Trong cuoäc hoïp baùo töø Ulan Bator trôû veà Vatican,
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caûnh caùo
choáng laïi caùc yù thöùc heä trong Giaùo hoäi vaø theá giôùi
Trong cuoäc hoïp baùo töø Ulan Bator trôû veà Vatican, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caûnh caùo choáng laïi caùc yù thöùc heä trong Giaùo hoäi vaø theá giôùi.
Vuõ Vaên An
Roma (VietCatholic News 04-09-2023) - VaticanNews töôøng trình raèng: Trong cuoäc troø chuyeän vôùi caùc nhaø baùo treân chuyeán bay trôû veà töø Moâng Coå, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeà caäp ñeán nhieàu chuû ñeà khaùc nhau, bao goàm caû Thöôïng hoäi ñoàng saép tôùi, vaø nhaéc laïi raèng nhöõng nhaän xeùt gaàn ñaây cuûa ngaøi vôùi giôùi treû Coâng Giaùo Nga laø moät lôøi môøi goïi hoï ñöøng queân di saûn vaên hoùa cuûa mình.
Thöïc vaäy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ toå chöùc cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay truyeàn thoáng cuûa ngaøi vaøo thöù Hai vôùi caùc nhaø baùo ñi cuøng ngaøi treân chuyeán trôû veà Rome töø Moâng Coå. Ngaøi ñaõ nhaän caùc caâu hoûi veà moät soá chuû ñeà, baét ñaàu baèng caâu hoûi töø moät nhaø baùo ñeán töø quoác gia chuû nhaø cuûa Chuyeán toâng du laàn thöù 43 cuûa ngaøi.
Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ töø phieân aâm vaø dòch thuaät tieáng Anh cuûa cuoäc hoïp baùo:
Jargalsaikhan Dambadarjaa (Tôø baùo Defacto)
Xin caùm ôn Ñöùc Giaùo Hoaøng raát nhieàu vì ñaõ vieáng thaêm Moâng Coå. Caâu hoûi cuûa toâi laø: muïc tieâu chính cuûa ngaøi trong chuyeán thaêm naøy laø gì vaø ngaøi coù haøi loøng vôùi keát quaû ñaït ñöôïc khoâng?
[Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ]: YÙ töôûng ñeán thaêm Moâng Coå ñeán vôùi toâi khi nghó veà coäng ñoàng Coâng Giaùo nhoû beù. Toâi thöïc hieän nhöõng chuyeán ñi naøy ñeå thaêm caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo vaø cuõng ñeå ñoái thoaïi vôùi lòch söû vaø vaên hoùa cuûa daân toäc naøy cuõng nhö vôùi neàn huyeàn nhieäm cuûa moät daân toäc.
Ñieàu quan troïng laø vieäc truyeàn giaùo khoâng ñöôïc coi laø vieäc caûi ñaïo. Vieäc caûi ñaïo luoân haïn cheá. Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ noùi raèng ñöùc tin khoâng phaùt trieån nhôø caûi ñaïo maø baèng söï thu huùt. Vieäc loan baùo Tin Möøng ñi vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi vaên hoùa. Coù vieäc Phuùc AÂm hoùa vaên hoùa vaø hoäi nhaäp Tin Möøng, bôûi vì caùc Kitoâ höõu cuõng theå hieän caùc giaù trò Kitoâ giaùo cuûa mình baèng neàn vaên hoùa cuûa chính daân toäc hoï. Ñieàu naøy traùi ngöôïc vôùi ñònh nghóa thuoäc ñòa hoùa toân giaùo.
Ñoái vôùi toâi, cuoäc haønh trình laø ñeå tìm hieåu ngöôøi daân Moâng Coå, ñoái thoaïi vôùi hoï, tieáp nhaän neàn vaên hoùa cuûa hoï vaø ñoàng haønh cuøng Giaùo hoäi treân haønh trình cuûa mình vôùi söï toân troïng ñaëc bieät ñoái vôùi hoï vaø neàn vaên hoùa cuûa hoï. Toâi haøi loøng vôùi keát quaû.
Ulambadrakh Markhaakhuu (ULS Suld Tv)
Ngaøy nay, xung ñoät giöõa caùc neàn vaên minh chæ coù theå ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua ñoái thoaïi, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ noùi. Ulaanbaatar coù theå töï coi mình laø neàn taûng cho cuoäc ñoái thoaïi quoác teá giöõa Chaâu AÂu vaø Chaâu AÙ khoâng?
Toâi nghó vaäy. Baïn coù moät ñieàu gì ñoù raát thuù vò, cuõng thích hôïp cho cuoäc ñoái thoaïi naøy - toâi cho pheùp mình goïi noù laø 'ñieàu huyeàn nhieäm vôùi ngöôøi haøng xoùm thöù ba'. Baïn cho raèng Ulaanbaatar laø thuû ñoâ cuûa moät quoác gia xa bieån nhaát, vaø chuùng toâi coù theå noùi raèng vuøng ñaát cuûa baïn naèm giöõa hai cöôøng quoác laø Nga vaø Trung Quoác.
