Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
vôùi caùc ngöôøi di cö noäi boä cuûa Nam Sudan
Baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vôùi caùc ngöôøi di cö noäi boä cuûa Nam Sudan.
Vu Van An
Juba (VietCatholic News 04-02-2023) - Theo tin Toøa Thaùnh, trong ngaøy thöù hai thaêm vieáng Coäng hoøa Nam Sudan, moàng 4 thaùng 2 naêm 2023, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ tôùi Hoäi tröôøng Töï Do (Juba) vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Justin Welby vaø Toång ñieàu hôïp Giaùo hoäi Toâ Caùch Lan Iain Greenshields, ñeå gaëp gôõ ñaïi dieän caùc ngöôøi di cö trong nöôùc.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieï ngöõ toaøn vaên baøi noùi chuyeän cuûa ngaøi, theo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp:
Anh chò em thaân meán, xin chaøo anh chò em buoåi chieàu!
Caûm ôn anh chò em vì nhöõng lôøi caàu nguyeän, chöùng töø vaø ca haùt cuûa anh chò em! Toâi ñaõ nghó ñeán anh chò em töø laâu, vôùi moät öôùc muoán ngaøy caøng lôùn laø coù ñöôïc cuoäc gaëp gôõ naøy, ñöôïc gaëp anh chò em tröïc tieáp, ñöôïc baét tay anh chò em vaø oâm anh chò em. Giôø ñaây, cuoái cuøng, toâi ôû ñaây, cuøng vôùi caùc anh em cuûa toâi trong chuyeán haønh höông hoøa bình naøy, ñeå baøy toû vôùi anh chò em taát caû söï gaàn guõi, taát caû tình caûm cuûa toâi. Toâi ôû ñaây vôùi anh chò em, vaø toâi ñau khoå cho anh chò em vaø vôùi anh chò em.
Joseph, con ñaõ hoûi moät caâu hoûi quan troïng: "Taïi sao chuùng con phaûi chòu ñöïng trong traïi daønh cho nhöõng ngöôøi taûn cö?" Taïi sao? Taïi sao raát nhieàu treû em vaø thanh thieáu nieân nhö con laïi keát thuùc ôû ñaây, thay vì hoïc ôû tröôøng hay vui chôi ôû moät nôi thoaùng ñaõng? Con ñaõ traû lôøi caâu hoûi cuûa chính con, khi con noùi raèng ñoù laø "vì nhöõng xung ñoät ñang dieãn ra trong nöôùc". Tröôùc söï taøn phaù do baïo löïc cuûa con ngöôøi, cuõng nhö do luõ luït gaây ra, haøng trieäu anh chò em cuûa chuùng ta cuõng nhö con, trong ñoù coù nhieàu baø meï coù con, ñaõ phaûi rôøi boû ñaát ñai, boû laøng maïc vaø nhaø cöûa cuûa hoï. Ñaùng buoàn thay, ôû ñaát nöôùc bò chieán tranh taøn phaù naøy, trôû thaønh moät ngöôøi di taûn hoaëc moät ngöôøi tò naïn ñaõ trôû thaønh moät traûi nghieäm phoå bieán vaø taäp theå.
Ñoù laø lyù do taïi sao toâi muoán laäp laïi lôøi keâu goïi maïnh meõ vaø chaân thaønh cuûa mình ñeå chaám döùt moïi xung ñoät vaø noái laïi tieán trình hoøa bình moät caùch nghieâm tuùc, ñeå baïo löïc coù theå chaám döùt vaø moïi ngöôøi coù theå trôû laïi soáng trong phaåm giaù. Chæ coù hoøa bình, oån ñònh vaø coâng baèng thì môùi coù phaùt trieån vaø taùi hoøa nhaäp xaõ hoäi. Khoâng coù choã ñeå chaäm treã hôn nöõa: raát nhieàu treû em ñöôïc sinh ra trong nhöõng naêm gaàn ñaây chæ bieát ñeán thöïc teá laø caùc traïi daønh cho nhöõng ngöôøi di taûn. Caùc em khoâng coù kyù öùc veà yù nghóa cuûa vieäc coù moät ngoâi nhaø; caùc em ñang maát ñi moái lieân heä vôùi queâ höông, coäi nguoàn vaø truyeàn thoáng cuûa caùc em.
