Chöông trình Toâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
ñeán Coäng Hoøa Daân Chuû Congo vaø Nam Sudan
Chöông trình Toâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Coäng Hoøa Daân Chuû Congo vaø Nam Sudan.
Mary Traàn Vy
Vatican (VTW News 30-01-2023) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chuaån bò leân ñöôøng thaêm muïc vuï taïi Coäng Hoøa Daân Chuû Congo vaø Nam Sudan töø ngaøy 31 thaùng 1 naêm ñeán ngaøy 5 thaùng 2 naêm 2023.
Giaùo hoäi Coâng giaùo ôû Coäng hoøa Daân chuû Congo laø moät trong nhöõng giaùo hoäi laâu ñôøi nhaát ôû chaâu Phi caän khu vöïc Sahara, coù töø naêm 1491. Naêm ñoù, Vua Congo Nzinga a Nkuu (Vua John I) vaø gia ñình cuûa oâng ñaõ ñöôïc röûa toäi theo Coâng giaùo do bôûi caùc nhaø truyeàn giaùo ngöôøi Boà Ñaøo Nha. Naêm 1596, Giaùo phaän San Salvador (nay laø Giaùo phaän Mbanza Congo) ñöôïc thaønh laäp. Tuy nhieân. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, ñöùc tin Kitoâ giaùo chöa ñöôïc phaùt trieån maïnh taïi ñaây.
Ba theá kyû sau, ñöùc tin Coâng giaùo ñaõ ñöôïc thieát laäp vöõng chaéc ôû Congo döôùi thôøi chính quyeàn thuoäc ñòa cuûa Bæ. Caùc Thöøa sai Bæ thuoäc doøng Thaùnh Taâm Ñöùc Meï ñeán Congo ñaàu tieân, tieáp theo laø caùc Thöøa sai cuûa doøng Chuùa Thaùnh Thaàn. Chính quyeàn thuoäc ñòa tích cöïc hoã trôï vieäc thaønh laäp caùc tröôøng hoïc vaø beänh vieän Coâng giaùo, vaø vaøo naêm 1954, tröôøng ñaïi hoïc ñaàu tieân cuûa Congo, "Lovanium" cuûa Doøng Teân, ñöôïc thaønh laäp taïi Leùopoldville, nay laø Kinshasa.
Giaùm muïc ñaàu tieân cuûa Congo, laø Ñöùc Cha Pierre Kimbondo, ñöôïc taán phong vaøo naêm 1956, tieáp theo laø Ñöùc Cha Joseph Malula, Toång giaùm muïc baûn xöù ñaàu tieân cuûa Leopoldville, vaøo naêm 1959, ngöôøi sau naøy ñöôïc phong laøm hoàng y ñaàu tieân cuûa Congo. Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XI ñaõ thaønh laäp Vaên Phoøng Ñaïi Dieän Toøa thaùnh taïi Congo vaø vaøo naêm 1930 vaø naâng caáp leân thaønh Toøa Söù Thaàn Toøa thaùnh sau khi Congo giaønh ñöôïc ñoäc laäp vaøo naêm 1963.
Moái quan heä toát ñeïp giöõa nhaø nöôùc Congo vaø Giaùo hoäi trôû neân xaáu ñi trong nhieäm kyø daøi cuûa Toång thoáng ñoäc taøi Mobutu Sese Seko, ngöôøi ñaõ cöôõng cheá quoác höõu hoùa caùc tröôøng hoïc vaø ñaïi hoïc Coâng giaùo. Nhöõng chính saùch quoác höõu hoùa naøy ñaõ gaây caêng thaúng trong quan heä vôùi caùc giaùm muïc Congo, nhöõng ngöôøi ñaõ thaúng thaén chæ trích cheá ñoä ñoäc taøi vaø tham nhuõng cuûa Mobutu.
Caêng thaúng vaãn tieáp dieãn ngay caû sau khi Mobutu huûy boû chính saùch quoác höõu hoùa caùc tröôøng hoïc cuûa Coâng giaùo vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ thöïc hieän hai chuyeán thaêm muïc vuï tôùi Congo, vaøo ñaàu nhöõng naêm 1980, Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Congo vaãn ñang bò nhieàu baùch haïi.
Tham nhuõng, baïo löïc vaø laïm duïng tieáp tuïc hoaønh haønh ngöôøi daân Congo ngay caû sau caùi cheát cuûa Toång thoáng Mobutu. Caùc giaùm muïc Congo vaãn can ñaûm tieáp tuïc leân tieáng chæ trích chính quyeàn ñoäc taøi, thaäm chí coù luùc caùc giaùm muïc coøn bò haêm doïa vaø coù nguy cô ñeán tính maïng cuûa hoï. Vaøo ngaøy 29 thaùng 10 naêm 1996, Ñöùc Toång Giaùm muïc Christophe Munzihirwa cuûa Bukavu ñaõ bò gieát bôûi löïc löôïng daân quaân Rwanda lieân minh vôùi Kabila vì ngaøi ñaõ maïnh daïn toá caùo söï baát coâng vaø cuoäc noäi chieán ôû vuøng Ñaïi Hoà.
Baát chaáp nhöõng baát oån chính trò ñang dieãn ra trong nöôùc, Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo vaãn laø moät trong nhöõng nhoùm giaùo hoäi soâi noåi nhaát ôû Chaâu Phi. Tín höõu Coâng giaùo chieám 33% daân soá caû nöôùc; giôùi treû tích cöïc tham gia ñôøi soáng giaùo hoäi, ôn goïi phaùt trieån; giaùo daân tích cöïc hoaït ñoäng roäng raõi trong ñôøi soáng xaõ hoäi vaø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.
Coù 4,602 linh muïc trieàu taïi Coäng hoøa Daân chuû Congo, phaân boå trong gaàn 1,500 giaùo xöù thuoäc 48 giaùo phaän, ngoaøi ra coøn coù nhieàu linh muïc cuûa Hoäi truyeàn giaùo "Fidei Donum" cuûa Congo laøm vieäc taïi Chaâu Phi, Chaâu AÂu vaø Chaâu Myõ. Coù 11,000 nam nöõ tu só tham gia vaøo caùc nhieäm vuï muïc vuï khaùc nhau treân khaép Congo.
Moät ñaëc ñieåm quan troïng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo laø caùc tín höõu raát soâi noåi, vaø Hoäi Toâng ñoà Giaùo daân Quoác gia (CALCC) taäp hôïp nhieàu loaïi hieäp hoäi vaø phong traøo giaùo daân. Nhieàu giaùo lyù vieân vaø giaùo daân nam nöõ laøm chöùng cho Ñöùc tin trong caùc laõnh vöïc chính trò, kinh teá vaø vaên hoùa. Giaùo hoäi coù aûnh höôûng roäng raõi treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, vôùi hôn 30 ñaøi phaùt thanh, moät soá keânh truyeàn hình giaùo phaän, baùo chí vaø aán phaåm.
Ngoaøi ra, Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Congo ñi tieân phong trong caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi vaø laø ñoái taùc chính cuûa ñaát nöôùc trong lónh vöïc giaùo duïc vaø y teá.
Nhöng maët khaùc, Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo cuõng phaûi ñoái maët vôùi moät soá thaùch thöùc. Vì daân chuùng ôû Congo, raát thöôøng coù nhöõng hoaït ñoäng meâ tín dò ñoan vaø naïn phuø thuûy laø raát phoå bieán. Ngoaøi ra, moät soá giaùo phaùi ñoäc laäp khaùc ñang lan roäng trong ñaát nöôùc. Moät thaùch thöùc quan troïng khaùc maø Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo ñang phaûi noã löïc laø ngaên chaën nhöõng ngöôøi treû tuoåi tham gia vaøo caùc nhoùm baïo löïc baêng ñaûng vaø daân quaân; trong caùc khu vöïc xung ñoät ôû phía ñoâng ñaát nöôùc Congo, coù moät soá nhoùm daân quaân tham gia vaøo caùc cuoäc ñuïng ñoä vuõ trang.
Trong ba thaäp kyû qua, Hoäi ñoàng Giaùm muïc Congo (CENCO) ñaõ theo saùt tình hình chính trò xaõ hoäi ñòa phöông. Caùc linh muïc ñaõ ban haønh caùc laù thö muïc vuï vaøo nhöõng thôøi ñieåm quan troïng, leân aùn naïn tham nhuõng traøn lan, quaûn lyù keùm vaø laïm duïng quyeàn löïc cuûa chính quyeàn. Hoäi ñoàng Giaùm muïc Congo thuùc ñaåy caùc saùng kieán cuï theå ñeå giaùo duïc coâng daân cuûa ñaát nöôùc veà caùc giaù trò cuûa hoøa bình vaø daân chuû vaø khuyeán khích söï tham gia tích cöïc cuûa giaùo daân vaøo ñôøi soáng chính trò cuûa ñaát nöôùc.
Do coù uy tín cao vaø ñaùng tin caäy, Hoäi ñoàng Giaùm muïc Congo cuõng ñaõ nhieàu laàn ñöôïc môøi laøm trung gian hoøa giaûi caùc xung ñoät. Trong nhieàu naêm qua, caùc giaùm muïc Congo ñaõ nhieàu laàn keâu goïi hoøa bình ôû caùc tænh phía ñoâng, than phieàn raèng caùc theá löïc nöôùc ngoaøi tieáp tuïc gaây baát oån cho khu vöïc baèng baïo löïc vaø khai thaùc traùi pheùp caùc nguoàn taøi nguyeân khoaùng saûn phong phuù, bao goàm caû coltan, ñöôïc söû duïng ñeå saûn xuaát caùc thieát bò ñieän töû vaø nguyeân lieäu thoâ quan troïng caàn thieát cho vieäc cheá taïo caùc vaät lieäu cho thieát bò ñieän töû.
Trong nhöõng ngaøy naøy, Giaùo hoäi Coâng giaùo Congo vaø chính phuû nöôùc naøy ñang raùo rieát chuaån bò caùc ñòa ñieåm ñeå ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ seõ ñeán thuû ñoâ Kinshasa chieàu ngaøy 31 thaùng Gieâng naêm 2023 vaø seõ coù 11 sinh hoaït dieãn ra taïi 6 ñòa ñieåm. Ñaëc bieät ngaøi seõ cöû haønh thaùnh leã vaøo ngaøy thöù Tö, muøng 01 thaùng Hai naêm 2023 taïi phi tröôøng Ndolo. Cuøng ngaøy naøy, ngaøi seõ gaëp ñaïi dieän cuûa caùc toå chöùc töø thieän khaùc nhau.
Saùng ngaøy 02 thaùng Hai naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha seõ gaëp gôõ giôùi treû Congo taïi Saân vaän ñoäng Caùc vò Töû ñaïo vaø ban chieàu, ngaøi ñeán nhaø thôø chính toøa Kinshasa ñeå gaëp gôõ caùc linh muïc, phoù teá, tu só nam nöõ, chuûng sinh. Sau cuøng, saùng ngaøy 03 thaùng Hai naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha seõ gaëp caùc giaùm muïc Congo tröôùc khi leân ñöôøng sang thaêm Nam Sudan. Trong caùc ñòa ñieåm caàn chuaån bò ñaëc bieät, coù phi tröôøng Ndolo, chænh trang 850,000 meùt vuoâng ñeå coù theå tieáp ñoùn hôn moät trieäu tín höõu ñeán tham döï thaùnh leã. Ban toå chöùc chuaån bò 34 loái vaøo ñòa ñieåm naøy, ñöôïc chia thaønh 30 khu vöïc, vaø moät leã ñaøi roäng 1,440 meùt vuoâng vôùi thang maùy.
Coâng vieäc chuaån bò taïi Saân vaän ñoäng Caùc vò Töû ñaïo ñaõ baét ñaàu töø ngaøy 09 thaùng Gieâng naêm 2023, boá trí khoaûng moät chuïc maøn hình khoång loà vaø moät saân khaáu.
Trong cuoäc hoïp baùo hoâm 09 thaùng Gieâng naêm 2023 ñeå trình baøy coâng vieäc toå chöùc, vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Toång giaùm muïc Ettore Balestrero, Söù thaàn Toøa Thaùnh, oâng Patrick Muyaya, Boä truyeàn thoâng noùi raèng: "Coäng hoøa daân chuû Congo laø moät trong nhöõng nöôùc Coâng giaùo ñoâng nhaát: ñöùng thöù naêm treân theá giôùi vaø ñöùng ñaàu taïi Phi chaâu. Ñaát nöôùc naøy ñang ñöông ñaàu vôùi nhieàu thaùch ñoá, veà Tin möøng, veà hoøa bình, phaùt trieån vaø moâi tröôøng. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù laø lyù do ñeå Ñöùc Giaùo hoaøng ñeán ñaây haàu lieân ñôùi vôùi nhaân daân Congo. Ñaây cuõng laø dòp ñeå ngaøi baøy toû tình thaân höõu, söï gaàn guõi cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ vôùi Giaùo hoäi taïi Congo daân chuû. Qua cuoäc vieáng thaêm naøy, Ñöùc Giaùo hoaøng cuõng muoán thöïc söï giuùp ngöôøi Congo laät sang moät trang söû môùi, môøi goïi ngöôøi Congo hoøa giaûi.
Thuû ñoâ Kinshasa coù hôn 15 trieäu daân cö. Chính quyeàn ñòa phöông ñaõ khôûi söï keá hoaïch thanh taåy vaø chænh trang, di taûn caùc hoaït ñoäng laïm duïng taïi caùc khu phoá doïc theo ñaïi loä Lumumba, daøi 10 caây soá, daãn töø phi tröôøng veà trung taâm thuû ñoâ, vaø 6 khu vöïc khaùc trong thaønh phoá.
Thuû töôùng Sama Lukonde cuûa Congo ñaõ thò saùt coâng cuoäc chuaån bò vaø noùi raèng coâng trình naøy phaûi hoaøn taát vaøo ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2023.
Sau ñaây laø Chöông trình chi tieát chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeán Coäng hoaø Daân chuû Congo vaø Nam Sudan:
Thöù Ba ngaøy 31 thaùng 1 naêm 2023: Roma - Kinshasa
07:55 Ñöùc Thaùnh Cha khôûi haønh töø saân bay quoác teá Roma/Fiumicino ñeå bay ñeán Kinshasa
15:00 Maùy bay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñeán saân bay quoác teá "Ndjili" cuûa Kinshasa
15:00 Nghi thöùc Chaøo ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi Saân Bay
16:30 Nghi thöùc tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi "Dinh Quoác gia"
16:45 Ñöùc Thaùnh Cha thaêm höõu nghò Toång Thoáng Coäng Hoøa taïi "Saûnh Toång thoáng" cuûa "Dinh Quoác gia"
17:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ Chính Quyeàn, Xaõ Hoäi Daân Söï vaø Ngoaïi Giao Ñoaøn taïi vöôøn cuûa "Dinh Quoác gia".
Thöù Tö ngaøy 1 thaùng 2 naêm 2023: Kinshasa
09:30 Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh Thaùnh Leã taïi Saân bay Ndolo.
16:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc naïn nhaân baïo löïc cuûa caùc tænh mieàn Ñoâng Congo taïi Toaø Söù thaàn
18:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ Ñaïi Dieän cuûa moät soá Toå chöùc Coâng vieäc Baùc AÙi taïi Toaø Söù thaàn
Thöù Naêm ngaøy 2 thaùng 2 naêm 2023: Kinshasa
09:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ Giôùi Treû vaø Giaùo Lyù Vieân taïi "Saân Vaän ñoäng caùc Vò Töû ñaïo"
16:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm muïc, Linh muïc, Tu só nam nöõ, Chuûng sinh vaø Giaùo Lyù Vieân taïi Nhaø thôø Chính toaø "Ñöùc Baø Congo"
18:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ rieâng caùc Tu Só Doøng Teân taïi Toaø Söù thaàn
Thöù Saùu ngaøy 3 thaùng 2 naêm 2023: Kinshasa - Juba
08:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm muïc taïi truï sôû cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Congo (CENCO)
10:10 Nghi Thöùc Chaøo Taïm Bieät Ñöùc Thaùnh Cha taïi Saân Bay Quoác teá "Ndjili" cuûa Kinshasa
10:40 Ñöùc Thaùnh Cha khôûi haønh töø Saân bay Quoác teá "Ndjili" cuûa Kinshasa ñeå bay ñeán thuû ñoâ Juba cuûa Nam Sudan
(Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Nam Sudan ñöôïc thöïc hieän cuøng vôùi Ñöùc Toång Giaùm muïc cuûa Canterbury, Vò Ñieàu haønh Toång Coâng nghò cuûa Giaùo hoäi Scotland)
15:00 Maùy bay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñeán saân bay quoác teá cuûa Juba
15:00 Nghi Thöùc Ñoùn Tieáp Ñöùc Thaùnh Cha taïi Saân Bay
15:45 Ñöùc Thaùnh Cha thaêm höõu nghò Toång Thoáng Coäng Hoøa Nam Sudan taïi Dinh Toång Thoáng
16:15 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp caùc Phoù Toång Thoáng Coäng Hoøa Nam Sudan taïi Dinh Toång Thoáng
17:00 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ Chính Quyeàn, Xaõ Hoäi Daân Söï vaø Ngoaïi Giao Ñoaøn taïi vöôøn Dinh Toång thoáng
Thöù Baûy ngaøy 4 thaùng 2 naêm 2023: Juba
09:00 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm muïc, Linh muïc, Tu só nam nöõ, Chuûng sinh vaø Giaùo Lyù Vieân taïi Nhaø thôø Chính toaø thaùnh Teâreâsa
11:00 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp rieâng caùc Tu Só Doøng Teân taïi Toaø Söù thaàn
16:30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ nhöõng ngöôøi di taûn noäi ñòa taïi "Hoäi tröôøng Töï do"
18:00 Ñöùc Thaùnh Cha tham döï Buoåi Caàu Nguyeän Ñaïi Keát taïi Laêng "John Garang"
Chuùa Nhaät ngaøy 5 thaùng 2 naêm 2023: Juba - Roma
08:45 Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh Thaùnh Leã taïi Laêng "John Garang"
11:00 Nghi thöùc Chaøo taïm bieät Ñöùc Thaùnh Cha taïi Saân bay quoác teá Juba
11:30 Ñöùc Thaùnh Cha khôûi haønh taïi saân bay quoác teá Giuba ñeå trôû veà Roma
17:30 Maùy bay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà ñeán saân bay quoác teá Roma/Fiumicino