Chuyeán toâng du Hung gia lôïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
mang ñeán hy voïng phuïc höng Coâng Giaùo,
tieán boä veà hoøa bình
Chuyeán toâng du Hung gia lôïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng mang ñeán hy voïng phuïc höng Coâng Giaùo, tieán boä veà hoøa bình.
Vu Van An
Vatican (VietCatholic News 27-04-2023) - Theo Elise Ann Allen cuûa taïp chí CruxNow, khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ yeâu caàu ngöôøi Coâng Giaùo caàu nguyeän cho chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi tôùi Hung gia lôïi, ngaøi ñaõ cho thaáy moät caùch ñaùng chuù yù raèng ngaøi ñang ñi ñeán trung AÂu, moät khu vöïc cuûa theá giôùi ñöôïc ñaùnh daáu bôûi "nhöõng côn gioù chieán tranh" vaø cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo ñang bò boû laïi ñaøng sau noù.
Noùi vôùi caùc tín höõu trong baøi dieãn vaên luùc ñoïc kinh Laïy Nöõ vöông Thieân ñaøng ngaøy 23 thaùng 4 naêm 2023, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi seõ laø moät dòp "ñeå oâm laáy moät Giaùo hoäi vaø moät daân toäc raát thaân thöông," nhöng noùi theâm raèng "ñoù cuõng seõ laø moät cuoäc haønh trình ñeán trung taâm cuûa Chaâu AÂu, ôû ñoù nhöõng côn gioù baêng giaù cuûa chieán tranh tieáp tuïc thoåi, trong khi caùc phong traøo cuûa nhieàu ngöôøi ñaët caùc vaán ñeà nhaân ñaïo caáp baùch leân chöông trình nghò söï."
Ngaøi chaøo ngöôøi daân Hung gia lôïi vaø xin moïi ngöôøi caàu nguyeän cho chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi, ñoàng thôøi keâu goïi caùc tín höõu ñöøng queân "nhöõng anh chò em Ukraine cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi vaãn coøn bò aûnh höôûng bôûi cuoäc chieán naøy."
Nhaän ñònh treân nguï yù Ukraine luoân laø öu tieân haøng ñaàu trong taâm trí cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø ñoái vôùi ngaøi, chuyeán ñi naøy khoâng chæ ñôn giaûn laø moät chuyeán vieáng thaêm moät quoác gia vaø ngöôøi daân cuûa hoï, maø laø caû moät khu vöïc ñang chòu söï taøn phaù cuûa chieán tranh vaø ñang raát caàn hoøa bình.
Maëc duø phaûi nhaäp vieän moät thôøi gian ngaén vaøo thaùng Ba naêm 2023 vì beänh vieâm pheá quaûn, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ ñeán Hung gia lôïi töø ngaøy 28 ñeán 30 thaùng 4 naêm 2023, chæ thaêm thaønh phoá Budapest. Nhöõng ngöôøi toå chöùc chuyeán thaêm cho bieát hoï ñöôïc yeâu caàu toå chöùc taát caû caùc söï kieän trong moät thaønh phoá, do nhöõng haïn cheá veà khaû naêng di chuyeån cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngöôøi thöôøng xuyeân söû duïng xe laên vaø choáng gaäy.
Chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi, töø ngaøy 28 ñeán 30 thaùng 4 naêm 2023, vôùi chuû ñeà "Chuùa Kitoâ laø töông lai cuûa chuùng ta," sau chaëng döøng chaân ngaén ôû Hung gia lôïi vaøo thaùng 9 naêm 2021 ñeå beá maïc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá cuûa nöôùc naøy tröôùc khi thöïc hieän chuyeán vieáng thaêm ba ngaøy tôùi Slovakia. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ höùa seõ trôû laïi Hung gia lôïi, vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi trong tuaàn naøy ñang thöïc hieän lôøi höùa ñoù.
Lòch trình daøy ñaëc cuûa ngaøi bao goàm caùc cuoäc gaëp gôõ vôùi chính quyeàn quoác gia, trong ñoù coù Thuû töôùng Hung gia lôïi Viktor Orbaùn, ngöôøi maø Ñöùc Giaùo Hoaøng thöôøng ñoái ñaàu veà vaán ñeà di cö. Tuy nhieân, gaàn ñaây ñaõ coù söï tan baêng giaù giöõa hai beân veà vieäc Hung gia lôïi saün saøng chaøo ñoùn nhöõng ngöôøi tò naïn Ukraine.