Töông lai khoâng theå naèm trong caùc traïi tò naïn. Johnson aï, nhö con ñaõ noùi, taát caû treû em nhö con ñeàu caàn coù cô hoäi ñeán tröôøng - vaø coù saân ñeå chôi boùng ñaù! Con caàn phaùt trieån nhö moät xaõ hoäi côûi môû, caùc nhoùm khaùc nhau caàn hoøa nhaäp vaø hình thaønh moät daân toäc duy nhaát baèng caùch chaáp nhaän nhöõng thaùch thöùc cuûa hoäi nhaäp, thaäm chí hoïc caùc ngoân ngöõ ñöôïc söû duïng treân khaép ñaát nöôùc chöù khoâng chæ nhöõng ngoân ngöõ trong nhoùm daân toäc ñaëc thuø cuûa con. Ñieàu naøy coù nghóa laø chaáp nhaän ruûi ro tuyeät vôøi khi bieát vaø chaáp nhaän nhöõng ngöôøi khaùc bieät, khaùm phaù veû ñeïp cuûa tình huynh ñeä ñöôïc hoøa giaûi vaø traûi nghieäm thöû thaùch ñaày phaán khích trong vieäc töï do ñònh hình töông lai cuûa chính con cuøng vôùi töông lai cuûa toaøn theå coäng ñoàng. Ñieàu tuyeät ñoái caàn thieát laø traùnh taåy chay caùc nhoùm vaø coâ laäp hoùa con ngöôøi. Tuy nhieân, ñeå giaûi quyeát taát caû nhöõng thaùch thöùc naøy, caàn phaûi coù hoøa bình. Vaø söï giuùp ñôõ cuûa nhieàu ngöôøi, thöïc söï laø cuûa taát caû moïi ngöôøi.
Toâi muoán caûm ôn Phoù Ñaïi dieän Ñaëc bieät Sara Beysolow Nyanti [cuûa Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác] ñaõ cho chuùng ta hay raèng hoâm nay laø cô hoäi ñeå moïi ngöôøi nhaän ra nhöõng gì ñaõ dieãn ra trong nhieàu naêm ôû ñaát nöôùc naøy. Moät quoác gia coù cuoäc khuûng hoaûng tò naïn keùo daøi nhaát treân luïc ñòa: ít nhaát boán trieäu treû em cuûa vuøng ñaát naøy ñaõ phaûi di taûn; maát an ninh löông thöïc vaø suy dinh döôõng aûnh höôûng ñeán 2/3 daân soá, vaø caùc döï baùo döï ñoaùn moät thaûm kòch nhaân ñaïo coù theå toài teä hôn trong naêm nay. Vì vaäy, toâi muoán caûm ôn baø, hôn heát laø vì baø vaø nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ khoâng ngoài phaân tích tình hình maø ñi thaúng vaøo coâng vieäc. Thöa baø, baø ñaõ ñi khaép ñaát nöôùc; baø ñaõ nhìn vaøo maét cuûa nhöõng baø meï vaø chöùng kieán noãi ñau cuûa hoï ñoái vôùi hoaøn caûnh cuûa con mình. Toâi ñaõ raát xuùc ñoäng khi baø noùi raèng, baát chaáp taát caû nhöõng gì hoï ñang phaûi chòu ñöïng, nuï cöôøi vaø hy voïng chöa bao giôø phai nhaït treân khuoân maët hoï.
