng ta coù nhöõng hy voïng traùi ngöôïc nhau! Vaäy thì laøm sao chuùng ta coù theå cuøng nhau hy voïng? ÔÛ ñieåm naøy chuùng ta cuõng gioáng nhö caùc moân ñeä. Meï cuûa Giacoâbeâ vaø Gioan hy voïng raèng hoï seõ ngoài beân taû vaø beân höõu Chuùa trong vinh quang, vaø nhö theá seõ thay theá Pheâroâ; coù söï ganh ñua ngay caû trong voøng baïn beø thaân thieát nhaát cuûa Chuùa Gieâsu. Coù leõ Giuña hy voïng vaøo moät cuoäc noåi loaïn ñeå ñaùnh baät quaân Roma. Moät soá ngöôøi trong soá hoï coù leõ chæ hy voïng khoâng bò gieát. Nhöng hoï vaãn böôùc tieáp cuøng nhau. Vaäy chuùng ta coù theå coù ñöôïc nieàm hy voïng chung naøo?
Trong Böõa Tieäc Ly, caùc moân ñeä ñaõ nhaän ñöôïc moät nieàm hy voïng vöôït xa taát caû nhöõng gì hoï coù theå töôûng töôïng: Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ, giao öôùc môùi, söï soáng ñôøi ñôøi. Döôùi aùnh saùng cuûa nieàm hy voïng Thaùnh Theå naøy, taát caû nhöõng hy voïng mang tính xung ñoät cuûa hoï döôøng nhö chaúng laø gì caû, ngoaïi tröø Giuña ngöôøi ñang tuyeät voïng. Ñaây laø ñieàu maø Thaùnh Phaoloâ goïi laø "nieàm hy voïng choáng laïi hy voïng" (Rm 4,18), moät nieàm hy voïng vöôït treân moïi hy voïng cuûa chuùng ta.
Chuùng ta cuõng ñöôïc quy tuï nhö caùc moân ñeä trong phoøng Tieäc Ly, caên phoøng khoâng nhö moät phoøng tranh luaän chính trò ñeå giaønh chieán thaéng. Nieàm hy voïng cuûa chuùng ta laø Thaùnh Theå. Laàn ñaàu tieân toâi thoaùng thaáy yù nghóa cuûa ñieàu naøy laø gì khi toâi ôû Rwanda vaøo naêm 1993, luùc maø tình traïng baát an môùi chæ baét ñaàu. Chuùng toâi ñaõ leân keá hoaïch ñi thaêm caùc chò em Ña Minh ôû mieàn baéc, nhöng vò ñaïi söù Bæ noùi vôùi chuùng toâi raèng chuùng toâi neân ôû nhaø. Ñaát nöôùc ñang buøng noå chieán tranh. Nhöng luùc ñoù toâi coøn treû vaø daïi doät. Hieän nay toâi ñaõ giaø vaø vaãn coøn ngu ngoác! Ngaøy hoâm ñoù chuùng toâi chöùng kieán nhöõng ñieàu thaät khuûng khieáp: Moät khu beänh vieän ñaày nhöõng treû em bò cuït tay chaân vì bom mìn. Moät em bò maát caû hai chaân, moät tay vaø moät maét. Cha em ngoài khoùc beân caïnh em. Toâi naáp vaøo moät buïi caây ñeå khoùc, cuøng vôùi hai ñöùa treû moãi ñöùa nhaûy baèng moät chaân.
Chuùng toâi ñeán gaëp caùc chò em, nhöng toâi coù theå noùi gì ñaây? Ñoái dieän vôùi baïo löïc voâ nghóa nhö vaäy, chaúng ai coù theå noùi neân lôøi. Baáy giôø toâi nhôù laïi lôøi Chuùa: "Haõy laøm vieäc naøy maø nhôù ñeán Thaày". Chuùng ta ñöôïc giao vieäc gì ñoù ñeå laøm. Trong phoøng Tieäc Ly, döôøng nhö khoâng coù töông lai. Taát caû nhöõng gì ôû phía tröôùc döôøng nhö chæ laø thaát baïi, ñau khoå, vaø caùi cheát. Vaø trong thôøi khaéc ñen toái nhaát naøy, Chuùa Gieâsu ñaõ thöïc hieän moät cöû chæ chaát chöùa hy voïng nhaát trong lòch söû theá giôùi: "Naøy laø Mình Thaày seõ bò noäp vì caùc con. Naøy laø maùu Thaày ñoå ra vì caùc con". Ñaây chính laø nieàm hy voïng môøi goïi chuùng ta vöôït leân treân moïi chia reõ.
