Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ
chính quyeàn Moâng Coå
Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ chính quyeàn Moâng Coå.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Ulanbator (RVA News 03-09-2023) - Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñeà cao söï daán thaân cuûa Moâng Coå trong vieäc baûo veä moâi tröôøng, ñoùng goùp cho hoøa bình theá giôùi. Ngaøi cuõng nhaéc ñeán söï ñoùng goùp cuûa coäng ñoàng Coâng giaùo beù nhoû taïi nöôùc naøy vaø hy voïng hieäp ñònh ñang ñöôïc thöông thaûo giöõa Toøa Thaùnh vaø Moâng Coå seõ taïo ñieàu kieän toát ñeïp cho caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi Coâng Giaùo taïi nöôùc naøy.
Ñöùc Thaùnh cha baøy toû laäp tröôøng treân ñaây, trong cuoäc gaëp gôõ chính quyeàn vaø caùc ñaïi dieän nhaân daân Moâng Coå.
Cuoäc gaëp gôõ naøy laø moät trong hai hoaït ñoäng chính cuûa ngaøi trong ngaøy 02 thaùng Chín naêm 2023, trong ñoù coù cuoäc gaëp gôõ cuûa ngaøi vôùi caùc giaùm muïc vaøo ban chieàu cuøng ngaøy.
Nghi thöùc tieáp ñoùn chính thöùc
Ban saùng, sau khi daâng thaùnh leã rieâng taïi toøa Phuû doaõn ôû thuû ñoâ Ulanbator, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñeán Quaûng tröôøng Sukhabaatar, ôû trung taâm thaønh phoá, vôùi pho töôïng to lôùn cuûa Thaønh Caùt Tö Haõn vaø ñöôïc Toång thoáng Khurelsukh tieáp ñoùn chính thöùc, vôùi nghi thöùc long troïng luùc 9 giôø, roài ngaøi tieán ñeán Phuû Toång thoáng ñeå hoäi kieán rieâng trong moät caên nhaø leàu Ger.
Toång thoáng Khurelsukh cuûa Moâng Coå naêm nay 55 tuoåi (1968), toát nghieäp ñaïi hoïc quoác phoøng cuûa Moâng Coå, vaø chuyeân veà nhöõng nghieân cöùu chính trò; roài hoïc chuyeân ngaønh veà quaûn trò coâng coäng, vaø taïi ñaïi hoïc luaät khoa taïi Ñaïi hoïc quoác gia Moâng Coå. OÂng töøng laøm Thuû töôùng trong boán naêm, töø 2017 ñeán 2021, sau ñoù laøm chuû tòch ñaûng nhaân daân Moâng Coå.
Tieáp ñoù, vaøo luùc 10 giôø, Ñöùc Thaùnh cha tieán vaøo Hoäi tröôøng cuõng trong phuû Toång thoáng ñeå gaëp gôõ caùc vò laõnh ñaïo chính quyeàn, ñaïi dieän caùc taàng lôùp xaõ hoäi vaø ngoaïi giao ñoaøn.
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Leân tieáng sau lôøi chaøo möøng cuûa Toång thoáng Moâng Coå, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán hình aûnh caên nhaø truyeàn thoáng hình troøn cuûa ngöôøi daân nöôùc naøy, goïi laø Ger, coù loã troáng ôû treân maùi, ñeå aùnh saùng chieáu vaøo. Ñoù laø nhöõng caên nhaø löu ñoäng, coù theå deã daøng thaùo gôõ vaø raùp laïi, hôïp vôùi ñôøi soáng du muïc cuûa daân Moâng Coå. Ngaøi noùi: "Naøy ñaây, toâi ñang ñöùng tröôùc loái vaøo, nhö moät ngöôøi löõ haønh thaân höõu, ñeán vôùi caùc baïn nhö moät ngöôøi roùn reùn vaø vôùi taâm hoàn haân hoan, mong öôùc ñöôïc theâm phong phuù veà nhaân baûn tröôùc söï hieän dieän cuûa caùc baïn.