Trong chuyeán vieáng thaêm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cuõng seõ gaëp gôõ caùc treû em coù hoaøn caûnh khoù khaên vaø khuyeát taät vaø trong ngaøy thöù hai ôû Budapest, ngaøi seõ gaëp gôõ nhöõng ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi tò naïn.
Nhöõng ngöôøi tò naïn ñeán töø Ukraine vaø nhieàu quoác gia khaùc nhau treân khaép chaâu AÙ, Trung Ñoâng vaø chaâu Phi, bao goàm Pakistan, Afghanistan, Iraq, Iran, Nigeria vaø Nam Sudan. Trong soá hoï cuõng seõ coù moät soá ngöôøi khuyeát taät, vaø caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng ngöôøi Rom ôû Hung gia lôïi.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng seõ gaëp gôõ caùc baïn treû, caùc linh muïc vaø tu só trong nöôùc, vaø ngaøi seõ cöû haønh Thaùnh leã coâng khai vaøo ngaøy cuoái cuøng cuûa ngaøi.
Ñaùng chuù yù, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ theâm vaøo lòch trình cuûa ngaøi moät cuoäc gaëp gôõ vôùi coäng ñoàng Coâng Giaùo Hy Laïp ôû Hung gia lôïi, vôùi soá löôïng khoaûng 300,000 ngöôøi vaø ñöôïc phuïc vuï bôûi ba giaùm muïc.
Caên cöù vaøo ñòa chính trò khu vöïc vaø söï uûng hoä cuûa chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeå chaám döùt chieán tranh ôû Ukraine moät caùch hoøa bình, cuoäc xung ñoät döï kieán seõ laø ñieåm thaûo luaän chính cuûa chuyeán thaêm, cuøng vôùi caùc vaán ñeà noùng boûng khaùc nhö vaán ñeà di cö.
Chính ngöôøi Coâng Giaùo cho bieát hoï muoán Ñöùc Giaùo Hoaøng göûi moät thoâng ñieäp maïnh meõ vaø roõ raøng veà chieán tranh, nhöng hoï cuõng baøy toû hy voïng raèng chuyeán thaêm cuûa ngaøi, chæ hai naêm sau khi beá maïc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå cuûa ñaát nöôùc, seõ daãn ñeán moät cuoäc ñoåi môùi ñôøi soáng Coâng Giaùo ôû moät quoác gia coù daân soá ngaøy caøng khoâng thoáng thuoäc toân giaùo.
Nga, Ukraine vaø lôøi keâu goïi hoøa bình
Khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaët chaân ñeán Hung gia lôïi vaøo thöù Saùu, 28 thaùng 4 naêm 2023, döï kieán ngay töø ñaàu, moät trong nhöõng chuû ñeà lôùn nhaát trong chuyeán thaêm cuûa ngaøi seõ laø cuoäc chieán xaûy ra ngay beân caïnh, gaây ra bôûi cuoäc xaâm löôïc Ukraine cuûa Nga vaøo thaùng 2 naêm 2022.
Hung gia lôïi vaø Ukraine chia seû 85 daëm bieân giôùi, vaø cho ñeán ngaøy nay coù khoaûng 150,000 ngöôøi daân toäc Hung gia lôïi soáng ôû phía taây Ukraine, coù nghóa laø hai nöôùc luoân chia seû moái quan heä khu vöïc chaët cheõ ñaõ ñöôïc cuûng coá hôn nöõa keå töø khi noå ra cuoäc chieán Ukraine vaøo naêm 2022.
Keå töø khi chieán tranh baét ñaàu, hôn 1.1 trieäu ngöôøi tò naïn Ukraine ñaõ chaïy sang Hung gia lôïi ñeå thoaùt khoûi baïo löïc, vaø trong khi haàu heát ñaõ chuyeån ñeán caùc khu vöïc khaùc cuûa chaâu AÂu, vaøi nghìn ngöôøi ñaõ ôû laïi, tìm kieám tö theá ñöôïc baûo veä taïm thôøi hoaëc caùc hình thöùc cö truù khaùc.
Noùi veà taàm quan troïng cuûa chuyeán thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Ñaïi söù Hung gia lôïi taïi Toøa thaùnh Eduard Habsburg noùi vôùi Crux raèng "ñoù laø moät chuyeán thaêm muïc vuï" vaø nhö vaäy, khoâng ñöôïc thöïc hieän "vì baát cöù muïc ñích chính trò naøo".
