Noäi dung cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Phanxicoâ
treân chuyeán bay töø Marseille trôû laïi Roâma
Noäi dung cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Phanxicoâ treân chuyeán bay töø Marseille trôû laïi Roâma.
Vuõ Vaên An
Roma (VietCatholic News 25-09-2023) - Theo Vatican News, khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ trôû veà Rome töø Marseille, ngaøi traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa caùc nhaø baùo treân maùy bay, veà caùc vaán ñeà di cö, an töû, thöïc daân hoùa yù thöùc heä vaø noãi ñau khoå cuûa ngöôøi daân Ukraine.
Thöïc vaäy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ trôû laïi Roâma vaøo toái thöù Baûy 23 thaùng 9 naêm 2023 khi keát thuùc chuyeán Toâng du keùo daøi hai ngaøy tôùi Marseille.
Ngaøi toå chöùc cuoäc hoïp baùo theo thoâng leä vôùi caùc nhaø baùo treân maùy bay, traû lôøi ba caâu hoûi.
Döôùi ñaây laø baûn phieân aâm vaø dòch thuaät tieáng Anh cuûa cuoäc hoïp baùo:
- Matteo Bruni - Giaùm ñoác Vaên phoøng Baùo chí Toøa Thaùnh:
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha buoåi toái, chaøo buoåi toái moïi ngöôøi. Caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ daønh thôøi gian naøy treân chuyeán bay trôû veà cuûa chuùng con. Ñoù laø moät cuoäc haønh trình ñaëc bieät maø trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coù theå caûm nhaän ñöôïc, nhö Ñöùc Hoàng Y ñaõ noùi, taát caû tình caûm cuûa ngöôøi daân Phaùp ñaõ ñeán caàu nguyeän vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Nhöng con nghó vaãn coøn moät soá caâu hoûi hoaëc vaán ñeà maø caùc nhaø baùo muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha. Coù leõ Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi vaøi lôøi vôùi chuùng con.
- Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Chaøo buoåi toái vaø caûm ôn anh chò em raát nhieàu vì coâng vieäc cuûa anh chò em. Tröôùc khi queân, toâi muoán noùi hai ñieàu. Hoâm nay toâi nghó ñaây laø chuyeán bay cuoái cuøng cuûa Roberto Bellino [Kyõ sö aâm thanh cuûa Boä Truyeàn thoâng], vì oâng saép nghæ höu (voã tay). Caûm ôn oâng, caûm ôn oâng, caûm ôn oâng! Ñieàu thöù hai laø hoâm nay laø sinh nhaät cuûa Rino, Rino khoân taû [Anastasio, ñieàu phoái vieân cuûa ITA Airways cho caùc chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng] (voã tay). Baây giôø anh chò em coù theå ñaët caâu hoûi cuûa anh chò em.
- Raphaele Schapira (truyeàn hình Phaùp):
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha buoåi toái. Ñöùc Thaùnh Cha baét ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa mình ôû Lam-pedusa, toá caùo söï thôø ô. Möôøi naêm sau Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu chaâu AÂu theå hieän tình lieân ñôùi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ laëp laïi cuøng moät thoâng ñieäp trong möôøi naêm. Ñieàu ñoù coù nghóa laø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ thaát baïi?
Toâi daùm noùi khoâng. Toâi daùm noùi raèng vieäc gia taêng coù chaäm laïi. Ngaøy nay ngöôøi ta ñaõ nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà di cö. Coù yù thöùc. Ngoaøi ra, coøn coù yù thöùc veà vieäc noù ñaõ ñaït ñeán möùc naøo... gioáng nhö moät cuû khoai taây noùng hoåi maø baïn khoâng bieát caùch xöû lyù.
Angela Merkel töøng noùi raèng vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch tôùi Chaâu Phi vaø giaûi quyeát noù ôû Chaâu Phi, baèng caùch naâng cao trình ñoä cuûa caùc daân toäc Chaâu Phi. Nhöng cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp toài teä. Nhöõng tröôøng hôïp raát toài teä, khi nhöõng ngöôøi di cö, gioáng nhö trong moân boùng baøn, ñaõ bò ñöa trôû laïi. Vaø ngöôøi ta bieát raèng nhieàu khi hoï keát thuùc baèng röôïu bia; cuoái cuøng hoï coøn teä hôn tröôùc.
Toâi ñaõ theo doõi cuoäc ñôøi cuûa moät caäu beù, Mahmoud, ngöôøi ñang coá gaéng troán thoaùt... vaø cuoái cuøng caäu aáy ñaõ treo coå töï töû. Caäu khoâng qua khoûi vì khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc söï haønh khoå naøy. Toâi töøng noùi vôùi anh chò em ñoïc cuoán "Brother" - "Herman-ito". Ngöôøi ñeán tröôùc nhaát bò baùn ñöùng. Roài ngöôøi ta laáy heát tieàn cuûa hoï. Roài, ngöôøi ta baét hoï goïi ñieän cho gia ñình ñeå göûi theâm tieàn. Nhöng hoï laø nhöõng ngöôøi ngheøo. Ñoù laø moät cuoäc soáng khuûng khieáp.
Toâi nghe coù ngöôøi ban ñeâm leân thuyeàn thaáy taøu vaéng laëng, khoâng an ninh neân khoâng muoán leân. Vaø, buøm buøm. Keát thuùc caâu chuyeän. Ñoù laø trieàu ñaïi cuûa khuûng boá. Hoï ñau khoå khoâng chæ vì caàn phaûi thoaùt ra ngoaøi maø vì ôû ñoù ñang ngöï trò noãi kinh hoaøng. Hoï laø noâ leä. Vaø chuùng ta khoâng theå - neáu khoâng nhìn thaáy moïi thöù - neùm hoïtrôû laïi nhö moät quaû boùng baøn. Khoâng.
Ñoù laø lyù do taïi sao toâi nhaéc laïi raèng treân nguyeân taéc, nhöõng ngöôøi di cö phaûi ñöôïc chaøo ñoùn, ñoàng haønh, coå vuõ vaø hoäi nhaäp. Neáu anh chò em khoâng theå hoøa nhaäp hoï vaøo ñaát nöôùc cuûa mình, haõy ñoàng haønh vaø hoøa nhaäp hoï ôû caùc quoác gia khaùc, nhöng ñöøng ñeå hoï rôi vaøo tay nhöõng keû buoân ngöôøi taøn aùc naøy.
Vaán ñeà vôùi nhöõng ngöôøi di cö laø theá naøy: chuùng ta göûi hoï trôû laïi vaø hoï rôi vaøo tay nhöõng teân raùc röôûi ñaõ laøm quaù nhieàu ñieàu aùc. Chuùng baùn hoï; chuùng boùc loät hoï. Moïi ngöôøi coá gaéng chaïy troán. Coù moät soá nhoùm ngöôøi taän taâm cöùu ngöôøi baèng thuyeàn. Toâi ñaõ môøi moät ngöôøi trong soá hoï, ngöôøi ñöùng ñaàu toå chöùc "Cöùu ngöôøi Ñòa Trung Haûi" tôùi Thöôïng hoäi ñoàng. Hoï seõ keå cho anh chò em nghe nhöõng caâu chuyeän khuûng khieáp.
Trong chuyeán ñi ñaàu tieân cuûa toâi, coâ ñaõ nhaéc laïi, toâi ñaõ tôùi Lampedusa. Moïi söï ñaõ toát hôn. Thöïc söï nhö vaäy. Coù nhieàu nhaän thöùc hôn. Hoài ñoù chuùng ta khoâng bieát. Hoài ñoù hoï ñaõ khoâng noùi cho chuùng ta bieát söï thaät. Toâi nhôù coù moät nhaân vieân tieáp taân ôû Santa Marta, moät ngöôøi Ethiopia, con gaùi cuûa nhöõng ngöôøi Ethiopia. Coâ noùi ñöôïc ngoân ngöõ vaø ñang theo doõi haønh trình cuûa toâi treân TV. Coâ thaáy coù moät ngöôøi giaûi thích, moät ngöôøi Ethiopia ñaùng thöông, ngöôøi ñaõ trình baày veà söï tra taán vaø nhöõng ñieàu töông töï. Nhöng ngöôøi phieân dòch - ngöôøi phuï nöõ naøy noùi vôùi toâi - anh ta khoâng noùi heát moïi ñieàu; anh ta ñaõ laøm dòu tình hình. Thaät khoù tin. Quaù nhieàu kòch tính.