Lòch söû quan heä Toøa Thaùnh vaø Moâng Coå
"Khi vaøo nhaø ngöôøi khaùc, thaät laø ñeïp thoùi quen [cuûa ngöôøi Moâng Coå] trao ñoåi quaø taëng keøm theo nhöõng lôøi gôïi laïi nhöõng cô hoäi gaëp gôõ tröôùc ñaây. Vaø tuy nhöõng quan heä ngoaïi giao taân thôøi giöõa Moâng Coå vaø Toøa Thaùnh chæ môùi coù ñaây, - naêm nay laø kyû nieäm 30 naêm kyù laù thö do Boä tröôûng Dambiin Dorligjav, ñeå cuûng coá quan heä song phöông,- nhöng töø xa xöa trong quaù khöù, noùi chính xaùc laø caùch ñaây ñuùng 777 naêm, giöõa cuoái thaùng Taùm vaø ñaàu thaùng Chín naêm 1246, cha Giovanni di Pian mieàn Carpine, phaùi vieân cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng, ñaõ vieáng thaêm Hoaøng ñeá thöù ba cuûa Moâng Coå laø Quyù Do Haõn (Guyug Khan, 1246-1248) vaø trình leân Ñaïi Haõn laù thö chính thöùc cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Innocenzo. Ít laâu sau ñoù, laù thö phuùc ñaùp ñöôïc bieân soaïn vaø ñoùng aán cuûa Ñaïi Haõn baèng tieáng Moâng Coå truyeàn thoáng, ñöôïc dòch ra nhieàu thöù tieáng. Laù thö ñoù coøn ñöôïc giöõ trong Thö vieän Vatican vaø hoâm nay, toâi haân haïnh trình baøy cho quyù vò moät baûn sao coù chöùng thöïc, ñöôïc thöïc hieän vôùi nhöõng kyõ thuaät taân tieán nhaát ñeå baûo ñaûm chaát löôïng cao bao nhieâu coù theå. Öôùc gì ñaây laø moät daáu chæ tình thaân höõu coá cöïu ñöôïc taêng tröôûng vaø ñoåi môùi".
Nhöõng öu ñieåm cuûa Moâng Coå
Trong dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh cha cuõng ñeà cao loái soáng cuûa ngöôøi Moâng Coå, quan taâm khoâng phaù vôõ söï quaân bình teá nhò veà moâi sinh. Ñaây laø ñieàu coù theå daïy cho ñi nhöõng ngöôøi ngaøy nay muoán kheùp kín trong söï tìm kieám tö lôïi thieån caän. Loái soáng aáy muoán ñeå laïi cho haäu theá moät traùi ñaát vaãn coøn ñoùn tieáp vaø phong phuù.
Nhöõng coá gaéng ngoaïi giao cuûa Moâng Coå
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán nhöõng coá gaéng ngoaïi giao cuûa Moâng Coå ngaøy nay, tích cöïc gaén boù vôùi Lieân Hieäp Quoác, daán thaân beânh vöïc caùc quyeàn con ngöôøi vaø neàn hoøa bình, giöõ moät vai troø yù nghóa giöõa loøng ñaïi luïc AÙ chaâu to lôùn vaø trong quang caûnh quoác teá. Trong chieàu höôùng naøy, ngaøi nhaán maïnh ñeán quyeát taâm cuûa Moâng Coå ngaên chaën söï baønh tröôùng haït nhaân vaø quyeát taâm laø moät quoác gia khoâng coù voõ khí haït nhaân. Moâng Coå khoâng nhöõng thöïc thi moät chính saùch ñoái ngoaïi hoøa bình, nhöng coøn muoán giöõ moät vai troø quan troïng cho hoøa bình theá giôùi vaø cuõng choáng laïi aùn töû hình.
Ñöùc Thaùnh cha cuõng ñeà cao "khaû naêng ngoaïi thöôøng cuûa caùc tieàn nhaân ngöôøi Moâng Coå nhìn nhaän nhöõng ñieåm tuyeät haûo cuûa caùc daân toäc hoïp thaønh laõnh thoå meânh moâng cuûa laõnh phoå vöông quoác vaø ñaët nhöõng öu ñieåm aáy ñeå phaùt trieån chung. Ñoù laø moät taám göông caàn neâu cao vaø taùi ñeà nghò cho ngaøy nay. Öôùc gì Trôøi Cao ban cho treân traùi ñaát naøy bò taøn phaù vì quaù nhieàu xung ñoät, ngaøy nay taùi taïo nhöõng ñieàu kieän ñeå coù neàn hoøa bình Moâng Coå nhö xöa kia, nghóa laø vaéng boùng xung ñoät, trong nieàm toân troïng caùc luaät leä quoác teá. Nhö moät tuïc ngöõ cuûa quyù vò vaãn noùi: "Caùc ñaùm maây qua ñi, trôøi coøn ôû laïi": nhöõng ñaùm maây ñen toái cuûa chieán tranh haõy bò queùt tan do yù chí cöông quyeát cuûa moät tình huynh ñeä ñaïi ñoàng trong ñoù nhöõng caêng thaúng ñöôïc giaûi quyeát treân caên baûn gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi, vaø baûo ñaûm cho taát caû moïi ngöôøi caùc quyeàn caên baûn".
Nhaéc nhôû chieàu kích sieâu vieät
Ñöùc Thaùnh cha cuõng ñeà caäp ñeán chieàu kích sieâu vieät trong cuoäc soáng vaø nhaän xeùt raèng: "Khi vaøo trong moät caên nhaø Ger, ngöôøi ta nhìn leân cao, höôùng veà ñieåm trung taâm cao nhaát cuûa nhaø, laø cöûa soå troøn ôû giöõa, ñeå aùnh saùng chieáu vaøo vaø coùt ñeå chieâm ngaém baàu trôøi. Toâi muoán nhaán maïnh thaùi ñoä cô baûn maø truyeàn thoáng cuûa quí vò giuùp chuùng ta taùi khaùm phaù: ñoù laø bieát höôùng nhìn leân cao. Ngöôùc maét leân nhìn trôøi, baàu trôøi xanh voán ñöôïc quyù vò luoân kính troïng, coù nghóa laø ôû trong thaùi ñoä ngoan ngoaõn, côûi môû ñoái vôùi caùc giaùo huaán toân giaùo. Thöïc vaäy, coù moät yù nghóa taâm linh saâu saéc trong baûn saéc vaên hoùa cuûa quyù vò vaø thaät laø tuyeät vôøi vì Moâng Coå laø moät bieåu töôïng töï do toân giaùo.
Vai troø caùc toân giaùo
"Toâi nghó ñeán nguy cô maø tinh thaàn duy tieâu thuï ngaøy nay, khoâng nhöõng taïo neân bao nhieâu baát coâng, kheùp kín trong moät thaùi ñoä caù nhaân chuû nghóa, queân laõng tha nhaân vaø nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp ñaõ nhaän ñöôïc. Traùi laïi, caùc toân giaùo, khi khoâng bò hö hoûng vì nhöõng sai traùi beø phaùi, laø nhöõng naâng ñôõ ñaùng tin caäy trong vieäc kieán taïo nhöõng xaõ hoäi laønh maïnh vaø thònh vöôïng, trong ñoù caùc tín höõu xaû thaân ñeå söï soáng chung hoøa bình daân söï vaø nhöõng döï phoùng chính trò ngaøy caøng phuïc vuï coâng ích, vaø cuõng laø nhöõng con ñeâ ngaên chaën teä naïn tham nhuõng nguy hieåm. Nhöõng thöù naøy laø moät ñe doïa nghieâm troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån baát kyø nhoùm ngöôøi naøo. Noù nuoâi döôõng moät naõo traïng vuï lôïi vaø laøm cho nhieàu quoác gia trôû neân ngheøo naøn."
Ñoùng goùp cuûa Coäng ñoàng Coâng giaùo Moâng Coå
Trong dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán söï ñoùng goùp cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo Moâng Coå cho ñaát nöôùc vaø xaõ hoäi. Ngaøi noùi:
"Coäng ñoaøn Coâng giaùo Moâng Coå vui möøng ñoùng goùp phaàn cuûa mình. Coäng ñoàng naøy ñaõ baét ñaàu hôn 30 naêm nay cöû haønh ñöùc tin cuûa mình trong moät nhaø Ger vaø cuõng nhö trong nhaø thôø chính toøa hieän nay, taïi thaønh phoá lôùn naøy, nhö hình daùng cuûa noù nhaéc nhôû ñieàu aáy. Ñoù laø nhöõng daáu hieäu muoán chia seû hoaït ñoäng cuûa mình trong tinh thaàn phuïc vuï traùch nhieäm vaø huynh ñeä, vôùi nhaân daân Moâng Coå, laø daân toäc cuûa mình. Vì theá, toâi haøi loøng vì coäng ñoàng Coâng giaùo, tuy beù nhoû vaø khieâm haï, nhöng cuõng haêng haùi tham gia vaø daán thaân vaøo haønh trình taêng tröôûng cuûa ñaát nöôùc, phoå bieán neàn vaên hoùa lieân ñôùi, toân troïng taát caû moïi ngöôøi vaø ñoái thoaïi lieân toân, xaû thaân cho coâng lyù, hoøa bình vaø hoøa hôïp xaõ hoäi. Toâi caàu mong raèng, nhôø moät luaät phaùp saùng suoát vaø quan taâm tôùi nhöõng nhu caàu cuï theå, caùc tín höõu Coâng giaùo ñòa phöông, ñöôïc söï hoã trôï cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ thaùnh hieán ñeán töø caùc nöôùc khaùc nhau, coù theå luoân coáng hieán khoâng khoù khaên cho Moâng Coå phaàn ñoùng goùp cuûa mình veà maët nhaân ñaïo vaø tinh thaàn, ñeå möu ích cho daân toäc naøy. Veà vaán ñeà naøy, cuoäc thöông thuyeát hieän nay ñeå kyù keát moät hieäp ñònh song phöông giöõa Moâng Coå vaø Toøa Thaùnh, laø moät keânh quan troïng ñeå ñaït tôùi nhöõng ñieàu kieän thieát yeáu haàu tieán haønh nhöõng hoaït ñoäng bình thöôøng, trong ñoù Giaùo hoäi Coâng giaùo daán thaân. Trong soá nhöõng hoaït ñoäng aáy, ngoaøi chieàu kích toân giaùo phuïng töï cuûa mình, coøn noåi baät nhieàu saùng kieán phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän, trong caùc lónh vöïc giaùo duïc, y teá, töø thieän vaø nghieân cöùu, thaêng tieán vaên hoùa: nhöõng hoaït ñoäng aáy chöùng toû tinh thaàn khieâm toán, huynh ñeä vaø lieân ñôùi cuûa Tin möøng Chuùa Gieâsu laø con ñöôøng duy nhaát maø caùc tín höõu Coâng giaùo ñöôïc keâu goïi böôùc ñi trong coøn ñöôøng maø hoï chia seû vôùi moãi daân toäc treân traùi ñaát.
Sau baøi dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh cha coøn gaëp gôõ rieâng Chuû tòch Quoác hoäi Moâng Coå, oâng Gombojav Zandanshatar, roài Thuû töôùng Moâng Coå, oâng Oyun-Erdene, tröôùc khi trôû veà toøa Phuû doaõn, chæ caùch ñoù hôn hai caây soá ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi.