Coå thaønh Antiokia hoang taøn
Coå thaønh Antiokia hoang taøn.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Antiokia (RVA News 23-03-2023) - Coå thaønh Antiokia, con tim cuûa Kitoâ giaùo Thoå Nhó Kyø, nay trôû thaønh moät nôi hoang taøn, moät "thaønh phoá boùng ma", theo chöùng töø cuûa Ñöùc cha Martin Kmeteck, ngöôøi Slovenia, thuoäc Doøng Phanxicoâ, Toång giaùm muïc Giaùo phaän Izmir beân Thoå Nhó Kyø, ngöôøi ñaõ ñeán vieáng thaêm taïi choã.
Thaønh Antiokia, nôi maø "laàn ñaàu tieân caùc moân ñeä [cuûa Chuùa Gieâsu] ñöôïc goïi laø Kitoâ höõu" (Cv 11.26) ñöôïc thaønh laäp khoaûng naêm 300 tröôùc Chuùa Kitoâ, vaø laø nôi thaùnh Phaoloâ toâng ñoà rao giaûng nhieàu laàn, töø naêm 47 ñeán 55. Nôi thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ giaûng ngaøy nay laø moät hang ñaù, theo truyeàn thoáng, caùc tín höõu tuï hoïp taïi ñoù ñeå cöû haønh thaùnh leã. Veà sau, Antiokia trôû thaønh moät trong boán Toøa Thöôïng phuï ñaàu tieân, cuøng vôùi Constantinople, Alessandria vaø Roma. Trong thôøi ñeá quoác La Maõ, thaønh naøy phoàn thònh cho ñeán theá kyû thöù V vaø daân soá leân tôùi nöûa trieäu ngöôøi.
Ngaøy nay, Antiokia laø thaønh Antakya ôû mieàn nam Thoå Nhó Kyø, giaùp giôùi vôùi Syria vaø coù khoaûng 34,000 daân cö, trong ñoù chæ coù gaàn 5,000 tín höõu Kitoâ vaø khoaûng 20,000 ngöôøi Hoài giaùo.
Trong traän ñoäng ñaát döõ doäi saùng ngaøy 06 thaùng Hai naêm 2023, laøm cho hôn 55,000 ngöôøi cheát taïi Thoå Nhó Kyø vaø Syria, khu coå thaønh Antiokia bò taøn phaù, nhieàu dinh thöï bò san baèng.
Môùi ñaây, Toå chöùc trôï giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå ñaõ môøi Ñöùc Toång giaùm muïc Kmetech trình baøy chöùng töø veà söï daán thaân cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo raát thieåu soá taïi Thoå Nhó Kyø, söùc sinh ñoäng cuûa Giaùo hoäi taïi ñaây, nhaân dòp Ñöùc Toång giaùm muïc vieáng thaêm Thuïy Só, töø ngaøy 18 ñeán ngaøy 26 thaùng Ba naêm 2023, taïi caùc giaùo xöù vuøng Thuïy Só-Ñöùc vaø mieàn Ticino noùi tieáng YÙ.
Hoâm sau ngaøy xaûy ra ñoäng ñaát, Ñöùc Toång giaùm muïc Kmeteck ôû Izmir, caùch Antiokia 1,100 caây soá, ñaõ mau leï ñeán gaëp oâng tænh tröôûng ñòa phöông ñeå xin pheùp cöùu trôï caùc naïn nhaân, vì taïi Thoå Nhó Kyø caàn coù pheùp nhaø nöôùc ñeå hoaït ñoäng, phuø hôïp vôùi cô quan nhaø nöôùc ñaëc traùch quaûn lyù nhöõng tai naïn vaø tình traïng khaån caáp. Sau khi ñöôïc pheùp, Ñöùc Toång giaùm muïc ñaõ xuùc tieán ngay vieäc toå chöùc caùc ñoaøn xe cöùu trôï giuùp caùc naïn nhaân, vôùi söï hoã trôï cuûa caùc cô quan baùc aùi Coâng giaùo, ñaëc bieät laø Caritas Slovenia.
Ñöùc Toång giaùm muïc Kmeteck cho bieát caùc tín höõu Coâng giaùo Latinh ôû Thoå Nhó Kyø chæ coù khoaûng 15,000 tín höõu, nhöng Giaùo hoäi khoâng muoán caùc tín höõu Kitoâ rôøi boû nhöõng vuøng bò naïn, nhaát laø thaønh Antiokia, Iskenderun, vaø nhöõng laøng Kitoâ gaàn vuøng Samandad. Taïi nhöõng vuøng naøy, caùc tín höõu Kitoâ phaàn lôùn laø nhöõng ngöôøi Armeni vaø Chính thoáng Araäp, thuoäc Toøa Thöôïng phuï Antiokia. Taïi thaønh naøy, ñoäng ñaát ñaõ phaù huûy caùc nhaø thôø Chính thoáng, Tin laønh vaø Coâng giaùo, vaø caû caùc ñeàn thôø Hoài giaùo. Hoäi ñöôøng Do thaùi cuõng bò thieät haïi naëng. Coù hai tu só Doøng Capuchino taïi Antiokia cuõng nhö moät linh muïc Chính thoáng, nhöng hoï ñaõ rôøi thaønh naøy.
Ñöùc Toång giaùm muïc Kmeteck nhaéc laïi raèng trong lòch söû Kitoâ giaùo, Antiokia laø trung taâm thöù hai sau Jerusalem. Theo ngaøi, nhöõng töông quan treân bình dieän chính thöùc taïi thaønh Izmir laø toát ñeïp. Ngaøy 04 thaùng Hai vöøa qua, laø Ngaøy Huynh ñeä, caùc tín höõu taäp hoïp vaø baøn veà ñeà taøi: "Taát caû moïi ngöôøi laø anh chò em vôùi nhau", ñoù cuõng laø töïa ñeà Thoâng ñieäp Fratelli tutti cuûa Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ. Tham döï cuoäc gaëp gôõ, coù ñaïi dieän chính quyeàn, vaø caùc coäng ñoàng Hoài giaùo, Do thaùi, Hoài giaùo, Tin laønh, Anh giaùo, Chính thoáng vaø Coâng giaùo. Cuoäc gaëp gôõ keát thuùc vôùi nghi thöùc "troàng caây hoøa bình".
(Cath.ch 22-3-2023)