Baøi giaûng leã cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Nam Sudan
Baøi giaûng leã cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Nam Sudan.
Vu Van An
Juba (VietCatholic News 05-02-2023) - Theo tin Toøa Thaùnh, tröôùc khoaûng 70,000 tín höõu Nam Sudan, tuï taäp taïi Laêng John Garang ôû thuû ñoâ Juba, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ cöû haønh Thaùnh Leã ñaïi traøo. Trong thaùnh leã naøy, ngaøi tha thieát thuùc giuïc moïi ngöôøi haï vuõ khí haän thuø, maëc laáy taâm tình tha thöù.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng vaø lôøi töø bieät cuûa ngaøi, döïa theo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp:
Hoâm nay toâi muoán trích daãn nhöõng lôøi maø Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ ñaõ noùi vôùi coäng ñoaøn Coârintoâ trong baøi ñoïc thöù hai vaø laëp laïi chuùng ôû ñaây tröôùc maët anh chò em: "Hôõi anh em, khi toâi ñeán vôùi anh em, toâi khoâng ñeán ñeå loan baùo cho anh em chöùng taù cuûa Thieân Chuùa trong lôøi noùi cao caû hoaëc söï khoân ngoan. Vì toâi ñaõ quyeát ñònh khoâng bieát gì giöõa anh em ngoaøi Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø Ngöôøi ñaõ chòu ñoùng ñinh" (1 Cr 2:1-2). Vaâng, moái quan taâm cuûa Thaùnh Phaoloâ cuõng laø cuûa toâi, khi toâi tuï hoïp ôû ñaây vôùi anh chò em nhaân danh Chuùa Gieâsu Kitoâ, Thieân Chuùa cuûa tình yeâu, Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ ñaït ñöôïc hoøa bình qua thaäp giaù cuûa Ngöôøi; Chuùa Gieâsu, Thieân Chuùa chòu ñoùng ñinh vì taát caû chuùng ta; Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh nôi nhöõng ngöôøi ñau khoå; Chuùa Gieâsu, bò ñoùng ñinh trong cuoäc soáng cuûa raát nhieàu ngöôøi trong soá anh chò em, trong raát nhieàu ngöôøi ôû ñaát nöôùc naøy; Chuùa Gieâsu, Chuùa phuïc sinh, Ñaáng chieán thaéng söï döõ vaø söï cheát. Toâi ñeán ñaây ñeå loan baùo veà Ngöôøi vaø ñeå cuûng coá anh chò em trong Ngöôøi, vì söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ laø söù ñieäp cuûa nieàm hy voïng. Chuùa Gieâsu bieát noãi thoáng khoå cuûa anh chò em vaø nieàm hy voïng anh chò em mang trong loøng, nhöõng nieàm vui vaø nhöõng phaán ñaáu ñaùnh daáu cuoäc ñôøi anh chò em, boùng toái ñang taán coâng anh chò em vaø nieàm tin maø anh chò em daâng leân trôøi nhö moät baøi ca trong ñeâm. Chuùa Gieâsu bieát anh chò em vaø yeâu anh chò em. Neáu chuùng ta ôû laïi trong Ngöôøi, chuùng ta khoâng bao giôø phaûi sôï haõi, vì ñoái vôùi chuùng ta, moïi thaäp giaù seõ trôû thaønh söï phuïc sinh, moïi buoàn phieàn seõ trôû thaønh hy voïng, vaø moïi than thôû seõ trôû thaønh vuõ ñieäu.
Vì vaäy, toâi muoán suy nieäm veà nhöõng lôøi söï soáng maø Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi chuùng ta trong Tin Möøng hoâm nay: "Anh em laø muoái cho ñôøi... Anh em laø aùnh saùng theá gian" (Mt 5:13-14). Nhöõng hình aûnh naøy noùi gì vôùi chuùng ta, trong tö caùch moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ?
Tröôùc heát, chuùng ta laø muoái cuûa ñaát. Muoái ñöôïc duøng ñeå neâm thöùc aên. Noù laø thaønh phaàn voâ hình mang laïi höông vò cho moïi ñieàu. Chính vì leõ ñoù maø töø xa xöa, muoái ñaõ laø bieåu töôïng cuûa khoân ngoan, moät ñöùc tính khoâng theå nhìn thaáy nhöng laøm taêng theâm höông vò cho cuoäc soáng, moät cuoäc soáng maø thieáu noù thì trôû neân nhaït nheõo, voâ vò. Tuy nhieân, Chuùa Gieâsu muoán noùi ñeán loaïi khoân ngoan naøo? Ngaøi duøng hình aûnh muoái ngay sau khi daïy caùc moân ñeä veà Caùc Moái Phuùc Thaät. Nhö vaäy, chuùng ta thaáy caùc Moái phuùc laø muoái cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu, vì chuùng mang söï khoân ngoan töø trôøi xuoáng theá gian. Chuùng caùch maïng hoùa caùc tieâu chuaån cuûa theá giôùi naøy vaø caùch suy nghó thoâng thöôøng cuûa chuùng ta. Vaø chuùng noùi gì? Moät caùch toùm taét, chuùng noùi vôùi chuùng ta raèng ñeå ñöôïc chuùc phuùc, haïnh phuùc vaø vieân maõn, chuùng ta khoâng ñöôïc nhaém ñeå ñöôïc maïnh meõ, giaøu coù vaø quyeàn löïc, nhöng khieâm nhöôøng, nhu mì, hay thöông xoùt; khoâng laøm ñieàu aùc cho ai, nhöng laø ngöôøi kieán taïo hoøa bình cho moïi ngöôøi. Chuùa Gieâsu noùi, ñaây laø söï khoân ngoan cuûa moät moân ñeä; noù laø thöù mang laïi höông vò cho theá giôùi xung quanh chuùng ta. Chuùng ta haõy nhôù ñieàu naøy: neáu chuùng ta thöïc haønh caùc Moái phuùc, neáu chuùng ta theå hieän söï khoân ngoan cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta seõ mang laïi höông vò khoâng chæ cho cuoäc soáng cuûa chuùng ta, maø coøn cho cuoäc soáng cuûa xaõ hoäi vaø cuûa ñaát nöôùc chuùng ta ñang soáng.
Muoái khoâng chæ mang laïi höông vò; noù coøn coù moät chöùc naêng khaùc, raát caàn thieát vaøo thôøi Chuùa Kitoâ: noù baûo quaûn thöùc aên ñeå noù khoâng bò hö vaø hoûng. Kinh thaùnh noùi raèng coù moät "thöùc aên", moät ñieàu toát thieát yeáu caàn ñöôïc baûo toàn hôn taát caû nhöõng ñieàu khaùc, vaø ñoù laø giao öôùc vôùi Thieân Chuùa. Vì vaäy, trong nhöõng ngaøy ñoù, baát cöù khi naøo moät leã vaät ñöôïc daâng leân Chuùa, ngöôøi ta seõ theâm moät ít muoái vaøo ñoù. Chuùng ta haõy nghe Kinh thaùnh noùi veà ñieàu naøy: "Caùc ngöôi khoâng ñöôïc ñeå thieáu muoái giao öôùc vôùi Thieân Chuùa cuûa mình trong leã vaät nguõ coác; cuøng vôùi taát caû leã vaät cuûa mình, ngöôi phaûi daâng muoái" (Lv 2:13). Do ñoù, muoái ñöôïc söû duïng nhö moät lôøi nhaéc nhôû veà nhu caàu caên baûn cuûa chuùng ta ñeå duy trì moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi Thieân Chuùa, bôûi vì Ngöôøi trung thaønh vôùi chuùng ta, vaø giao öôùc cuûa Ngöôøi vôùi chuùng ta laø giao öôùc khoâng theå huûy hoaïi, baát khaû xaâm phaïm vaø toàn taïi laâu daøi (x. Ds 18:19; 2 Sb 13:5). Theo ñoù, moãi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu, nhö muoái cuûa ñaát, laø chöùng nhaân cho giao öôùc maø Thieân Chuùa ñaõ laäp vaø chuùng ta cöû haønh trong moãi Thaùnh Leã: moät giao öôùc môùi, vónh cöûu vaø khoâng theå phaù boû (x. 1 Cr 11,25; Dt 9), vaø moät tình yeâu daønh cho chuùng ta khoâng theå lay chuyeån ngay caû bôûi söï baát trung cuûa chuùng ta.
Thöa anh chò em, chuùng ta laø nhaân chöùng cho ñieàu kyø dieäu naøy. Vaøo thôøi coå xöa, khi con ngöôøi hoaëc caùc daân toäc thieát laäp moät hieäp öôùc höõu nghò vôùi nhau, hoï thöôøng nieâm phong noù baèng caùch trao ñoåi moät ít muoái. Laø muoái cuûa ñaát, chuùng ta ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho giao öôùc vôùi Thieân Chuùa moät caùch haân hoan vaø bieát ôn, vaø nhö theá chöùng toû raèng chuùng ta laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng taïo ra nhöõng moái daây thaân höõu vaø loái soáng huynh ñeä. Nhöõng ngöôøi coù khaû naêng xaây döïng caùc moái quan heä toát ñeïp giöõa con ngöôøi vôùi nhau nhö moät caùch ñeå kieàm cheá söï huû baïi cuûa caùi aùc, caên beänh chia reõ, söï baån thæu cuûa nhöõng thöông vuï kinh doanh gian doái vaø beänh dòch baát coâng.
Hoâm nay toâi muoán caûm ôn anh chò em, bôûi vì anh chò em laø muoái cuûa traùi ñaát ôû ñaát nöôùc naøy. Tuy nhieân, khi anh chò em nghó ñeán nhieàu veát thöông cuûa noù, baïo löïc laøm gia taêng noïc ñoäc cuûa haän thuø vaø söï baát coâng gaây ra ñau khoå vaø ngheøo ñoùi, anh chò em coù theå caûm thaáy mình nhoû beù vaø baát löïc. Baát cöù khi naøo côn caùm doã naøy taán coâng anh chò em, anh chò em haõy coá nhìn vaøo muoái vaø nhöõng haït nhoû xíu cuûa noù. Muoái laø moät thaønh phaàn nhoû beù vaø khi ñöôïc cho vaøo thöùc aên, noù seõ bieán maát, noù seõ tan bieán; nhöng chính nhôø caùch ñoù, noù neâm gia vò cho toaøn boä moùn aên. Cuõng vaäy, maëc duø chuùng ta nhoû beù vaø yeáu ñuoái, ngay caû khi söùc löïc cuûa chuùng ta coù veû yeáu ôùt tröôùc möùc ñoä nghieâm troïng cuûa caùc vaán ñeà vaø côn thònh noä muø quaùng cuûa baïo löïc, chuùng ta, nhöõng Kitoâ höõu, coù theå goùp phaàn quyeát ñònh laøm thay ñoåi lòch söû. Chuùa Gieâsu muoán chuùng ta gioáng nhö muoái: chæ moät nhuùm nhoû cuõng tan ra vaø mang laïi moät höông vò khaùc cho moïi thöù. Do ñoù, chuùng ta khoâng theå luøi böôùc, bôûi neáu khoâng coù söï goùp söùc nhoû beù ñoù, khoâng coù söï ñoùng goùp nhoû beù cuûa chuùng ta, thì moïi thöù trôû neân voâ vò. Vì vaäy, chuùng ta haõy baét ñaàu töø nhöõng ñieàu nhoû nhaët, nhöõng ñieàu thieát yeáu, khoâng phaûi töø nhöõng gì coù theå xuaát hieän trong söû saùch, maø töø nhöõng gì thay ñoåi lòch söû. Nhaân danh Chuùa Gieâsu vaø caùc Moái phuùc cuûa Ngöôøi, chuùng ta haõy haï boû vuõ khí haän thuø vaø traû thuø, ñeå caàm laáy vuõ khí caàu nguyeän vaø baùc aùi. Chuùng ta haõy vöôït qua nhöõng ñieàu khoâng thích vaø aùc caûm maø theo thôøi gian ñaõ trôû thaønh kinh nieân vaø coù nguy cô khieán caùc boä laïc vaø caùc nhoùm saéc toäc choáng laïi nhau. Chuùng ta haõy hoïc caùch boâi muoái tha thöù leân caùc veát thöông cuûa chuùng ta; muoái raùt boûng nhöng noù cuõng chöõa laønh. Ngay caû khi traùi tim cuûa chuùng ta ræ maùu vì nhöõng sai traùi maø chuùng ta ñaõ phaûi chòu ñöïng, chuùng ta haõy töø choái, moät laàn vaø maõi maõi, laáy aùc baùo aùc, vaø chuùng ta seõ phaùt trieån laønh maïnh beân trong. Chuùng ta haõy ñoùn nhaän nhau vaø yeâu thöông nhau caùch chaân thaønh vaø quaûng ñaïi, nhö Chuùa yeâu thöông chuùng ta. Chuùng ta haõy traân troïng nhöõng gì toát ñeïp maø chuùng ta ñang coù, vaø khoâng ñeå cho mình bò huû baïi bôûi caùi aùc!
Baây giôø chuùng ta haõy chuyeån sang hình aûnh thöù hai ñöôïc Chuùa Gieâsu söû duïng, ñoù laø aùnh saùng: Caùc con laø aùnh saùng theá gian. Moät lôøi tieân tri vó ñaïi ñaõ ñöôïc noùi veà daân Israel: "Ta seõ ban ngöôi laøm aùnh saùng muoân daân, ñeå ôn cöùu ñoä cuûa ta ñeán taän cuøng traùi ñaát" (Is 49:6). Giôø ñaây lôøi tieân baùo ñoù ñaõ ñöôïc öùng nghieäm, vì Thieân Chuùa Cha ñaõ sai Con cuûa Ngöôøi laø aùnh saùng theá gian (x. Ga 8,12), aùnh saùng thaät chieáu soi moïi ngöôøi vaø moïi daân toäc, aùnh saùng chieáu soi trong boùng toái, vaø xua tan moïi ñaùm maây u aùm (x. Ga 1:5.9). Chuùa Gieâsu, aùnh saùng theá gian, noùi vôùi caùc moân ñeä raèng hoï cuõng laø aùnh saùng theá gian. Ñieàu naøy coù nghóa laø, khi chuùng ta nhaän ñöôïc aùnh saùng cuûa Chuùa Kitoâ, aùnh saùng laø Chuùa Kitoâ, chuùng ta trôû neân "saùng choùi"; chuùng ta toûa ra aùnh saùng cuûa Chuùa!
Chuùa Gieâsu noùi tieáp: "Thaønh xaây treân nuùi khoâng theå bò che khuaát. Khoâng ai thaép ñeøn roài ñeå döôùi caùi thuøng, nhöng ñeå treân chaân ñeøn, ñeå noù soi saùng moïi ngöôøi trong nhaø" (Mt 5:15). Moät laàn nöõa, ñaây laø moät hình aûnh quen thuoäc thôøi ñoù. Nhieàu ngoâi laøng ôû Galileâ ñöôïc xaây döïng treân söôøn ñoài vaø coù theå nhìn thaáy töø raát xa. Ñeøn trong nhaø ñöôïc ñaët treân cao ñeå coù theå chieáu saùng moïi ngoùc ngaùch cuûa caên phoøng. Khi moät ngoïn ñeøn taét, noù ñöôïc phuû baèng moät duïng cuï ñaát nung goïi laø "giaï" [bushel], duïng cuï naøy naøy seõ töôùc ñi oxy cuûa ngoïn löûa vaø do ñoù laøm taét aùnh saùng cuûa noù.
Anh chò em thaân meán, roõ raøng Chuùa Gieâsu muoán noùi gì khi yeâu caàu chuùng ta trôû thaønh aùnh saùng theá gian: chuùng ta, nhöõng moân ñeä cuûa Ngöôøi, ñöôïc môøi goïi toûa saùng nhö thaønh phoá treân ñoài, nhö ngoïn ñeøn khoâng bao giôø taét. Noùi caùch khaùc, tröôùc khi chuùng ta lo laéng veà boùng toái bao quanh mình, tröôùc khi chuùng ta hy voïng raèng nhöõng boùng toái xung quanh chuùng ta seõ saùng leân, thì chuùng ta ñöôïc keâu goïi toûa ra aùnh saùng, mang laïi aùnh saùng cho thaønh phoá, laøng maïc vaø nhaø cöûa, nhöõng ngöôøi quen bieát vaø moïi hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa chuùng ta baèng cuoäc soáng vaø caùc coâng vieäc toát cuûa chuùng ta. Chuùa seõ ban cho chuùng ta söùc maïnh, söùc maïnh ñeå trôû neân aùnh saùng trong Ngöôøi, ñeå moïi ngöôøi thaáy nhöõng vieäc laønh cuûa chuùng ta, vaø khi thaáy nhöõng vieäc laønh ñoù, nhö Chuùa Gieâsu ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta, thì hoï seõ vui möøng trong Thieân Chuùa vaø toân vinh Ngöôøi. Neáu chuùng ta soáng nhö con trai con gaùi, anh chò em treân traùi ñaát, moïi ngöôøi seõ bieát raèng taát caû chuùng ta ñeàu coù Cha treân trôøi. Do ñoù, chuùng ta ñöôïc yeâu caàu chaùy saùng moät caùch ñaày yeâu thöông, khoâng bao giôø ñeå aùnh saùng cuûa chuùng ta bò daäp taét, khoâng bao giôø ñeå döôõng khí baùc aùi phai nhaït khoûi cuoäc soáng cuûa chuùng ta ñeå nhöõng vieäc laøm cuûa söï döõ coù theå laáy ñi baàu khoâng khí trong laønh cuûa chöùng taù chuùng ta. Ñaát nöôùc naøy, raát ñeïp nhöng bò taøn phaù bôûi baïo löïc, caàn aùnh saùng maø moãi ngöôøi trong anh chò em coù, hay toát hôn, aùnh saùng cuûa moãi ngöôøi trong anh chò em.
Anh chò em thaân meán, toâi caàu nguyeän ñeå anh chò em trôû thaønh muoái raûi ra, laøm tan bieán vaø gieo raéc cho Nam Sudan höông vò huynh ñeä cuûa Tin Möøng. Xin cho caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu cuûa anh chò em toûa saùng raïng rôõ, ñeå gioáng nhö nhöõng thaønh phoá ñöôïc xaây döïng treân moät ngoïn ñoài, hoï seõ chieáu toûa aùnh saùng cuûa loøng toát cho moïi ngöôøi vaø cho thaáy raèng ñieàu ñeïp ñeõ vaø khaû höõu laø soáng quaûng ñaïi vaø hieán thaân, coù nieàm hy voïng vaø cuøng nhau xaây döïng moät töông lai hoøa giaûi. Anh chò em thaân meán, toâi ôû vôùi anh chò em vaø toâi baûo ñaûm vôùi anh chò em trong lôøi caàu nguyeän cuûa toâi raèng anh chò em seõ caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui cuûa Tin Möøng, höông vò vaø aùnh saùng maø Chuùa, "Thieân Chuùa bình an" (Pl 4:9), "Thieân Chuùa cuûa moïi nieàm an uûi" (2 Cr 1:3), mong muoán ñöôïc tuoân ñoå treân moãi ngöôøi trong anh chò em.