Baøi giaûng vaø lôøi töø giaõ
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
trong Thaùnh leã taïi Veùlodrome, Marseille
Baøi giaûng vaø lôøi töø giaõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ trong Thaùnh leã taïi Veùlodrome, Marseille.
Vuõ Vaên An
Marseille (VietCatholic News 23-09-2023) - Theo trang maïng https://france3-regions.francetvinfo.fr, töø luùc 3 giôø 35 chieàu ngaøy 23 thaùng 9 naêm 2023, "giaùo hoaøng xa" ñaõ coù maët ôû cuoái ñaïi loä Prado, Marseille. Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ höôùng veà saân vaän ñoäng veùlodrome trong ít phuùt. Ngaøi seõ ñöôïc haøng ngaøn ngöôøi tuï taäp doïc ñöôøng hoan hoâ. Ñoaøn röôùc seõ ñöôïc baûo veä bôûi caûnh saùt Phaùp, caûnh saùt YÙ vaø veä binh Thuïy só. Ñuùng 4 giôø, Ñöùc Giaùo Hoaøng tieán vaøo vaø ñöôïc 57,000 tín höõu nghinh ñoùn taïi Veùlodrome. 4 giôø 20, ngaøi ñöôïc höôùng daãn tôùi baøn thôø ñaët taïi loøng Veùlodrome. Ngaøi baét ñaàu Thaùnh Leã baèng lôøi chaøo: "bonjour Marseille, bonjour la France" [Chaøo Marseille buoåi saùng, chaøo Nöôùc Phaùp buoåi saùng], sau ñoù, baèng moät gioïng yeáu ôùt, ngaøi baét ñaàu buoåi cöû haønh, baèng tieáng Phaùp, leã ngoaïi lòch Ñöùc Trinh Nöõ Maria de la Garde. Trong baøi giaûng, ngaøi ñaëc bieät noùi ñeán cuoäc gaëp gôõ gaây phaán khôûi, nhaåy möøng haân hoan cuûa hai ngöôøi ñaøn baø kyø dieäu, moät trinh nöõ vaø moät ngöôøi lôùn tuoåi son seû, caû hai cuøng mang thai caùch nhieäm maàu.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng cuûa ngaøi vaø lôøi taïm bieät cuûa ngaøi sau hai ngaøy vieáng thaêm Marseille nhaân dòp cuoäc Gaëp Gôõ Ñòa Trung Haûi, döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Toøa Thaùnh:
Kinh thaùnh cho chuùng ta bieát raèng sau khi thaønh laäp vöông quoác cuûa mình, Vua Ñavít ñaõ quyeát ñònh vaän chuyeån Hoøm bia Giao öôùc ñeán Gieârusalem. Sau khi trieäu taäp moïi ngöôøi, oâng ñöùng daäy vaø leân ñöôøng mang theo Hoøm bia; treân ñöôøng ñi, oâng vaø daân chuùng nhaûy muùa tröôùc noù, vui möøng tröôùc söï hieän dieän cuûa Chuùa (x. 2 Sm 6:1-15). Chính trong taám phoâng cuûa caûnh naøy maø thaùnh söû Luca keå laïi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Maria vôùi ngöôøi chò hoï laø baø EÂlisabeùt. Ñöùc Maria cuõng choãi daäy vaø leân ñöôøng ñi ñeán vuøng Gieârusalem, vaø khi böôùc vaøo nhaø baø EÂlisabeùt, ñöùa treû maø baø ñang mang thai, nhaän ra söï xuaát hieän cuûa Ñaáng Thieân Sai, ñaõ nhaûy leân vui möøng vaø baét ñaàu nhaûy muùa nhö vua Ñavít ñaõ nhaûy tröôùc Hoøm Bia (x. Lc 1:39-45).
Khi ñoù, Ñöùc Maria ñöôïc trình baøy nhö Hoøm bia giao öôùc thöïc söï, giôùi thieäu Chuùa nhaäp theå vaøo theá giôùi. Meï laø Trinh nöõ treû ñeán gaëp ngöôøi phuï nöõ giaø caû son seû vaø khi ñem Chuùa Gieâsu ñeán, Meï trôû thaønh daáu chæ cuoäc vieáng thaêm cuûa Thieân Chuùa vöôït qua moïi tình traïng voâ sinh. Meï laø Meï ñi leân vuøng nuùi Giuña ñeå noùi vôùi chuùng ta raèng Thieân Chuùa ñang ra ñi tìm kieám chuùng ta baèng tình yeâu cuûa Ngöôøi, ñeå chuùng ta coù theå nhaåy möøng vì haân hoan. Chính Thieân Chuùa ñang leân ñöôøng!
Nôi hai ngöôøi phuï nöõ naøy, Ñöùc Maria vaø baø EÂlisabeùt, cuoäc vieáng thaêm nhaân loaïi cuûa Thieân Chuùa ñöôïc maïc khaûi. Moät ngöôøi treû vaø moät ngöôøi giaø, moät ngöôøi laø trinh nöõ vaø moät ngöôøi son seû, theá maø caû hai ñeàu ñang mang thai moät caùch "khoâng theå naøo coù ñöôïc". Ñaây laø coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa trong cuoäc ñôøi chuùng ta; Ngöôøi laøm cho nhöõng ñieàu döôøng nhö baát khaû trôû thaønh khaû höõu, Ngöôøi taïo ra söï soáng ngay caû trong tình traïng voâ sinh.
Anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy thaønh thaät töï hoûi mình töø ñaùy loøng: Chuùng ta coù tin raèng Thieân Chuùa ñang hoaït ñoäng trong cuoäc ñôøi chuùng ta khoâng? Chuùng ta coù tin raèng Chuùa, baèng nhöõng caùch thöùc aån giaáu vaø thöôøng khoâng theå ñoaùn tröôùc, haønh ñoäng trong lòch söû, thöïc hieän nhöõng ñieàu kyø dieäu vaø ñang laøm vieäc ngay caû trong nhöõng xaõ hoäi cuûa chuùng ta voán bò ñaùnh daáu bôûi chuû nghóa duy tuïc traàn theá vaø moät söï thôø ô toân giaùo naøo ñoù khoâng?
Coù moät caùch ñeå nhaän bieát lieäu chuùng ta coù loøng tin caäy nôi Chuùa hay khoâng. Caùch naøo? Tin Möøng keå raèng "vöøa khi baø EÂlisabeùt nghe lôøi chaøo cuûa Ñöùc Maria thì haøi nhi lieàn nhaûy möøng trong loøng baø" (c. 41). Ñaây laø daáu hieäu: nhaûy leân vì vui möøng. Baát cöù ai tin, ai caàu nguyeän, ai chaøo ñoùn Chuùa ñeàu nhaûy muùa trong Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø caûm thaáy coù ñieàu gì ñoù ñang chuyeån ñoäng beân trong vaø "nhaûy muùa" trong nieàm vui. Toâi muoán taäp trung vaøo ñieàu naøy: böôùc nhaûy voït cuûa ñöùc tin.
Kinh nghieäm ñöùc tin, tröôùc heát vaø treân heát, gôïi leân moät böôùc nhaûy möøng naøo ñoù tröôùc cuoäc soáng. Nhaûy coù nghóa laø "ñöôïc chaïm vaøo beân trong", coù söï rung ñoäng beân trong, caûm thaáy coù ñieàu gì ñoù ñang chuyeån ñoäng trong traùi tim chuùng ta. Ñieàu naøy traùi ngöôïc vôùi moät traùi tim phaúng laëng, laïnh luøng, quen vôùi cuoäc soáng laëng leõ, bò bao boïc trong söï thôø ô vaø trôû neân khoâng thaåm thaáu. Moät traùi tim nhö vaäy trôû neân chai cöùng vaø voâ caûm vôùi moïi söï vaø moïi ngöôøi, thaäm chí caû vieäc loaïi boû söï soáng con ngöôøi moät caùch bi thaûm, ñieàu ngaøy nay ñöôïc thaáy trong vieäc töø choái nhieàu ngöôøi nhaäp cö, voâ soá treû chöa sinh vaø ngöôøi giaø bò boû rôi. Moät traùi tim laïnh luøng, phaúng laëng keùo cuoäc soáng troâi theo moät caùch maùy moùc, khoâng coù ñam meâ, khoâng coù ñoäng löïc, khoâng coù ham muoán. Trong xaõ hoäi chaâu AÂu cuûa chuùng ta, moät ngöôøi coù theå bò beänh vì taát caû nhöõng ñieàu naøy vaø phaûi chòu ñöïng söï hoaøi nghi, vôõ moäng, cam chòu, baát an vaø moät noãi buoàn toaøn dieän - taát caû nhöõng ñieàu naøy cuøng vôùi nhau: noãi buoàn, noãi buoàn aån giaáu trong traùi tim con ngöôøi. Coù ngöôøi ñaõ goïi nhöõng khuynh höôùng naøy laø "nieàm ñam meâ buoàn baõ" vaø ñöôïc tìm thaáy ôû nhöõng ngöôøi khoâng "nhaûy möøng tröôùc cuoäc soáng".