Moät trong nhöõng anh em cuûa toâi ôû mieàn ñoâng Ukraine ñaõ ñeán daâng thaùnh leã cho moät soá nöõ tu ñang chuaån bò dôøi di. Moïi thöù ñaõ ñöôïc ñoùng goùi. Taát caû nhöõng gì hoï coù theå ñeà nghò ñeå thay cho ñóa thaùnh laø moät chieác ñóa nhöïa maøu ñoû. Cha aáy vieát: "Ñaây laø caùch Chuùa cho chuùng toâi thaáy raèng Ngaøi ôû cuøng chuùng toâi. 'Caùc con ñang ngoài trong moät taàng haàm, aåm öôùt vaø moác meo, nhöng Ta ôû beân caùc con - treân moät chieác ñóa nhöïa daønh cho treû em maøu ñoû, chöù khoâng phaûi treân moät ñóa baèng vaøng'". Ñaây laø nieàm hy voïng Thaùnh Theå cuûa cuoäc haønh trình hieäp haønh naøy: Chuùa ôû cuøng chuùng ta.
Nieàm hy voïng cuûa Thaùnh Theå laø nhöõng gì naèm ngoaøi söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta, nhö trong Saùch Khaûi Huyeàn: "Kìa, moät ñoaøn ngöôøi thaät ñoâng khoâng taøi naøo ñeám noåi, thuoäc moïi daân, moïi chi toäc, moïi nöôùc vaø moïi ngoân ngöõ. Hoï ñöùng tröôùc ngai vaø tröôùc Con Chieân, mình maëc aùo traéng, tay caàm nhaønh laù thieân tueá Hoï lôùn tieáng tung hoâ: "Chính Thieân Chuùa chuùng ta, Ñaáng ngöï treân ngai, vaø chính Con Chieân ñaõ cöùu ñoä chuùng ta" (Kh 7, 9tt). Ñaây laø nieàm hy voïng maø caùc moân ñeä thoaùng thaáy treân nuùi nôi Chuùa Bieán Hình. Noù laøm cho xung ñoät giöõa nhöõng hy voïng cuûa chuùng ta trôû neân nhoû beù, gaàn nhö voâ lyù. Neáu chuùng ta thöïc söï ñang treân ñöôøng tieán ñeán Vöông quoác, lieäu vieäc baïn ñöùng veà phía nhöõng ngöôøi ñöôïc goïi laø theo chuû nghóa truyeàn thoáng hoaëc nhöõng ngöôøi theo chuû nghóa tieán boä coù thöïc söï quan troïng chaêng? Ngay caû nhöõng khaùc bieät giöõa caùc tu só Ña Minh vaø Doøng Teân cuõng trôû neân voâ nghóa! Vaäy chuùng ta haõy laéng nghe lôøi Ngöôøi, xuoáng nuùi vaø vöõng tin böôùc ñi. Nhöõng moùn quaø tuyeät vôøi nhaát seõ ñeán töø nhöõng ngöôøi maø chuùng ta baát ñoàng neáu chuùng ta daùm laéng nghe hoï.
