Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã
taïi Juba, Nam Sudan
Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã taïi Juba, Nam Sudan.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Juba (RVA News 05-02-2023) - Trong thaùnh leã duy nhaát taïi Nam Sudan, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ môøi goïi caùc tín höõu trôû thaønh "muoái ñaát vaø aùnh saùng theá gian", goùp phaàn nhoû beù cuûa mình ñeå mang laïi an bình vaø caûi tieán ñaát nöôùc, xaõ hoäi, moâi tröôøng mình sinh soáng.
Chuùa nhaät, ngaøy 05 thaùng Hai naêm 2023 laø ngaøy cuoái cuøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha trong chuyeán vieáng thaêm taïi Nam Sudan, vaø cuõng laø ngaøy choùt trong chuyeán toâng du 6 ngaøy cuûa ngaøi taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo vaø Nam Sudan. Ñöùc Thaùnh cha chæ coù moät hoaït ñoäng duy nhaát laø thaùnh leã taïi khu vöïc Laêng John Garang ôû thuû ñoâ Juba, nôi ngaøi ñaõ cuøng vôùi hai vò laõnh ñaïo Anh giaùo vaø Tin laønh Tröôûng laõo Ecosse cöû haønh buoåi caàu nguyeän ñaïi keát, chieàu thöù Baûy hoâm tröôùc, ngaøy 04 thaùng Hai, tröôùc söï tham döï cuûa khoaûng 50,000 tín höõu Kitoâ.
Luùc 7 giôø 30 saùng Chuùa nhaät, ngaøy 05 thaùng Hai naêm 2023, taïi Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh thuû ñoâ Nam Sudan, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ töø giaõ caùc nhaân vieân taïi ñaây vaø caùm ôn caùc aân nhaân ñaõ hoã trôï vieäc toå chöùc cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi, roài leân ñöôøng ñeán khu vöïc laêng vò laäp quoác Nam Phi, oâng John Garang de Mabior. OÂng laø ngöôøi ñaõ laõnh ñaïo Quaân ñoäi vaø Phong traøo giaûi phoùng nhaân daân Sudan trong 22 naêm, töø 1983 ñeán 2005, choáng laïi chính saùch Hoài giaùo hoùa vaø Araäp hoùa cuûa nhaø caàm quyeàn Sudan ôû mieàn baéc, ñoái vôùi nhaân daân mieàn nam nöôùc naøy, ñaõ soá laø tín höõu Kitoâ. Naêm 2005 laø naêm kyù Hoøa öôùc phoå quaùt giöõa hai beân, ñöa tôùi cuoäc tröng caàu daân yù vaø neàn ñoäc laäp cuûa Nam Sudan hoài naêm 2011.
OÂng John Garang ñaõ khoâng ñöôïc chöùng kieán leã ñoäc laäp cuûa Nam Sudan, vì oâng ñaõ töû naïn trong tai naïn maùy bay tröïc thaêng, ngay sau khi ñaõ tuyeân theä nhö Phoù Toång thoáng Sudan vaø Chuû tòch chính quyeàn Nam Sudan. Chính taïi laêng naøy, ngaøy 09 thaùng Baûy naêm 2011, Toång thoáng Salva Kiir ñaõ tuyeân boá neàn ñoäc laäp cuûa Nam Sudan.
Khu vöïc tröôùc moä cuûa oâng John Galang laø coâng vieân môû cho daân chuùng. Khi ñeán ñaây luùc 8 giôø 15 phuùt saùng Chuùa nhaät, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ cuøng Ñöùc Toång giaùm muïc Stephen Ameyu, Chuû chaên cuûa 850,000 tín höõu Coâng giaùo ñòa phöông, duøng xe Papamobile tieán qua caùc loái ñi ñeå chaøo thaêm hôn 100,000 tín höõu töø nhieàu nôi, vöôït qua bao nhieâu con ñöôøng daøi ñeå ñeán tham döï thaùnh leã ñaëc bieät naøy. Trong soá nhöõng ngöôøi hieän dieän, cuõng coù Toång thoáng Salva Kiir vaø nhieàu quan chöùc trong chính quyeàn.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù taát caû 13 giaùm muïc hai nöôùc Sudan, caùc hoàng y vaø giaùm muïc trong ñoaøn tuøy tuøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha, vaø haøng traêm linh muïc toaøn quoác.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha quaûng dieãn baøi Tin möøng theo thaùnh Mattheâu, ñoïc trong Chuùa nhaät thöù V thöôøng nieân, trong ñoù Chuùa Gieâsu môøi goïi caùc moân ñeä: "Caùc con laø muoái ñaát vaø laø aùnh saùng theá gian" (Mt 5,13.14).
"Caùc con laø muoái ñaát" - Muoái mang laïi höông vò
Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích raèng: "Muoái ñöôïc duøng ñeå mang höông vò cho löông thöïc. Ñoù laø moät nguyeân lieäu voâ hình mang laïi vò cho moïi thöù. Chính vì theá, ngay töø thôøi xa xöa, muoái ñöôïc coi nhö bieåu töôïng cuûa söï khoân ngoan, nghóa laø nhaân ñöùc ta khoâng thaáy, nhöng mang laïi höông vò cho cuoäc soáng vaø neáu khoâng coù noù thì cuoäc soáng trôû neân nhaït nheõo, khoâng coù höông vò. Nhöng söï khoân ngoan maø Chuùa Gieâsu noùi ôû ñaây laø gì? Chuùa duøng hình aûnh muoái, ngay sau khi coâng boá caùc moái phuùc cuûa Ngaøi cho caùc moân ñeä: qua ñoù, chuùng ta hieåu caùc moái phuùc thaät chính laø muoái cho ñôøi soáng Kitoâ höõu. Thöïc vaäy, caùc moái phuùc mang söï khoân ngoan cuûa Trôøi Cao xuoáng traàn theá: chuùng caùch maïng caùc tieâu chuaån cuûa traàn theá, quan nieäm thöôøng tình cuûa ngöôøi ñôøi. Noùi vaén taét, caùc moái phuùc khaúng ñònh raèng ñeå ñöôïc haïnh phuùc hoaøn toaøn, chuùng ta khoâng ñöôïc tìm caùch trôû neân huøng maïnh, giaøu sang vaø quyeàn löïc, traùi laïi caàn khieâm toán, hieàn hoøa vaø thöông xoùt; ñöøng gaây söï aùc cho ai, nhöng trôû thaønh nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình cho moïi ngöôøi. Chuùa Gieâsu daïy chuùng ta caàn coù söï khoân ngoan cuûa ngöôøi moân ñeä, ñoù laø ñieàu mang laïi höông vò cho traùi ñaát chuùng ta ñang ôû. Chuùng ta haõy nhôù raèng: neáu chuùng ta thöïc haønh caùc moái phuùc, khoâng nhöõng chuùng ta mang laïi höông vò cho cuoäc soáng cuûa ta, nhöng coøn cho xaõ hoäi, vaø ñaát nöôùc nôi chuùng ta sinh soáng".
Muoái gìn giöõ
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Vaøo thôøi Chuùa Gieâsu, ngoaøi vieäc mang laïi höông vò, muoái coøn coù moät chöùc naêng thieát yeáu khaùc, ñoù laø gìn giöõ löông thöïc ñeå noù khoûi hö hoûng. Nhöng Kinh thaùnh noùi raèng coù moät "löông thöïc", moät thieän ích thieát yeáu khaùc phaûi gìn giöõ treân heát moïi söï khaùc, ñoù laø giao öôùc vôùi Thieân Chuùa. Vì theá, thôøi aáy, moãi khi ngöôøi ta daâng leã vaät cho Chuùa, hoï boû moät chuùt muoái vaøo ñoù. Thöïc vaäy, chuùng ta haõy nghe Kinh thaùnh noùi veà vaán ñeà naøy: "Trong hieán vaät cuûa ngöôi, ngöôi ñöøng ñeå thieáu muoái giao öôùc vôùi Thieân Chuùa cuûa ngöôi; ngöôi haõy boû muoái vaøo moïi leã vaät cuûa ngöôi", Leâvi ñoaïn 2 caâu 13.
"Vì theá, muoái nhaéc nhôù nhu caàu chính yeáu laø gìn giöõ moái lieân heä vôùi Thieân Chuùa, vì Chuùa trung tín vôùi chuùng ta, giao öôùc cuûa Ngöôøi vôùi chuùng ta khoâng theå hö hoûng, baát khaû xaâm phaïm vaø beàn laâu (Xc Daân soá 18,19; 2 Cr 13,50. Do ñoù, ngöôøi moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu, trong tö caùch muoái ñaát, laø chöùng nhaân veà giao öôùc Chuùa ñaõ thöïc hieän, giao öôùc maø chuùng ta cöû haønh moãi ngaøy trong moãi thaùnh leã: moät giao öôùc môùi, giao öôùc vónh cöûu, khoâng theå phaù vôõ (Xc 1 Cr 11,25; Dt 9), moät tình thöông ñoái vôùi chuùng ta khoâng theå phaù huûy duø chuùng ta baát trung".
Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû raèng: "Anh chò em thaân meán, chuùng ta laø chöùng nhaân veà söï tuyeät vôøi aáy. Xöa kia, khi caùc caù nhaân hoaëc daân toäc kyù keát giao öôùc vôùi nhau, giao öôùc thaân höõu, thöôøng thöôøng hoï trao ñoåi vôùi nhau moät chuùt muoái; chuùng ta laø muoái, chuùng ta ñöôïc keâu goïi laøm chöùng veà giao öôùc vôùi Thieân Chuùa trong vui töôi vaø vôùi loøng bieát ôn, chöùng toû mình laø ngöôøi coù khaû naêng kieán taïo nhöõng moái daây thaân höõu, soáng tình huynh ñeä, thieát laäp nhöõng töông quan nhaân baûn toát ñeïp, ñeå ngaên chaën khoâng ñeå söï aùc laøm hö hoûng, ngaên chaën caên beänh chia reõ, nhöõng aùp phe baån thæu baát chính, teä naïn baát coâng ñöôïc löôùt thaéng".
Ñöùc Thaùnh cha noùi vôùi caùc tín höõu Nam Sudan raèng: "Hoâm nay, toâi muoán caùm ôn anh chò em vì anh chò em laø muoái ñaát taïi quoác gia naøy. Tuy nhieân, ñöùng tröôùc bao nhieâu veát thöông, baïo löïc ñang nuoâi döôõng chaát ñoäc haän thuø, gian aùc gaây neân laàm than vaø ngheøo ñoùi, coù theå laø anh chò em caûm thaáy mình beù nhoû vaø baát löïc. Nhöõng khi anh chò em bò caùm doã caûm thaáy mình khoâng thích hôïp, haõy coá gaéng nhìn muoái vaø nhöõng haït beù nhoû cuûa noù: noù laø moät nguyeân lieäu nhoû beù vaø moät khi raéc muoái treân moät moùn aên, noù tan ñi, nhöng chính nhôø theá noù mang laïi höông vò cho moïi phaàn. Cuõng vaäy, caùc Kitoâ höõu chuùng ta, tuy yeáu theá vaø beù nhoû, vaø caû caùc naêng löïc cuûa chuùng ta coù veû chaúng laø gì ñöùng tröôùc söï to lôùn cuûa caùc vaán ñeà, vaø tröôùc côn thònh noä muø quaùng cuûa baïo löïc, chuùng ta coù theå ñoùng goùp moät phaàn quyeát ñònh ñeå thay ñoåi lòch söû. Chuùa