Ngaøy hoâm ñoù toâi ñaõ ôû ñoù. Moät baùc só noùi vôùi toâi: "Haõy nhìn ngöôøi phuï nöõ ñoù. Baø ñi giöõa nhöõng xaùc cheát ñeå tìm kieám moät khuoân maët vì baø ñang tìm kieám con gaùi mình. Baø khoâng tìm thaáy em." Nhöõng bi kòch naøy... thaät toát cho chuùng ta khi coù ñöôïc chuùng trong taàm tay. Chuùng seõ laøm cho chuùng ta trôû neân nhaân baûn hôn vaø do ñoù cuõng thieâng lieâng hôn. Ñoù laø moät tieáng keâu goïi. Toâi öôùc noù gioáng nhö moät tieáng khoùc than. Chuùng ta haõy löu yù. Chuùng ta haõy laøm moät ñieàu gì ñoù.
Nhaän thöùc ñaõ thay ñoåi. Thöïc söï nhö theá. Ngaøy nay coù yù thöùc hôn. Khoâng phaûi vì toâi ñaõ leân tieáng maø vì moïi ngöôøi ñaõ nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà. Raát nhieàu ngöôøi ñang noùi veà noù. Ñoù laø chuyeán ñi ñaàu tieân cuûa toâi.
Toâi muoán noùi moät ñieàu nöõa. Thaäm chí, toâi khoâng bieát Lampedusa ôû ñaâu, nhöng toâi ñaõ nghe nhöõng caâu chuyeän: Toâi ñoïc ñöôïc ñieàu gì ñoù, vaø trong khi caàu nguyeän toâi nghe thaáy "con phaûi ñi" Nhö theå Chuùa ñang göûi toâi ñeán ñoù, trong chuyeán haønh trình ñaàu tieân cuûa toâi.
- Cleùment Melki - Agence France-Presse (AFP):
Saùng nay ngaøi ñaõ gaëp Emmanuel Macron sau khi baøy toû söï khoâng ñoàng tình vôùi vieäc an töû. Chính phuû Phaùp ñang chuaån bò thoâng qua luaät cuoái ñôøi gaây tranh caõi.
Ngaøi coù theå vui loøng cho chuùng toâi bieát ngaøi ñaõ noùi gì vôùi toång thoáng Phaùp veà vieäc naøy vaø lieäu ngaøi coù nghó raèng ngaøi coù theå thay ñoåi quyeát ñònh cuûa oâng aáy khoâng.
Chuùng toâi ñaõ khoâng noùi veà vaán ñeà naøy ngaøy hoâm nay, nhöng chuùng toâi ñaõ noùi veà noù trong chuyeán thaêm laàn tröôùc khi chuùng toâi gaëp nhau. Toâi ñaõ noùi roõ raøng khi oâng aáy ñeán Vatican vaø toâi ñaõ noùi roõ quan ñieåm cuûa mình: cuoäc soáng khoâng phaûi ñeå ñuøa giôõn, caû luùc ñaàu laãn luùc cuoái. Chuùng ta khoâng theå chôi ñuøa ñöôïc. Ñaây laø yù kieán cuûa toâi: ñeå baûo veä söï soáng, phaûi khoâng? Bôûi vì sau ñoù chuùng ta keát thuùc vôùi moät chính saùch "khoâng ñau ñôùn", moät caùi cheát eâm dòu duy nhaân baûn.
Veà ñieåm naøy, toâi muoán trích daãn moät cuoán saùch moät laàn nöõa. Xin vui loøng ñoïc noù. Noù coù töø naêm 1907. Ñoù laø cuoán tieåu thuyeát coù teân Lord of the World [Chuùa teå theá giôùi], ñöôïc vieát bôûi [Robert Hugh] Benson. Ñoù laø moät cuoán tieåu thuyeát veà ngaøy taän theá cho thaáy moïi thöù cuoái cuøng seõ dieãn ra nhö theá naøo. Moïi khaùc bieät ñeàu bò laáy ñi, keå caû moïi noãi ñau. An töû laø moät trong nhöõng ñieàu ñoù - moät caùi cheát nheï nhaøng, moät söï choïn loïc tröôùc khi sinh ra. Noù cho chuùng ta thaáy ngöôøi ñaøn oâng naøy ñaõ thaáy tröôùc moät soá xung ñoät hieän taïi nhö theá naøo.
Ngaøy nay chuùng ta neân caån thaän vôùi söï thöïc daân hoùa yù thöùc heä chuyeân huûy hoaïi ñôøi soáng con ngöôøi vaø ñi ngöôïc laïi ñôøi soáng con ngöôøi. Chaúng haïn, ngaøy nay, cuoäc soáng cuûa oâng baø bò xoùa boû, vaø khi söï giaøu coù nhaân baûn xuaát hieän trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi con chaùu, hoï cuõng bò xoùa boû. 'Hoï ñaõ giaø roài neân voâ duïng.' Chuùng ta khoâng theå chôi ñuøa vôùi cuoäc soáng.
Laàn naøy toâi khoâng noùi chuyeän vôùi toång thoáng [veà chuû ñeà naøy], nhöng laàn tröôùc thì toâi coù noùi chuyeän. Khi oâng aáy ñeán, toâi ñaõ cho oâng aáy quan ñieåm cuûa mình raèng cuoäc soáng khoâng phaûi laø thöù ñeå ñuøa giôõn. Duø laø luaät khoâng ñeå ñöùa beù lôùn leân trong buïng meï hay luaät an töû khi beänh taät hay tuoåi giaø, toâi khoâng noùi ñoù laø moät vaán ñeà ñöùc tin. Ñoù laø vaán ñeà con ngöôøi, vaán ñeà con ngöôøi. Coù moät 'loøng traéc aån xaáu xí'. Khoa hoïc ñaõ bieán moät soá caên beänh ñau ñôùn thaønh nhöõng söï kieän ít ñau ñôùn hôn, keøm theo nhieàu loaïi thuoác. Nhöng cuoäc soáng khoâng ñöôïc ñuøa giôõn.
- Javier Martínez-Brocal - ABC:
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, caûm ôn ngaøi ñaõ daønh thôøi gian traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa chuùng toâi cho chuyeán ñi raát caêng thaúng vaø daøy ñaëc naøy. Cho ñeán phuùt cuoái cuøng ngaøi ñaõ noùi veà Ukraine vaø Ñöùc Hoàng Y Zuppi vöøa ñeán Baéc Kinh. Coù tieán trieån gì trong söù meänh naøy khoâng? Ít nhaát laø veà vaán ñeà nhaân ñaïo cuûa vieïc hoài höông treû em? Sau ñoù, moät caâu hoûi coù phaàn gay gaét: caù nhaân ngaøi traûi nghieäm theá naøo khi söù meänh naøy cho ñeán nay vaãn chöa ñaït ñöôïc baát cöù keát quaû cuï theå naøo. Trong moät buoåi toïa ñaøm, ngaøi ñaõ noùi veà söï thaát voïng. Ngaøi coù caûm thaáy thaát voïng khoâng? Caûm ôn.
Ñoù laø söï thaät, ngöôøi ta caûm thaáy coù chuùt thaát voïng, bôûi vì Boä Ngoaïi giao ñang laøm moïi caùch ñeå giuùp ñôõ vieäc naøy, vaø ngay caû "söù meänh Zuppi" cuõng ñaõ ñeán ñoù. Coù ñieàu gì ñoù vôùi caùc treû em ñang dieãn ra toát ñeïp, nhöng cuoäc chieán naøy khieán toâi nghó raèng noù cuõng phaàn naøo bò aûnh höôûng khoâng chæ bôûi vaán ñeà Nga/Ukraine, maø coøn bôûi vieäc baùn vuõ khí, buoân baùn vuõ khí. Tôø The Econ-omist caùch ñaây vaøi thaùng ñaõ noùi raèng ngaøy nay khoaûn ñaàu tö mang laïi nhieàu thu nhaäp nhaát laø caùc nhaø maùy saûn xuaát vuõ khí, chaéc chaén [voán] laø nhöõng nhaø maùy cheát choùc!
