Söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha
nhaân Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän
cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo naêm 2023
Söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaân Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo naêm 2023.
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP. chuyeån dòch Vieät ngöõ
Vatican (WHÑ 27-05-2023) - Hoâm 25 thaùng 05 naêm 2023, phoøng Baùo chí Toaø thaùnh ñaõ coâng boá Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo 2023, coù chuû ñeà "Haõy ñeå Coâng lyù vaø Hoaø bình tuoân traøo", ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 01 thaùng 09 naêm 2023.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaân Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo naêm 2023
Ngaøy 01.09.2023
"Haõy ñeå Coâng lyù vaø Hoaø bình tuoân traøo" (Am 5:24)
Anh chò em thaân meán!
"Haõy ñeå Coâng lyù vaø Hoøa bình tuoân traøo" laø chuû ñeà cuûa Muøa Thuï taïo ñaïi keát naêm nay, ñöôïc gôïi höùng töø lôøi cuûa ngoân söù Amos: "Ta chæ muoán cho leõ phaûi nhö nöôùc tuoân traøo, cho coâng lyù nhö doøng suoái khoâng bao giôø caïn" (5, 24).
Hình aûnh bieåu caûm naøy cuûa Amos cho chuùng ta bieát ñieàu Thieân Chuùa muoán. Thieân Chuùa muoán coâng lyù ngöï trò, coâng lyù caàn thieát ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa chuùng ta vôùi tö caùch laø con caùi Thieân Chuùa ñöôïc döïng neân theo hình aûnh cuûa Ngaøi gioáng nhö nöôùc caàn thieát ñoái vôùi söï toàn taïi veà theå chaát cuûa chuùng ta. Coâng lyù naøy phaûi tuoân traøo ñeán baát cöù nôi naøo caàn ñeán chöù khoâng aån saâu döôùi loøng ñaát hoaëc bieán maát nhö nöôùc boác hôi, tröôùc khi noù mang laïi söï nuoâi döôõng. Thieân Chuùa muoán moïi ngöôøi tìm kieám coâng lyù trong moïi hoaøn caûnh, soáng theo luaät cuûa Ngaøi vaø nhôø ñoù giuùp cuoäc soáng thaêng hoa. Khi chuùng ta "tìm kieám Nöôùc Thieân Chuùa tröôùc" (x. Mt 6, 33), duy trì moái töông quan ñuùng ñaén vôùi Thieân Chuùa, vôùi nhaân loaïi, vaø vôùi thieân nhieân, thì coâng lyù vaø hoøa bình coù theå tuoân traøo, nhö doøng nöôùc tinh khieát khoâng bao giôø caïn, döôõng nuoâi con ngöôøi vaø muoân loaøi.
Vaøo moät ngaøy heø ñeïp trôøi thaùng 7.2022, trong chuyeán toâng du ñeán Canada, toâi ñaõ suy ngaãm veà ñieàu naøy treân bôø hoà Thaùnh Anna (Lac Ste. Anne), thuoäc tænh bang Alberta. Hoà naøy ñaõ vaø vaãn laø nôi haønh höông cuûa nhieàu theá heä ngöôøi daân baûn ñòa. Nhö toâi ñaõ chia seû trong tieáng troáng reàn vang vaøo dòp ñoù: "Bieát bao traùi tim ñaõ ñeán ñaây, vôùi noãi khao khaùt khaéc khoaûi, tróu naëng bôûi gaùnh naëng cuoäc soáng, vaø tìm ñöôïc nôi doøng nöôùc naøy nieàm an uûi vaø söùc maïnh ñeå tieán böôùc! ÔÛ ñaây, ñaém chìm trong thuï taïo, chuùng ta cuõng coù theå caûm nhaän ñöôïc moät nhòp ñaäp khaùc: nhòp ñaäp töø maãu cuûa traùi ñaát. Gioáng nhö traùi tim cuûa em beù trong buïng meï hoøa nhòp ñaäp vôùi traùi tim cuûa ngöôøi meï, cuõng theá, ñeå lôùn leân nhö moät con ngöôøi, chuùng ta caàn phaûi hoøa hôïp nhòp soáng cuûa chính mình vôùi nhòp soáng cuûa thuï taïo, voán ban cho chuùng ta söï soáng"[1].
Trong Muøa Thuï taïo naøy, chuùng ta haõy taäp trung vaøo nhöõng nhòp ñaäp ñoù: nhòp ñaäp cuûa chính chuùng ta, cuûa meï vaø baø cuûa chuùng ta; nhòp ñaäp cuûa taïo vaät; vaø nhòp ñaäp cuûa Thieân Chuùa. Ngaøy nay, caùc nhòp ñaäp naøy khoâng nhòp nhaøng; khoâng hoøa hôïp trong coâng lyù vaø hoøa bình. Raát nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta khoâng ñöôïc uoáng nöôùc töø doøng soâng ñaày söùc soáng naøy. Chuùng ta haõy laéng nghe lôøi keâu goïi saùt caùnh cuøng caùc naïn nhaân cuûa söï baát coâng veà moâi tröôøng vaø khí haäu, ñoàng thôøi chaám döùt cuoäc chieán voâ nghóa choáng laïi thuï taïo.
Nhöõng taùc ñoäng cuûa cuoäc chieán naøy coù theå ñöôïc nhìn thaáy ôû nhieàu doøng soâng ñang khoâ caïn. Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñictoâ XVI ñaõ töøng nhaän xeùt raèng: "Nhöõng sa maïc beân ngoaøi gia taêng treân theá giôùi, bôûi vì nhöõng sa maïc noäi taâm ñaõ trôû neân roäng lôùn hôn"[2]. Loøng tham cuûa chuû nghóa tieâu thuï, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nhöõng traùi tim ích kyû, ñang laøm ñaûo loän voøng tuaàn hoaøn nöôùc cuûa haønh tinh. Vieäc ñoát traøn lan nhieân lieäu hoùa thaïch vaø chaët phaù röøng ñang gaây ra nhieät ñoä taêng cao vaø daãn ñeán haïn haùn nghieâm troïng. Tình traïng thieáu nöôùc ñaùng baùo ñoäng ngaøy caøng aûnh höôûng ñeán caû caùc coäng ñoàng noâng thoân nhoû laãn caùc ñoâ thò lôùn. Ngoaøi ra, caùc ngaønh coâng nghieäp traán loät ñang laøm caïn kieät vaø gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc uoáng cuûa chuùng ta baèng caùc hoaït ñoäng cöïc ñoan nhö beû gaõy thuûy löïc ñeå khai thaùc daàu khí, caùc döï aùn khai thaùc lôùn khoâng ñöôïc kieåm soaùt vaø chaên nuoâi thaâm canh. "Chò Nöôùc", nhö caùch goïi cuûa Thaùnh Phanxicoâ Assisi, bò cöôùp phaù vaø bieán thaønh "nguoàn haøng hoùa chòu chi phoái bôûi luaät thò tröôøng" (Thoâng ñieäp Laudato Si', 30).
Uyû ban Lieân chính phuû veà Bieán ñoåi khí haäu (IPCC) cuûa Lieân hieäp quoác ñaõ khaúng ñònh raèng haønh ñoäng khaån caáp hôn luùc naøy veà khí haäu coù theå ñaûm baûo laø chuùng ta seõ khoâng boû lôõ cô hoäi taïo ra moät theá giôùi beàn vöõng vaø coâng baèng hôn. Chuùng ta coù theå vaø phaûi ngaên chaën nhöõng haäu quaû toài teä nhaát xaûy ra. "Coù raát nhieàu ñieàu chuùng ta coù theå laøm" (sñd., 180), neáu chuùng ta ñeán vôùi nhau nhö raát nhieàu doøng nöôùc, khe suoái vaø con laïch, cuoái cuøng hoøa vaøo moät doøng soâng huøng vó ñeå töôùi söï soáng cho haønh tinh kyø dieäu, vaø gia ñình nhaân loaïi cuûa chuùng ta cho caùc theá heä mai sau. Vì vaäy, chuùng ta haõy chung tay vaø thöïc hieän nhöõng böôùc taùo baïo ñeå "Coâng lyù vaø Hoøa bình tuoân traøo" khaép theá giôùi.
Laøm sao chuùng ta coù theå goùp phaàn vaøo doøng soâng huøng vó cuûa coâng lyù vaø hoøa bình trong Muøa Thuï taïo naøy? Chuùng ta coù theå laøm gì, cuï theå trong tö caùch laø caùc coäng ñoaøn Kitoâ, ñeå chöõa laønh ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta ñeå noù traøn ñaày söùc soáng trôû laïi? Chuùng ta phaûi laøm ñieàu naøy baèng vieäc quyeát taâm bieán ñoåi con tim, loái soáng, vaø caùc chính saùch coâng ñang chi phoái xaõ hoäi cuûa chuùng ta.
Tröôùc heát, chuùng ta haõy hoøa vaøo doøng soâng huøng vó baèng caùch bieán ñoåi con tim cuûa chuùng ta. Ñieàu naøy laø caàn thieát ñoái vôùi baát kyø söï bieán ñoåi naøo khaùc; ñoù chính laø söï "hoaùn caûi sinh thaùi" maø Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ khuyeán khích chuùng ta thöïc hieän: ñoåi môùi moái töông quan cuûa chuùng ta vôùi thuï taïo ñeå chuùng ta khoâng coøn coi thuï taïo nhö moät ñoái töôïng ñeå khai thaùc, maø thay vaøo ñoù, traân troïng noù nhö moät moùn quaø thaùnh thieâng töø Ñaáng Taïo Hoùa. Hôn nöõa, chuùng ta caàn nhaän thöùc raèng moät caùch tieáp caän toaøn dieän ñoøi phaûi thöïc haønh toân troïng heä sinh thaùi theo boán chieàu kích töông quan: vôùi Chuùa, vôùi anh chò em cuûa chuùng ta hoâm nay vaø ngaøy mai, vôùi taát caû thieân nhieân, vaø vôùi chính mình.
Veà moái töông quan thöù nhaát, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ xaùc ñònh moät nhu caàu caáp thieát laø phaûi nhaän ra raèng söï Saùng Taïo vaø Cöùu Chuoäc khoâng theå taùch rôøi nhau: "Ñaáng Cöùu Chuoäc laø Ñaáng Taïo Hoùa, vaø neáu chuùng ta khoâng tuyeân xöng Thieân Chuùa trong söï cao caû troïn veïn cuûa Ngaøi -Ñaáng Taïo Hoùa vaø Cöùu Chuoäc - thì chuùng ta cuõng laøm giaûm giaù trò cuûa söï cöùu chuoäc"[3]. Söï saùng taïo vöøa ñeà caäp ñeán haønh ñoäng kyø dieäu, vaø maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa trong vieäc döïng neân haønh tinh vaø vuõ truï huøng vó vaø xinh ñeïp naøy töø hö voâ, vöøa ñeà caäp ñeán keát quaû lieân tuïc cuûa haønh ñoäng saùng taïo, maø chuùng ta traûi nghieäm nhö moät moùn quaø voâ taän. Trong Phuïng vuï vaø caàu nguyeän caù nhaân trong "thaùnh ñöôøng vó ñaïi cuûa thuï taïo"[4], chuùng ta haõy nhôù ñeán Vò Ngheä só cao caû, Ñaáng ñaõ taïo ra veû ñeïp nhö vaäy, vaø suy tö veà maàu nhieäm cuûa söï löïa choïn ñaày yeâu thöông ñoù ñeå taïo döïng vuõ truï.
Thöù ñeán, chuùng ta haõy ñoùng goùp vaøo doøng chaûy cuûa doøng soâng huøng vó naøy baèng vieäc thay ñoåi loái soáng cuûa mình. Khôûi ñi töø söï ngöôõng moä bieát ôn ñoái vôùi Ñaáng Taïo Hoùa vaø thuï taïo, chuùng ta haõy aên naên veà "nhöõng toäi loãi sinh thaùi" cuûa mình, nhö ngöôøi anh em cuûa toâi, Thöôïng phuï Ñaïi keát Bartholomew, ñaõ thuùc giuïc. Nhöõng toäi loãi naøy gaây haïi cho theá giôùi töï nhieân cuõng nhö cho anh chò em cuûa chuùng ta. Vôùi söï trôï giuùp cuûa aân suûng Chuùa, chuùng ta haõy aùp duïng loái soáng bôùt laõng phí vaø tieâu thuï khoâng caàn thieát, ñaëc bieät laø ôû nhöõng nôi quy trình saûn xuaát ñoäc haïi vaø khoâng beàn vöõng. Chuùng ta haõy löu taâm ñeán thoùi quen vaø löïa choïn kinh teá cuûa mình bao nhieâu coù theå ñeå moïi ngöôøi ñeàu thònh vöôïng hôn - ñoàng loaïi cuûa chuùng ta, duø hoï ôû ñaâu, vaø caû caùc theá heä töông lai. Chuùng ta haõy coäng taùc vaøo coâng cuoäc saùng taïo khoâng ngöøng cuûa Thieân Chuùa qua caùc löïa choïn tích cöïc: söû duïng taøi nguyeân ôû möùc vöøa phaûi nhaát, thöïc haønh söï ñieàu ñoä vui veû, xöû lyù vaø taùi cheá raùc thaûi, ñoàng thôøi taän duïng nhieàu hôn caùc saûn phaåm vaø dòch vuï coù saün coù traùch nhieäm vôùi moâi tröôøng vaø xaõ hoäi.
Cuoái cuøng, ñeå doøng soâng huøng vó tieáp tuïc chaûy, chuùng ta phaûi thay ñoåi caùc chính saùch coâng ñieàu haønh xaõ hoäi cuûa chuùng ta, vaø ñònh hình cuoäc soáng cuûa giôùi treû ngaøy nay vaø töông lai. Caùc chính saùch kinh teá uûng hoä söï giaøu coù tai tieáng cuûa moät soá ít coù ñaëc quyeàn vaø laøm suy giaûm ñieàu kieän soáng cuûa nhieàu ngöôøi, baùo hieäu söï keát thuùc cuûa hoøa bình vaø coâng lyù. Roõ raøng laø caùc quoác gia giaøu coù hôn ñaõ tích luõy moät "moùn nôï sinh thaùi" buoäc phaûi traû (x. Laudato Si', 51)[5]. Caùc nhaø laõnh ñaïo theá giôùi tham döï Hoäi nghò thöôïng ñænh COP28, döï kieán dieãn ra taïi Dubai töø ngaøy 30. 11 ñeán ngaøy 12. 12 naêm nay, phaûi laéng nghe khoa hoïc vaø thieát laäp tieán trình chuyeån ñoåi nhanh choùng vaø coâng baèng ñeå chaám döùt kyû nguyeân nhieân lieäu hoùa thaïch. Theo caùc cam keát ñöôïc thöïc hieän trong Thoûa thuaän Paris veà haïn cheá nguy cô noùng leân toaøn caàu, vieäc cho pheùp tieáp tuïc thaêm doø vaø môû roäng cô sôû haï taàng nhieân lieäu hoùa thaïch laø heát söùc voâ lyù. Chuùng ta haõy leân tieáng ñeå ngaên chaën söï baát coâng naøy ñoái vôùi ngöôøi ngheøo vaø con em chuùng ta, laø nhöõng ngöôøi seõ phaûi höùng chòu nhöõng taùc ñoäng toài teä nhaát cuûa bieán ñoåi khí haäu. Toâi keâu goïi taát caû nhöõng ngöôøi coù thieän chí haõy haønh ñoäng phuø hôïp vôùi nhöõng quan ñieåm naøy veà xaõ hoäi vaø töï nhieân.
Moät quan ñieåm song song khaùc lieân quan ñeán cam keát cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ñoái vôùi Hieäp haønh tính. Naêm nay, vieäc keát thuùc Muøa Thuï taïo vaøo ngaøy 4.10, leã kính Thaùnh Phanxicoâ Assisi, seõ truøng vôùi vieäc khai maïc Thöôïng hoäi ñoàng veà Hieäp haønh. Gioáng nhö nhöõng doøng soâng töï nhieân, ñöôïc nuoâi döôõng bôûi voâ soá con suoái nhoû vaø nhöõng doøng thaùc lôùn hôn, tieán trình Hieäp haønh baét ñaàu vaøo thaùng 10.2021 môøi goïi taát caû caùc thaønh phaàn, ôû caáp caù nhaân vaø coäng ñoaøn, hoäi tuï trong moät doøng soâng huøng vó cuûa söï suy tö vaø ñoåi môùi. Toaøn theå Daân Chuùa ñeàu ñöôïc môøi tham gia vaøo haønh trình ñoái thoaïi vaø hoaùn caûi mang tính Hieäp haønh saâu saéc.
Cuõng theá, gioáng nhö moät löu vöïc soâng vôùi nhieàu phuï löu lôùn nhoû, Giaùo hoäi laø söï hieäp thoâng cuûa voâ soá Giaùo hoäi ñòa phöông, caùc coäng ñoaøn tu trì vaø Hieäp hoäi ñöôïc nuoâi döôõng bôûi cuøng moät nguoàn nöôùc. Moãi nguoàn mang ñeán söï ñoùng goùp ñoäc ñaùo vaø baát khaû thay theá cuûa mình, cho ñeán khi taát caû cuøng nhau chaûy vaøo ñaïi döông bao la cuûa tình yeâu thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Gioáng nhö moät doøng soâng laø nguoàn soáng cho moâi tröôøng xung quanh, Giaùo hoäi Hieäp haønh cuõng phaûi laø nguoàn soáng cho ngoâi nhaø chung vaø taát caû cö daân trong ñoù. Vaø gioáng nhö caùch maø moät doøng soâng mang laïi söï soáng cho moïi loaïi ñoäng vaät vaø thöïc vaät, moät Giaùo hoäi Hieäp haønh phaûi mang laïi söï soáng baèng caùch gieo raéc coâng lyù vaø hoøa bình ôû moïi nôi maø Giaùo hoäi hieän dieän.
Vaøo thaùng 7.2022 taïi Canada, toâi ñaõ noùi veà Bieån hoà Galileâ, nôi Chuùa Gieâsu chöõa laønh, an uûi nhieàu ngöôøi vaø coâng boá "moät cuoäc caùch maïng cuûa tình yeâu". Toâi ñöôïc bieát laø hoà Thaùnh Anna cuõng laø moät nôi chöõa laønh, an uûi vaø yeâu thöông, moät nôi "nhaéc nhôû chuùng ta raèng tình huynh ñeä laø ñích thöïc neáu noù lieân keát nhöõng ngöôøi xa caùch nhau, raèng thoâng ñieäp veà söï hieäp nhaát maø trôøi cao göûi xuoáng traàn gian khoâng sôï söï khaùc bieät, nhöng môøi goïi chuùng ta ñeán vôùi tình baïn, ñeå baét ñaàu laïi vôùi nhau, bôûi vì taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng ngöôøi haønh höông treân moät haønh trình"[6].
Trong Muøa thuï taïo naøy, vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi theo Ñöùc Kitoâ treân cuøng loä trình Hieäp haønh, chuùng ta haõy soáng, laøm vieäc vaø caàu nguyeän ñeå ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta laïi ñöôïc traøn ñaày söùc soáng. Xin Chuùa Thaùnh Thaàn tieáp tuïc bay löôïn treân maët nöôùc vaø höôùng daãn nhöõng noã löïc "canh taân boä maët traùi ñaát" (x. Tv 104, 30) cuûa chuùng ta.
Roâma, Ñeàn thôø Thaùnh Gioan Lateâranoâ, ngaøy 13 thaùng 5 naêm 2023
Phanxicoâ
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va (25. 5. 2023)