Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
nhaân Ngaøy Theá giôùi caùc OÂng Baø
vaø ngöôøi Cao nieân laàn thöù III
Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha nhaân Ngaøy Theá giôùi caùc OÂng Baø vaø ngöôøi Cao nieân laàn thöù III.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 23-07-2023) - Luùc 10 giôø saùng, Chuùa nhaät, ngaøy 23 thaùng Baûy naêm 2023, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï thaùnh leã taïi Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ, nhaân Ngaøy Theá giôùi caùc OÂng Baø vaø ngöôøi Cao nieân laàn thöù III vôùi chuû ñeà trong naêm nay laø: "Loøng thöông xoùt cuûa Chuùa töø ñôøi noï ñeán ñôøi kia" (Lc 1,50).
Trong baøi giaûng, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Chuùa Gieâsu duøng duï ngoân ñeå daïy chuùng ta veà Nöôùc Thieân Chuùa. Ngaøi keå nhöõng caâu chuyeän giaûn dò nhöng chaïm ñeán traùi tim cuûa ngöôøi nghe. Ngoân ngöõ ñaày hình aûnh nhö vaäy, gioáng nhö ngoân ngöõ maø oâng baø thöôøng söû duïng vôùi con chaùu cuûa hoï, coù leõ khi oâm chuùng vaøo loøng. Baèng caùch naøy, hoï truyeàn laïi moät söï khoân ngoan quan troïng cho cuoäc soáng. Nghó ñeán oâng baø vaø nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi maø ngöôøi treû caàn coù goác reã ñeå tröôûng thaønh, toâi muoán ñoïc laïi ba caâu chuyeän trong baøi Tin Möøng hoâm nay, baét ñaàu vôùi moät khía caïnh chung cuûa caû 3 caâu chuyeän laø cuøng nhau lôùn leân.
Trong duï ngoân thöù nhaát, luùa mì vaø coû luøng moïc leân cuøng nhau trong cuøng moät caùnh ñoàng (x. Mt 13,24-30). Hình aûnh naøy giuùp chuùng ta nhìn moïi vieäc moät caùch thöïc teá: trong lòch söû loaøi ngöôøi, cuõng nhö trong cuoäc ñôøi cuûa moãi chuùng ta, coù söï ñan xen giöõa aùnh saùng vaø boùng toái, tình yeâu vaø söï ích kyû. Caùi thieän vaø caùi aùc thaäm chí ñan xen vaøo nhau ñeán möùc töôûng chöøng nhö khoâng theå taùch rôøi. Ñöôøng loái thöïc teá naøy giuùp chuùng ta nhìn lòch söû maø khoâng coù yù thöùc heä, khoâng coù söï laïc quan voâ ích hay chuû nghóa bi quan ñoäc haïi. Caùc Kitoâ höõu, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nieàm hy voïng vaøo Thieân Chuùa, khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi bi quan; hoï cuõng khoâng ngaây thô soáng trong coå tích, giaû vôø khoâng nhìn thaáy caùi aùc vaø noùi raèng "moïi vieäc ñeàu oån". Khoâng, Kitoâ höõu laø nhöõng ngöôøi thöïc teá: hoï bieát raèng coù luùa mì vaø coû daïi treân theá giôùi. Nhìn vaøo chính cuoäc soáng cuûa mình, hoï nhaän ra raèng caùi aùc khoâng chæ ñeán töø "beân ngoaøi", khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø loãi cuûa ngöôøi khaùc, khoâng caàn phaûi "bòa ra" ñoái phöông ñeå choáng laïi, vaø ñeå khoûi phaûi nhìn vaøo beân trong mình. Hoï nhaän ra raèng caùi aùc ñeán töø beân trong, trong cuoäc ñaáu tranh noäi taâm maø taát caû chuùng ta ñeàu traûi qua.
Tuy nhieân, duï ngoân ñaët ra moät caâu hoûi: Khi thaáy "luùa mì" vaø "coû luøng" soáng caïnh nhau treân ñôøi, chuùng ta neân laøm gì? Chuùng ta neân phaûn öùng nhö theá naøo? Trong trình thuaät, nhöõng ngöôøi ñaày tôù muoán nhoå coû ngay laäp töùc (xem caâu 28). Thaùi ñoä naøy xuaát phaùt töø yù ñònh toát, nhöng laïi boác ñoàng vaø thaäm chí hung haêng. Hoï töï löøa doái mình khi nghó raèng hoï coù theå nhoå taän goác caùi aùc baèng chính noã löïc cuûa mình ñeå laøm cho moïi thöù trôû neân trong saïch. Thaät vaäy, chuùng ta thöôøng thaáy bò caùm doã tìm caùch taïo ra moät "xaõ hoäi thuaàn khieát" hay moät "Giaùo hoäi thanh khieát", trong khi laøm vieäc ñeå ñaït ñöôïc söï thuaàn khieát naøy, chuùng ta coù nguy cô thieáu kieân nhaãn, coá chaáp, thaäm chí baïo löïc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laàm ñöôøng laïc loái. Baèng caùch naøy, cuøng vôùi coû daïi, chuùng ta nhoå baät luùa mì toát vaø ngaên caûn moïi ngöôøi tieán leân, phaùt trieån vaø thay ñoåi. Thay vaøo ñoù, chuùng ta haõy laéng nghe ñieàu Chuùa Gieâsu noùi: "Caû hai haõy cuøng lôùn leân cho ñeán muøa gaët" (Mt 13:30). Caùi nhìn naøy cuûa Thieân Chuùa ñeïp bieát bao, ñoù laø caùch Ngöôøi daïy chuùng ta veà loøng thöông xoùt. Ñieàu naøy môøi goïi chuùng ta kieân nhaãn vôùi ngöôøi khaùc, vaø - trong gia ñình, trong Giaùo hoäi vaø trong xaõ hoäi - ñoùn nhaän söï yeáu ñuoái, chaäm treã vaø nhöõng haïn cheá, khoâng phaûi ñeå chuùng ta quen vôùi chuùng hay baøo chöõa cho chuùng, nhöng ñeå hoïc caùch haønh ñoäng vôùi söï toân troïng, chaêm soùc nhöõng haït luùa toát moät caùch nheï nhaøng vaø kieân nhaãn. Chuùng ta cuõng phaûi nhôù raèng vieäc thanh taåy taâm hoàn vaø chieán thaéng trieät ñeå treân söï döõ veà cô baûn laø coâng vieäc cuûa Thieân Chuùa. Vaø chuùng ta, vöôït qua caùm doã chia reõ luùa mì vôùi coû daïi, ñöôïc môøi goïi ñeå hieåu nhöõng caùch thöùc vaø thôøi ñieåm toát nhaát ñeå haønh ñoäng.
ÔÛ ñaây toâi nghó ñeán oâng baø vaø nhöõng ngöôøi giaø cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñaõ ñi xa treân haønh trình cuûa cuoäc ñôøi. Neáu hoï nhìn laïi, hoï seõ thaáy raát nhieàu ñieàu toát ñeïp maø hoï ñaõ laøm ñöôïc. AÁy vaäy maø hoï cuõng nhìn thaáy nhöõng thaát baïi, sai laàm, nhöõng ñieàu maø - nhö ngöôøi ta noùi - "neáu quay laïi seõ khoâng laøm nhö theá nöõa". Vaäy maø hoâm nay Chuùa ban cho chuùng ta moät lôøi dòu daøng môøi goïi chuùng ta haõy thanh thaûn vaø kieân nhaãn ñoùn nhaän maàu nhieäm cuûa cuoäc ñôøi, haõy ñeå cho Ngöôøi phaùn xeùt, chöù ñöøng soáng moät cuoäc ñôøi aân haän vaø hoái haän. Nhö theå Chuùa Gieâsu muoán noùi vôùi chuùng ta: "Haõy nhìn vaøo haït luùa toát töôi ñaõ naûy maàm doïc ñöôøng ñôøi con vaø haõy ñeå noù lôùn leân, haõy phoù thaùc moïi söï cho Ta, vì Ta luoân tha thöù: Cuoái cuøng, ñieàu thieän seõ maïnh hôn ñieàu aùc". Tuoåi giaø thöïc söï laø moät thôøi gian may maén, vì ñoù laø muøa ñeå ñöôïc hoøa giaûi, moät thôøi gian ñeå dòu daøng nhìn vaøo aùnh saùng ñaõ chieáu roïi baát chaáp boùng toái, tin töôûng vaøo hy voïng raèng luùa mì toát laønh do Chuùa gieo seõ chieán thaéng coû daïi maø ma quyû muoán gieo raéc trong loøng chuùng ta.
Baây giôø chuùng ta haõy chuyeån sang duï ngoân thöù hai. Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta raèng Nöôùc Trôøi laø coâng trình cuûa Thieân Chuùa aâm thaàm haønh ñoäng trong doøng lòch söû, ñeán möùc döôøng nhö nhoû beù vaø voâ hình, gioáng nhö moät haït caûi nhoû beù. Tuy nhieân, khi haït gioáng naøy lôùn leân, "noù laø caây lôùn nhaát trong caùc buïi caây vaø trôû thaønh caây, ñeán noãi chim trôøi ñeán laøm toå treân caønh ñöôïc" (Mt 13:32). Thöa anh chò em, cuoäc soáng cuûa chuùng ta cuõng gioáng nhö vaäy, vì chuùng ta ñeán theá gian quaù nhoû beù; chuùng ta trôû thaønh ngöôøi lôùn, roài giaø ñi. Luùc ñaàu chuùng ta gioáng nhö moät haït gioáng nhoû; sau ñoù chuùng ta ñöôïc nuoâi döôõng bôûi nhöõng hy voïng, vaø nhöõng keá hoaïch vaø öôùc mô cuûa chuùng ta thaønh hieän thöïc, ñieàu ñeïp ñeõ nhaát trong soá ñoù trôû thaønh gioáng nhö caùi caây khoâng soáng cho chính noù maø mang boùng maùt cho taát caû nhöõng ai khao khaùt noù vaø cung caáp khoâng gian cho nhöõng ai muoán xaây toå ôû ñoù. Nhö vaäy, nhöõng ngöôøi cuøng lôùn leân trong duï ngoân naøy cuoái cuøng laø caùi caây tröôûng thaønh vaø nhöõng chuù chim nhoû.
ÔÛ ñaây toâi nghó veà oâng baø cuûa chuùng ta: nhöõng caùi caây xanh töôi naøy ñeïp laøm sao, treân nhöõng "caønh" cuûa hoï, con chaùu xaây "toå aám" cuûa rieâng chuùng, hoïc ñöôïc hôi aám gia ñình vaø caûm nhaän ñöôïc söï dòu daøng cuûa moät caùi oâm. Ñaây laø veà vieäc cuøng nhau phaùt trieån: caùi caây xanh töôi vaø nhöõng ñöùa treû caàn moät caùi toå aám, oâng baø vôùi con chaùu cuûa hoï, ngöôøi giaø vôùi ngöôøi treû. Anh chò em, chuùng ta caàn bieát bao moät moái daây lieân keát môùi giöõa ngöôøi treû vaø ngöôøi giaø, ñeå nhöïa soáng cuûa nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm soáng laâu naêm phía sau hoï seõ nuoâi döôõng nhöõng maàm hy voïng cuûa nhöõng ngöôøi ñang lôùn leân. Trong söï trao ñoåi hieäu quaû naøy, chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc veû ñeïp cuûa cuoäc soáng, xaây döïng moät xaõ hoäi huynh ñeä, vaø trong Giaùo hoäi coù theå gaëp gôõ nhau vaø ñoái thoaïi giöõa truyeàn thoáng vaø söï môùi meû cuûa Thaàn Khí.
Cuoái cuøng laø duï ngoân thöù ba, men vaø boät cuøng moïc leân (x. Mt 13,33). Söï troän laãn naøy laøm cho toaøn boä boät noåi leân. Chuùa Gieâsu duøng ñoäng töø "troän laãn". Ñieàu naøy nhaéc nhôû chuùng ta veà "ngheä thuaät" hay "thaàn bí" cuûa vieäc "soáng cuøng nhau, hoøa nhaäp vaø gaëp gôõ, oâm aáp vaø naâng ñôõ nhau# Ñi ra khoûi chính mình vaø keát hôïp vôùi ngöôøi khaùc" (Nieàm Vui Tin Möøng, 87). Ñoù laø con ñöôøng vöôït qua chuû nghóa caù nhaân vaø ích kyû, ñeå xaây döïng moät theá giôùi nhaân baûn vaø huynh ñeä hôn. Thaät vaäy, hoâm nay lôøi Chuùa môøi goïi chuùng ta haõy caûnh giaùc ñeå khoâng gaït ngöôøi giaø ra beân leà gia ñình hay trong cuoäc soáng cuûa mình. Chuùng ta haõy caån thaän ñeå nhöõng thaønh phoá ñoâng ñuùc cuûa chuùng ta khoâng trôû thaønh "trung taâm cuûa söï coâ ñôn"; neàn chính trò ñöôïc keâu goïi ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi mong manh nhaát, khoâng bao giôø queân ngöôøi giaø vaø cuõng khoâng cho pheùp thò tröôøng truïc xuaát hoï nhö moät "söï laõng phí khoâng sinh lôøi". Mong sao chuùng ta ñöøng ñuoåi theo nhöõng ñieàu khoâng töôûng veà hieäu quaû vaø hieäu suaát ôû toác ñoä toái ña, keûo chuùng ta khoâng theå chaäm laïi ñeå ñoàng haønh cuøng nhöõng ngöôøi ñang coá gaéng theo cho kòp. Xin vui loøng, chuùng ta haõy hoøa nhaäp vaø cuøng nhau phaùt trieån.
Thöa anh chò em, lôøi Chuùa môøi goïi chuùng ta ñöøng taùch rôøi, kheùp kín hay nghó raèng mình coù theå laøm moät mình, nhöng haõy cuøng nhau phaùt trieån. Chuùng ta haõy laéng nghe nhau, noùi chuyeän vôùi nhau vaø hoã trôï laãn nhau. Chuùng ta ñöøng queân oâng baø hoaëc nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi, vì chuùng ta thöôøng ñöôïc naâng ñôõ, trôû laïi ñuùng höôùng, caûm thaáy ñöôïc yeâu thöông vaø ñöôïc chöõa laønh beân trong, taát caû chæ nhôø caùi vuoát ve cuûa hoï. Hoï ñaõ hy sinh vì chuùng ta, vaø chuùng ta khoâng theå ñeå hoï naèm ngoaøi danh saùch öu tieân cuûa chuùng ta. Haõy cuøng nhau phaùt trieån, cuøng nhau tieán böôùc. Xin Chuùa chuùc laønh cho cuoäc haønh trình cuûa chuùng ta!
(Source: Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice VaticanaHOMILY OF HIS HOLINESS POPE FRANCIS St Peter's Basilica Sixteenth Sunday in Ordinary Time, 23 July 2023)