Nhaân daân Ukraine laø moät daân toäc töû ñaïo; hoï coù moät lòch söû raát töû ñaïo, moät lòch söû khieán hoï ñau khoå. Ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân: vaøo thôøi Stalin, hoï ñaõ phaûi chòu ñöïng raát nhieàu, raát nhieàu; hoï laø nhöõng ngöôøi töû vì ñaïo. Nhöng chuùng ta khoâng ñöôïc ñuøa giôõn vôùi söï töû ñaïo cuûa daân toäc naøy; chuùng ta phaûi giuùp hoï giaûi quyeát moïi vieäc theo caùch thöïc tieãn nhaát coù theå.
Trong chieán tranh, ñieàu thöïc tieãn laø ñieàu coù theå, khoâng aûo töôûng: nhö theå ngaøy mai hai nhaø laõnh ñaïo ñang gaây chieán seõ cuøng nhau ñi aên. Nhöng trong chöøng möïc coù theå, chuùng ta seõ ñaït ñeán möùc laøm ñöôïc nhöõng gì coù theå. Baây giôø toâi thaáy raèng moät soá quoác gia ñang quay löng laïi, khoâng cung caáp vuõ khí vaø ñang baét ñaàu moät dieãn trình [neáu khoâng] ngöôøi töû vì ñaïo chaéc chaén seõ laø ngöôøi daân Ukraine. Vaø ñoù laø moät ñieàu xaáu!
Anh chò em ñaõ thay ñoåi chuû ñeà, ñoù laø lyù do taïi sao toâi muoán quay laïi chuû ñeà ñaàu tieân, Haønh trình. Marseille laø neàn vaên minh cuûa nhieàu neàn vaên hoùa, nhieàu neàn vaên hoùa, noù laø beán caûng cuûa nhöõng ngöôøi di cö.
Coù moät thôøi, coù nhöõng ngöôøi di cö ñeán Cayenne, nhöõng ngöôøi bò keát aùn tuø bò boû laïi ñoù - Ñöùc Toång Giaùm Muïc [cuûa Marseille] ñaõ ñöa cho toâi cuoán Manon Lescaut ñeå nhaéc nhôû toâi veà lòch söû ñoù. Nhöng Marseille laø moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ!
Hoâm qua, trong cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc ñaïi dieän cuûa nhieàu heä phaùi khaùc nhau - hoï cuøng hieän höõu: Hoài giaùo, Do Thaùi giaùo, Kitoâ giaùo, nhöng coù söï chung soáng, ñoù laø moät neàn vaên hoùa hoã trôï; Marseille laø moät böùc tranh khaûm saùng taïo; ñoù laø vaên hoùa saùng taïo. Moät beán caûng voán laø moät thoâng ñieäp ôû chaâu AÂu: Marseille ñang chaøo ñoùn. Noù chaøo ñoùn vaø taïo ra moät söï toång hôïp maø khoâng phuû nhaän caên tính cuûa caùc daân toäc. Chuùng ta phaûi suy nghó laïi vaán ñeà naøy ôû nhöõng phaàn khaùc: khaû naêng ñoùn nhaän.
Trôû laïi vôùi ngöôøi di cö, coù 5 quoác gia ñang phaûi chòu thieät haïi vì quaù nhieàu ngöôøi di cö, nhöng ôû moät soá quoác gia naøy laïi coù nhöõng thò traán troáng roãng. Toâi nghó veà moät tröôøng hôïp cuï theå maø toâi bieát, coù moät thò traán chæ coù ít hôn 20 ngöôøi giaø vaø khoâng nhieàu hôn. Xin haõy ñeå nhöõng thò traán naøy thöïc hieän noã löïc hoäi nhaäp.
Chuùng ta caàn lao ñoäng; Chaâu AÂu caàn lao ñoäng. Di cö ñöôïc tieán haønh toát laø moät söï phong phuù; noù laø söï giaøu coù. Chuùng ta haõy xem xeùt chính saùch di cö naøy ñeå noù coù hieäu quaû hôn vaø vì noù giuùp ích cho chuùng ta raát nhieàu.
Baây giôø ñeán böõa tieäc toái ñeå chia tay Rino vaø Roberto. Haõy döøng laïi ôû ñaây; caûm ôn anh chò em raát nhieàu vì coâng vieäc vaø caâu hoûi cuûa anh chò em.