Trong haønh trình Thöôïng Hoäi Ñoàng, chuùng ta coù theå lo laéng lieäu chuùng ta coù ñaït ñöôïc ñieàu gì khoâng. Giôùi truyeàn thoâng coù theå seõ cho raèng raèng taát caû chæ laø laõng phí thôøi gian, chæ laø lôøi noùi suoâng. Hoï seõ tìm hieåu xem lieäu nhöõng quyeát ñònh taùo baïo coù ñöôïc ñöa ra veà khoaûng 4 hoaëc 5 chuû ñeà noùng boûng hay khoâng. Nhöng caùc moân ñeä trong Thöôïng hoäi ñoàng ñaàu tieân aáy treân haønh trình ñi ñeán Gieârusalem döôøng nhö chaúng ñaït ñöôïc ñieàu gì caû. Hoï thaäm chí coøn coá gaéng ngaên chaën vieäc chöõa laønh cho anh muø Bartimeâ. Hoï döôøng nhö voâ duïng. Khi ñaùm ñoâng ñoùi khaùt tuï taäp quanh Chuùa Gieâsu, caùc moân ñeä hoûi Chuùa "ÔÛ ñaây, trong nôi hoang vaéng naøy, laáy ñaâu ra baùnh cho hoï aên no?". Chuùa Gieâsu hoûi hoï coù gì aên khoâng, hoï chæ coù baûy chieác baùnh vaø moät vaøi con caù (Mc 8, 1-10). Nhö vaäy laø quaù ñuû. Neáu chuùng ta quaûng ñaïi coáng hieán baát cöù ñieàu gì chuùng ta coù trong Thöôïng Hoäi ñoàng naøy, nhö theá laø quaù ñuû. Chuùa cuûa muøa gaët seõ lo lieäu.
Beân caïnh tu vieän cuûa chuùng toâi ôû Baghdad laø moät ngoâi nhaø daønh cho treû em bò boû rôi thuoäc moïi tín ngöôõng, do caùc nöõ tu cuûa Meï Teâreâsa ñieàu haønh. Toâi seõ khoâng bao giôø queân ñöôïc coâ beù Nura, khoaûng 8 tuoåi, sinh ra khoâng coù tay chaân, ñang ñuùt cho nhöõng ñöùa treû nhoû hôn baèng chieác thìa ngaäm trong mieäng. Ngöôøi ta coù theå töï hoûi muïc ñích cuûa nhöõng haønh ñoäng nho nhoû ôû vuøng chieán söï laø gì. Lieäu chuùng coù taïo neân söï khaùc bieät naøo chaêng? Chaúng phaûi chuùng chæ daùn thaïch cao leân moät caùi xaùc ñang thoái röõa ñoù sao? Chuùng ta haõy cöù laøm nhöõng vieäc toát nho nhoû vaø ñeå Chuùa cuûa muøa gaët ban thaønh quaû nhö Ngöôøi muoán. Hoâm nay chuùng ta quy tuï nhaân leã Thaùnh Teâreâsa thaønh Lisieux, vò Thaùnh ñöôïc sinh ra caùch ñaây 150 naêm. Thaùnh nöõ môøi goïi chuùng ta ñi theo "Con ñöôøng beù nhoû" daãn tôùi Nöôùc Trôøi. Ngaøi töøng noùi, "Haõy nhôù raèng khoâng coù gì laø nhoû beù trong maét Thieân Chuùa".
ÔÛ Auschwitz, Primo Levi, moät ngöôøi Do Thaùi goác YÙ, ñöôïc Lorenzo chia cho moät phaàn baùnh mì moãi ngaøy. Anh aáy vieát: "Toâi tin raèng thöïc söï laø nhôø Lorenzo maø toâi coøn soáng ñeán ngaøy hoâm nay; vaø khoâng phaûi vì söï giuùp ñôõ vaät chaát cuûa anh aáy maø laø vì anh aáy ñaõ lieân tuïc nhaéc nhôû toâi baèng söï hieän dieän, baèng vieäc cö xöû toát buïng vaø giaûn dò cuûa anh aáy, raèng vaãn toàn taïi moät theá giôùi beân ngoaøi theá giôùi cuûa chuùng toâi, moät caùi gì ñoù, vaø moät ai ñoù vaãn coøn trong saùng vaø troïn veïn, khoâng hö hoûng, khoâng daõ man# moät ñieàu gì ñoù khoù ñònh nghóa, moät söï toát ñeïp khaû thi tuy xa vôøi nhöng ñaùng ñeå toàn taïi. Nhôø Lorenzo maø toâi ñaõ khoâng queân raèng chính toâi laø moät ngöôøi con ngöôøi"[2]. Moät phaàn baùnh mì nhoû ñaõ cöùu thoaùt taâm hoàn anh aáy.
Nhöõng lôøi cuoái cuøng cuûa Thaùnh David, vò thaùnh boån maïng cuûa xöù Wales, laø: "Haõy laøm thaät toát nhöõng ñieàu ñôn giaûn". Chuùng ta hy voïng raèng baát kyø haønh ñoäng nhoû naøo maø chuùng ta thöïc hieän trong Thöôïng Hoäi ñoàng naøy seõ mang laïi keát quaû ngoaøi söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta. Vaøo ñeâm cuoái cuøng ñoù, Chuùa Gieâsu ñaõ hieán trao cho caùc moân ñeä: "Thaày hieán mình cho caùc con". Trong Thöôïng Hoäi ñoàng naøy, chuùng ta khoâng chæ chia seû lôøi noùi vaø nieàm xaùc tín cuûa mình maø coøn chia seû chính mình vôùi söï quaûng ñaïi Thaùnh Theå. Neáu chuùng ta môû loøng vôùi nhau, nhöõng ñieàu tuyeät vôøi seõ xaûy ra. Caùc moân ñeä thu nhaët taát caû nhöõng maåu baùnh vaø caù coøn soùt laïi sau khi cho naêm ngaøn ngöôøi aên no. Chaúng coù gì bò thaát thoaùt caû.
Ñieåm cuoái cuøng. Pheâroâ coá gaéng ngaên caûn Chuùa Gieâsu ñi leân Gieârusalem, vì ñieàu ñoù chaúng coù yù nghóa gì ñoái vôùi oâng. Thaät laø voâ lyù khi ñeán ñoù ñeå bò gieát. Tuyeät voïng khoâng phaûi laø bi quan, nhöng ñoù laø khieáp sôï raèng chaúng coøn gì coù yù nghóa nöõa. Vaø hy voïng khoâng phaûi laø laïc quan maø laø tin töôûng raèng taát caû nhöõng gì chuùng ta ñang soáng, nhöõng hoãn loaïn, vaø ñôùn ñau cuûa chuùng ta, baèng caùch naøo ñoù, seõ ñöôïc coi laø coù yù nghóa. Chuùng ta tin raèng, nhö Thaùnh Phaoloâ noùi: "Baây giôø toâi bieát chæ coù ngaàn coù haïn, mai sau toâi seõ ñöôïc bieát heát" (1 Cr 13, 12).
Baïo löïc voâ nghóa phaù huûy moïi yù nghóa vaø gieát cheát taâm hoàn chuùng ta. Khi Thaùnh Oscar Romero, Toång Giaùm muïc San Salvador ñeán thaêm hieän tröôøng vuï thaûm saùt cuûa quaân ñoäi Salvador, ngaøi nhìn thaáy xaùc moät caäu beù naèm döôùi möông: "Caäu aáy chæ laø moät ñöùa treû, ôû döôùi ñaùy möông, maët ngöûa leân. Baïn coù theå nhìn thaáy nhöõng loã ñaïn, nhöõng veát baàm tím do nhöõng cuù ñaùnh ñeå laïi, vaø nhöõng veát maùu khoâ. Ñoâi maét caäu beù môû to, nhö theå hoûi nguyeân nhaân caùi cheát cuûa mình vaø chaúng hieåu gì"[3]. Tuy nhieân, chính vaøo luùc naøy, caäu beù khaùm phaù ra yù nghóa cuoäc ñôøi mình vaø lôøi keâu goïi ñeå töø boû noù. Vaâng, caäu ñaõ sôï haõi ñeán cuøng. Xaùc cheát cuûa caäu öôùt ñaãm moà hoâi khi caäu nhìn vaøo ngöôøi ñaøn oâng saép gieát mình. Nhöng caäu khoâng coøn laø noâ leä cuûa söï sôï haõi nöõa.
