Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi naêm 2023
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi naêm 2023.
Vatican (Vantican News 16-12-2022) - Ngaøy 16 thaùng 12 naêm 2022 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ coâng boá söù ñieäp cho Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi laàn thöù 56, ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 1 thaùng 1 naêm 2023. Trong söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi raèng taát caû caùc cuoäc khuûng hoaûng ñeàu coù moái lieân heä vôùi nhau vaø chuùng ta khoâng ñöôïc queân baát kyø cuoäc khuûng hoaûng naøo, nhöng haõy haønh ñoäng vì lôïi ích cuûa nhaân loaïi.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi naêm 2023:
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi laàn thöù 56
01/01/2023
Khoâng ai coù theå ñöôïc cöùu moät mình.
Baét ñaàu laïi töø Covid-19 ñeå cuøng nhau vaïch ra nhöõng con ñöôøng hoøa bình
"Thöa anh em, veà ngaøy giôø vaø thôøi kyø Chuùa ñeán, anh em khoâng caàn ai vieát cho anh em. Vì chính anh em ñaõ bieát roõ: ngaøy cuûa Chuùa seõ ñeán nhö keû troäm ban ñeâm" (1 Ts 5,1-2)
1. Vôùi nhöõng lôøi naøy, Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ môøi goïi coäng ñoaøn Theâ-xa-loâ-ni-ca, trong khi chôø ñôïi gaëp gôõ Chuùa, haõy kieân ñònh, vôùi ñoâi chaân vaø traùi tim ñöùng vöõng treân traùi ñaát, coù khaû naêng chaêm chuù nhìn vaøo thöïc taïi vaø caùc bieán coá cuûa lòch söû. Vì theá, ngay caû khi nhöõng bieán coá trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta coù veû quaù bi thaûm vaø chuùng ta caûm thaáy bò ñaåy vaøo ñöôøng haàm taêm toái vaø khoù khaên cuûa baát coâng vaø ñau khoå, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå giöõ cho taâm hoàn mình roäng môû vôùi nieàm hy voïng, tin töôûng vaøo Thieân Chuùa, Ñaáng hieän dieän, ñoàng haønh vôùi chuùng ta caùch dòu hieàn, naâng ñôõ chuùng ta khi meät moûi vaø treân heát, höôùng daãn haønh trình cuûa chuùng ta. Vì lyù do naøy, Thaùnh Phaoloâ khoâng ngöøng khuyeân coäng ñoaøn haõy tænh thöùc, tìm kieám söï thieän, coâng bình vaø söï thaät: "Vaäy, chuùng ta ñöøng meâ nguû nhö nhöõng ngöôøi khaùc, nhöng haõy tænh thöùc vaø soáng tieát ñoä" (5,6). Nhöõng lôøi cuûa thaùnh nhaân laø moät lôøi môøi goïi haõy luoân tænh thöùc vaø ñöøng kheùp kín trong söï sôï haõi, buoàn phieàn hay cam chòu, ñöøng ñeå bò phaân taâm hay naûn loøng nhöng ngöôïc laïi, haõy nhö nhöõng ngöôøi lính canh coù theå tænh thöùc vaø saün saøng ñeå nhìn thaáy aùnh saùng ñaàu tieân cuûa bình minh, nhaát laø vaøo nhöõng giôø ñen toái nhaát.
2. Covid-19 nhaán chìm chuùng ta trong ñeâm toái. Noù laøm maát oån ñònh cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta, ñaûo loän caùc keá hoaïch vaø thoùi quen cuûa chuùng ta, ñoàng thôøi phaù vôõ söï yeân bình beà ngoaøi cuûa caû nhöõng xaõ hoäi giaøu coù nhaát, taïo neân söï maát ñònh höôùng vaø ñau khoå vaø gaây ra caùi cheát cho raát nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta.
Bò ñaåy vaøo voøng xoaùy cuûa nhöõng thaùch ñoá baát ngôø vaø vaøo moät tình caûnh khoù hieåu, ngay caû töø quan ñieåm khoa hoïc, caùc nhaân vieân y teá treân theá giôùi ñaõ noã löïc haønh ñoäng ñeå xoa dòu noãi ñau cuûa nhieàu ngöôøi vaø coá gaéng khaéc phuïc noù; caùc chính quyeàn chính trò cuõng theá, hoï ñaõ phaûi aùp duïng caùc bieän phaùp ñaùng keå veà maët toå chöùc vaø ñieàu haønh caùc noã löïc öùng phoù vôùi tình traïng khaån caáp.
Ngoaøi caùc chieàu kích theå lyù, Covid-19 ñaõ gaây neân tình traïng baát oån chung nôi nhieàu caù nhaân vaø gia ñình; thôøi gian daøi bò coâ laäp vaø nhieàu haïn cheá khaùc nhau veà quyeàn töï do ñaõ goùp phaàn gaây ra tình traïng baát oån naøy, vôùi nhöõng taùc ñoäng laâu daøi ñaùng keå.
Chuùng ta cuõng khoâng theå queân nhöõng raïn nöùt trong traät töï kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa chuùng ta maø ñaïi dòch ñaõ phôi baøy, khi cho thaáy nhöõng maâu thuaãn vaø baát bình ñaúng. Noù ñe doïa söï baûo ñaûm coâng vieäc cuûa nhieàu caù nhaân vaø laøm traàm troïng theâm vaán ñeà coâ ñôn ngaøy caøng gia taêng trong xaõ hoäi cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi khoán khoù. Ví duï chuùng ta nghó ñeán haøng trieäu ngöôøi lao ñoäng phi chính thöùc ôû nhieàu nôi treân theá giôùi khoâng coù vieäc laøm vaø khoâng coù baát kyø söï hoã trôï naøo trong thôøi gian phong toûa.
Hieám khi caùc caù nhaân vaø xaõ hoäi ñaït ñöôïc tieán boä trong nhöõng hoaøn caûnh taïo ra caûm giaùc tuyeät voïng vaø cay ñaéng nhö theá: thöïc teá, noù laøm suy yeáu nhöõng noã löïc vì hoøa bình vaø gaây ra nhöõng xung ñoät xaõ hoäi, thaát voïng vaø baïo löïc ñuû loaïi. Theo nghóa naøy, ñaïi dòch döôøng nhö ñaõ laøm ñaûo loän caû nhöõng khu vöïc yeân bình nhaát treân theá giôùi cuûa chuùng ta, vaø phôi baøy voâ soá söï mong manh.
3. Ba naêm ñaõ troâi qua, ñaõ ñeán luùc ñaët caâu hoûi, hoïc hoûi, tröôûng thaønh vaø ñeå baûn thaân chuùng ta ñöôïc bieán ñoåi nhö laø nhöõng caù nhaân vaø coäng ñoàng; ñaây laø thôøi ñieåm ñaëc bieät ñeå chuaån bò cho "ngaøy cuûa Chuùa". Toâi ñaõ coù cô hoäi nhaéc ñi nhaéc laïi nhieàu laàn raèng chuùng ta khoâng bao giôø thoaùt ra khoûi nhöõng thôøi ñieåm khuûng hoaûng maø vaãn nhö tröôùc: hoaëc chuùng ta seõ toát hôn hoaëc seõ teä hôn. Hoâm nay chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå töï hoûi: chuùng ta ñaõ hoïc ñöôïc gì töø tình caûnh ñaïi dòch naøy? Chuùng ta seõ phaûi ñi nhöõng con ñöôøng môùi naøo ñeå töø boû xieàng xích cuûa nhöõng thoùi quen cuõ, ñeå chuaån bò toát hôn, ñeå daùm laøm nhöõng ñieàu môùi? Chuùng ta coù theå nhìn thaáy nhöõng daáu hieäu naøo cuûa söï soáng vaø hy voïng ñeå giuùp chuùng ta tieán veà phía tröôùc vaø coá gaéng bieán theá giôùi cuûa chuùng ta thaønh moät nôi toát ñeïp hôn?
Chaéc chaén, sau khi ñaõ tröïc tieáp caûm nghieäm söï mong manh phaân bieät thöïc taïi cuûa con ngöôøi vaø cuoäc soáng caù nhaân cuûa chuùng ta, chuùng ta coù theå noùi raèng baøi hoïc lôùn nhaát maø chuùng ta hoïc ñöôïc töø Covid-19 laø nhaän thöùc raèng taát caû chuùng ta ñeàu caàn nhau, raèng kho baùu lôùn nhaát cuûa chuùng ta, nhöng cuõng moûng manh nhaát cuûa chuùng ta, laø tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi, ñöôïc thieát laäp treân neàn taûng chuùng ta laø caùc anh chò em, con caùi cuûa Chuùa, vaø khoâng ai coù theå töï cöùu mình. Do ñoù, ñieàu khaån caáp laø phaûi cuøng nhau tìm kieám vaø coå voõ caùc giaù trò phoå quaùt coù theå höôùng daãn söï phaùt trieån cuûa tình huynh ñeä nhaân loaïi naøy. Chuùng ta cuõng hoïc ñöôïc raèng söï tin töôûng maø chuùng ta ñaët vaøo söï tieán boä, coâng ngheä vaø hieäu quaû cuûa söï toaøn caàu hoùa khoâng chæ quaù möùc maø coøn bieán thaønh söï suøng baùi caù nhaân vaø ngaãu töôïng, laøm toån haïi ñeán chính lôøi höùa veà coâng baèng, söï hoøa hôïp vaø hoøa bình maø chuùng ta ñaõ heát söùc tìm kieám. Trong theá giôùi phaùt trieån nhanh choùng cuûa chuùng ta, caùc vaán ñeà phoå bieán veà baát bình ñaúng, baát coâng, ngheøo ñoùi vaø phaân bieät ñoái xöû tieáp tuïc gaây ra tình traïng baát oån vaø xung ñoät, ñoàng thôøi taïo ra baïo löïc vaø thaäm chí laø chieán tranh.
Moät maët, ñaïi dòch ñaõ cho thaáy roõ taát caû nhöõng vaán ñeà ñaõ neâu treân, maët khaùc, noù cuõng coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc: khieâm nhöôøng laïi, suy nghó laïi veà moät thaùi ñoä tieâu duøng vaø moät yù thöùc môùi veà tình lieân ñôùi, ñieàu khieán chuùng ta nhaïy caûm hôn vôùi noãi ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc vaø nhu caàu cuûa hoï. Chuùng ta cuõng coù theå nghó ñeán nhöõng noã löïc, maø trong moät soá tröôøng hôïp thöïc söï laø anh huøng, ñöôïc thöïc hieän bôûi taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laøm vieäc khoâng meät moûi ñeå giuùp moïi ngöôøi coù theå thoaùt khoûi cuoäc khuûng hoaûng moät caùch toát nhaát coù theå.
Töø kinh nghieäm naøy xuaát phaùt moät nhaän thöùc maïnh meõ môøi goïi taát caû, caùc daân toäc vaø caùc quoác gia, ñaët laïi ôû vò trí trung taâm töø ngöõ "cuøng nhau". Bôûi vì chính cuøng vôùi nhau, trong tình huynh ñeä vaø lieân ñôùi, chuùng ta xaây döïng hoøa bình, ñaûm baûo coâng lyù vaø thoaùt khoûi nhöõng thaûm hoïa lôùn nhaát. Thaät vaäy, nhöõng phaûn öùng hieäu quaû nhaát ñoái vôùi ñaïi dòch ñeán töø caùc nhoùm xaõ hoäi, caùc toå chöùc coâng vaø tö, cuõng nhö caùc toå chöùc quoác teá bieát ñaët qua moät beân lôïi ích cuï theå cuûa hoï vaø tham gia vaøo caùc löïc löôïng ñeå ñoái phoù vôùi caùc thaùch ñoá. Chæ coù neàn hoøa bình phaùt xuaát töø tình yeâu thöông huynh ñeä vaø voâ vò lôïi môùi coù theå giuùp chuùng ta vöôït qua nhöõng khuûng hoaûng caù nhaân, xaõ hoäi vaø toaøn caàu.
4. Maëc duø vaäy, vaøo ñuùng thôøi ñieåm maø chuùng ta daùm hy voïng raèng nhöõng giôø phuùt ñen toái nhaát cuûa ñaïi dòch Covid-19 ñaõ qua ñi, thì moät thaûm hoïa khuûng khieáp môùi laïi giaùng xuoáng nhaân loaïi. Chuùng ta ñaõ chöùng kieán söï taán coâng döõ doäi cuûa moät tai hoïa khaùc: moät cuoäc chieán khaùc, ôû moät möùc ñoä naøo ñoù gioáng nhö cuoäc chieán cuûa Covid-19, nhöng ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nhöõng choïn löïa sai laàm cuûa con ngöôøi. Cuoäc chieán ôû Ucraina ñang mang ñeán nhöõng naïn nhaân voâ toäi vaø gieo raéc söï baát an, khoâng chæ giöõa nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng tröïc tieáp, maø coøn lan roäng vaø khoâng chöøa moät ai, keå caû nhöõng ngöôøi ôû caùch xa haøng ngaøn caây soá cuõng phaûi chòu nhöõng taùc ñoäng phuï cuûa noù - chuùng ta chæ caàn nghó ñeán söï thieáu huït nguõ coác vaø giaù nhieân lieäu.
Roõ raøng, ñaây khoâng phaûi laø thôøi kyø haäu Covid maø chuùng ta ñaõ hy voïng hoaëc mong ñôïi. Thöïc teá laø cuoäc chieán naøy, cuøng vôùi taát caû caùc cuoäc xung ñoät khaùc treân toaøn caàu, laø moät böôùc thuït luøi cho toaøn theå nhaân loaïi chöù khoâng chæ cho caùc beân lieân quan tröïc tieáp. Trong khi vaéc-xin cho Covid-19 ñaõ ñöôïc tìm ra, caùc giaûi phaùp phuø hôïp cho cuoäc chieán vaãn chöa ñöôïc tìm thaáy. Chaéc chaén, vius chieán tranh khoù khaéc phuïc hôn virus laøm taán coâng cô theå chuùng ta, bôûi vì noù khoâng ñeán töø beân ngoaøi chuùng ta, nhöng töø beân trong traùi tim con ngöôøi bò toäi loãi laøm hö hoûng (x. Tin Möøng Marcoâ 7,17-23).
5. Vaäy chuùng ta ñöôïc yeâu caàu laøm gì? Tröôùc heát, haõy ñeå traùi tim cuûa chuùng ta ñöôïc thay ñoåi bôûi kinh nghieäm cuûa chuùng ta veà cuoäc khuûng hoaûng, ñeå Thieân Chuùa, vaøo thôøi ñieåm naøy trong lòch söû, bieán ñoåi caùc tieâu chí thoâng thöôøng cuûa chuùng ta veà theá giôùi vaø thöïc taïi xung quanh. Chuùng ta khoâng coøn coù theå chæ nghó ñeán vieäc daønh khoâng gian cho lôïi ích caù nhaân hoaëc quoác gia cuûa mình; thay vaøo ñoù, chuùng ta phaûi suy nghó veà lôïi ích chung, nhaän ra raèng chuùng ta thuoäc veà moät coäng ñoàng lôùn hôn, vaø môû roäng taâm trí vaø traùi tim cuûa chuùng ta cho tình huynh ñeä nhaân loaïi phoå quaùt. Chuùng ta khoâng theå tieáp tuïc chæ taäp trung vaøo vieäc baûo veä chính chuùng ta; ñuùng hôn, ñaõ ñeán luùc taát caû chuùng ta phaûi noã löïc chöõa laønh xaõ hoäi vaø haønh tinh cuûa chuùng ta, ñaët neàn moùng cho moät theá giôùi coâng baèng vaø hoøa bình hôn, ñoàng thôøi cam keát nghieâm tuùc theo ñuoåi moät ñieàu toát ñeïp thöïc söï cuûa chung moïi ngöôøi.
Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy vaø ñeå coù moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn sau ñaïi dòch Covid-19, chuùng ta khoâng theå boû qua moät thöïc teá caên baûn, ñoù laø nhieàu cuoäc khuûng hoaûng veà ñaïo ñöùc, xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá maø chuùng ta ñang traûi qua ñeàu coù moái lieân heä vôùi nhau vaø nhöõng ñieàu maø chuùng ta xem laø nhöõng vaán ñeà taùch bieät laïi thöïc söï laø nguyeân nhaân vaø aûnh höôûng cuûa nhau. Do ñoù, chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch ñoá cuûa theá giôùi chuùng ta trong tinh thaàn traùch nhieäm vaø loøng traéc aån. Chuùng ta phaûi xem laïi vaán ñeà ñaûm baûo söùc khoûe coäng ñoàng cho moïi ngöôøi. Chuùng ta phaûi coå voõ caùc haønh ñoäng thuùc ñaåy hoøa bình vaø chaám döùt caùc cuoäc xung ñoät vaø chieán tranh ñang tieáp tuïc sinh ra ngheøo ñoùi vaø cheát choùc. Chuùng ta caàn khaån tröông chung tay chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta vaø thöïc hieän caùc bieän phaùp roõ raøng vaø hieäu quaû ñeå choáng bieán ñoåi khí haäu. Chuùng ta caàn chieán ñaáu vôùi virus baát bình ñaúng vaø ñaûm baûo löông thöïc cuõng nhö coâng vieäc xöùng ñaùng cho taát caû moïi ngöôøi, hoã trôï nhöõng ngöôøi thaäm chí khoâng coù möùc löông toái thieåu vaø ñang gaëp raát nhieàu khoù khaên. Bi kòch caùc daân toäc bò ñoùi khieán chuùng ta bò thöông toån. Chuùng ta cuõng caàn phaùt trieån caùc chính saùch phuø hôïp ñeå chaøo ñoùn vaø hoäi nhaäp nhöõng ngöôøi di cö vaø nhöõng ngöôøi maø xaõ hoäi cuûa chuùng ta loaïi boû. Chæ baèng caùch quaûng ñaïi ñoái phoù vôùi nhöõng tình huoáng naøy, vôùi moät loøng vò tha ñöôïc linh höùng bôûi tình yeâu voâ bieân vaø nhaân haäu cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta môùi coù theå xaây döïng moät theá giôùi môùi vaø goùp phaàn môû roäng vöông quoác cuûa Ngöôøi, laø moät vöông quoác cuûa tình yeâu, coâng lyù vaø hoøa bình.
Khi chia seû nhöõng suy nghó naøy, toâi hy voïng raèng trong Naêm Môùi saép tôùi, chuùng ta coù theå böôùc ñi cuøng nhau, traân troïng nhöõng baøi hoïc maø lòch söû ñaõ daïy cho chuùng ta. Toâi xin göûi nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaát tôùi nhöõng Ngöôøi ñöùng ñaàu Nhaø nöôùc vaø Chính phuû, nhöõng Ngöôøi ñöùng ñaàu caùc Toå chöùc Quoác teá vaø nhöõng nhaø laõnh ñaïo cuûa caùc toân giaùo khaùc nhau. Toâi caàu chuùc taát caû nhöõng ngöôøi nam nöõ thieän chí, nhö laø nhöõng ngheä nhaân cuûa hoøa bình, hoaït ñoäng töøng ngaøy, ñeå bieán naêm nay thaønh moät naêm toát ñeïp! Xin Ñöùc Maria Voâ Nhieãm, Meï Chuùa Gieâsu vaø Nöõ Vöông Hoøa Bình, caàu baàu cho chuùng ta vaø cho toaøn theá giôùi.
Vatican, ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2022
Phanxicoâ
(Nguoàn: Ban Vieät Ngöõ Ñaøi Vatican)