Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã taïi Congo
Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã taïi Congo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Kinshasa (RVA News 01-02-2023) - Saùng ngaøy 01 thaùng Hai naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ cöû haønh thaùnh leã tröôùc söï tham döï cuûa hôn moät trieäu tín höõu, taïi phi tröôøng Ndolo, vuøng thuû ñoâ cuûa Congo Daân chuû.
Ñöùc Thaùnh cha keâu goïi nhaân daân nöôùc naøy xaùc tín vaø tích cöïc goùp phaàn mang laïi hoøa bình cho ñaát nöôùc.
Ñaây laø thaùnh leã coâng coäng duy nhaát Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh trong ba ngaøy vieáng thaêm taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo vaø laø hoaït ñoäng ñaàu tieân trong ngaøy thöù hai cuûa chuyeán vieáng thaêm taïi nöôùc naøy. Ban chieàu cuøng ngaøy, luùc 4 giôø 30, taïi Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh cha gaëp caùc naïn nhaân baïo löïc ôû mieàn Ñoâng Congo, nghe chöùng töø cuûa moät soá ngöôøi töø boán nôi khaùc nhau. Tieáp ñeán, vaøo luùc 6 giôø 30 chieàu, Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ ñaïi dieän cuûa saùu toå chöùc töø thieän.
Thaùnh leã dieãn ra taïi Ndolo, phi tröôøng phuï cuûa thuû ñoâ Kinshasa ôû maïn baéc thaønh phoá, ñöôïc duøng cho caùc maùy bay nheï, döôùi 15 taán, keå töø sau tai naïn maùy bay Antonov An-32 cuûa Nga hoài thaùng Gieâng naêm 1996.
Luùc 8 giôø 40 saùng, Ñöùc Thaùnh cha töø Toøa Söù thaàn ñeán phi tröôøng Ndolo, caùch ñoù taùm caây soá röôõi, vaø daønh hôn nöûa giôø ñoàng hoà tieán qua caùc loái ñi ôû saân bay ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu, ñöôïc phaân phoái trong 34 khu vöïc. Hoï ñeán töø caùc nôi ôû Congo vaø caû caùc nöôùc laùng gieàng ñeå tham döï thaùnh leã duy nhaát cuûa Ñöùc Thaùnh cha, 34 naêm sau cuoäc vieáng thaêm cuûa moät vò Giaùo hoaøng. Nhieàu tín höõu ñeán ñaây haøng giôø tröôùc thaùnh leã. Hoï ca haùt töng böøng, vôùi nhöõng cöû ñieäu theo tieáng haùt vaø tieáng troáng. Coù caû nhöõng ngöôøi nguû hai ñeâm tröôùc ñoù taïi saân coû cuûa phi tröôøng ñeå ñöôïc choã toát. Ñeå daân chuùng coù theå ñeán döï leã, chính quyeàn Congo ñaõ tuyeân boá ngaøy 01 thaùng Hai naêm 2023 laø leã nghæ toaøn quoác. Caùc tröôøng hoïc vaø coâng xöôûng, vaên phoøng ñoùng cöûa.
Trong soá nhöõng ngöôøi hieän dieän, coù oâng baø Toång thoáng vaø nhieàu giôùi chöùc trong chính quyeàn Congo.
Phaàn thaùnh ca trong buoåi leã do moät ca ñoaøn toång hôïp, goàm 700 ca vieân ñaûm traùch.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù haøng traêm hoàng y vaø giaùm muïc thuoäc ñoaøn tuøy tuøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha, töø 48 giaùo phaän Congo vaø caùc nöôùc laùng gieàng, cuøng vôùi haøng ngaøn linh muïc.
Ñöùc Hoàng y Ambongo Besungu, Toång giaùm muïc Kinshasa ñaõ ñoïc vaø cöû haønh caùc nghi leã taïi baøn thôø thay Ñöùc Thaùnh cha, khi ngaøi ngoài taïi choã.
Thaùnh leã caàu cho coâng lyù vaø hoøa bình, ñöôïc cöû haønh theo saùch leã Roma cho caùc giaùo phaän Zaire, vaø baèng tieáng Phaùp vaø tieáng lingala ôû ñòa phöông.
Baøi giaûng Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha ñi töø giai thoaïi Chuùa Gieâsu Phuïc sinh hieän ra vôùi caùc moân ñeä vaø noùi vôùi hoï: "Bình an cho caùc con!" (Ga 20,19), vaø nhaän ñònh raèng: "Chuùng ta haõy ñaët mình vaøo hoaøn caûnh cuûa caùc moân ñeä: hoâm nay, hoï hoaøn toaøn choaùng vaùng vì bieán coá thaäp giaù. Hoï caûm thaáy bò thöông toån trong taâm hoàn vì ñaõ boû rôi Thaày vaø chaïy troán, thaát voïng vì phaàn keát cuûa bieán coá aáy, lo sôï seõ phaûi chòu chung soá phaän. Nôi caùc moân ñeä coù maëc caûm toäi loãi, thaát voïng, buoàn saàu, sôï haõi. Vaäy maø Chuùa coâng boá bình an, trong khi taâm hoàn caùc moân ñeä ñaày nhöõng ñoå naùt. Chuùa loan baùo söï soáng, trong khi hoï caûm thaáy caùi cheát trong taâm hoàn".