OÂng noùi, "Cuõng coù moät soá chuû ñeà maø Toøa thaùnh vaø Hung gia lôïi coù nhöõng yù töôûng töông töï veà chuùng, vaø toâi mong nhöõng chuû ñeà naøy seõ ñöôïc noùi ñeán"; nhöng oâng cho bieát oâng khoâng mong ñôïi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöa ra "baát cöù phaùt bieåu naøo hoaëc tuyeân boá veà baát cöù chuû ñeà chính trò naøo, chaúng haïn nhö cuoäc chieán ôû Ukraine."
Khi noùi ñeán cuoäc chieán Ukraine, Habsburg cho bieát oâng tin raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ giaûi quyeát vaán ñeà naøy vôùi tö caùch laø moät muïc töû, caàu xin hoøa bình trong lôøi caàu nguyeän vaø nhaán maïnh "söï caàn thieát cuûa hoøa bình", ñaëc bieät trong cuoäc gaëp gôõ cuûa ngaøi vôùi caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoàng Coâng Giaùo Hy Laïp.
OÂng noùi, "Nhöng toâi khoâng nghó seõ coù baát cöù tuyeân boá chính trò naøo".
Tuy nhieân, baát chaáp söï nhaán maïnh cuûa Habsburg cho raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ traùnh chính trò, Cha Csaba Torok, quaûn trò giaùo xöù cuûa nhaø thôø chính toøa ôû Esztergom, noùi vôùi caùc nhaø baùo trong moät cuoäc thaûo luaän baøn troøn gaàn ñaây treân phöông tieän truyeàn thoâng raèng chính ngöôøi Coâng Giaùo ñang hy voïng moät ñieàu gì ñoù maïnh meõ töø Ñöùc Giaùo Hoaøng khi ñeà caäp tôùi Ukraine.
Tröôûng boä phaän quan heä truyeàn thoâng cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Hung gia lôïi, Cha Torok cho bieát baûn thaân ngaøi mong ñôïi "neáu Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeán moät ñaát nöôùc gaàn vôùi chieán tranh, thì ngaøi seõ noùi ñieàu gì ñoù maïnh meõ vaø mang tính bieåu töôïng".
Ngaøi noùi theâm, "Ngöôøi Hung gia lôïi chuùng toâi cuõng caàn noù, bôûi vì trong daân chuùng, caû caùc linh muïc cuõng hôi boái roái, vì tuy chính saùch cuûa Orbaùn raát thuaän lôïi cho Giaùo hoäi, nhöng ñoàng thôøi moät soá ñaëc ñieåm cuûa oâng aáy khoâng ñöôïc yeâu thích laém".
Maëc duø Cha Torok khoâng ñi vaøo chi tieát cuï theå, nhöng Orbaùn laø ñoàng minh laâu naêm cuûa Toång thoáng Nga Vladimir Putin vaø, trong khi vaãn boû phieáu cho hoï, ñaõ chæ trích caùc bieän phaùp tröøng phaït cuûa Lieân hieäp Chaâu AÂu ñoái vôùi Maïc tö khoa. Khaùc vôùi haàu heát caùc ñoàng minh phöông Taây, Hung gia lôïi ñaõ töø choái cung caáp vieän trôï quaân söï cho Ukraine hoaëc cho pheùp chuyeån quaân qua bieân giôùi.
Trong quaù khöù, chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngöôøi ñaõ nhieàu laàn chæ trích vieäc buoân baùn vuõ khí hoaøn caàu, toû ra khoâng chaéc chaén veà vieäc göûi vuõ khí, nghi vaán hieäu quaû cuûa noù trong vieäc chaám döùt xung ñoät, nhöng noùi vôùi caùc nhaø baùo treân chuyeán bay trôû veà töø Kazakhstan vaøo thaùng 9 naêm ngoaùi raèng ñieàu ñoù coù theå hôïp phaùp veà maët ñaïo ñöùc döôùi moät soá ñieàu kieän naøo ñoù.
Cha Torok noùi, "Caùc giaùo só vaø ngöôøi daân Hung gia lôïi mong ñôïi ñieàu gì ñoù töø Ñöùc Giaùo Hoaøng".