Maët khaùc, nhöõng ai sinh ra trong ñöùc tin ñeàu nhaän ra söï hieän dieän cuûa Chuùa, gioáng nhö haøi nhi trong buïng baø EÂlisabeùt. Hoï nhaän ra coâng vieäc cuûa Ngöôøi khi moãi ngaøy loù daïng vaø nhaän ñöôïc nhöõng con maét môùi ñeå nhìn thöïc taïi. Ngay caû giöõa nhöõng khoù khaên, vaán ñeà vaø ñau khoå, moãi ngaøy hoï nhaän ra vieäc Thieân Chuùa vieáng thaêm giöõa chuùng ta vaø caûm thaáy ñöôïc Ngöôøi ñoàng haønh vaø naâng ñôõ. Ñöùng tröôùc maàu nhieäm cuoäc soáng vaø nhöõng thaùch thöùc cuûa xaõ hoäi, nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin ñeàu coù moät böôùc nhaûy, moät nieàm ñam meâ, moät öôùc mô ñeå vun ñaép, moät moái quan taâm thoâi thuùc hoï daán thaân moät caùch baûn vò. Baây giôø moãi ngöôøi chuùng ta coù theå töï hoûi: toâi coù caûm nhaän ñöôïc nhöõng ñieàu naøy khoâng? Toâi coù nhöõng thöù naøy khoâng? Nhöõng ngöôøi nhö theá bieát raèng Chuùa hieän dieän trong moïi söï, keâu goïi vaø môøi goïi hoï laøm chöùng cho Tin Möøng vôùi loøng hieàn laønh, ñeå xaây döïng moät theá giôùi môùi, baèng caùch söû duïng nhöõng hoàng aân vaø ñaëc suûng hoï ñaõ nhaän ñöôïc.
Ngoaøi vieäc giuùp chuùng ta coù theå nhaûy möøng khi ñoái dieän vôùi cuoäc soáng, kinh nghieäm ñöùc tin coøn buoäc chuùng ta phaûi nhaûy veà phía ngöôøi laân caän. Thaät vaäy, trong maàu nhieäm Thaêm Vieáng, chuùng ta thaáy raèng cuoäc vieáng thaêm cuûa Thieân Chuùa khoâng dieãn ra qua nhöõng bieán coá ngoaïi thöôøng thieân giôùi, nhöng qua söï ñôn sô cuûa moät cuoäc gaëp gôõ. Thieân Chuùa ñeán tröôùc cöûa moät gia ñình, trong caùi oâm dòu daøng giöõa hai ngöôøi phuï nöõ, trong söï gaén keát qua laïi cuûa hai laàn mang thai ñaày ngaïc nhieân vaø hy voïng. ÔÛ ñoù chuùng ta thaáy söï quan taâm cuûa Ñöùc Maria, söï ngaïc nhieân cuûa baø EÂlisabeùt vaø nieàm vui cuûa vieäc chia seû.
Chuùng ta haõy luoân nhôù ñieàu naøy trong Giaùo Hoäi: Thieân Chuùa coù töông quan vaø thöôøng xuyeân ñeán thaêm chuùng ta qua nhöõng cuoäc gaëp gôõ giöõa con ngöôøi vôùi nhau, khi chuùng ta bieát caùch côûi môû vôùi ngöôøi khaùc, khi trong chuùng ta coù moät "söï khuaáy ñoäng" uûng hoä nhöõng ngöôøi ñi ngang qua chuùng ta haøng ngaøy, vaø khi traùi tim chuùng ta khoâng thôø ô vaø voâ caûm tröôùc nhöõng veát thöông cuûa ngöôøi mong manh. Caùc thaønh phoá lôùn cuûa chuùng ta vaø nhieàu quoác gia Chaâu AÂu nhö Phaùp, nôi caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo khaùc nhau cuøng hieän höõu, laø moät löïc löôïng maïnh meõ choáng laïi söï thaùi quaù cuûa chuû nghóa caù nhaân, tính ích kyû vaø söï baùc boû voán taïo ra söï coâ ñôn vaø ñau khoå. Chuùng ta haõy hoïc nôi Chuùa Gieâsu caùch ñoäng vieân ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi soáng gaàn chuùng ta. Chuùng ta haõy hoïc nôi Ñaáng ñoäng loøng thöông xoùt tröôùc moät ñaùm ñoâng meät moûi vaø kieät söùc (x. Mc 6:34) vaø "nhaûy möøng vôùi loøng thöông xoùt" tröôùc thaân xaùc bò thöông tích cuûa nhöõng ai Ngöôøi gaëp. Nhö moät trong nhöõng vò thaùnh vó ñaïi cuûa anh chò em, Thaùnh Vincent de Paul, ñaõ khuyeân nhuû, "vì vaäy, chuùng ta neân laøm meàm loøng mình vaø khieán chuùng nhaän thöùc ñöôïc nhöõng ñau khoå vaø khoán khoå cuûa ngöôøi laân caän chuùng ta. Chuùng ta neân caàu xin Thieân Chuùa ban cho chuùng ta tinh thaàn thöông xoùt, voán chính laø Thaàn Khí cuûa Thieân Chuùa," ñeán möùc nhaän ra raèng ngöôøi ngheøo laø "chuùa vaø chuû cuûa chuùng ta" (Correspondance, entretiens, Documents, Paris 1920-25, 341; 392-393).
Thöa anh chò em, toâi nghó ñeán nhieàu "söï khuaáy ñoäng" ôû Phaùp, vôùi lòch söû phong phuù veà söï thaùnh thieän vaø vaên hoùa; nhöõng ngheä só vaø nhaø tö töôûng ñaõ truyeàn caûm höùng cho nhieàu theá heä. Ngaøy nay cuõng vaäy, cuoäc soáng cuûa chuùng ta vaø cuoäc soáng cuûa Giaùo hoäi, nöôùc Phaùp vaø chaâu AÂu ñang caàn ñieàu naøy: aân suûng cuûa moät böôùc nhaûy voït, moät böôùc nhaûy voït môùi trong ñöùc tin, baùc aùi vaø hy voïng. Chuùng ta caàn khôi daäy nieàm ñam meâ vaø nhieät huyeát cuûa mình, ñaùnh thöùc laïi öôùc muoán daán thaân cho tình huynh ñeä. Chuùng ta caàn moät laàn nöõa lieàu lónh yeâu thöông gia ñình mình vaø daùm yeâu thöông nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát, ñoàng thôøi taùi khaùm phaù trong Tin Möøng aân suûng bieán ñoåi laøm cho cuoäc soáng trôû neân töôi ñeïp.
Chuùng ta haõy nhìn leân Ñöùc Maria, ngöôøi ñaõ töï gaây khoù khaên cho mình khi baét ñaàu moät cuoäc haønh trình vaø laø ngöôøi daïy chuùng ta raèng ñaây laø ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa: Ngöôøi laøm phieàn chuùng ta, khieán chuùng ta chuyeån ñoäng vaø laøm cho chuùng ta "nhaûy möøng", töông töï nhö kinh nghieäm cuûa baø EÂlisabeùt. Chuùng ta muoán trôû thaønh nhöõng Kitoâ höõu gaëp gôõ Thieân Chuùa trong lôøi caàu nguyeän vaø laø anh chò em cuûa chuùng ta trong tình yeâu; Nhöõng Kitoâ höõu nhaûy möøng, rung ñoäng vaø ñoùn nhaän ngoïn löûa cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø sau ñoù ñeå cho mình ñöôïc ñoát chaùy bôûi nhöõng caâu hoûi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, bôûi nhöõng thaùch thöùc cuûa Ñòa Trung Haûi, bôûi tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo - vaø bôûi "nhöõng ñieàu khoâng töôûng thaùnh thieän" cuûa tình huynh ñeä vaø hoøa bình ñang chôø ñöôïc thöïc hieän.
Thöa anh chò em, cuøng vôùi anh chò em, toâi caàu nguyeän vôùi Ñöùc Meï de la Garde, xin Meï gìn giöõ cuoäc soáng cuûa anh chò em, baûo veä nöôùc Phaùp vaø baûo veä toaøn theå Chaâu AÂu, vaø xin Meï khieán chuùng ta nhaûy möøng trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Toâi muoán daâng lôøi caàu nguyeän naøy baèng nhöõng lôøi cuûa Paul Clau-del: "Con thaáy nhaø thôø môû cöûa... Con khoâng coù gì ñeå cung hieán vaø khoâng coù gì ñeå yeâu caàu. Laïy Meï, con ñeán, chæ ñeå nhìn Meï thoâi. Ñeå nhìn Meï, ñeå khoùc vì haïnh phuùc, khi bieát raèng con laø con cuûa Meï, vaø Meï ñang ôû ñoù... OÂi Maria, ñöôïc ôû beân Meï, ñöôïc ôû nôi Meï ñang ôû... Vì Meï luoân ôû ñoù... Ñôn giaûn vì Meï laø Maria... Ñôn giaûn vì Meï hieän höõu... Meï cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, taï ôn Meï ("Ñöùc Trinh Nöõ vaøo buoåi tröa", Poemes de Guerre 1914-1916, Paris, 1992).
- - - - - - - - - -
Töø giaõ luùc keát thuùc Thaùnh leã
Toâi xin caûm ôn Ñöùc Hoàng Y vì nhöõng lôøi noùi cuûa ngaøi vaø toâi xin caûm ôn taát caû anh chò em vì söï hieän dieän vaø nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa anh chò em: xin caûm ôn!
Baây giôø ñaõ keát thuùc chuyeán thaêm naøy, toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn veà söï ñoùn tieáp noàng nhieät maø toâi ñaõ nhaän ñöôïc, cuõng nhö veà taát caû coâng vieäc vaø söï chuaån bò ñaõ dieãn ra trong chuyeán thaêm naøy. Toâi xin caûm ôn Toång thoáng nöôùc Coäng hoøa vaø qua oâng, toâi göûi lôøi chaøo thaân aùi tôùi taát caû moïi ngöôøi nam nöõ nöôùc Phaùp. Toâi chaøo Thuû töôùng ñaõ ñeán ñoùn toâi taïi saân bay vaø toâi cuõng chaøo caùc nhaø chöùc traùch coù maët, ñaëc bieät laø Thò tröôûng Marseille.
Toâi oâm laáy toaøn theå Giaùo hoäi Marseille, vôùi caùc giaùo xöù vaø coäng ñoàng toân giaùo, voâ soá cô sôû giaùo duïc vaø caùc toå chöùc töø thieän cuûa noù. Toång giaùo phaän naøy laø toång giaùo phaän ñaàu tieân treân theá giôùi ñöôïc thaùnh hieán cho Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, trong traän dòch haïch buøng phaùt vaøo naêm 1720. Vì vaäy, trong taâm hoàn anh chò em, chính laø daáu hieäu cuûa tình yeâu dòu daøng cuûa Thieân Chuùa, ngay caû giöõa "ñaïi dòch thôø ô" ngaøy nay. Caûm ôn anh chò em vì söï phuïc vuï dòu daøng vaø taän taâm cuûa anh chò em, laøm chöùng cho söï gaàn guõi vaø loøng caûm thöông cuûa Chuùa!
Moät soá anh chò em ñaõ ñeán ñaây töø nhieàu vuøng khaùc nhau cuûa nöôùc Phaùp: merci aø vous (caùm ôn anh chò em]! Toâi xin chaøo caùc anh chò em töø Nice, cuøng vôùi Ñöùc Giaùm Muïc vaø Thò tröôûng cuûa hoï. Toâi nhôù laïi cuoäc taán coâng khuûng khieáp ngaøy 14 thaùng 7 naêm 2016, trong ñoù anh chò em laø nhöõng ngöôøi soáng soùt. Chuùng ta haõy caàu nguyeän töôûng nhôù taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ thieät maïng trong thaûm kòch ñoù, cuõng nhö trong taát caû caùc haønh ñoäng khuûng boá ñaõ xaûy ra ôû Phaùp vaø ôû moïi nôi treân theá giôùi. Khuûng boá laø heøn nhaùt. Chuùng ta ñöøng meät moûi caàu nguyeän cho hoøa bình ôû nhöõng vuøng bò chieán tranh taøn phaù, ñaëc bieät laø cho ngöôøi daân Ukraine bò chieán tranh taøn phaù.
Toâi göûi lôøi chaøo chaân thaønh tôùi caùc beänh nhaân, treû em vaø ngöôøi giaø, nhöõng ngöôøi laø kyù öùc cuûa neàn vaên minh. Toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng ngöôøi ñang gaëp khoù khaên vaø taát caû nhöõng ngöôøi lao ñoäng ôû thaønh phoá naøy: Jacques Loew, linh muïc coâng nhaân ñaàu tieân cuûa Phaùp, moät coâng nhaân taïi caûng Marseille. Caàu mong phaåm giaù cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc toân troïng, thaêng tieán vaø baûo veä!
Anh chò em thaân meán, toâi seõ ghi nhôù nhöõng cuoäc gaëp gôõ cuûa nhöõng ngaøy naøy trong traùi tim mình. Xin Ñöùc Baø de la Garde troâng coi thaønh phoá naøy, moät thaønh phoá voán laø moät böùc tranh gheùp hy voïng, cho taát caû caùc gia ñình vaø moãi ngöôøi trong anh chò em. Je vous beùnis. S'il vous plait, n'oubliez pas de prier pour moi. Ce travail n'est pas facil! Merci [Toâi chuùc laønh cho anh chò em. Laøm ôn, ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi. Coâng vieäc cuûa toâi khoâng deã daøng! Caûm ôn anh chò em].