Toâi hy voïng raèng trong Thöôïng Hoäi ñoàng naøy seõ khoâng coù baïo löïc! Nhöng thöôøng thì coù leõ chuùng ta seõ töï hoûi yù nghóa cuûa taát caû nhöõng ñieàu naøy laø gì, nhöng neáu chuùng ta laéng nghe Chuùa vaø laéng nghe nhau, chuùng ta seõ hieåu ñöôïc con ñöôøng phía tröôùc. Ñaây laø chöùng taù Kitoâ cuûa chuùng ta trong moät theá giôùi thöôøng maát nieàm tin raèng söï toàn taïi cuûa con ngöôøi coù yù nghóa gì ñoù. Nhaân vaät Macbeth cuûa Shakespeare khaúng ñònh raèng cuoäc ñôøi chæ laø moät caâu chuyeän, "ñöôïc keå bôûi moät keû ngoác, nhieàu lôøi vaø giaän döõ, chaúng coù yù nghóa gì caû"[4]. Nhöng qua vieäc cuøng nhau suy nghó vaø caàu nguyeän veà nhöõng vaán ñeà lôùn lao maø Giaùo hoäi vaø theá giôùi ñang phaûi ñoái dieän, chuùng ta laøm chöùng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta nôi Chuùa, Ñaáng mang laïi yù nghóa cho cuoäc ñôøi cuûa moãi con ngöôøi.
Moãi tröôøng hoïc Kitoâ laø moät chöùng töø cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta vaøo "AÙnh saùng chieáu soi trong boùng toái vaø boùng toái ñaõ khoâng dieät ñöôïc aùnh saùng" (Ga 1,5). Taïi Baghdad, caùc tu só Ña Minh ñaõ thaønh laäp moät hoïc vieän vôùi khaåu hieäu: "ÔÛ ñaây khoâng caám ñaët caâu hoûi". Giöõa vuøng chieán söï, moät ngoâi tröôøng laø minh chöùng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta raèng baïo löïc voâ nghóa seõ khoâng coù tieáng noùi cuoái cuøng. Homs ôû Syria laø moät thaønh phoá bò taøn phaù naëng neà bôûi baïo löïc voâ nghóa. Nhöng ôû ñoù, giöõa ñoáng ñoå naùt, chuùng toâi phaùt hieän ra moät tröôøng hoïc Coâng giaùo. Taïi ñaây, Franz van der Lugt, tu só Doøng Teân ngöôøi Haø Lan, ñaõ töø choái rôøi ñi baát chaáp nhöõng lôøi ñe doïa bò gieát cheát. Anh bò baén khi ñang ngoài trong vöôøn. Nhöng chuùng toâi tìm thaáy moät tu só giaø Doøng Teân ngöôøi Ai Caäp vaãn ñang giaûng daïy. OÂng ñang huaán luyeän moät theá heä treû em khaùc tieáp tuïc coá gaéng hieåu ñöôïc raèng cuoäc soáng cuûa chuùng coù yù nghóa. Hy voïng laø nhö theá ñoù!
Vì vaäy, thöa anh chò em, chuùng ta coù theå bò chia reõ bôûi nhöõng hy voïng khaùc nhau. Nhöng neáu chuùng ta laéng nghe Chuùa vaø laéng nghe nhau, tìm kieám ñeå hieåu yù muoán cuûa Ngöôøi ñoái vôùi Giaùo hoäi vaø theá giôùi, chuùng ta seõ hieäp nhaát trong moät nieàm hy voïng vöôït leân treân nhöõng baát ñoàng cuûa chuùng ta, vaø ñöôïc chaïm vaøo Ñaáng maø Thaùnh Augustinoâ goïi ñoù laø "Veû ñeïp vöøa coå kính vöøa luoân môùi meû... Con ñaõ neám thöû vaø giôø ñaây con ñoùi khaùt Ngaøi; Chuùa ñaõ chaïm vaøo con, vaø con ñaõ böøng chaùy söï bình an cuûa Ngaøi"[5]. Trong phaàn tieáp theo, chuùng ta seõ xem xeùt moät caùch thöùc khaùc maø chuùng ta coù theå bò chia reõ, vôùi nhaän thöùc cuûa chuùng ta veà Giaùo Hoäi laø ngoâi nhaø nhö theá naøo!
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vaticannews.va/en (01.10.2023)
- - - - - - - - - - -
[1] Franklin D. Roosevelt
[2] 'Survival in Auschwitz' The Tablet 21 January 2006
[3] Scott Wright Oscar Romero and the Communion of Saints Orbis New York 2009 p.37
[4] Macbeth Act 5, Scene 5
[5] Confessions, Bk 7.27, Baøi ñoïc Kinh Saùch cho leã cuûa ngaøi.