Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc
cuoäc gaëp gôõ Ñòa Trung Haûi
Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc cuoäc gaëp gôõ Ñòa Trung Haûi.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Marseille (RVA News 24-09-2023) - Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ keâu goïi caùc nöôùc vuøng Ñòa Trung Haûi taêng cöôøng vieäc tieáp ñoùn vaø hoäi nhaäp ngöôøi di daân, cuõng nhö ñaåy maïnh vieäc chaêm soùc ngöôøi ngheøo.
Ngaøi ñöa ra lôøi môøi goïi treân ñaây, trong dieãn vaên daøi taïi buoåi hoïp beá maïc caùc cuoäc gaëp gôõ Ñòa Trung Haûi, saùng thöù Baûy, ngaøy 23 thaùng Chín naêm 2023, taïi thaønh phoá Marseille, nam Phaùp.
Sau khi vieáng thaêm nhaø cuûa caùc nöõ tu Thöøa sai baùc aùi ôû Saint Mauront, cuï theå laø nhöõng ngöôøi ngheøo ñang ñöôïc taù tuùc vaø giuùp ñôõ taïi ñaây, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñeán Dinh Haûi Ñaêng ñeå tham döï phieân hoïp keát thuùc "Caùc cuoäc gaëp gôõ Ñòa Trung Haûi".
Toøa nhaø huøng vó naøy toïa laïc gaàn Caûng Cuõ cuûa Marseille do hoaøng ñeá Napoleon III xaây caát ñeå taëng cho vôï laø nöõ hoaøng Eugenia, nhöng oâng qua ñôøi tröôùc khi ñeán ôû taïi ñaây, vaø nöõ hoaøng taëng cho thaønh phoá Marseille. Naêm 1904, toøa nhaø ñöôïc bieán thaønh tröôøng y khoa vaø naêm 2013, toøa nhaø ñöôïc taân trang vaø môû roäng thaønh trung taâm hoäi nghò vaø khaùch saïn. Taïi ñaây coù taùm hoäi tröôøng, vaø ñaïi thính ñöôøng coù theå ñoùn nhaän 900 ngöôøi, moät phoøng trieån laõm vaø moät khu vöïc nhaø aên coù theå ñoùn nhaän 1,000 thöïc khaùch.
Ñöùc Thaùnh cha ñeán Toøa nhaø Haûi Ñaêng luùc gaàn 10 giôø vaø ñöôïc Toång thoáng Emmanuel Macron cuøng vôùi Ñöùc Hoàng y Aveline tieáp ñoùn, höôùng daãn vaøo ñaïi thính ñöôøng. Taïi ñaây, treân saân khaáu ñaõ coù ñoâng ñaûo caùc giaùm muïc Ñòa Trung Haûi.
Vaø trong soá 900 ngöôøi hieän dieän, coù hôn 50 giaùm muïc thuoäc caùc giaùo phaän taïi Phaùp, caùc tham döï vieân nhöõng ngaøy gaëp gôõ vöøa qua, keå caû haøng traêm ngöôøi treû.
Chaøo möøng vaø chöùng töø
Môû ñaàu, Ñöùc Hoàng y Aveline, Toång giaùm muïc Giaùo phaän Marseille sôû taïi, ñaõ giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh cha caùc giaùm muïc ñeán töø 25 nöôùc ven Ñòa Trung Haûi, ñoâng ñaûo caùc giaùm muïc Phaùp, caùc vò laõnh ñaïo chính quyeàn: ngoaøi toång thoáng vaø phu nhaân coøn coù thuû töôùng vaø moät soá vò boä tröôûng trong chính phuû Phaùp. Ñöùc Hoàng y khoâng queân caùm ôn chính quyeàn thaønh phoá Marseille ñaõ coäng taùc ñaéc löïc vaøo vieäc toå chöùc cuoäc gaëp gôõ naøy.
Ñöùc Hoàng y cuõng baøy toû tình lieân ñôùi vôùi caùc daân nöôùc ôû Ñòa Trung Haûi ñang gaëp khoù khaên, chieán tranh vaø xaùo troän, vuøng Trung Ñoâng vaø caû Ucraina ñang chòu chieán tranh.
Tieáp lôøi Ñöùc Hoàng y, moïi ngöôøi ñaõ xem moät video keå laïi nhöõng sinh hoaït cuûa cuoäc gaëp gôõ, vaø moät baïn treû vaø Ñöùc cha, Toång giaùm muïc Giaùo phaän Tirana, Albani ñaõ thuaät laïi chöùng töø, baûn thaân ngaøi. Ngaøi voán laø moät ngöôøi treû teân laø Arjan Dodaj, ñöôïc giaùo duïc trong cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn vaø ñaõ vöôït bieân sang YÙ nhö moät ngöôøi di daân, ñöôïc tieáp ñoùn vaø giuùp ñôõ, roài tìm ñöôïc ôn goïi linh muïc, hoaït ñoäng taïi giaùo phaän Firenze, tröôùc khi ñöôïc boå nhieäm laøm Toång giaùm muïc thuû ñoâ Tirana töø thaùng Möôøi Moät naêm 2021.
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Leân tieáng trong dòp naøy, tröôùc heát, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät ñeà cao vai troø cuûa giaù trò cuûa Ñòa Trung Haûi cuõng nhö cuûa thaønh phoá Marseille vaø caùc vaán ñeà cuûa vuøng naøy. Ñöùc Thaùnh cha noùi:
"Anh chò em thaân meán, trong bieån caùc xung ñoät ngaøy nay, chuùng ta hoïp nhau nôi ñaây ñeå ñeà cao giaù trò cuûa Ñòa Trung Haûi, ñeå noù taùi trôû thaønh phoøng thí nghieäm hoøa bình. Vì ñaây laø ôn goïi cuûa mieàn naøy, laø nôi maø caùc nöôùc vaø nhöõng thöïc taïi khaùc nhau gaëp gôõ treân caên baûn nhaân tính maø taát caû chuùng ta ñeàu coù chung, chöù khoâng döïa treân caùc yù thöùc heä ñoái nghòch nhau. Ñuùng vaäy, Ñòa Trung Haûi dieãn taû moät tö töôûng khoâng ñoàng nhaát vaø yù thöùc heä, nhöng ña dieän vaø gaén lieàn vôùi thöïc taïi; moät tö töôûng sinh ñoäng, côûi môû vaø hoøa giaûi: moät tö töôûng coäng ñoàng. Chuùng ta raát caàn tö töôûng ñoù, trong hoaøn caûnh hieän nay, nôi maø nhöõng chuû nghóa quoác gia loãi thôøi vaø hieáu chieán muoán laøm cho giaác mô cuûa coäng ñoaøn caùc daân nöôùc bò taøn luïi! Nhöng chuùng ta haõy nhôù raèng vôùi caùc voõ khí, ngöôøi ta gaây chieán tranh, chöù khoâng phaûi hoøa bình, vaø vôùi söï ham hoá quyeàn bính, ngöôøi ta quay ngöôïc laïi quaù khöù, chöù khoâng kieán taïo töông lai".
Baét ñaàu töø thay ñoåi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo
Nhöng chuùng ta phaûi baét ñaàu töø ñaâu? Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán vieäc Chuùa Gieâsu, beân bôø bieån Galilea, baét ñaàu mang laïi hy voïng cho ngöôøi ngheøo, tuyeân boá hoï laø nhöõng ngöôøi coù phuùc: ngaøi laéng nghe nhöõng ngöôøi tuùng thieáu, chöõa laønh caùc veát thöông cuûa hoï, nhaát laø coâng boá Tin möøng Nöôùc Chuùa cho hoï...
Vaø Ñöùc Thaùnh cha khaúng ñònh raèng chuùng ta, Giaùo hoäi vaø coäng ñoàng daân söï, cuõng haõy taùi khôûi haønh töø vieäc laéng nghe nhöõng ngöôøi ngheøo. Söï thay ñoåi böôùc ñi cuûa caùc coäng ñoaøn chuùng ta heä taïi ñoái xöû vôùi ngöôøi ngheøo nhö nhöõng anh chò em maø ta bieát lòch söû cuûa hoï, chöù khoâng phaûi nhö nhöõng vaán ñeà gaây phieàn toaùi; ñoùn tieáp chöù khoâng che giaáu hoï, giuùp hoï hoäi nhaäp chöù khoâng xua ñuoåi hoï, mang laïi phaåm giaù cho hoï. Ngaøy nay bieån soáng chung giöõa con ngöôøi bò oâ nhieãm vì tình traïng baáp beânh, noù cuõng laøm thöông toån thaønh Marseille huy hoaøng naøy. Vaø nôi naøo ñôøi soáng baáp beânh thì coù naïn toäi phaïm: nôi naøo coù ngheøo naøn veà vaät chaát, giaùo duïc, thieáu coâng aên vieäc laøm, vaên hoùa vaø toân giaùo, thì coù cô hoäi cho caùc toå chöùc baát löông mafia vaø buoân baùn baát hôïp phaùp phaùt trieån. Söï daán thaân cuûa caùc toå chöùc maø thoâi vaãn khoâng ñuû, coøn caàn coù söï gia taêng yù thöùc ñeå phuû nhaän naïn baát hôïp phaùp vaø coù tình lieân ñôùi, ñaây khoâng phaûi laø moät gioït nöôùc trong ñaïi döông, nhöng laø yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå thanh taåy nöôùc".
Lieân ñôùi vôùi thaûm traïng ngöôøi ngheøo
"Thöïc vaäy, nguy hieåm thöïc söï veà xaõ hoäi khoâng phaûi laø söï gia taêng caùc vaán ñeà, nhöng laø suy giaûm söï chaêm soùc. Ngaøy nay, coù ai trôû neân tha nhaân ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû bò boû rôi, deã trôû thaønh nhöõng con moài cho naïn toäi phaïm vaø maïi daâm? Coù ai gaàn guõi nhöõng ngöôøi bò bieán thaønh noâ leä vì coâng vieäc laøm maø leõ ra phaûi laøm cho hoï ñöôïc töï do hôn? Coù ai chaêm soùc caùc gia ñình lo sôï cho töông lai vaø sinh saûn con caùi? Coù ai laéng nghe tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi giaø leû loi, thay vì ñöôïc neâu cao giaù trò, thì laïi bò gaït ra ngoaøi leà, vôùi moät vieãn töôïng goïi laø cheát xöùng ñaùng baèng söï an töû, baèng "caùi cheát ngoït ngaøo", nhöng trong thöïc teá ñoù laø caùi cheát maën hôn laø nöôùc bieån? Coù ai nghó ñeán caùc haøi nhi chöa sinh ra, bò töø khöôùc nhaân danh moät quyeàn tieán boä giaû taïo, nhöng thöïc teá laø thoaùi hoùa trong caùc nhu caàu cuûa moãi ngöôøi? Bao nhieâu ngöôøi soáng nguïp laën trong baïo löïc vaø phaûi chòu nhöõng tình traïng baát coâng vaø baùch haïi? Toâi nghó ñeán bao nhieâu tín höõu Kitoâ, thöôøng buoäc loøng phaûi rôøi boû xöù sôû hoaëc ôû laïi ñoù maø khoâng ñöôïc nhìn nhaän caùc quyeàn cuûa mình, khoâng ñöôïc höôûng troïn quyeàn coâng daân. Vaäy chuùng ta haõy vui loøng daán thaân ñeå nhöõng ngöôøi laø thaønh phaàn xaõ hoäi coù theå trôû thaønh nhöõng coâng daân vôùi ñaày ñuû caùc quyeàn...
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán söï kieän Ñòa Trung Haûi, ñöôïc goïi laø "mare nostrum", bieån cuûa chuùng ta, ñang bieán thaønh "mare mortuum", bieån cheát choùc, Ñòa Trung Haûi, chieác noâi cuûa neàn vaên minh ñang trôû thaønh naám moä choân vuøi phaåm giaù con ngöôøi.
Ñoùn tieáp ngöôøi di daân
Trong phaàn hai cuûa dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh cha noùi veà tieáng keâu bò boùp ngheït cuûa nhöõng anh chò em di daân. Ngaøi ñi töø hình aûnh caûng Marseille, töø bao theá kyû vaãn laø caùnh cöûa môû toang höôùng veà bieån caû, Phaùp vaø AÂu chaâu.
Ñöùc Thaùnh cha baùc boû nhöõng lôøi baùo ñoäng hoát hoaûng veà cuoäc xaâm laêng cuûa ngöôøi di daân vaø goïi ñaây laø moät tình traïng khaån caáp. Vaán ñeà di daân ñaõ coù töø laâu trong lòch söû vaø Ñòa Trung Haûi cuõng phaûn aùnh thöïc traïng theá giôùi: moät beân giaøu suï, tieâu thuï vaø phung phí vaø beân kia laø nhöõng ngheøo ñoùi vaø baáp beânh. Nhöõng nöôùc ngheøo mieàn nam höôùng nhìn veà caùc nöôùc mieàn baéc vaø ngaøy nay hoá chia caùch chöa bao giôø saâu roäng nhö ngaøy nay. Caû Giaùo hoäi cuõng ñaõ tha thieát noùi veà vaán ñeà naøy, caùch ñaây hôn 50 naêm vôùi thaùnh Phaoloâ VI, trong thoâng ñieäp "Phaùt trieån caùc daân toäc". Thaùnh nhaân vieát:
"Caùc daân toäc ngheøo ñoùi hieän nay ñang goïi hoûi moät caùch bi thaûm caùc daân toäc giaøu coù. Giaùo hoäi ruøng mình tröôùc tieáng keâu lo aâu aáy vaø keâu goïi moãi ngöôøi haõy yeâu thöông ñaùp laïi ngöôøi anh em mình" (n.3). Ñöùc Giaùo hoaøng Montini ñaõ lieät keâ ba nghóa vuï cuûa caùc nöôùc phaùt trieån, theo tình huynh ñeä nhaân loaïi vaø sieâu nhieân", ñoù laø: "Nghóa vuï lieân ñôùi: nöôùc giaøu phaûi giuùp ñôõ caùc nöôùc ñang phaùt trieån; nghóa vuï coâng baèng xaõ hoäi: nghóa laø chaán chænh nhöõng töông quan maäu dòch thieáu soùt giöõa caùc daân toäc maïnh vaø yeáu; nghóa vuï baùc aùi ñaïi ñoàng: nghóa laø thaêng tieán moät theá giôùi nhaân baûn hôn cho taát caû moïi ngöôøi..." (n.44). Raát tieác chuùng ta phaûi nhaän raèng theá giôùi ñaõ khoâng theo con ñöôøng aáy, nhöng ñi vaøo con ñöôøng tham lam, sinh ra baát coâng".