Gieâsu mong muoán raèng chuùng ta haønh ñoäng nhö muoái: chæ caàn moät chuùt muoái tan ra, laø ñuû theå mang laïi moät höông vò khaùc cho toaøn theå. Vaäy chuùng ta ñöøng thoái lui, vì neáu khoâng coù phaàn beù nhoû aáy, khoâng coù söï ñoùng goùp nhoû beù cuûa chuùng ta, thì taát caû bò maát höông vò. Chuùng ta haõy baét ñaàu töø söï ít oûi, töø ñieàu thieát yeáu, töø nhöõng gì khoâng xuaát hieän treân caùc saùch söû, nhöng noù thay ñoåi lòch söû: nhaân danh Chuùa Gieâsu, caùc moái phuùc thaät, chuùng haõy töø boû khí giôùi oaùn gheùt vaø thuø haän ñeå ñoùn nhaän kinh nguyeän vaø baùc aùi; chuùng ta haõy vöôït thaéng aùc caûm vaø ñoá kî, vì vôùi thôøi gian, nhöõng thöù naøy trôû thaønh kinh nieân vaø coù nguy cô taïo neân söï ñoái nghòch giöõa caùc boä laïc vaø saéc toäc; chuùng ta haõy hoïc caùch boû moät chuùt muoái tha thöù treân caùc veát thöông, noù laøm xoùt moät chuùt nhöng chöõa laønh. Vaø cho duø con tim röôùm maùu vì nhöõng thieät haïi phaûi chòu, chuùng ta haõy töø boû moät laàn cho taát caû öôùc muoán laáy aùc baùo aùc, vaø chuùng ta seõ ñöôïc an bình trong taâm hoàn; chuùng ta haõy ñoùn nhaän vaø yeâu thöông nhau trong chaân thaønh vaø quaûng ñaïi, nhö Chuùa ñaõ laøm vôùi chuùng ta. Chuùng ta haõy baûo toàn ñieàu thieän chuùng ta coù vaø khoâng ñeå mình bò söï aùc laøm hö hoûng!
"AÙnh saùng theá gian"
Tieáp tuïc baøi giaûng, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Chuùa Gieâsu laø aùnh saùng theá gian. Chuùa noùi vôùi caùc moân ñeä raèng hoï cuõng laø aùnh saùng theá gian. Ñieàu naøy coù nghóa laø chuùng ta, khi ñoùn nhaän aùnh saùng cuûa Chuùa Kitoâ, aùnh saùng laø Chuùa Kitoâ, chuùng ta trôû neân saùng ngôøi, chieáu toûa aùnh saùng cuûa Thieân Chuùa!
Chuùa Gieâsu noùi theâm raèng: "Moät thaønh ôû treân nuùi khoâng theå che giaáu ñöôïc, vaø ngöôøi ta cuõng khoâng thaép ñeøn ñeå ñaët döôùi giaù, nhöng ñaët treân giaù ñeå soi saùng cho moïi ngöôøi trong nhaø" (Mt 5,15). Ñaây cuõng laø moät hình aûnh quen thuoäc thôøi aáy: nhieàu laøng ôû mieàn Galilea ôû treân ñoài, töø xa ngöôøi ta ñaõ thaáy roõ; vaø nhöõng ngoïn ñeøn trong nhaø, ñöôïc ñaët treân giaù ñeå soi saùng trong moïi goùc nhaø; vaø khi phaûi taét ñeøn, thì ngöôøi ta ñaäy noù baèng moät naép vung baèng goã hoaëc baèng ñaát nung, goïi laø naép vung, laøm cho noù thieáu döôõng khí vaø ngoïn löûa seõ taét ñi.
"Anh chò em, lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Gieâsu haõy trôû thaønh aùnh saùng theá gian thaät laø roõ: chuùng ta laø nhöõng moân ñeä cuûa Chuùa, chuùng ta ñöôïc keâu goïi chieáu saùng nhö moät thaønh ôû treân cao, nhö moät ngoïn ñeøn vôùi aùnh löûa khoâng ñöôïc taét. Noùi khaùc ñi, tröôùc khi baän taâm veà nhöõng boùng ñeâm bao quanh chuùng ta, tröôùc khi hy voïng nhöõng gì chung quanh trôû neân saùng roõ, chuùng ta phaûi chieáu saùng, soi saùng baèng cuoäc soáng vaø baèng nhöõng coâng vieäc cuûa chuùng ta cho thaønh phoá, laøng maïc vaø nhöõng nôi chuùng ta cö nguï, nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ, nhöõng hoaït ñoäng chuùng ta thi haønh. Chuùa ban cho chuùng ta söùc maïnh ñeå trôû thaønh aùnh saùng nôi Ngöôøi, cho moïi ngöôøi; vì taát caû phaûi coù theå thaáy nhöõng vieäc laønh cuûa chuùng ta vaø khi thaáy, hoï côûi môû kinh ngaïc ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø toân vinh Chuùa (Xc v.16): neáu chuùng ta soáng nhö nhöõng ngöôøi con vaø anh em treân traùi ñaát, daân chuùng seõ khaùm phaù hoï coù moät ngöôøi Cha treân trôøi. Vì theá chuùng ta ñöôïc yeâu caàu chaùy saùng tình thöông: ñöøng ñeå cho aùnh saùng chuùng ta taét lòm, töø cuoäc soáng chuùng ta khoâng coøn döôõng khí baùc aùi, nhöõng coâng vieäc gian aùc cöôùp maát khoâng khí trong laønh cuûa chöùng taù chuùng ta. Ñaát nöôùc naøy, ñeïp ñeõ vaø ñau thöông, ñang caàn aùnh saùng maø moãi ngöôøi chuùng ta coù, hay ñuùng hôn, ñang caàn aùnh saùng laø moãi ngöôøi trong anh chò em!
"Anh chò em raát thaân meán, toâi caàu chuùc anh chò em laø muoái ñöôïc raéc leân vaø tan ñi trong quaûng ñaïi ñeå mang höông vò cho Nam Sudan, höông vò huynh ñeä cuûa Tin möøng, trôû thaønh nhöõng coäng ñoaøn Kitoâ saùng ngôøi, nhö nhöõng thaønh ôû treân cao coù theå chieáu toûa moät aùnh saùng thieän haûo treân taát caû moïi ngöôøi vaø chöùng toû raèng thaät laø ñeïp vaø coù theå soáng trong nhöng khoâng, coù hy voïng, taát caû cuøng nhau xaây döïng moät töông lai hoøa giaûi."
Cuoái thaùnh leã, Ñöùc Toång giaùm muïc Stephen Ameyu, cuûa Giaùo phaän Juba, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Sudan, ñaõ chaøo möøng vaø caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha, Ñöùc Toång giaùm muïc Justin Welby cuûa Anh giaùo vaø Muïc sö Iain Greenshields cuûa Tin laønh Tröôûng laõo Ecosse ñaõ ñeán thaêm Nam Sudan. Ñöùc Thaùnh cha ñaõ taëng cho giaùo phaän Juba moät cheùn leã quyù giaù.
Kinh Truyeàn tin
Thaùnh leã ñöôïc tieáp noái vôùi kinh Truyeàn tin. Trong baøi huaán duï ngaén tröôùc khi ñoïc kinh, Ñöùc Thaùnh cha caùm ôn Ñöùc Toång giaùm muïc Stephen sôû taïi, vaø chaøo thaêm Toång thoáng cuøng vôùi toaøn theå chính quyeàn, caùc vò laõnh ñaïo daân söï vaø toân giaùo hieän dieän. Ngaøi caùm ôn vì söï tieáp ñoùn vaø söï chuaån bò cho chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi.
Ñöùc Thaùnh cha caùm ôn caùc tín höõu ñoâng ñaûo, ñaõ laën loäi töø xa ñeán ñaây. Ngoaøi loøng quyù meán, ngaøi coøn caùm ôn hoï vì nieàm tin, söï kieân nhaãn vaø taát caû nhöõng ñieàu toát laønh ñang laøm cuõng nhö nhöõng vaát vaû maø anh chò em bieát daâng leân Thieân Chuùa, khoâng chuùt naûn chí, bieát tieán böôùc.
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Taïi Nam Sudan coù moät Giaùo hoäi can ñaûm, cuøng hoï haøng vôùi Giaùo hoäi taïi Sudan, coù moät vò thaùnh laø Giuseppe Bakhita, moät phuï nöõ cao caû, nhôø ôn Chuùa ñaõ bieán ñau khoå phaûi chòu thaønh hy voïng.
"Hy voïng laø lôøi toâi ñeå laïi cho moãi ngöôøi trong anh chò em, nhö moät hoàng aân caàn chia seû, nhö moät haït gioáng mang laïi hoa traùi."
Ñöùc Thaùnh cha khoâng queân caàu chuùc hoøa bình cho Nam Sudan vaø noùi: "Cuøng vôùi hai ngöôøi anh em cuûa toâi laø Ñöùc Toång giaùm muïc Justin vaø Muïc sö Iain, maø toâi thaønh taâm caùm ôn, chuùng toâi ñaõ ñeán ñaây vaø seõ tieáp tuïc ñoàng haønh vôùi anh chò em, laøm taát caû nhöõng gì chuùng toâi coù theå ñeå coù nhöõng böôùc tieán ñích thöïc höôùng veà hoøa bình. Toâi muoán phoù thaùc haønh trình hoøa giaûi vaø hoøa bình naøy coù moät phuï nöõ khaùc, cao caû vaø ñoàng thôøi beù nhoû nhaát, raát cao vôøi nhöng ñoàng thôøi raát gaàn guõi chuùng ta, ñoù laø Meï Maria, Meï chuùng ta, Nöõ Vöông hoøa bình... Giôø ñaây, chuùng ta haõy caàu nguyeän vaø phoù thaùc cho Meï chính nghóa hoøa bình cuûa Nam Sudan vaø toaøn Phi chaâu vôùi bao nhieâu anh chò em chuùng ta trong ñöùc tin ñang chòu baùch haïi vaø nguy hieåm, bao nhieâu ngöôøi ñau khoå vì xung ñoät, bò boùc loät vaø ngheøo ñoùi. Chuùng ta cuõng phoù thaùc cho Ñöùc Meï hoøa bình theá giôùi, ñaëc bieät taïi nhieàu nöôùc ñang coù chieán tranh, nhö Ucraina ñau thöông."
Thaùnh leã keùo daøi hôn hai tieáng ñoàng hoà vaø keát thuùc vôùi kinh Truyeàn tin vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha. Lieàn ñoù, Ñöùc Thaùnh cha vaø hai vò laõnh ñaïo Kitoâ taïi Anh quoác cuøng ra phi tröôøng quoác teá cuûa thuû ñoâ Juba, caùch ñoù 7 caây soá. Taïi ñaây, luùc 11 giôø ñaõ dieãn ra nghi thöùc tieãn bieät caùc vò vôùi söï hieän dieän cuûa Toång thoáng Nam Sudan.
Maùy bay Airbus A359 cuûa haõng Ita Airways chôû Ñöùc Thaùnh cha, ñoaøn tuøy tuøng vaø caùc kyù giaû quoác teá, caát caùnh luùc gaàn 12 giôø tröa. Chuyeán bay daøi gaàn 7 tieáng ñoàng hoà, ñaõ ñöa Ñöùc Thaùnh cha veà ñeán Roma bình an, keát thuùc toát ñeïp chuyeán toâng du laàn thöù 40 cuûa ngaøi taïi nöôùc ngoaøi.