Ñöùc Thaùnh cha leân ñöôøng toâng du

Coäng hoøa daân chuû Congo vaø Nam Sudan

Ñöùc Thaùnh cha leân ñöôøng toâng du Coäng hoøa daân chuû Congo vaø Nam Sudan.

G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.

Kinshasa (RVA News 31-01-2023) - Saùng ngaøy 31 thaùng Gieâng naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ leân ñöôøng khôûi söï chuyeán toâng du thöù 40 taïi nöôùc ngoaøi, vôùi hai chaëng döøng: tröôùc tieân taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo cho ñeán saùng ngaøy 03 thaùng Hai naêm 2023, vaø tieáp ñoù laø taïi Nam Sudan, cho ñeán ngaøy 05 thaùng Hai naêm 2023.

Chuyeán ñi naøy leõ ra dieãn ra töø ngaøy 02 ñeán ngaøy 07 thaùng Baûy naêm 2022, nhöng bò hoaõn laïi vì Ñöùc Thaùnh cha bò ñau ñaàu goái naëng.

Vieáng Ñöùc Meï

Nhö thoùi quen, ñeå chuaån bò, chieàu thöù Hai, 30 thaùng Gieâng naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ ñeán Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû ôû Roma ñeå caàu nguyeän tröôùc AÛnh Ñöùc Meï laø Phaàn Roãi cuûa daân Roma vaø phoù thaùc cho Ñöùc Meï cuoäc toâng du thöù 40 cuûa ngaøi.

Ñaây laø laàn thöù 102, Ñöùc Thaùnh cha ñeán caàu nguyeän taïi Ñeàn thôø naøy. Laàn ñaàu tieân laø saùng ngaøy 14 thaùng Ba naêm 2013, töùc laø hoâm sau ngaøy ngaøi ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng.

Vaøo Ñeàn thôø, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñaët boù hoa treân baøn thôø trong nhaø nguyeän, tröôùc aûnh Ñöùc Meï, vaø ngoài caàu nguyeän trong thinh laëng.

Leân ñöôøng

Luùc 7 giôø 30 saùng ngaøy 31 thaùng Gieâng naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ rôøi Nhaø troï thaùnh Marta ôû noäi thaønh Vatican ñeå ra phi tröôøng quoác teá Fiumicino caùch ñoù 30 caây soá.

Lieàn tröôùc khi rôøi nhaø naøy, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ gaëp vaø chaøo thaêm khoaûng 10 ngöôøi Congo di daân vaø tò naïn, töø Congo Daân chuû vaø Nam Sudan, cuøng vôùi gia ñình hoï, voán ñöôïc tieáp ñoùn trong Trung taâm tò naïn Astalli do Doøng Teân phuï traùch ôû Roma vaø ñöôïc Ñöùc Hoàng y Konrad Krajewski, Boä tröôûng Boä Baùc aùi cuûa Toøa Thaùnh, giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh cha.

Khi tôùi phi tröôøng Fiumicino, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ döøng laïi caïnh ñaøi töôûng nieäm caùc naïn nhaân Kindu, nhaéc nhôù 13 khoâng quaân YÙ bò saùt haïi ngaøy 11 thaùng Möôøi Moät naêm 1961, taïi Congo. Ngaøi ñaõ caàu nguyeän cho naïn nhaân vuï saùt haïi ñoù vaø taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ boû mình trong caùc söù vuï nhaân ñaïo vaø hoøa bình.

Taïi phi tröôøng, luùc quaù 8 giôø, coù nghi thöùc tieãn bieät Ñöùc Thaùnh cha moät caùch ñôn sô, vôùi söï hieän dieän cuûa caùc vò höõu traùch cuûa saân bay naøy. Roài Ñöùc Thaùnh cha leân maùy bay Airbus A359 cuûa haõng Ita Airway cuûa YÙ.

Cuøng ñi vôùi Ñöùc Thaùnh cha, nhö thöôøng leä, coù ban tham möu cuûa ngaøi, goàm Ñöùc Hoàng y Quoác vuï khanh, Pietro Parolin vaø vò Phuï taù laø Ñöùc Toång giaùm muïc Edgar Pena Parra, ngöôøi Venezuela, Ñöùc Toång giaùm muïc Ngoaïi tröôûng Paul Gallagher, ngöôøi Anh, Ñöùc Hoàng y Antonio Luis Tagle, Quyeàn Toång tröôûng Boä Loan baùo Tin möøng, ngöôøi Philippines, vaø Ñöùc Hoàng y Kurt Koch, Boä tröôûng Boä Hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ, gaàn 30 vò khaùc trong ñoaøn tuøy tuøng vaø 75 kyù giaû quoác teá töø 12 quoác gia, trong ñoù coù 2 nöôùc Phi chaâu.

Maùy bay caát caùnh luùc 8 giôø 30 vaø tröïc chæ phi tröôøng quoác teá M'djili cuûa thuû ñoâ Kinshasa, thuû ñoâ cuûa Congo Daân chuû.

Vaøi neùt veà ñaát nöôùc vaø Giaùo hoäi Congo

Coäng hoøa Daân chuû Congo roäng 2 trieäu 344 ngaøn caây soá vuoâng, gaáp 7 laàn nöôùc Vieät Nam, vôùi daân soá hôn 105 trieäu ngöôøi thuoäc 200 saéc toäc khaùc nhau.

Töø gaàn 30 naêm nay, mieàn Ñoâng Congo Daân chuû soáng trong tình traïng khuûng hoaûng vaø trong naêm qua caøng gia taêng cöôøng ñoä, ñeán ñoä giai ñoaïn choùt laø thaønh phoá Goma, döï kieán trong chuyeán vieáng hoài thaùng Baûy naêm 2022 cuûa Ñöùc Thaùnh cha, ñaõ bò huûy boû trong chöông trình vieáng thaêm, chuû îeáu laø vì lyù do an ninh.

Goma ngaøy nay laø bieåu töôïng moät cuoäc xung ñoät noäi ñòa vaø lieân mieân, vôùi söï can döï cuûa 120 nhoùm voõ trang ôû tænh baéc vaø nam Kivu, cuøng vôùi tænh Ituri. Trong soá caùc löïc löôïng ñoù, coù Löïc löôïng lieân minh daân chuû (Allied Democratic Forces, Adf), moät phong traøo Hoài giaùo goác Uganda, hoaït ñoäng ñaëc bieät taïi vuøng Beni-Butembo, vaø Phong traøo M23 ñöôïc Rwanda laùng gieàng uûng hoä. Nhoùm naøy chieám ñöôïc moät vuøng roäng baèng nöôùc Bæ, bao quanh vaø ñe doïa Goma, thuû phuû cuûa tænh Baéc Kivu. Giaùo phaän Goma bò chia laøm ñoâi, vì coù 32 giaùo xöù thuoäc vuøng do löïc löôïng phieán quaân M23 chieám ñoùng.

Nhoùm M23 coù toå chöùc vaø voõ trang huøng haäu hôn caû quaân ñoäi chính qui Congo vaø caû löïc löôïng baûo hoøa Monusco cuûa Lieân Hôïp Quoác. Hoaït ñoäng cuûa nhoùm naøy ñaõ laøm gia taêng soá thöôøng daân bò thieät maïng vaø gaàn 400,000 ngöôøi phaûi di taûn, theo con soá cuûa Lieân Hôïp Quoác, khoâng keå con soá 5 trieäu 600 ngaøn ngöôøi taûn cö taïi nöôùc naøy.

Caùc cuoäc taán coâng cuûa nhoùm M23 ñang gaây caêng thaúng lôùn giöõa Coäng hoøa Daân chuû Congo vaø Rwanda. Quoác gia naøy bò Congo toá caùo laø uûng hoä caùc phieán quaân taïi ñaây, coøn Rwanda thì toá caùo Congo trôï giuùp Löïc löôïng daân chuû giaûi phoùng Rwanda, moät nhoùm phieán quaân coù caên cöù taïi mieàn baéc Kivu.

Trong boái caûnh treân ñaây, trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Ñaøi Vatican, tröôùc khi leân ñöôøng, Ñöùc Hoàng y Quoác vuï Parolin nhaán maïnh raèng cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi Congo Daân chuû cuõng nhö Nam Sudan nhaém giuùp coå voõ ngöng caùc haønh ñoäng baïo löïc vaø thaêng tieán hoøa giaûi. "Cuoäc vieáng thaêm naøy coù theå ñaùnh daáu moät khuùc quanh trong nhöõng bieán coá nhieàu khi bi thaûm taïi hai nöôùc lieân heä... Tình traïng taïi Congo ñaõ keùo daøi quaù laâu: baïo löïc, ñoái nghòch vaø xung ñoät. Vì theá, söï kieän Ñöùc Thaùnh cha gaëp caùc naïn nhaân cuûa tình traïng ñoù, laø moät cöû chæ raát coù yù nghóa, chaéc chaén mang laïi söï an uûi cho caùc naïn nhaân."

Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo

Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Congo thuoäc vaøo soá nhöõng Giaùo hoäi kyø cöïu nhaát taïi Phi chaâu, nam Sahara, coù töø cuoái theá kyû XV vôùi cuoäc trôû laïi cuûa nhaø vua vaø hoaøng gia, nhôø caùc thöøa sai Boà Ñaøo Nha vaøo naêm 1491. Traûi qua bao thaêng traàm, ngaøy nay Giaùo hoäi taïi Congo Daân chuû tieáp tuïc laø moät trong nhöõng Giaùo hoäi sinh ñoäng nhaát ôû Phi chaâu. Soá tín höõu Coâng giaùo tieáp tuïc gia taêng: trong soá gaàn 106 trieäu daân cö taïi ñaây, hieän nay vaøo khoaûng 49% daân soá toaøn quoác, töùc laø 52 trieäu 200 ngaøn ngöôøi thuoäc 48 giaùo phaän, do 62 giaùm muïc coi soùc, vôùi söï coäng taùc cuûa hôn 6,100 linh muïc trieàu vaø doøng. Coù hôn 1,300 tu huynh vaø 10,500 nöõ tu. Soá ñaïi chuûng sinh laø 4,100 thaày. Nhieàu linh muïc Congo ñang phuïc vuï Giaùo hoäi taïi caùc nöôùc Phi chaâu khaùc, AÂu vaø Myõ chaâu theo dieän "Fidei Donum", Hoàng aân ñöùc tin.

Moät ñaëc ñieåm quan troïng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo laø söï daán thaân tích cöïc cuûa giaùo daân, qua nhieàu hoäi ñoaøn vaø phong traøo giaùo daân, hoïp thaønh Hoäi ñoàng Toâng ñoà giaùo daân. Gaàn 77,000 giaùo lyù vieân hoaït ñoäng trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau. Trong laõnh vöïc truyeàn thoâng, Giaùo hoäi Congo coù hôn 30 ñaøi phaùt thanh, nhieàu keânh truyeàn hình giaùo phaän, vaø saùch baùo Coâng giaùo.

Maët khaùc, Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo cuõng phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu thaùch ñoá: naïn meâ tín, phuø thuûy vaø ma thuaät vaãn coøn lan roäng trong caû caùc coäng ñoaøn Coâng giaùo. Ngoaøi ra, nhöõng giaùo phaùi ñoäc laäp meänh danh laø Kitoâ cuõng ñang lan traøn taïi nöôùc naøy. Theâm vaøo ñoù, coù vaán ñeà laøm sao phoøng ngöøa ngöôøi treû ñöøng can döï vaøo caùc baêng ñaûng baïo löïc, vaø caùc nhoùm daân quaân, nhaát laø taïi mieàn Ñoâng Congo.

Ñeán Kinshasa

Sau gaàn 7 giôø bay, vöôït qua 5,420 caây soá, maùy bay chôû Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñaùp xuoáng Kinshasa, thaønh phoá coù hôn 15 trieäu 600 ngaøn daân cö, ôû phía nam bôø soâng Congo, vì beân kia bôø soâng naøy laø thaønh phoá Brazzaville, thuû ñoâ Coäng hoøa Congo. Kinshasa ñöôïc thaønh laäp caùch ñaây hôn 140 naêm vaø ñöôïc goïi laø Leùopoldville, teân cuûa vua Leùopold II cuûa Vöông quoác Bæ. Ngaøy nay, thuû ñoâ Kinshasa roäng 10,000 caây soá vuoâng vaø laø moät trong nhöõng thaønh phoá lôùn nhaát Phi chaâu, cuøng vôùi Cairo cuûa Ai Caäp vaø Lagos cuûa Nigeria.

Veà maët Giaùo hoäi, Toång giaùo phaän Kinshasa coù 7 trieäu 230 ngaøn tín höõu Coâng giaùo treân toång soá hôn 12 trieäu 250 ngaøn daân cö. Taïi ñaây, coù 160 giaùo xöù vaø 94 nhaø thôø, 270 linh muïc giaùo phaän vaø hôn 400 linh muïc doøng, 1,160 tu huynh vaø 540 nöõ tu.

Ñöùc Ñöùc Hoàng y Fridolin Ambongo Besungu, 63 tuoåi (1960), Toång giaùm muïc Kinshasa, thuoäc doøng Capuchino vaø laø thaønh vieân Hoäi ñoàng Hoàng y Coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh cha, gioáng nhö Ñöùc Hoàng y tieàn nhieäm Laurent Monsengwo.

Chaøo thaêm caùc kyù giaû ñoàng haønh

Khi maùy bay bay treân khoâng phaän sa maïc Sahara, Ñöùc Thaùnh cha noùi vôùi caùc kyù giaû cuøng ñi raèng: "Trong luùc naøy chuùng ta haõy nghó ñeán, trong thinh laëng vaø caàu nguyeän cho taát caû nhöõng ngöôøi ñang tìm kieám moät chuùt an sinh, moät chuùt töï do. Hoï tieán qua sa maïc naøy, nhöng khoâng thaønh coâng. Bao nhieâu ngöôøi ñau khoå ñeán ñöôïc Ñòa Trung Haûi, sau khi tieán qua sa maïc, nhöng hoï bò baét vaø giam trong caùc traïi taäp trung vaø chòu ñau khoå. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho taát caû nhöõng ngöôøi aáy".

Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Ñaây laø moät chuyeán ñi ñeïp, toâi ñaõ muoán ñeán thaønh Goma, nhöng vôùi chieán tranh ta khoâng theå ñeán ñoù, vaø chæ döøng laïi ôû Kinshasa, roài Juba. Caùm ôn anh chò ñaõ ñi cuøng vôùi toâi."

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page