AÙp duïng vaøo tình caûnh cuûa nhieàu ngöôøi daân Congo, Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû: Anh chò em, vôùi Chuùa Gieâsu, söï aùc khoâng bao giôø chieám öu theá, khoâng bao giôø coù tieáng noùi cuoái cuøng. "Thöïc vaäy, Ngöôøi laø an bình cuûa chuùng ta" (Ep 2,14), vaø an bình cuûa Chuùa chieán thaéng. Vì theá, chuùng ta laø nhöõng ngöôøi thuoäc veà Chuùa Gieâsu. Chuùng ta khoâng theå ñeå cho saàu muoän troåi vöôït trong chuùng ta. Chuùng ta khoâng theå ñeå cho thaùi ñoä cam chòu vaø chieàu theo ñònh meänh len loûi vaøo chuùng ta. Neáu quanh chuùng ta ngöôøi ta thôû hít baàu khoâng khí aáy, ñoù khoâng theå laø thaùi ñoä cuûa chuùng ta: trong moät theá giôùi naûn loøng thaát voïng vì baïo löïc vaø chieán tranh, caùc Kitoâ höõu haønh ñoäng nhö Chuùa Gieâsu. Ngöôøi nhö theå nhaán maïnh, khi laäp laïi vôùi caùc moân ñeä: Bình an cho caùc con! Vaø chuùng ta ñöôïc keâu goïi nhaän lôøi aáy laø cuûa mình vaø noùi tôùi theá giôùi lôøi loan baùo baát ngôø vaø mang tính chaát ngoân söù naøy veà hoøa bình".
Töø tieàn ñeà treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha ñeà ra ba nguoàn maïch an bình maø Chuùa Gieâsu chæ cho chuùng ta, ñoù laø tha thöù, coäng ñoaøn vaø söù maïng.
Tröôùc tieân laø tha thöù: Tröôùc khi ban cho caùc toâng ñoà quyeàn tha thöù, Chuùa tha thöù cho hoï, khoâng phaûi baèng lôøi noùi, nhöng baèng moät cöû chæ: Ngaøi toû cho hoï ñoâi baøn tay vaø caïnh söôøn (v.20), nghóa laø toû cho hoï nhöõng veát thöông, vì söï tha thöù naûy sinh töø caùc veát thöông. Naûy sinh khi nhöõng veát thöông ñaõ chòu khoâng ñeå laïi nhöõng veát seïo oaùn thuø, nhöng trôû thaønh nôi, trong ñoù coù choã cho nhöõng ngöôøi khaùc vaø ñoùn nhaän nhöõng yeáu ñuoái cuûa hoï. Khi aáy, nhöõng yeáu ñuoái trôû thaønh cô may vaø tha thöù trôû thaønh con ñöôøng hoøa bình... Chuùa khoâng duøng nhieàu lôøi, nhöng Ngaøi môû roäng con tim bò thöông, ñeå noùi vôùi chuùng ta raèng Ngaøi luoân bò thöông tích tình yeâu vì chuùng ta.
Vaø Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh raèng: "Khi toäi loãi vaø saàu muoän ñeø neùn chuùng ta, khi söï vieäc khoâng oån, chuùng ta bieát phaûi nhìn veà ñaâu: nhìn caùc veát thöông cuûa Chuùa Gieâsu, Ñaáng saün saøng tha thöù cho chuùng ta baèng tình thöông bò thöông tích vaø voâ bieân.... Cuøng nhau, ngaøy hoâm nay, chuùng ta tin raèng vôùi Chuùa Gieâsu, luoân coù theå ñöôïc tha thöù vaø baét ñaàu laïi". "Thaät laø toát döôøng naøo khi chuùng ta thanh taåy taâm hoàn mình khoûi söï giaän döõ, caêm haän vaø phaät loøng! Öôùc gì hoâm nay laø thôøi ñieåm thuaän thieän cho baûn, taïi ñaát nöôùc naøy, xöng mình laø Kitoâ höõu, nhöng laïi phaïm nhöõng baïo löïc; Chuùa noùi vôùi baïn: "Haõy buoâng khí giôùi, vaø ñoùn nhaän loøng thöông xoùt"
Sang ñeán nguoàn maïch thöù hai cuûa hoøa bình, ñoù laø "coäng ñoaøn". Chuùa Gieâsu Phuïc sinh khoâng ngoû lôøi rieâng vôùi caù nhaân caùc moân ñeä, nhöng Ngaøi gaëp hoï chung vôùi nhau vaø giao phoù hoøa bình cho coäng ñoaøn ñaàu tieân. Khoâng coù Kitoâ giaùo neáu khoâng coù coäng ñoaøn, cuõng nhö khoâng coù hoøa bình neáu khoâng coù tình huynh ñeä".
Veà coäng ñoaøn, Ñöùc Thaùnh cha caûnh giaùc caùc tín höõu tröôùc "nguy cô tuy ôû trong coäng ñoaøn nhöng moãi ngöôøi chæ lo chuyeän rieâng tö, tìm kieám trong xaõ hoäi vaø caû trong Giaùo hoäi quyeàn bính, coâng danh söï nghieäp, vaø nhöõng tham voïng, theo ñuoåi caùi toâi thay vì tìm Thieân Chuùa chaân thöïc vaø roát cuoäc seõ nhö nhöõng moân ñeä kheùp kín trong nhaø, troáng roãng hy voïng vaø ñaày sôï haõi. Anh chò em, nguy hieåm cuûa chuùng ta laø chaïy theo tinh thaàn theá gian thay vì tinh thaàn cuûa Chuùa Kitoâ".
Ñoái ngöôïc vôùi con ñöôøng treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôù ñieàu Chuùa daïy qua lôøi ngoân söù Isaia: "Ta ôû vôùi nhöõng ngöôøi bò aùp böùc vaø sæ nhuïc, ñeå naâng tinh thaàn cuûa nhöõng ngöôøi khieâm toán vaø hoài sinh con tim cuûa nhöõng ngöôøi bò ñeø neùn" (Is 57,15). Con ñöôøng caàn theo laø chia seû vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo: ñoù chính laø thuoäc giaûi ñoäc toát nhaát choáng laïi caùm doã chia reõ vaø traàn tuïc hoùa. Coù can ñaûm nhìn nhöõng ngöôøi ngheøo vaø laéng nghe hoï, vì hoï laø nhöõng phaàn töû cuûa coäng ñoaøn chuùng ta, chöù khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi xa laï caàn xoùa boû khoûi caùi nhìn vaø löông taâm. Môû roäng con tim cho tha nhaân, thay vì kheùp kín vaøo nhöõng vaán ñeà cuûa mình vaø nhöõng phuø phieám cuûa mình".
Nguoàn maïch thöù ba cuûa an bình laø söù maïng. Chuùa Gieâsu noùi vôùi caùc moân ñeä: "Nhö Cha ñaõ sai Thaày, Thaày cuõng sai anh em" (Ga 20,21). Chuùa Cha phaùi Chuùa Con ñeán ñeå phuïc vuï vaø hieán maïng soáng cho nhaân loaïi (Xc Mc 10,45), bieåu loä loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi cho moãi ngöôøi (Lc 15), tìm kieám nhöõng ngöôøi ôû xa (Xc Mt 9,13). Toùm laïi laø Chuùa Cha sai Chuùa Con ñeán vôùi moïi ngöôøi, khoâng phaûi chæ nhöõng ngöôøi coâng chính, nhöng taát caû moïi ngöôøi".
Vaø Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû raèng: "Anh chò em, chuùng ta ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhöõng thöøa sai hoøa bình, vaø ñieàu naøy mang laïi hoøa bình cho chuùng ta. Ñaây laø moät choïn löïa: daønh choã cho moïi ngöôøi trong taâm hoàn, tin raèng nhöõng khaùc bieät chuûng toäc, ñòa phöông, xaõ hoäi vaø toân giaùo ñeán sau vaø khoâng phaûi laø nhöõng chöôùng ngaïi, tha nhaân laø anh chò em, laø phaàn töû cuûa cuøng coäng ñoaøn nhaân loaïi vaø cuøng laø gia ñình cuûa Thieân Chuùa. Moãi ngöôøi ñeàu laø ñoái töôïng hoøa bình maø Chuùa Gieâsu mang ñeán cho traàn theá. Ñoù laø tin raèng caùc Kitoâ höõu chuùng ta ñöôïc keâu goïi coäng taùc vôùi taát caû moïi ngöôøi, phaù vôõ caùi voøng baïo löïc, phaù boû nhöõng aâm möu haän thuø".
Cuoái thaùnh leã, Ñöùc Hoàng y Fridolin Ambongo Besungu, Toång giaùm muïc giaùo phaän Kinshasa sôû taïi, ñaõ ñaïi dieän moïi ngöôøi chaøo möøng vaø caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha, ñoàng thôøi trình baøy tình traïng giaùo phaän ñòa phöông, cuõng nhö tình traïng ñau khoå daân chuùng taïi Congo. Ñöùc Hoàng y cuõng nhaän xeùt raèng cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha dieãn ra trong naêm chuaån bò baàu cöû taïi Congo. Söù ñieäp cuûa ngaøi laø moät höôùng daãn cho ngöôøi daân nöôùc naøy, ñeå hoï baàu cöû ñuùng ñaén.
Ñöùc Thaùnh cha ñaõ taëng cho giaùo phaän moät cheùn leã quyù giaù. Vaø Ñöùc Hoàng y taëng cho Ñöùc Thaùnh cha böùc tranh coù hình Ñöùc Thaùnh cha vaø hình ñaát nöôùc Congo.
Thaùnh leã keát thuùc luùc 11 giôø 20 vaø Ñöùc Thaùnh cha trôû veà Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi.