Dieãn töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong buoåi gaëp gôû
ñaïi dieän moät soá trung taâm baùc aùi Lisbon
Dieãn töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong buoåi gaëp gôû ñaïi dieän moät soá trung taâm baùc aùi Lisbon.
Vuõ Vaên An
Lisbon (VIetCatholic News 04-08-2023) - Trong ngaøy thöù hai hieän dieän taïi Lisbon, Boà Ñaøo Nha, sau khi cöû haønh bí tích hoøa giaûi vôùi moät soá baïn treû taïi Jardim Vasco da Gama, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ tôùi Trung taâm Paroquial de Serafina (Lisbon) ñeå gaëp gôõ ñaïi dieän moät soá trung taâm baùc aùi Lisbon. Trong buoåi gaëp gôõ naøy, ngaøi ñaõ ñoïc dieãn töø sau ñaây:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em buoåi saùng!
Toâi caûm ôn Cha xöù vì nhöõng lôøi cuûa ngaøi, vaø toâi xin chaøo taát caû anh chò em, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi baïn cuûa Centro Paroquial da Serafina thuoäc Casa Famiglia Ajuda de Berco vaø Associateiazione Acreditar. Vaø toâi caûm ôn nhöõng ngöôøi trong soá anh chò em ñaõ noùi veà coâng vieäc ñang ñöôïc thöïc hieän ôû ñaây. Thaät vui khi ñöôïc cuøng nhau ôû ñaây, trong dòp cöû haønh Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi naøy, khi chuùng ta suy nieäm veà vieäc Ñöùc Trinh Nöõ Maria ra ñi ñeå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc (x. Lc 1:39). Thaät vaäy, baùc aùi laø nguoàn goác vaø muïc tieâu cuûa haønh trình Kitoâ höõu cuûa chuùng ta, vaø söï hieän dieän cuûa anh chò em, laø moät lôøi nhaéc nhôû cuï theå veà "tình yeâu trong haønh ñoäng", giuùp chuùng ta nhôù laïi yù nghóa cuûa nhöõng gì chuùng ta laøm vaø caùch thöùc chuùng ta thöïc hieän. Caûm ôn caùc chöùng töø cuûa anh chò em. Toâi muoán nhaán maïnh ba khía caïnh cuûa chuùng: cuøng nhau laøm ñieàu toát, haønh ñoäng cuï theå vaø gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát. Cuøng nhau laøm ñieàu toát, nghóa laø baèng caùch haønh ñoäng cuï theå, khoâng chæ baèng nhöõng yù töôûng maø moät caùch cuï theå, vaø gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi ñang caàn nhaát.
Ñaàu tieân, laøm ñieàu toát vôùi nhau. "Vôùi nhau" laø chöõ chuû choát, vaø toâi ñaõ nghe anh chò em laëp laïi chöõ naøy nhieàu laàn trong caùc chöùng töø. Cuøng nhau soáng, giuùp ñôõ vaø yeâu thöông: ngöôøi giaø ngöôøi treû, ngöôøi maïnh ngöôøi yeáu, taát caû cuøng nhau. Joaõo ñaõ noùi vôùi chuùng ta moät ñieàu raát quan troïng: chuùng ta khoâng ñöôïc ñeå beänh taät "xaùc ñònh" baûn thaân, maø thay vaøo ñoù haõy bieán noù thaønh moät phaàn mang tính xaây döïng trong ñoùng goùp cuûa chuùng ta cho coäng ñoàng roäng lôùn hôn. Ñuùng nhö theá: chuùng ta khoâng ñöôïc ñeå mình bò "xaùc ñònh" bôûi beänh taät hay khoù khaên, vì khoâng ai trong chuùng ta "laø" beänh taät hay vaán ñeà: moãi chuùng ta laø moät ôn phuùc, moät ôn phuùc ñoäc nhaát, vôùi nhöõng giôùi haïn cuûa rieâng mình, moät quaø taëng quyù giaù vaø thaùnh thieâng cho Thieân Chuùa, vaø cho coäng ñoàng Kitoâ höõu vaø nhaân loaïi. Baèng caùch naøy, chuùng ta haõy cuøng nhau laøm giaøu cho moïi ngöôøi, vaø mong moïi ngöôøi cuøng nhau laøm giaøu cho chuùng ta, y nhö chuùng ta hieän laø!
Thöù hai, haønh ñoäng cuï theå. Ñieàu naøy cuõng raát quan troïng. Nhö Cha Francisco ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta, vôùi nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Gioan XXIII, Giaùo hoäi "khoâng phaûi laø moät baûo taøng khaûo coå hoïc. Moät soá ngöôøi nghó vaäy, nhöng noù khoâng ñuùng. Chính caùi gieáng laøng coå ñaõ cung caáp nöôùc cho ngöôøi daân hoâm nay vaø cho nhöõng ngöôøi trong töông lai" (x. Baøi giaûng Phuïng vuï theo Nghi thöùc Byzantine-Slavic ñeå vinh danh Thaùnh Gioan Kim Khaåu, 13 thaùng 11 naêm 1960). Caùi gieáng ñoù ñeå giaûi khaùt cho nhöõng ai ñeán vôùi noù, mang theo gaùnh naëng vaø söï meät moûi cuûa cuoäc haønh trình! Haønh ñoäng cuï theå, chuù yù ñeán cuïm töø "ôû ñaây vaø baây giôø", nhö anh chò em ñang laøm, ñeå yù ñeán chi tieát vaø yù nghóa thöïc teá, laø nhöõng ñöùc tính toát ñeïp ñieån hình cuûa ngöôøi Boà Ñaøo Nha.
Khi chuùng ta khoâng laõng phí thôøi gian ñeå phaøn naøn veà moïi thöù, maø thay vaøo ñoù taäp trung vaøo vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuï theå cuûa moïi ngöôøi, vôùi nieàm vui vaø söï tin töôûng vaøo söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa, thì nhöõng ñieàu kyø dieäu coù theå xaûy ra. Thaät vaäy, nhöõng caâu chuyeän cuûa anh chò em minh chöùng cho ñieàu naøy: töø caùi nhìn thoaùng qua cuûa moät cuï giaø beân veä ñöôøng, moät trung taâm töø thieän "toaøn dieän" ñaõ ñöôïc thaønh laäp, gioáng nhö trung taâm naøy ñaây; töø phaûn öùng tröôùc moät thaùch thöùc veà ñaïo ñöùc vaø xaõ hoäi, vaø töø "chieán dòch vì söï soáng", moät hieäp hoäi ñaõ ra ñôøi nhaèm giuùp ñôõ caùc baø meï vaø gia ñình ñang mang thai, treû sô sinh, treû em vaø thanh thieáu nieân gaëp khoù khaên, ñeå nhö Sandra ñaõ noùi vôùi chuùng ta, hoï coù theå tìm thaáy khaû theå coù moät cuoäc soáng an toaøn; töø traûi nghieäm beänh taät, moät coäng ñoàng ñöôïc thaønh laäp ñeå hoã trôï nhöõng ngöôøi ñang ñoái ñaàu vôùi cuoäc chieán vôùi beänh ung thö, ñaëc bieät laø treû em, ñeå nhö Joaõo noùi vôùi chuùng ta, "söï phaùt trieån cuûa phöông phaùp ñieàu trò vaø chaát löôïng cuoäc soáng toát hôn seõ trôû thaønh hieän thöïc ñoái vôùi hoï". Caûm ôn vì söï giuùp ñôõ cuûa anh chò em! Haõy tieáp tuïc, vôùi söï dòu daøng vaø töû teá, ñoùn nhaän nhöõng thöû thaùch, vôùi nhöõng hình thöùc ngheøo khoù cuõ vaø môùi cuûa chuùng, vaø ñaùp öùng moät caùch cuï theå, vôùi söï saùng taïo vaø can ñaûm.
Khía caïnh thöù ba: gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát. Trong khi taát caû chuùng ta ñeàu mong manh vaø thieáu thoán, thì caùi nhìn nhaân aùi cuûa Tin Möøng giuùp chuùng ta nhìn thaáy nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát. Noù cuõng thuùc ñaåy chuùng ta phuïc vuï nhöõng ngöôøi ngheøo - nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, bò ruoàng boû, bò loaïi boû, nhöõng keû beù moïn, nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng töï veä - nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa yeâu daáu nhaát, Ñaáng ñaõ trôû neân ngheøo khoù vì chuùng ta (x. 2 Cr 8:9). Hoï laø kho baùu thöïc söï cuûa Giaùo hoäi, hoï laø "nhöõng ngöôøi yeâu thích" cuûa Thieân Chuùa! Chuùng ta cuõng haõy nhôù ñöøng phaân bieät giöõa hoï, vì Kitoâ höõu chuùng ta khoâng bao giôø coù theå baøy toû sôû thích khi ñoái dieän vôùi nhöõng ngöôøi coù nhu caàu goõ cöûa nhaø chuùng ta: ñoàng baøo hay ngoaïi kieàu, thuoäc nhoùm naøy hay nhoùm khaùc, giaø hay treû, deã meán hay khoù chòu, vaø v.v...
Veà vaán ñeà baùc aùi, baây giôø toâi muoán keå cho anh chò em moät caâu chuyeän, ñaëc bieät laø vôùi nhöõng ngöôøi treû coù theå khoâng quen thuoäc vôùi noù. Ñoù laø moät caâu chuyeän coù thaät veà moät chaøng trai treû ngöôøi Boà Ñaøo Nha soáng caùch ñaây ñaõ laâu. Teân oâng laø John Ciudad, vaø oâng soáng ôû Montemor-o-Novo. OÂng mô veà moät cuoäc soáng phieâu löu vaø vì vaäy, khi coøn treû, oâng ñaõ rôøi khoûi nhaø ñeå tìm kieám haïnh phuùc. OÂng ñaõ tìm thaáy noù, khi oâng gaëp Chuùa Gieâsu sau nhieàu naêm vaø nhieàu cuoäc phieâu löu. OÂng raát vui khi khaùm phaù ra Chuùa, ñeán noãi thaäm chí oâng coøn quyeát ñònh ñoåi teân cuûa mình. Töø ñoù trôû ñi, ngöôøi ta khoâng coøn goïi oâng laø Gioan Ciudad nöõa, maø laø Gioan Thieân Chuùa. Sau ñoù, ngaøi ñaõ laøm moät ñieàu taùo baïo: ngaøi ñi vaøo thaønh phoá vaø baét ñaàu aên xin treân ñöôøng phoá, noùi vôùi moïi ngöôøi: "Hôõi anh em, haõy laøm ñieàu toát cho chính mình!" Anh chò em coù thaáy khoâng? Ngaøi ñang xin loøng baùc aùi, nhöng noùi vôùi nhöõng ngöôøi cho noù raèng, baèng caùch giuùp ñôõ ngaøi, thöïc teá laø hoï ñang giuùp chính mình tröôùc! Noùi caùch khaùc, ngaøi giaûi thích, tröôùc heát, nhöõng cöû chæ yeâu thöông laø moät moùn quaø ra sao cho nhöõng ngöôøi thöïc hieän chuùng, ngay caû tröôùc khi chuùng mang laïi lôïi ích cho nhöõng ngöôøi nhaän chuùng; vì baát cöù ñieàu gì chuùng ta tích tröõ cho baûn thaân seõ bò maát ñi, trong khi baát cöù ñieàu gì chuùng ta cho ñi vì tình yeâu thöông seõ khoâng bao giôø laõng phí, nhöng seõ laø kho baùu cho chuùng ta treân thieân ñaøng.
Ñoù laø lyù do taïi sao Thaùnh Gioan Thieân Chuùa noùi: "Hôõi anh em, haõy laøm ñieàu thieän cho chính mình!". Hôn nöõa, tình yeâu laøm cho chuùng ta haïnh phuùc khoâng chæ treân thieân ñaøng maø caû ôû ñaây treân traùi ñaát, bôûi vì noù môû roäng traùi tim cuûa chuùng ta vaø cho pheùp chuùng ta naém laáy yù nghóa cuûa cuoäc soáng. Neáu chuùng ta muoán thöïc söï haïnh phuùc, thì chuùng ta haõy hoïc caùch bieán moïi thöù thaønh tình yeâu thöông, coáng hieán cho ngöôøi khaùc coâng vieäc vaø thôøi gian cuûa chuùng ta, noùi nhöõng lôøi töû teá vaø laøm vieäc toát baèng moät nuï cöôøi, moät caùi oâm, baèng caùch laéng nghe hoaëc thaäm chí baèng moät caùi nhìn. Caùc baïn treû thaân meán, anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy soáng nhö theá! Taát caû chuùng ta ñeàu coù theå laøm ñöôïc vaø moïi ngöôøi ñeàu caàn noù, ôû ñaây vaø treân khaép theá giôùi.
Cuoái cuøng, anh chò em coù bieát chuyeän gì ñaõ xaûy ra vôùi Thaùnh Gioan khoâng? Hoï khoâng hieåu ngaøi! Hoï nghó ngaøi bò ñieân vaø ñöa ngaøi vaøo nhaø thöông ñieân. Tuy nhieân, ngaøi khoâng naûn loøng, vì tình yeâu khoâng bao giôø boû cuoäc, vaø nhöõng ngöôøi theo Chuùa Gieâsu khoâng bao giôø maát bình an vaø khoâng khoùc cho chính mình. Vaø chính taïi ñoù, trong nhaø thöông ñieân, khi vaùc thaäp töï giaù cuûa mình, Chuùa ñaõ truyeàn caûm höùng cho ngaøi. Thaùnh Gioan nhaän ra raèng ngöôøi beänh caàn ñöôïc giuùp ñôõ nhieàu nhö theá naøo, vaø cuoái cuøng khi hoï thaû ngaøi ra, sau vaøi thaùng, ngaøi baét ñaàu chaêm soùc ngöôøi beänh cuøng vôùi moät soá baïn ñoàng haønh, vaø ngaøi thaønh laäp moät doøng tu: Brothers Hospitallers [Doøng Beänh Vieän]. Tuy nhieân, moät soá ngöôøi baét ñaàu goïi hoï baèng moät caùi teân khaùc, vôùi chính chöõ maø vò thaùnh treû ñoù ñaõ duøng khi noùi vôùi moïi ngöôøi: "caùc-tu-só-laøm-moät-soá-ñieàu-toát-laønh"! ÔÛ Rome, ñoù laø teân chuùng ta goïi hoï: "Fatebenefratelli" ["Caùc tu só laøm ñieàu toát"]. Thaät laø moät caùi teân tuyeät vôøi, thaät laø moät baøi hoïc quan troïng! Giuùp ñôõ ngöôøi khaùc laø moät ôn phuùc cho chính chuùng ta vaø mang laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi. Vaâng, yeâu thöông laø moät ôn phuùc cho moïi ngöôøi! Chuùng ta haõy nhôù raèng: "o amor eù um presente para todos!". Chuùng ta haõy cuøng nhau laëp laïi: o amor eù um presente para todos [yeâu thöông laø moät ôn phuùc cho moïi ngöôøi]!
Chuùng ta haõy yeâu theo caùch ñoù! Xin haõy tieáp tuïc laøm cho cuoäc soáng trôû thaønh moät moùn quaø cuûa tình yeâu vaø nieàm vui. Toâi caûm ôn anh chò em vaø xin anh chò em - taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø caùc baïn treû - haõy tieáp tuïc caàu nguyeän cho toâi. Obrigado [Caùm ôn anh chò em]!
[Ñöùc Giaùo Hoaøng caát baøi dieãn töø ñi vaø sau ñoù noùi öùng khaåu]
Coù raát nhieàu ñieàu toâi muoán noùi vôùi anh chò em baây giôø, nhöng, hoùa ra, "ñeøn pha" cuûa toâi khoâng hoaït ñoäng vaø toâi khoâng theå ñoïc ñaøng hoaøng. Neân toâi xin caát dieãn töø naøy ñeå sau naøy ñöôïc ñaêng taûi, ñôõ moûi maét ñoïc toäi nghieäp. Ñoù khoâng phaûi laø ñieàu toâi muoán laøm.
Toâi chæ muoán ñeà caäp ñeán moät ñieàu khoâng ñöôïc vieát ôû ñoù, nhöng laø moät phaàn tinh thaàn cuûa cuoäc gaëp gôõ naøy: vaø ñoù laø söï cuï theå. Khoâng coù thöù goïi laø tình yeâu tröøu töôïng; noù khoâng hieän höõu. Tình yeâu kieåu Platoâng ôû ñaâu ñoù ngoaøi khoâng gian, khoâng phaûi ôû ñaây trong theá giôùi thöïc. Tình yeâu laø cuï theå; noù laøm baån tay noù. Moãi ngöôøi chuùng ta coù theå töï hoûi: tình yeâu maø toâi daønh cho moïi ngöôøi ôû ñaây, maø toâi daønh cho ngöôøi khaùc, laø cuï theå hay tröøu töôïng? Khi toâi ñöa tay cho ngöôøi caàn giuùp ñôõ, cho ngöôøi beänh hoaëc ngöôøi bò ruoàng boû, toâi coù laøm ngay sau khi [lau tay vaøo aùo] ñeå khoâng bò nhieãm beänh khoâng? Toâi coù caûm thaáy bò ñaåy luøi bôûi söï ngheøo khoù, söï ngheøo khoù cuûa nhöõng ngöôøi khaùc khoâng? Coù phaûi toâi khoâng ngöøng tìm kieám moät cuoäc soáng saùt truøng, "chöng caát", moät cuoäc soáng hieän höõu trong giaác mô cuûa toâi, nhöng khoâng coù trong thöïc teá. Coù bao nhieâu cuoäc ñôøi chaét chiu, voâ ích. Nhöõng cuoäc ñôøi ñaõ soáng maø khoâng ñeå laïi moät daáu veát naøo, vì nhöõng cuoäc ñôøi ñoù khoâng coù troïng löôïng!
Vaø ôû ñaây chuùng ta coù ñieàu gì ñoù ñeå laïi daáu veát, ñieàu gì ñoù ñaõ dieãn ra trong nhieàu naêm vaø ñaõ ñeå laïi daáu veát gaây caûm höùng cho ngöôøi khaùc. Khoâng theå coù Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi neáu khoâng nhaän ra ñieàu naøy, bôûi vì ñoù cuõng laø moät phaàn cuûa tuoåi treû, söï kieän laø baïn khoâng ngöøng taïo ra söï soáng môùi. Baèng caùch soáng cuûa baïn, söï can döï cuûa baïn vôùi ngöôøi khaùc, söï saün saøng nhuùng tay cuûa baïn ñeå chaïm vaøo nhöõng hoaøn caûnh thöïc teá vaø söï ngheøo khoù maø ngöôøi khaùc ñang soáng: taát caû nhöõng ñieàu naøy laø nguoàn caûm höùng; chuùng taïo ra söï soáng, vaø toâi caûm ôn anh chò vì ñieàu ñoù. Haõy tieáp tuïc tieán veà phía tröôùc vaø ñöøng bao giôø ñaùnh maát traùi tim! Vaø neáu anh chò em caûm thaáy naûn loøng, haõy döøng laïi vaø uoáng moät ly nöôùc, roài tieáp tuïc tieán veà phía tröôùc.