Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc:
'Hy voïng khi khoâng coøn hy voïng'
Tónh taâm Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc: 'Hy voïng khi khoâng coøn hy voïng'.
Baûn dòch cuûa anh em Ña Minh Vieät Nam
Roma (RVA News 04-10-2023) - Saùng Chuùa Nhaät ngaøy 1 thaùng Möôøi naêm 2023, cha Timothy Peter Joseph Radcliffe, O.P., nguyeân Beà treân Toång quyeàn Doøng Ña Minh, ñaõ chia seû ñeà taøi: "Hy voïng khi khoâng coøn hy voïng" vôùi caùc tham döï vieân cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc seõ khai maïc vaøo thöù Tö ngaøy 4 thaùng Möôøi naêm 2023.
Suy nieäm 1
'Hy voïng khi khoâng coøn hy voïng'
Cha Timothy Peter Joseph Radcliffe, O.P.
Baûn dòch cuûa anh em Ña Minh Vieät Nam
Khi Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu toâi höôùng daãn buoåi tónh taâm naøy, toâi vöøa caûm thaáy heát söùc vinh döï nhöng cuõng vöøa thaáy lo laéng. Toâi yù thöùc saâu saéc veà giôùi haïn cuûa caù nhaân mình. Moät laõo giaø da traéng, maét xanh muõi loõ vaø laø moät ngöôøi ñaøn oâng nhö toâi thì khoâng bieát coù caùi gì teä hôn! Taát caû nhöõng khía caïnh laøm neân caên tính cuûa toâi nhö theá haïn cheá söï hieåu bieát nôi toâi. Vaäy thì xin moïi ngöôøi thöù loãi cho nhöõng thieáu soùt cuûa toâi trong ngoân töø.
Taát caû chuùng ta ñaây ñeàu coù nhöõng baát toaøn caên baûn vaø chuùng ta caàn ñeán anh em mình. Karl Barth, thaàn hoïc gia taàm côõ cuûa anh em Tin Laønh noùi veà chöõ "laãn hay vaø" cuûa beân Coâng giaùo. Chaúng haïn, Kinh thaùnh vaø truyeàn thoáng, ñöùc tin vaø vieäc laøm. OÂng aáy ñöôïc cho laø ñaõ thoát leân: "Caùi 'vaø' Coâng giaùo cheát tieät". Vaäy neân khi chuùng ta cuøng nhau laéng nghe trong nhöõng tuaàn saép tôùi vaø khi coù baát ñoàng, toâi cuõng nhö chuùng ta ñaây seõ phaûi thöôøng xuyeân thoát leân: "Ñuùng vaäy, vaø..." thay vì noùi töø "Khoâng". Ñoù laø caùch tieán haønh Thöôïng Hoäi ñoàng vaäy. Dó nhieân, ñoâi luùc cuõng caàn phaûi noùi "Khoâng".
Trong baøi ñoïc hai thaùnh leã hoâm nay, thaùnh Phaoloâ noùi vôùi caùc tín höõu Philippheâ, "xin anh em haõy laøm cho nieàm vui cuûa toâi neân troïn veïn, laø haõy coù cuøng moät caûm nghó, cuøng moät loøng meán, cuøng moät taâm hoàn, cuøng moät yù höôùng nhö nhau". (Pl 2,2). Chuùng ta hoïp nhau laïi ôû ñaây laø ñeå cuøng moät loøng moät yù. Ña soá nhöõng ngöôøi tham döï tieán trình cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng laàn naøy phaûi laø nhöõng ngöôøi bò ngaïc nhieân bôûi nieàm vui vì trong tieán trình naøy, nhieàu ngöôøi laàn ñaàu tieân ñöôïc Giaùo hoäi môøi ñeán ñeå noùi veà ñöùc tin vaø nieàm hy voïng. Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng ngöôøi trong chuùng ta ñaây lo laéng sôï haõi cho cuoäc haønh trình cuûa nhöõng ngaøy saép tôùi vaø khoâng bieát chuyeän gì seõ xaûy ra tieáp theo. Moät soá ngöôøi hy voïng Giaùo Hoäi seõ coù nhöõng thay ñoåi mang tính ñoät phaù, ñoù laø khi chuùng ta ñöa ra nhöõng quyeát ñònh heä troïng, chaúng haïn veà vai troø cuûa nöõ giôùi trong Giaùo hoäi. Moät soá khaùc sôï raèng nhöõng thay ñoåi nhö theá seõ chæ daãn Giaùo hoäi ñeán bôø chia caét, thaäm chí laø ly giaùo. Haún laø coù moät soá tham döï vieân chaúng muoán coù maët ôû ñaây chuùt naøo. Coù moät giaùm muïc noùi vôùi toâi oâng ñaõ caàu nguyeän ñeå khoâng ñöôïc choïn ñi hoïp laàn naøy vaø lôøi caàu nguyeän cuûa oâng ñaõ ñöôïc nhaäm lôøi! Ai ñoù ôû ñaây coù theå thaáy mình gioáng nhö ñöùa con trong Tin möøng, luùc ñaàu khoâng muoán ñi laøm vöôøn nho, nhöng roài laïi ñi.
Trong Tin Möøng, vaøo nhöõng luùc heä troïng, chuùng ta luoân ñöôïc nghe nhöõng töø naøy: "Ñöøng sôï!". Thaùnh Gioan noùi, "Tình yeâu ñích thöïc loaïi boû söï sôï haõi". Chuùng ta haõy baét ñaàu baèng caùch caàu xin Chuùa giaûi thoaùt loøng chuùng ta khoûi moïi sôï haõi. Coù moät soá ngöôøi, noãi sôï naèm ôû söï thay ñoåi. Moät soá khaùc, sôï raèng khoâng coù gì thay ñoåi. Nhöng "caùi chuùng ta thöïc söï phaûi sôï ñoù chính laø noãi sôï haõi cuûa baûn thaân chuùng ta".[1]
Haún nhieân ai trong chuùng ta cuõng coù noãi sôï. Thaùnh Toâma Aquinoâ baûo raèng, can ñaûm laø töø choái laøm noâ leä cho sôï haõi. Hy voïng laø chuùng ta luoân bieát caûm thoâng tröôùc noãi sôï cuûa ngöôøi khaùc, nhaát laø nhöõng ai baát ñoàng yù kieán vôùi mình. "Nhö AÙpraham, chuùng ta ñaõ ra ñi maø khoâng bieát mình ñi ñaâu" (Hr 11,8). Nhöng neáu chuùng ta ñeå traùi tim mình ñöôïc töï do khoûi söï sôï haõi, haún laø seõ tuyeät vôøi hôn nhöõng gì chuùng ta töôûng töôïng.
Ñeå höôùng daãn trong buoåi tónh taâm naøy, toâi choïn bieán coá Bieán Hình laøm chuû ñeà suy nieäm. Bieán coá Bieán Hình chính laø moät buoåi tónh taâm Ñöùc Gieâsu daønh cho nhöõng moân ñeä thaân tín tröôùc khi caùc oâng khôûi söï cho moät cuoäc "synod-hieäp haønh" ñaàu tieân trong ñôøi soáng Giaùo hoäi, ñoù laø khi caùc oâng cuøng nhau böôùc (syn-hodos) trong haønh trình tieán veà Gieârusalem. Caùc moân ñeä caàn tónh taâm vì caùc oâng cuõng ñaõ sôï khi phaûi cuøng nhau böôùc vaøo moät cuoäc haønh trình. Vaøo giai ñoaïn ñoù, caùc oâng vaãn coøn quanh quaån ñaâu ñoù ôû phía Baéc Israel. Maõi tôùi luùc ôû Caesarea Philipheâ, Pheâroâ môùi tuyeân xöng Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng Kitoâ vaø keå töø ñoù, Ñöùc Gieâsu môøi caùc oâng cuøng tieán böôùc veà Gieârusalem, nôi Ngöôøi seõ chòu ñau khoå, chòu cheát vaø soáng laïi. Caùc moân ñeä khoâng theå ñoùn nhaän ñöôïc ñieàu naøy. Pheâroâ ñaõ ra söùc ngaên caûn khieán Ñöùc Gieâsu goïi oâng laø "Satan", nghóa laø "keû choáng ñoái". Coäng ñoaøn nhoû beù cuûa caùc moân ñeä rôi vaøo beá taéc. Baây giôø laø luùc Ñöùc Gieâsu daãn caùc oâng leân nuùi. Chuùng ta haõy cuøng nghe laïi nhöõng gì thaùnh Maùccoâ töôøng thuaät:
"Saùu ngaøy sau, Ñöùc Gieâsu ñem caùc oâng Pheâroâ, Giacoâbeâ vaø Gioan ñi theo mình. Ngöôøi ñöa caùc oâng ñi rieâng ra moät choã, chæ mình caùc oâng thoâi, tôùi moät ngoïn nuùi cao. Roài Ngöôøi bieán ñoåi hình daïng tröôùc maét caùc oâng. Y phuïc Ngöôøi trôû neân röïc rôõ, traéng tinh, khoâng coù thôï naøo ôû traàn gian giaët traéng ñöôïc nhö vaäy. Vaø ba moân ñeä thaáy oâng EÂlia cuøng oâng Moâseâ hieän ra ñaøm ñaïo vôùi Ñöùc Gieâsu. Baáy giôø, oâng Pheâroâ thöa vôùi Ñöùc Gieâsu raèng: "Thöa Thaày, chuùng con ôû ñaây, thaät laø hay! Chuùng con xin döïng ba caùi leàu, moät cho Thaày, moät cho oâng Moâseâ, vaø moät cho oâng EÂlia." Thöïc ra, oâng khoâng bieát phaûi noùi gì, vì caùc oâng kinh hoaøng. Boãng coù moät ñaùm maây bao phuû caùc oâng. Vaø töø ñaùm maây, coù tieáng phaùn raèng: "Ñaây laø Con Ta yeâu daáu, haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi." Caùc oâng chôït nhìn quanh, thì khoâng thaáy ai nöõa, chæ coøn Ñöùc Gieâsu vôùi caùc oâng maø thoâi." (Mc 9,2-8)