Ngaøi noùi theâm, "Ñöông nhieân, chính phuû vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng nhaø nöôùc ñang coá gaéng ñöa ra moät lôøi giaûi thích, moät caùch giaûi thích cho chuyeán vieáng thaêm theo trình thuaät ñoái noäi vaø ñoái ngoaïi cuûa rieâng hoï, nhöng nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ñôn giaûn chuùng toâi muoán moät ñieàu gì ñoù maïnh meõ töø Ñöùc Giaùo Hoaøng".
Khi ñöôïc hoûi lieäu Ñöùc Giaùo Hoaøng coù döï kieán gaëp giaùm muïc Hilarion cuûa Chính thoáng giaùo Nga, ñöông kim Toång Giaùm Muïc cuûa Budapest vaø Hung gia lôïi hay khoâng, trong chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi, Cha Torok cho bieát ngaøi nghó "ñieàu ñoù coù theå xaûy ra," vì coù moät ñaïi dieän cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga taïi Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá ôû Hung gia lôïi vaøo naêm 2021.
Ñöùc Hoàng Y Peter Erdo, toång giaùm muïc Budapest vaø Esztergom, cuõng "coù moái quan heä tuyeät vôøi vôùi haøng giaùo phaåm cuûa Nga," ngaøi noùi nhö theá, nhöng caûnh caùo raèng "veà maët chính thöùc, chuùng toâi khoâng bieát gì caû."
Theo ngaøi, baát keå ñieàu gì xaûy ra, "toâi khoâng nghó chuyeán vieáng thaêm Budapest naøy seõ laø ñieåm quyeát ñònh trong vieäc noái laïi quan heä höõu nghò giöõa Toøa Thaùnh vaø Toøa Thöôïng Phuï Maïc tö khoa".
Moät Giaùo hoäi ôû tieàn tuyeán
Moät vaán ñeà lôùn khaùc coù theå xuaát hieän trong chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø vaán ñeà di cö, vaø cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo ngaøy caøng gia taêng do chieán tranh Ukraine gaây ra vaø cuoäc di cö oà aït cuûa nhöõng ngöôøi tò naïn Ukraine.
Veà vaán ñeà di cö, Habsburg noùi vôùi Crux raèng oâng seõ "ngaïc nhieân neáu noù khoâng xuaát hieän," vì caùc soá lieäu môùi nhaát ñöa ra con soá ngöôøi tò naïn Ukraine chaïy sang Hung gia lôïi laø 1,100,000.
"Maëc duø moät soá ít trong soá hoï vaãn ôû laïi Hung gia lôïi, nhöng chuùng toâi seõ tieáp nhaän baát cöù ai muoán ôû laïi, vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ bieát ñieàu ñoù," OÂng cho bieát nhö theá, ñoàng thôøi löu yù raèng tröôùc ñaây Ñöùc Phanxicoâ ñaõ caûm ôn Orbaùn vaø Toång thoáng Hung gia lôïi Katalin Novaùk vì ñaõ hoã trôï ngöôøi tò naïn Ukraine.
"Hung gia lôïi luoân môû cöûa ñoùn ngöôøi tò naïn vaø nhöõng ngöôøi taàm truù, chuùng toâi chæ gaëp vaán ñeà vôùi nhöõng ngöôøi di cö baát hôïp phaùp," Habsburg noùi nhö theá, nhöng nhaán maïnh raèng vaán ñeà Ukraine laø "moät ñieàu gì ñoù raát, raát khaùc. ÔÛ ñaây chuùng ta coù moät tình huoáng raát roõ raøng laø nhöõng ngöôøi ñang chaïy troán khoûi vuøng chieán söï, vaø ñoù laø luùc moïi ngöôøi phaûi giuùp ñôõ, vaø Hung gia lôïi seõ tieáp tuïc laøm nhö vaäy."
OÂng noùi, nhöõng ngöôøi Ukraine choïn ôû laïi Hung gia lôïi ñaõ ñöôïc cung caáp nhaø ôû vaø caùc nhaø tuyeån duïng cuõng nhö tröôøng hoïc ñaõ ñöôïc khuyeán khích "tieáp nhaän hoï", ñoàng thôøi noùi raèng vôùi soá löôïng ngöôøi daân toäc Hung gia lôïi soáng ôû Ukraine, "chuùng toâi gaén boù moät caùch ñaày xuùc caûm vì cuoäc xung ñoät ñang xaûy ra ngay luùc naøy."
