Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Phanxicoâ
vôùi caùc Giaùm Muïc Congo
Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi caùc Giaùm Muïc Congo.
Vu Van An
Kinshasa (VietCatholic News 03-02-2023) - Theo tin Toøa Thaùnh, vaøo ngaøy thöù tö vaø laø ngaøy choùt trong chuyeán vieáng thaêm Coäng hoøa Daân chuû Congo, moàng 3 thaùng 2 naêm 2023, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc cuûa nöôùc naøy taïi truï sôû Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Congo.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi noùi chuyeän cuûa ngaøi vôùi caùc vò Giaùm Muïc, theo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp:
Anh em Giaùm muïc thaân meán, chaøo anh em buoåi saùng!
Toâi raát vui ñöôïc gaëp anh em vaø toâi göûi ñeán anh em loøng bieát ôn chaân thaønh vì söï chaøo ñoùn noàng nhieät cuûa anh em. Toâi caûm ôn Ñöùc Toång Giaùm Muïc Utembi Tapa vì nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaân danh anh em. Toâi bieát ôn veà caùch maø anh em ñaõ can ñaûm loan baùo nieàm an uûi cuûa Chuùa, ñi giöõa daân toäc cuûa anh em vaø chia seû nhöõng gian khoå vaø hy voïng cuûa hoï.
Toâi raát vui khi ñöôïc traûi qua nhöõng ngaøy naøy taïi ñaát nöôùc cuûa anh em, nôi coù khu röøng roäng lôùn, töôïng tröng cho "traùi tim xanh" cuûa chaâu Phi, laø laù phoåi cho toaøn theá giôùi. Taàm quan troïng cuûa di saûn thieân nhieân naøy nhaéc nhôû chuùng ta raèng chuùng ta ñöôïc keâu goïi baûo veä veû ñeïp cuûa saùng theá vaø baûo veä noù khoûi nhöõng veát thöông gaây ra bôûi loøng tham vaø söï ích kyû. Khoaûng khoâng bao la xanh töôi naøy laø khu röøng cuûa anh em cuõng laø moät hình aûnh noùi leân ñôøi soáng Kitoâ höõu cuûa chuùng ta. Laø moät Giaùo hoäi, chuùng ta caàn hít thôû baàu khoâng khí trong laønh cuûa Tin Möøng, ñeå xua tan baàu khoâng khí nhô nhôùp cuûa theá gian, ñeå baûo veä traùi tim treû trung cuûa ñöùc tin. Ñoù laø caùch toâi hình dung veà Giaùo hoäi Chaâu Phi vaø ñoù laø caùch toâi nhìn Giaùo hoäi Congo naøy: moät Giaùo hoäi treû trung, naêng ñoäng vaø vui töôi, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo, bôûi tin möøng raèng Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta vaø Chuùa Gieâsu laø Chuùa. Giaùo Hoäi cuûa anh em laø moät Giaùo hoäi hieän dieän trong lòch söû soáng ñoäng cuûa daân toäc naøy, baét nguoàn saâu xa trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa hoï vaø ñi ñaàu trong hoaït ñoäng baùc aùi. Ñoù laø moät coäng ñoàng coù khaû naêng thu huùt nhöõng ngöôøi khaùc, traøn ñaày loøng nhieät tình deã laây lan vaø do ñoù, gioáng nhö nhöõng khu röøng cuûa anh em, coù raát nhieàu "oxy". Caûm ôn anh em, vì anh em laø laù phoåi giuùp Giaùo hoäi hoaøn vuõ thôû!
Môû ñaàu ñoaïn vaên baèng haïn töø "buoàn" laø ñieàu khoâng toát, nhöng toâi vaãn phaûi laøm! Buoàn thay, toâi bieát raèng coäng ñoàng Kitoâ giaùo cuûa vuøng ñaát naøy cuõng coù moät boä maët khaùc. Thaät vaäy, khuoân maët treû trung, saùng ngôøi vaø cao quyù cuûa anh em cuõng loä roõ söï ñau ñôùn vaø meät moûi, ñoâi khi sôï haõi vaø naûn loøng. Ñoù laø khuoân maët cuûa moät Giaùo hoäi ñau khoå vì daân toäc cuûa mình, moät traùi tim trong ñoù cuoäc soáng cuûa daân toäc, vôùi nhöõng nieàm vui vaø thöû thaùch, ñaäp moät caùch lo laéng. Moät Giaùo Hoäi laø daáu chæ höõu hình cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng thaäm chí ngaøy nay vaãn coøn bò baùc boû, leân aùn vaø sæ nhuïc nôi nhieàu ngöôøi bò ñoùng ñinh treân theá giôùi cuûa chuùng ta; moät Giaùo hoäi khoùc baèng nöôùc maét cuûa hoï, vaø gioáng nhö Chuùa Gieâsu, cuõng muoán lau khoâ nhöõng gioït nöôùc maét ñoù. Moät Giaùo hoäi quan taâm ñeán vieäc oâm laáy nhöõng veát thöông vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa con ngöôøi vaø laøm cho nöôùc haèng soáng vaø chöõa laønh töø caïnh söôøn Chuùa Kitoâ chaûy traøn treân hoï.
Anh em thaân meán, cuøng vôùi anh em, toâi thaáy Chuùa Gieâsu ñau khoå trong lòch söû cuûa daân toäc naøy, moät daân toäc bò ñoùng ñinh vaø aùp böùc, bò taøn phaù bôûi baïo löïc taøn nhaãn, bò huûy hoaïi bôûi nhöõng ñau khoå voâ toäi, buoäc phaûi soáng vôùi doøng nöôùc nhô nhuoác cuûa tham nhuõng vaø baát coâng laøm oâ nhieãm xaõ hoäi, vaø ñeå chòu caûnh ngheøo ñoùi ôû raát nhieàu con caùi cuûa noù. Tuy nhieân, ñoàng thôøi, toâi thaáy moät daân toäc khoâng maát hy voïng, nhöng nhieät thaønh ñoùn nhaän ñöùc tin vaø höôùng veà caùc muïc töû cuûa mình. Toâi thaáy moät daân toäc coù theå quay veà vôùi Chuùa vaø phoù thaùc trong tay Ngöôøi, ñeå neàn hoøa bình maø hoï mong moûi, maëc duø bò boùp ngheït bôûi söï boùc loät, ích kyû ñaûng phaùi, noïc ñoäc cuûa xung ñoät vaø thao tuùng söï thaät, cuoái cuøng cuõng coù theå ñeán nhö moät hoàng phuùc töø treân cao.
Ñieàu naøy neâu ra caâu hoûi: laøm theá naøo chuùng ta thi haønh thöøa taùc vuï cuûa mình trong hoaøn caûnh naøy? Khi toâi nghó veà anh em, nhöõng ngöôøi chaên chieân cuûa Daân thaùnh Thieân Chuùa, toâi chôït nhôù ñeán caâu chuyeän cuûa Gieâreâmia. Gieâreâmia laø moät ngoân söù ñöôïc keâu goïi thi haønh söù meänh cuûa chính mình vaøo moät thôøi ñieåm ñaày kòch tính trong lòch söû Israel, giöõa nhöõng baát coâng, nhöõng taäp tuïc gheâ tôûm vaø ñau khoå. OÂng ñaõ daønh caû cuoäc ñôøi ñeå tuyeân boá raèng Thieân Chuùa khoâng bao giôø boû rôi daân toäc cuûa Ngöôøi vaø theo ñuoåi caùc keá hoaïch hoøa bình ngay caû trong nhöõng tình huoáng döôøng nhö maát maùt vaø khoâng theå cöùu vaõn ñöôïc. Tuy nhieân, tröôùc heát, chính Gieâreâmia ñích thaân caûm nghieäm ñöôïc lôøi coâng boá ñöùc tin ñaày an uûi naøy; oâng laø ngöôøi ñaàu tieân caûm nghieäm ñöôïc söï gaàn guõi Thieân Chuùa. Chæ baèng caùch naøy, oâng môùi coù theå mang ñeán cho ngöôøi khaùc moät lôøi tieân tri duõng caûm veà hy voïng. Thöøa taùc vuï giaùm muïc cuûa anh em cuõng ñöôïc thöïc hieän giöõa hai thöïc taïi maø giôø ñaây toâi muoán noùi ñeán: söï gaàn guõi Thieân Chuùa vaø lôøi tieân tri cho daân chuùng.
Ñieàu ñaàu tieân toâi muoán noùi laø, haõy ñeå cho mình ñöôïc xuùc ñoäng vaø an uûi bôûi söï gaàn guõi cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi ôû gaàn chuùng ta. Ñieàu ñaàu tieân Chuùa noùi vôùi Gieâreâmia laø: "Tröôùc khi taïo neân con trong loøng meï, Ta ñaõ bieát con" (Grm 1:5). Ñaây laø lôøi toû tình maø Thieân Chuùa ñaõ vieát vaøo traùi tim cuûa moãi ngöôøi chuùng ta, moät lôøi toû tình khoâng ai coù theå xoùa nhoøa vaø, giöõa nhöõng gioâng toá cuûa cuoäc ñôøi, laø nguoàn an uûi. Ñieàu quan troïng ñoái vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc keâu goïi trôû thaønh muïc töû cuûa daân Chuùa, phaûi troâng caäy vaøo söï gaàn guõi naøy cuûa Chuùa, "ñeå hình thaønh con ngöôøi cuûa mình trong lôøi caàu nguyeän", vaø daønh nhieàu thôøi gian tröôùc nhan Ngöôøi. Chæ baèng caùch naøy, nhöõng ngöôøi ñöôïc uûy thaùc cho chuùng ta môùi ñeán gaàn Vò Muïc Töû Nhaân Laønh hôn vaø chæ baèng caùch naøy, chính chuùng ta môùi trôû thaønh muïc töû, vì khoâng coù Ngöôøi, chuùng ta chaúng laøm ñöôïc gì (x. Ga 15:5). Neáu khoâng, chuùng ta seõ laø nhöõng doanh nhaân, nhöõng "oâng chuû", nhöng khoâng ñi theo tieáng goïi cuûa Chuùa. Khoâng coù Ngöôøi, chuùng ta khoâng theå laøm gì ñöôïc. Chôù gì chuùng ta ñöøng bao giôø nghó mình töï tuùc, caøng khoâng neân nhìn trong chöùc giaùm muïc moät cô hoäi ñeå thaêng tieán trong xaõ hoäi vaø thi haønh quyeàn löïc cuûa noù. Ñoù laø tinh thaàn xaáu xí cuûa "chuû nghóa ngheà nghieäp". Treân heát, mong sao chuùng ta ñöøng bao giôø môû cöûa cho tinh thaàn theá gian, vì ñieàu naøy khieán chuùng ta dieãn giaûi chöùc vuï theo caùc tieâu chuaån coù lôïi cho mình. Noù khieán chuùng ta trôû neân laïnh luøng vaø xa caùch trong vieäc quaûn lyù nhöõng gì ñöôïc giao phoù. Noù khieán chuùng ta söû duïng vai troø cuûa mình ñeå phuïc vuï chính mình thay vì phuïc vuï ngöôøi khaùc, vaø boû qua moät moái quan heä quan troïng, ñoù laø vieäc caàu nguyeän khieâm toán vaø haøng ngaøy. Chuùng ta haõy nhôù raèng tính theá gian laø ñieàu toài teä nhaát coù theå xaûy ra vôùi Giaùo hoäi, ñieàu toài teä nhaát. Toâi luoân xuùc ñoäng ôû phaàn cuoái cuoán saùch cuûa Ñöùc Hoàng Y De Lubac veà Giaùo Hoäi, ba hay boán trang cuoái, nôi ngaøi vieát nhö theá naøy: tinh thaàn theá gian laø ñieàu toài teä nhaát coù theå xaûy ra, thaäm chí coøn toài teä hôn caû thôøi caùc Giaùo Hoaøng traàn tuïc vaø coù vôï leõ. Ñoù laø ñieàu toài teä nhaát. Vaø tính traàn tuïc luoân rình raäp. Vì vaäy, chuùng ta haõy caån thaän!
Anh em Giaùm muïc thaân meán, chuùng ta haõy traân troïng söï gaàn guõi cuûa chuùng ta vôùi Chuùa, ñeå trôû neân nhöõng chöùng nhaân ñaùng tin caäy vaø huøng hoàn cho Ngöôøi vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi giöõa daân toäc chuùng ta. Chính nhôø chuùng ta maø Ngöôøi muoán xöùc daàu an uûi vaø hy voïng cho hoï! Anh em laø tieáng noùi maø Thieân Chuùa muoán noùi vôùi daân toäc Congo: "Caùc ngöôi laø moät daân thaùnh ñoái vôùi Chuùa, Thieân Chuùa cuûa caùc ngöôi" (Ñnl 7:6). Loan baùo Tin Möøng, laøm soáng ñoäng ñôøi soáng muïc vuï vaø thöïc thi vai troø laõnh ñaïo khoâng theå trôû thaønh nhöõng yù töôûng ít lieân quan ñeán thöïc taïi cuoäc soáng haøng ngaøy. Thay vaøo ñoù, chuùng phaûi chaïm ñeán nhöõng veát thöông vaø truyeàn ñaït söï gaàn guõi cuûa Thieân Chuùa, ñeå moïi ngöôøi coù theå nhaän ra phaåm giaù cuûa hoï laø nhöõng ngöôøi con yeâu daáu cuûa Ngöôøi vaø hoïc caùch ngaång cao ñaàu böôùc ñi, khoâng bao giôø haï thaáp mình tröôùc söï sæ nhuïc vaø aùp böùc. Nhôø anh em, daân toäc naøy coù aân suûng ñöôïc nghe, baây giôø noùi vôùi hoï, chính nhöõng lôøi maø Chuùa ñaõ noùi vôùi Gieâreâmia: "Caùc ngöôi laø moät daân toäc coù phuùc: tröôùc khi taïo thaønh caùc ngöôi trong loøng meï, Ta ñaõ nghó ñeán caùc ngöôi, bieát caùc ngöôi vaø yeâu meán caùc ngöôi". Khi chuùng ta traân troïng söï gaàn guõi vôùi Thieân Chuùa, chuùng ta caûm thaáy bò thu huùt bôûi ngöôøi daân cuûa chuùng ta vaø seõ luoân caûm thaáy thöông xoùt nhöõng ngöôøi ñöôïc giao phoù cho chuùng ta chaêm soùc. Thaùi ñoä caûm thöông khoâng phaûi laø moät caûm xuùc; noù laø ñau khoå vôùi hoï. Ñöôïc Chuùa khuyeán khích vaø cuûng coá, chuùng ta haõy trôû thaønh nhöõng maùng chuyeån an uûi vaø hoøa giaûi cho ngöôøi khaùc, chöõa laønh veát thöông cuûa nhöõng ngöôøi ñau khoå, xoa dòu noãi ñau cuûa nhöõng ngöôøi khoùc loùc, naâng ñôõ ngöôøi ngheøo vaø giaûi thoaùt moïi ngöôøi khoûi caùc hình thöùc noâ leä vaø aùp böùc ña daïng. Toùm laïi, söï gaàn guõi cuûa chuùng ta vôùi Thieân Chuùa khieán chuùng ta trôû thaønh nhöõng ngoân söù cho daân chuùng, nhöõng ngöôøi gieo lôøi cöùu ñoä cuûa Ngöôøi trong lòch söû ñaày thöông tích cuûa ñaát nöôùc hoï.
Ñeå xem xeùt ñieåm thöù hai, lôøi tieân tri cho daân chuùng, moät laàn nöõa chuùng ta haõy nhìn vaøo kinh nghieäm cuûa Gieâreâmia. Sau khi nhaän ñöôïc lôøi yeâu thöông vaø an uûi cuûa Thieân Chuùa, ngaøi ñöôïc môøi goïi trôû thaønh "ngoân söù cho muoân daân" (x. Grm 1:5), ñöôïc sai ñi ñem aùnh saùng vaøo boùng toái, laøm chöùng nhaân trong moät moâi tröôøng baïo löïc vaø baêng hoaïi. Gieâreâmia, ngöôøi ñaõ nghieàn ngaãm lôøi Chuùa, lôøi ñaõ trôû thaønh nieàm vui vaø nieàm haân hoan cuûa taâm hoàn oâng (x. Grm 15:16), cho chuùng ta bieát raèng chính lôøi aáy ñaõ khôi daäy trong oâng moät söï boàn choàn khoâng theå kieàm cheá vaø khieán oâng vöôn tôùi nhöõng ngöôøi khaùc ñeå hoï cuõng seõ caûm ñoäng tröôùc söï hieän dieän cuûa Chuùa. OÂng vieát: "Nhöng lôøi Ngaøi cöù nhö ngoïn löûa böøng chaùy trong tim, aâm æ trong xöông coát. Con neùn chòu ñeán phaûi hao moøn, nhöng laøm sao neùn ñöôïc!" (Grm 20:9). Chuùng ta khoâng theå giöõ lôøi Chuùa cho rieâng mình, chuùng ta khoâng theå haïn cheá söùc maïnh cuûa lôøi Chuùa: ñoù laø ngoïn löûa ñoát chaùy söï thôø ô cuûa chuùng ta vaø khôi daäy trong chuùng ta öôùc muoán soi saùng nhöõng ngöôøi ngoài trong boùng toái. Lôøi Chuùa laø ngoïn löûa ñoát chaùy beân trong vaø thuùc ñaåy chuùng ta tieán böôùc! Vì vaäy, ñaây laø nhöõng gì chuùng ta laø trong tö caùch giaùm muïc: nhöõng ngöôøi ñöôïc ñoát chaùy bôûi lôøi Chuùa, ñöôïc sai ñi vôùi loøng nhieät thaønh toâng ñoà höôùng tôùi daân Chuùa!
Tuy nhieân - chuùng ta coù theå töï hoûi - lôøi coâng boá mang tính tieân tri naøy, nieàm ñam meâ chaùy boûng naøy, ñoøi hoûi ñieàu gì? Chuùa phaùn vôùi tieân tri Gieâreâmia: "Naøy, Ta ñaët lôøi Ta vaøo mieäng ngöôi. Haõy xem, hoâm nay Ta ñaët ngöôi ñöùng ñaàu caùc daân caùc nöôùc, ñeå nhoå, ñeå laät, ñeå huyû, ñeå phaù, ñeå xaây, ñeå troàng" (Grm 1:9-10). Ñoù laø nhöõng ñoäng töø maïnh meõ: nhoå leân vaø huûy boû, roài xaây döïng vaø troàng troït. Chuùng lieân quan ñeán vieäc hôïp taùc trong moät chöông môùi cuûa lòch söû maø Thieân Chuùa muoán thöïc hieän giöõa moät theá giôùi ñaày ñoài truïy vaø baát coâng. Anh em ñöôïc môøi goïi ñeå tieáp tuïc laøm cho tieáng noùi tieân tri cuûa anh em ñöôïc laéng nghe, ñeå löông taâm coù theå caûm thaáy bò thaùch thöùc vaø moãi ngöôøi coù theå ñoùng moät vai troø tích cöïc vaø coù traùch nhieäm trong vieäc xaây döïng moät töông lai khaùc. Do ñoù, chuùng ta ñöôïc keâu goïi nhoå boû nhöõng caây ñoäc cuûa haän thuø vaø ích kyû, töùc giaän, oaùn giaän vaø baïo löïc; ñeå phaù boû caùc baøn thôø ñöôïc döïng leân cho tieàn baïc vaø tham nhuõng; ñeå xaây döïng moät söï chung soáng döïa treân coâng lyù, söï thaät vaø hoøa bình; vaø cuoái cuøng laø gieo maàm taùi sinh, ñeå Congo ngaøy mai thöïc söï laø ñieàu Chuùa haèng mô öôùc: moät mieàn ñaát may maén vaø haïnh phuùc, khoâng coøn bò boùc loät, aùp böùc vaø ñaãm maùu.
Ñoàng thôøi, chuùng ta haõy caån thaän: chuùng ta khoâng noùi veà hoaït ñoäng chính trò. Lôøi tieân tri cuûa Kitoâ giaùo trôû thaønh hieän thaân trong raát nhieàu hoaït ñoäng chính trò vaø xaõ hoäi, tuy nhieân ñieàu ñoù noùi chung khoâng phaûi laø traùch vuï cuûa caùc Giaùm muïc vaø muïc töû laø rao giaûng Lôøi Chuùa, ñaùnh thöùc löông taâm, toá caùo söï döõ vaø khích leä nhöõng taâm hoàn tan naùt vaø thieáu hy voïng. "Haõy an uûi, an uûi daân cuûa Ta": chuû ñeà naøy xuaát hieän laëp ñi laëp laïi laø moät lôøi môøi töø Chuùa: Haõy an uûi ngöôøi daân. "Haõy an uûi, an uûi daân Ta". Ñoù laø moät lôøi loan baùo khoâng chæ baèng lôøi noùi maø coøn qua söï gaàn guõi vaø chöùng taù baûn thaân. Tröôùc heát laø söï gaàn guõi vôùi caùc linh muïc, vì caùc linh muïc laø nhöõng ngöôøi gaàn guõi nhaát vôùi Giaùm muïc, quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc muïc vuï vaø khuyeán khích coäng taùc vôùi nhau trong tinh thaàn ñoàng nghò. Vaø laøm chöùng, vì caùc muïc töû cuûa Giaùo hoäi tröôùc heát phaûi ñaùng tin caäy, nhaát laø trong coâng vieäc coå vuõ söï hieäp thoâng, trong ñôøi soáng luaân lyù vaø trong vieäc quaûn lyù cuûa caûi. Veà vaán ñeà naøy, ñieàu caàn thieát laø taïo ra söï hoøa hôïp, khoâng ñöùng treân beä cao hoaëc toû ra gay gaét, nhöng baèng caùch neâu göông toát trong vieäc hoã trôï vaø tha thöù cho nhau, vaø cuøng nhau laøm vieäc nhö nhöõng moâ hình cuûa tình huynh ñeä, hoøa bình vaø söï ñôn giaûn cuûa Tin Möøng. Mong raèng ñöøng bao giôø xaûy ra tröôøng hôïp, trong khi nhöõng ngöôøi khaùc ñang phaûi chòu ñoùi, ngöôøi ta coù theå noùi veà anh em: "hoï khoâng quan taâm; keû thì ra ñoàng, keû thì lo vieäc rieâng" (x. Mt 22:5). Khoâng, laøm ôn, chuùng ta haõy boû coâng vieäc kinh doanh ra khoûi vöôøn nho cuûa Chuùa! Moät ngöôøi chaên chieân khoâng theå laø moät doanh nhaân, hoï khoâng theå nhö theá! Chuùng ta haõy laø nhöõng muïc töû vaø toâi tôù cuûa daân Thieân Chuùa, khoâng phaûi laø ngöôøi quaûn lyù söï vieäc, khoâng phaûi laø doanh nhaân maø laø muïc töû! Vieäc cai trò cuûa Giaùm muïc phaûi laø cuûa moät muïc töû; ñi tröôùc ñoaøn chieân, ñi giöõa ñoaøn chieân vaø ñi sau ñoaøn chieân. Ñi tröôùc ñoaøn chieân ñeå chæ ñöôøng; ôû giöõa ñoaøn chieân ñeå coù muøi chieân vaø khoâng ñeå maát noù; ñi sau ñoaøn chieân ñeå giuùp ñôõ nhöõng con ñi chaäm hôn, vaø cuõng ñeå yeân ñoaøn chieân moät luùc ñeå xem coù theå tìm ñoàng coû toát ôû ñaâu cho chuùng. Ngöôøi chaên cöøu phaûi di chuyeån theo ba höôùng naøy.
Anh em Giaùm muïc thaân meán, toâi ñaõ chia seû vôùi anh em nhöõng gì toâi caûm thaáy trong loøng. Haõy nuoâi döôõng söï gaàn guõi cuûa chính anh em vôùi Chuùa ñeå anh em coù theå trôû thaønh nhöõng daáu chæ tieân tri veà loøng caûm thöông cuûa Ngöôøi ñoái vôùi daân toäc cuûa anh em. Toâi keâu goïi anh em ñöøng sao nhaõng vieäc ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa hoaëc ñeå ngoïn löûa tieân tri bò daäp taét bôûi moät moái quan heä mô hoà vôùi caùc quyeàn löïc hieän coù, hoaëc bôûi moät cuoäc soáng töï maõn vaø thöôøng leä. Trong nhöõng hoaøn caûnh baát coâng vaø ñau khoå, Tin Möøng ñoøi hoûi chuùng ta phaûi leân tieáng. Chuùng ta maïo hieåm khi leân tieáng ñaùp laïi nhöõng gì Chuùa yeâu caàu chuùng ta. Moät trong nhöõng ngöôøi anh em cuûa anh em ñaõ laøm nhö vaäy, Toâi Tôù Chuùa laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Christophe Munzihirwa, moät muïc töû can ñaûm vaø coù tieáng noùi tieân tri, ngöôøi ñaõ baûo veä daân cuûa mình baèng caùch hy sinh maïng soáng cuûa mình. Moät ngaøy tröôùc khi qua ñôøi, ngaøi ñaõ loan ñi moät thoâng ñieäp treân ñaøi phaùt thanh tôùi moïi ngöôøi raèng: "Nhöõng ngaøy naøy chuùng ta coøn coù theå laøm gì? Chuùng ta haõy vöõng vaøng trong ñöùc tin. Chuùng ta tin töôûng raèng Chuùa seõ khoâng boû rôi chuùng ta vaø moät tia hy voïng nhoû nhoi naøo ñoù seõ loùe leân cho chuùng ta ôû ñaâu ñoù. Thieân Chuùa seõ khoâng boû rôi chuùng ta neáu chuùng ta cam keát toân troïng söï soáng cuûa nhöõng ngöôøi thaân caän, baát keå hoï thuoäc saéc toäc naøo". Ngaøy hoâm sau ngaøi bò gieát ôû quaûng tröôøng thaønh phoá, nhöng nhöõng haït gioáng ngaøi gieo treân maûnh ñaát naøy, cuøng vôùi nhieàu ngöôøi khaùc, seõ ñôm hoa keát traùi. Thaät toát ñeå töôûng nhôù vôùi loøng bieát ôn caùc vò muïc töû vó ñaïi ñaõ ghi daáu aán trong lòch söû cuûa ñaát nöôùc vaø Giaùo hoäi cuûa anh em, nhöõng ngöôøi ñaõ rao giaûng Tin Möøng cho anh em vaø ñi tröôùc anh em trong ñöùc tin. Anh em thaân meán, hoï laø nhöõng goác reã vöõng chaéc cuûng coá anh em trong loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo. ÔÛ ñaây toâi nghó tôùi lôïi ích ñích thaân toâi nhaän ñöôïc töø vieäc bieát Ñöùc Hoàng Y Laurent Monsengwo Pasinya.
Anh em thaân meán, ñöøng sôï trôû thaønh nhöõng tieân tri cuûa nieàm hy voïng cho daân, laø nhöõng tieáng noùi ñoàng thanh an uûi cuûa Chuùa, laø chöùng nhaân vaø laø söù giaû vui möøng cuûa Tin Möøng, laø toâng ñoà cuûa coâng lyù, laø ngöôøi Samaria cuûa tình lieân ñôùi. Anh em haõy laø chöùng nhaân cuûa loøng thöông xoùt vaø hoøa giaûi giöõa baïo löïc khoâng chæ do khai thaùc taøi nguyeân vaø xung ñoät saéc toäc, boä laïc, maø coøn do quyeàn löïc ñen toái cuûa ma quyû, keû thuø cuûa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi. Ñoàng thôøi, ñöøng bao giôø naûn loøng: Chuùa chòu ñoùng ñinh ñaõ soáng laïi, Chuùa Gieâsu ñaõ chieán thaéng vaø ñaõ chieán thaéng theá gian (x. Ga 16:33). Baây giôø Ngöôøi muoán toûa saùng trong anh em, trong coâng vieäc quyù giaù cuûa anh em, trong vieäc gieo bình an höõu hieäu cuûa anh em! Anh em thaân meán, toâi muoán caûm ôn anh em vì thöøa taùc vuï, loøng nhieät thaønh muïc vuï vaø chöùng taù cuûa anh em.
Vaø baây giôø, khi keát thuùc cuoäc haønh trình cuûa mình, toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc nhaát tôùi anh em vaø taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laøm vieäc ñeå chuaån bò cho noù. Anh em ñaõ ñuû kieân nhaãn ñeå chôø ñôïi moät naêm trôøi, anh em thaät toát! Caûm ôn vì ñieàu naøy! Anh em ñaõ phaûi laøm vieäc chaêm chæ gaáp ñoâi vì chuyeán thaêm ñaàu tieân ñaõ bò huûy boû, nhöng toâi bieát raèng anh em seõ tha thöù cho Ñöùc Giaùo Hoaøng! Caûm ôn anh em vì moïi thöù! Thaùng Saùu tôùi, anh em seõ cöû haønh Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Toaøn quoác taïi Lubumbashi. Chuùa Gieâsu thöïc söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng trong bí tích Thaùnh Theå; trong ñoù Ngöôøi hoøa giaûi vaø chöõa laønh, an uûi vaø hôïp nhaát, soi saùng vaø bieán ñoåi; trong ñoù, Ngöôøi truyeàn caûm höùng vaø duy trì thöøa taùc vuï cuûa anh em vaø laøm cho noù coù hieäu quaû. Xin söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu, Vò Muïc Töû hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng trong loøng, Ñaáng chieán thaéng söï döõ vaø söï cheát, bieán ñoåi ñaát nöôùc vó ñaïi naøy vaø luoân laø nieàm vui vaø nieàm hy voïng cuûa anh em! Toâi ban phöôùc laønh cho anh em vôùi taát caû traùi tim cuûa toâi.
Toâi xin noùi theâm moät ñieàu nöõa: toâi ñaõ noùi "haõy thöông xoùt". Thöông xoùt. Luoân luoân tha thöù. Khi moät tín höõu ñeán xöng toäi, hoï ñeán ñeå xin ôn tha thöù, ñeå tìm kieám söï aâu yeám cuûa Chuùa Cha. Vaø chuùng ta, chæ ngoùn tay buoäc toäi, noùi: "Bao nhieâu laàn? Vaø con ñaõ laøm ñieàu ñoù nhö theá naøo?...". Khoâng, khoâng phaûi ñieàu naøy. Tha thöù. Luoân luoân. "Nhöng con khoâng bieát..., vì giaùo luaät cho con bieát...". Chuùng ta phaûi tuaân thuû quy taéc, bôûi vì noù quan troïng, nhöng traùi tim cuûa ngöôøi chaên coøn vöôït xa hôn theá nöõa! Maïo hieåm. Haõy maïo hieåm ñöùng veà phía tha thöù. Luoân luoân. Luoân luoân tha thöù trong Bí Tích Hoøa Giaûi. Baèng caùch naøy, anh em seõ gieo söï tha thöù cho toaøn xaõ hoäi.
Toâi ban phöôùc laønh cho anh em vôùi taát caû traùi tim cuûa toâi. Vaø xin anh em tieáp tuïc caàu nguyeän cho toâi, vì coâng vieäc naøy hôi khoù! Nhöng toâi phoù thaùc baûn thaân mình cho nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa anh em. Caûm ôn anh em.