Cuoäc tónh taâm naøy ñaõ giuùp cho caùc moân ñeä laáy laïi can ñaûm vaø hy voïng ñeå leân ñöôøng. Nhöng roài haønh trình naøy khoâng luoân suoân seû. Lieàn sau ñoù, caùc oâng ñaõ thaát baïi khoâng tröø ñöôïc teân quyû ra khoûi ngöôøi thanh nieân, roài trong caùc oâng noå ra cuoäc caõi vaõ xem ai laø ngöôøi lôùn nhaát. Caùc oâng chaúng hieåu gì veà Ñöùc Gieâsu. Tuy vaäy, caùc oâng laïi tieáp tuïc leân ñöôøng cuøng vôùi moät nieàm hy voïng moûng manh.
Chuùng ta ôû ñaây cuõng vaäy, chuùng ta ñang chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng baèng caùch leân ñöôøng tónh taâm vaø gioáng vôùi caùc moân ñeä khi xöa, chuùng ta hoïc caùch laéng nghe lôøi Chuùa. Chuùng ta daønh cho nhau ba ngaøy, vaø seõ gioáng caùc moân ñeä xöa thoâi, chuùng ta hieåu laàm nhau vaø cuõng coù theå tranh caõi. Tuy nhieân, Ñöùc Gieâsu seõ höôùng daãn chuùng ta treân ñöôøng höôùng veà caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa Hoäi Thaùnh. Chuùng ta haõy cuøng nhau xin Chuùa ban cho chuùng ta nieàm hy voïng: Nieàm hy voïng veà Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn naøy seõ daãn chuùng ta ñeán moät Giaùo hoäi ñöôïc ñoåi môùi vaø khoâng gaây chia reõ; nieàm hy voïng chuùng ta seõ xích laïi gaàn nhau hôn trong tình anh chò em. Nieàm hy voïng cuûa chuùng ta khoâng chæ daønh cho Giaùo hoäi Coâng giaùo maø thoâi maø coøn cho moïi anh chò em cuûa chuùng ta laø nhöõng ngöôøi chòu cuøng moät pheùp röûa. Ngöôøi ta noùi vôùi nhau veà caùi goïi laø "muøa ñoâng ñaïi keát". Chuùng ta hy voïng seõ coù moät "muøa xuaân ñaïi keát".
Chuùng ta cuõng quy tuï ñeå hy voïng cho nhaân loaïi. Töông lai phía tröôùc xem ra môø toái. Caùc thaûm hoaï moâi sinh ñang ñe doaï phaù huyû ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Chaùy röøng vaø luõ luït ñaõ nuoát chöûng nhieàu nôi trong muøa heø naøy. Nhöõng hoøn ñaûo nhoû baét ñaàu chìm xuoáng loøng bieån. Coù haøng trieäu ngöôøi ñang treân ñöôøng chaïy troán khoûi baïo löïc vaø ngheøo ñoùi. Khoâng xa nôi chuùng ta ñang hoïp nhau ñaây, haøng traêm ngöôøi ñaõ cheát chìm ngoaøi khôi Ñòa Trung Haûi. Coù nhieàu cha meï töø choái ñeå con caùi cuûa hoï böôùc vaøo moät theá giôùi troâng coù veû u aùm. Taïi Trung Quoác, ngöôøi treû maëc moät chieác aùo thun ñeà chöõ: "Chuùng ta laø theá heä cuoái cuøng". Nhö vaäy, chuùng ta quy tuï ñeå höôùng veà nhaân loaïi, ñaëc bieät laø hy voïng cho giôùi treû.
Toâi khoâng bieát coù bao nhieâu tham döï vieân ôû ñaây laø cha laø meï, nhöng xin caûm ôn hoï vì ñaõ nuoâi naáng daïy doã cho theá heä töông lai cuûa chuùng ta. Laàn kia, sau moät chuùt khoù khaên gaëp phaûi ôû Nam Sudan, vuøng giaùp giôùi Coângoâ, toâi laáy ñöôïc veù bay veà laïi Anh Quoác vaø ngoài beân caïnh moät em beù nhoû lieân tuïc la heùt trong suoát taùm tieáng ñoàng hoà. Toâi xaáu hoå khi thuù nhaän, luùc ñoù toâi nghó ñeán chuyeän gieát ngöôøi! Vaäy coøn coù söù vuï naøo mang tính tö teá cho baèng söù vuï nuoâi naáng con caùi vaø tìm caùch môû roäng taâm trí chuùng cho lôøi höùa ban söï soáng. Cha meï vaø caùc thaày coâ giaùo laø nhöõng thöøa taùc vieân cuûa nieàm hy voïng.
Chuùng ta quy tuï ôû ñaây laø ñeå cuøng nhau hy voïng veà töông lai cuûa Giaùo hoäi vaø nhaân loaïi. Tuy nhieân, vaãn coøn ñoù chöôùng ngaïi: Chuùng ta coù nhöõng nieàm hy voïng ñoái laäp nhau, vaäy thì lieäu coù theå cuøng nhau hy voïng? ÔÛ ñieåm naøy, chuùng ta seõ cuõng gioáng nhö caùc moân ñeä xöa. Meï cuûa Giacoâbeâ vaø Gioan hy voïng hai ñöùa con cuûa baø seõ ñöôïc ngoài beân taû beân höõu cuûa Chuùa trong vinh quang. Vaäy thì Pheâroâ seõ maát phaàn. Coù söï ñoái khaùng ngay giöõa nhoùm baïn höõu thaân thieát nhaát cuûa Ñöùc Gieâsu. Giuña haún ñaõ hy voïng cho moät cuoäc noåi daäy ñeå ñaùnh ñuoåi quaân Roâma. Moät soá khaùc nöõa coù theå ñaõ hy voïng mình khoâng bò gieát cheát. Tuy vaäy, caùc oâng vaãn tieán böôùc cuøng nhau. Nhö theá, lieäu coù hy voïng naøo maø chuùng ta coù theå cuøng chia seû?
Vaøo böõa Tieäc Ly, caùc moân ñeä ñaõ laõnh nhaän moät nieàm hy voïng maø caùc oâng coù leõ chöa bao giôø nghó tôùi: Ñoù laø Thaân Mình vaø Maùu cuûa Ñöùc Kitoâ, laø giao öôùc môùi, laø söï soáng ñôøi ñôøi. Trong aùnh saùng cuûa nieàm hy voïng mang tính Thaùnh Theå, taát caû nhöõng hy voïng gaây ñoái khaùng cuûa chuùng ta döôøng nhö chaúng laø gì, ngoaïi tröø tröôøng hôïp Giuña tuyeät voïng. Ñaây laø ñieàu thaùnh Phaoloâ goïi laø "Hy voïng khi chaúng coù chi ñeå hy voïng" (Rm 4,18), moät nieàm hy voïng sieâu vieät, vöôït treân moïi nieàm hy voïng cuûa chuùng ta.
Chuùng ta cuøng nhau quy tuï nôi ñaây gioáng nhö caùc moân ñeä xöa ôû böõa Tieäc Ly chöù khoâng phaûi hoïp nhau laïi nhö trong quoác hoäi ñeå tranh luaän chính trò vaø mong phaàn thaéng. Nieàm hy voïng cuûa chuùng ta laø Thaùnh Theå. Toâi möôøng töôïng ñöôïc yù nghóa cuûa ñieàu naøy khi ñeán thaêm Rwanda naêm 1993, ñoù laø thôøi ñieåm nhöõng bieán ñoäng baét ñaàu nhen nhoùm. Chuùng toâi leân lòch ñi thaêm caùc chò em Ña Minh ôû vuøng phía Baéc nhöng oâng ñaïi söù ngöôøi Bæ khuyeân chuùng toâi neân ôû nhaø vì ñaát nöôùc ñang chìm trong khoùi löûa chieán tranh. Nhöng maø luùc ñoù toâi coøn treû vaø daïi doät! Giôø thì toâi ñaõ giaø vaø #daïi doät. Chuùng toâi ñaõ ñi vaø ngaøy hoâm ñoù chuùng toâi thaáy nhöõng ñieàu khuûng khieáp: Beänh vieän laáp ñaày nhöõng caäu beù cuït tay cuït chaân vì bom mìn. Moät caäu nhoû kia maát caû hai chaân, caùnh tay vaø moät con maét. Ngöôøi cha ngoài beân caïnh em vaø khoùc. Toâi tìm ñeán choã moät buïi caây ñeå khoùc vaø ñi cuøng toâi laø hai em nhoû ñang loø coø moät chaân.
Khi chuùng toâi ñeán ñöôïc choã caùc chò em Ña Minh, toâi chaúng coøn noùi ñöôïc lôøi naøo. Khi ñoái maët vôùi nhöõng thöù baïo löïc voâ nghóa nhö theá, chaúng ai coøn gì ñeå noùi. Theá roài toâi nhôù ñeán lôøi cuûa Ñöùc Gieâsu, "Haõy laøm vieäc naøy maø nhôù ñeán Thaày". Chuùng ta ñaõ ñöôïc trao ban ñieàu gì ñoù ñeå laøm. Vaøo böõa Tieäc Ly, töông lai döôøng nhö khoâng coù. Taát caû nhöõng gì ôû phía tröôùc xem ra laø thaát baïi, ñau khoå vaø cheát choùc. Chính trong thôøi khaéc ñen toái cuøng cöïc naøy, Ñöùc Gieâsu ñaõ laøm moät cöû chæ hy voïng cho lòch söû cuûa theá giôùi: "Ñaây laø Mình Thaày, trao noäp vì anh em. Ñaây laø Maùu Thaày, ñoå ra vì anh em." Ñaây chính laø hy voïng môøi goïi chuùng ta vöôït leân treân moïi söï phaân ly.
Moät ngöôøi anh em cuûa chuùng toâi ôû mieàn Ñoâng Ukraine ñi daâng leã cho moät soá nöõ tu ñang treân ñöôøng rôøi ñi. Hoï goùi goïn moïi thöù. Taát caû nhöõng gì hoï tìm ñöôïc laø moät caùi ñóa nhöïa ñoû duøng laøm ñóa thaùnh. Ngöôøi anh em aáy vieát: "Ñaây laø caùch maø Chuùa cho chuùng toâi thaáy Ngöôøi ôû vôùi chuùng toâi. "Caùc con truù aån ôû haàm, trong caùi moác meo vaø aåm öôùc, nhöng Ta ôû vôùi caùc con treân caùi ñóa nhoû maøu ñoû naøy, daønh cho con treû, chöù khoâng phaûi treân ñóa baèng vaøng". Ñaây chính laø nieàm hy voïng Thaùnh Theå vaø chuùng ta caàn ñeán nieàm hy voïng ñoù cho haønh trình Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn naøy. Chuùa Gieâsu ñang hieän dieän giöõa chuùng ta.
Nieàm hy voïng Thaùnh Theå laø nhöõng gì naèm ngoaøi söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta. Saùch Khaûi Huyeàn vieát: "Sau ñoù, toâi thaáy: kìa moät ñoaøn ngöôøi thaät ñoâng khoâng taøi naøo ñeám noåi, thuoäc moïi daân, moïi chi toäc, moïi nöôùc vaø moïi ngoân ngöõ. Hoï ñöùng tröôùc ngai vaø tröôùc Con Chieân, mình maëc aùo traéng, tay caàm nhaønh laù thieân tueá. Hoï lôùn tieáng tung hoâ: "Chính Thieân Chuùa chuùng ta, Ñaáng ngöï treân ngai, vaø chính Con Chieân ñaõ cöùu ñoä chuùng ta." (Kh 7,9-10). Ñaây laø nieàm hy voïng maø caùc moân ñeä ñaõ thoaùng thaáy treân nuùi Bieán Hình. Noù laøm cho xung ñoät giöõa nhöõng hy voïng cuûa chuùng ta trôû neân nhoû nhaët vaø gaàn nhö voâ lyù. Neáu chuùng ta thöïc söï ñang treân ñöôøng ñeán Vöông Quoác, thì vieäc chuùng ta ñöùng veà phía nhoùm goïi laø chuû nghóa truyeàn thoáng hay chuû nghóa caáp tieán coù thöïc söï quan troïng? Ngay caû nhöõng khaùc bieät giöõa Doøng Ña Minh vaø Doøng Teân cuõng chaúng laø gì! Vaäy chuùng ta haõy nghe lôøi Ngöôøi, xuoáng nuùi vaø vöõng tin böôùc ñi. Nhöõng moùn quaø lôùn nhaát seõ ñeán töø nhöõng ngöôøi baát ñoàng vôùi chuùng ta neáu chuùng ta daùm laéng nghe hoï.
Trong haønh trình Thöôïng Hoäi Ñoàng, chuùng ta coù theå baän taâm chuyeän lieäu chuùng ta coù gaët haùi ñöôïc thaønh quaû naøo khoâng. Giôùi truyeàn thoâng coù theå seõ cho raèng, ñoù chaúng qua laø moät thöù maát giôø, chæ toaøn nhöõng ngoân töø. Hoï tìm kieám chuyeän lieäu seõ coù nhöõng quyeát ñònh mang tính taùo baïo lieân quan ñeán boán hoaëc naêm chuû ñeà ñang soâi noåi. Nhöng caùc moân ñeä trong laàn hieäp haønh ñaàu tieân, tieán böôùc leân Gieârusalem döôøng nhö khoâng ñaït ñöôïc ñieàu gì. Hoï thaäm chí coøn coá gaéng ngaên chaën vieäc chöõa laønh cho anh muø Batimeâ. Caùc oâng troâng thaät voâ duïng. Khi ñaùm ñoâng ñoùi khaùt tuï taäp quanh Chuùa Gieâsu, caùc moân ñeä hoûi Chuùa: "ÔÛ ñaây, trong nôi hoang vaéng naøy, laáy ñaâu ra baùnh cho hoï aên no?" Ñöùc Gieâsu hoûi caùc oâng coù nhöõng gì vaø hoï chæ coù ñöôïc baûy chieác baùnh vaø vaøi con caù. (x. Mc 8,1-19). Vaäy laø quaù ñuû roài. Neáu chuùng ta ñuû quaûng ñaïi ñeå coáng hieán baát cöù ñieàu gì chuùng ta coù trong Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy thì theá laø quaù ñuû roài. Thieân Chuùa, chuû cuûa muøa gaët seõ lo lieäu.
Beân caïnh moät tu vieän cuûa anh em chuùng toâi ôû Baghdad, coù moät ngoâi nhaø ñieàu haønh bôûi caùc chò em cuûa Meï Teâreâsa. Hoï nuoâi caùc treû em bò boû rôi thuoäc moïi toân giaùo. Toâi seõ khoâng bao giôø queân coâ beù Nura, khoaûng taùm tuoåi, sinh ra khoâng coù tay hay chaân gì ñoù, ñang duøng mieäng ngaäm chieác muoãng ñuùt thöùc aên cho nhöõng ñöùa beù hôn. Ngöôøi ta coù theå töï hoûi muïc ñích cuûa nhöõng haønh ñoäng toát ñeïp nhoû beù trong vuøng ñaát chieán tranh naøy laø gì vaäy. Chuùng coù taïo ra söï khaùc bieät naøo khoâng? Laøm nhö vaäy coù phaûi laø ñaép thaïch leân moät cô theå ñaõ thoái röõa khoâng? Chuùng ta haõy laøm nhöõng vieäc laønh beù nhoû vaø ñeå cho Chuùa, Ñaáng laøm chuû muøa gaët seõ ban taëng nhöõng hoa traùi Ngöôøi muoán. Hoâm nay chuùng ta quy tuï ñuùng vaøo ngaøy leã thaùnh Teâreâsa thaønh Lisieux. Thaùnh nöõ sinh ra caùch ñaây 150 naêm. Ngaøi môøi goïi chuùng ta ñi theo "con ñöôøng thô aáu" daãn tôùi Vöông Quoác. Thaùnh nöõ noùi: "Ñöøng bao giôø queân raèng, khoâng coù gì laø nhoû beù trong maét Chuùa."
ÔÛ Auschwitz, moät ngöôøi Do Thaùi goác YÙ teân laø Primo Levi ñöôïc Lorenzo chia moät phaàn baùnh mì moãi ngaøy. OÂng aáy vieát: "Thöïc söï toâi tin laø nhôø Lorenzo maø toâi môùi soáng ñöôïc ñeán ngaøy hoâm nay; vaø khoâng phaûi vì söï giuùp ñôõ vaät chaát cuûa anh aáy maø vì anh aáy ñaõ lieân tuïc nhaéc nhôû toâi baèng söï hieän dieän cuûa anh aáy, baèng loøng toát caùch töï nhieân cuûa anh aáy maø nhôø ñoù toâi tin raèng coù moät theá giôùi beân ngoaøi chuùng ta, moät ñieàu gì ñoù vaø moät ai ñoù vaãn trong saùng vaø troïn veïn, khoâng taøn luïi, khoâng daõ man... thöù gì ñoù khoù ñònh nghóa, moät khaû theå cuûa ñieàu toát ñaùng ñeå soáng. Nhôø Lorenzo maø toâi ñaõ khoâng queân mình laø moät con ngöôøi.'[2] Moät chuùt baùnh mì nhoû ñaõ cöùu linh hoàn Primo.
Thaùnh giaùm muïc Ña-vít, vò thaùnh baûo trôï cuûa xöù Wales ñaõ noùi nhöõng lôøi tröôùc khi cheát: "Haõy laøm nhöõng ñieàu nhoû beù caùch troïn veïn". Hy voïng cuûa chuùng ta laø baát cöù haønh ñoäng nhoû naøo chuùng ta thöïc hieän trong Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy seõ mang laïi keát quaû ngoaøi söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta. Vaøo ñeâm cuoái cuøng, Chuùa Gieâsu ñaõ trao taëng baûn thaân cho caùc moân ñeä: "Thaày trao noäp chính mình cho anh em". Trong Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy, chuùng ta khoâng chæ chia seû cho nhau lôøi noùi vaø nieàm xaùc tín nhöng coøn chính baûn thaân chuùng ta nöõa vôùi loøng quaõng ñaïi Thaùnh Theå. Neáu chuùng ta môû loøng ra cho nhau, nhöõng ñieàu tuyeät vôøi seõ ñeán. Caùc moân ñeä thu laïi baùnh vaø caù coøn soùt laïi sau khi cho naêm ngaøn ngöôøi aên. Nhö vaäy, khoâng coù gì maát ñi caû.
Toâi muoán chia seû ñieàu cuoái cuøng. Pheâroâ coá gaéng ngaên caûn Chuùa Gieâsu tieán leân Gieârusalem vì oâng thaáy haønh trình ñoù khoâng coù yù nghóa gì vôùi oâng. Thaät voâ lyù tìm ñeán nôi mình seõ bò gieát. Tuyeät voïng khoâng phaûi laø bi quan. Tuyeät voïng laø noãi khieáp ñaûm khi khoâng coøn thaáy yù nghóa nöõa. Coøn hy voïng khoâng phaûi laø laïc quan maø laø nieàm tin raèng taát caû nhöõng gì chuùng ta ñang soáng, taát caû nhöõng boái roái vaø noãi ñau cuûa chuùng ta, baèng caùch naøo ñoù seõ coù ñöôïc yù nghóa. Chuùng ta tin töôûng vaøo ñieàu ñoù, nhö Thaùnh Phaoloâ noùi: 'Baây giôø, toâi bieát chæ coù ngaàn coù haïn, mai sau toâi seõ ñöôïc bieát heát, nhö Thieân Chuùa bieát toâi" (1Cr 13,12)
Baïo löïc voâ nghóa phaù huûy moïi yù nghóa vaø gieát cheát taâm hoàn chuùng ta. Khi thaùnh Oscar Romero, Toång Giaùm muïc San Salvador ñeán thaêm hieän tröôøng vuï thaûm saùt cuûa quaân ñoäi Salvador, oâng ñaõ nhìn thaáy xaùc moät caäu beù naèm trong moät con möông: "Beù aáy chæ laø moät ñöùa treû, ôû döôùi ñaùy möông, khuoân maët höôùng leân. Coù theå nhìn thaáy nhöõng loã ñaïn, nhöõng veát baàm tím do nhöõng cuù ñaùnh ñeå laïi, nhöõng veät maùu khoâ. Ñoâi maét em môû to, nhö theå ñang hoûi lyù do caùi cheát cuûa mình maø khoâng hieåu."[3] Nhöng vaøo chính vaøo luùc naøy, ngaøi ñaõ khaùm phaù ra yù nghóa cuoäc ñôøi mình vaø lôøi môøi goïi ñeå daâng hieán noù. Ñuùng laø ngaøi ñaõ sôï haõi cho ñeán phuùt cuoái cuøng. Ngaøi toaùt moà hoâi khi nhìn thaáy ngöôøi ñaøn oâng saép gieát mình nhöng ngaøi khoâng coøn laø noâ leä cuûa söï sôï haõi nöõa.
Toâi hy voïng seõ chaúng coù baïo löïc naøo xaûy ra ôû Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy caû! Nhöng thöôøng chuùng ta seõ töï hoûi yù nghóa cuûa taát caû nhöõng ñieàu naøy laø gì. Neáu chuùng ta bieát laéng nghe lôøi Chuùa vaø laéng nghe nhau, chuùng ta seõ hieåu veà con ñöôøng ôû phía tröôùc. Ñaây laø chöùng taù nieàm tin Kitoâ giaùo cuûa chuùng ta trong moät theá giôùi thöôøng ñaùnh maát nieàm tin vaøo yù nghóa cho söï hieän höõu cuûa con ngöôøi. Nhaân vaät Macbeth trong vôû kòch cuûa Shakespeare khaúng ñònh, cuoäc ñôøi chæ laø moät caâu chuyeän, "ñöôïc keå bôûi moät keû ngoác, oàn aøo vaø giaän döõ, chaúng coù yù nghóa gì."[4] Nhöng qua vieäc cuøng nhau suy nghó vaø caàu nguyeän veà nhöõng vaán ñeà lôùn lao maø Giaùo Hoäi vaø theá giôùi phaûi ñoái maët, chuùng ta laøm chöùng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta vaøo Chuùa, Ñaáng ñem laïi yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa moãi con ngöôøi.
Moãi tröôøng hoïc Kitoâ giaùo laø moät baèng chöùng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta vaøo "aùnh saùng chieáu soi trong boùng toái vaø boùng toái ñaõ khoâng dieät ñöôïc aùnh saùng" (Ga 1,5). ÔÛ thaønh phoá Baghdad, caùc tu só Ña Minh chuùng toâi ñaõ thaønh laäp moät trung taâm nghieân cöùu vôùi phöông chaâm: "ÔÛ ñaây, khoâng caâu hoûi naøo bò caám." ÔÛ giöõa vuøng chieán tranh, moät ngoâi tröôøng laøm chöùng cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta, ñoù laø laøm chöùng thöù baïo löïc voâ nghóa seõ khoâng phaûi laø tieáng noùi sau cuøng. Phaàn lôùn thaønh phoá Homs ôû Syria ñaõ bò phaù huûy do baïo löïc voâ nghóa, nhöng ôû giöõa ñoáng ñoå naùt ñoù, chuùng toâi nhaän thaáy coù moät tröôøng hoïc Coâng giaùo. Taïi ñaây, moät tu só Doøng Teân ngöôøi Haø Lan teân laø Franz van der Lugt ñaõ töø choái rôøi ñi baát chaáp nhöõng lôøi ñe doïa gieát cheát. Anh ñaõ bò baén khi ñang ngoài trong vöôøn. Nhöng roài chuùng toâi laïi thaáy moät tu só Doøng Teân khaùc ngöôøi Ai Caäp, ñaõ lôùn tuoåi nhöng vò naøy vaãn tieáp tuïc giaûng daïy. Vò tu só naøy ñang huaán luyeän cho moät theá heä treû khaùc tieáp tuïc ñi tìm yù nghóa cuoäc soáng. Hy voïng laø thöù coù maët muõi troâng nhö vaäy ñoù.
Vì vaäy, thöa anh chò em, chuùng ta coù theå bò chia reõ bôûi nhöõng hy voïng khaùc nhau. Nhöng neáu chuùng ta laéng nghe Chuùa vaø laéng nghe laãn nhau, tìm caùch hieåu yù muoán cuûa Ngöôøi ñoái vôùi Giaùo hoäi vaø theá giôùi, chuùng ta seõ hieäp nhaát trong moät nieàm hy voïng vöôït leân treân nhöõng baát ñoàng cuûa chuùng ta, vaø ñöôïc ñuïng chaïm bôûi Ñaáng maø Thaùnh Augustinoâ goïi laø "veû ñeïp vöøa raát xöa vöøa môùi maõi#Con ñaõ neám thöû Ngaøi vaø naøy con ñoùi khaùt Ngaøi; Chuùa ñaõ chaïm ñeán con vaø con noùng loøng tìm bình an cuûa Chuùa."[5] Trong phaàn keá tieáp, chuùng ta seõ nhìn vaøo moät con ñöôøng khaùc. Treân con ñöôøng naøy chuùng ta coù theå bò chia reõ bôûi caùc caùch hieåu khaùc nhau veà caùch goïi Giaùo Hoäi laø nhaø.
- - - - - - - - - - - - - -
[1] Franklin D. Roosevelt
[2] 'Survival in Auschwitz' The Tablet 21 January 2006
[3] Scott Wright Oscar Romero and the Communion of Saints Orbis New York 2009 p.37
[4] Macbeth Act 5, Scene 5
[5] Confessions, Bk 7.27, breviary Reading for his Feast.