Ñoù laø lyù do taïi sao neàn huyeàn nhieäm cuûa baïn laø coá gaéng ñoái thoaïi ngay caû vôùi 'nhöõng ngöôøi haøng xoùm thöù ba' cuûa mình: khoâng phaûi vì khinh thöôøng hai ngöôøi naøy, bôûi vì baïn coù quan heä toát vôùi caû hai ngöôøi hoï, maø vì khao khaùt tính phoå quaùt, toû baày giaù trò cuûa baïn vôùi toaøn theá giôùi, vaø cuõng ñeå nhaän ñöôïc töø ngöôøi khaùc nhöõng giaù trò cuûa hoï ñeå böôùc vaøo ñoái thoaïi.
Ñieàu laï laø, trong suoát lòch söû, vieäc ñi tìm vuøng ñaát khaùc thöôøng bò nhaàm laãn vôùi chuû nghóa thöïc daân, hoaëc vôùi yù töôûng ñi vaøo thoáng trò# luoân luoân nhö theá. Thay vaøo ñoù, vôùi neàn huyeàn nhieäm vôùi ngöôøi haøng xoùm thöù ba, baïn coù trieát lyù laø ra ngoaøi tìm kieám nhöng ñeå ñoái thoaïi. Toâi raát thích kieåu noùi naøy veà ngöôøi haøng xoùm thöù ba. Ñoù laø söï phong phuù cuûa baïn.
Cristina Cabrejas (EFE)
Hoâm qua, ngaøi ñaõ göûi moät thoâng ñieäp tôùi ngöôøi daân Trung Quoác, yeâu caàu ngöôøi Coâng Giaùo haõy laø nhöõng coâng daân toát sau khi chính quyeàn nöôùc naøy khoâng cho pheùp caùc giaùm muïc ñeán Moâng Coå. Quan heä vôùi Trung Quoác hieän nay theá naøo? Vaø coù tin töùc gì veà chuyeán ñi cuûa Ñöùc Hoàng Y Zuppi tôùi Baéc Kinh vaø söù meänh ñeán Ukraine khoâng?
Söù meänh cuûa Ñöùc Hoàng Y Zuppi laø söù meänh hoøa bình maø toâi ñaõ giao phoù cho ngaøi. Vaø ngaøi ñaõ leân keá hoaïch ñeán thaêm Moscow, Kiev, Hoa Kyø vaø caû Baéc Kinh. Ñöùc Hoàng Y Zuppi laø moät ngöôøi coù loái ñoái thoaïi tuyeät vôøi vaø coù taàm nhìn phoå quaùt. Neàn taûng cuûa ngaøi bao goàm kinh nghieäm laøm vieäc ôû Mozambique ñeå tìm kieám hoøa bình, vaø ñoù laø lyù do taïi sao toâi cöû ngaøi ñi.
Moái quan heä vôùi Trung Quoác raát ñaùng toân troïng, raát toân troïng. Caù nhaân toâi raát ngöôõng moä ngöôøi daân Trung Quoác. Caùc keânh tieáp xuùc raát côûi môû - ñeå boå nhieäm caùc giaùm muïc, coù moät uûy ban ñaõ laøm vieäc vôùi chính phuû Trung Quoác vaø Vatican trong moät thôøi gian daøi. Roài coù raát nhieàu, hay ñuùng hôn laø coù moät soá linh muïc Coâng Giaùo hoaëc trí thöùc Coâng Giaùo thöôøng ñöôïc môøi ñeán caùc tröôøng ñaïi hoïc Trung Quoác ñeå giaûng daïy.
Toâi nghó chuùng ta caàn phaûi tieán leân trong khía caïnh toân giaùo ñeå hieåu nhau hôn vaø ñeå ngöôøi daân Trung Quoác khoâng nghó raèng Giaùo hoäi khoâng chaáp nhaän vaên hoùa vaø caùc giaù trò cuûa hoï vaø raèng Giaùo hoäi phuï thuoäc vaøo moät theá löïc khaùc, moät theá löïc nöôùc ngoaøi.
Con ñöôøng thaân thieän naøy ñöôïc UÛy ban do Ñöùc Hoàng Y Parolin chuû trì thöïc hieän toát: hoï ñang laøm raát toát, ngay caû veà phía Trung Quoác, caùc moái quan heä ñang tieán trieån. Toâi raát toân troïng ngöôøi daân Trung Quoác.
Gerard O'Connell (Taïp chí America)
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng, moái quan heä giöõa Vieät Nam vaø Toøa Thaùnh hieän nay raát tích cöïc, gaàn ñaây ñaõ coù moät böôùc tieán ñaùng ghi nhaän. Nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo Vieät Nam ñang yeâu caàu Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeán thaêm hoï, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ laøm vôùi Moâng Coå. Coù khaû theå ñeán thaêm Vieät Nam baây giôø khoâng? Coù lôøi môøi naøo töø chính phuû khoâng? Vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang leân keá hoaïch cho nhöõng chuyeán ñi naøo khaùc?
Vieät Nam laø moät trong nhöõng kinh nghieäm ñoái thoaïi raát toát ñeïp maø Giaùo hoäi ñaõ coù ñöôïc trong thôøi gian gaàn ñaây. Toâi coù theå noùi noù gioáng nhö söï ñoàng caûm laãn nhau trong ñoái thoaïi. Hai beân ñeàu coù thieän chí hieåu nhau vaø tìm caùch tieán veà phía tröôùc; coù vaán ñeà nhöng ôû Vieät Nam toâi thaáy vaán ñeà sôùm muoän gì cuõng ñöôïc khaéc phuïc.
Caùch ñaây khoâng laâu, vôùi Chuû tòch nöôùc Vieät Nam, chuùng toâi ñaõ noùi chuyeän thoaûi maùi. Toâi raát tích cöïc veà moái quan heä vôùi Vieät Nam; coâng vieäc toát ñaõ dieãn ra trong nhieàu naêm.
Toâi nhôù caùch ñaây boán naêm, coù moät nhoùm nghò só Vieät Nam ñeán thaêm: hoï ñoái thoaïi raát vui veû, raát toân troïng. Khi moät neàn vaên hoùa côûi môû thì coù khaû naêng ñoái thoaïi; neáu coù söï kheùp kín hoaëc nghi ngôø thì vieäc ñoái thoaïi seõ raát khoù khaên. Vôùi Vieät Nam, ñoái thoaïi laø côûi môû, coù nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm, nhöng noù côûi môû vaø töø töø tieán veà phía tröôùc. Ñaõ coù moät soá vaán ñeà, nhöng chuùng ñaõ ñöôïc giaûi quyeát.
Trong haønh trình Vieät Nam, neáu toâi khoâng ñi thì chaéc chaén Ñöùc Gioan XXIV seõ ñi. Chaéc chaén seõ coù [moät chuyeán ñi], bôûi ñoù laø vuøng ñaát ñaùng ñeå phaùt trieån vaø toâi raát coù thieän caûm.
Coøn nhöõng haønh trình khaùc thì coù Marseille; vaø sau ñoù laø moät chuyeán ñeán moät quoác gia nhoû ôû Chaâu AÂu, vaø chuùng toâi ñang xem lieäu mình coù theå laøm ñöôïc hay khoâng. Nhöng noùi thaät, vôùi toâi vieäc ñi du lòch baây giôø khoâng heà deã daøng nhö luùc ban ñaàu. Coù nhöõng haïn cheá trong vieäc ñi boä vaø ñieàu ñoù haïn cheá toâi. Nhöng chuùng ta seõ xem.
Fausto Gasparroni (ANSA)
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhöõng nhaän xeùt gaàn ñaây cuûa Ngaøi vôùi giôùi treû Coâng Giaùo Nga veà "nöôùc Nga vó ñaïi", di saûn cuûa nhöõng nhaân vaät nhö Peter Ñaïi ñeá vaø Catherine II ñaõ laøm naåy sinh moät soá cuoäc thaûo luaän. Chaúng haïn, nhöõng bình luaän naøy ñaõ gaây khoù chòu raát nhieàu cho ngöôøi Ukraine, cuõng ñaõ gaây ra nhöõng haäu quaû veà maët ngoaïi giao vaø ôû moät möùc ñoä naøo ñoù ñöôïc coi gaàn nhö laø söï toân vinh chuû nghóa ñeá quoác Nga vaø thaäm chí laø moät kieåu taùn thaønh caùc chính saùch cuûa Putin. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha: taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha caûm thaáy caàn phaûi ñöa ra nhöõng nhaän xeùt naøy, neáu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ suy nghó veà cô hoäi ñöa ra chuùng, lieäu Ñöùc Thaùnh Cha coù laëp laïi chuùng khoâng? Vaø ngoaøi ra, chæ ñeå laøm cho moïi thöù roõ raøng, Ñöùc Thaùnh Cha coù theå cho chuùng con bieát Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà chuû nghóa ñeá quoác vaø ñaëc bieät laø chuû nghóa ñeá quoác Nga?
Haõy noùi veà boái caûnh: ñoù laø cuoäc ñoái thoaïi vôùi giôùi treû Nga. Vaø khi keát thuùc cuoäc ñoái thoaïi, toâi ñöa ra cho hoï moät thoâng ñieäp, moät thoâng ñieäp maø toâi luoân nhaéc laïi: haõy chòu traùch nhieäm veà di saûn cuûa mình. Ñieåm ñaàu tieân: tieáp nhaän di saûn cuûa baïn. Toâi noùi ñieàu töông töï ôû moïi nôi. Vaø vôùi suy nghó naøy, toâi coá gaéng taïo ra moät cuoäc ñoái thoaïi giöõa oâng baø vaø caùc chaùu: raèng caùc chaùu seõ tieáp noái di saûn cuûa caùc ngaøi. Toâi noùi ñieàu naøy ôû khaép moïi nôi, vaø ñoù laø thoâng ñieäp.
