Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
trong buoåi Kinh Haùt Kinh Chieàu Taï Ôn Te Deum
chieàu Giao Thöøa 31 thaùng 12 naêm 2022
Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong buoåi Kinh Haùt Kinh Chieàu Taï Ôn Te Deum chieàu Giao Thöøa 31 thaùng 12 naêm 2022.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 1-1-2023) - Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong buoåi Kinh Haùt Kinh Chieàu Taï Ôn Te Deum chieàu Giao Thöøa 31 thaùng 12 naêm 2022:
"do moät ngöôøi nöõ sinh ra" (Gal 4:4).
Khi ñeán thôøi vieân maõn, Thieân Chuùa laøm ngöôøi, khoâng phaûi töø trôøi cao ngöï xuoáng traàn gian. Ngaøi ñöôïc sinh ra bôûi Ñöùc Maria. Ngaøi khoâng giaùng traàn vaøo cung loøng moät ngöôøi phuï nöõ maø laø sinh bôûi moät ngöôøi phuï nöõ. Ñieàu naøy veà cô baûn laø khaùc bieät - noù coù nghóa laø Chuùa muoán maëc laáy xaùc thòt töø Ñöùc Meï. Ngaøi khoâng söû duïng Meï, nhöng yeâu caàu Meï noùi "xin vaâng", yeâu caàu söï taùn thaønh cuûa Ñöùc Meï. Vaø nhö theá, cuøng vôùi Meï baét ñaàu cuoäc haønh trình chaäm raõi thai ngheùn moät nhaân tính khoâng toäi loãi, traøn ñaày aân suûng vaø chaân lyù, traøn ñaày tình yeâu vaø loøng trung tín. Moät nhaân tính ñeïp ñeõ, toát laønh vaø chaân thaät, ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa, nhöng ñoàng thôøi, ñöôïc deät baèng xaùc thòt cuûa chuùng ta do Meï Maria hieán daâng... khoâng bao giôø thieáu Meï... luoân luoân ñöôïc Meï ñoàng yù... trong töï do, trong söï nhöng khoâng, trong toân troïng, trong tình yeâu.
Vaø ñaây laø caùch Thieân Chuùa ñaõ choïn ñeå böôùc vaøo theá giôùi vaø böôùc vaøo lòch söû. Ñaây laø caùch. Vaø caùch naøy laø ñieàu quan yeáu, quan yeáu nhö chính söï thaät raèng Ngaøi ñaõ ñeán. Tö caùch laøm meï Thieân Chuùa cuûa Ñöùc Maria - tình maãu töû ñoàng trinh, söï ñoàng trinh sinh hoa traùi - laø caùch bieåu loä söï toân troïng toái ña cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi töï do cuûa chuùng ta. Ñaáng taïo döïng neân chuùng ta khi khoâng coù chuùng ta, laïi khoâng muoán cöùu chuùng ta maø khoâng coù chuùng ta (x. Thaùnh Augustinoâ, Baøi giaûng CLXIX, 13).
Con ñöôøng Ngöôøi choïn ñeå ñeán cöùu ñoä chuùng ta laø con ñöôøng maø Ngöôøi cuõng môøi goïi chuùng ta ñi theo Ngöôøi ñeå tieáp tuïc deät neân nhaân loaïi - moät nhaân loaïi môùi, töï do, hoøa giaûi - cuøng vôùi Ngöôøi. Ñaây laø töø chuû yeáu: nhaân loaïi ñöôïc hoøa giaûi. Ñoù laø moät phong caùch, moät caùch quan heä vôùi chuùng ta, töø ñoù phaùt sinh ra muoân vaøn nhöõng ñöùc tính toát ñeïp vaø töû teá cuûa con ngöôøi khi soáng vôùi nhau. Moät trong nhöõng nhaân ñöùc naøy laø loøng toát, nhö moät loái soáng nuoâi döôõng tình huynh ñeä vaø tình baïn xaõ hoäi (x. Thoâng ñieäp Fratelli tutti, 222-224).
Vaø noùi veà loøng toát, vaøo luùc naøy, töï nhieân toâi nghó ñeán Ñöùc Giaùo Hoaøng Danh döï Beâneâñictoâ XVI thaân yeâu, ngöôøi ñaõ töø bieät chuùng ta saùng nay. Chuùng ta caûm ñoäng khi nhôù ñeán ngaøi nhö moät ngöôøi cao thöôïng, raát nhaân töø. Vaø chuùng ta caûm thaáy loøng bieát ôn: loøng bieát ôn Thieân Chuùa vì ñaõ ban Ñöùc Giaùo Hoaøng Danh döï cho Giaùo hoäi vaø theá giôùi; loøng bieát ôn ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Danh döï veà taát caû nhöõng ñieàu toát laønh maø ngaøi ñaõ thöïc hieän, vaø treân heát, veà chöùng taù ñöùc tin vaø lôøi caàu nguyeän cuûa ngaøi, ñaëc bieät laø trong nhöõng naêm cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi chieâm nieäm cuûa ngaøi. Chæ coù Thieân Chuùa môùi bieát giaù trò vaø söùc maïnh cuûa lôøi chuyeån caàu cuûa ngaøi, cuûa nhöõng hy sinh maø ngaøi ñaõ daâng vì lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi.
Vaø toái hoâm nay, toâi muoán nhaéc laïi loøng toát cuõng nhö moät ñöùc tính daân söï, ñaëc bieät khi nghó ñeán giaùo phaän Roâma cuûa chuùng ta.
Loøng toát laø moät khía caïnh quan troïng cuûa vaên hoùa ñoái thoaïi, vaø ñoái thoaïi laø ñieàu khoâng theå thieáu ñeå soáng trong hoøa bình, ñeå soáng nhö anh chò em, nhöõng ngöôøi khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñoàng yù vôùi nhau - ñieàu naøy laø bình thöôøng - nhöng vaãn noùi chuyeän vôùi nhau, laéng nghe nhau vaø coá gaéng hieåu nhau vaø tieán veà phía nhau. Chuùng ta chæ caàn nghó xem "theá giôùi seõ nhö theá naøo neáu khoâng coù cuoäc ñoái thoaïi kieân nhaãn cuûa nhieàu ngöôøi haøo phoùng, nhöõng ngöôøi ñaõ giöõ caùc gia ñình vaø coäng ñoàng laïi vôùi nhau. Khaùc vôùi baát ñoàng vaø xung ñoät, ñoái thoaïi beàn bæ vaø duõng caûm khoâng gaây xoân xao dö luaän, nhöng aâm thaàm giuùp theá giôùi soáng toát ñeïp hôn" (thöôïng daãn., 198). Vì vaäy, loøng toát laø moät phaàn cuûa ñoái thoaïi. Noù khoâng chæ laø vaán ñeà veà "caùch cö xöû toát"; noù khoâng phaûi laø vaán ñeà veà "nghi thöùc", veà caùch cö xöû nhaõ nhaën... Khoâng. Ñaây khoâng phaûi laø ñieàu chuùng ta muoán ñeà caäp ñeán khi noùi veà loøng toát. Thay vaøo ñoù, ñoù laø moät ñöùc tính toát caàn ñöôïc hoïc hoûi vaø thöïc haønh haøng ngaøy ñeå ñi ngöôïc doøng chaûy; vaø nhaân baûn hoùa xaõ hoäi cuûa chuùng ta.
Taùc haïi cuûa chuû nghóa caù nhaân tieâu duøng ñang ôû tröôùc maét moïi ngöôøi. Vaø thieät haïi nghieâm troïng nhaát laø nhöõng ngöôøi khaùc, nhöõng ngöôøi xung quanh chuùng ta, bò coi laø chöôùng ngaïi vaät cho söï bình yeân, haïnh phuùc cuûa chuùng ta. Nhöõng ngöôøi khaùc "gaây baát tieän" cho chuùng ta, "laøm phieàn" chuùng ta, cöôùp ñi thôøi gian vaø nguoàn löïc cuûa chuùng ta maø chuùng ta muoán duøng theo yù mình. Xaõ hoäi theo chuû nghóa caù nhaân vaø theo chuû nghóa tieâu duøng cuûa chuùng ta coù xu höôùng hung haêng, vì xem nhöõng ngöôøi khaùc laø ñoái thuû caïnh tranh cuûa hoï (xem thöôïng daãn., 222). Tuy nhieân, trong chính nhöõng xaõ hoäi naøy cuûa chuùng ta, vaø ngay caû trong nhöõng tình huoáng khoù khaên nhaát maø chuùng ta phaûi ñoái maët, coù nhöõng caù nhaân chöùng minh laøm theá naøo coù theå "tu döôõng loøng toát" vaø do ñoù, baèng phong caùch soáng cuûa hoï, hoï "trôû thaønh nhöõng ngoâi sao saùng treân baàu trôøi giöõa mòt muøng ñeâm ñen" (thöôïng daãn.).
Trong Thö göûi tín höõu Galaùt, ñöôïc trích laøm Baøi ñoïc cho phuïng vuï naøy, Thaùnh Phaoloâ cuõng, noùi veà hoa traùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, trong ñoù coù moät ñieàu ñöôïc nhaéc ñeán baèng töø tieáng Hy Laïp chrestotes (x. 5:22). Ñaây laø ñieàu maø chuùng ta coù theå hieåu laø "loøng toát": moät thaùi ñoä nhaân töø naâng ñôõ vaø an uûi ngöôøi khaùc vaø traùnh moïi hình thöùc thoâ baïo vaø khaéc nghieät. Ñoù laø caùch ñoái xöû vôùi ngöôøi laân caän cuûa mình, caån thaän ñeå khoâng gaây toån thöông baèng lôøi noùi hoaëc haønh ñoäng; coá gaéng laøm nheï ñi gaùnh naëng cuûa ngöôøi khaùc, khuyeán khích, an uûi, naâng ñôõ, vaø khoâng bao giôø haï nhuïc, haønh haï hay coi thöôøng (x. Fratelli tutti, 223).
Loøng toát laø lieàu thuoác giaûi ñoäc choáng laïi moät soá beänh lyù trong xaõ hoäi cuûa chuùng ta: ñoù laø lieàu thuoác giaûi ñoäc choáng laïi söï taøn aùc, laø thöù khoâng may coù theå chui vaøo nhö chaát ñoäc thaám vaøo tim, laøm say caùc moái quan heä; moät lieàu thuoác giaûi ñoäc choáng laïi söï lo laéng vaø söï ñieân cuoàng maát taäp trung voán khieán chuùng ta taäp trung vaøo baûn thaân, kheùp kín ñoái vôùi ngöôøi khaùc (x. thöôïng daãn., 224). Nhöõng "caên beänh" naøy trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta khieán chuùng ta trôû neân hung haêng, khieán chuùng ta khoâng theå hoûi "toâi coù theå khoâng", hay ñi xa hôn laø noùi "xin loãi", hay ñôn giaûn laø noùi "caûm ôn". Ba töø voâ cuøng nhaân baûn ñeå soáng vôùi nhau: xin pheùp, xin loãi, caûm ôn. Vôùi ba töø naøy, chuùng ta tieán böôùc trong hoøa bình, trong tình baïn cuûa con ngöôøi. Ñoù laø nhöõng lôøi töû teá: xin pheùp, xin loãi, caûm ôn. Seõ raát toát neáu chuùng ta nghó xem lieäu chuùng ta coù söû duïng chuùng thöôøng xuyeân trong cuoäc soáng hay khoâng: xin pheùp, xin loãi, caûm ôn. Vaø vì theá, khi chuùng ta gaëp moät ngöôøi töû teá treân ñöôøng phoá, trong moät cöûa haøng, hoaëc trong vaên phoøng, chuùng ta voâ cuøng ngaïc nhieân, ñoù döôøng nhö laø moät pheùp maøu nhoû bôûi vì thaät khoâng may, loøng toát khoâng coøn phoå bieán nöõa. Nhöng, taï ôn Chuùa, vaãn coøn nhöõng con ngöôøi nhaân haäu, bieát gaït boû moái baän taâm rieâng tö ñeå quan taâm ñeán ngöôøi khaùc, bieát trao taëng nuï cöôøi, trao lôøi ñoäng vieân, laéng nghe ngöôøi caàn taâm söï ñieàu gì ñoù, hay muoán ñöôïc giaûi toûa (x. thöôïng daãn.).
Anh chò em thaân meán, toâi nghó raèng vieäc coi loøng toát nhö moät ñöùc tính caù nhaân vaø daân söï coù theå giuùp ích raát nhieàu cho vieäc caûi thieän cuoäc soáng trong caùc gia ñình, coäng ñoàng vaø thaønh phoá. Vì lyù do naøy, khi chuùng ta höôùng tôùi naêm môùi vôùi tö caùch laø Thaønh phoá Roâma, mong muoán cuûa toâi daønh cho taát caû chuùng ta ñang soáng ôû ñaây laø chuùng ta coù theå phaùt trieån ñöùc tính naøy: loøng toát. Kinh nghieäm daïy raèng loøng nhaân aùi, neáu noù trôû thaønh moät phong caùch soáng, coù theå taïo ra moät loái soáng laønh maïnh vôùi nhau, noù coù theå nhaân baûn hoùa caùc moái quan heä xaõ hoäi, xua tan söï hung haêng vaø thôø ô (x. thöôïng daãn.).
Chuùng ta haõy nhìn vaøo hình aûnh Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Hoâm nay vaø ngaøy mai, taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ naøy, chuùng ta coù theå toân kính Meï qua hình aûnh Ñöùc Meï Carmine thaønh Avigliano, gaàn Potenza. Chuùng ta ñöøng coi thöôøng thieân chöùc laøm meï cuûa Ñöùc Meï! Chuùng ta haõy ñeå cho mình kinh ngaïc tröôùc söï löïa choïn cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ coù theå ñeán theá gian baèng haøng ngaøn caùch khaùc ñeå bieåu loä quyeàn naêng cuûa Ngöôøi, nhöng thay vaøo ñoù, laïi muoán ñöôïc thuï thai hoaøn toaøn töï do trong cung loøng Ñöùc Maria, muoán ñöôïc hình thaønh trong chín thaùng nhö moïi treû thô vaø, cuoái cuøng, ñöôïc sinh ra bôûi Ñöùc Meï, ñöôïc sinh ra bôûi moät ngöôøi phuï nöõ. Chuùng ta ñöøng vöôït qua ñieàu naøy moät caùch nhanh choùng. Chuùng ta haõy döøng laïi ñeå chieâm ngaém vaø suy nieäm vì ôû ñaây coù moät neùt coát yeáu cuûa maàu nhieäm cöùu ñoä. Vaø chuùng ta haõy coá gaéng hoïc hoûi "phöông phaùp" cuûa Thieân Chuùa, söï toân troïng voâ haïn cuûa Ngaøi, "loøng nhaân töø" cuûa Ngaøi, coù theå noùi nhö vaäy, bôûi vì con ñöôøng cho moät theá giôùi nhaân baûn hôn ñöôïc tìm thaáy trong tình maãu töû thieâng lieâng cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria.
(Source: Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice VaticanaHOMILY OF HIS HOLINESS POPE FRANCIS St Peter's Basilica Saturday, 31 December 2022)