Trong khi chính phuû cung caáp hoã trôï rieâng cho ngöôøi tò naïn Ukraine, nhieàu ngöôøi ñaõ ñöôïc giuùp ñôõ bôûi caùc toå chöùc töø thieän vaø nhieàu toå chöùc phi chính phuû hoaït ñoäng trong khu vöïc, nhieàu toå chöùc trong soá ñoù do Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñieàu haønh.
Trong caùc bình luaän vôùi Crux, Moùnica Varga, nhaân vieân baùo chí cuûa Caritas Hung gia lôïi, cho bieát hoï bò soác tröôùc söï buøng noå cuûa chieán tranh vaø ñaõ laøm vieäc khoâng meät moûi "ñeå hoã trôï nhöõng ngöôøi vaø coäng ñoàng deã bò toån thöông coù cuoäc soáng bò huûy hoaïi bôûi chieán tranh ôû Ukraine."
Varga cho bieát ngay töø ngaøy ñaàu tieân, Caritas Hung gia lôïi ñaõ cung caáp cho caùc gia ñình chaïy troán söï hoã trôï ngay laäp töùc vaø laâu daøi thoâng qua chaêm soùc khaån caáp cho ngöôøi tò naïn, choã ôû ngaén haïn cho ngöôøi tò naïn quaù caûnh, nhaø ôû daøi haïn cho nhöõng ngöôøi tìm caùch ôû laïi, trôï caáp taøi chính, coâng taùc xaõ hoäi vaø hoã trôï taâm lyù.
Caritas Hung gia lôïi hieän ñang ñieàu haønh hai Ñieåm trôï giuùp ñeå hoã trôï nhöõng ngöôøi tò naïn Ukraine quaù caûnh ñang tìm nôi döøng chaân, moät ôû laøng bieân giôùi Barabas vaø moät ôû Budapest. Cuøng vôùi nhau, caùc Ñieåm trôï giuùp naøy ñaõ phuïc vuï 21,000 ngöôøi.
Hôn 1,000 ngöôøi ñaõ ñöôïc cung caáp choã ôû ngaén haïn vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Caritas Hung gia lôïi keå töø khi baét ñaàu chieán tranh. Nhieàu choã ôû ngaén haïn cuõng ñang ñöôïc cung caáp bôûi caùc giaùo phaän ñòa phöông vaø caùc doøng tu.
Veà taùc ñoäng chung cuûa cuoäc khuûng hoaûng ñoái vôùi xaõ hoäi Hung gia lôïi, Varga noùi raèng khi chieán tranh laàn ñaàu tieân noå ra vaø soá löôïng ngöôøi tò naïn ôû möùc cao nhaát, "caû ñaát nöôùc ñeàu chuyeån ñoäng," vaø ngöôøi daân chaøo ñoùn nhöõng ngöôøi tò naïn vaøo nhaø mình vaø giuùp ñôõ hoï.
Varga cho bieát maëc duø soá löôïng ngöôøi tò naïn ñaõ giaûm nhöng möùc ñoä lieân ñôùi noùi chung "vaãn ôû möùc cao vaø taát caû caùc beân ñang coá gaéng hoã trôï toát nhaát cho caùc gia ñình".
Coâ baøy toû hy voïng raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ "cuûng coá nieàm hy voïng veà hoøa bình cho caùc gia ñình tò naïn soáng ôû ñaây. Vaø noù seõ taêng cöôøng hôn nöõa tình lieân ñôùi giöõa ngöôøi daân Hung gia lôïi ñeå trôû thaønh nhöõng ngöôøi chuû nhaø toát cho caùc gia ñình Ukraine."
Cha Torok cho bieát Giaùo Hoäi thöôøng laø moät trong nhöõng beân ñaàu tieân can thieäp khi coù nhu caàu, vaø Giaùo Hoäi thöôøng laøm nhö vaäy thoâng qua caùc toå chöùc töø thieän vaø toå chöùc phi chính phuû.
Ngaøi cho bieát Giaùo hoäi Hung gia lôïi "khoâng coù baát cöù söï ñoäc laäp naøo trong vaán ñeà taøi chính cuûa mình," vaø phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo nhaø nöôùc ñeå taøi trôï cho caùc tröôøng hoïc, beänh vieän, toå chöùc xaõ hoäi vaø thaäm chí caû giaùo phaän, khieán cho giaùo hoäi ñoâi khi khoù leân tieáng.
