Hoäi nghò ñaàu tieân taïi Campuchia
veà lòch söû Kitoâ giaùo taïi nöôùc naøy
Hoäi nghò ñaàu tieân taïi Campuchia veà lòch söû Kitoâ giaùo taïi nöôùc naøy.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Phnom Penh (RVA News 18-09-2023) - Hoâm 14 thaùng Chín naêm 2023, Hoäi nghò ñaàu tieân veà lòch söû Kitoâ giaùo taïi Campuchia ñaõ tieán haønh taïi Ñaïi hoïc Hoaøng gia ôû thuû ñoâ Phnom Penh.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân, sau nhöõng naêm thaùng cuûa yù thöùc heä ñieân cuoàng thôøi Pol Pot, moät hoäi nghò chính thöùc ñöôïc toå chöùc, vôùi söï coäng taùc cuûa giôùi hoïc thuaät ñòa phöông, baøn veà lòch söû söï hieän dieän cuûa Kitoâ giaùo taïi Campuchia, vôùi chuû ñeà: "500 naêm thaân höõu: Giaùo hoäi vaø Vöông quoác Campuchia".
Hoäi nghò do Khoa söû hoïc cuûa Ñaïi hoïc Hoaøng gia toå chöùc, vôùi söï coäng taùc cuûa Hoäi lòch söû Campuchia vaø caùc thaønh vieân cuûa Hoäi thöøa sai Paris, voán hieän dieän taïi ñaây tröôùc thôøi Khmer Ñoû vaø ngaøy nay ñang tieáp tuïc phuïc vuï Giaùo hoäi Coâng giaùo ñöôïc taùi sinh taïi nöôùc naøy.
Tham döï hoäi nghò, coù khoaûng 70 ngöôøi, trong ñoù coù nhieàu sinh vieân treû, ñaëc bieät quan taâm theo doõi coâng vieäc cuûa Hoäi nghò. Trong soá caùc dieãn giaû, coù Ñöùc cha Olivier Schmitthaeusler, Ñaïi dieän Toâng toøa Phnom Penh, cuøng vôùi Hoøa thöôïng Yon Seng Yeath, noùi veà töông quan giöõa Haøng Giaùo phaåm Coâng giaùo vaø Phaät giaùo, töø naêm 1860 ñeán nay.
Baøi thuyeát trình quan troïng khaùc laø cuûa cha Vincent Chreùtienne, thöøa sai taïi Phuû doaõn Toâng toøa Battambang, veà lòch söû Giaùo hoäi taïi Campuchia, xeùt vì sau khi cuoäc phaù huûy caùc taøi lieäu do Khmer Ñoû thöïc hieän, nhöõng nguoàn maïch duy nhaát coøn laïi veà thôøi kyø tröôùc Pol Pot, ñöôïc giöõ trong Vaên khoá cuûa Hoäi thöøa sai Paris. Nhieàu hoïc giaû Khmer ñaõ trình baøy caùc ñoùng goùp veà nhöõng khuoân maët ñaëc bieät trong naêm theá kyû lòch söû: töø caùc hoaït ñoäng choáng cheá ñoä noâ leä cho ñeán nhöõng baøi veà caên tính Khmer, keå caû vaán ñeà dòch Kinh thaùnh.
Cha Franco Legnani, thuoäc hoäi PIME, Giaùo hoaøng truyeàn giaùo haûi ngoaïi Milano, ñang hoaït ñoäng taïi Campuchia, nhaän ñònh raèng: toâi nghó Hoäi nghò naøy ñaõ ñaït ñöôïc muïc tieâu, nghóa laø nhoùm hoïp caùc hoïc giaû quan taâm nghieân cöùu vaø ñaøo saâu lòch söû chung cuûa nhaân daân Campuchia, vaø cuûa Giaùo hoäi, ñeå khích leä yù muoán tieáp tuïc nhöõng nghieân cöùu veà vaán ñeà naøy. Chuùng toâi laø moät coäng ñoaøn beù nhoû, nhöng ñieàu quan troïng laø phoå bieán nhöõng caên coäi lòch söû chuùng toâi. Trong moät luùc naøo ñoù, söï hieän dieän cuûa Kitoâ giaùo, quaù gaén lieàn vôùi cheá ñoä baûo hoä, ñoù laø ñieàu ñuùng, nhöng khoâng theå ñoùng khung trong kinh nghieäm aáy. Moät ñieàu cuõng quan troïng laø cho thaáy chuùng toâi khoâng phaûi nhö nhieàu giaùo phaùi ñeán nöôùc naøy chæ sau thôøi kyø Pol Pot: chuùng toâi ñaõ chia seû lòch söû vaø nhöõng ñau khoå vôùi ngöôøi Khmer".
(Asia News 17-9-2023)