Cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay

töø Nam Sudan trôû veà Roâma cuûa Ñöùc Phanxicoâ

Cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay töø Nam Sudan trôû veà Roâma cuûa Ñöùc Phanxicoâ.

Vu Van An

Roma (VietCatholic News 06-02-2023) - Trong khi töôøng trình veà cuoäc hoïp baùo treân khoâng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, tôø New York Times vaø caû Haõng tin Coâng Giaùo CNA nhaán maïnh ñeán vaán ñeà ñoàng tính luyeán aùi vaø chæ nhaéc qua loa tôùi caùc vaán ñeà khaùc, thì tôø CruxNow cuûa John Allen Jr. töông ñoái ñeà caäp tôùi nhieàu vaán ñeà ñöôïc caùc nhaø baùo thaùp tuøng Ñöùc Phanxicoâ trong chuyeán ñi naøy neâu leân. Chuùng toâi xin chuyeån ngöõ baøi töôøng trình naøy cuûa nöõ kyù giaû Elise Allen, töïa laø "Francis accuses critics of 'instrumentalizing' death of Benedict XVI" (Ñöùc Phanxicoâ toá caùo caùc ngöôøi pheâ bình ngaøi ñaõ 'coâng cuï hoùa' caùi cheát cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI):

Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caùo buoäc nhöõng ngöôøi chæ trích ngaøi ñaõ "coâng cuï hoùa" caùi cheát gaàn ñaây cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ XVI, noùi raèng nhöõng chia reõ boäc loä sau söï ra ñi cuûa vò giaùo hoaøng quaù coá coù lieân quan nhieàu ñeán yù thöùc heä hôn laø ñöùc tin.

Phaùt bieåu vôùi caùc nhaø baùo hoâm Chuû Nhaät treân chuyeán bay cuûa haõng haøng khoâng ITA Airways ngaøy 5 thaùng 2 (naêm 2023) töø Juba veà Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi nhöõng tin ñoàn raèng Ñöùc Beâneâñictoâ XVI khoù chòu veà moät soá quyeát ñònh cuûa ngaøi laø sai, vaø khi ngaøi hoûi yù kieán Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà moät soá ñieàu, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI "ñaõ ñoàng yù."

Ñöùc Phanxicoâ khoâng cho bieát ngaøi xin lôøi khuyeân cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà nhöõng quyeát ñònh naøo, nhöng noùi raèng ngaøi tin raèng "caùi cheát cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ bò coâng cuï hoùa".

Ñöùc Beâneâñictoâ XVI trò vì töø naêm 2005 cho ñeán khi laøm neân lòch söû vaøo naêm 2013 khi trôû thaønh vò giaùo hoaøng ñaàu tieân töø chöùc giaùo hoaøng sau 600 naêm. Ngaøi ñaõ daønh 10 naêm cuoái ñôøi ñeå nghæ höu, soáng taïi Ñan vieän Mater Ecclesiae cuûa Vatican, laâu hôn thôøi gian ngaøi giöõ chöùc vuï giaùo hoaøng.

Ngaøi qua ñôøi vaøo ngaøy 31 thaùng 12 (naêm 2022) ôû tuoåi 95, vaø trong voøng vaøi ngaøy sau thoâng baùo, moät loaït baøi baùo vaø saùch ñaõ ñöôïc xuaát baûn döôøng nhö ñaõ ñaët Ñöùc Beâneâñictoâ XVI vaø Ñöùc Phanxicoâ choáng laïi nhau.

Trong soá caùc aán phaåm ñöôïc phaùt haønh coù moät cuoán saùch töï truyeän cuûa thö kyù rieâng laâu naêm cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI, Ñöùc Toång Giaùm Muïc ngöôøi Ñöùc Georg Ganswein, trong ñoù Ganswein cho bieát Ñöùc Beâneâñictoâ XVI raát ñau loøng tröôùc quyeát ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaøo naêm 2021 nhaèm haïn cheá quyeàn tham döï Thaùnh leã Latinh Truyeàn thoáng, cuõng nhö taøi lieäu naêm 2016 cuûa Ñöùc Phanxicoâ Amoris Laetitia, moät vaên kieän ñaõ thaän troïng môû cöûa cho nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ñaõ ly dò vaø taùi hoân röôùc leã.

Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ganswein cuõng cho bieát Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ quaû coù tham khaûo yù kieán cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI veà moät soá vaán ñeà, nhöng ñaõ ngöøng tìm kieám lôøi khuyeân cuûa ngaøi sau khi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI thuùc giuïc ngöôøi keá nhieäm ñöa ra "söï phaûn ñoái maïnh meõ vaø coâng khai" choáng laïi "trieát hoïc phaùi tính".

Trong moät cuoán saùch thuaät laïi cuoäc phoûng vaán cuûa nhaø baùo YÙ Franca Giansoldati, coâng boá ngay sau khi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI qua ñôøi, Ñöùc Hoàng Y ngöôøi Ñöùc Gerhard Muller, cöïu boä tröôûng boä giaùo lyù cuûa Vatican vaø laø baïn thaân cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI, ñaõ buoäc toäi Ñöùc Phanxicoâ.

Trong soá nhöõng ñieàu khaùc, Ñöùc Hoàng Y Muller caùo buoäc Ñöùc Phanxicoâ coù moät "giôùi ma thuaät" xung quanh ngaøi goàm nhöõng coá vaán ñaùng ngôø veà maët thaàn hoïc, khoâng nhaát quaùn trong caùch tieáp caän caùc vuï laïm duïng tình duïc vaø ñoâi khi boác ñoàng trong caùc phaùn ñoaùn cuûa ngaøi. Veà ñieåm cuoái cuøng ñoù, Muller trích daãn tröôøng hôïp cuûa Hoàng Y ngöôøi YÙ Angelo Becciu, tuyeân boá raèng giaùo hoaøng ñaõ loaïi boû Becciu döïa treân moät baøi baùo ñôn ñoäc treân taïp chí.

Khoâng neâu teân cuï theå baát cöù ai, Ñöùc Phanxicoâ döôøng nhö ñaõ giaûi quyeát nhöõng lôøi chæ trích nhö vaäy trong caùc bình luaän cuûa mình vaøo hoâm Chuùa nhaät (moàng 5 thaùng 2 naêm 2023).

Ñöùc Phanxicoâ noùi, khi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI qua ñôøi, "Ngöôøi ta muoán laáy ñieåm cho phe cuûa hoï, hoï bieán moät ngöôøi toát nhö vaäy, raát gaàn guõi vôùi Chuùa thaønh coâng cuï... moät ngöôøi ñaõ laøm quaù nhieàu, nhöõng ngöôøi ñoù khoâng coù ñaïo ñöùc, hoï laø nhöõng ngöôøi thuoäc ñaûng phaùi, chöù khoâng thuoäc Giaùo Hoäi."

"ÔÛ moïi phía, baïn ñeàu thaáy xu höôùng laäp ñaûng vôùi caùc quan ñieåm thaàn hoïc, vaø sau ñoù coå vuõ cho chuùng," Ngaøi nhaän ñònh nhö theá, ñoàng thôøi cho bieát ngaøi ñeå maëc nhöõng ñieàu nhö vaäy, bôûi vì chuùng "seõ töï bieán maát".

Ñöùc Phanxicoâ cho bieát Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI laø ngöôøi maø vôùi ngaøi "toâi coù theå noùi veà moïi thöù" vaø deã daøng trao ñoåi yù kieán.

Ñöùc Giaùo Hoaøng cho bieát, "Ngaøi luoân ôû beân caïnh toâi, hoã trôï vaø neáu coù khoù khaên gì, ngaøi noùi vôùi toâi vaø chuùng toâi thaûo luaän. Khoâng coù vaán ñeà gì". Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng coù luùc, moät ngöôøi maø theo ngaøi, töï cho mình laø "nhaø thaàn hoïc vó ñaïi", ñaõ phaøn naøn veà vieäc Ñöùc Phanxicoâ uûng hoä quyeàn thöøa keá trong caùc cuoäc keát hôïp daân söï.

Ñaùp laïi, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaõ trieäu taäp boán Hoàng Y thaàn hoïc "caáp cao nhaát" ñeå nghieân cöùu vaán ñeà, "vaø caâu chuyeän keát thuùc ôû ñoù," vaø hoï khoâng thaáy coù vaán ñeà gì vôùi laäp tröôøng ñoù.

Ñöùc Phanxicoâ cho bieát ngaøi keå laïi caâu chuyeän vì "toâi muoán noùi roõ raøng Ñöùc Beâneâñictoâ XVI laø ai," vaø nhaán maïnh raèng Ñöùc Beâneâñictoâ XVI khoâng "cay ñaéng" khi nghæ höu, nhö nhieàu ngöôøi ñaõ mieâu taû.

Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ phaùt bieåu khi keát thuùc Chuyeán thaêm Coäng hoøa Daân chuû Congo vaø Coäng hoøa Nam Sudan töø ngaøy 31 thaùng 1 ñeán ngaøy 5 thaùng 2 (naêm 2023), nhaèm an uûi vaø ñoäng vieân ngöôøi daân cuûa hai quoác gia bò chieán tranh taøn phaù naøy.

Ngaøi ñaõ cuøng ñeán Nam Sudan vôùi Toång Giaùm muïc Canterbury, Justin Welby, vaø Ngöôøi ñieàu haønh Giaùo Hoäi Scotland, Iain Greenshields, caû hai ñeàu ñaõ cuøng ñi vôùi giaùo hoaøng treân chuyeán bay trôû veà vaø tham gia cuoäc hoïp baùo treân chuyeán bay cuûa ngaøi.

Ngoaøi bi kòch xung quanh caùi cheát cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI, caùc chuû ñeà khaùc ñöôïc thaûo luaän bao goàm cuoäc chieán ñang dieãn ra ôû Ukraine, vieäc keát toäi hình söï ñoàng tính luyeán aùi ôû moät soá quoác gia vaø caùc chuyeán ñi tieàm naêng cuûa giaùo hoaøng trong töông lai.

Veà cuoäc chieán Ukraine, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cho bieát ngaøi saün saøng gaëp caû Toång thoáng Nga Vladimir Putin vaø Toång thoáng Ukraine Volodymyr Zelenskyy, ñoàng thôøi noùi raèng ngaøi muoán ñeán thaêm caû hai quoác gia.

"Neáu toâi khoâng ñeán Kyiv, ñoù laø vì luùc ñoù khoâng theå ñeán Moscow," ngaøi noùi nhö theá, ñoàng thôøi cho bieát ngaøi ñang tìm kieám "moät cô hoäi nhoû ñeå ñaøm phaùn."

Ngaøi cuõng keâu goïi söï chuù yù ñeán caùc cuoäc xung ñoät hoaøn caàu khaùc, chaúng haïn nhö caùc cuoäc chieán ñang dieãn ra ôû Syria, Yemen vaø Myanmar, noùi raèng xung ñoät Ukraine "khoâng phaûi laø cuoäc chieán duy nhaát."

Ngaøi noùi, "Coù nhöõng cuoäc chieán quan troïng hôn vì tieáng oàn maø chuùng taïo ra, nhöng theá giôùi ñang coù chieán tranh, noù ñang töï huûy dieät. Chuùng ta phaûi suy nghó veà ñieàu naøy moät caùch nghieâm tuùc, noù ñang töï huûy dieät."

Noùi xen vaøo, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby cho bieát "vieäc chaám döùt cuoäc chieán naøy naèm trong tay cuûa Toång thoáng Putin. OÂng aáy coù theå keát thuùc noù baèng vieäc ruùt quaân vaø ngöøng baén, sau ñoù ñaøm phaùn veà giaûi phaùp laâu daøi" neáu oâng aáy choïn, nhöng hieän vaãn chöa ñöa ra quyeát ñònh ñoù.

Caû Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby laãn Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeàu ca ngôïi vai troø cuûa phuï nöõ trong vieäc coå vuõ hoøa bình: Ñöùc Giaùo Hoaøng thì ca ngôïi nhieàu phuï nöõ maø ngaøi ñaõ gaëp ôû caû Coäng hoøa Daân chuû Congo laãn Nam Sudan, nhöõng ngöôøi ñaõ phaûi chòu ñöïng quaù nhieàu ñau khoå do chieán tranh nhöng khoâng ñaùnh maát nieàm tin cuûa mình.

Ngaøi noùi, söùc maïnh cuûa phuï nöõ laø ñieàu "chuùng ta phaûi coi troïng, nhöng khoâng phaûi chæ ñeå phoâ tröông cho baûn thaân, moät vieäc xuùc phaïm ñeán phuï nöõ. Phuï nöõ sinh ra laø daønh cho nhöõng ñieàu vó ñaïi hôn."

Ngaøi cuõng leân aùn vieäc buoân baùn vuõ khí hoaøn caàu, noùi raèng noù keùo daøi xung ñoät vaø keùo daøi chieán tranh, daãn ñeán söï huûy dieät hôn nöõa.

Ngaøi noùi, "Toâi nghó raèng ngaøy nay, treân theá giôùi, buoân baùn vuõ khí laø beänh dòch lôùn nhaát. Coù ngöôøi noùi vôùi toâi, neáu hoï khoâng baùn vuõ khí trong moät naêm, chieán tranh treân theá giôùi seõ keát thuùc. Toâi khoâng bieát ñieàu ñoù coù ñuùng hay khoâng, nhöng ngaøy nay ñöùng ñaàu laø vieäc baùn vuõ khí".

Ngaøi cho bieát, söï lan traøn vuõ khí cuõng thuùc ñaåy chuû nghóa boä laïc, "baïo löïc giöõa caùc boä laïc laø do buoân baùn vuõ khí, vaø sau ñoù, hoï khai thaùc ñaát ñai vaø ñieàu ñoù gaây ra xung ñoät trong caùc boä laïc."

"Ñaây laø ñieàu ma quaùi, khoâng coù haïn töø naøo khaùc. Noù phaù huûy, phaù huûy saùng theá, phaù huûy con ngöôøi, noù phaù huûy xaõ hoäi," ngaøi noùi nhö theá, vaø ñoàng thôøi leân aùn hieän töôïng treû em ñi lính ôû nhieàu nôi, bao goàm caû Coäng hoøa Daân chuû Congo.

Veà vaán ñeà ñoàng tính luyeán aùi, Ñöùc Giaùo Hoaøng, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby vaø Toång Ñieàu hieäp vieân Greenshields ñeàu nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi chaøo ñoùn nhöõng ngöôøi coù khuynh höôùng ñoàng tính luyeán aùi vaø leân aùn vieäc keát toäi hình ñoàng tính luyeán aùi ñang dieãn ra ôû nhieàu quoác gia.

Giaùo Hoäi Coâng Giaùo laø giaùo hoäi duy nhaát trong soá ba giaùo hoäi ñöôïc ñaïi dieän taïi cuoäc hoïp baùo, moät caùch naøo ñoù, khoâng cho pheùp hoân nhaân ñoàng tính, vaø Boä Giaùo lyù Ñöùc tin cuûa Vatican gaàn ñaây cuõng ñaõ töø choái ban pheùp laønh cho caùc caëp ñoàng tính.

Trong baøi phaùt bieåu cuûa mình, Ñöùc Giaùo Hoaøng leân aùn caùc baäc cha meï ñuoåi con caùi ra khoûi nhaø vì ñoàng tính luyeán aùi, noùi raèng, "chuùng coù quyeàn ôû nhaø, nhöõng ñöùa treû coù khuynh höôùng naøy, baïn khoâng theå ñuoåi chuùng ra khoûi nhaø, chuùng coù quyeàn ñoái vôùi vieäc naøy."

Ngaøi cho bieát coù nhieàu quoác gia duy trì luaät hình söï choáng ñoàng tính luyeán aùi, vaø moät soá quoác gia ñi xa ñeán möùc tröøng phaït toäi phaïm naøy baèng aùn töû hình, "hoaëc coâng khai hoaëc böng bít."

"Keát aùn moät ngöôøi nhö vaäy laø moät toäi loãi. Ngaøi noùi, keát toäi hình hình nhöõng ngöôøi coù xu höôùng ñoàng tính luyeán aùi laø moät söï baát coâng, ñoàng thôøi noùi raèng caùc vaän ñoäng haønh lang "laø moät chuyeän khaùc", trong khi nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi "laø nhöõng con ngöôøi".

Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby laëp laïi nhaän xeùt cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, noùi raèng vaán ñeà naøy ñaõ laø moät cuoäc thaûo luaän lôùn trong Giaùo hoäi Anh vaø trong Quoác hoäi Anh. Ngaøi noùi, Giaùo hoäi Anh gaàn ñaây ñaõ thoâng qua hai nghò quyeát veà vieäc keát toäi hình söï ñoàng tính luyeán aùi.

Maëc duø ñieàu naøy "khoâng thöïc söï thay ñoåi suy nghó cuûa nhieàu ngöôøi," Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby cho bieát vaán ñeà naøy seõ laø chuû ñeà thaûo luaän chính taïi hoäi ñoàng chung saép tôùi cuûa Giaùo hoäi Anh, trong ñoù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Welby noùi raèng ngaøi "chaéc chaén seõ trích daãn lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha," ngöôøi maø ngaøi noùi ñaõ toùm taét caùch hoï caûm thaáy "ñeïp vaø chính xaùc".

Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng noùi veà caùc keá hoaïch toâng du saép tôùi vaø söùc khoûe cuûa chính ngaøi, cho bieát ngaøi ñang leân keá hoaïch cho moät chuyeán ñi ñeán AÁn Ñoä vaøo naêm 2024, vaø naêm 2023, ngoaøi chuyeán ñi ñeán Lisbon cho Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi vaøo tuaàn ñaàu tieân cuûa thaùng 8 naêm 2023, ngaøi coøn coù moät chuyeán ñi Marseille döï kieán vaøo ngaøy 23 thaùng 9 naêm 2023.

Ngaøi noùi, coù theå ngaøi seõ bay thaúng ñeán Moâng Coå töø Marseille, nhöng ngaøi nhaán maïnh nhöõng keá hoaïch ñoù vaãn chöa phaûi laø cuoái cuøng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ naâng vò Hoàng Y ñaàu tieân cuûa Moâng Coå, Giorgio Maregno, trong coâng nghò cuûa ngaøi vaøo thaùng 8 naêm 2022.

Noùi chung, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát ngaøi thích ñeán thaêm "caùc quoác gia nhoû nhaát ôû Chaâu AÂu... ñeå bieát moät chuùt veà 'Chaâu AÂu aån giaáu', Chaâu AÂu coù nhieàu neàn vaên hoùa chöa ñöôïc bieát ñeán. Ñaây laø söï löïa choïn cuûa toâi, ñeå coá gaéng khoâng rôi vaøo vieäc hoaøn caàu hoùa loøng thôø ô."

Veà söùc khoûe cuûa mình, Ñöùc Giaùo Hoaøng thöøa nhaän raèng "noù khoâng gioáng nhö thôøi kyø ñaàu cuûa trieàu ñaïi giaùo hoaøng, ñoù laø söï thaät," vaø ñaàu goái cuûa ngaøi tieáp tuïc gaây cho ngaøi nhöõng vaán ñeà, "nhöng noù ñang tieán trieån töø töø."

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page