Toâi cuõng ñoàng yù vôùi nhöõng gì baø noùi veà hoï: caùc baø meï, nhöõng ngöôøi phuï nöõ laø chìa khoùa ñeå bieán ñoåi ñaát nöôùc. Neáu hoï nhaän ñöôïc nhöõng cô hoäi thích hôïp, baèng söï caàn cuø vaø naêng khieáu töï nhieân cuûa hoï trong vieäc baûo veä söï soáng, hoï seõ coù khaû naêng thay ñoåi boä maët cuûa Nam Sudan, mang laïi cho noù moät söï phaùt trieån hoøa bình vaø gaén keát! Toâi yeâu caàu anh chò em, toâi yeâu caàu taát caû ngöôøi daân cuûa nhöõng vuøng ñaát naøy, haõy baûo ñaûm ñeå phuï nöõ ñöôïc baûo veä, toân troïng, ñaùnh giaù cao vaø toân vinh. Xin haõy baûo veä, toân troïng, ñaùnh giaù cao vaø toân vinh moïi phuï nöõ, moïi coâ gaùi, thieáu nöõ, meï vaø baø. Neáu khoâng, seõ khoâng coù töông lai.
Thöa anh chò em, moät laàn nöõa toâi nhìn vaøo anh chò em. Toâi nhìn thaáy ñoâi maét anh chò em, meät moûi nhöng saùng ngôøi, ñoâi maét khoâng maát hy voïng. Toâi thaáy mieäng cuûa anh chò em khoâng maát ñi söùc maïnh ñeå caàu nguyeän vaø ca haùt. Toâi thaáy anh chò em vôùi hai baøn tay traéng nhöng traùi tim traøn ñaày nieàm tin. Anh chò em mang gaùnh naëng cuûa moät quaù khöù ñau buoàn, nhöng anh chò em khoâng bao giôø ngöøng mô öôùc veà moät töông lai toát ñeïp hôn. Trong buoåi gaëp maët hoâm nay, chuùng toâi muoán chaép caùnh cho nieàm hy voïng cuûa anh chò em. Chuùng toâi hy voïng vaø tin raèng giôø ñaây, ngay caû trong caùc traïi tò naïn daønh cho nhöõng ngöôøi di cö, nôi maø thaät ñaùng buoàn laø anh chò em buoäc phaûi soáng vì hoaøn caûnh cuûa ñaát nöôùc mình, moät haït gioáng môùi coù theå naûy maàm, gioáng nhö töø maûnh ñaát khoâ caèn vaø caèn coãi: moät haït gioáng môùi seõ ñôm hoa keát traùi phong phuù.
Ñoù laø ñieàu toâi muoán noùi vôùi anh chò em: raèng anh chò em laø maàm moáng cuûa moät theá heä môùi. Nam Sudan, haït gioáng cho söï phaùt trieån maøu môõ vaø töôi toát cuûa ñaát nöôùc naøy. Anh chò em, töø taát caû caùc nhoùm daân toäc khaùc nhau cuûa anh chò em, anh chò em laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñau khoå vaø vaãn ñang ñau khoå, anh chò em laø nhöõng ngöôøi khoâng muoán ñaùp laïi söï aùc baèng söï aùc hôn. Anh chò em, ngöôøi choïn tình huynh ñeä vaø söï tha thöù, thaäm chí baây giôø ñang vun ñaép cho moät ngaøy mai toát ñeïp hôn. Moät ngaøy mai ñang ñöôïc sinh ra hoâm nay, ôû baát cöù nôi naøo anh chò em sinh soáng, töø khaû naêng hôïp taùc cuûa anh chò em, ñeå deät neân nhöõng maïng löôùi hieäp thoâng vaø nhöõng con ñöôøng hoøa giaûi vôùi nhöõng ngöôøi, trong khi khaùc vôùi baïn veà saéc toäc vaø nguoàn goác, laø nhöõng ngöôøi haøng xoùm cuûa anh chò em. Thöa anh chò em, anh chò em