Tieáp ñoùn, baûo veä vaø hoäi nhaäp di daân
Cuï theå hôn, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi di daân, Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän coù nhöõng khoù khaên trong vieäc "tieáp ñoùn, baûo veä vaø hoäi nhaäp nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc chôø ñôïi. Tuy nhieân, tieâu chuaån chuû yeáu khoâng theå laø duy trì cuoäc soáng sung tuùc cuûa mình, nhöng laø cöùu vaõn phaåm giaù con ngöôøi. Nhöõng ngöôøi chaïy ñeán tò naïn nôi chuùng ta, khoâng theå bò coi nhö moät gaùnh naëng phaûi mang: neáu chuùng ta coi hoï nhö nhöõng ngöôøi anh em, thì hoï seõ trôû neân cho chuùng ta nhö nhöõng moùn quaø. Chuùa nhaät ngaøy mai laø Ngaøy Theá giôùi Di daân vaø Tò naïn, chuùng ta haõy ñeå cho lòch söû cuûa bao nhieâu anh chò em ñang gaëp khoù khaên ñaùnh ñoäng taâm hoàn, hoï coù quyeàn di cö hay khoâng di cö vaø chuùng ta ñöøng kheùp kín mình trong söï döûng döng". Lòch söû thuùc giuïc chuùng ta haõy gia taêng yù thöùc ñeå phoøng ngöøa söï chìm ñaém cuûa neàn vaên minh. Thöïc vaäy, töông lai seõ khoâng ôû trong söï kheùp kín, trôû veà vôùi quaù khöù, ñi ngöôïc laïi treân con ñöôøng lòch söû. Choáng laïi naïn boùc loät ngöôøi, giaûi phaùp khoâng phaûi laø xua ñuoåi, nhöng baûo ñaûm, theo khaû naêng cuûa moãi ngöôøi, moät soá roäng raõi nhöõng ngöôøi ñöôïc nhaäp cö hôïp phaùp vaø ñeàu ñaën, nhôø söï tieáp ñoùn coâng baèng töø phía AÂu Chaâu, trong boái caûnh coäng taùc vôùi caùc nöôùc nguyeân quaùn.
Hoäi kieán vôùi Toång thoáng Phaùp
Sau dieãn vaên daøi nöûa tieáng ñoàng hoà cuûa Ñöùc Thaùnh cha, Ñöùc Toång giaùm muïc Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Phaùp, EÙric de Moulins-Beaufort, cuûa Giaùo phaän Reims, ñaõ ngoû lôøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha vaø moïi ngöôøi, roài Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm caùc vò ñaïi dieän caùc giaùo phaän vuøng Ñòa Trung Haûi hieän dieän, tröôùc khi gaëp gôõ rieâng Toång thoáng Phaùp vaø gia ñình oâng taïi moät phoøng trong toøa nhaø Haûi Ñaêng.
Toång thoáng Emmanuel Macron naêm nay 46 tuoåi (1977), hoaït ñoäng trong laõnh vöïc ngaân haøng vaø taøi chaùnh tröôùc khi tham gia chính trò, roài laøm Boä tröôûng kinh teá, Coâng ngheä. OÂng ñaéc cöû Toång thoáng hoài thaùng Naêm naêm 2017, sau ñoù ñöôïc taùi cöû hoài thaùng Saùu naêm 2022.
Trong khi Ñöùc Thaùnh cha gaëp Toång thoáng, thì taïi moät phoøng gaàn ñoù, Ñöùc Hoàng y Parolin, Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, hoäi kieán vôùi baø Thuû töôùng Phaùp, coù söï hieän dieän cuûa Ñöùc Toång giaùm muïc Edgar Pena Parra, Phuï taù quoác vuï khanh, vaø Ñöùc Toång giaùm muïc Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Phaùp.
Sau caùc hoaït ñoäng chính thöùc treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ veà Toøa Toång giaùm muïc Marseille ñeå duøng böõa tröa.