Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ
trong Thaùnh leã Khai maïc Phieân hoïp Thöôøng leä laàn thöù 16
cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà tính ñoàng nghò
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong Thaùnh leã Khai maïc Phieân hoïp Thöôøng leä laàn thöù 16 cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà tính ñoàng nghò.
Vuõ Vaên An chuyeån dòch Vieät ngöõ
Vatican (VietCatholic News 04-10-2023) - Theo tin Toøa Thaùnh, saùng ngaøy 4 thaùng 10 naêm 2023 taïi Quaûng tröôøng Nhaø thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ long troïng cöû haønh Thaùnh Leã khai maïc Phieân ñaàu tieân cuûa Phi6n hoïp Toaøn theå laàn thöù 16 cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vôùi söï tham döï cuûa Hoàng Y ñoaøn, trong ñoù coù 20 taân Hoàng Y, nhieàu giaùm muïc vaø chöøng 500 linh muïc. Trong baøi giaûng Thaùnh Leã naøy, ngaøi ñaõ nhaán maïnh chuùng ta haõy höôùng nhìn leân Thieân Chuùa vì Chuùa Thaùnh Thaàn laø nhaân vaät chính cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng cuûa ngaøi, döïa vaøo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp:
Baøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe ñöôïc baét ñaàu baèng caâu chuyeän veà moät thôøi ñieåm khoù khaên trong söù vuï cuûa Chuùa Gieâsu, maø chuùng ta coù theå goïi laø moät trong nhöõng "söï hoang taøn muïc vuï". Thaùnh Gioan Taåy Giaû nghi ngôø raèng Chuùa Gieâsu thöïc söï laø Ñaáng Meâxia; raát nhieàu thaønh phoá Ngöôøi ñaõ ñi qua, baát chaáp nhöõng ñieàu kyø dieäu Ngöôøi ñaõ thöïc hieän, vaãn khoâng hoaùn caûi; ngöôøi ta buoäc toäi Ngöôøi laø keû haùu aên vaø say söa, trong khi hoï phaøn naøn veà vò Taåy Giaû vì ngaøi quaù khaéc khoå (x. Mt 11:2-24). Tuy nhieân, chuùng ta thaáy raèng Chuùa Gieâsu khoâng ñeå mình bò noãi buoàn laán aùt, nhöng ngöôùc maét leân trôøi vaø chuùc tuïng Chuùa Cha vì Ngöôøi ñaõ maïc khaûi nhöõng maàu nhieäm cuûa Nöôùc Thieân Chuùa cho nhöõng ngöôøi ñôn sô: "Laïy Cha, laïy Chuùa Trôøi Ñaát, con taï ôn Cha ñaõ giaáu nhöõng ñieàu naøy vôùi nhöõng ngöôøi khoân ngoan vaø hieåu bieát vaø maëc khaûi chuùng cho nhöõng ngöôøi beù nhoû" (Mt 11:25). Vì theá, trong luùc hoang taøn, Chuùa Gieâsu coù moät caùi nhìn coù khaû naêng nhìn xa hôn: Ngaøi ca ngôïi söï khoân ngoan cuûa Chuùa Cha vaø coù theå nhaän ra söï toát laønh phaùt trieån moät caùch khoâng ai thaáy, haït gioáng Lôøi ñöôïc ngöôøi ñôn sô ñoùn nhaän, aùnh saùng cuûa Nöôùc Thieân Chuùa chæ ñöôøng ngay caû trong ñeâm toái.
Thöa caùc Hoàng Y, caùc Giaùm muïc, caùc anh chò em thaân meán, chuùng ta ñang khai maïc Thöôïng hoäi ñoàng. ÔÛ ñaây chuùng ta khoâng caàn moät taàm nhìn hoaøn toaøn töï nhieân, ñöôïc taïo neân töø nhöõng chieán löôïc cuûa con ngöôøi, nhöõng tính toaùn chính trò hay nhöõng traän chieán yù thöùc heä. Neáu Thöôïng Hoäi ñoàng cho pheùp ñieàu naøy xaûy ra thì "ngöôøi khaùc" seõ môû cöûa cho ñieàu ñoù. Ñieàu naøy chuùng ta khoâng caàn. Chuùng ta khoâng ôû ñaây ñeå tieán haønh moät cuoäc hoïp quoác hoäi hay moät keá hoaïch caûi caùch. Thöa anh chò em thaân meán, Thöôïng Hoäi ñoàng khoâng phaûi laø moät nghò vieän. Chuùa Thaùnh Thaàn laø nhaân vaät chính. Chuùng ta ôû ñaây khoâng phaûi ñeå thaønh laäp moät nghò vieän nhöng ñeå cuøng nhau böôùc ñi trong caùi nhìn cuûa Chuùa Gieâsu, Ñaáng chuùc tuïng Chuùa Cha vaø chaøo ñoùn nhöõng ngöôøi meät moûi vaø bò aùp böùc. Vì vaäy, chuùng ta haõy baét ñaàu töø caùi nhìn cuûa Chuùa Gieâsu, ñoù laø caùi nhìn ñaày phuùc laønh vaø chaøo ñoùn.
1. Chuùng ta haõy nhìn vaøo khía caïnh ñaàu tieân: moät caùi nhìn chuùc phuùc. Maëc duø ñaõ traûi nghieäm vice baùc boû vaø thaáy xung quanh mình coù quaù nhieàu traùi tim chai ñaù, Chuùa Kitoâ khoâng ñeå mình bò giam caàm bôûi söï thaát voïng, khoâng trôû neân cay ñaéng, khoâng ngöøng ca ngôïi; traùi tim cuûa Ngöôøi, xaây döïng treân quyeàn toái thöôïng cuûa Chuùa Cha, vaãn thanh thaûn ngay caû trong côn gioâng baõo.
Caùi nhìn ban phuùc laønh naøy cuûa Chuùa cuõng môøi goïi chuùng ta trôû thaønh moät Giaùo hoäi bieát chieâm ngaém haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa vaø phaân ñònh hieän taïi vôùi taám loøng vui veû. Vaø giöõa nhöõng laøn soùng ñoâi khi bò kích ñoäng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, khoâng ngaõ loøng, khoâng tìm kieám nhöõng sô hôû yù thöùc heä, khoâng töï laäp raøo caûn theo nhöõng quan nieäm ñònh saün, khoâng nhöôïng boä tröôùc nhöõng giaûi phaùp thuaän tieän, khoâng ñeå theá giôùi ra leänh cho chöông trình nghò söï cuûa mình. Ñaây laø söï khoân ngoan thieâng lieâng cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc Thaùnh Gioan XXIII toùm taét moät caùch thanh thaûn: "Ñieàu caàn thieát tröôùc heát laø Giaùo hoäi khoâng bao giôø rôøi xa di saûn chaân lyù thaùnh thieâng ñaõ nhaän ñöôïc töø caùc Giaùo phuï. Nhöng ñoàng thôøi Giaùo Hoäi phaûi luoân nhìn veà hieän taïi, nhöõng ñieàu kieän môùi vaø nhöõng hình thöùc soáng môùi ñöôïc ñöa vaøo theá giôùi hieän ñaïi ñaõ môû ra nhöõng con ñöôøng môùi cho hoaït ñoäng toâng ñoà Coâng Giaùo" (Dieãn vaên khai maïc troïng theå Coâng ñoàng Vati-can II, ngaøy 11 thaùng 10 naêm 1962).
Caùi nhìn ban phöôùc cuûa Chuùa Gieâsu môøi goïi chuùng ta trôû thaønh moät Giaùo hoäi khoâng ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch thöùc vaø vaán ñeà ngaøy nay vôùi tinh thaàn chia reõ vaø tranh chaáp, nhöng traùi laïi, höôùng maét veà Thieân Chuùa laø Ñaáng hieäp thoâng vaø vôùi loøng kính sôï vaø khieâm toán, chuùc phuùc vaø toân thôø Ngöôøi, coâng nhaän Ngöôøi laø Chuùa duy nhaát cuûa noù. Chuùng ta thuoäc veà Ngöôøi vaø - chuùng ta haõy nhôù - chuùng ta hieän höõu chæ ñeå ñöa Ngöôøi ñeán vôùi theá giôùi. Nhö Thaùnh Toâng ñoà Phaoloâ ñaõ noùi vôùi chuùng ta, chuùng ta khoâng coù "vinh quang naøo khaùc ngoaøi thaäp giaù Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (Gl 6:14). Ñieàu naøy laø ñuû cho chuùng ta; Ngöôøi laø ñuû cho chuùng ta. Chuùng ta khoâng muoán vinh quang traàn theá; chuùng ta khoâng muoán laøm cho mình trôû neân haáp daãn trong maét theá gian, nhöng muoán vöôn tôùi theá giôùi vôùi söï an uûi cuûa Tin Möøng, ñeå laøm chöùng cho tình yeâu voâ haïn cuûa Thieân Chuùa, moät caùch toát ñeïp hôn vaø cho moïi ngöôøi. Thaät vaäy, nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaõ noùi, chính khi phaùt bieåu tröôùc moät phieân hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng, "vaán ñeà daønh cho chuùng ta laø theá naøy: Thieân Chuùa ñaõ leân tieáng, Ngöôøi ñaõ thöïc söï phaù vôõ söï im laëng lôùn lao, Ngöôøi ñaõ toû mình ra, nhöng laøm theá naøo chuùng ta coù theå truyeàn ñaït thöïc taïi naøy cho ngöôøi cuûa thôøi nay ñeå noù trôû thaønh söï cöùu roãi?" (Suy nieäm, Phieân hoïp chung ñaàu tieân cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc laàn thöù XIII, ngaøy 8 thaùng 10 naêm 2012). Ñaây laø caâu hoûi caên baûn. Vaø ñaây laø nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng: taùi taäp chuù caùi nhìn cuûa chuùng ta vaøo Thieân Chuùa, trôû thaønh moät Giaùo hoäi nhìn nhaân loaïi vôùi loøng thöông xoùt. Moät Giaùo hoäi hieäp nhaát vaø huynh ñeä - hay ít nhaát tìm caùch hieäp nhaát vaø huynh ñeä - bieát laéng nghe vaø ñoái thoaïi; moät Giaùo hoäi chuùc phuùc vaø khuyeán khích, giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi tìm kieám Chuùa, yeâu thöông khôi daäy nhöõng ngöôøi thôø ô, môû ra nhöõng con ñöôøng ñeå loâi keùo moïi ngöôøi vaøo veû ñeïp cuûa ñöùc tin. Moät Giaùo hoäi laáy Thieân Chuùa laøm trung taâm vaø do ñoù khoâng chia reõ beân trong cuõng nhö khoâng bao giôø khaéc nghieät beân ngoaøi. Moät Giaùo hoäi chaáp nhaän ruûi ro khi ñi theo Chuùa Gieâsu. Ñaây laø caùch Chuùa Gieâsu muoán Giaùo hoäi, hieàn theâ cuûa Ngöôøi, trôû neân.
2. Sau khi suy gaãm veà caùi nhìn chuùc phuùc, giôø ñaây chuùng ta nhìn vaøo caùi nhìn chaøo ñoùn cuûa Chuùa Kitoâ. Trong khi nhöõng ngöôøi töï cho mình laø khoân ngoan khoâng nhaän ra coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa, Chuùa Gieâsu vui möøng trong Chuùa Cha vì Ngöôøi toû mình ra cho nhöõng keû beù moïn, nhöõng ngöôøi ñôn sô, nhöõng ngöôøi coù tinh thaàn ngheøo khoù. Moät laàn noï, coù moät vaán ñeà xaûy ra ôû moät giaùo xöù vaø noù ñaõ ñöôïc ngöôøi daân baøn taùn. Ñaây laø nhöõng gì hoï ñaõ noùi vôùi toâi. Moät baø raát lôùn tuoåi, moät baø cuûa daân chuùng gaàn nhö muø chöõ, ñaõ can thieäp, nhö theå baø laø moät nhaø thaàn hoïc, vaø vôùi söï hieàn laønh vaø khoân ngoan taâm linh saâu saéc, baø ñaõ ñöa ra caùi nhìn saâu saéc cuûa mình. Toâi vui möøng nhôù laïi khoaûnh khaéc ñoù nhö moät söï maëc khaûi töø Chuùa. Toâi chôït nghó ñeán vieäc hoûi baø aáy: "Baø haõy cho toâi bieát, baø ñaõ hoïc thaàn hoïc ôû ñaâu, vôùi Royo Marín, moät nhaø thaàn hoïc vó ñaïi?" Nhöõng ngöôøi khoân ngoan trong chuùng ta coù loaïi ñöùc tin naøy. Trong suoát cuoäc ñôøi cuûa mình, Chuùa Gieâsu luoân coù caùi nhìn chaøo ñoùn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát, nhöõng ngöôøi ñau khoå vaø bò boû rôi. Ñaëc bieät ñoái vôùi hoï, Ngöôøi noùi ñeán nhöõng lôøi chuùng ta ñaõ nghe: "Haõy ñeán vôùi toâi, taát caû nhöõng ai lao nhoïc vaø gaùnh naëng, toâi seõ cho nghæ ngôi boài döôõng" (Mt 11:28).
Caùi nhìn chaøo ñoùn naøy cuûa Chuùa Gieâsu cuõng môøi goïi chuùng ta trôû thaønh moät Giaùo hoäi chaøo ñoùn, chöù khoâng phaûi moät Giaùo hoäi ñoùng kín cöûa. Trong thôøi ñieåm phöùc taïp nhö cuûa chuùng ta, nhöõng thaùch ñoá veà vaên hoùa vaø muïc vuï môùi xuaát hieän ñoøi hoûi thaùi ñoä noäi taâm aám aùp vaø töû teá ñeå chuùng ta coù theå gaëp nhau maø khoâng sôï haõi. Trong cuoäc ñoái thoaïi ñoàng nghò, trong "cuoäc haønh trình trong Chuùa Thaùnh Thaàn" tuyeät ñeïp maø chuùng ta ñang cuøng nhau thöïc hieän nhö daân Chuùa, chuùng ta coù theå lôùn leân trong söï hieäp nhaát vaø tình baïn vôùi Chuùa ñeå nhìn nhöõng thaùch thöùc ngaøy nay baèng caùi nhìn cuûa Ngöôøi; ñeå trôû thaønh, theo caùch dieãn ñaït tinh teá cuûa Thaùnh Phaoloâ VI, moät Giaùo hoäi "töï bieán mình thaønh moät cuoäc troø chuyeän" (Thoâng ñieäp Ecclesiam suam, 65). Moät Giaùo hoäi "vôùi aùch nheï nhaøng" (x. Mt 11:30), khoâng aùp ñaët gaùnh naëng vaø laëp laïi vôùi moïi ngöôøi: "Hôõi nhöõng ai meät moûi vaø bò aùp böùc, haõy ñeán, hôõi nhöõng ai laïc ñöôøng hoaëc caûm thaáy bò caùch xa, haõy ñeán, hôõi nhöõng ngöôøi ñaõ ñoùng cöûa hy voïng: Giaùo hoäi ôû ñaây daønh cho caùc baïn!" Caùnh cöûa Giaùo Hoäi luoân môû roäng cho taát caû moïi ngöôøi, moïi ngöôøi, moïi ngöôøi!
3. Anh chò em thaân meán, Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa, tröôùc nhöõng khoù khaên vaø thaùch thöùc phía tröôùc, phuùc laønh vaø aùnh maét ñoùn tieáp cuûa Chuùa Gieâsu ngaên caûn chuùng ta rôi vaøo moät soá caùm doã nguy hieåm: trôû thaønh moät Giaùo hoäi cöùng ngaéc - moät ñoàn haûi quan -, töï mình choáng laïi theá giôùi vaø nhìn veà phía sau; laø moät Giaùo hoäi haâm haåm, ñaàu haøng tröôùc nhöõng thôøi trang cuûa theá gian; veà vieäc trôû thaønh moät Giaùo hoäi meät moûi, töï quay löng laïi. Trong Saùch Khaûi Huyeàn, Chuùa noùi: "Ta ñöùng ngoaøi cöûa vaø goõ ñeå cho noù môû"; nhöng, thöa anh chò em, thöôøng thì Ngöôøi ñöùng tröôùc cöûa vaø goõ töø beân trong Giaùo hoäi ñeå chuùng ta cho pheùp Ngöôøi ñi ra ngoaøi vôùi Giaùo hoäi ñeå loan baùo Tin Möøng cuûa Ngöôøi.
Chuùng ta haõy cuøng nhau böôùc ñi: khieâm toán, nhieät thaønh vaø vui töôi. Chuùng ta haõy böôùc theo böôùc chaân cuûa Thaùnh Phanxicoâ Assisi, vò thaùnh cuûa söï ngheøo khoù vaø hoøa bình, "keû ngu ngoác cuûa Thieân Chuùa", ngöôøi ñaõ mang trong mình daáu tích cuûa Chuùa Gieâsu vaø ñeå maëc laáy Ngöôøi, ngaøi ñaõ loät boû moïi thöù. Thaät khoù bieát bao cho taát caû chuùng ta khi thöïc hieän vieäc töï laøm troáng beân trong vaø beân ngoaøi naøy. Ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi caùc toå chöùc. Thaùnh Bonaventura keå laïi raèng trong khi ngaøi ñang caàu nguyeän, Ñaáng Chòu Ñoùng Ñinh ñaõ noùi vôùi ngaøi: "Haõy ñi söûa chöõa nhaø thôø cuûa Ta" (Legenda maior, II, 1). Thöôïng Hoäi ñoàng nhaéc nhôû chuùng ta veà ñieàu naøy: Meï cuûa chuùng ta, Giaùo hoäi, luoân caàn ñöôïc thanh taåy, caàn ñöôïc "söûa chöõa", vì chuùng ta laø moät daân ñöôïc taïo thaønh töø nhöõng toäi nhaân ñöôïc tha thöù - caû hai yeáu toá: nhöõng toäi nhaân ñöôïc tha thöù -, luoân caàn quay trôû laïi vôùi nguoàn laø Chuùa Gieâsu vaø ñaët chuùng ta trôû laïi con ñöôøng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå Tin Möøng cuûa Ngöôøi ñeán vôùi moïi ngöôøi. Thaùnh Phanxicoâ Assisi, trong thôøi kyø coù nhöõng ñaáu tranh vaø chia reõ lôùn lao, giöõa caùc theá löïc theá tuïc vaø toân giaùo, giöõa Giaùo hoäi ñònh cheá vaø caùc traøo löu laïc giaùo, giöõa caùc Kitoâ höõu vaø caùc tín höõu khaùc, ñaõ khoâng chæ trích hay ñaû kích baát cöù ai. Ngaøi chæ söû duïng vuõ khí cuûa Tin Möøng: khieâm nhöôøng vaø hieäp nhaát, caàu nguyeän vaø baùc aùi. Chuùng ta haõy laøm nhö vaäy: khieâm toán, hieäp nhaát, caàu nguyeän vaø baùc aùi!
Vaø neáu daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa cuøng caùc muïc töû cuûa hoï töø khaép nôi treân theá giôùi coù nhöõng mong ñôïi, hy voïng vaø thaäm chí caû moät soá lo ngaïi veà Thöôïng Hoäi Ñoàng maø chuùng ta ñang khai maïc, chuùng ta haõy tieáp tuïc nhôù raèng ñaây khoâng phaûi laø moät cuoäc tuï hoïp chính trò, maø laø moät cuoäc trieäu taäp trong Chuùa Thaùnh Thaàn; khoâng phaûi laø moät nghò vieän phaân cöïc, maø laø nôi cuûa aân suûng vaø hieäp thoâng. Chuùa Thaùnh Thaàn thöôøng phaù vôõ nhöõng kyø voïng cuûa chuùng ta ñeå taïo ra ñieàu gì ñoù môùi meû vöôït qua nhöõng döï ñoaùn vaø söï tieâu cöïc cuûa chuùng ta. Coù leõ toâi coù theå noùi raèng nhöõng khoaûnh khaéc höõu ích hôn cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng laø nhöõng khoaûnh khaéc gaén lieàn vôùi vieäc caàu nguyeän, moät baàu khoâng khí caàu nguyeän, qua ñoù Chuùa hoaït ñoäng trong chuùng ta. Chuùng ta haõy môû loøng ra vôùi Ngöôøi vaø keâu caàu Ngöôøi, nhaân vaät chính laø Chuùa Thaùnh Thaàn. Chuùng ta haõy ñeå Ngöôøi trôû thaønh nhaân vaät chính cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng! Vaø chuùng ta haõy böôùc ñi vôùi Ngöôøi, trong nieàm tin töôûng vaø haân hoan.