Ñieåm thöù hai, ñeå laøm roõ yù toâi veà di saûn: Toâi ñaõ ñeà caäp ñeán yù töôûng veà nöôùc Nga vó ñaïi, bôûi vì di saûn cuûa Nga raát toát; noù raát ñeïp. Haõy nghó veà lónh vöïc vaên hoïc, aâm nhaïc, quay trôû laïi vôùi Dostoevsky, ngöôøi hoâm nay noùi vôùi chuùng ta veà chuû nghóa nhaân baûn tröôûng thaønh. (Nga) ñaõ ñaûm nhaän chuû nghóa nhaân baûn naøy, phaùt trieån trong ngheä thuaät vaø vaên hoïc. Ñaây seõ laø khía caïnh thöù hai khi toâi noùi veà di saûn, phaûi khoâng?
Ñieåm thöù ba, coù leõ khoâng phuø hôïp, nhöng noùi veà nöôùc Nga vó ñaïi khoâng phaûi theo nghóa ñòa lyù maø theo nghóa vaên hoùa, toâi nhôù laïi nhöõng gì chuùng toâi ñaõ ñöôïc daïy ôû tröôøng: Peter I, Catherine II. Vaø (ñieåm) thöù ba naøy xuaát hieän, ñieàu naøy coù leõ khoâng hoaøn toaøn ñuùng. Toâi khoâng bieát. Haõy ñeå caùc nhaø söû hoïc cho chuùng ta bieát. Nhöng ñoù laø moät ghi chuù boå sung xuaát hieän trong ñaàu toâi vì toâi ñaõ hoïc noù ôû tröôøng.
Ñieàu toâi noùi vôùi nhöõng ngöôøi Nga treû tuoåi laø haõy chòu traùch nhieäm veà di saûn cuûa hoï, tieáp nhaän di saûn cuûa hoï, nghóa laø ñöøng mua noù ôû nôi khaùc. Haõy tieáp nhaän di saûn cuûa baïn. Vaø nöôùc Nga vó ñaïi ñaõ ñeå laïi di saûn gì? Vaên hoùa Nga coù veû ñeïp vaø chieàu saâu tuyeät vôøi vaø khoâng neân bò huûy boû vì caùc vaán ñeà chính trò. Ñaõ coù nhöõng naêm thaùng ñen toái ôû nöôùc Nga nhöng di saûn cuûa noù vaãn luoân nguyeân veïn.
Sau ñoù, baïn noùi veà chuû nghóa ñeá quoác, vaø toâi khoâng nghó ñeán chuû nghóa ñeá quoác khi noùi ñieàu ñoù. Toâi ñaõ noùi veà vaên hoùa, vaø vieäc truyeàn taûi vaên hoùa khoâng bao giôø coù tính chaát ñeá quoác, khoâng bao giôø. Luoân luoân laø ñoái thoaïi vaø toâi ñang noùi veà ñieàu ñoù.
Ñuùng laø coù nhöõng ñeá quoác muoán aùp ñaët heä tö töôûng cuûa mình. Toâi seõ döøng ôû ñaây: khi vaên hoùa bò chaét loïc vaø bieán thaønh heä tö töôûng thì ñoù laø chaát ñoäc. Vaên hoùa ñöôïc söû duïng nhöng ñöôïc chaét loïc thaønh heä tö töôûng. Chuùng ta phaûi phaân bieät vaên hoùa cuûa moät daân toäc vôùi nhöõng heä tö töôûng xuaát hieän töø moät soá trieát gia, chính trò gia cuûa daân toäc ñoù. Vaø toâi noùi ñieàu naøy cho moïi ngöôøi, cuõng nhö cho Giaùo hoäi.
Trong Giaùo hoäi thöôøng coù nhöõng heä tö töôûng taùch Giaùo hoäi ra khoûi söï soáng baét nguoàn töø goác reã vaø ñi leân. Hoï taùch Giaùo hoäi ra khoûi aûnh höôûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Moät heä tö töôûng khoâng coù khaû naêng nhaäp thaân; noù chæ laø moät yù töôûng. Nhöng khi heä tö töôûng taäp hôïp söùc maïnh vaø trôû thaønh chính trò, noù thöôøng trôû thaønh cheá ñoä ñoäc taøi, phaûi khoâng? Noù trôû thaønh moät söï baát löïc trong ñoái thoaïi, ñeå tieán veà phía tröôùc vôùi caùc neàn vaên hoùa. Vaø chuû nghóa ñeá quoác laøm ñieàu naøy. Chuû nghóa ñeá quoác luoân cuûng coá baét ñaàu töø moät heä tö töôûng.
Trong Giaùo Hoäi chuùng ta cuõng phaûi phaân bieät hoïc thuyeát vôùi heä tö töôûng: hoïc thuyeát ñích thöïc khoâng bao giôø mang tính yù thöùc heä, khoâng bao giôø. Noù baét nguoàn töø daân thaùnh trung thaønh cuûa Thieân Chuùa. Thay vaøo ñoù, heä tö töôûng taùch rôøi khoûi thöïc teá, taùch rôøi khoûi con ngöôøi... Toâi khoâng bieát mình ñaõ traû lôøi caâu hoûi cuûa baïn chöa.
Robert Messner (DPA)
Chaøo buoåi saùng. Moät caâu hoûi lieân quan ñeán vieäc caäp nhaät Laudato si' cuûa ngaøi: lieäu noù coù theå ñöôïc hieåu nhö moät söï theå hieän söï ñoàng caûm vôùi caùc nhaø hoaït ñoäng moâi tröôøng nhö "Theá heä cuoái cuøng", voán toå chöùc caùc cuoäc bieåu tình mang tính bieåu tình cao ñoä? Coù leõ trong baûn caäp nhaät naøy cuõng coù moät thoâng ñieäp naøo ñoù daønh cho caùc nhaø hoaït ñoäng treû xuoáng ñöôøng?
Noùi chung, toâi khoâng ñeà caäp ñeán nhöõng keû cöïc ñoan naøy. Nhöng giôùi treû ñang lo ngaïi. Moät nhaø khoa hoïc gioûi ngöôøi YÙ - chuùng toâi ñaõ coù moät cuoäc hoïp taïi Vieän Haøn laâm (veà Khoa hoïc, chuû bieân) - ñaõ coù moät baøi phaùt bieåu hay vaø keát luaän raèng: "Toâi khoâng muoán chaùu gaùi toâi, môùi sinh ra ngaøy hoâm qua, phaûi soáng trong moät theá giôùi xaáu xí nhö vaäy trong thôøi gian ba möôi naêm nöõa."
Ngöôøi treû nghó veà töông lai. Vaø theo nghóa ñoù, toâi thích vieäc hoï chieán ñaáu toát. Nhöng khi coù lieân quan ñeán heä tö töôûng, hoaëc coù aùp löïc chính trò hoaëc bò lôïi duïng vaøo muïc ñích naøy, thì noù seõ thaát baïi.
Toâng Huaán cuûa toâi seõ ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy leã Thaùnh Phanxicoâ, ngaøy 4 thaùng 10, vaø noù laø moät söï xem xeùt laïi nhöõng gì ñaõ xaûy ra keå töø hoäi nghò COP ôû Paris, coù leõ laø hieäu quaû nhaát cho ñeán nay. Coù moät soá tin töùc veà moät soá ñeà xuaát cuûa COP vaø veà moät soá vaán ñeà vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát vaø caàn phaûi giaûi quyeát chuùng moät caùch caáp baùch. Noù [toâng huaán] khoâng lôùn nhö Laudato si', nhöng laø söï tieáp noái cuûa Laudato si' veà nhöõng ñieàu môùi meû, vaø cuõng laø moät phaân tích veà tình hình.
Etienne Loraillleøre (KTO TV)
Ngaøi mong muoán coù moät Giaùo hoäi ñoàng nghò ôû Moâng Coå vaø treân toaøn theá giôùi. Phieân hoïp thaùng Möôøi ñaõ laø thaønh quaû coâng vieäc cuûa daân Chuùa. Laøm theá naøo nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi töø khaép nôi treân theá giôùi coù theå tham gia vaøo giai ñoaïn naøy? Laøm theá naøo coù theå traùnh ñöôïc söï phaân cöïc veà yù thöùc heä? Vaø lieäu nhöõng ngöôøi tham gia coù theå noùi vaø chia seû coâng khai nhöõng gì hoï ñang traûi qua ñeå coù theå cuøng böôùc ñi vôùi hoï khoâng? Hay toaøn boä dieãn trình seõ ñöôïc giöõ rieâng tö?
Coâ ñaõ noùi veà caùch traùnh aùp löïc yù thöùc heä. Khoâng coù choã cho heä tö töôûng trong Thöôïng Hoäi ñoàng, vì ñoù laø moät tính naêng ñoäng khaùc. Thöôïng Hoäi ñoàng laø veà cuoäc ñoái thoaïi: giöõa nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, giöõa caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi, veà ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi, veà ñoái thoaïi vôùi theá giôùi, veà nhöõng vaán ñeà aûnh höôûng ñeán nhaân loaïi ngaøy nay.
Nhöng khi ngöôøi ta nghó ñeán vieäc thöïc hieän moät con ñöôøng yù thöùc heä thì Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ keát thuùc. Khoâng coù choã cho yù thöùc heä taïi Thöôïng hoäi ñoàng, chæ coù choã cho ñoái thoaïi. Noùi chuyeän vôùi nhau nhö anh chò em vaø thaûo luaän veà giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi. Tieán veà phía tröôùc.
Sau ñoù toâi muoán nhaán maïnh raèng tính ñoàng nghò khoâng phaûi laø phaùt minh cuûa toâi: ñoù laø Thaùnh Phaoloâ VI. Khi Coâng ñoàng Vatican II keát thuùc, ngaøi nhaän ra raèng ôû phöông Taây, Giaùo hoäi ñaõ maát ñi chieàu kích ñoàng nghò; Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaãn coøn coù noù. Vì lyù do naøy, ngaøi ñaõ thaønh laäp Vaên phoøng Thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, trong saùu möôi naêm qua ñaõ tieán haønh vieäc suy tö theo caùch thöùc ñoàng nghò nhö moät tieán trình lieân tuïc, tieán veà phía tröôùc.
Nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm quyeát ñònh naøy cuûa Thaùnh Phaoloâ VI, toâi ñaõ kyù vaø coâng boá moät taøi lieäu veà Thöôïng Hoäi ñoàng laø gì vaø noù ñaõ tieán trieån nhö theá naøo. Vaø baây giôø noù ñaõ tieán veà phía tröôùc; noù ñaõ tröôûng thaønh hôn, vaø vì lyù do naøy, toâi nghó seõ raát toát neáu coù moät Thöôïng hoäi ñoàng veà tính ñoàng nghò, voán khoâng phaûi laø moät xu höôùng; ñoù laø moät thöïc teá coå xöa; Giaùo hoäi Ñoâng phöông luoân coù ñieàu ñoù.
Nhöng laøm theá naøo chuùng ta coù theå soáng tính ñoàng nghò vaø soáng noù vôùi tö caùch laø nhöõng Kitoâ höõu, nhö toâi ñaõ noùi tröôùc ñaây, maø khoâng nhöôïng boä caùc yù thöùc heä.
Trong tieán trình hoäi nghò: coù moät ñieàu maø chuùng ta phaûi baûo veä, ñoù laø baàu khoâng khí ñoàng nghò. Ñaây khoâng phaûi laø moät chöông trình truyeàn hình nôi baïn noùi veà moïi thöù. Khoâng. Coù moät khoaûnh khaéc toân giaùo; coù moät khoaûnh khaéc trao ñoåi toân giaùo.
Trong phaàn giôùi thieäu cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, moãi ngöôøi seõ phaùt bieåu töø ba ñeán boán phuùt: ba (baøi phaùt bieåu, chuû bieân) vaø sau ñoù seõ coù ba ñeán boán phuùt im laëng ñeå caàu nguyeän. Sau ñoù laø ba caâu nöõa vaø caàu nguyeän. Khoâng coù tinh thaàn caàu nguyeän naøy thì khoâng coù tính ñoàng nghò; noù trôû thaønh chính trò vaø chuû nghóa nghò vieän. Thöôïng Hoäi ñoàng khoâng phaûi laø moät quoác hoäi.
Veà tính rieâng tö cuûa caùc cuoäc thaûo luaän: coù moät boä phaän do Tieán só Ruffini ñöùng ñaàu, ngöôøi ñang ôû ñaây vaø seõ ñöa ra caùc thoâng caùo baùo chí veà tieán trình cuûa Thöôïng hoäi ñoàng. Trong Thöôïng Hoäi ñoàng, ñieàu caàn thieát laø baûo veä tính toân giaùo vaø baûo veä quyeàn töï do cuûa nhöõng ngöôøi phaùt bieåu. Veà vaán ñeà naøy seõ coù moät uûy ban do Tieán só Ruffini laøm chuû tòch, seõ cung caáp thoâng tin veà tieán trình cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng.
Antonio PELAYO (Vida Nueva)
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngaøi vöøa noùi veà Thöôïng hoäi ñoàng vaø taát caû chuùng toâi ñeàu ñoàng yù vôùi ngaøi raèng Thöôïng hoäi ñoàng naøy ñaõ taïo ra nhieàu söï toø moø vaø quan taâm. Thaät khoâng may, noù cuõng gaây ra nhieàu chæ trích töø caùc thöïc taïi Coâng Giaùo. Toâi ñeà caäp (baây giôø) ñeán moät cuoán saùch coù lôøi môû ñaàu cuûa Ñöùc Hoàng Y Burke, ngöôøi noùi raèng Thöôïng Hoäi ñoàng laø moät chieác hoäp pandora maø töø ñoù moïi tai hoïa cho Giaùo hoäi seõ xuaát hieän. Ngaøi nghó gì veà laäp tröôøng naøy? Ngaøi coù nghó raèng noù seõ bò thöïc taïi khaéc phuïc hay (quan ñieåm naøy) coù theå aûnh höôûng ñeán Thöôïng Hoäi ñoàng?
Toâi khoâng bieát lieäu toâi ñaõ noùi ñieàu naøy tröôùc ñaây chöa. Caùch ñaây vaøi thaùng, toâi ñaõ goïi cho moät nöõ tu Caùt Minh. "Caùc nöõ tu theá naøo roài, Meï Beà Treân?" Baø aáy laø moät nöõ tu Caùt Minh khoâng phaûi ngöôøi YÙ. Vaø meï beà treân ñaõ traû lôøi toâi. Vaø cuoái cuøng baø aáy noùi vôùi toâi: "Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng, chuùng con lo sôï veà Thöôïng Hoäi ñoàng naøy". "chuyeän gì baây giôø ñang xaûy ra vaäy?" Toâi noùi ñuøa: "Meï coù muoán göûi moät chò em ñeán Thöôïng Hoäi ñoàng khoâng?" "Khoâng, chuùng con sôï Ñöùc Thaùnh Cha seõ thay ñoåi tín lyù." Vaø ñaây laø nhöõng gì baø aáy noùi, baø aáy coù yù töôûng naøy...
Nhöng neáu baïn ñi ñeán taän goác reã cuûa nhöõng yù töôûng naøy, baïn seõ tìm thaáy nhöõng heä tö töôûng. Luoân luoân, khi ngöôøi ta muoán taùch ra khoûi con ñöôøng hieäp thoâng trong Giaùo hoäi, ñieàu luoân keùo noù ra xa nhau chính laø yù thöùc heä. Vaø hoï buoäc toäi Giaùo hoäi veà ñieàu naøy ñieàu noï, nhöng hoï khoâng bao giôø buoäc toäi ñieàu gì laø ñuùng: (noù ñöôïc taïo neân töø) nhöõng keû toäi loãi. Hoï khoâng bao giôø noùi ñeán toäi loãi... Hoï baûo veä moät "tín lyù", moät tín lyù gioáng nhö nöôùc caát khoâng coù muøi vò vaø khoâng phaûi laø tín lyù Coâng Giaùo ñích thöïc, töùc laø trong Kinh Tin Kính. Vaø ñieàu ñoù thöôøng gaây tai tieáng. Thaät tai tieáng bieát bao khi cho raèng Thieân Chuùa ñaõ nhaäp theå laøm ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ trôû thaønh Ngöôøi, Ñöùc Meï vaãn giöõ trinh tieát? Ñieàu naøy gaây tai tieáng.
Cindy Wooden (CNS)
Xin chaøo Ñöùc Giaùo Hoaøng, con muoán tieáp tuïc caâu hoûi cuûa ngöôøi ñoàng nghieäp ngöôøi Phaùp cuûa con veà Thöôïng Hoäi ñoàng vaø thoâng tin. Raát nhieàu giaùo daân ñaõ daønh raát nhieàu thôøi gian, caàu nguyeän, tham gia vaøo vieäc noùi vaø laéng nghe. Hoï muoán bieát ñieàu gì ñang dieãn ra trong Thöôïng Hoäi ñoàng. Vaø ngaøi ñaõ noùi veà kinh nghieäm cuûa ngaøi veà Thöôïng Hoäi ñoàng veà toân giaùo, trong ñoù moät soá ngöôøi ñaõ noùi, "ñöøng ñaët ñieàu naøy...", "Baïn khoâng theå noùi ñieàu naøy..." Chuùng con, nhöõng nhaø baùo, thaäm chí khoâng ñöôïc tieáp caän Phieân Hoïp vaø caùc phieân hoïp chung. Laøm sao chuùng ta coù theå chaéc chaén raèng nhöõng gì chuùng ta ñöôïc cho nhö "chaùo" [tieáng YÙ: pappa] laø söï thaät? Haù khoâng coù khaû theå côûi môû hôn moät chuùt vôùi caùc nhaø baùo hay sao?
Nhöng [noù] raát côûi môû, con thaân yeâu; noù raát côûi môû! Coù moät uûy ban do [Paolo] Ruffini [Boä tröôûng Boä Truyeàn thoâng Vatican, chuû bieân] chuû trì seõ ñöa tin töùc haøng ngaøy, nhöng côûi môû hôn, toâi khoâng bieát, côûi môû hôn, toâi khoâng bieát...
Thaät toát khi uûy ban naøy seõ raát toân troïng caùc baøi phaùt bieåu cuûa moïi ngöôøi vaø seõ coá gaéng khoâng noùi huyeân thuyeân [tieáng YÙ: chiacchiericcio], nhöng noùi nhöõng ñieàu chính xaùc veà tieán trình thöôïng hoäi ñoàng, mang tính xaây döïng cho Giaùo hoäi. Neáu baïn muoán, neáu ai ñoù muoán tin töùc laø "Ngöôøi naøy ñaõ ñaû kích ngöôøi kia vì lyù do naøy hay lyù do kia," thì ñoù laø tin ñoàn chính trò.
UÛy ban khoâng coù moät nhieäm vuï deã daøng khi noùi: "Hoâm nay söï suy tö ñaõ ñi theo höôùng naøy, noù ñaõ dieãn ra nhö theá naøy," vaø truyeàn taûi tinh thaàn giaùo hoäi chöù khoâng phaûi tinh thaàn chính trò. Nghò vieän khaùc vôùi Thöôïng hoäi ñoàng. Ñöøng queân raèng nhaân vaät chính cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng laø Chuùa Thaùnh Thaàn. Vaø laøm theá naøo ñieàu naøy coù theå ñöôïc truyeàn ñi? Ñaây laø lyù do taïi sao söï tieán boä cuûa Giaùo hoäi phaûi ñöôïc chuyeån taûi.
Vincenzo Romeo (RAI TG 2)
Chaøo buoåi saùng, thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngaøi laø Giaùo hoaøng cuûa caùc vuøng ngoaïi vi, vaø caùc vuøng ngoaïi vi, ñaëc bieät laø ôû YÙ, ñang phaûi chòu ñau khoå raát nhieàu. Chuùng ta ñaõ chöùng kieán moät soá giai ñoaïn ñaùng lo ngaïi veà baïo löïc, suy thoaùi... Chaúng haïn, gaàn Naples, moät linh muïc giaùo xöù, Don [Maurizio] Patriciello [muïc töû giaùo xöù ôû Caivano, chuû bieân] thaäm chí coøn môøi baïn ñeán [ñeán ñoù], roài ñeán Palermo [ôû Sicilia]. Coù theå laøm gì ñöôïc? Ngaøi ñaõ ñeán thaêm "caùc bieät thöï khoán khoå" ôû Buenos Aires, vì vaäy ngaøi coù kinh nghieäm veà vieäc naøy. Thuû töôùng cuûa chuùng con cuõng ñaõ ñeán thaêm moät trong nhöõng vuøng ngoaïi vi naøy. Coù raát nhieàu cuoäc thaûo luaän. Coù theå laøm gì, Giaùo hoäi vaø caùc toå chöùc cuûa Nhaø nöôùc coù theå laøm gì ñeå vöôït qua söï suy thoaùi naøy vaø bieán caùc vuøng ngoaïi vi thöïc söï laø moät phaàn cuûa moät quoác gia?
Baïn noùi veà nhöõng vuøng ngoaïi vi, gioáng nhö caùc khu oå chuoät: baïn phaûi tieán leân, baïn phaûi ñeán ñoù vaø laøm vieäc ôû ñoù, nhö ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû Buenos Aires bôûi caùc linh muïc laøm vieäc ôû ñoù - moät nhoùm linh muïc coù moät Giaùm Muïc Phuï Taù ñöùng ñaàu - vaø baïn laøm vieäc ôû ñoù. Chuùng ta phaûi côûi môû vôùi ñieàu naøy, caùc chính phuû phaûi côûi môû, taát caû caùc chính phuû treân theá giôùi, nhöng coù nhöõng vuøng ngoaïi vi thaät bi thaûm.
Toâi quay laïi vôùi moät vuøng ngoaïi vi ñaày tai tieáng maø ngöôøi ta coá gaéng che ñaäy: vuøng ngoaïi vi cuûa ngöôøi Rohingya. Ngöôøi Rohingya ñau khoå. Hoï khoâng phaûi laø Kitoâ höõu; hoï laø ngöôøi Hoài giaùo, nhöng hoï ñau khoå vì ñaõ bò bieán caûi thaønh ngoaïi vi; hoï ñaõ bò ñuoåi ra ngoaøi. Chuùng ta phaûi nhìn thaáy caùc loaïi ngoaïi vi khaùc nhau vaø cuõng hoïc bieát raèng ngoaïi vi laø nôi thöïc taïi con ngöôøi hieån nhieân hôn vaø ít pha cheá vi hôn - cuõng coù nhöõng khoaûnh khaéc toài teä, toâi khoâng muoán lyù töôûng hoùa - nhöng noù ñöôïc tri nhaän toát hôn.
Moät trieát gia töøng noùi moät ñieàu khieán toâi raát coù aán töôïng: "Thöïc taïi ñöôïc hieåu roõ nhaát töø nhöõng vuøng ngoaïi vi". Chuùng ta phaûi noùi chuyeän vôùi nhöõng vuøng ngoaïi vi, vaø caùc chính phuû phaûi thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi thöïc söï, coâng baèng xaõ hoäi thöïc söï, vôùi nhöõng vuøng ngoaïi vi xaõ hoäi khaùc nhau vaø caû vôùi nhöõng vuøng ngoaïi vi yù thöùc heä, ñeå khieán hoï noùi chuyeän, bôûi vì nhieàu khi chính nhöõng vuøng ngoaïi vi yù thöùc heä teá nhò naøo ñoù ñaõ kích ñoäng nhöõng ngoaïi vi xaõ hoäi... Theá giôùi ngoaïi vi khoâng heà deã daøng. Caûm ôn.
Ñaây laø moät baûn dòch vaø phieân aâm ñeå laøm vieäc. Caùc chöõ vaø caùch dieãn ñaït trong ngoaëc ñôn ñöôïc cung caáp ñeå laøm roõ.