haõy laø nhöõng haït gioáng hy voïng, giuùp chuùng ta coù theå nhìn thaáy thaân caây maø moät ngaøy naøo ñoù, hy voïng trong töông lai gaàn, seõ ñôm hoa keát traùi. Vaâng, anh chò em seõ laø nhöõng thaân caây haáp thuï oâ nhieãm cuûa nhieàu naêm baïo löïc vaø khoâi phuïc laïi döôõng khí cuûa tình huynh ñeä. Ñuùng vaäy, ngay baây giôø anh chò em ñang "ñöôïc troàng" ôû nôi maø anh chò em khoâng muoán, nhöng chính töø hoaøn caûnh khoù khaên vaø baáp beânh naøy, anh chò em coù theå vöôn tôùi nhöõng ngöôøi xung quanh vaø caûm nghieäm ñöôïc raèng taát caû anh chò em ñeàu baét nguoàn töø moät gia ñình nhaân loaïi. Töø ñaây, anh chò em phaûi baét ñaàu laïi, ñeå nhaän ra raèng taát caû anh chò em ñeàu laø anh chò em, laø con caùi döôùi ñaát cuûa Thieân Chuùa treân trôøi, laø Cha cuûa taát caû chuùng ta.
Anh chò em thaân meán, noùi ñeán reã nhaéc chuùng ta raèng moïi caây coái ñeàu moïc leân töø moät haït maàm. Moät ñieàu toát ñeïp laø ngöôøi daân ôû ñaây quan taâm saâu saéc veà coäi nguoàn cuûa hoï. Toâi nhôù ñaõ ñoïc raèng ôû nhöõng vuøng ñaát naøy "khoâng bao giôø ñöôïc queân coäi nguoàn", bôûi vì "toå tieân nhaéc nhôû chuùng ta raèng chuùng ta laø ai vaø con ñöôøng cuûa chuùng ta phaûi nhö theá naøo... Khoâng coù hoï, chuùng ta laïc loái, sôï haõi vaø khoâng coù kim chæ nam. Khoâng coù töông lai neáu khoâng coù quaù khöù" (C. Carlassare, La capanna di Padre Carlo. Comboniano tra i Nuer, 2020, 65). ÔÛ Nam Sudan, nhöõng ngöôøi treû tuoåi lôùn leân ñöôïc höôûng lôïi töø nhöõng caâu chuyeän cuûa ngöôøi giaø vaø, maëc duø chöông cuûa nhöõng naêm gaàn ñaây laø moät chöông baïo löïc, nhöng coù theå, vaø thöïc söï caàn thieát, ñeå baét ñaàu moät chöông môùi, baét ñaàu töø chính anh chò em. Moät chöông môùi cuûa cuoäc gaëp gôõ, khoâng queân nhöõng ñau khoå trong quaù khöù, nhöng chieáu toûa aùnh saùng vui töôi cuûa tình huynh ñeä; moät chöông khoâng chæ taäp trung vaøo caùc baùo caùo veà thaûm kòch, maø coøn veà khaùt voïng hoøa bình maõnh lieät. Mong anh chò em, nhöõng ngöôøi treû thuoäc caùc daân toäc khaùc nhau, vieát nhöõng trang ñaàu tieân cuûa chöông môùi naøy! Maëc duø xung ñoät, baïo löïc vaø haän thuø ñaõ thay theá nhöõng kyù öùc ñeïp ñeõ treân nhöõng trang ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi Coäng hoøa naøy, nhöng baïn phaûi laø ngöôøi vieát laïi lòch söû cuûa noù nhö moät lòch söû hoøa bình! Toâi caûm ôn anh chò em vì söùc maïnh vaø söï kieân trì cuûa anh chò em, vaø vì taát caû nhöõng ñieàu toát ñeïp anh chò em laøm, voán laøm haøi loøng Thieân Chuùa vaø laøm phong phuù theâm moãi ngaøy trong cuoäc soáng cuûa anh chò em.
