Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ
caùc naïn nhaân baïo löïc mieàn Ñoâng Congo
Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ caùc naïn nhaân baïo löïc mieàn Ñoâng Congo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Kinshasa (RVA news 02-02-2023) - Chieàu ngaøy 01 thaùng Hai naêm 2023, laø ngaøy thöù hai trong cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ taïi Congo Daân chuû. Ñöùc Thaùnh cha ñaõ gaëp gôõ moät soá naïn nhaân baïo löïc ôû mieàn Ñoâng nöôùc naøy taïi Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh ôû thuû ñoâ Kinshasa.
Leõ ra, cuoäc gaëp gôõ naøy dieãn ra taïi thaønh phoá Goma, caùch thuû ñoâ Kinshasa 1,500 caây soá veà höôùng Ñoâng, nhö trong chöông trình vieáng thaêm nguyeân thuûy hoài thaùng Baûy naêm 2022, nhöng vì tình traïng an ninh vaø vì thôøi ñieåm trong muøa naøy, neân chaëng döøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi Goma bò huûy boû trong chöông trình laàn naøy.
Baïo löïc ôû mieàn Ñoâng Congo
Thöïc vaäy, töø ba thaäp nieân qua, mieàn Ñoâng Congo Daân chuû soáng trong tình traïng baïo löïc, vôùi söï can döï cuûa 120 nhoùm voõ trang ôû tænh baéc vaø nam Kivu, cuøng vôùi tænh Ituri. Trong soá caùc löïc löôïng ñoù, coù Löïc löôïng lieân minh daân chuû (Allied Democratic Forces, Adf), moät phong traøo Hoài giaùo goác Uganda, hoaït ñoäng ñaëc bieät taïi vuøng Beni-Butembo, vaø Phong traøo M23 ñöôïc Rwanda laùng gieàng uûng hoä. Nhoùm naøy chieám ñöôïc moät vuøng roäng baèng nöôùc Bæ, bao quanh vaø ñe doïa Goma, thuû phuû cuûa tænh Baéc Kivu.
Tình traïng xung ñoät naøy laø vì nhöõng caêng thaúng boä toäc, tranh giaønh quyeàn bính chính trò vaø kinh teá, lieân quan ñeán nguoàn lôïi khoaùng saûn raát lôùn.
Hoäi ñoàng Giaùm muïc Congo cuõng nhö caùc giaùo phaän lieân heä, töø laâu vaãn leân tieáng löu yù dö luaän veà nhöõng thaûm caûnh chieán tranh vaø baïo löïc taïi vuøng naøy. Caû Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ cuõng ñaõ nhieàu laàn keâu goïi caàu nguyeän cho ñaát nöôùc naøy. Ví duï, ngaøy 15 thaùng Taùm naêm 2016, ngaøi ñaõ leân aùn caùc cuoäc thaûm saùt taïi thaønh phoá Beni laøm cho 42 ngöôøi cheát; ngaøy 23 thaùng Möôøi Hai naêm 2017, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ chuû söï buoåi caàu nguyeän taïi Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ cho hoøa bình taïi Nam Sudan vaø Coäng hoøa Daân chuû Congo; ngaøy 06 thaùng Hai naêm 2022, ngaøi ñaõ leân aùn caùc cuoäc thaûm saùt do caùc daân quaân Codeco ôû tænh Ituri".
Toång thoáng Feùlix Tshisekedi ñaõ ñaët hai tænh Baéc Kivu vaø Ituri trong tình traïng khaån tröông, töø ngaøy 06 thaùng Naêm naêm 2021 ñeå quaân ñoäi coù theå ñöông ñaàu vôùi caùc löïc löôïng tieâu cöïc. Ngoaøi ra, quaân ñoäi Congo vaø Uganda cuõng lieân keát vôùi nhau ñeå truy naõ caùc phieán quaân Hoài giaùo ADF trong tænh Beni vaø Urumu.
Tình traïng baát an ñaõ laøm gia taêng soá thöôøng daân bò thieät maïng vaø gaàn 400,000 ngöôøi phaûi di taûn, theo con soá cuûa Lieân Hôïp Quoác, khoâng keå con soá 5 trieäu 600 ngaøn ngöôøi taûn cö taïi nöôùc naøy.
Chöùng töø
Cuoäc gaëp gôõ dieãn ra luùc 4 giôø 30 chieàu, taïi phoøng khaùch cuûa Toøa Söù thaàn. Chöông trình môû ñaàu vôùi baøi thaùnh ca, vaø moät baêng Video ñöôïc chieáu leân veà thaûm traïng cuûa daân mieàn ñoâng Congo. Tieáp ñeán, moät soá naïn nhaân thuoäc caùc vuøng khaùc nhau ôû mieàn Ñoâng: Butembo, Beni, Goma, Bunia, Bukavu, trình baøy chöùng töø veà con ñöôøng khoå giaù hoï ñaõ chòu. Ba em trai cuûa moät gia ñình keå laïi caûnh nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình bò gieát. Moät phuï nöõ treû thuaät laïi tình traïng bò hieáp vaø coù hai ñöùa con khoâng bao giôø ñöôïc bieát ai laø cha cuûa chuùng.
Moät linh muïc bò cuït moät baøn tay trong cuoäc taán coâng cuûa nhoùm phieán quaân khi hoï taán coâng laøng, giaùo xöù, vaø traïi taûn cö.
Sau cuøng, ba phuï nöõ thuoäc vuøng Bukavu, keå laïi nhöõng cuoäc taøn saùt cuûa caùc nhoùm voõ trang; coøn caùc phuï nöõ bò baét laøm noâ leä tình duïc cho nhöõng phieán quaân. Hoï phaûi aên nhöõng ñoà daønh cho suùc vaät, hoï khoâng ñöôïc maëc quaàn aùo, ñeå ngaên caûn hoï troán chaïy.
Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Leân tieáng sau khi nghe caùc chöùng töø, Ñöùc Thaùnh cha caùm ôn caùc naïn nhaân ñaõ trình baøy chöùng töø vaø noùi raèng: "Ñöùng tröôùc baïo löïc voâ nhaân ñaïo maø anh chò em ñaõ chöùng kieán taän maét, vaø caûm thaáy treân thaân theå mình, ngöôøi ta bò soác lôùn vaø khoâng noùi leân lôøi; chæ coù theå khoùc trong thinh laëng. Bunia, Beni-Butembo, Goma, Masisi, Ruthshuru, Bukavu, Uvira, nhöõng nôi maø caùc cô quan truyeàn thoâng quoác teá haàu nhö khoâng bao giôø nhaéc tôùi: taïi ñaây vaø nhöõng nôi khaùc, caùc anh chò em chuùng ta trong cuøng moät nhaân loaïi, bò giöõ laøm con tin, do söï ñoäc ñoaùn cuûa keû maïnh hôn, keû naém trong tay voõ khí toái taân hôn, nhöõng voõ khí tieáp tuïc luaân chuyeån. Con tim cuûa toâi hoâm nay ôû mieàn Ñoâng ñaát nöôùc bao lao naøy, ñaát nöôùc naøy seõ khoâng ñöôïc hoøa bình bao laâu hoøa bình khoâng ñi tôùi mieàn Ñoâng nöôùc naøy.
Hôõi nhöõng ngöôøi daân mieàn Ñoâng quyù meán, toâi muoán noùi: "toâi gaàn guõi anh chò em, nöôùc maét cuûa anh chò em cuõng laø nöôùc maét cuûa toâi, ñau khoå cuûa anh chò em cuõng laø ñau khoå cuûa toâi" ...
Leân aùn baïo löïc taøn aùc
"Nhaân danh Chuùa, vaø cuøng vôùi caùc naïn nhaân cuõng nhö nhöõng ngöôøi daán thaân cho hoøa bình, coâng lyù vaø tình huynh ñeä, toâi leân aùn baïo löïc voõ trang, caùc cuoäc taøn saùt, nhöõng vuï haõm hieáp, taøn phaù vaø chieám ñoùng caùc laøng, söï cöôùp boùc caùc caùnh ñoàng vaø suùc vaät tieáp tuïc xaûy ra taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo. Vaø toâi cuõng leân aùn söï boùc loät ñaãm maùu vaø baát hôïp phaùp taøi nguyeân phong phuù cuûa ñaát nöôùc naøy, cuõng nhö nhöõng toan tính phaân chia thaønh maûnh ñeå coù theå quaûn trò. Thaät laø ñieàu laøm phaãn noä khi bieát raèng tình traïng baát an, baïo löïc vaø chieán tranh giaùng xuoáng treân bao nhieâu ngöôøi daân, khoâng nhöõng do caùc löïc löôïng nöôùc ngoaøi taïo neân vaø nuoâi döôõng moät caùch oâ nhuïc, nhöng caû töø noäi ñòa nöôùc naøy, ñeå thuû lôïi vaø lôïi theá."
Ñöùc Thaùnh cha caàu xin Thieân Chuùa thöông xoùt vaø an uûi caùc naïn nhaân vaø nhöõng ngöôøi ñau khoå, hoaùn caûi con tim cuûa nhöõng keû laøm nhöõng ñieàu taøn aùc döõ daèn, gaây oâ nhuïc cho toaøn nhaân loaïi! Xin Chuùa môû maét nhöõng ngöôøi nhaém maét vaø quay sang höôùng khaùc tröôùc nhöõng toäi aùc kinh tôûm naøy".
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaän ñònh raèng: "Ñaây laø nhöõng cuoäc xung ñoät boù buoäc haøng trieäu ngöôøi phaûi boû gia cö, taïo neân nhöõng vuï vi phaïm nhaân quyeàn traàm troïng, laøm baêng hoaïi heä thoáng xaõ hoäi kinh teá, taïo neân nhöõng veát thöông khoù haøn gaén. Ñoù laø nhöõng cuoäc xung ñoät phe phaùi, coù nhöõng naêng ñoäng chuûng toäc, laõnh thoå vaø phe nhoùm; nhöõng vuï xung ñoät coù lieân heä tôùi ñaát ñai, vaéng boùng chính quyeàn hoaëc vì chính quyeàn suy yeáu, söï oaùn gheùt xen laãn söï phaïm thöôïng vôùi baïo löïc, nhaân danh moät thöù thaàn giaû taïo. Nhöng nhaát laø ñoù laø cuoäc chieán do loøng ham hoá voâ ñoä caùc taøi nguyeân thieân nhieân vaø tieàn baïc, noù nuoâi döôõng neàn kinh teá voõ trang, moät thöù kinh teá noùi phaûi coù söï baát an vaø tham oâ. Thaät laø göông muø vaø giaû hình: ngöôøi daân bò haõm hieáp vaø gieát haïi, trong khi nhöõng doanh nghieäp taïo neân baïo löïc vaø cheát choùc tieáp tuïc phoàn thònh!
"Toâi tha thieát keâu goïi taát caû moïi ngöôøi, moïi toå chöùc, trong vaø ngoaøi nöôùc, ñang giaät daây chieán tranh taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo, ñang cöôùp boùc, haønh haï vaø khuynh ñaûo ñaát nöôùc naøy: quyù vò laøm giaøu baèng caùch boùc loät baát hôïp phaùp caùc taøi nguyeân cuûa Congo, vaø hy sinh taøn aùc caùc naïn nhaân voâ toäi. Haõy laéng nghe tieáng keâu do maùu cuûa hoï (Xc St 4,10), haõy laéng nghe tieáng Chuùa ñang keâu goïi quyù vò hoaùn caûi vaø tieáng löông taâm cuûa quyù vò: haõy laøm im tieáng suùng, chaám döùt chieán tranh. Ñuû roài! Haõy ngöng laøm giaøu treân xöông maùu nhöõng ngöôøi yeáu theá, ngöng laøm giaøu vôùi caùc taøi nguyeân vaø tieàn baïc baån thæu vì ñaãm maùu!
Nhaén nhuû
Trong dòp naøy, Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû caùc naïn nhaân vaø moïi ngöôøi:
Haõy quyeát lieät khoâng chaáp nhaän baïo löïc, oaùn gheùt; nhoå boû baïo löïc taän goác reã cuûa noù, laø loøng tham lam, vaø nhaát laø söï oaùn haän. Haõy can ñaûm giaûi giaùp con tim cuûa mình. "Toâi xin taát caû moïi ngöôøi ñieàu ñoù nhaân danh Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñaõ tha thöù cho nhöõng keû ñoùng ñinh chaân tay Ngaøi vaøo thaäp giaù... Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø chaáp nhaän söï phaïm phaùp maø khoâng bò tröøng phaït, hoaëc chieàu theo söï taøn aùc, nhöng thaùo gôõ noïc ñoäc khoûi con tim, giaûi giaùp taâm hoàn, loaïi boû oaùn gheùt, giaûi toûa tham lam, xoùa boû taâm tình oaùn haän.
Tieáp ñeán laø "ñöøng coù thaùi ñoä cam chòu. Hoøa bình ñoøi phaûi chieán ñaáu choáng söï naûn chí, thaát voïng, thieáu tin töôûng, ñeå roài nghi kî moïi ngöôøi, soáng bieät laäp vaø xa caùch, thay vì giô tay vaø ñoàng haønh vôùi nhau. Nhaân danh Thieân Chuùa, toâi taùi keâu goïi nhöõng ngöôøi soáng taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo ñöøng buoâng xuoâi hai tay, nhöng daán thaân xaây döïng moät töông lai toát ñeïp hôn. Moät töông lai hoøa bình khoâng phaûi töø trôøi rôi xuoáng, nhöng coù theå xaûy ñeán, neáu ta loaïi boû khoûi con tim thaùi ñoä cam chòu vaän meänh vaø sôï haõi khoâng daùm daán thaân vôùi nhöõng ngöôøi khaùc.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi moïi ngöôøi:
UÛng hoä hoøa bình vaø hoøa giaûi, daán thaân tha thöù cho nhau vaø loaïi boû chieán tranh vaø xung ñoät
Haõy soáng trong hy voïng: "Neáu chuùng ta coù theå coi hoøa giaûi nhö moät caây, thì hy voïng chính laø nöôùc laøm cho noù töôi nôû. Nieàm hy voïng naøy coù nguoàn maïch vaø moät danh xöng laø Chuùa Gieâsu: vôùi Chuùa, söï aùc khoâng coøn tieáng noùi cuoái cuøng. Vôùi Chuùa, moïi naám moä coù theå bieán thaønh moät chieác noâi, moïi ñoài Canveâ coù theå trôû thaønh Vöôøn phuïc sinh. Vôùi Chuùa Gieâsu, hy voïng naûy sinh vaø taùi sinh ñoái vôùi ngöôøi ñaõ chòu söï aùc vaø thaäm chí caû ngöôøi ñaõ phaïm söï aùc. Anh chò em ôû mieàn Ñoâng Congo, nieàm hy voïng naøy laø cho anh chò em, anh chò em coù quyeàn ñöôïc nhö vaäy. Nieàm hy voïng ñoù coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch gieo vaõi noù moãi ngaøy trong kieân nhaãn".
Sau khi Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc baøi huaán duï, caùc naïn nhaân ñaõ cam keát soáng trong tinh thaàn tha thöù vaø hy voïng, tröôùc khi ngaøi ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi hieän dieän.