Thoâng ñieäp Hoøa giaûi cuûa Ukraine vaø Ba Lan:
"Chuùng toâi tha thöù vaø caàu xin söï thöù tha"
Thoâng ñieäp Hoøa giaûi cuûa Ukraine vaø Ba Lan: "Chuùng toâi tha thöù vaø caàu xin söï thöù tha".
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Warsaw (VietCatholic News 25-07-2023) - Linh muïc Raymond J. de Souza, laø chuû buùt taäp san Coâng Giaùo Convivium cuûa Canada, coù baøi nhaän ñònh nhan ñeà "Ukraine and Poland's Message of Reconciliation: 'We Forgive and Ask Forgiveness'", nghóa laø "Thoâng ñieäp Hoøa giaûi cuûa Ukraine vaø Ba Lan: 'Chuùng toâi tha thöù vaø caàu xin söï thöù tha". Xin kính môøi quyù vò vaø anh chò em theo doõi baûn dòch sang Vieät Ngöõ sau ñaây:
Trong khi söï chuù yù cuûa quoác teá veà cuoäc xaâm löôïc Ukraine cuûa Nga ñöôïc taäp trung vaøo hoäi nghò thöôïng ñænh NATO ôû Vilnius vaøo tuaàn tröôùc, moät söï hoøa giaûi quan troïng, caû veà toân giaùo vaø chính trò, ñaõ dieãn ra ôû Warsaw, Ba Lan vaø Lutsk, Ukraine; nhaân dòp kyû nieäm 80 naêm vuï thaûm saùt Volhynia naêm 1943. Toång thoáng Volodymyr Zelenskiy vaø Toång thoáng Ba Lan Andrzej Duda ñaõ gaëp nhau taïi thaønh phoá Lutsk phía taây Ukraine. Taäp trung taïi moät nhaø thôø Coâng Giaùo, caùc vò Giaùm Muïc Coâng Giaùo vaø Chính thoáng giaùo ñaõ daãn ñaàu nhöõng lôøi caàu nguyeän cho söï hoøa giaûi vaø sau ñoù caû hai toång thoáng thaép neán ñeå töôûng nhôù caùc naïn nhaân cuûa vuï thaûm saùt. Vieäc buoåi leã ñöôïc toå chöùc trong nhaø thôø ñaõ laø moät cöû chæ aân caàn töø Zelenskiy, moät ngöôøi Do Thaùi.
Caùc toång thoáng ñaõ cuøng noùi: "Chuùng ta cuøng nhau baøy toû loøng kính troïng ñoái vôùi taát caû nhöõng naïn nhaân voâ toäi cuûa Volhynia! Kyù öùc hôïp nhaát chuùng ta! Cuøng nhau chuùng ta maïnh hôn." Treân trang web rieâng cuûa mình, Zelenskiyy noùi theâm: "Chuùng toâi coi troïng moïi maïng soáng, ghi nhôù lòch söû vaø cuøng nhau baûo veä töï do."
Vuï thaûm saùt Volhynia laø coâng vieäc cuûa nhöõng ngöôøi theo chuû nghóa daân toäc Ukraine, nhöõng ngöôøi ñaõ nhìn thaáy trong quyeát ñònh cuûa Hitler quay sang choáng laïi Stalin vaøo naêm 1941, moät tieàm naêng giaønh ñoäc laäp cuûa Ukraine khoûi Maïc Tö Khoa. Hoï hoaït ñoäng ôû Ba Lan bò Ñöùc Quoác xaõ taïm chieám sau naêm 1941, hôïp taùc vôùi löïc löôïng Ñöùc Quoác xaõ. Naêm 1943, hoï tieán haønh moät cuoäc taán coâng cheát ngöôøi vaøo caùc ngoâi laøng Ba Lan. Ba Lan cho bieát soá ngöôøi cheát leân tôùi 100,000 ngöôøi vaø söï taøn baïo vaãn laø moät ñieåm gaây xích mích giöõa Ba Lan vaø Ukraine. Ñaõ coù nhöõng cuoäc traû ñuõa cuûa ngöôøi Ba Lan ñoái vôùi ngöôøi Ukraine, vôùi khoaûng 2,000 ngöôøi bò gieát.
Ba Lan laø ñoàng minh vöõng chaéc nhaát cuûa Ukraine keå töø cuoäc xaâm löôïc toaøn dieän cuûa Nga vaøo naêm 2022, cung caáp vieän trôï quaân söï vaø nhaân ñaïo, cuõng nhö tieáp nhaän haøng trieäu ngöôøi tò naïn vaøo nhaø rieâng cuûa hoï, taát caû ñeàu khoâng caàn ñeán caùc traïi tò naïn. Ñieàu ñaùng chuù yù hôn laø ñieàu naøy dieãn ra baát chaáp moät theá kyû tröôùc, sau Theá chieán thöù nhaát vaø vieäc Ba Lan giaønh laïi ñoäc laäp, ngöôøi Ukraine vaø ngöôøi Ba Lan ñaõ coù chieán tranh, moät chöông ñau thöông khaùc trong lòch söû Slav.
Söï hoøa giaûi ôû Lutsk moät phaàn laø heä quaû cuûa cuoäc xaâm löôïc cuûa Nga. Vôùi söï hieän dieän nguy hieåm cuûa Nga ôû Ukraine, vaø Ba Lan chæ môùi giaûi phoùng khoûi söï thoáng trò cuûa Maïc Tö Khoa vaøo naêm 1989, caû ngöôøi Ba Lan vaø ngöôøi Ukraine moät laàn nöõa nhaän thaáy söï caàn thieát phaûi taêng cöôøng hoøa giaûi khi ñoái maët vôùi moái ñe doïa chung.
Hoøa giaûi khoâng chæ laø moät haønh ñoäng chính trò. Noù döïa treân meänh leänh cuûa Kitoâ giaùo laø phaûi coù loøng thöông xoùt vaø tìm kieám loøng thöông xoùt.
Tröôùc cuoäc gaëp ôû Lutsk, Thöôïng phuï Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hy Laïp Ukraine, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Sviatoslav Shevchuk cuûa Kyiv, ñaõ ñeán Warsaw ñeå gaëp Ñöùc Toång Giaùm Muïc Stanislaw Gadecki, chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Ba Lan. Hai toång giaùm muïc, ñaïi dieän cho caùc giaùm muïc töông öùng cuûa hoï, ñaõ kyù moät vaên baûn hoøa giaûi chung.
Trong nhöõng ngaøy tieáp theo, caùc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Shevchuk vaø Gadecki cuøng nhau ñeán Ukraine ñeå döï Thaùnh leã töôûng nieäm. Chuû teá chính cuûa Thaùnh leã hoøa giaûi ôû Lutsk laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Visvaldas Kulbokas, Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Ukraine.
Ñöùc Thöôïng Phuï Chính Thoáng Giaùo Epiphanius cuûa Kyiv, nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Chính thoáng Ukraine, cuõng tham gia vaøo nhöõng lôøi caàu nguyeän töôûng nieäm ôû Lutsk. Ukraine laø moät quoác gia ña soá theo Chính thoáng giaùo.
"Hoâm nay, taïi ñaây, xung quanh ngai vaøng cuûa Chuùa ôû Lutsk, vôùi tö caùch laø nhöõng tín höõu, chuùng ta nghe thaáy trôøi vaø ñaát, ngöôøi soáng vaø ngöôøi cheát ñoàng thanh noùi vôùi nhau nhö theá naøo: chuùng toâi tha thöù vaø caàu xin söï thöù tha!" Ñöùc Toång Giaùm Muïc Shevchuk noùi.
Caùc töø ñaõ ñöôïc löïa choïn caån thaän cho aâm höôûng lòch söû cuûa hoï. Naêm 1965, caùc giaùm muïc Ba Lan, trong phieân hoïp cuoái cuøng cuûa Coâng ñoàng Vatican II, ñaõ göûi thö cho caùc giaùm muïc nhöõng quoác gia khaùc nhau, môøi hoï ñeán Ba Lan vaøo naêm 1966 ñeå kyû nieäm moät thieân nieân kyû ngaøy Ba Lan ñöôïc röûa toäi vaøo naêm 966. Thieân nieân kyû naøy laø taâm ñieåm cuûa phong traøo toân giaùo vaø vaên hoùa choáng laïi chuû nghóa coäng saûn do vò giaùo chuû baát khuaát cuûa Ba Lan, Chaân phöôùc Stefan Wyszynski, laõnh ñaïo.
Ñöùc Hoàng Y Wyszynski vaø caùc giaùm muïc Ba Lan khaùc, keå caû Ñöùc Toång Giaùm Muïc Karol Wojtyla cuûa Krakoùw, ñaõ kyù moät laù thö maïnh meõ, ñöôïc soaïn thaûo baèng tieáng Ñöùc, bôûi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Boleslaw Kominek cuûa Wroclaw. Böùc thö ñeà caäp ñeán söï khuûng khieáp cuûa Chieán tranh theá giôùi thöù hai vaø söï taøn phaù trong cuoäc xaâm löôïc cuûa Ñöùc Quoác xaõ ñoái vôùi Ba Lan. Böùc thö bao goàm nhöõng töø noåi tieáng naøy: "Chuùng toâi tha thöù vaø caàu xin söï thöù tha."
Noåi tieáng, bôûi vì böùc thö ñoù giôø ñaây laø moät bieåu töôïng maïnh meõ cho thaáy coù theå hoøa giaûi, ngay caû sau nhöõng haønh ñoäng taøn baïo nhaát. Thoâng ñieäp veà loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, ñöôïc troàng ôû Ba Lan giöõa Theá chieán I vaø Theá chieán II, ñaõ trôû thaønh moät moùn quaø töø Ba Lan ñeå chöõa laønh AÂu Chaâu.
Tai tieáng, bôûi vì vaøo thôøi ñieåm ñoù, caùc giaùm muïc Ba Lan khoâng ñöôïc ngöôøi daân cuûa hoï uûng hoä veà maët naøy. Phaàn lôùn ngöôøi Ba Lan khoâng saün saøng tha thöù cho ngöôøi Ñöùc, caøng khoâng muoán xin söï thöù tha. Ba Lan maát 20% daân soá trong chieán tranh. Sau chieán tranh, ôû Ba Lan, ngöôøi ta thöôøng vieát chöõ "Ñöùc" baèng taát caû caùc chöõ caùi vieát thöôøng, ñeå phaûn aùnh raèng ñoái phöông truyeàn kieáp cuûa hoï khoâng coøn ñaùng ñöôïc toân troïng nöõa.
Caùc giaùm muïc Ba Lan ñaõ bò chính ngöôøi daân cuûa hoï chæ trích gay gaét, vaø cheá ñoä coäng saûn ñaõ söû duïng laù thö choáng laïi Giaùo hoäi ñeå tuyeân truyeàn trong nhieàu naêm sau ñoù. Hoøa giaûi ñoøi hoûi loøng can ñaûm, vaø caùc giaùm muïc Ba Lan, do Ñöùc Hoàng Y Wyszynski laõnh ñaïo, ñaõ coù loøng can ñaûm ñoù vaøo naêm 1966.
Xung ñoät vaø gieát choùc ñaõ quay trôû laïi vuøng ñaát cuûa ngöôøi Slav. Söï hoøa giaûi naøy ôû moät vuøng ñaát bò chieán tranh taøn phaù laø giöõa ngöôøi Ba Lan vaø ngöôøi Ukraine, khoâng phaûi giöõa ngöôøi Ukraine vaø ngöôøi Nga. Nhöng haït gioáng cuûa söï hoøa giaûi coù theå ñôm hoa keát traùi theo nhöõng caùch khoâng ngôø tôùi. Trong töông lai thoâng ñieäp "chuùng toâi tha thöù vaø xin thöù tha" coù theå vang leân moät laàn nöõa.
(Source: National Catholic RegisterUkraine and Poland's Message of Reconciliation: 'We Forgive and Ask Forgiveness')