Ngoaøi ra, toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn ñeán taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp ñôõ anh chò em, thöôøng laø trong nhöõng ñieàu kieän khoù khaên, nhöng cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp khaån caáp. Toâi caûm ôn caùc coäng ñoàng giaùo hoäi vì nhöõng noã löïc cuûa hoï, nhöõng noã löïc ñaùng ñöôïc hoã trôï. Toâi cuõng caùm ôn caùc nhaø truyeàn giaùo vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo vaø quoác teá, ñaëc bieät laø Lieân Hieäp Quoác, vì coâng vieäc quan troïng maø hoï laøm. Chaéc chaén laø moät quoác gia khoâng theå toàn taïi nhôø caùc phöông tieän hoã trôï töø beân ngoaøi, ñaëc bieät neáu quoác gia ñoù sôû höõu moät laõnh thoå quaù giaøu taøi nguyeân! Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm hieän taïi, nhöõng phöông tieän hoã trôï ñoù laø raát caàn thieát. Toâi cuõng muoán vinh danh nhieàu nhaân vieân nhaân ñaïo ñaõ thieät maïng, vaø caàu xin söï toân troïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi giuùp ñôõ vaø caùc cô caáu hoã trôï ngöôøi daân; hoï khoâng neân trôû thaønh muïc tieâu cuûa caùc cuoäc taán coâng vaø phaù hoaïi. Cuøng vôùi söï hoã trôï caàn thieát khaån caáp, toâi tin raèng trong töông lai, ñieàu raát quan troïng laø ñoàng haønh cuøng ngöôøi daân treân con ñöôøng phaùt trieån, chaúng haïn baèng caùch giuùp hoï hoïc hoûi nhöõng thöïc haønh caäp nhaät trong lónh vöïc quaûn lyù noâng nghieäp vaø chaên nuoâi, ñeå taïo ñieàu kieän cho söï phaùt trieån ñoäc laäp hôn. Töø taän ñaùy loøng, toâi caàu xin taát caû moïi ngöôøi: chuùng ta haõy giuùp ñôõ Nam Sudan; chuùng ta ñöøng boû rôi daân soá cuûa noù. Hoï ñaõ ñau khoå vaø hoï tieáp tuïc ñau khoå raát nhieàu!
Ñeå keát luaän, toâi muoán ñeà caäp ñeán nhieàu ngöôøi tò naïn Nam Sudan soáng ôû nöôùc ngoaøi vaø nhöõng ngöôøi khoâng theå trôû veà vì laõnh thoå cuûa hoï ñaõ bò chieám ñoùng. Toâi gaàn guõi vôùi hoï vaø toâi tin töôûng raèng hoï coù theå moät laàn nöõa ñoùng vai troø tích cöïc trong vieäc ñònh hình töông lai cuûa vuøng ñaát cuûa hoï vaø ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån cuûa noù moät caùch xaây döïng vaø hoøa bình. Nyakuor Rebecca aï, con ñaõ yeâu caàu cha ban phöôùc laønh ñaëc bieät cho treû em Nam Sudan, chính xaùc laø ñeå taát caû anh chò em coù theå lôùn leân cuøng nhau trong hoøa bình. Caû ba chuùng toâi, vôùi tö caùch laø anh em, seõ ban pheùp laønh: cuøng vôùi hieàn ñeä Justin vaø hieàn ñeä Iain cuûa toâi, chuùng toâi seõ chuùc laønh cho taát caû anh chò em. Cuøng vôùi noù laø vieäc chuùc laønh cho raát nhieàu anh chò em Kitoâ höõu cuûa chuùng ta treân theá giôùi, nhöõng ngöôøi oâm aáp vaø khuyeán khích anh chò em, bieát raèng anh chò em, ñöùc tin, söùc maïnh noäi taâm vaø öôùc mô hoøa bình cuûa anh chò em, toûa saùng taát caû veû ñeïp cuûa nhaân tính chung cuûa chuùng ta.