"Neáu Giaùo hoäi trôû thaønh keû thuø cuûa chính phuû, thì trong moät vaøi thaùng, noù coù theå khieán Giaùo hoäi phaù saûn, vaø caùc tröôøng hoïc vaø cô sôû khoâng theå hoaït ñoäng ñöôïc nöõa," ngaøi noùi nhö theá vaø cho bieát vì ñieàu naøy, nhieàu giaùm muïc vaø linh muïc choïn caùch giöõ mieäng löôõi cuûa hoï khi caêng thaúng chính trò phaùt sinh.
Ngaøi noùi, "Chuùng toâi laøm nhöõng gì chính phuû muoán, chuùng toâi laøm theo caùch chính phuû muoán, vaø chuùng toâi coá gaéng thích nghi vôùi hoaøn caûnh, nhöng neáu chuùng ta oùi veà Giaùo hoäi nhö moät coäng ñoàng tín höõu, thì coù raát nhieàu saùng kieán".
Veà vaán ñeà di cö, Cha Torok cho bieát caùc bieân giôùi ñaõ bò ñoùng cöûa vaø "veà maët chính thöùc, tình traïng di cö khoâng coøn toàn taïi", ñieàu naøy ñaõ daãn ñeán söï gia taêng naïn buoân ngöôøi. Ngaøi caùo buoäc chính phuû nhaém maét laøm ngô tröôùc vaán ñeà naøy, vaø cho bieát nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo ñaõ tìm caùch can thieäp "beân ngoaøi giôùi haïn höõu hình cuûa Giaùo Hoäi ñònh cheá".
Moät cuoäc phuïc höng Coâng Giaùo
Maëc duø Hung gia lôïi laø moät xaõ hoäi ngaøy caøng theá tuïc, nhöng haàu heát nhöõng ngöôøi tuyeân boá thoáng thuoäc toân giaùo ñeàu laø ngöôøi Coâng Giaùo.
Hung gia lôïi coù toång daân soá gaàn 10 trieäu ngöôøi, trong ñoù gaàn 5.6 trieäu ngöôøi theo Coâng Giaùo, theo thoáng keâ cuûa Vatican tính ñeán thaùng 12 naêm 2021.
Cha Torok ñaët tyû leä phaàn traêm thaáp hôn moät chuùt, noùi raèng chæ 39 phaàn traêm daân soá xaùc ñònh laø Coâng Giaùo so vôùi gaàn gaáp ñoâi con soá ñoù 60 naêm tröôùc. Giôø ñaây, ngaøi cho bieát khoaûng 40% ngöôøi Hung gia lôïi khoâng thoáng thuoäc toân giaùo naøo hoaëc khoâng coi mình laø ngöôøi coù toân giaùo, baùo hieäu moät söï thay ñoåi vaên hoùa xa rôøi caùc toân giaùo coù toå chöùc.
Hung gia lôïi cuõng coù moät daân soá theo ñaïo Tin laønh ñaùng keå, haàu heát laø nhöõng ngöôøi theo phaùi Calvin Caûi caùch, Cha Torok cho bieát con soá naøy chieám khoaûng 25% daân soá, trong khi nhöõng ngöôøi theo giaùo phaùi Lutheâroâ chieám khoaûng 2% vaø caùc toân giaùo khaùc, chaúng haïn nhö Do Thaùi giaùo vaø Phaät giaùo, cuõng chieám khoaûng 2%.
Veà taùc ñoäng maø ngaøi mong ñôïi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Cha Torok ñaõ chæ ra phöông chaâm cuûa chuyeán ñi, "Chuùa Kitoâ laø töông lai cuûa chuùng ta."
"Neáu chuùng ta nhìn vaøo phöông chaâm, thì coù veû nhö ñoù laø söï trôû laïi vôùi hy voïng vaø töông lai," ngaøi noùi theá, ñoàng thôøi cho bieát Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá ñöôïc toå chöùc taïi Budapest vaøo naêm 2021 vaø chuyeán vieáng thaêm ngaén nguûi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeå beá maïc söï kieän naøy ñaõ coù taùc ñoäng ñaùng keå ñoái vôùi Giaùo Hoäi Hung gia lôïi, vaø xaõ hoäi Hung gia lôïi.
Nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo "coù moät caûm thöùc nhôù tieác maïnh meõ, raèng ñaïo Coâng Giaùo ôû Hung gia lôïi seõ trôû laïi," ngaøi noùi theá vaø theâm raèng ngaøi tin chuyeán thaêm naøy cuõng seõ goùp phaàn vaøo caûm thöùc ñoù.
Khi noùi ñeán söï thôø ô ngaøy caøng gia taêng ñoái vôùi toân giaùo, Cha Torok cho bieát caâu hoûi ñaët ra cho ngaøi laø, "laøm theá naøo chuùng ta coù theå baét ñaàu laïi, laøm theá naøo chuùng ta coù theå chöùng minh töông lai, laøm theá naøo chuùng ta coù theå chöùng toû raèng Chuùa Kitoâ laø töông lai cuûa ngöôøi daân vaø ñaát nöôùc?"
"Chuùng toâi khoâng gioûi trong vieäc ñöa ra caâu traû lôøi, nhöng nhö toâi ñaõ noùi, haïn töø chính cuûa chuyeán thaêm naøy seõ laø töông lai, vaø töông lai cuûa chuùng ta laø Chuùa Kitoâ," ngaøi noùi theá, baøy toû hy voïng raèng thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ gaây ñöôïc tieáng vang vôùi moïi ngöôøi.
Töông töï nhö vaäy, Habsburg, ngöôøi Coâng Giaùo, cho bieát oâng hy voïng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaøo cuoái tuaàn naøy seõ mang laïi cho "ñöùc tin Coâng Giaùo cuûa chuùng ta moät khôûi ñaàu môùi, nhö laàn tröôùc ngaøi ñaõ laøm khi ngaøi ñeán ñaây. Chuùng toâi thöïc söï coù theå noùi raèng Ñaïi hoäi Thaùnh Theå vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñeå laïi aán töôïng maïnh meõ nôi ngöôøi Coâng Giaùo, vaø chuùng toâi thaáy nhöõng daáu hieäu ñoåi môùi nhôø chuyeán vieáng thaêm naøy."
Veà caùch nhìn nhaän cuûa ngöôøi Coâng Giaùo Hung gia lôïi ñoái vôùi Ñöùc Phanxicoâ, Habsburg cho bieát oâng tin raèng coù moät caûm thöùc thieän caûm maïnh meõ ñoái vôùi vò giaùo hoaøng ngöôøi AÙ Caên Ñình.
Khi Ñöùc Giaùo Hoaøng döøng chaân ôû Hung gia lôïi chæ baûy giôø vaøo naêm 2021, ñaõ coù "moät söï nhieät tình ñaùng kinh ngaïc," Habsburg noùi nhö theá, baøy toû nieàm tin cuûa oâng raèng "ngöôøi daân Hung gia lôïi raát yeâu meán vò giaùo hoaøng naøy," vaø caûm giaùc naøy coù tính hoã töông.
OÂng noùi, "Toâi nghó Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ bieát raèng ngöôøi daân Hung gia lôïi yeâu meán ngaøi, troâng ñôïi ngaøi vaø xem ngaøi tröôùc heát laø moät muïc töû ñeán thaêm ñoaøn chieân cuûa mình. Toâi nghó ñaây seõ laø ba ngaøy hoaøn toaøn tuyeät vôøi ôû Hung gia lôïi".
Varga cuõng noùi raèng coù raát nhieàu söï phaán khích ñoái vôùi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, vaø söï hieän dieän cuûa ngaøi laø raát caàn thieát, vì ñaát nöôùc "bò aûnh höôûng saâu xa bôûi haäu quaû cuûa cuoäc chieán ôû Ukraine" do doøng ngöôøi tò naïn vaø ngöôøi daân toäc thieåu soá Hung gia lôïi soáng ôû mieàn Taây Ukraine.
Coâ noùi: "Vì nhöõng lyù do naøy, vieäc Ñöùc Thaùnh Cha ñeán thaêm ñaát nöôùc chuùng toâi raát coù yù nghóa". Vì theo coâ, lôøi leõ cuûa ngaøi "coù theå mang laïi cho chuùng toâi nieàm tín thaùc vaø hy voïng thanh thaûn veà hoøa bình caøng sôùm caøng toát."
"Tình huoáng naøy laø moät gaùnh naëng xuùc caûm lôùn lao ñoái vôùi taát caû nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp vaø xem tin töùc vaø hình aûnh. Moïi ngöôøi ñeàu raát caàn ñöôïc traán an," coâ noùi theá vaø theâm, "Söï hieän dieän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ laø moät nguoàn löïc thieâng lieâng cho taát caû chuùng ta."